Ad Reverendissimum D. Strigoiiiensem.
A Praefectis meis Agriensibus factus sum cer-tior, Egregium dominum Simonem Forgacli scrip-sisse ad eos, mandatum sibi fuisse a Maiestate Regis Boliomiae, domini mei clementissimi, utmeas decimas Districtuum Gragy, Rwzka, Nadasd, Fyzeralya, Gal-zeech, Lyzka, Zemplen, Tolcliwa et Benve pro se servitiorum suoriim nomine colligat. Quod ego, qimm qiűdem satis decimarum lioc anno Maiestatibus suis deputaverim ad Cassoviae et Sáros conservationem, persuadere mihi nequaqnam possum, id Maiestatem suam fecisse. Quum Iiis decimis alienatus ab Agria tenuissimae sane redderentur reliquae, quibus per
annum arx ea esset sustendanda.
Rogo itaque Dominationem Yestram Iieveren-dissimmam, velit pro servitiis meis non gravate hoc negotium meum Regiae Suae Maiestati exponere, et ab ea mihi ad eundem dominum Forgacli serium man-datum obtinere, ne se ingereret in meas decimas, ve-litque sonsiderare, quo loco Agria posita sit, quibus pericnlis laborét et quam magnum praesidium coga-tur fovere publico Regni commodo.
1 5 5 9 . Jul. 19.
48
Credebam ad hoc usque tempus, bonum cum mi-hi esse amicum, ut sunt domini fratres eins caeteri, praesertim vero Reverendissimus Dominus Varadien-sis. Hanc tarnen iacturam si inferre mihi perexerit, Dominatio Vestra Reverendissima videat, quid me quoque conari oportebit; quum amicus noster non sit, qui nostra bona tollit.
Scripsi autem Micliaeli fratri meo, ut hoc man-dátum apudVestram Reverendissimam Dominationem sollicitet, quod supplico, dignetur ei reddi videre, ubi fuerit expeditum. Quum ego hic apud Maiestatem Caesaream reliqua expedivi, et misi iIli omnia, quae-cunque ad eius profectionem Agria visa sunt esse ne-cessaria.
De hoc autem meo praesenti statu nihil est ad-huc constitutum; Maiestas tarnen Caesarea in ipso primo meo ad eam aditu patefecit mihi, cur me ad se accersivisset. Initio erat me in Angliám cum legatio-ne missura, postea in Urbem, et quidam de Gallia quoque nonnulla referunt. Sed quia nondum causae dictarum legationum satis adultae prodeunt, mea quo-que remoratur expeditio. E t vellem, hic adesset Re-verendissimus dominus Jauriensis, quod 11011 cesso suggerere, ut ipse tamquam probe notus Pontifici Romanam sortiatur, alia quaevis mihi pro iudicio Suae Maiestatis cederet; quum me 11011 medioeriter vi-deatur Romana reddere sollicitum difficultate suae causae, et rerum confusione praesentis saeculi.
De valetudine Summi Pontifi eis aiunt esse de-ploratum; quemadmodum liaec Italica nova signifi-cant, cum Iiis litteris meis missa. Vivit tamen adhuc, sed opinione multorum 11011 diu victurus, quod ad liy-dropisim, qua initio cleiectus est, colici etiam dolores
illi supervenirent. Mirae omnium de
excessu
Suae Sanetitatis voluntates. Sed qui diuturniorem vitam illi palam precari videantur, ii putantur in animis celeri-orem ei desiderare obitum. Nos Ecclesiae commoda metiamur, et sincerius pro vita eius Deum exoremus, quem adeo domui Suae Divinae Maiestatis videmus necessarium, magnumque dubium sit, an similem ei suecessorem eonsequemur, ut bis iam nostris saeculis rarum e coelo simile donum.De Caesareae Maiestatis reditu, etsi divinare ci-tra errorem difficile sit, brevem tarnen audeo polliceri.
Sed prius Gonstantiam, quodferunt; inde Oenipontem inviset, et tandem, fortasse cum Septembri, pro Ma-gnifici domini Palatini nostri vaticinio Viennam re-vertetur. Dubium tamen est, per Tirolimne, an Danu-biali navigatione.
De tractatibus Imperii nondum assequutus sum, ut liic novus adhuc homo, altiora. Video tamen, omnes Principes in Maiestatem Caesaream esse inclinatos, et bene in caeteras omnes eius voluntates propensos, praeterquam in eam, quae est de religione restituen-da. Qui quidem nodus magnus est turbator et dilator omnium reliquorum. Nec se admodum ad explicandum facilem adhuc praebet. Sic enim ii Lutherani manere vellent ad Concilii tempóra. Nostri tamen Catholici a prudentia et dexteritate Caesareae Maiestatis, quae sane et summa est., et admirabilis, sperant successus non exiguos, neque vanos. Quum in Iiis regionibus magno sunt adhuc et numero, et viribus; valdeque dolendum
est, quod apud nos tarn fa eile, tanique lateet male intel-lectae huiusmodi religionis novitates amplectantur.
Adsunt autem hic tres Electores, duo Ecclesia-stiei, Mogiuitinensis et Treverensis, tertius vero
sae-MONUM. HUN Gr. H I S T , S C B I P T . X I X .
50
cularis Palatínus Rheni, qui 12-a huius instantis Ju-lii praestitit Suae Caesareae Maiestati feudale iura-mentum. Adest et Archiepiscopus Salzburgensis, et Virtembergensis ac Bavariae Duces, cum reliquorum omnium Statuum nunciis, iamque calidius et ad con-clusionem sub hoc Suae Caesareae Maiestatis abitu tractant Diaetae proposita. Faxit Altissimiis, utconclu-dant, quaecunque publicis Christianitatis rebus con-ducent.
De Rege Gralliarum liaec habemus. Superioribus diebus in hastiludio a collusore offensus fuerat supra alterum oculum circiter supercilia, De quo vulnere gravia primi huc attulerant tabellarii, secundi salva omnia. J a m nunciant tertii, eum non de oculo tantum, sed etiam de vita laborare. Quicquid deinceps conse-quetur, perscribam.
Caeterum quum huc ipse appulissem 24-a Junii satis salvus, die postero clementissime a Caesarea Maiestate exceptus, ab lllustrissimo et Reverendissi-mo quoque Cardinal i Augustano in vitatus sum ad coenam, fuique tunc praefatorum dominorum Electo-rum duoElecto-rum EcclesiasticoElecto-rum, et Reverendissimi do-mini Salzburgensis Archiepiscopi conviva, meque magna humanitate et gratia salutatum babuere, quod me, ut intellexi postea, omnes ii Principes videre et alioqui cupierant. Idque arbitror, ob res Turcicas, de quibus etiam tunc, quum ima sumus, familiarissime interrogant. Verum de Imperii rebus, quaecunque post-hac consequentur, plura polliceor, ubi plura. et videro et didicero. Quod alioqui erit magno sumptuum meorum dispenclio. Quia nescio, an unquam in tot Regnis ac Provinciis, quas latissime peragravi, civitatem vide-rim Augusta cariorem. Deus bone, quam prudenter
et opportune Reveredissimi domini Jauriensis et Cha-nadiensis subduxerunt sese liuic voragini. Solus ego simplex, nee baculum nee peram ferens, parum etiam bene ealeeatus, presto sum, quocuuque iubeor
matu-rare, gnarus me ipsum nee senio, nee ulla aegritudine corporis excusandi. Cuius ne inopiae quoque creditur satis alioqui loquaci et querulae. Adeo me perdit titu-lus amplior et opinio hominis liberális.
Sed ignoscet mihi Reverendissima Dominatio Vestra, quia nequit is 11011 assidue lamentari, cui et foris res angusta sit, et distrahitur ac tumultuatur do-mi. Propterea rogo, dignetur et me et Agriam meam habere commendata in hac mea absentia. Audio euim, milites meos equestris ordinis perturbatissimos esse in solutione stipendiorum tam diutina. Sunt ex eis non pauci, qui iam ab anno ferme integro nihil solutionum acceperint. Agantque quicquid velint, qui de re Agri-ensi ampliora referunt, et affirmant nostris Principi-bus, quae ex veteribus regestis computant; verum non pars eins Episcopatus proventuum tertia 400 equitibus et 3 0 0 peditibus, sed ne omnes quidem tres possent sufficere huius temporis et hac Regni fortuna.
Nec fit a Praefectis illis parum, quod hactenus Sem-per fuerit satisfactum peditibus; quorum stipendia per annum novem ferme millia Üorenorum exigunt.
Isque numerus an compleat trium partium quamlibet, Dominatio Vestra Reverendissima sola potest iudi-care. Supplico itaque Maiestati Regiae, ut Agriensi-um dignetur gratiosam habere curam, et eis velit ex praesenti contributione Regni impendi aliquid, vel de-cimarum earum pretia reddi iubeat, quae a me hoc anno deputata sunt Suis Maiestatibus. Alioqui ex hoc defectu nihil est boni expectandum. Quippe qui
mili-4 *
52
tes proxime etiam in Capitulo protestati sunt concursu facto, brevi se omnes inde abituros, nisi eis subven-tum fuerit; adeo inopia dicuntur in furorem esse per-motos. Quod negotium Vestrae Reverendissimae Do-minationi, et Magnifico domino Palatino, immo etiam Magniíico domino Batliyany, si aderunt, potissimum commendo. Quibus et obsequia mea perpetua offero, et omnia preeor felicia. Augustae Vindelicorum 19-ma Julii 1659.
X I I I .