serenissimam eircumveniremus, vel ipsum serenis-simum Turcarum imperatorem offenderemus, cum quo jam multos annos firmám amicitiam et bonam vicinitatem, missis ad magnitudinem ejus tot oratori-bus, nunciis et litteris, constituere studuimus, sedpo-tius omnes vias ac rationes perscrutati, simus, quibus magnitudini ejus et animi nostri integritatem et sin-gularem ejusdem benevolentiam conciliandi, diligen-tiam, operam et. studium nostrum testatimi reddere-mus, eamque voluntatem etiamnum retineareddere-mus, id quod magnitudo ejus in proximis bellis Persicis, dum in longinquis regionibus abfuit, manifeste experiri et prospicere potuerit, si secum perpendat, quod interim nos omni occasione rei bene gerendae neglecta, licet ejusdem passae, zanziaeki, officiales et milites spre-tis et posthabispre-tis magnitúdiniS suae mandaspre-tis, nun-quam fines, subditos et milites nostros infestare, ad arma provocare, arcesque et loca nostra clam et aperte oppugnare ac capere, novas munitiones erigere, ac mille denique modis inducias violare cessaverint, ab omni liostilitate, et licita quoque et justa defensione continuerimus. Itaque, quum hujusmodi animi nostri propensionem magnitudini ejus non solum per ipsos oratores nostros, datis ad eos bac de re frequentissi-mis mandatis, multoties declaraverimus, verum etiam reipsa, uti ante dictum e s t , comprobavimus: merito equidem vicissim etiam nos a magnitudine ejus aper-tam aliquam benevolam animi sui significationem ex-pectasse,-nempe quod aequissimis postulatis nostris locum relictura, nec ulterius in Transsylvaniae, et tantillae terrae, quantam vix pugnus capit, conces-sione difficilem se exhibitura'fuisset ; praesertim, quum
ex omnibus nostris prioribus tractatibus, qui hacte-nus cum magnitudine ejus nobis intercesserunt, (in quibus, sicuti speramus, nullam un quam fraudem aut fallaciam deprebendit) novissimarum etiam actionum nostrarum sinceritatem et candorem judicare, atque metiri et manifeste cernere possit ; quod scilicet dictam provinciám nec vi, nec fraude, nec serenissima regina Isabella, ejusque illustrissimo filio invitis, immo nec in contumeliam aut contemptum magnitudini s ejus (quemadmodum et fortassis adversarii et obtrectato-res nostri persuadere nituntur) òccupaverimus, sed nobis sàepissime sponte oblatam ad manus nostras, reservata magnitudini ejns muneris honorarii pensi-one, inde quotannis debita ac solvi consueta, pacifice et absque omni armorum strepitìi receperimus, nec credentes magnitudinem ejus curaturam, quis eam provinciám teneret, modo ipsa annuo tributo suo non
defraudetur ; quodque dictos serenissimam reginam et illustr'issimum ejus filium aliis luculentis ducatibus et reditibus integre fere contentaverimus, quin etiam illiul, quod illis vigore tactatuum adhuc solvi ac'prae-stari debet, sed hactenus propter certas ac rationa-biles causâs dilatum est, propediem, ut infra dicetur, praestare propensi simus. Quoniam autem serenitas et dilectio ilìorum, hujusmodi dilationis (cujusipsimet causa sunt) fortasse pertaesi, frequentes ad magnitudi-nera ejus querelas perfernnt et magnitudo ejus cau-sam pueri illius omni studio tutandam et agen-dara suscepisse videtur: nos quidem sedulo ope-rám daturos, ut bac quoque in parte magnitudo ejus nulluni amicitiae Studium in nobis desiderare possit.
Siquidem facturos nos quicquid pro ratione regii nostri muneris, et salvo bonore ac dignitate facere
poteri-' . 137 mus; quin immo nos magnitudini ejus certe et sancte
promittere, quod praefatam serenissimam reginam ac illustrissimum ejus filium citra longiorem moram tam benevole et paterne in b i s , quibus se laesos fuisse questi sunt, contentaturi simus, quod illi conditione per nos assig nata optime contenti futuri, nec ali am postulaturi, vel a magnitudine ejus oblatam acce-pturi, sed potius quod brevi apud magnitudinem ejus litteris vel nuncio talern animi sui satisfactionem el contentationem declaraturi sint. In ea vero conten-tatione nos liabituros praecipuam raiionem honoris et nominis magnitudinis suae , ut omnibus liomipi-bus eam solius magnitudinis suae respectu et autho-ritate factam esse constet, et praefati serenissima re-gina, ejusque illustrissimus filius illuni quoque sta-tum ac conditionem benignitati magnitudinis suae.
acceptam ferant, eique eo nomine in perpetuum gra-tias agant. Quum itaque haec ita se habeant, et ma-, gnitudo ejus ipsamet considerare queat, quam alienum ab omni aequitate foret, si restitata Transsylvania, pro qua jam illustrissimi regis quondam Joannis iilio duos insignes ducatus contulimus, nobis et Transsyl-vania et ducatibus simul carendum esset. Nos vero intuita ipsius principia Turcarum serenissimam regi-nam Isabellam cum illustrissimo ejus filio tam bene-vole et paterne contentaturi simus, quod magnitudo ejus labore illos in pristinum restituendi, deinceps non opus habitura, quin immo jam, quod optábat,
ho-nestum scilicet matri et puero statimi et conditionem a nobis consequutura sit, eamque talem, in qua multo commodius, tranquilliusque, quam antea vivere
pos-• sint, multos principes Christian os sibi sanguinis vin-culis conjunctos in propinquo liabituri ; nos vero cum
magnitudine e j u s , suisque subditis offieialibus de*) militibus, tam Moldaviensi ac Transalpinensi vajvodis, quam caeteris passis, beglerbegis et ministris Turci-cis quiete, amice et in bona vicinitate degere eupi-amus, eandemque magnitudinem ejus ratione Trans-sylvaniáé non antiquo solimi et consueto, sed majore quoque ac ampliore censii, prout int er magnitudinem ejus ac ipsos oratores nostros concordabitur, quotan-nis honorare parati simus, adeoque longe gioriosius futurum sit magnitudini ejus, et apud posteros in per-petuum memorabile universo nomini et posteritati Ottomanicae, praefatum eensum a nobis primo Cliristi-anitatis rege, ipsiusque potentissimi Caroli caesaris fratre, quam a foemina et puero annuatim percipere, ut interim taceatur de summa illa laude, quam ma-gnitudo ejus ista occasione adipiscetur, et paucissimi in orbe terrarum principes adepti s u n t , quod scilicet magnitudo ejus nno, eodemque pene tempore orien--tem et occidenorien--tem pacarit. Ideo nos, posita fiducia in summa liberalitate et bene volentia magnitudinis suae, non dubitasse pristinam amicam petitionem nostrani eidem denuo oiferre, eamque rogare, ut tandem appro-bata piena snpradictorum serenissimae reginae Isa-bellae et illustrissimi filii sui contentatione, quam
nos facturos pollicemur, ac deinde rejeetis, explosis-que obtrectatoribus et adversariis nostris, qui nobis magnitudinis suae amieitiam invidentes, subinde inte-gritatem nostrani in petenda pace apud eam in du-bium vocare non cessant, promissis et honestissimis oblationibus nostris benevole acquiescat, et permissa in manibus nostris Transsylvania cum ejusdem per-tinentiis et regni Hungáriáé reliquiis, ad praesens
*) Ugy látszik tolllnba ,et' lielyett.
139