non gravetur, quandoquidem bac ratione non minus tum amplitudinem et existimationem magnitudinis
suae sit illustratura, tum etiam saepedictopuero bene-factura, ac si in pristina sententia repetendi Trans-sylvaniám,*) et fìlius quondam régis Joannis amplissi-mam, et optatimi vitae et status conditionem acce-ptam laturi simus.
Hac propositione corani serenissimo principe Tur-carum, vel oretenus, vel in scriptis, prout ratio tem-poris, loci et personarum tulerit, facta, oratores nostri solita industria et diligentia optatum responsum ob-tinere studeant, et bis, si quas noverint, alias etiam commodiores rationes et persuasiones addant, repe-titis etiam bis, quae in duabus prioribus instructioni-bus diffuse continentur, quatenus ad rem fecerint, et passas ac praesertim supremum vesirium Abmat pas-sam magnorum munerum et largitionum promissis causae nostrae conciliare studeant ; quin etiam majo-rem census pensionem subinde juxta limitationem in proxima instructione expressam offerant, majori etiam summae non parcentes, si pecunia res recte geri, et animus magnitudinis suae«placari, atque ad permit-tendam nobis Traussylvaniam cum caeteris ejusdem pertinentiis, regnique Hungáriáé reliquiis, quas modo possidemus, flecti posse vicleatur. Qua quidem in re, quum ipsis oratoribus nostris band ita facile sit mó-dúm determinare, ipsorum ob id judicio, prudentiae, industriae et fide? committimus: tum tributi augmenti, tum etiam hujusmodi largitionum et promissorum modum ad cujusque personae meritum, authorita-tem et qualitaauthorita-tem atauthorita-temperare. Non dubitamus enim
*j ITgy látszik, kimaradt valami.
/
ipsosmet pro sua egregia erga nos fide et obser-vantia, nihil nisi ubi et quantum opus e r i t , at-que etiam quatenus depositum iri videbitur, profusu-ros esse.
Praeterea, quoniam inter alias personas p r a e -ter passas et vesirios duo sint .viri, qui prae eaete-ris apud prineipem Turcarum magna authoritatè pol-iere, et semper fere lateri magnitudinis ejus adhaerere dicuntur., nempe Imbrahor passy, et K a p p y a g a , non erit abs re, quod oratores nostri illos quoque largi-tionum spe in partes nostras pertraliere, et eosdem ad interponendam authoritatem in hoc negotio pro-movere studeant. Quod mediantibus etiam litteris nostris credentialibus, quas propterea ad utrumque dedimus, facilius factu putamus..
Oaeterum si princeps T u r c a r u m et passae sui nec muneribus, nec rationibus a s en tenti a et obsti-nato instituto Transsylvaniam postulandi àbduci pos-sent, sed assidue eam quondam filio regis Joannis reddi debere p e r s e v e r a r e n t , nec-, contentationem per nos oblatam ulla ratione admittere vellent: tum pote-runt oratores nostri replicare, quod nos nihil minus expectaveramus a magnitudine ejus, quam tantam in repetenda T r a n s s y l v a n i a perseverantiam: speravera-mUs omnino amicitiae nostrae et praememoratarum amplissimarum, aequissimarumque conditionum per nos oblatarum apud magnitudinem ejus saltem nunc benevolam rationem habitum iri, maxime si magni-tudo ejus esset cognitura, saepe dictae reginae et il-lustrissimo ejus filio nullam posthac justam de nobis conquerendi causam reliquam f o r e , et simul etiam magnitudini ejus dictae provinciáé consessionem apud omnes homines non hujus aetatis modo, sed posteros
. , 141 quoque magnae laudi et gloriae futuram. Nam de
petita restitutione Traussylvaniae nonduiii potuisse nos propter temporis angustiam certi quidpiam s t a -tu ere, vel magni-tudini ejus respondere • et potissimum, quod negotium hoc nonmodo n o s ipsosmet, sed alios quoque principes christianos, regnaque et provilicias nostras, maximeque fideles nostros regnicolas et sub-ditos regni nostri Hungáriáé concernât, sine quorum scitu, Consilio et consensi!, quemadmodum antea in recipienda Transsylvania pro consuetudine et more principum cliristianorum tanquam rex verus et legi-time coronatus nihil incepimus, ita nunc certi aliquid concludere, et magnitudini ejus respondere nobis haud-quaquam integrum e x i s t â t : itaqiie constitutum et de-liberatimi nobis esse, propediem' generalem regni conventum agere, ut porro saltem intelligatnus, quid a nobis in hac parte respectu magnitudinis suae prae-stari vel decerni queat, cui nimirum animi nostri can-dorem per oninem occasionem demonstrare desidera-mus. Caéterum id non potuisse fieri tempestivius propter nimiam praefiniti termini brevitatem. L i t t e r a s enim et ìiunciata magnitudini» suae in tertio primum mense, postquam ab excelsa magnitudinis suae porta, quae tum in Amasia Usque erat, Augerius discessit, ad nos Augustam Vindelieorum aliata esse, ubi etiam ardua illa sacri Romani imperii negotia tamdiu nos dè-tinuerint, quod tempestivius qam ad X X I I I . proxime praeteriti mensis Octobris huc redire nequiverimus;
neque etiam absentibus nobis a regnis et provinciis nostris, in his rebus propter praemomoratas rationes quidpiam potuisse tractari. Postquam autem 'huc ap-pulimus, et consideravimus rei difficultatem, et sum-mum residui termini brevitatem, unius mensis inter-*
valium non superantem, quod intra eum nec illa, quae ad tam arduae rei resolutionem requiruntur, delibe-rari possent, et nobis cerneremus juxta litteras jam semel atque iterum ad magnitudinem ejus bac de re datas incumbere, ne oratorem nostrum Augerium diutius detineremus, et sic magnitudini ejus de ex-peditione illius dubitationem et suspicionem movere-mus, non aliud responsum nos vidisse, quod hoc tem-pore magnitudini ejus daremus, quam id, quod supe-rbis descriptum est, nempe ut magnitudini ejus summa nostra fiducia, quam in ipsius aequanimitate et libe-ralitate repositam haberemus denuo in memóriám revocata, et declarata eidem voluntate nostra erga praefatos serenissimam reginam ac illustrissimum ejus filium, in pristina nostra petitione Transsylvaniáé persisteremus, atque rationes, per quas magnitudinis ejus bonam et propensam voluntatem in perpetuum erga nos stabiliremus, et in ea una cum ipsa serenis-sima regina Isabella , atque ejusdem illustrissimo filio conquiescere possemus. Eaque propter nos ma-gnitudinem ejus iterum atque iterum rogare, si omnino nolit nobis permittere Transsylvaniám, (licet meliora speremus) ut saltem tam ardui negotii deliberationem ad tam breve temporis intervallum non adstringat, sed nobis competentem terminimi duorum, vel unius ad minimum anni de hoc negotio mature, cum quibus opus est, deliberandi atque tractandi concédât. Nos enim nihil intermissuros, quod salva dignitate et exi-stimatione nostra a nobis fieri queat, et quod ad de-clarandam magnitudini ejus animi nostri sinceritatem pertineat. Nam etiamsi jam apud nos statutum et deliberatum foret, juxta desiderium et voluntatem .ipsius principis Turcarum saepe dictam provinciám
143