A. subjectissimus cliens Stephanus Holtzmannus Leutschoviensis

Címzés: Amplissimis viris, generis dignitate, erudiione, sapientia et virtute praestantissimis, Domino Judici caeterisque Senatoribus inclytae Urbis Leutschoviensis in Sepusio, Dominis ac Patro-nis suis omni observantia colendis

Leutschau 64/4

184

116.

Daniel Tophan a lőcsei tanácsnak Wittenberg. 1596. február 15.

Hat éve lesz, hogy hazáját elhagyva megkezdte külföldi tanulmányait. Az elmúlt őt évben a tanács kérés nélkül küldött számára adományt, és megígérte, hogy szükség esetén a segít-ségére lesz. Most, a hatodik évben anyagi gondjai miatt ő kén pártfogóinak ezt a segítségét.

Mivel lőcsei ösztöndíjas már három éve nincs Wittenbergben, biztos benne, hogy kérését méltányolni fogják Dőntésiikrt5l apját értesftsélk aki maga is közbenjár majd érdekében, s aki a kiutalt pénzt továbbítaná is neki Wittenbergbe.

S. P. D. Quam verum sit, Amplissimi et Prudentissimi consules ac sena- tores, quod de amore patriae cecinit Naso:

Nescio, qua natale solum dulcedine cunctos Ducit, et immemores non sinit esse sui.

Et ipse mihi testis sum. Nam sexennium fere erit, quo ex patria in exteras scholas et regiones ad comparandum uberiorem morum et studiorum cultum discessi et emigravi, ex illo tempore nihil voluptati mihi magis fuit, quam crebra memoria et recordatio patriae, ita, ut haec mihi omnem vitae acerbitatem, quam non raro sustinui, sublevaverit, cogitanti fore aliquando, ut hi labores et studia, quae foras secutus musarum castra perfero, in patriae utilitatem et commodum redundent, meoque officio ipse perfunctus videar, quoniam (ut praeclare scrip- tum a Platone refert Cicero) non nobis solum nati sumuS^, sed ortus nostri partem patria vendicat, partem parentes, partem amici. Verum enimvero sic cogitanti magnus ad pristinum amorem cumulus accessit ex munificentia et liberalitate vestra, dum quintum annum nullis a me precibus provocati, sed vestra propensi- tate et benevolentia, spe tamen adducti nulla remunerandae gratiae in tam 'dissi=

tum locum quoddam munus transmisistis, vestraque maiora beneficia in subsidi- um studiorum mihi conferenda detulistis et polliciti estis. 0, incredibilem erga^. patriam amorem et affectionem natura devinctam, vestris meritis auctam. Ego, si non de vestra consvetudine in patrocinijs tuendis, studijs liberalibus promovendis, decretis divinis conservandis firma et stabili satis superque constarer, verecundius a vobis, si quae magna res esset petenda, contenderem. Grave est enim homini pudenti.petere aliquid magni ab eo, quem ante erga se benemeritum novit, ne id, quod petit, de pristino amore et animi propensitate quid imminuat, collectamque gratiam petitionis molestia effundat. Sed quia vestra erga literarum studia vel nota omnibus, vel ipsa meorum temporum novitate clarissima et maxima benefi-cia extiterunt, estque animi ingenui, cui multum debeat, eidem plurimum velle debere, non dubitavi a vobis petere, quod mihi omnium esset maximum maximegiie necessarium. Neque enim sum veritus, ne sustinere vestra in me vel innumerabilia beneficia non possem, cum praesertim confiderem nullam esse gratiam tantara, quam vel non capere animus meus accipiendo, vel ponderando cumulandoque illustrare possit. Ego omnia mea studia omnemque operam, cu-

cavi, statuique in eo me non vitae solum rationem, sed et pietatis laudem erga patriam debere quaerere. Neque vero cuique salutem ac fortunas suns tantae cu-rae fuisse puto, quantae mihi sit honos et foelicitas patriae, in qua omnia mea posita esse duco. Verum cum rei domesticae inopia impedimento sit, quominus ad ea liceat pervenire, sicut scitum illud poetae est:

Haud facile emergunt, quorum virtutibus obstat Res angusta domi.

Multi requiruntur sumptus, multa impendia et subsidia, quibus in hac aut alia academia frugaliter studiosus ali posset, et rem literariam habere necessaria suppellectile instructam. Vos, soli Amplissimi et Prudentissimi consules ac sena-tore; ad expediendum hoc propositum mihi tanto adiumento esse poteritis, ut nihil sit mihi amplius requirendum. Habetis in fortunis et facultatibus vestris haec omnia satis superque, quibus inopi . mihi succurrere, et quotannis pecuniae alicuius stipendio in tempus aliquod in subsidia studiorum prospicere, et absque ullo rerum vestrarum dispendio suppeditare possitis. Hanc facultatem ante me complures sunt experti per multos annos, quibus unquam fuerunt, qui ingenuis artibus et liberalibus studijs operam impenderunt, ut plane fidam vos potius aeg- re ferre, quod abhinc per triennium <!> nullus fuerit; qui Witebergae artibus et studijs his deditus vestram in more positam et tot annis confirmatam liberali- tatem opemque magnificentiam imploraverit, gratiaeque debitione illustraverit.

Et quis non efferat laudibus magistratus pro sui alumni honestissimis literarum studijs justa et liberalia impendia? Si in rebus ludicris nonnunquam praedicatur magnificentia munerum liberalitasque sumtuum, quanto magis in serijs et neces-sarijs? Nec vero laudes istae terminis ac limitibus patriae continentur, sed ad ex- teras regiones et terras profectae notae fiunt hominibus nostri ordinis et loci om-nibus, qui nec eas suis lingvis et vocibus dubitant comprobare et disseminare.

Jam vero laus creditur perfecta, quae ab ijs, qui ipsi in laude vivunt, et bene audi-unt, proficiscitur. Vobis vero tantum decoris, tantum dignitatis adjunxeritis, ut eosdem vos facile agnoscatis fuisse in laude vestra, qui fueritis in salute mea. Vt interim sileam, quod arcitiore me vobis amore devinxeritis, alacrioribus literarum studijs obligaveritis, quod addictum, deditum, obstrictum vobis et liberis vestris habueritis, omniumque ingenij nervorum ac laborum uos potissimum, consules ac senatores, fructus uberiores diuturnosque ceperitis. Quamobrem, si consue-tudinem vestram in juvandis literarum et artium studijs servatis, si memorem, si gratum, si bonum adolescentem, vel ex hoc, quod patriam usque adeo complec- tar, et tam vehementer de eius laude et utilitate laborem, existimare potestis, si dignum denique vestris beneficijs judicatis, hoc a vobis, qua possum, omni animi contentione peto et obsecro, ut subveniatis huic meo studiorum proposito, ut huic vestrae laudi, propriae meae saluti adiumentum vestrum dicetis. Et ne gravemini mihi, qui coram vobis propter loci distantiam, propter sumtuum penuriam, propter temporis et studiorum iacturam in itinere faciendam com-parare et praesto esse non potui, respondere, ne, si quid mihi, cum (ut plane

186

confido) voti mej me compotem reddideritis, de primitijs illius stipendij trans- mittere decrevistis, per cuius fidem et operam id fieri possit, soliciti estis. Hoc omne parenti meo respondebitis, qui et haec omnia pro me suis verbis maxi- mopere rogabit, et quicquid dederitis in subsidium studiorum, plena fide susci- piet, mihique transferendum curabit. Ego, si vos videre scirem, cum haec ad vos scriberem, quantum difficultatis sustinerem, quantopere auxilio et subsidio vestro indigerem, et quantopere mihi esset in hac petition omni non modo solicitudine, sed contention animi elaborandum, plura scriberem. Nunc vobis omnem rem atque causam meque totum et mea studia universa commendo et trado, unum sic habete, quae si sarta tecta patriaeque consulta et fructuosa cupitis, me id vestro subsidio et stipendio solo assequi posse. Deus optimus maximus divinjs suis prae- sidijs et suppetijs rempublicam vestram adeoque totam provinciam patriam ab omni fortunae adversitate et hostium Christiani nominis Turcarum insultu inco- lumem ac salvam praestet, et quicquid in me, aliosve inopes ad pias causas con- fertis, affluenti foelicitate compenset atque reponat. Datae Witebergae decimo sexto Calendae Martij 1596.

V. Amplitudinis addictissimus