A. deditissimus et obsequentissimus alumnus Stephanus Xylander Leutschoviensis

Címzés: Amplissimis et clarissimis Viris, genere, dignitate, eruditione et prudentia praestantissimis, Domino Judici et reliquis Senatoribus reipublicae Leutschoviensis, Dominis et patronis suis omni observantia colendis ^-

Leutschoviam 55/7

104.

Jakob Monau a lőcsei főbírónak és a városi tanácsnak Boroszló, 1593. augusztus 13.

Megkapta a tanács július 14-én kelt levelét, valamint a Spielenbetgemek és Xylandemek küldött pénzt. Köszöni, hogy őt bízták meg a feladattal, hogy ezt az összeget a címzetteknek továbbítsa. Spielenbetgemek a görlitzi iskola tanárával, Mylius úrral küldte el a pénzt, amint azt a mellékelt elismervény is tanúsítja. Xylanderitez is eljuttatta a pénzt, tőle csak ezután kapja meg az igazolást. Ezt szintén el fogja küldeni. Máskor is szívesen áll a tanács ren-delkezésére.

mihi sunt literae vestrae, quas XIIII. Julii ad me misistis, plenas singularis hu^- manitatis. Accepi etiam illas, quas ad clientes vestros Spilenburgium et Xyland- rum dedistis. Ac magnas vobis gratias ago, quod me dignum iudicastis, cuius ope- - ram hac,in parte deposceretis, quam vobis certe et nunc praesto libentissime, et

praestabo deinceps etiam crepidissime, quoties illa vobis utendum putabitis, quod ut facere uelitis, quandocunque dabitur occacio, vnice a vobis contendo.

Spilenburgio suas reddi curaui per M. Mylium scholae Gerlicensis doc-torem, ut testatur scheda, quam mitto. Etiam Xylandro suas recte curauj, ac spero me paulo post responsum habiturum, vnde uobis fidem rei bene gestae facere queam. Deum oro toto pectore, ut benedicat conatibus et studijs clientum vestrorum, faciatque, vt ohm ita sese gerant in ecclesia, in schola, in republica vestra, ne vos sumptuum in eos collatorum paeniteat.

Eidem aeterno Deo vos omnes et ciuitatem vestram toto pectore com- mendo, petens ab illius immensa misericordia, vt veritas et pax dominentur in ecclesia et republica vestra, et vos salui atque incolumes custodiaminj ab omni incommodo et detrimento. Bene, beate et feliciter valete, Viri Amplissimi et prudentissimi, meque deinceps etiam in numero illorum, qui vos unice amant et obseruant, et vobis ad inseruiendum sunt pro viribus paratissimi et promptissimj, habete. Datae Vratislauiae XIII Augusti 1593.

Vestrae amplitudinis et dignitatis studiosissimus Jacob Monaw Címzés: Amplissimis et prudentissimis Viris, Dominis, Judici et Senatoribus Ciuitatis liberae et Re-

giae Leuchouiensis, dominis suis plurimum observandis A tanács megjegyzése: Anno 1593.

60/1

105.

Stephanus Xylander a lőcsei főbírónak és a városi tanácsnak Wittenberg 1593. szeptember 3.

Nagy szegénysége mia tt gyors anyagi segítségre lenne szüksége. Mfg társa, Samuel Spielen-berger, noha kis késéssel, de mégis nála hamarabb megkapta ösztöndíját, addig ő hitelezőit sem tudja kifizetni. Ha a tanácshoz írott korábbi levelében elődeihez képest szokatlan kije-lentéseket tett, bocsássák n%g neki, mert a késedelem a legtürelmesebb emberi is kihozná a sodrából, hisz ma már egészen más a helyzet Wittenbergben, mint elődei idején. Továbbra is kéri, hogy a rendes évi ösztöndíjon felitl is részesítsék őt bizonyos anyagi támogatásban, vagy ha ez nem lehetséges, következő évi ösztöndíjából 30 va gy 25 tallért előlegezzenek meg számára. Ha jövőre fly módon megcsappant ösztöndíja túl kevés lenne, Isten segítségét fogja kémi, hogy a tanácsnak tett fogadalmát mégis meg tudja tartani. Az egyetem, úgy a szent, minta világi tudományok terén, a korábbi hanyatlás után ismét virágzik.

166

S. P. P. Ingratum be neficium est illud, quod diu inter mantis dantis haeret, inquit Seneca fiber 4. de beneficentia, gratissima vero beneficia parata, facilia, occurrentia, ubi mora nulla, nisi in accipientis verecundia. Et alibi: Omnis benig- nitas properat. Quibus dictis, Amplissimi prudentissimique Viri, Patres debita animi submission colendi, sapiens ille ethnicus innuere videtur, proprium esse libenter facientis cito facere.

Si itaque illis ipsis verbis ad V. A. non accusandas, sed quasi incitandas in hac mea necessitate paulo liberius utar, non dubito, quin veniam sim consecutu- rus. Etsi enim de vestra beneficentia et liberalitate erga studia literarum nun- quam dubitarim, cum praeter alia innumera beneficia, templa et scholae earundemque conservationes id abunde testentur, quod certe praecepto ethico edoctus magnificentiam potius quam liberalitatem appellarim, tamen inusitata rerum mearum µEµPo pia <!>, a me toties iterando tentata, ad celeritatem transmittendi mihi sumptus vos hactenus merito impellere debuisset. Sed nescio, qua fortunae injuria mihi egenti illi tam diu emaneant. In manibus vestris illos haerere dicam? Non existimo, non existimo, esset enim insolitum, culpam autem vobis temere ascribere pietas non concedit. Sed tamen mihi desiderium incutiunt occasiones aliquot commodissimae, per quas hactenus optime sumtus perferri potuissent.

Inprimis vero illud mirari non desino, quod commilitoni meo, Samueli Spillenburgio, etsi justo tempore tardius, omnino tamen citius quam mihi sumtus sint transmissi ita, ut ille occasione sua utcunque usus sit, mihi vero mea plane uti non liceat. Nam quocunque animus spectat, vocatio impellit, co propter sumtuum inopiam pervenire non licet. Creditores etiam mei, quem antea amore fraterno cómplectebantur, odio jam Vatiniano prosequuntur ita, ut, nisi celeriter mihi succurrerint vestrae A. moram nectendo, extrema studiorum pericula et fidei apud meos creditores jacturam propediem experiar.

Quod autem in praecedenti mea ad V. A. epistola, Amplissimi Prudentis- simique Viri, Patres debita reverentia colendi, nullo fortasse antecessorum meo- rum exemplo inusitata quaedam tentarim, pro vestra humanitate et facilitate ve- niam dabitis. Equidem animum etiam patientissimum, verecundum, ejusque laude maxime condecoratum tam longa mora quin offendere possit, nemo ne-gabit.

Multo enim alfa jam est temporis ratio, quam olim fuit, cum antecessores mei Mc viverent, quod certe quilibet sapiens facile colligere potest. Quae tempo- ris mutatio, existimo, petitioni meae veniam impetrabit, meque ab omni suspi-done mala vindicatum, tandem voti compotem reddet.

Neque vero adhuc petere desino, cum animum infractum vestra vere pa-term in me benevolentia et dementia suppeditet, ut ad annuum stipendium, quod, vt videtis, praeter consuetudinem solitam supra omne tempus justum emanet cum magno rerum mearum detrimento, aliquid adhuc addatis, aut certe, si id fieri non potest, ad sequentem annum 30 aut 25 tallerorum ad minimum praenumeretis. Etsi enim vix ex reliquo per annum sequentem vivere licebit, tamen Deo res meas committam, is providebit, neque propterea jusjurandum, quo vobis obligatus devinctusque sum, rescindam.

167

haec indubitanter omnia quasi pollicetur. Si itaque hoc fiet, mihi studijs meis gratulabor, prudentiam vestram laudabo, amorem vero et affectum in me vestrum plane paternum ex animo agnoscam.

Quod ad statum academiae nostrae attinet, de eo verissime pronunciare possum, quod omnia ante pene extincta et collapsa nunc iterum sese extollant.

Sonant leges, viget justitia, disciplina restaurata est, literae praeterea cum sacrae, tum profanae earundemque cultores celeberrimi in magna existunt felicitate.

Deum optimum maximum rogo, ut consilia actusque vestros ad nominis sui gloriam illustrandam gubernet, ecclesiae vero et scholae organa salutaria suppeditet, per quae vera ejus notitia in omnibus vobis crescat et augeatur, rei denique publicae et vobis universis ac singulis felices successus, prosperiores eventus, longaevitatem vitae cum incolumitate conjunctam clementissime largiatur.

Viteberga 24. die Augusti secundum Julianum, 3. Septembris secundum Gregorianum, die Bartholomaei Anno 1593. ' 0

V. A. deditissimus alumnus