A. subjectissimus civis et alumnus, Stephanus Xylander Leutschoviensis

154

Clmzés: Amplissimis et Clarissimis Viris, genere, dignitate, eruditione et prudentia praestantissimis, Domino Judici caeterisque Senatoribus inclytae reipublicae Leutschoviensis, Dominis ac Pa- tronis suis summa observantia colendis

Leutschoviam

A tanács megjegyzése: Anno 1592.14. Augusti 55/3

95.

Johann Breuer a lőcsei főbírónak és a városi tanácsnak Wittenberg 1592. július 6.

Dicsén a tanács mecénástevékenységét. Már majdnem négy éve elhagyta hazáját, hogy a wittenbergi egyetemen folytassa tanulmányait. Er re szülei ösztönözték, de anyagilag csak kevéssé tudják támogatni, hisz testvérei neveltetéséről is gondoskodniuk kell. Ezért el-határozta, hogy a tanács segítségét kéri.

Try'alvew Kai Ell1rpaTTELV.

Amplissimi ac prudentissimi viri, fautores ac promotores plurimum colendi et observandi, ut apud Platonem Socrates inquit: Év µvpla lrevla Eiµi 6ia 'rill, Tog eeoű aaTpeiav, ita omnibus pijs, studiosis praesertim adolescentibus familiare onus est paupertas, quam sapienti et paterno consilio Deus optimus maximus imponit, ut auxilij divini invocationem, veram pietatem, diligentiam in optimarum artium studijs et omnibus insuper laboribus vocationis fideliter obeundis, mode- stiam, sobrietatem, pudorem et alias virtutes in nobis exuscitét, augeat, confirmet et tueatur, quae studiosis adolescentibus assiduus velut Ép7obcciKTEs contingit, diligentiam et assiduitatem in discendo hinc inde excitans, ut erudition, doctrina atque adeo vitae modestia provecti ingratam hanc et moléstissimam hospitem 1rEViav effugiant, utque maiori cum alacritate felicitateque cursum studiorum persequi valeant. Aetemus Deus omnibus et singulis severissime praecipit, ut opera, coi}silio et quibuscunque possunt modis tenuioribus opem ferant, et egen-tium inopiam sublevent, praemia vicissim promittens non tam in hac caduca et mortali, quam in altera illa aeterna coelestique vita omnium amplissima, dum beatos eos praedicat: Beatus, qui intelligit super egenum, in die mala liberabit eum Dominus. Et: Beati misericordes, quia vicissim misericordia erga eos ex- ercebitur. Haec quoties apud animum perpendo, toties praeclaram ac laude dig- nissimam amplissimi ac prudentissimi senatus pietatem atque liberalitatem in fovenda ac tuenda ecclesia Jesu Christi, inque provehendis conatibus eorum, qui sese pietatis culturae optimarumque artium studijs consecrarunt, singulis pene momentis mihi ante oculos ponere soleo. Aeternis itaque laudibus dignissimus est amplissimus ac prudentissimus senatus, qui in iuvandis studiosis adolescen- tibus, eorundemque honestissimis conatibus promovendis praebet sese quam promtissimum ac paratissimum, cuius subsidio non pauci ad dignitates, honores et id genus, alia exequenda officia sunt evecti.

bonarum artium studia non tam paterna, quam aliorum hominum benevolentia ac liberalitate coluerim, in celeberrimam ac laudatissimam academiam Viteber- gensem suasu ac hortatu parentum meorum, qui studijs meis optime consultum cupiunt, uberioris ingenij cultus consequendi gratia me recepi, ubi per totum an- num studijs humanioribus paternis sumtibus, quam durum est sibi in suo pau-pertatis statu, visum est, incubui. At vero, quia res est angusta domi, ac sumtibus destituor, mihique parentibus meis praeter bonam voluntatem parum est speran-dum, quippe cui in reliquorum liberorum educatione onus incumbit per se satis arduum, ad amplitudinem atque prudentiam V., tanquam ad sacram ancoram, vel numen propitium confugiendum duxi petens, ut amplitudo atque prudentia V.

sua bonitate ac liberalitate plus quam paterna ad continuandum studiorum meo-rum cursum mihi hoc tempore succurrere non gravetur, ne ante tempus optima ac nobilissima studia relinquere cogar.

Quod ad me attinet, omnes nervos ac vires omnesque ingenij conatus in bonarum artium studia conferam atque convertem, et omnia mihi favenda, omnes adhibendas machinas nihilque intentatum relinquendum esse putabo, donec praestantissima ac nobilissima artium scientia, quasi armis quibusdam fir-missimis instructus uberrimum fructum bide percipiam. Qua in re si amplitudo atque prudentia V., utpote in cuius benevolentia plus quam patema spem repono maximam, mihi gratificata fuerit, amplitudini atque prudentiae V. vicissim pro tanto beneficio mihi omnium maximo Devm optimum maximum coelestia munera commissurum esse certo certius est, quem assiduis gemitibus, nec non votis ardentibus precor, ut amplitudo atque prudentia V. sub alarum suarum umbra clementissime respiciat, protegat, sustentet, foveat, roboret ac custodiat, vitamque cum prosperrimo rerum omnium súccessu in tam multis huius seculi difficultatibus, varijsque periculorum fluctibus sibi proroget longissimam, re- gatque cum ad sui divini nominis gloriam, tum ad eiusdem amplitudinis atque prudentiae V. salutem. Bene feliciterque valeat amplitudo atque prudentia V. in Christo, mei amor, et, quod semel pie facere coepit, id semper strenue auxiliante gratia divina facere pergat, utque possit, donet amplitudinem atque prudentiam V. de coelo Devs optimus maximus, fons bonorum omnium, iuvet pios vestros la- bores, regat et consoletur. Vitebergae pridie Nonarum Julij Anno Tnt roű I nao"v x,otaroű áyto7ms <!> supra sesquimillesimum nonagesimo secundo.

Amplitudinem atque prudentiam V.

summa cum reverentia et obedientia colens Johannes Brewer Lewtschoviensis

Címzés: Amplissimo Viro, ebmiae pietatis, prudentiae, doctrine omnisque virtutis laudis prae- stantissimo, Domino Judici totique inclito Senatui Lewtschoviensis <!>, patriae patribus, Dominis, patronis ac Moecenatibus vnice colendis ac observandis

A tanács megjegyzése: 14. Augusti Anno 1592.

57/1

156

Anton Platner a lőcsei főbfrónak és a városi tanácsnak Lőcsi, 1592 augusztus'

Paul Kramertől megkapta Xylander levelét, melyben ez .am$l énesíti, hogy az ösztöndíjat ugyanezen levélvivőtől megkapta. Mivel azonban ebből a pénzből sokáig nem tudja magát el-tartani, arra kéri Platnen, járjon közben az érdekében a tanácsnál, hogy az éves ösztöndíjból még hátralevő összeget küldjék el számára. Platner ezidáig ennek a kérésnek nem tett eleget, most viszont kedvező alkalom nyílik enr Engelhardt ur Boroszlóba történő utazásával.

Boroszlóból már könnyen eljuttatható Wittenbergbe az ösztöndíj.

Ersame, namhaftige, weise vnd grosgunstige Herren. Es hatt mir ewer E.

N. W. stipendiat, Stephanus Holtzman am nechsten durch den Herrn Paul Kramer geschrieben, das er die Zehrung, so ihm ewer E. N. W. durch denselben geschickt, midt freuden vnd grossem danck empfangen hat. Dieweil aber E. N.

W. vnd ich wol wisseten, das er sich midt demselben nicht lang wiirde können aufhalten, so badt er, ich wolte bey einer E. N. W. midt vorbitt anhalten, damitt ihm das vbrige, so viel ihm ewer E. N. W. ad annuos sumptus <...> haben, auch zeittlich möge geschickt werden, habe es aber bissdaher lassen anstehen. Gestern aber hab ich wiederum sein schreiben eiusdem argumentj empfangen, vnd sein vatter helt auch an, dieweil Herr Engelart diese tage nach Bresla reissen wirt, damitt solchs durch ihn geschehe. Gelanget derhalben meine freuntliche bitte in sein vnd seines vatters namen, wo ihm ewer E. N. W. ettwas schicken wollen vnd können, sie wollen diese gelegenheitt brauchen, denn von Bresla könne das gelt gar leicht vnd midt gutter gelegenheitt gen Wittemberg midt der Bressler botten gedschickt werden. Der allmechtige Gott wolle alle woltadten, so sie armen ge- sellen erzeigen, reichlich vergelten vnd den gemeinen nutz allzeitt mehren, das wir zu gemeiner nodt vnd Ehre ymmerzu gnug haben, wuntsche hieneben auch ewer E. N. W. von Gott, dem Herrn einen gluckseligen gutten tag.

Ewer E. N. W. vntertheniger , A. Platner Pfarrherr

Címzés: An die Ersame, Namhaftige, weise Herren Richter vnd Rathverwandten A tanács megjegyzése: Anno 1592. den 14. Augusti

46/7

Stephanus Xylander a lőcsei fóbfrónak és a városi tanácsnak Wittenberg 1592. október 20.

Néhány napja megkapta az ösztöndíjat. Leveléhez, eleget téve pártfogói óhajának, mellékeli a szokásos formula szerint megírt kötelezvényt, melyben magát a tanács famulusának ismeri el.

quodam in loco de Tecmessa recenset, virum decet conservare memoriam ac- cepti beneficij, gratia enim, inquit, parit gratiam, cui autem obrepit oblivio ac-cepti beneficij, ille generosis hominibus non est annumerandus. Quo sane dicto, Amplissimi prudentissimique Viri, Patres debita semper reverentia colendi, sapi-ens ille ethnicus conditionem generis humani et suo et hoc nostro tempore vul-garem eleganter expressit. Quotus enim hominum nunc reperitur, qui grati- tudinem gratitudine recompenset? Certe ne decimus quidem. Ac si mores et pectora hominum poenitus introspiciamus, non nisi summam ingratitudinem sub ipsis latere reperiemus. Ideo non immerito genus hoc vicij secundum opinionem illius ex societate humana est explodendum, gratitudo vero loco illius excolenda, cum post pietatem ipse rerum autor, Deus, omnes ad earn infatigabili studio contendere jubeat.

In eo autem mihi inprimis elaborandum erit, Amplissimi prudentissimique viri, ut de gratia vobis referenda non parum contendisse dicar, cum tam egregiam in me vestram voluntatem, tamque praeclarum de studijs meis judicium facto tandem ipso sim expertus. Praeteritis enim diebus misso honestissimo liberalis- simoque stipendio me nec ingenio, nec doctrina magna instructum in alumnum vestrum unanimiter cooptastis. Quod sicut praeter spem et expectationem meam accidit, sic etiam ad agnoscendam tantam liberalium virorum .voluntatem promtissimam me non reluctantem impellit. Etsi autem Deo inprimis id accep- tum referre debeo, quod me inutile vas ad hoc beneficium eligendo tandem voti compotem reddiderit, tamen et vobis, Amplissimi prudentissimique Viri, gratias, quas possum, et ago et habeo maximas, quod pro vestra singulari pietate ac sapientia in hac mea necessitate tantum mihi -^.studijsque meis gratificari volu- eritis.

Ego, quandoquidem dominorum liberales manus sum expertus, operam dabo, totisque semper contendam viribus, ut frugi minister in officio meo exequendo reperiar. Et quoniam vetus consuetudo requirit, ut alumni vestri praeter earn fidem, quam verbis et literis promittunt, aliam adhuc pro patria melius assecuranda obligationem vobis deponant, ego etiam, ne a consuetudine illa recessisse videar, secundum praescriptam formam meam fedem obligatam esse volo, quemadmodum his inclusum literes invenietis, aeternum flilium Dei toto pectore etiam atque etiam orans, ut animos vestros suo sancto spiritu illu- minet, verum ardorem erga studia literarum in vobis accendat, ne in illorum sectatores alio unquam, quam paterno pectore affecti esse, laudum praeconijs dicamini, rem etiam publicam vestram, consilia item et conatus vestros regat, ut ad sui nominis gloriam, ecclesiae scholaeque commoda et increménta sint salu- taria. Feliciter valete. E Viteberga 13. Calendarum Novembris sub gallicinium Anno 1592.

Amplitudinis V. deditissimus alumnus,