A. subjectissimus civis et alumnus Stephanus Xylander Leutschoviensis

Címrés: Amplissimis et Clarissimis Viris, genere, dignitate, eruditione et prudentia praestantissimis, Domino Judici caeterisque senatoribus inclytae reipublicae Leutschoviensis in Scepusio, Dominis et patronis suis colendis

Leutshoviam

A tanács megjegyzése: Anno 1592. die 22 Maij 55/1

Samuel Spielenberger a lincsel tangcsnak Görlig 1592. május 1&

Még a lőcséi lelkipásztori is meglepte, amikor ősztöndfjat kén számá ra a tanácsházán, hogy agyét milyen bőkezűen támogatták. A tanács már apja iránt is kinyilvánította jóakaratát.

Mivel Laurentius Ludovicus paralízises betegségbe esett, a tanítással kénytelen végleg felhagy-ni. Ha ezt korábban megtudta volna, nem jőn ide tanulfelhagy-ni. Sok görlitzi diák (amint jónéhány lipcsei is) Wittenbergbe megy, hogy Hunnius doktort hallgassa. Ha a tanács beleegyezne, ő is inkább ott folytatná tanulmányait.

S. P. D. Gratus eram, gratus sum quoque; gratus ero. Cum maximum ilium diem, Viri amplissimi ac Patrdni obseruandissimi, intueor, in quo mihi a uobis tantum erga me amoris atque amicitiae signum declaratum est, ut parietes mediusfidius uestrae curiae in dando beneficio gratias etiam agere gestirent.

Nescio, quibus rationibus tantam mansuetudinem uestram, tantam clementiam, tam denique incredibilem sapientiam ac pene diuinam, non dicam exórnare, sed enarrare possum. Etenim cum dominus pastor Leuschouiensis mea causa in curia laborans stipendium, quod plerisque literarum studiosis exhiberi solet, sitienter expeteret, plus a uobis impetrauit, quam ausus fuisset unquam meo nomine ex- optare. Quod quidem quanta me laeticia uoluptateque affecerit, hisce explicare literis satis nequeo. Sed tamen uel beneficium hoc uestrum, uel cújiiscunque tan-dem instituti mei approbationem omnibus omnium laudibus antepono. Illud uero gratum cumprimis jucundumque extitit, quod dum ea^, mihi tribuitis, quae si agnoscerem, me profecto ipsum nosse non uiderer, quanto me contemplamini amore, haud obscure indicastis. Ah, utinam pro haec summa in me exhibita beneuolentia summas quoque gratias, ut merito deberem, agere possem. Sed, etiam si summis uiribus id facere contendam, tamen nihil quiyc,quam hujusmodi apud me reperio. Quam"obrem, Viri clarissimi, cum gratias agere mea me nunc non sinit tenuitas, multo minus referre, operam dabo sedulo, enitar, perficiam denique, ut memoriam apud me ingrati animi non defuisse intelligatis. Meum itaque erit, quod referre nequeo, perpetuo meminisse. Non hoc unum duntaxat est, quod sane maximum est, sed tot tanquam jam uestra (licet non in me solum, tamen in parentem meum satis alioquin desertum, caeterosque amicos quamplu- rimos) extant promerita, ut uix illa praecensere numerando, nedum remunera- tione explere aliqua possimus. Nisi forte, quae uestra est humanitas, retulisse nos gratiam existimauerit, si memoria ea tenuerimus. Equidem, Patroni fidissimi, quantum in me est, tantas uobis nunc ago gratias, quantas possum maximas, agamque quoad mihi continget inter ai-rov góovTOS <!> annumerari.

De statu scholae Gorlicensis multá quidem essent dicenda, uerum breuitate temporis utens in pauca multa referam. Haud obscurum est illud: Capite labo- rante languent membra. Quapropter ut olim schola Gorlicensis Musis et fama satis erat conspicua, ita nunc deficiente ludirectore Ludouico, cujus duntaxat sub nomine gymnasium illud adeo crescebat, et erat frequens, nullius jam existima- tionis esse putatur. Quod si ego ante sciuissem, profecto eum in locum me nun-

152

quam contulissem. Etsi enim ludimagister ille Dei gratia nondum reliquit su-peros, tamen lethifera paralysi ictus rarissime in scholam fern curatur. Quidam etiam referunt eum jam omnino Musis ualedicturum dixisse. Studiosi itaque plerique non tantum Gorlicenses, sed etiam academiae Lipsensis audientes doc-torem Hunnium Witebergam uenisse, ibidemque reformationem futuram esse, cateruatim se Witebergam conferent. Quod et ego facerem, nisi consilium et uoluntatem uestram expectarem, sine qua nihil unquam mihi statuendum aut in- cipiendum esse duxi, idemque stipulata manu uobis, Patroni fidissimi, publice promisi. Accepi enim munus uestrum re quidem magnificum, sed uobis autonbus longe mihi turn preciosissimum, tum jucundissimum. Recte igitur a Nasone scriptum est sic:

Acceptissima semper Munera sunt, autor quae preciosa facit.

Quo quidem quid me uobis deuinctum esse fatear, cum sim jam dim deuinctissimus? Totus in aere uestro sum, arctioribus uinculis me uobis astrin-gere non potestis. Quod referam uel into munere, uel potius uestro in me ammo;

qui mihi munere ipso longe est suauior, dignum nihil habeo, nisi meipsum, quam, si alicujus esse precij putatis, totum peculio uestro adscribitote. Et haec ita breuiter signifacere uolens uos, Patroni fidissimi, Deo optimo maximo com-mendatos cupio. Datae Gorlicij Anno epochae Christianae MDXCII. die 18.

Maij juxta nouos fastos.

Deuinctissimus uester Samuel Spillenburch - Leuschduianus Scepusiensis

Clnttés: Amplissimo, multoque rerum suis summe uenerandis Gorlicio Leuschouiam A tanács megjegyzése: 1592. 9. Junij 56/1

usu excellentissimo Senatui Leuschouiensi, amicis ac Patronis

94.

Stephanus Xylander a lőcsei főbírónak és a városi tanácsnak Wittenberg 1592. július 4.

Lassan egy éve már, hogy Frankfurt am Mainból Wittenbergbe jőtt tanulmányainak foly-tatása céljából. Ez alatt az idő alatt sem szüleitől, sem barátaitól, egyedül a tanácstól kapott csak pénzt. Jelenleg akkora szükséget szenved, hogy — bár nemrég kén párfogóitól további segítséget — most ismét kénytelen segélyt kérni.

simique Viri, petere aliquid ab ijs, quos antea erga se bene meritos esse novit, ne id, quod crebro petit, suo quodam jure postulare, non rogare, inque mercedis potius, quam beneficij loco habere judicetur. Quia tamen saepenumero contingit, ut etiam inviti aliorum opem implorare cogamur, necessitate, quae ferrum metal- lum rigidissimum frangere dicitur, cogente non puto quenquam futurum, qui ea in parte insaniae nos insimulaturus sit. ]Praesertim vero si propter eas artes id fit, quae communi hominum societati necessariae sunt, et sine quibus frustra aliquid magni tentare conamur. A qua sane necessitate me etiam non plane liberum esse agnosco. Jam enim annus ferme erit, ex quo me in hoc religions et fidei Chri- stianae domicilium, sapientiae sedem, studiorum officinam, linguarum litera- rumque cum divinarum, tum humanarum emporium, omnis denique pietatis, virtutis et honestatis templum sanctissimum 1Francofurdio contuli ad uberiorem ingenioli mei eruditionem comparandam, et tamen nullos, neque a parentibus neque amicis, praeter illos, qui ex V. A. benevolentia atque liberalitate nuper in me collati sunt, sumtus accepi. Pro quibus V. A. gratias ago toto corde, agamque, donec mihi huius lucis usura frui contigerit.

Caeterum constat omnibus neminem unquam tam tenacem felicemque fuisse studiosum, qui sine omni impensa in academics potuerit vivere. Vnde facile colligitur, quantas ego aerumnas, quantas difficultates praeterito tempore susti- nuerim tantummodo propter carissimam patriam, cui me aliquando emolumento futurum certo confido. Quanquam vero non ita pridem ad A. V. béneficentiam appellaverim, ut, si fieri potest, sique beneficio aliquo me dignum judicastis, ex hac summa angustia liberalitate vestra me eripiatis, tamen adhuc non desisto petere, cum audivercm A. V. esse promtissimas ad suppeditandos sumptus, qui ad continuenda studia necessario requiruntur. Quod sane meum factum an re- prehensionem ullam mereatur, vos judicate, cum statu academiae optimo con- stituto jam studia pleno cursu aggredi tandem proposuercm. Quapropter, Am- plissimi prudentissimique Virc, Patroni omni observantia colendi, etsi ingenij mei pudor talis est, ut semper a viris omnium optimis patrocinium rogare erubescat, tamen, cum eo in loco sint res meae positae, ut, nisi ad vos tanquam ad patronos benignissimos confugiam, me studiorum meorum jacturam facere necesse sit, oro atque obtestor vos, ut pro vestra solita benevolentia atque humanitate, qua omnes liberalium artium studiosos hactenus complexi estis, me etiam omni alio-quin orbum auxclio complectamini, et occasione prima thesauros benevolentiae vestrae uberiores mihi ostendatis, quod si factum fuerit, operam dabo, ne benefi- cij alicuius in me collati unquam vos poeniteat, sed ut vestrorum erga me merito-rum fructum aliquando uberrimum percipiatis. Valete. Witebergae 4to Nonamerito-rum Quintilis Anno ab orbe redempto supra millesimum quingentesimo nonagesimo secundo.

V. A. subjectissimus civis et alumnus,