castra, laeto spectaculo victori futurum, quem suum alummim gestaret in ulnis, desuaviari, complecti do-ceret, Ioannis Regis prolem, a quo summo studio, dum viveret, fuisset excultus. Nam alterum postulatum du-rius multis visum, certe minimé dubium praesagium eorum maiorum, quae postea maiora opinione evene-runt : quorum erat potentia, atque opes barbaro su-speetae, ut principes ex urbe excederent, et se Impe-rátori sisterent, cum borúm unam atque eandem cau-sam statueret, sive male ex se, sive praeclare essent meriti, unum modo praefatus : Pueri Regis neminem se uno magis fidum custodem, qui illi regni auctor esset, acriorem neminem vigilantioremque tutorem et defensorem futurum. Agnovere proceres in tam su-perba denunciatione tyrannorum veterem morém, atque per nobilitatis excidium domesticas opes firmandi, cum non temere, nisi invita et coacta nobilitas uni serviat, a quo se observari ct timeri sciat, nunquam securo animo se melioribus imperante : quae causa est, cur multitudini faveat, quaestuosam servitutem libertati praeferenti. quae sit cum egestate coniuncta, apud Vngaros praesertim , quibus plebs addicta non meliore conditione, quam empta mancipia servit. Ita aegram animo atque liaesitantem Reginam, cum qui-dem ubi nulla etiam esset causa metus, videretur recte sollicito animo de filio e s s e ; in spem certam salutis Yerbecius erexit : cum illám meminisse iu-beret, quae postrema Imperatoris oratio fuisset, cum ab eo Byzantio esset dimissus : cognovisse quidem, referente se, sed niulto ex Iiis magis, quae diplomate regio continerentur, quam benevolo et prolixo animo Imperator in Regem filium esset : Aureo illud signo
160 1 0 . MÍCHAÉI.ÍS B R V T I
obsignatum misisse, quod symbolum oblatae illi ma-iestatis regiae esset, ad quem mitteretur, boe a maio-ribus aeeepto instituto, ut ad reges modo scriptae lit-terae signo aureo obsiguarentur. . . . puerum collo-cari solio paterno, regem appellari, concesso regno, quod eius muneris beneficiique esset, iis legibus, qui-bus páter obtinuisset. Num vero crederet, passurum Imperatorem tantum in sua fide tuenda, quam sartam tectam, inviolatam, quoad vixisset, patri praestitisset, constantiam desiderari? Postremo quid inconsultius, quam id negare, quod acceptum a volente cum gratia accipientis sit, vei certum exitium afférét neganti! Quem vero non videre, eum, qui decedat de suo iure, po-scendo id, quod suae potestatis sit, in eum iracundia exarsurum, qui neque suae, neque poscentis fortunae memor neget, quod alterius iuris et potestatis a se vi atque armis possit extorqueri.
His recepto a puero animo, cum omnium una sententia esset, non videri barbarum postulati desti-tutione irritandum, praesertim, quod negari tuto haud posset, Regina assensa, rliedam ungaricam regio ap-paratu ornari, atque in eo collocari puerum infantem cum nutrice iubet, inter nobilissimas matronas, qua-rum comitatus illum honestaret. Rhedam principes praecedebant, in bis Georgius regii aerarii praefe-ctus, Petruitius, Yerbecius, Terekius, Urbánus Bat-tliianius, Ioannes Podmaniczkius, alii ex praecipua nobilitate insignes, ornatus et pompae magnificentia ad diei festi ostentationem qui erat Vngaris in gra-tiam victoris, compresso animi dolore, laeto vultu atque hilari, traducendus. Atque ex bis unus Terekius, non reliquo ornatu magis, quam verae commendatione .gloriae conspiciebatur: cum unius virtus magnis
re-VNGARICARVM RERVM. LIB. X. 161 bus gerendis spectata. tan quam e loco excelso ad invidiam exposita, in barbarorum oculos incurreret, ex sententia belli sibi glóriám summentes. ferebant iniquo animo,' sibi Yngarum gloriae magnitudine offi-cere. Neque ex iis tarnen defueruut, quibus hominis dignitas, cum in eodem, cum geueris splendore ma-gnitúdó animi eluceret, vim facérét virtute, suo splen-dore, ubi etiam est iuvisa, in sui admirationeliomines invitos trahente. Nam et nonuulli ex bis sua sponte de salute anxium imminenti ruinae subducere, certo etiam obiecto vitae periculo 11011 dubitarunt, ut unus maximé Mehemetis Jehajanus genere Yngarus (ita Turcae domus procuratorem appellant) vincente pa-triae caritate, ubi emanasset suplicii metum. Augebat vero illius suspicionem liaud obscure ab eo alienatus Reginae animus, G-eorgio eius potentiae aemulo, cui se penitus dediderat confisa vili in illum meritis, ut nimias eius opes suspectas haberet, etiam atque etiam monente. Verebatur vero, ne virgratiosus apudmulti-tudinem, cuius praesertim summa levitas atque ingenii mobilitás esset, contempta pueri aetate, animum novis consiliis adiiceret, quod quidem si accideret, parum illi in tutoribus praesidii adversus illius potentiam relinqueretur. Sed vicit suorum consilium anctorita-tem contra suadentium fati vis inexorabilis, id quod magis credere lubet, quam regere omnia, nulla vi regi et consilio potest, ut 11011 dubitaret venire in barbari conspectum, fretus hinc recti animi conscientia, hinc rerum gestarum magnitudine, quae omnium consen-tienti ore celebrabantur. Nam et illud verisimile est, cum perplexum animum desperatio subiisset, quando ne in fuga quidem satis futurum praesidii relictum ad salutem intelligere, omnia circa obtinentibus
Turca-MONUM. HUNG. HIST. SCRIPT. XXV. 1 1
162 1 0 . MICHAELIS LIRVTI
rum armis ad id consilii descendisse, quod necessa-rium ratio temporis effecisset. Interea puer adducitur in Solimani conspectum, qui totus 111 regi am comita-tem effusus, acceptum in ulnas, id quod ab iis, qui rei gerendae interfuerunt, audivimus, complexu, osculo, affatu fovendo, ut parens mollissimus blandiri filio infanti videretur, identidem pupillum sulim appel-lando, suam curam, suas delicias, nullum invenie-bat modum. Inde munera de more oblata, quae et, regiae magnificentiae, et patriae caritatis in bar-baro animo significationem baberent, in bis comitatui
honestando holoserice ae allatae vestes, distinctae auro, quibus induti Vngari principes cum regiis ministris pranderent. Inde ad liberos conversus, quos ea expe-ditione secum adduxerat, agnoscere regium puerum, acceptum in sedem amplecti immortali suo beneficio illis devinctum, tum alios deinceps, qui aderant Regis indulgentia in principem gratiae locum eveetos,
qui-busque in arcano consilio dicendae sententiae ius esset, laeto animo iufcet. Quibus occupatis animis, et quorum res evaderet expectantibus, plures quidem, quorum erant leviora ingenia, tum Regi puero, tum sibi privatim laeta et secunda ominabantur, naturae instituto blandi interpretes dubiis in rebus, et ad ea credenda, quae vellent propensi, cautiores, alii, quos falli inani specie rerum insita prudentia animis non patiebatur, de barbaro callido homine et fallaci inge-nio^ nihil sibi praeclari spondebant, non quid esset, quod appareret, sed quid occultarent in amoris osten-tationem obiectae illecebrae, intuebantnr, quibus non minus, quam innocenti puero, illusum tutoribus vafris liominibus, ut videri nolebant, et matri Reginae crede-b a n t : certe liaud a vero acrede-berrasse, qui id sentiecrede-bant,
VNGARICARVM RERVM. LIB. X. 163