Ad Michaelem Miculith.
Accepimus beri litteras tuas, et intelleximus vim domini Vilhelmi Igei Comitis Camerae Zoliensis, quam intendit in decimas nostrasZolienses et Twroczienses.
Cuius causa quid ad eum scripsimus, ex inclusa co-pia cognosces. Tu autem, quod ei, ut scribis, resti-ti sresti-ti, probamus ; resti-tibique denuo iniungimus, imo et mandamus, easdem decimas nequaquam concedas.
Sed resistas impostemii) quoque, quoad poteris ; sine tamen iniuria resistas, nec omittas etiam protestatio-nem illi in loco aequitatis iuridicam facere, si non de-sistei a proposito. Nos autem interim agemus de hoc cum Caesarea Maiestate, videbimusque, an hae vio-lentiae hominum similium habiturae sint progressum.
Cetera super hoc ex copia uberius cognosces, et eis te accomodes.
Cum Magnifico domino Balassa adliuc agas, ut coepisti, sed moderate; curesque, ut ipse per suos homines tuto loco deponat tibi pretia nostrarum deci-marum.Quae olim erant duorum millium; postea fue-runt octingentorum florenorum. Si igitur poteris, ex-prime ab eo arendam veterem ; sin minus, moderna contentemur. Enitaris tarnen, ut quanto maiorem sum-mám obtinere poteris, obtineas. In lucro enim haben-dum est, quicquid ab iis exigitur, qui nec leg um, nec virium potestate adigi ad eapossunt, quae ultro
prae-1572. máj. 21
stare ìiolunt. Sic hys te accomodes ; de aureis raemi-neris ; omniaque celerrime expedias. Vale. Posonii XXI. Maii 1572.
XXXIX.
Maximilián császárnak Verancsics Antal.
Ad Caesaream Maiestatem.
Quo sit animo etiam nunc Maiestas Vestra de dimidi a parte decimae Districtus Cheitlie et Wyliel, quae Magnificae quondam Margarethae Zecliy in-scripta fuerat pro florenis quingentis, ex Eins proxi-mis litteris benigne ad me datis lmmillime intellexi.
Verum si de conditione et valore totius eiusdem de-cimae Maiestas Vestra uberius tunc fuisset informata, quuni adimebatur Ecclesiae: firma sum opinione, quod eam nunquam inscripsisset florenis quingentis. Quum enim tota eins utilitas extendat se ad quatuor prope millia ilorenorum : quam recte consultum est Maie-stati Vestrae, ut eius dimidium inscribatur quingen-tis; liumillime supplico, dignetur melius lioc nunc di-spicere, quam tunc perspicere potuerit. Et dementer provideat, ne sic Ecclesiae bona in alienos transfe-rantur, et facultas diminuatur Wywario, qua publi-cae quieti ac saluti conservatur.
Quum autem et Strigonium antea potissimum Iiis duabus deeimis alebatur, et nunc nutritur Wywarium ; Maiestas Vestra lioc etiam clementer expendat, num
1.)7 J. m á j . 2 3 .
sit Cheitensis et Wyheliensis dimidium quingentis elo-candum, privandumque Wywarium eo dimidio. Ac ne solius huius privatione affli gar, quinque aliae eripiun-tur mihi G-ewmeriensis, Tornensis, Newgradiensis, Tu-rociensis et Zoliensis; idque a Cameris Posoniensi, Seepusiensi et Novozoliensi, sub Sacratissimae Ma-iestatis Vestrae nomine. Quarum decimarum si unius-cuiusque supputentur fructus modo debito, decem aut duodecim millia florenorum utilitas earum excedet.
Addaturque ad liane summám pensio quoque mihi im-posita sex millium, cuius causa needum sum Arclii-episcopus, Wywariensi arce consumente reliqua : Ma-iestas Yestra benigne consideret, quid agatur et mecum et cum Wywario. Neque isthaec exagero pluribus ver-bis. Sed tantummodo demisse supplico : dignetur Ipsa per se lioc oneris cliiudicare, et eo me levare ; cui ne-quaquam humeri mei sufficiunt. Et si qui erunt, qui Maiestati Yestrae suggerent, lias oinnes deeimas ex Cameris persolvi mihi : puto convenire, ut hoc etiam benigne cognoscat. Gewmeriensis enim quod mihi 11011 sit persoluta, iam annus agitili* tertius. Pretium Tor-nensis dum sollicito totum, dimidium eius expendo.
Pro Zoliensi et Turociensi quarta pars arendae mihi non deponitur, quum alioqui solae sufficerent ad com-plendam pensionem, qua sum miserrime oneratus.
Newgradiensis aeque mihi erit inutilis, si Camerae subiacebit, cuius solutiones 11011 sunt felices omnibus creditoribus.
Ad occurrendum liuic incommodo, censerem de-eimam Clieitensem et AVyheliensem mihi esse integre relinquendam ; domino vero Ladislao Poppel pensio-nem quing'cntorum florenorum esse pendendam. Quo et inscriptioni satisfiat, et ego non priver meo. Si
au-tem is non admitteretur modus : promissum servetur, quod mihi anno superiori ex Consilio Sacratissimae Ma-iestatis Vestrae Germanico factum est eins benigno nomine; ut eo dumtaxat ipso anno eidem domino Pop pel dimidium memora tae decimae pretio quingento-rum florenoquingento-rum concederem, reliquum impostequingento-rum liberum mihi maneret; et si eo quandoque fruì nol-lem, mecum de eius pretio conveniret.
Atque liaec promissio si mihi 11011 procedet, quae ex tam magno loco, et sub tanto nomine venit, cui obedienter crederam : quaeratur alius quispiam utri-que nostrum commodior modus; ne et dominus Poppel privetur suo, et ego meo. Modus autem Maiestati Vestrae non erit inveii tu difficilis, si pie curare di-gnabitur, ut Ecclesiae bona non alienentur in laicos, et id Wywario quotidie in finibus periclitanti detra-hatur, addaturqne Trinchinio, secure et in otio de-genti, procul omni metu, quo ipsum Wywarium com-modius ad resistendum hostilitati sibi tam vicinae in-structum esse posset. Et ne illud etiam Maiestatem Vestram lateat ; complures Districtus eius terrestres domini protestati sunt apud me, ea decima nulli ces-suros, vigore constitutionis publicae, si in quosvis alienos conferretur, ubi venalis fuisset facta. Quum quilibet eorum partem illam, quae in cuiusque bonis esset, sibi vendicare vellet. Quod similiter sine con-siderai ion e praetereundum non est.
Supplicans praeterea ad postremum quam hu-miliime : dignetur Maiestas Vestra Sacratissima illud quoque clementer mandare, ut mihi decimae Gewme-riensis et Tornensis stato suo tempore persolvantur ; Zoliensis, Turociensis et Newgradiensis non adiman-tur. Ne pro pensione sex millium florenorum,
sede-eira niillia cogar pendere, et praecipuae curae mihi incumbenti deficere, pressus tanto onere. De qui bus . omnibus gratiosum sperane et expectans responsum, Deum Optimum Maximum precor. ut Maiestatem Ve-stram diutissime sospitet atque felieitet. Personii 23.
Maii 1572.
XL.
Telegdi Miklósnak Verancsics Antal.
Ad Telegdinum.
Administrationem Praepositurae Maioris cur in-ducti simus vobis subducere, causae sunt non inanes, neque leves. Et, si bene recolligitis vos, expendetis-que non pauca diligentius : quae nos ad id induxe-runt, non erit opus ut distinctius easdem causas vo-bis explicemus. Nec putare debetis, paternum
ani-mum erga vos nostrum alienatimi esse a vobis. Sed quoniam aegritudine laborantibus opus est medico : remedia vobis quaerere instituimus, ut ab aegritudi-ne, quae vos exagitat, sanemus, non interficiamns. Ea autem aegritudo quum sit fere omnium maxima et gra-vissima, qua correpti homines nec se agnoscunt ipsos, nec maiores suos eognoscunt : tu, mi Telegdine, et te ipsum agnoscas, et nos cognoscas. Tantumqus porro progrediaris in statu, quem es maiorum tiiorum bene-volentia liberalitateque assequutus, quantum nec tibi ipsi noceas, nec eum offendas, qui contemptores sui aversatur, nec est vel honoris vel authoritatis suae
1572. máj. 24
immemor. Desine itaque esse nimius ; et ecce omnia erunt tibi integra. Nec pluribus vobis nunc responde-mus ad eas litteras, quas ad nos opera Árchidiaco-ni Zoliensis raitti curastis. Bene valete, PosoÁrchidiaco-nii 24.
' Mai 1572.
XLI.