— Szolnokmegyei TISZA-PÜSPÖKI községben f. évi május 31-dikén az elkülönözés és tagositás iránti egyesség a főtiszt, szathmári káptalan, mint volt földesuraság és a neve-zett község közt létrejővén, és felsőbb helyeken megerősitet-vén, az kötelező erejűvé vált ; és a kihasitást eszközlő mérnök törvényszerüleg bevezettetett. Minthogy pedig a főtiszt, ura-dalom s egyszersmind egyházi védnökség nemcsak a plébános, templom, kántor s egyházli eddigi, az 183l-ik évi ,Visitatio Canonica' által biztositott birtokait hiány nélkül kiadatni ren-delte ; hanem a templomnak eddig birtokolt J/2 telek földjén fölül még más 1/2 telket, az iskolának egy egész, az altanitó segelyzésére szinte 1/i t e l k e t , és igy összesen k é t e g é s z telket minden járulékokkal együtt, továbbá iskola-kertnek, és a temető nagyobbitására alkalmas tért adományozni méltóz-tatott : az egyház- és népnevelésnek hozott ezen áldozatért, fönnevezett főtiszt, szathmári káptalannak hála-köszönetet nyilvánít illető hivei nevében, Tisza-Püspökiben, jul. 24-én 1 8 6 0 . Iíovácsóczy István,
ker. alesperes és tisza-püspöki-i plébános.
OLASZORSZÁG-. Az ő szentsége által julius 13-dikán megtartott titkos consistoriumban elmondott pápai allocutio, a Romában közzétett szöveg szerint (,Sanctissimi Domini no-stri P i i , Divina providentia P a p a e IX. Allocutio habita in Consistorio secreto die XIII. Julii MDCCCLX. Romae, I860.') következőleg hangzik :
„Venerabiles F r a t r e s ! Omnibus notum planeque per-spectum e s t , Venerabiles F r a t r e s , acerbissimum bellum con-tra catholicam Ecclesiam calamitosis hisce temporibus a te-nebrarum űliis exeitatum. Siquidem ipsi diabolica prorsus ma-litia animati „dicentes malum bonum, et bonum malum, ac ponentes tenebras lucem et lucem tenebras" J) pravis qui-busque molitionibus eamdem Ecclesiam, eiusque salutarem doctrinam, si fieri unquam posset, funditus evertere, omnes-que christianae fidei virtutisomnes-que , et ipsius naturalis legis, iu-stitiae, lionestatis , probitatisque sensus exstinguere, et ra-dicitus extirpare conantur. Nemo autem ignorât quam infelix et omnino luctuosus nunc sit in Italia sanctissimae nostrae religionis status nefaria eorumdem hominum conspiratione et opera, qui ambulantes secundum desideria sua in impietati-bus et alienati a v i a , Dei religionem ipsam, sacraque omnia oppugnare ac prosternere contendunt. Itaque incredibili animi Nostri dolore deplorare cogimur nova et semper gravissima vulnera, quae ab iniustis legitimae potestatis in Italia usur-patoribus Apostolicae Nostrae auctoritati, catholicae
Eccle-!) Is. 5. 20.
7 1 H siae , eiusque sacris ministris, rebus ac iuribus quotidie illata
sunt et inferuntur. In variis enim Italiae regionibus Subalpi-nae ditioni iniuste subiectis publicae institutae sunt scholae, in quibus cum maximo animarum detrimento erronea quae-vis, falsa ac depravata doctrina, catholicae Ecclesiae omnino adversa , palam publiceque traditur, et ipsa oppugnatur Ec-clesia. Omnes autem norunt innumera fere opuscula, eplie-merides et scripta tum in Italia, tum alibi ex satanae offi-cinis ad exitium et perniciem emissa, ac turpissimis, abomi-nandisque imaginibus édita, quibus implacabiles isti religio-nis hostes, ac peritissimi scelerum et fraudum artifices sa-crosancta ipsius religionis mysteria, praecepta, ac veneranda Ecclesiae instituta, eiusque leges ac censuras contemnere, irridere, omniumque animos corrumpere, et a cultu catbolico avellere, ac dissolutam vivendi licentiam, et abnormem us-quequaque impietatem fovere, inducere, ac sacros Ministros, et Christi hic in terris Vicarium omnibus iniuriis, calumniis, conviciisque proscindere , et legitimae cuiusque potestatis im-périum labefactare, ac tum Ecclesiae, tum civilis societatis excidium procurare adnituntur. — Atque hi lucis et veritatis osores minime dubitant violentas, sacrilegasque eorum manus sacris Ecclesiae Ministris et patrimonio injicere. Postquam enim Subalpinum G-ubernium Parmensis et Piacentini Duca-tus dominium usurpavit, die decimanona proximi mensis Ápri-lis Monaclios Ordinis S. Benedicti in Parmensi S. Ioannis
Evangelistae Coenobio commorantes inique expulit, omnia-que illorum bona sibi vindicavit. Decreto autem die decima praeteriti mensis Maii edito Clericorum Placentiae Semina-rium claudendum praescripsit, ut Placentinum ulcisceretur Episcopum , qui merito se abstinuit a sacris peragendis cae-remoniis, quae a civili praecipiebantur potestate. Ac deinde idem vigilantissimus Episcopus fuit compreliensus, atque a sua Dioecesi abreptus, et Augustam Taurinorum deductus, ac tum carcere, tum pecunia damnatus ; quas poenas etiam subiere ipsius Episcopi Vicarius Generalis, et nonnulli Pla-centini Canonici. Atque eadem de causa tum in usurpatis No-stris Aemiliae provinciis, tum in aliis locis iniustae Subal-pinae dominationi potissimum subditis plures egregii Venera-biles Fratres Episcopi, et ecclesiastici Viri, ac Religiosarum Familiarum Alumni per summam iniuriam vehementer vexati ac durissimae inquisitioni obnoxii, quorum non pauci etiam depreliensi, et vel in exilium exacti, vel in vincula coniecti.
Hinc Pro-Vicarius Bononiensis de sui Cardinalis Archiepi-scopi eo ipso tempore, quo animam agebat, latere divulsus, et in carcerem missus, ac deinde tum pecunia, tum carcere multatus. Ubi vero clarissimus ille Archiepiscopus ex hac vita migravit, Archiepiscopatus Bononiensis bona eiusdem Gu-bernii administrationi statim subiecta fuerunt. Hinc ab ipso Gubernio Venerabilis Frater pientissimus Faventiae Episco-pus primum militari custodia in suis aedibus septus, propte-r e a , quod gpropte-ravi conflictatus mopropte-rbo in capropte-rcepropte-rem contpropte-rudi mi-nime potuerit, ac postea carcere et pecunia damnatus. Hinc spectatissimi vestri Collegae Dilecti Filii Nostri S. R. E. Car-dinales Archiepiscopus Pisanus militari manu comprehensus, a suo grege avulsus, et Augustam Taurinorum traductus, et Forocorneliensis Antistes suis in aedibus militari custodia detentus , ac Ferrariensium Archiepiscopus variis modis exagitatus.
Nota vero sunt gravissima damna, quae in Sicilia
perdi-torum hominum opera, legitimi Principis regno perturbato, religio, eiusque ministri nuper perpessi sunt. Etenim inter alia duo Religiosi Ordines de re Christiana optime meriti fuere sublati, eorumque Alumni exulare coacti. Ac vel ma-xime dolendum , Venerabiles Fratres , quod ibi nonnulli ex Clero reperti fuerint, qui nescientes Dominum, neque officium Sacerdotum ad populum, minime erubuerunt cum summo bo-norum omnium scandalo et fremitu suam operam Ecclesiae et omnis iustitiae inimicis praestare, illisque favere. In usurpatis autem Nostris provinciis plures Dioeceses cum maximo ficle-lium discrimine sunt suis orbatae pastoribus, cum h i , ob ad-iectas ab illegitima potestate conditiones, illas attingere mi-nime possint. Atque id inter alia manifestissime ostendit, quo potissimum ii homines spectent, qui nequissimis et sacriLegis ausibus civilem Romani Pontificis, et huius Apostolicae Sedis principatum usurpare ac diruere exoptant, ut scilicet civili eiusdem Pontificis et Sedis potestate et maiestate depressa et eversa, catholicam Ecclesiam facilius oppugnare queant.
Omittimus vero tot alia id genus ausa recensere, quibus Ec-clesiam , sacrosque Ministros isti homines tantopere affligunt, divexant, dum perfida sane nequitia omnium libertatem do-losis fraudulentisque modis ubique praedicare e t extollere non cessant. — Quae quidem omnia gravia facinora cum summa bonorum omnium indignatione ac luctu peracta quan-tam Ecclesiae, quanquan-tam Nobis, et Apostolicae Nostrae aucto-ritati, et huic Sanctae Sedi, Vestroque Ordini, et Episcopali dignitati, universoque Clero iniuriam, violentiam, et contu-meliam afferant, optime intelligitis, Venerabiles Fratres.
In tanta vero acerbitate non levi afficimur gaudio, cum videamus , qua insigni sane fide , patientia et constantia com-memorati tum Dilecti Filii Nostri S. R. E. Cardinales, tum Venerabiles Fratres Sacrorum Antistites summa cum eorum nominis laude omnes aerumnas, calamitatesque sine ulla îu-sta causa sibi illatas tolerare, et Ecclesiae iustitiaeque cau-sam strenue defendere glorientur, et cum simul noscamus qua firmitate, paucis exceptia, Italiae Clerus omni commen-datione dignus, suae vocationis et officii memor illustribus suorum Antistitum vestigiis insistât, omnesque perferat mo-lestias, vexationes, suoque munere egregie fungatur. — Dum autem intimo moerore conficimur, Apostoliéi Nostri mu-neris probe memores nunquam desistemus divino auxilio suf-fulti Ecclesiae causam Nobis ab ipso Christo Domino di-vinitus commissam omni studio , totisque viribus impa-vide propugnare. Quamobrem in hoc amplissimo Vestro con-sessu, et coram universo catholico orbe Nostram attol-lentes vocem tam tristia, et nunquam satis deploranda fa-cta omnino reprobamus, damnamus, ac maiore, qua pos-sumus, animi Nostri contentione ecclesiasticam immunita-tem violatam, Cardinalitiam et Episcopalem Dignitaimmunita-tem de-spectam, ecclesiasticum ordinem afflictum, et omnia Ecclesiae, atque huius Apostolicae Sedis iura proculcata etiam atque etiam reclamamus, et reclamare nunquam desinemus. — Ve-rum in hac tanta tempoVe-rum reVe-rumque conversione, in hac tanta Ecclesiae oppugnatione, omniumque divinorum, liuma-norumque iurium conculcatione, et Sacerdotii contemptu non concidamus animo, Venerabiles Fratres. Caelum enim et terra transibunt, verba autem promissionesque Domini non praete-ribunt, ac, veluti apprime nostis, florentissima imperia, regna, nationes, urbes et regiones dissipari, deleri et corruere
pos-sunt, sed Ecclesia a Christo Domino fundata, et omnipotent Eius virtute continenter sustentata et illustrata nullo unquam modo convelli et labefactari potest, et persecutionibus non vincitur, non imminuitur, sed augetur, novisque semper ac splendidioribus exornatur triumphis. „Hoc enim Ecclesiae pro-prium est, u t tunc vincat cum laeditur, tunc intelligatur cum arguitur, tunc obtineat cum deseritur" 1). — Ne intermitta-mus autem in omni üde, spe, humilitate cordis dies noctesque ardentiori usque studio misericordiarum Deum orare et ob-secrare, ut per mérita Unigeniti Filii Sui Domini Nostri Jesu Christi velit omnium praevaricantium propitius misereri, eos-que caelesti sua gratia perfundere, illustrare, ateos-que ad se convertere, reducere, u t q u e , omnibus profligatis erroribus, omnibusque amotis iniquitatibus, divina sua religio, eiusque salutaris doctrina, quae ad temporalem quoque regnorum po-pulorumque felicitatem et tranquillitatem tantopere conducit, quotidie magis ubique terrarum vigeat, floreat ac dominetur.
— Atque hie sermonem Nostrum ad omnes Venerabiles Fra-tres totius catholici orbis Sacrorum Antistites intimo cordis alFectu convertentes, ipsis, et fidelibus eorum curae traditis iterum vel maxime gratulamur de eximia eorum erga Nos, et hanc Petri Cathedram ilde, arnore et observantia, ac simul gratissimi animi Nostri sensus iisdem Venerabilibus Fratribus et fidelibus palam publiceque profitemur ob mira sane studia, quibus Nostras angustias modis omnibus sublevare non desi-nunt. Nihil vero dubitamus, quin iidem Venerabiles Fratres pro egregia, qua maxime praestant, religione, pietate ac sa-cerdotali zelo pergant maiore usque alacritate et opera una cum fidelibus sibi comissis Ecclesiae et huius Apostolicae Sedis causam constanter defendere, aeferventissimis suis, suo-rumque fidelium precibus adire cum fiducia una Nobiscum ad Thronum gratiae, ac potentissimum Immaculatae Sanctissi-maeque Dei Genitricis Virginis Mariae patrocinium implorare, ut, tam magna tamque turbulenta tempestate depulsa, et Ca-tholica Ecclesia optatissimam assequatur pacem, ac sua ubi-que libertate fruatur, et omnes a veritatis ac iustitiae via aber-rantes redeant ad cor, et convertantur ad Deum, ac déclinan-tes a malo, et faciendéclinan-tes bonum incedant per semitas Domini."
I R O D A L O M .
a) ,Academici Sacri Sermones', b) ,Sermones Funebres', és c) ,Manuale Saeerdotum'. (Folyt.)
Az ifjúsághoz a szónok röviden és világosan, egyszers mind olly édesen folyó classikai nyelven szól, melly nagy mértékben képes megszégyeniteni azok idétlen v á d j á t , kik honunkban a latin nyelv állítólagos konyhaisága felől olly áta-lános megvetéssel szeretnek nyilatkozni : mert kik illy nyel-ven nem csak beszélni (tudvalevőleg a nmélt. szerző a beszé-deket nem olvasta, hanem élő szóval mondta,) tudtak, hanem egy nagy számú hallgatóság által meg is értettek, azoknál a jól latinul tudásnak nagyon is otthonosnak kellett lennie. S
' ) S. Hilar, de Trinit. lib. 7. c. 4.
midőn ez ékes nyelven itéli el szónok a pogány miveltséget, akkor el kell hinnünk, hogy nem az utói nem érhető tökély (!) föl nem fogása, mint némellyek képzelik, hanem ama mivelt-ség gyökeres hiányainak belátása, nem az irigymivelt-ség, hanem a magasabbra emelkedett értelmiség tör pálezát egy, az élet legfőbb javaira nézve szegény és vakoskodó mult fölött. Hit-tek egy fensőbb lényben ők is, ama pogányok (és ebben sok ujabbkori buta majmolóikat végetlenül meghaladják) : „Ast nescio," úgymond, „qua misera humani generis conditione factum fuisse dicam, ut ,cum gentes Deum cognovissent. non sicut Deum gloriílcaverint, sed evanuerint in cogitationibus suis, et servierint creaturae potius, quam Creatori.' Et vero, percurrite, quaeso, paulisper animo vetustissimos populorum quondam ílorentissimorum annales. Recurrent in his, omnino recurrent nomina non mediocriter splendida, quibus hodie quoque maximus honos habetur ; recurrent ad speciem egre-gia domi, forisque gesta'facinora, quorum imitatione etiam nunc multorum incalescunt animi; sed veri Dei, sed verae erga verum Deum religionis, sed veridivini cultus monimenta vel minima vix, ac ne vix quidem recurrent. Sane docta Grae-cia et magna Roma, cum universum orbem bonis artibus, eru-ditione, fortitudine, potentia superassent, tum vero etiam su-perstitione omnibus nationibus praevaluerunt, quasi plenam gloriae mensuram per id solum consequerentur, si in cultu Deorum omnibus aliis minus saperent, et si ipsis Numina in hortis quoque nascerentur ; quo sic nec quidem in insipientia vincerentur ab ullo, qui ceteroquin invincibiles erant. Hinc innumerabilis Deorum multitudo surrexit, utique non ad exercendam, verum ad suffocandam omnem virtutem; nisi quis virtutem nominaverit ; esse sine Deo in medio Deorum, et exemplo horum, quos sibi sceleratos finxerant, ad nefanda quaevis impune agenda non tam incitari, quam rapi, imo con-secrari" (5. 1.) ! S midőn az isteni malaszt szüksége felöli hit-, és ennek kifolyására, a fensőbb segély alázatos szivveli kéré-sére utalja szónok fiatal hallgatóit, akkor a keresztény fen-sőbbség tulajdonképeni titkát fejti meg elüttök kevés ,de ma-gasztos szókban. „Nescio" mond 13. 1. „quam vana nonnullo-rum ambitione fieri dicam, ut putent : se suis unice viribus consistere" (ez a pogányok ,virtus'-a), „atque cuncta bona proprio marte agere posse. Quae Spiritus insolentia fortasse quadam adhuc digna videretur excusatione, si earn, quam habent, naturam, naturaeque vires ac facultates ipsi sibi de-dissent ; nunc vero, postquam omnia dona, quibus in anima, vel corpore ornantur. a Deo Creatore suo acceperint, liaec ani-mi elatio manifestam erroris et malitiae notam in se continet.
Scilicet, Deus ille optimus, qui nobis vitae huius usuram con-cessit, haud ita penitus nos dereliquit, ut nulla supersint in nobis Eius sive bonitatis, sive potentiae vestigia. Imo voluit nos sanctissimo quodam vinculo sibi coniungi : ut memineri-mus semper nostrae originis, quam sicut ab Ipso ducimemineri-mus, ita nonnisi per Ipsum conservamus" Illy modorban tanit, ok-tat, int, serkent és rója meg szónok az emberi tévedéseket : mindenütt kevés szóval érintve a dolog lényegét, és az értel-mes hallgatóságra bizván, az idő kiszabott rövidsége miatt hosszasan nem tárgyalható igazságok mélyebb megfontolását.
(Vége köv.)
Felelős szerkesztő, s kiadó-tulajdonos: Somogyi Károly.
Nyomatott Beimel J. és Kozma Vazulnál (Al-Dunasor, kegyesrendiek épületében) P e s t e n , 1860.