Audita vero morte regis Magni convenit universa multitudo nobilium Hungarie ad fratrem eius Ladislaum. Et eum communi consensu, parili voto et consona voluntate ad suscipiendum regni gubemacula concorditer elegerunt, immo fere magis affectuosissimis precibus compulerunt. Omnes enim noverant ipsum esse
30 vestitum consumatione virtutum, fide catholicum, pietate precipuum, largitate munificum, charitate conspicuum. Emicuit quippe quasi stella matutina in medio
1 fugissem b: fugissent a 4 libera/itate SRH 1.: libertate b a 9 Tunc b: Tuuc a
10 pre/atis SRH 1.: preclaris b a / regis a: rege b 17 lntercurrentibus Bo: lncurrentibus b a 18 consumatio a: consumptio b
8 113
389
nebule fugans tedia tenebrarum et quasi luna plena lucens in diebus suis, velut etiam sol refulgens sic effulsit in populo suo, quasi adeps separatus a came. Et cum J9o leonibus et ursis lusit quasi cum agnis ovium. Numquid non occidit gigantem, et abstulit obprobrium ex lsrael? Convertit enim inimicos suos undique, et extirpavit s adversarios. Erat enim magnus secundum nomen suum maximum. Nam si ethimologie nominis eius alludamus, Ladislaus quasi laus divinitus data populo dicitur. Laus enim populus interpretatur, dosis autem dans vet datio sive datum, prima enim sillaba nominis eius laus est per paragogen. Et quamvis ipsum Hungari in regem absque voluntate sua elegerunt, numquam tamen in capite suo coronam
10 posuit, propter quod potius celestem coronam optabat quam terrenam. Et vivi regis coronam, usque legittime coronaretur, habere noluit, proponens in eius animo, ut, si firma pax inter eos esse posset, regnum Salamoni redderet, et ipse ducatum haberet. Postquam autem divina dispensatione regni gubernacula suscepit, non J111 mundanam gloriam caducam et transitoriam, sed celestem patriam et divinam gloriam toto cordis affectu promereri studuit. Semper enim timorem domini pre oculis habuit in omnibus iudiciis suis et maxime in causis criminalibus, ubi ultio sive pena sanguinis irrogatur. Divina quidem inspiratione illustratus sciebat, quod rex non tam regat, quam regatur, unde in omnibus iudiciis suis mitigata legum severitate semper utebatur misericordie lenitate. Erat enim consolatio afftictorum,
20 sublevator oppressorum, pius pater orphanorum, a cunctis enim regnicolis mutato proprio nomine Pius rex vocabatur. Qui etiam victor honoratus, inclitus, augustus extitit, non tam nominum proprietate quam rerum veritate. Adauxit enim rempublicam Hungarie. Ipse prius Dalmatiam atque Croatiam sue monarchie iure 392 perpetuo subiugavit. Cum enim rex Zolomerus sine liberis decessisset, uxor eius
2s soror regis Ladislai ab inimicis viri sui multis iniuriis pregravata auxilium fratris sui regis Ladislai in nomine lesu Christi imploravit, cuius iniurias rex graviter vindicavit, et Croatiam atque Dalmatiam integraliter sibi restituit, quam postea a predicta regina suo subdidit dominio. Quod tamen rex non fecit propter cupiditatem, sed quia secundum regalem iusticiam sibi competebat hereditas,
Jo quoniam quidem rex Zolomerus in primo gradu affinitatis eidem attinebat, et heredem non habuit. Porro Salomon erat in Poson. Reverendissimi autem episcopi 393 laborabant pacificare eos. Rex autem Ladislaus, quamvis sciret Salomonem nimis esse trucem et impacabilem, victus tamen pietate et maxime iusticia compellente, quia ius legittimum Ladislaus non habebat contra eum, sed omnia ex facto fecit,
1 lucens a: lucet b 7 Laus Bo: Aus b a 8 paragogen b: peragogen a 9 numquam Bo: numque b a 16 sire Bo: sine b a
24 subiugavit a: subingavit b / rex b: rer a 27 a om. a
33 impacabilem a: impacibilem b / tamen b: tameu a 34 ex b: de a
non de iure, quarto anno regni sui pacificatus est cum Salomone donans ei stipendia ad regales expensas suJficientia. Optimates autem regni futura pericula bellice cladis caute precaventes non patiebantur rcgnum partiri cum Salomone, ne novissima fierent peiora prioribus. Salomonis autem cauteriatam consciei:itiam preconcepte s iracundie amaritudo laniabat. Cepit itaque fremebundus estuanti animo machinari 394
dolos in perniciem innoxii sanguinis Ladislai, sed incidit in foveam, quam fecit.
Eodem etiam anno crux domini. que Albe constituta fuerat, percussa est a fulgure.
Rex autem Ladislaus dcprehenso flagitio cepit Salomonem, etin Wyssegrad retrusit in carcerem. Erat autem apud Salomonem Bodus filius Bokon in carcere. Hoc
10 autem non causa timoris fecit, sed pro consanguineitate regis, qui semper minabatur facere peiora prioribus, et ut furor illius paululum temperaretur. Ipse enim assidue pro Salomone orabat, utad legem dei converteretur. Si vero Salomon conversus fuisset. veraciter regnum plenarie sibi restituisset, ipse ducatum sibi elegisset. Et quamvis Salomon in carcere fuisset, Ladislaus multo magis ei
1s condolebat. Sed postmodum Salomon rex dimissus de carcere in elevatione 39s
corporis sancli Stephani regis et beati Emerici confessoris astitit regi paucis diebus, el tandem fugiens adiit ducem Cunorum, qui vocabatur Kutesk, cui iuravit, quod Transiluanam provinciam proprietario iure sibi traderet, et filiam eius in uxorem acciperet. si ille in auxilium eius super Ladislaum veniret. Dux autem Kutesk inani zo spe seductus cum magna multitudine Cunorum invadens Hungariam devenit usque ad provincias castrorum Vng et Borsua. Quo audito rex Ladislaus irruit super eos.
et contriti sunt a facie eius. cecideruntque in ore gladii multa milia Cunorum. Rex autem Salomon cum Kutesk sicut anates avulsis pennis ab unguibus austuris fugientcs evaserunt. Rex itaque Ladislaus tulit spolia eorum; et in hymnis et 396
zs confessionibus benedicebant deum, qui dedit eis gloriosam victoriam. Fecit autem construi ibidem ecclesiam ad honorem dei omnipotentis ob memoriam victorie, quam ibi adiutorio dei obtinuerunt. At rex Salomon cum latrunculis Cunorum invasit Bulgariam et confinia Grecie, ubi ab exercitu Grecie imperatoris miserabiliter sunt percussi, e quibus pauci valde evaserunt. Cum enim vidissent
30 Cuni magnam multitudinem loricatorum, timuerunt valde, ceperuntque festinare, ut transirent Danubium, priusquam ab hostibus concluderentur. Qui ergo loricas non habebant, celerius pre levitate precedebant. Salomon autem et sui atque alii 391
loricati armorum pondere prepediti precedentes socios tardius sequebantur, et hyems erat, ningebatque densissime. repleverantque nives oculos eorum, et
9 Salomonem b: Solomonem • 18 iure om. b
20 invadens b: innadens • 21 Borsua b: Borsna •
23 anates •: avates b / austuris b: asturis • 25 benedicebant b: benedicebat • / eis b: ei • 27 obtinuerunt b: obtinuerat •
31 priusquam b: prinsquam • 32 levitate •: lenitate b
34 ningebatque Bo: vingebatque b: ningebitque •
s• 115
preoccupante nivium densitate non poterant videre socios suos, qui precesserant.
Errantesque ferebantur per inania. Sed et hostes persequebantur eos cominus.
Cunque devenissent ad quoddam castrum desertum et vacuum, intraverunt illuc, et tota die et nocte ibidem manserunt, hostes autem circumdederunt castrum undique, ' obsessi vero videntes se periculo famis perire, elegerunt magis pugnando mori quam fame perimi. Summo itaque diluculo exierunt in hostes, et simul cum interfectoribus suis interierunt, et quamplures ex eis occidebantur, qui eos interficiebant. Rex 39s
autem Salomon fugiens cum paucis vix evasit, et facili cursu transivit Danubium, quia glaciatus erat. Cunque venisset ad quoddam nemus magnum, dixit suis, ut pro
10 recreandis equis paululum repausarent. Ipse vero deposito scuto finxit se confestim reversurum, et abiit in opacas partes silvarum, suis nihil tale opinantibus absentavit se ab illis, nec unquam ultra comparuit. Fractus quippe tot adversis visitatus a spiritu salutari, qui ex ipsis adversis non est effectus durior, nec contra iustissimam dei veritatem libero pugnans arbitrio, sed manum misericordissime corripientis dei
15 sentiens in recordatione commissorum ingemuit, et quantum iuste humanitatis arbitratu pensari potest, cum cordis contritione et satisfactione de peccatis suis penituit. Vere felix necessitas, que compellit ad meliora, nam revera necesse est, ut, 399
quem mundus odit, diligatur a deo. En nobile corpus Salomonis regis regalibus deliciis educatum iacet in pulvere et cinere fatigatum, et, qui prius pugnabat pro
20 temporalibus, nunc solum intendit celestibus. Totum enim tempus vite sue in peregrinatione et oratione, in ieiuniis et vigiliis, in laboribus et obsecrationibus consumavit. Visus est etiam semel in Hungaria tempore regis Colomani, sed statim delituit, nec unquam amplius comparuit. Migravit autem ex hoc seculo ad dominum, et sepultus est Pole in civitate Jstrie, uxor autem eius et mater in Agmund
2s requiescunt.
(84.)