neque filiorum suorum, dominorum nostrorum clementissimo-rum, personae, pro huius regni sui Hungáriáé permansione, parcere vellet. Pro qua quidem singulari suae maiestatis erga regnum istud suum dementia, adeoque pio et paterno, vereque Christiano affectu, praefati eiusdem fideles subditi. cum summa subiectione et perpetuorum fideliumque seruitiornm suorum debita oblatione, suae sacrae maiestati, principi videlicet et regi eorum clementissinio, gratias quantas possunt m a x i m a s
agunt, offeruntque eam maiestatis suae clementiam, nedum fortunarum suarum iactura, verum etiam, si res ita tulerit, ca-pitum vitaeque ipsorum periculo fideliter se promerituros.
Ubi itaque sacratissima sua maiestas fidelibus suis Hun-garis clementer significare dignata est, tum sacri Romani im-perii status, tum vero regnum suum Boemiae, et alias prouin-cias, acl iuuandos vicinos suos Hungaros, satis promptos et be-neuolos se declarasse, ideoque eosdem clementer hortatur, ut ipsi quoque, quorum res maxime agitur, pro aris et focis, verique dei cultu ac religione Christiana, ea quae pro rei et periculi instantis magnitudine praestare possunt, alacriter et sine ulla cunctatione conferant, suasque tandem, quantas maximas pos-sunt, vires externis adiungant, ut tam sua maiestas, quam exterae quoque nationes cognoscant Hungaros ipsos, quamuis in magnam angustiam redactos, facultatibus item et potentia iam ultra quam dici possit exhaustos et attritos, sibi et pa-triae suae pro posse suo non deesse, totique reipublicae Chri-stianae ad internetionem usque, sicut bonos Christianos de cet, seruire velle; parati sunt penes suam maiestatem sacratissi-mam, si videlicet eam personaliter, vel serenissimos eiusdem filios, aut unum ex ipsis, dominos eorum clementissimos, in bellum proficisci contigerit (prout sua maiestas, nec suae, nec serenissimorum liberorum suorum personae parcere statuit), vel penes dominum palatinum, illo modo, iisdemque rationibus, atque gentium apparatu, pro conseruanda, vel etiam, auspice deo, recuperanda patria, insurgere, quibus se in proxime prae-terito conuentu Posoniensi, in expeditionem profecturos ob-tulerunt. E t quamuis regnicolae ipsi, habita ratione maximi et quasi extremi periculi, multo maiora praestare cuperent,
72 A POSZONVI ORSZÁGGYŰLÉS.
si ullo modo id fieri posset, quia tarnen id quod maximé potu-erunt, in Iiis etiam calamitatibus constituti, anno superiori in publica diéta, quantum ad profectionem in bellum attinet, or-dinarunt, magnaque ab illo conuentu, in liisce regni reliquiis diminutio, deuastatio et oppressio subsecuta sit, credunt se et offitio patriae, et clementi sacratissimae maiestatis suae regni-sitioni satis superque facturos, dum illud praestiterint, quod in proximo conuentu promiserunt. Hoc niliilominus suae maies-tati liumillime suggerendum putarunt, quod postquam sua sacratissima maiestas, cum alias saepe, tum vei maximé in proxima expeditione ad Babocham, experta sit rusticitatem et promiscuam plebem, victualium et commeatus vectura longe plus commodi allaturam, quam in bellum profectione, suae sacratissimae maiestatis prudentissimo iudicio relinquitur, utrum e duobus fieri voluerit, et quod magis necessarium esse videbitur, sua maiestas fieri mandabit; nam utrumque prae-stare non saltem difficile, sed etiam fere impossibile videtur.
Praeterea cum fideles suae maiestatis subditi, ultra hanc insur-rectionem, atque praescriptum gentium apparatum, loca fini-tima iustis atque necessariis gentium praesidiis prouideri atque firmari debere, idque sine re pecuniaria difficulter fieri posse non ignorent, de singulis sessionibus jobagionalibus integris, iuxta connumerationem denuo fiendam, propter deuastationes factas, singulum florenum, et praeterea supra euudem unum florenum, pro recompensa expensarum, quas oratores regni in diéta imperial! superiori, proxima hieme impenderunt, sin-guli tres denarios liungaricos, ita ut si quid ex eis superfuerit, illud reponatur, ad similes necessitates occurrentes, ad festum uatiuitatis gloriosae virginis Mariae, ad cameram suae maies-tatis administrando obtulerunt. Connumeratio autem ipsa denuo fienda, fiat iuxta articulos dietae Posoniensis anni 1554; videli-cet ut illi, qui res usque ad valorem sex fiorenorum non lia-bent, non dicentur, et praeterea fiat ex integris tantum portis seu sessionibus censualibus, etiamsi duos tres aut plures inlia-bitatores in se continerent. Combustae verő et nouae clomus, nec non etiam illae, quae per exercitum regiae magestatis combustae vei aliter depraedatae, aut per Thurcas depopulatae sunt, non dicentur; et qui coloni Thurcis quoque subiectisunt,
1 5 5 7 . J Ú N I U S B A N .
.103
dimidium taiitum subsidii huiusmodi soluere teneantur. Dica-tores quoque, qui ad conuumerationeni liuiusmodi subsidii emittentur, iuramento solius iudieis eins loci, in quo connume-ratio fit, super praedictis omnibus sint contenti; ita tarnen, ut quantum ad colonos Thurcis subiectos attinet, si dicatores iuramento iudicum contentari noluerínt, tunc a iudicibus nobi-lium eius loci, iuxta veterem consuetudinem, et sub iuramento fidelitatis, de veritate certiores fieri possint, et ipsi iudices no-bilium, quilibet de colonis in suo processu existentibus fateri, sub eodem iuramento teneantur; libertini vero nulli ab huius-modi contributione sint exempti, praeter illos qui ]in propria solutione, victu et amictu continuo dominorum sunt, vel eis-dem equis, aut alio genere mercedis seruiunt; hoc quoque ad-dito, quod quia supersunt certae adhuc restantiae exigendae, de contributione anni proxime transacti, de illo altero tloreno, qui circa festum omnium sanctorum exigi debebat, et interim dum terminus ille aduenisset, contigit multas domos, imo iute-gras villás, per Thurcas vel etiam exercitum regiae maiestatis depopulatas seu depredatas, rebusque spoliatas fuisse: ergo illi ita depraedati seu depopulati, habita superinde bona certifica-tione, a solutione illius quoque fioreni sint omnino excepti, et li-beri; si vero contingat quod quispiam, cuiuscunque status et con-ditionis existat, contributionem praefatam regiae maiestati obla-tam pro se temere usurparit, subiaceat poenis, in articulis dietae Posoniensis 1546. ab ipsis regnicolis constitutis atque ordinatis.
Ut autem sua maiestas cognoscat fidelium suorum Hun-garorum promptitudinem atque ad defensionem patriae ser-uitiumque suae maiestatis paratissimum animum: decrenerunt ut de singulis portis seu integris sessionibus iobagionalibus, iuxta praesentis dicae praescriptam connumerationem, unus cubulus tritici, seu quartale Posoniense et unus cubulus aue-nae aut hordei, siue alterius cuiuscunque bladi, pro pabulo equorum conimodi ex proxime futura messe ad manus magi-stri victualium suae maiestatis, si videlicet expeditio aliqua generalis, in qua videlicet vel maiestas sua personaliter, vel unus filiorum suae maiestatis interfuerit, progredietur, et non aliter, gratis sineque pecunia, opera colonorum suorum admi-nistrentur; ita ut castrisseu exercitui viciniores comitatus,
ob-74 A POZSONYI ORSZÁGtiYÜLKS.
lata victualia in ipsa castra conuehi faciant; remotiores autem ad communem et competentem locum, ipsis per sacram regiam maiestatem tunc significandum, idein praestari faciant; con-clusum autem est, ut illi quoque coloni qui Thurcis sunt tri-butarii lianc frumenti oblationem integre exoluant, Quod autem ad alia omnis generis victualia, pro uniuerso exercitu neces-saria attinet. sua sacratissima maiestas, pro sua summa pru-dentia, considerare potest, has reliquias regni iam maximopere attritas, nedűm valido exercitui, qualis nunc conscribeudus est, sed vix mediocri sufficientem commeatum praestare posse.
Nihilominus in hac quoque re eam diligentiam regnicolae ipsi adhibituri sunt, quae maximé tieri poterit, dummodo sua sa-cratissima maiestas dignetur clementer prouidere, ut victualia ipsa quae ad castra, siue generalis siue particularis expediti-onis, conuehentur, in via ne impediantur, et in castris debito modo soluantur; alioqui impossibile erit aliqua victualia deduci, si rapinae non cessauerint, solutioque pro ipsis victualibus non fiat. Supplicant nihilominus suae sacratissimae maiestati, ut de necessario commeatu, ex aliis quoque regnis et prouinciis suis exercitibus et gentibus, in expeditione futuris, clementer prospicere velit, ne denuo ex hac occasione, penuriaque victu-alium, miserorum colonorum oppressio atque spolia nascantur, pro quibus auertendis, iam copiosissime suae maiestati suppli-catum est, et nunc quoque uniuersi fideles subditi suae maie-statis Hungari supplicant, ut ex regia sua dementia ita proui-deat, ne clamore miserorum colonorum diuina ira contra gen-tes suae sacratissimae maiestatis et regnum hoc afflictum adbuc magis prouocetur et accumuletur. Victualia autem ipsa certa et competenti limitatione soluantur, quae quidem limi-tatio solutionis in particulari expeditione tieri debeat non per solum capitaneum, sed adhibitis etiam vicecomitibus atque duobus aut tribus nobilibus potioribus eius loci, ubi exercitus procedet.
Decreuerunt insuper status et ordines praedicti, ut loco-rum finitimoloco-rum munitio, quae pernecessaria est, iuxta supe-rioris anni conuentus conclusionem, hoc quoque anno continue-tur, atque ab omnibus statibus iuuecontinue-tur, omnino illis módis, diebus et locis ac actibus, prout in articulis illius dietae
latissi-1557. jÚNirSBAX. 75 me est denotatum ; hoc tamen dempto, quod nulla omnino pecu-nia ad labores illos contribuatur, sed quod labores ipsi. de bonis omnium dominorum et nobilium, simpliciter eo ordine perfician-tur, prout illic sancitum est; hoc etiam dempto, seu specificato, quod comitatus isti; nempe Lyptho, Arwa. Thwrocz et Zolyom, non ad arceni Lewa, quemadmodum fuerat tuuc conclusum, sed ad vetus Zolium, eosdem laboratores praebere debeant, eo quod delensio eorum ex eo loco plus quam ex Lewa dependeat;
comitatus praeterea Scepusiensis, Saaros, Abawywar, Ungh, Zemplyn et Thorna laborent, non ad alium quempiam locum, sed ad Cassouiam duntaxat, qui locus supra omnia est impor-tantissimus; aliarum etiam ciuitatum superiorum coloni non ad alium quempiam locum, sed ad suam quique ciuitatem la-bores istos praebeant, prout et coloni praepositurae de Jazov et alii, qui nunc ad eandem praeposituram possidentur, ad for-talicium castri Jazov, quod etiam multum importat, debeant laborare. Hoc addito, quod quia munitio ista, seu fortificatio finitimorum locorum omnibus ex aequo estuecessaria, propter-ea nemo se ab propter-eadem subtrahere debpropter-eat, unde et illa lóca seu arces, quae in inscriptione Austriaca continentur, intra tamen metas Hungáriáé existunt, ad huiusmodi labores, iuxta exigentiam sui comitatus, mittere debeant; nam si mittele noluerint, ueque alii regnicolae Hungari labores ipsos prae-stare volunt. Quod si vero quipiam negligentes in hac locorum fortiíicatione fuerint, et constitutionibus publicis non obtempe-raverint, ac vei colonos suos ad ea loca ad quae deputati sunt non miserint, vei aliorum quoque colonos coegerint alio profi-cisci ad laborandum, illi iuxta prioris dietae ordinationem compellantur et puniantur irremissibiliter.
Supplicant etiam praedicti status et ordines, ut sua sa-cratissima maiestas officialibus et capitaueis suis, in arcibus finitimis constitutis, serio committat, ne pauperes colonos, ultra publicas constitutiones, per sacratissimam maiestatem suam gratiose coníirmatas, ad eiusmodi labores minis, mulcta, seu verberibus compellere praesumant et aegyptiaca seruitute crucient, quemadmodum hactenus in plerisque locis factitatum esse compertum est; si enim capitanei et praefecti locorum ita agere perrexerint, verendum est, ut coloui ipsi eo amplius
76 A r O Z S O N Y I O R S Z Á G G Y Ű L É S .
ire, £eu compelli 11011 possint, et sic cessatio labor um etiam promissorum sit futura, cum magno locorum finitimorum cle-trimento.
Quod autem pertinet ad judiciorum celebrationem, ne-cessarium omnino videtur, ut judicia ipsa celebrentur, ne vio-lentiae passim ita impune committi et maior rerum turbatio oriri valeat. In duobus autem terminis judicia ipsa celebrari debebunt, liic quidem Posonii comitatibus propinquioribus, iuxta limitationem in superioribus dietis superinde factam, pro octauo die festi beati Michaelis archangeli proxime futuri, Comitatibus vero superioribus iu ciuitate Lewcliouiensi, pro octauo die Epiphaniarum domini, similiter proxime futuro, durareque debebunt, per continuos quadraginta dies, demptis diebus festis; in quibus quidem utrisque judiciis omnes causae, seu differentiae, qualiumcunque negotiorum post mortem se-renissimi olim regis Ludouici emergentium seu commissorum leuari et adiudicari debebunt, nulla facta superinde causarum distinctione ; ct ultra hoc, ea judicia, quae ex publica prioris conuentus constitutione continue per dominum Palatinum iudi-cari decreta sunt, per eundem, dum et quando ipse dominus palatínus, considerato statu rerum et temporum, iudicandas censuerit, continue adiudicari possint et debeant.
Judicia etiam Ecclesiastica in eis causis, quae forum spirituálé concermmt, sine intermissione, per vicarios domino-rum praelatodomino-rum, iuxta priodomino-rum conuentuum constitutiones, et more alias obseruato, iudicentur.
In eisdem negotiis spiritualibus et ecclesiasticis hoc etiam inprimis necessarium fore existimatur, ut sicuti priuile-gia et libertates omnium regnicolarum obseruari et inuiolata esse debent, ita etiam libertates siue priuilegia ecclesiastica ab omnibus inuiolabiliter obseruentur. Nam alioqui domini praelati et reliquae ecclesiasticae personae, suo ofhtio incuin-bere non valerent. Signanter ut visitatores Archidiaconi, aut eorum substituti, dum in visitandis ecclesiis et diocesibus progrediuntur, liberi ubique admittantur, suumque offitium exercere, cum omni facultate et jurisdictione ecclesiastica, pos-sint et valeant, sine impedimento quopiam per patronos loco-rum, seu quorumlibet aliorum liominum praestando; et ne
1 5 5 7 . j ú n i u s b a n . .103
.103