• Nem Talált Eredményt

159 Pray György Weszprémi Istvánnak Pozsony, 1777. augusztus 29

In document Weszprémi István levelezése (Pldal 160-166)

Megadja a Pannoniae luctus adatait és verseket idéz belőle. Középkori orvosok adatait közli. Nagyon elfoglalt, mert sok könyv érkezik Budára a könyvtárba. (A személyes sorok a levél végén vannak.)

Antonio Patri Joannes Antoninus Cassoviensis.

Hic actum placidi post cursum Antonius aevi Cum Natis geminis, coniugibusque cubo.

Plurima laudatae cujus pia Patria vitae,

Et Templum hoc doctae fert monumenta manus.

Namque laborandi vix alter doctior auri, Ingeniique prior dexteritate fuit.

Nil modo me partum decus hinc, hominumque favores, Nil res, nil artes, vita bene acta juvat.

Idem Suis.

Antoni Genitor, mater Catharina, Noverca Margarita, soror Barbara, Dorothea.

Altera cum Stephano, mea viscera, juncta marito quos rapuere mihi tempore fata brevi.

Vobis natus ego, privignus, frater, et idem Sangvis Joannes, haec monumenta dedi.

Ut quoniam ante diem mihi vos mors tristis ademis, quo potui, saltem fungerer officio.

Idem paternis amicis. Doctus Joannes lignis, Antonius auro,

pigmento Ambrosius, marmore Nicoleos, In forma certa quidvis deducere ab arte,

hic pariles Patria consepelimur humo.

Par primum sangvis, reliquos concordibus ipse Germanos animis efficiebat amor.

Viximus unanimes, artisque pericula Templis, et Patriae dedimus plurima quisqve suae.

Denique conjunctis vita decessimus annis, post meritum vitae cum probitate decus.

Virtutis sociae communia proemia nacti, nam Sancto facilis gaudet amore Deus.

Joanni Antonino Medico Clemens Janitius.

Antonine vir es Sapiens, qui vivus et omni parte valens, summum scis meminisse diem.

Jussisti, tibi do carmen funebre, sed illo O tibi et ante decem secula ne sis opus!

Mox post exiguum spácium

Dum medeor multis, succumbo laboribus, hancque sic reperi requiem; cura, laborque vale!

Ludovico regi (II) Pannoniae Geoigius Vernerus.

Si fas est divum similes censere Monarchas, qui populi ex usu, non sibi, sceptra gerunt.

Inter Pannonios, quibus est sua gloria, nulli Rex Ludovicus in hac laude secundus erit.

Accepit vivo puer hic diadema parente, moribus innocuis par fuit imperium.

Mox juvenis, tetro dum victus cedit ab hoste, in mediis Patriae funeribus periit.

Pontifices populo immixti proceresque necantur, Hei! quanta est uno facta ruina die.

Eidem Idem.

Militiae Clari Comites, Celsaeque Cohortes Certaque paX tecum reX lodoVIce cadunt.

De clade Mohácsiensi idem Vernerius.

Adeste maesti Pannones funeribus, casusque vestros plangite.

Non sexus, aetas, ordo quispiam sibi Lachrymare turpe duxerit.

Facienda vestris justa sunt parentibus, Natis, amicis, Patriae.

Sed quis dolorem lacrymis aequaverit quis explicarit funera?

Cum fortiter congressus hosti barbaro Lodovice rex dive cadis,

Tecumque quisque occumbit optimus simul Tuendae amore Patriae.

Antistes aedis summus Istrogranicae Zalcanus, et fastigio

Pari situs Thomoreus ad Colocianus, tum ceteri ejus ordinis,

Varadiensis Perenei sangvinis, et Jauriensis Paxius,

Caholumque Chanadinicus383 propagine, et ab Athyna Georgius

Bosnensis, et tu Quinque ecclesiis tuis Philippe More nobilis.

Omitto principes suis majoribus, Suoque dignos stemmate,

Sarcaniumque, Signiferumque Dragfium, Zechium, Balassam, Banfium, Suaeque gentis ultimum Palocium,

et Pereneum, et Tharcium, Aliosqve nobilitatis inter agmina

promiscuae datos neci.

Sed quod Georgi te tacebit seculum Zapolitani nominis?

Qui regna fratris victimae in modum tui Tuo sacrasti sanguine.

Verum facessant lacrymae, sit luctui modus. Fleantur ceteri,

Quos sive luxus, sive faeda ambitio inglorios letho dedit.

At vos baetae ter, quaterqve, et amplius mentes, quibus pro Patria,

Et pro sacrato Christi Jesu nomine obire supremum diem,

Nec quae secuta porro sunt incendia imbuta fratrum sangvine,

Nec Patriae interitum videre contigit, vos sempiternum vivite.

De campis Mohacsiensibus Idem.

Si spácium terrae spectes, ubi castra fuere regia, dic, quaeso, pars quota Pannoniae?

Attamen hic vere stetit omnis Pannoniae res, et tota his campis semisepulta jacet.

Funestos ne quaere locos Cannasve, Pylasve, unus pro cunctis Mohacsiensis erit.

Mariae Reginae Ludovici regis Conjugi idem Vernerus.

Sum Maria ex ipsis atavis regina, Philippus ille mihi genitor, Maximiliane tuus.

Mater ab Hispano soboles clarissima rege, atqve eadem felix conjuge rege fuit.

Sunt gemini fratres, magni duo sydera mundi, Romano augustus Carolus imperio.

Et Ferdinandus sceptris praeclarus iisdem;

aeternum regnis vivat uterqve suis.

Quattuor hac una fuimus de stirpe sorores Tres sumus, ad superos quarta recepta soror.

Conjunctae regum thalamis, regesque daturae Foecundis, sinerent fata, puerperiis.

Rex mihi Pannoniae teneris Lodovicus in annis Contigit aequalis jure, fideqve thori.

Qui Patriam, populosqve suos, regniqve penates propugnaturus fortiter occubuit.

Et me, quum nondum tenerae mihi parvulus aula Luderet Aeneas, deseruit viduam.

Joanni Bornemiszáé Regis Lodovici Nutritio. Idem.

Post mea, quam peregre virtus spectata fuisset, Pontifici in Latio, principibusqve viris.

Patria me dignum duxit, cui pignora Regis debita tot regnis erudienda daret.

Hac me defunctum cura oppressere ruinae;

Rex idem, et nobis dulcis Alumne, tuae.

Nam dum grassanti Turearum cedo furori, nudus in exilium, pemiciemqve trahor.

Sed mihi vita omnis satis est feliciter acta Sit modo salva meis Patria Pannoniis.

Joanni Gozthony Episcopo Transsilvano Idem.

Inter Pontifices, quos Dacia jactat alumnos, Joannem manet haec gloria Gozthoniden.

Quod potius nihil esse fide et virtute putavit, Nec dubitavit ob hoc mortis obire diem.

Stephano Báthory Palatino Hungariae Idem Non aegre hunc mundum, mundanaque cetera licqui,

Quae bona mortales ferre, et habere solent.

Nam satur et vitae, famaeque, et honoris, opumqve, Quae cumulata mihi Dii tribuere, fui.

Hoc gemui, hoc dolui, quod vita cedo prius, quam Distractae motus comprimo Pannoniae.

Et Patriae, regisque mei meditata saluti rebus in afflictis consilia expedio.

Annae Stephani Báthory filiae ex Sophia Masoviae Principe. Idem.

Et genere, et forma, et niveo praeclara pudore Hic sita sum Stephani filia Bathoridis.

Flos alias vitae oblectat, mihi utroque parente et Patria orbatae, vivere triste fuit.

Thomae a Zalahaza Episcopo Agriensi, et Veszprimiensi, Hungariae Cancellario. Idem.

Pannoniae decus Antistes, qui jura serenis imperiis Agriae, Vesprimioque dedit.

Et Sophiae tenuit solidum doctissimus orbem, cum linguis pariter Cecropia, et Latia.

Ac certae fidei merito, et virtutis honore Dilectus Patriae, principibusqve fuit.

Post vitae ancipites curas, durosque labores Fatalem capit hic in Domino requiem.

Eidem Idem.

Qui situs hocce loco est Praesul, seu stemmata Species seu merita, eximios inter habendus erit.

Quidquid opum ingenio quaesivit, id omne juvandam omandamque simul contulit ad Patriam.

Solicite in primis, quo tempore Pannoniae res in pejus dira seditione ruunt.

Non hoc virtutis, fideique tenacior alter, non lingva, et calamo dexteriore fuit.

Jura domus tanto Zalahazia gaudet alumno, ereptumqve omnis Regia jure dolet.

Ladislao a Macedonia Episcopo Varadiensi. Idem.

Eversis Macedum rebus concessit honestum hospitium proavis Pannonia alma meis.

Exulibus comites probitasque, fidesque fuere;

His est aucta foris, gloria parta domi.

His quoque ego curasqve meas, casusque levavi, cum foret externo mors obeunda solo.

Nicolao Gerendio Episcopo Transsilvano. Thesaurario Idem.

Qui mihi Majores fuerint, quo stemmate clari Natales, Dacae, Pannoniiqve sciunt.

Qui de me Patriae, qui Regis sensus, honores testantur, meritis quos tribuere meis.

Credita totius mihi sunt aeraria regni, Alba mihi sedes Julia Pontifici.

Sed clari plures his fascibus ante fuerunt, hoc unum merito dixeris esse meum:

Quod ne juratas Turearum in foedera partes sectarer, volui hic exui, inopsqve mori.

Naenia anniversaria in persona filii. Idem Vernerus.

Quae mihi moerorem vertente redintegras anno rursus adest tristi sydere ornata dies.

Sit mihi fas aliquid fari de lege potentis Atque aliquid superum de bonitate queri.

Non injusta potest, nec inepta querela videri, quam verus justis fert dolor in lacrymis.

Non ego jacturis rerum vulgaribus angor, quas Fortuna suo datque, adimitque modo.

Sed te suspirans noctesqve diesque requiro.

O mihi re simul, et nomine Clara parens.

Qua nihil in terris colui magis alma secundum Numina, nec, donec vita erit usque, colam.

Sic tua nimirum virtus, pietasque ferebat, sic in me meritum, sic tua vita fuit.

Quod ni religio Divum prohiberet honores reddere mortali, tu mihi Diva fores.

Et facerem posita Templi in penetralibus ara annua sacra tibi, carmine, thure, prece.

Ergo ego te reducem toties ingrata videbo conscia maternae mortis acerba dies.

Nec mihi jam quisquam per te sine fletibus annus, Dum mihi, quae reliqua est vita, manebit, erit?

Pratis superis nefastas inter, et atras Damnata, et nullo nomine digna legi.

Quam simul adspiciet roseo Pallantias ore, Palleat, et nullo Lucifer igne micet.

Sed faciem pullo Titan velatus amictu incomtis inter nubila ducat equis.

Nec te vel cantu venientis nuncia lucis nec plausu alarum mane salutet avis.

Sint mutae volucres vocali gutture, sola.

Strix, et ferali carmine Bubo sonet.

Haec mihi post sunto venturae signa diei, et sunto luctus haec quoque signa mei.

Quia simul exosae lucis, nostrique doloris incisas habeant ipsa sepulcra notas:

Jaurini Praesul matri, re, nomine, Clarae Ponit atra moerens haec monumenta die.

NB. haec in persona Francisci ab Újlak Episcopi Jauriensis cui Mater erat Clara nomine.

Barbarae Francisci a Reva Propalat ini Hungariae Conjugi Idem Vernerus.

Si cujus tumulus hic sit, requiris, Hic matrona quiescit illa avito Clara stemmate, clarior marito Francisco, et pueris beata natis;

Non tantum domui Revae, sed ingens Toti Pannoniae decus futuris.

Valentino Zepsio Praeposito Eursiensi Idem.

Si qua Valentino monumenta locanda venirent, qui columen Templi Vesprimiensis erat.

Non Mausolei celebris fortuna sepulcri, Pyramidumve labor vinceret huncce locum.

Tanta viri integritas, doctrina, modestia, virtus, Tanta in amicitia cum probitate fides.

Josepho Tectandro Medico Idem Vernerus.

Tectander Medicus jacet hic: medicina valeto!

quid sperent alii, si perit author opis?

Petro Beriszlo virtutis ergo Idem.

Quod Divus Caesar, quod summus in orbe Sacerdos, judicium de Te Petre Beriszlo facit.

Si quis forte putat, precibus, preciove redemtum, Invidus, aut meriti est nescius ille tui.

Clarissimo ac Doctissimo Viro Stephano Veszprémio Georgius Pray Salutem Dicit.

Vide, quam parum rationem decori habuerim, cum ex nimio Tibi obsequendi studio, et ordinem praeposterum tenui, et chartam temere obviam arripui. Id, ut mihi ne vitio tribuas, etiam, atque etiam abs Te peto. Si Tibi haec usui erunt, valde laetabor. Exscripsi autem adamussim omnia. Libellus herele est rarissimus; prodiit Cracoviae typis Hieronymi Vietoris anno 1544. in 8. Haec hactenus.

Pauca de Medicis. Dubito, an Tibi ultimis meis perscripserim, Ladislaum filium Deméndi, fuisse Physicum Ludovici I. anno 1366, et deinde anno 1419. Sigismundi. Praeter hunc occurrunt etiam Medici, Gerardus Ladislai Chuni: Marquardus Zagrabiensis Canonicus circa annum 1452. Item Jacobus de Placentia Caroli Roberti anno 1333. Spolin Joannes Mariae reginae Ludovici II. Conjugis: Fuichich Paulus Croata Medicinae Doctor anno 1590. Haec interea bona consule: occupatissimus sum in coordinandis libris, qui Budam devehendi sunt.

Ubi illuc appulero, Bibliothecae enim, et Typographiae Budensis Praefectura mihi decreta est, crebrius per litte[ras] Tecum agam, si Te id non moleste laturum intellexero. Vale Vir doctissime, et Patriam eruditis Tuis laboribus illustrare porro perge. Vale iterum! Dabam Posonii XXIX. fatali nobis die, anno MDCCLXXVII.

160 Weszprémi István Czirbesz Jónás Andrásnak

In document Weszprémi István levelezése (Pldal 160-166)