26 Hiftoria Controvtyfiarum
Collegium 11. n Alexander Vll Martinus pro modo fuo, prout
voluit, rit its finenfes expofuit, ut approbationem extorqueret: ntmo adverfatus eft, nemo ad detcgen-dam falfit at em anhmtm ititendit, nullum in fingula capita examen inßitutum eft, nulla inquifitio, pro-cej/its mil [us, expofita ejfent vera, ntc r.t, fed bona fide, quod res it a fe haberent, prout ta fuavif-fine reprtefintaverat Martinius, refpondit
Congrega-tio CarJinalium , refpondit fummus Pont if ex, eor
w a r
fecuttdum propofita poffe tolerari.
N e f c i o , quam graviter hxc pro ea, qua floruit, dodrinte f'ama, Serry potueric fcribere, qui eadem opera qua Martimum falfi arguit, in Ca;rdinalibus, &fummo Pontifice judicium defidej-ar. I.ibremus ta-rnen momenta, quibus in earn opinionem indudus
fit. Martinius prout voluit, rit us finenfes expofuit, ut approbationem extorqueret:
quid, fi dum nullam aflerti fui rationem reddii, una voce mutatare-ger am ? Morales, prout voluit, ritas finenfes expo-fuit , ut approbationem extorqueret:
quid , quado,utrinque eft difcriminis ? eft vero > nam , cum Martinius ritus finenfes expofuit, nemo, inquit,
adverfatus eft',
quis autem adverfatus eft, cum de iisdein ritibus Morales-ad facram Congregationem retulic? nemo fane, quippe qui primus in hac caufa ador fuerit, & facra Congregatio diferte faceatur ,Mifjiouarios Svcietatis J eft tunc ttmporis nou Juiße auditos,
qui autem per id tempus alii hac in re adverfarii, quam Jefuitae? Porro cum Martinius ritus finenfes expofuit,nemo ad detegen-dam falfitatem animum intendit
•• arqui idem fa-d e m , fa-dum Morales eosfa-dem ritus e x p o f u i t ; &quis tunc Romte ad detegendam falfitatem ani-mum intenderet, quando nemo ifthic re r u m , lingux Simcte gnarus erat ? Credidit facra Congre-gatio P. Morales ritus exponenti, cur non crede-ret Martinio ? fi quid erat, cur ¡Hi fides haberi p o t u e n t , huic non item , cur id Serry diferte non
C
pro-34 Hi/for ¡a Controv trj.&#pro-34;arum
prodidit ? certealiquid momenti, quid utrinque in-tereífet, depromendum e i a t , ut Leftori rem ve-rifmilem redderet.
Sed nullum,
pergit ille porro,in finvuhi capita examen inftitutum nulla in qui fit in, proceffus mil his , an expo/it a efjent vera nec ne
; quianihil illorurp omnino, dum Morales quadita Con-gregation! expofuit, faftum legimus, contra au-tem , cum Marcinius caufam iinicam agebat, omnia, qua: Morales anno I64S» propofuerat, Judices pra: manibus habuere, contulere cum Martinii quae., litis, & quinqué meníium fpacio quxvis capica re-ferentis diligenter, gravicerque perpenderanc , &
pro eo ientenciam tulere. Quo fit , ut Martinii expolitionem magis, quam P. Morales, vevilimi-lem fui fie, facra Congregado exiltimaífe videatur.
D e veiitate enim,, vel fallitate
expof/torum
facracongregatio nunquam pronunciare, voluit, cum illorum Veritas, falfirasve apud Sin as fuerit q u x -renda, juris vero ícntcuria Romee, Mera igitur inanimenta f u n t , q u x Serry contra Martinii ex.¡
politionem rituum obmovec, cujus permultum in-tererac, ad fervandum fuum focium, pt lie nobis Martinium expingeret, quaíi is prudens, volens-que faifa ad facram Congregationem retulerit, &
Cardinales, fummumqne Pontificem dolo eircum-duftaric, quod judicium an g r a v i , doftoque viro' dignum lit, tu|p exiítima. Sed hujusmodi aber-raciones Serry anas non multo poli plures audies.
X X V . .
Martinius ex urbe in Chinana anno 1 6 5 9 - reverfus, refponfa íedis apoítolicx, nullo fuppreíf j , aut di-minuto, non l'olum fuis l'ociis, fed aliorum quo-que ordinum MiflTonariis communicavit. Negac
id fuo more Sen y , cum feribit, ( 8 5 i
advert en-drim, jiefuitatn Martinium ab urbe ad Sinas rever-fnm , anfutn non fuijje denunciare Dominicanis
de-
ere-(85) Op. cu. pag. 365.
Collegium II.
43cretvm, quod al Alexandro VU. oltimterat. là ftefuitis phtries exprobravit Navaretta fuis in trait a-tibus, quos feri¡fit, quando ma cwu ipfts Canto-nem fuit r élégants. 6) Imo Martinius g f i , cum Dominicani eum itrgèrent, ut decretum in forma fur i die a (panlcret, refpondit, noflro prcepofîio G
eue-rali non placuit publieatio.
Martinii dicium de G e -nerali inter fabulas Serryanas référendum eft, cum is quatuor prius annis , quam Navaretta cum aliis Cantonem relegatus e f t , ( 8 7 ) in iùa Miiïïoneobi-erit. ( 8 8 ) Sed ut Serryum i'aliimouix convincam , nulla re alia opus e f t , quam ut Dominiranorum ttllimonia d t p r o m a m , ex quibus intelligcs, d e n e -tum Alexandri V U , a Martinio iisdem commum-catum f'uiife. Prinuim litTimothei a S. Antonio,
ad P .
Brancati
anno 1 6 6 0 . itaque anno p o i l , quam Martinius ad Sinas rediic , ita feribentis : ( 8V)nef ri omnes Patres nunc capiunt methodum, qua ufa eft haf/enus , uti turque etiamnum Soc jetas, ad jidem in China propagandam vere eam efte, qua
u-tciJum eft. Quod in pvincipio fuerit divcr/nas, id profeclum non eft ex prava ulla intentions, fed ex malt informations.
. Idem ex mandatoFranc if ci
a Pau la Comniiifarii S. ofh'cii, 6c Provincialis D o -minicanorum, ienfere majorum fuifragiorum nu-meio Dominicani in c o n g r e f f u , quetu anno 1 6 ; I . in urbe
Ltpu-ki
celebrarunt quemadmodumSarpe-trus
fidem facit, ( 9 0 ) Tdetn teilatus eftf oannes
C 2i
Gar-( 8 / } Id Gllum d i e , eftendunt tam illius, qiam Jeíuitarum edita fcripta, qua? Cantone, ut po-ftea dicetur , fibi viciflim communicarunt. ( 8 ? ) Relegatus cum aliis elt anno 1665. (gg) Mar-tinius vero jam anno 1661. obiit in urbe Hang-cheu die 6. J u n i i , ut habet Soutvel in Biblioth.
Scriptorum Soc. J e f u , pag. 589. (f>9) Le Tellier Tom. I. pag. 127. (90) In epiftola ad Antonium dc Govea anno 1669. 4. OQob. fcipta.
Apo-logia pro Decreto Alexandri V I I . pag. 85.
3 5
Hißoria Controverfiarían
Garcías
anno 1 6 6 3 . die 7 . Augufti ad Couple*tum fcribens, aitque ,
haue fuam effe meutern, quod ad converfiouem Sinarum haue Jefuitarum pra-xim ßqui necejje fit, fuaqiie experientia doli um ita fintire.
( 9 1 ) Addat fuum calrulum quoque exeo-dem ordine
Gregorius Lopez,
origine S i n a , MÜI10-narius quadraginta a n n o r u m , & deiignatus epifco-pus Baiilitanus, cujus, in epiltola ad Congrega-tionem de propaganda fide anno l 6 8 4 - J H . idus Junii feripta hxenotatu digna f u n t : (Q2)Scri'fit — P, Fr a t er Petrus de A lar con P. Provinci all hujus provincia — Fratri Antonio Calderón, objiciens
yquod Patribus Societatis in Sinis e/fem affellus, Ef aß ort ir er eorum Patrum aliquibus opinionibus , Ef judieiis circa controverfiam eultus, política,
religio-nis, Ef idololatria, fe&anmique litteratorum, aßi-mantés inani cenodoxiu, dedecus, Ef detrimentiim efie meo ordini, (93) me Sinam genere, Ef confie-m/enter eruditiorem Ulis, charallenbus Ef idiomate Ef in libris Sinarum clajjicis expolitiorem cunlfis Furopais, callentem, Ef enucleantem hnmenfmn cha-rallericnt pelagus , Ef genuinam, Ef eorum hierrgly-phicam fignificationem magis penetrantem , extra
eorum chorum pfallere, Ef vi multis Patrian Soc'e-tatis Jefu opinioni fiiffragari, cum amicior Piatone deleat efie veritas, cupientes nie feptuageuarium,
veteranumque fínica Mfioms minißrum in fimiU-bus controverfi'is per anuos quadraginta verfatum
9tyronum fequi do&rinas, Ef quafi vento circumagi
&
( 9 1 ) Coupltt in brevi relatione, facrae Congregatio-ni anno 1688 oblata. ( 9 3 ) Apolog. pro Decre-Alexandri V I I . pag. 12. ( 9 3 ) Hinc liquet, quosdain ex familia S. Dominici magis de ho-nore fui Ordinis, quam de inquirenda veritate , in caufa fínica , folicitos fuilïe , quafi vero ho-nor re ipfa fit, qui veritate non nititur. (94) Novitios 'fui ordinis Miffionarios in China
intcl-
li-Collegium II.
if von animar um augumeutum tantum queer ere.
Forfitan illos ad hoc impulerat Melius controverfia-rum n up er a me expeditas , mei Pralati feme I at que iter urn pracepto editas, in quo fatis dijpakfetre flu-dui, prcediflos Patres Misionarios mei ordinis in
muhis torquere , if exterminare fenfus charachrurn fapjentice finiere , finfi Utter ali, ü translatione fe
ipjos, ÍT alios inanitzr fiducentes, if in abyjfum lubricdrum anibajum fe i aplicantes if firnißter in multis ali is Jijfentio opinionibus Patrum. Societa•
tis jfefuy fluJens, if tnfidans , ut utriusque reli-gí onis Patrum opiniones concordaran
& c . Habesluculenta teilimonia, quibus os Serryo oppiles.
Nee ce movere debet, fi legeris, quam illioerali-ter
Sarpetruuiy
& , quem nunc memoravi ,Lope-dium
fui ordinis vivos infeftetur. Namprimus
(Sarpetrum indicat)
homo nullius y
ait,in fita re-ligion e nomintt, anno 1661. 10. Apr i lis publico injlrumento, quo ritus Uli damnabantnr, una cum aßis fubferipfit, mox paucis pofi diebus ,fuaviffimis jfefuitannn bhinditiis Melius, pro contraria fenttn-tia fcripf't opufiulwñ , ideoque a fui ordinis Magiflro a Mifiionibus amotus fuit.
( 9 5 ) Nihilo meiioribus colovibus Lopezium depinxit.Alter,
ita de hoc icribit,epifcopus Baf'litenfis fcripf't pariter opuf-culum in quo y eßo totus fit in 'cxcufindis ritibus finenfibus quoad jus, non excufat, tarnen quoad fa&um, fed comenit in its omnibus
fqure epifcopi
« 3 . ligit de quibus ad Generalera í'uura itafcripfit: