HUNGARIA CIS TIBISCANA. DE
2. Incolae, vafta hac prouincia, funt diuerfiffimi
Hungari Germaniqut , qui, olim, frequentiores re-gionem inhabitabant, in annos deficiunt. Slaui , contra, omnium funt copiofiffimi : quod in dies,eo, plures Oraui , Vandali, Rufli , Poloaique, demi-granr.
3. Ferax, parte altera, Comitatus,frumenti eft, & vini liobiliiiimi; altera, ob argillofäm , fabulofämquc materiam, fterilis. Pecorum vim maximam incolae iüftentant, Qui tamen, jfecuariaerei, induftriam cum impendunt: negligunt agros, tantae felicita-tis, Vernum iuuuoum defeftum patitur regio: pU
f&i
8o PARS II. SPECIALIS DB GEOGRAPHIA HUNGÁRIÁK. •
fciutn contra , tantam, apud Bodrogium amnenj copiam habet; vt, & porcis faginandis adhibeait
tur.
4. In PROCESSUS IV. diuifus eft Comitatus. Ho-rum primus,
(a) ProceJJus Superior, Hungaris Hégyallya , omne id continet, quod, montibus Tolinyenfibus fubie.
öum, & in campeftrem, verfus Tibifcum Her.
nadumque amnes, protenditur ; quddque, Sajo.
nis atque Tibifd confluente, terminatur.
(b) Jnterarnnenßs , Hungaris Bodrogb-KSz, eam red pit regionem, quae, intra Bodroghum & T M (cum, in orientem excedit.
(c) Vbelyienfis , ab amne Bodrogh, in feptemtrioncí abit, & finibus tandem Poloniae terminatur. Qu»
vero variis interftinguitur collibus, in quinq«
Diftriftus diipefcitur; 6c quidem, in
(a) Vhelyienfim , qui ea, quae in finibus Abauj-uarienfium, valle quadam, montibus vtrinqui intercluditur.
(b) Ztmplinienfem , ab ojjpido is Zemplin , vfque ad oppidum aliud Galizetz, aperta & plan»
regione, pergit.
(c) Galfzetzienßm , qui ea refedit regione, vbi Galizetz oppidum occupat, perpetuaque, ad vicum Hermany, planitie adparet.
(d) Váranouienfis , qui, ad Váranóuienfe oppi-dum , capit exordia, & finibus Sarofienfium , varios colles & filueftres campos amplexul,
terminatur. "
(0) Stropkouienßs , eam ditionem compleflitur, quae^, in finibus prouinciae Sárofienfis, Regni-exor
que Poloniae, in ieptentrionem excurrit.
(d) Nagy Mibályienfem, qui confluente Labortza»
rius, ad fines Poloniae, proximus accedit. I®
tres, item, Diftriihi», diuifum accepimus
hit íünt; I«
1. Nagy MibalyieiifiSy(\m,in oppido Nagy Mihály capit initia, atque demum Vásárhelyini definit.
2. Horienßs, a tenui vico Hör, ad ditionem vsque Stropkouienfem, abit, collina partim, partim campeftri, pofitione.
3. Homonnaienfis. Conftat is, eo tra£hi, qui intra' Stropkouieniem ditionem, & Comitatum Un-ghvár, vsque ad Poloniae fines, mox latior, mox anguftior, porrigitur.
5. Arces, quae frequentes olim, hac prouincia viie-bantur, a Zapolya, fub FERDINANDO I. & MA-XIMIL1ANÖ II. dirutae funt plurimam partem.
Superiünt; i
(a) Conuentus Lelefz , archiui Comi taten fis condi-torium, quod denuo inftaurari debuerat, ruinae iam proximum.
(b) Homonna, natalibus, antiquae & diuitis gentis Comitum Drugeth de Homonna, infignis, quae, feculo praeterito, emortua eft.
(c) Stropko, Comitis Petheo de Gerfe commoda
ia-•tis habitatio.
6- Ad oppida quod adtinet, & multa ea íünt, & no-bilia. In his:
(a) Sáros Patak, libera olim regiaque ciuitas, SI-GISMUNDI temporibus, eo exuta charaftere.
Bodrogi ripae, tribus, fupra Tokáin um, millia-ribus adfitum, collem habet vite confitum, pro-uentus, & copiofi, & nobiliflimi.
(b) Toltsita, in ^moena valle, riuulo id interfluen-te, reiedit. Ex vtraque parinterfluen-te, colles viniferi ad-tolluntur, quorum fruiius, nulli generofiflimo-rum, cedit quidquam.
(c) Tallya, oppidum eft elegáns. Locum occupat ereftum, leniter accliuem, & qui fenfim in orien-tem adfeendit, definitque in amoenos campos.
ftolles generoiüm vinum ferunt, &, ad primam claflem, gloriae fubmontanae, emergunt.
(d) Mada oppidum iübmontanae ditionis haud F
poftre-%2 PAUS II. SPICIAI .IT DB GEOGRAPHIA HUNGÁRIÁK, ,1
poftremum. Valii- enim iucundae impofitum eft, vineis circumfeptum, & frequentibus, & fruthj
optimi.
(e) Tarczal, radices montis Tokayenfis tenet, vin»
Tokaienfi faepius nobiliores.
(f) Tokaynum, in confluente Bodroghi & Tibifci amnium. Arcem habet munitam, aqua circum*
circa praeterlabente, tumultnante Rakoczio de-ie&am. Hic,ille locus eft, qui nobiliflimo To-kaienfi yino nomen impertiuit; licet pauciffimJ Tokaienfis fruílus, producant colles hi, oppid»
Tokayenfi adpofiti. Möns Mézes Málé, i. e. Jpwj nigfíim, diítus, praecipuam prae reliquis laudem meretur: quippe quod,dulce adeo & pingue víj num, fuppeditat, quod Casfari exhibere confucui]
runt.
(g) Sunt & vici nobilitate vini infignes, innumeri fo re; quos tamen copia & inftituti ratio percenfere pro«
hibet. Adeo vero multi funt,regione hac, vini nobi-Jiflimi prouentus ; vt, feptern milliarium tra&u, ni*
hil, quam praeftantiiíimi fruítus vineas,reperiamus*
7. Supremi Comitis honore ambulatorio, ANTONIUS L. B. KLOBUSICZKY de Zettény, ornatus eft. 1
§• IV»
COMITATUS UNGHENSIS, VNGHVÁRIENSIS, vei etiam de Vngb, Hungaris Vngb-Vármegye German nis bte Ungbec ©efpanfdjaft. Nomen ei, arx Un-gvár, intercidens iam, communicauit.
I. Priori Ilii, ab occidente, Poloniae regno a fiptetS trione, adfinis eft. Init vero, in Poloniae limitibus, vltra Ungh amnem protenfus, qui meridionalem Co-mitatus marginem praeterlabitur. Ad orlentem Co-mitatus Bereghienfis propinguus ei eft. FrequeM res eum riuuli montani irrigant, vt funt:
(a) Vngb, qui pofteaquam e Carpatho íeptentriona-li, egreííus, multos alios recipit amnjculos, arcerfl
& oppidum Vnghvár circumflujt.
(b) Laborom, &
(c) i d A
MEMBR. III. »B HUNGARIA CÍS TIBISCANA. g j
(c) Latoricza , aeque f x Carpatho oriulidi, fluxus celerioris.
2. Hungari regionis inhabitatorcs iünt, & Rutben}, priieorum Sarmatarum reliquiae. Inftabiles hi, deterrimam degunt vitam. llli, certe, multo natu-rae viuunt conuenientius.
3. Mediam Comitatus partem, qua in aquilonem ie-cedit, Carpathus occupat. Altera, meridionalis pu-ta, Tibifcum verfus, plantar quidem eft, at inunda-tionibus frequentiflimis, fluuiorum ante recenfito-rum, obnoxia. Auenae amicum folum eft, tritic*
contra & filigini, ob aeris iniuriam, inimieiflimum.
Laudantur tarnen vina Vnghenfia, tarn ob infignem falubritatem, quam nobilitatem etiam. Ceterum, peooribus valent incolae, agricolationi aeque ac pe-cuariae rei, dediti.
4. PROCESSUS ei íúnt IV. quorum haec funt no-mina.
(a) Vnghuarienßs, tantum in feptentrionem, quod vltra arcem Vnghvár eft, occupat, quantum vix
reliqui tres. Horret Carpatho.
(b) Sobräntzetißsj tenet oram Comitatus occidenta-liorem, perpetua inontium ferie, a Zemplinienfi diieretam. Dedit ei nomen Szobrántz, copio-fum olim oppidum. .
(c) Paloczienßs, a praeeipuo vico, fic diihis, infedit regionem planam, fed eluuionibus amnium ex, tra modum incommodatam.
(d) Capoßettßs, ab oppido Nagy-Kappos nomen fert.
Admenfa ei ora Comitatus facile amoeniflima eft,
& hic, in occidentem, in orientem illic,
pro-iecla. , 5. Arces, quae frequentiores hac prouincia
vifeban-tur, pleraeque interciderunt, eo potiífimum tem-pore, cum inclutac Comitum familiae Drugeth de Homonna, & Rákóczy, fuas inuicem iniurias
vindi-•arent.
i
$ 4 II. SPECIALIS DE GEOGRAPHIA HUNGÁRIÁI..«
Praecipuae reftant«;
(a) Fngbvár, rupi non altae magis, quam profp*
£tus amoeni, impofita, quam amniculus Vngb circumquaque incingit. Nomen ea toti Comi!
tatui impertiuit, atque eil, omnino, mole gemina interiore altera, altera exteriőre. Elegantis aml bae, veteris quidem illa, haec recentioris, eftope.
ris. Hucdum.in propugnaculis habetur, quod frequentiores iam belli iniulias fuílulit , non rnam Rakoczianis llragem concilians.
(b) Finna, ardui pofitus, difficilisque acceflus eft, ob praerupti montis, cui infedit, angufta latera.
Prohibent ruinas hucdum arcis pofleffores, qui fornices hic & conditoria exftruxerunt.