pertinentiis quas lmcusque possederunt, et habuerunt servito-res reginalis majestatis, habeant etiam nunc et (possideant,
*) E g y sor üres. Kimaradtak a köv. szavak : »si quid a u t e m per officiales i n t e r i m o c c u p a t u m est, et ipse quoque teneatur restituere illis, a quibus ademerunt.
**) A f e n n e b b kimaradt szavak ide voltak i g t a t v a .
liulli tamen nobilium aut alterius cujusvis *) g r a d u s ac con-ditionis homini molestiam et injuriam, inferendo neque domi-nus M a y l a t h in illis**) eos vel eorum jurisdictionem impediat.
I t e m Quod de violatione et non observatione articulorum T h o r d a e institutorum et per quosque violatorum processus j u r i s et justitiae complementum per judices ex u t r a q u e parte
electos T h o r d a e (jun. 27.) in dominica post festum beati J o -annis baptistae celebretur et administretur et illud quod fuerit deliberatum statim executioni demandetur.
Item Quicunque vel judex, vel procurator, vel testis, vel pars acl agendas causas jus et juditium voluerit (libere) possit et valeat T h o r d a m ad dominicum diem proximum post festum beati J o a u n i s Baptistae venire et ibidem stare, m o r a r i et inde ad propria redire sub fide publica.
I t e m S t a t u t u m est, quod si aliquis ausu temerario in parte vel in toto 11011 observaret ea quae nunc deliberata sunt, tunc et eo casu utraque p a r s teneatur omnibus viribus insur-gere contra illum, sed ille prius j u r e convincatur.
I t e m Camera de Z e n m a r t o n prope Grewrgyn ***) maneat in manu ipsius domini Francisci de K e n d .
Item. Quod si quis denuo erigeret, occuparet, s u b t r a h a -ret aut quomodocunque muni-ret aliquod fortalitium aut cas-tellum, vel occuparet aliquo modo, illa castella ex quibus nunc praesidia extrahentur et gentes contra talem t a n q u a m regium proditorem et publici boni t u r b a t o r e m omnes, et si necesse fuerit totum regnum insurgere debeat et talem hominem punire.
Item. Quod isti articuli debeant observari per omnes status et ordines et ipsosmet qui ista s t a t u e r u n t et per illos, qui quomodocunque et qualitercunque ad ipsos spectant et pertinent, sub illo onere et poena, quae expressa est in con-ventu Thordensi, id est, amissione fidei, honoris et huma-nitatis.
Item. Quod mercatores, institores et omne genus liomi-num possint libere vagari, ambulare quaestum facere et
*) E z e n neliány szó a f ő k o r m á n y s z é k i p é l d á n y b ó l v a n véve.
* A k o r m á n y s z é k i p é l d á n y b a n : rebus.
***) T. i . ' G ö r g é n y - S ó a k n a T o r d a m e g y é b e n .
alia negotia t r a c t a r e sine ullo impeclimento alicujus per-sonae.
I t e m . Quod occupationes bonorum possessionariorum occupatorum post concordiam Thordensem r e s t i t u a n t u r per u t r a m q u e partem, oppidum autem Bu(za) in isto statu quo nunc est usque ad diaetam f u t u r a m maneat.
H a e c autem acta et conclusa sunt ut s u p r a Albae J u -liae q u a r t a feria i n f r a octavas pentliecostes. A n n o domini Millesimo quingentesimo quadragesimo primo.
Jegyzet. A z erdélyi v o l t kir. f ő k o r m á n y s z é k i l e v é l t á r b a n a Supple-m e n t u Supple-m ad A r t i c u l o s D i a e t a l e s c z í Supple-m ű g y ű j t e Supple-m é n y b e n v a n e v é g z é s e k n e k egy 1798-ban vett, de n a g y o n h i b á s m á s o l a t a , m e l y á l l í t ó l a g a m. kir.
k a m a r a i s z á m v e v ő s é g birtokában volt eredeti p é l d á n y r ó l v é t e t e t t . ( E g y k o r ú p é l d á n y b a n , papírra irva, m e l y n e k v i z j e g y e a f ö l d t e k e s a fe-l e t t kereszt, a szász n e m z e t i e g y e t e m b i r t o k á b a n a n e m regestráfe-ltak k ö z t . )
X I X . 1541. jul. 6.
Mayláth István meghívó levele a szebeniekhez a Küküllőv árban Julius ti-án tartandó országgyűlésre.
P r u d e n t e s et circumspecti Domini et Amici 110 . . . Sa-lutem et nostri Commendacionem, visum est Iieuerendissimo domino J o a n n i Statilio Episcopo Transsiluaniensi et Regni hungarie Consiliario, Y n a c u m Ceteris dominis Regnicolis, prout nohis quoque videtur, ut p r o E u i t a n d a l l a b i e hostium Regni, ad feriam sextam proxime venturam in oppido Kykel-levvwar, u n a dieta seu congregatio J n d i c e r e t u r , a t q u e celebra-retur. R e q u i r i m u s igitur vos et Nihilominus vobis liarum serie firmiter committimus, Quatinus statim Acceptis presen-tibus ad predictam feriam sextam ad Ivykellewar, si vero pre-dictus dominus Reuerendissimus proptcr aduersam valetudinem suam loco in predicto constitui non possit, extunc ubicumque do-minacionem suam Reverendissimam constitutam esse Intellige-retisjillucconveniredebeatiset teneamini pro deliberandis et con-cludendis hys, <pie ad Bonuni conservacionemque Regni
pertine-bunt, Secus lie feceritis. datum E x castro nostro F o g a r a s feria q u a r t a proxima post festum yisitacionis M a r i e A n n o 1541.
S t e p h a n u s Maylad Capitaneus, R e g n i Transsilvaniensis generalis etc.
Külczim : P r u d e n t i b u s e t Circumspectis d o m i n i s Magistro c i v i u m Judicibus Juratisque consulibus Civitat. Cibiniensis A m i c i s nobis d i l e c t i s . (Eredetije, m e l y m é r t é k - v i z j e g y g y e l e l l á t o t t papirra v a n irva s m a m á r k i v e h e t e t l e n veres pecséttel v o l t lepecsételve, a szász n e m z e t i l e v é l t á r
-ban : Collect. P o s t . A n n i 1541. nr. 378.).
X X . 1541. nov. 15
Izabella királyné decz. 26-ra Megyesre országgyűlést hirdet, melyen rendeleteit a kincstartó fogja előadni.
Isabella dei gracia R e g i n a H u n g á r i á é Dalmaciae Croa-ciae etc. fidelibus nostris prudentibus ac Circumspectis, J u d i c i Regio, Magistro Civium, Ceterisque J u r a t i s Civibus Civitatis nostrae Cibiniensis Salutem et gráciám. Misimus in Medium Vestri H u n c Reverendissimum Dominum f r a t r e m Georgiuni Episcopum Waradiensem, T h e s s a u r a r i u m et Consiliarium Nostrum, pro Certis rebus, quae ad Salutem et Conservacio-nem tocius Regni istius, et permansioConservacio-nem omnium vestrorum necessariae videntur, tidelitati igitur vestrae h a r u m serie com-mittimus et mandamus quatenus ad festum Sancti Stepliani prothomartiris, proxime post festum N a t i v i t a t i s Domini ven-turum, more alias Solito, omnes ad oppidum Meggyes conve-nire et congregari debeatis, illic omnem A n i m i nostri volun-tatem ex ipso domino Tliesaurario intelligetis, secus ne feceri-tis. D a t u m Lyppe, feria tercia proxima post festum Sancti Martini Episcopi A n n o Domini Millesimo Quingentesimo Quadragesimo primo.
Ysabella regina. ( P . H . )
(Eredetije n v i l t rendelet a l a k j á b a n irva — a szász n e m z e t i l e v é l t á r b a n : nro 793 anni 1541.)
X X I . 1541. decz. 6.
A szászok előterjesztése s 'relmeik orvoslása ügyében ISzebenben tartott nemzeti illésekből a közelebbi országgyűlés elé.
A n n o domini 1541 in congregatione dominorum Saxo-num Transsilvaniensium circa festum beati Xicolai in Civitate Cibiniensi celebrata unanimiter pro conservacione totius Rei-publicae conclusi sunt subsequentes articuli.
I. U t domino Capitaneo ac aliis dominis Regnicolis de-clarctur et jndicetur quod deinceps contra dominorum Saxo-num privilegia et antiquas libertates nulla generalis Congre-gatio dominorum Regnicolarum in Civitatibus Saxonicalibus a u t in t e r r a R e g i a celebretur, sed saltern in locis aliis con-svetis.
I I . Quod nulla particularis congregatio celebrari debeat sed saltem universalis omnium Regnicolarum dominorum trium nationum et quidquid ibidem unanimiter conclusum et deter-m i n a t u deter-m fuerit pro conservatione et perdeter-mausione Regni, in eo stare volumus atque nos a R e g n o n e q u a q u a m segregari.
I I I . Q u o d propter praesentia pericula, quae p r a e oculis sunt et f u e r u n t t a n q u a m exempla manifestissima, nullám po-tentiam in Civitates n o s t r a s intromittere volumus.
I Y . Quod exercituantes gentes omnibus modis pecuniis vivere debeant et nullám potentiam facere.
Y. Quod Szasz-Sebes et aliae Sedes Saxonicales, omnino r e s t i t u a n t u r Saxonibus, illis ad quos spectant, secundum eorum antiquas libertates.
V I . I t finaliter Saxones omnes in suis antiquis privile-giis et libertatibus dcbito modo conservet, quemadmodum et antea quoque eisdem compromiserant et ipsis quoque suffi-cienter declaratum est.
( S e i w e r t : A k t e n und D a t e n Hermannstadt 1870. 30. 1.)
1 5 4 0 , AITG. 1 5 4 2 . M A R C Z . 75
X X I I . 1541. decz. 27.
Statileo c's Petrovic Tordara 1542. jan. 10-re orszdggyulest hivnak ossze.
P r u d e n t e s ac Circumspecti Domini et Amici nobis lio-norandi Salutem et N o s t r i commendacionem. Superioribus diebus Reginalis Maiestas D. N. C. destinauerat ad hoc Re-gnum in medium Dnum vestrarum : Reuerendissimum dominum f r a t r e m Georgium Episcopum W a r a d i e n s e m , ac T h e s a u r a r i u m etc. pro certis quibusdam negocijs, cumque iam esset in pro-cinctu itineris, contigerant (^uedam alia negocia, quae iter suae Dominationis prepedierunt, et officium legacionis continu-are non permiserunt. N u n c rursus I d e m Heverendissimus Do-minus Thesaurarius, relictis negocijs quae subsecuta erant, in-travit in hoc regnum, pro obeundo officio susceptae legacionis a Reginali Majestate. Dominaciones igitur vestras tanijuam Doniinos et Amicos rogamus, velint electos homines ex ista Sede, f r a t r e s Dominacionnum vestrarum ad festum Sancti P a u l i primi heremitae (jan. 10.) proximae (sic) venturum ad oppidum T h o r d a mittere, intellecturi legacionem Reginalis Maiestatis, et t r a c t a t u r i cum ipso Dno T h e s a u r a r i o de omni-bus quae bonum publicum commodumque et defensionem ac Conseruacionem Regni huius,omnium dominationum vestrarum concernunt. acturique eciam de necessitatibus S u a e Maiestatis.
Dominationes vestras feliciter valere optamus. D a t u m E x Gyalw in festo Sancti J o a n n i s Evangelistae A n n o 1541.
J o a n n e s Statilius Episcopus Transsiluaniensis ac Consiliai ius Regni H u n g a r i a e etc.
P e t r u s Petrowyth, Comes Themesiensis parciumque I n f e r i o r u m Capitaneus genaralis etc.
Kiviil: Prudentibus ac Circumspectis D o m i n i s Magistro Ciuium Judici R e g i o , Ceteris<iue J u r a t i s Cousuliljus et Civibus Civitatis Cibini-ensis etc. D o m i n i s et A m i c i s nobis lionorandis.
(Eredetije, m e l y l e v e l a l a k b a n v i z j e g y nelkiili papirra v a n irva, s gyuru-pecsettel lepecsetelve, a szasz n e m z e t i leveltarbau 1541-ik ev 295. szam.)
7 6 ERDKUYI OUSZAGGVULKfjEK.
X X I I I . 1542. j a n . 19.
A brassctiak tuda/jdk a beszterczeiekkel} hogy a Maros- Vusdrhehjre liirde.tett orszdggyulesen meg fognak jelen/ii.
P r u d e n t e s et circumspecti domini et amici lionorandi salutem ac nostri commendacionem. Intelleximus literas do-minacionum vestrarum, et sciant dominiaciones vestre (j[uod nos ad congregacionem in Zekelwasarhel celebrandam, mittere volumus duos vel tres pocioros nostros, secundum a n t i q u a m consuetudinem nostram ac Regni, nosque a regno non segre-gabimus, neque a r m a t a manu vt liostes. secundum a n t i q u a ex consuetudine Regni, t a m q u a m amici et patri^ amatores pro patrie conservacione t r a c t a t u r i mittere volumus. Quod vestris dominacionibus significandum duximus, E a s d e m q u e valere optamus. D a t u m Cibinij feria quinta proxima ante festum be-atorum F a b i a n i et Sebastiani m a r t i r u m A n n o Domini 1 542.
De congregacione eadem tandem ad Bistriciam mittere volunius. Quare et vestros quoque fratres ad lioc subordinare curetis ut unacum nostris de Zekelwasarhel ad Bistriciam proficisci valeant.
Magister Ciuium, Judices Juratique Consules Ciuitatia Cibiniensis.
Kiilczim. P r u d e n t i b u s e t Circumspectis d o m nis Judici e t J u r a t i s Civibus Civitatis Brassouiensis, d o m i n i s amicisque nobis honorandis.
(Eredetije l e v e l a l a k b a n irva Brasso varosa l e v e l t a r a b a n ) .
xxiy.
1542. j a n . 26.
Jeleitt.es a szekelyvusdrlielyi orszaggyules folyamdrol.
Xovitates in praesenti Congregatione generali Transsyl-vanica conclnsae 1542.
P r i m o . Y e r b a F r a t r i s Georgii Thesanrarii acl R e g n u m haec s u n t : Domini Transsylvanenses, intelligo in medium Y e s t r u m ejusmodi rumores seminasse, quod E g o in perniciem Y e s t r a m potius ad Vos, quam aedificationem et defensionem venissem, sed talibus ne detis locum, quia ego in liis omnibus manebo, quae Yos determinatis.
Secundo : V e r b a ejusdem F r a t r i s Georgii: intelligo Pe-t r u m W a y w o d a m Moldwensem R e g n o Y e s Pe-t r o Transsylvanico minari, scitis omnes Domini AVaywodam in Caesaris potestate esse, et lioc R e g n u m in defensione Suae Maiestatis fore, difi-cillimum est E i contra stimulum calcitrare, non ergo ipse audet quiquam adversus Caesarem movere.
T e r t i o : V e r b a ejusdem F r a t r i s G e o r g i i : non Yos l a t e t Domini Transylvanenses, quomodo Caesarea M a j e s t a s de nianu nostra B u d a m regiam sedem ceperit, Reginalem Majes-t a Majes-t e m Dominam N o s Majes-t r a m graMajes-tiosissimam eMajes-t X o s una capMajes-tos detineri jusserat, ubi unum nostrum Magnificum Dominum Valentinum Therek captum secum abstulit, quales tunc Lite-ras sua Maiestas dederit, si cupitis, Yobis dabo ad legendum, in liunc ergo modum lectae, tenorque L i t e r a r u m ejusmodi:
P r i m a p a r s l i t e r a r u m : Regio et P a r s Regni H u n g a r i a e , u l t r a Thyciam et R e g n u m Transylvanicum collata sunt filio Regis Joannis, exceptis istis q u a t u o r locis W a r a d i n o ,
The-meswar, F o g a i as et Cassovia, sed ea tamen lege et conditione ut quoadusque filius Regius adoleverit, F r a t e r Georgius pos-sideat has duas Regiones videlicet: H u n g a r i a m et Transyl-vaniam.
I t e m Transylvania et portio R e g n i H u n g a r i a e Filii Regii ad Censum S. Michaelis annuatim cogantur decem millia florenorum in Aurcis dare Caesareae Majestati, in
ma-78 ERDKLYI OllSZAGGYCl.KSEK.
nusque F r a t r i s Georgii assignare, qui postea ut fidelis suae M a j e s t a t i s Y o l u n t a t i Caesareae ad felicem P o r t a m Caesaream administrabit, si etiam unieus denarius Eis non manebit, dicta decem millia florenorum reddere cogantur.
Quod sua Maiestas Y a r a d i n u m , F o g a r a s , Cassoviam cum omnibus suis pertinentiis F r a t r i Greorgio contulit.
Quod C a s t r u m Themessvar cum suis pertinenciis P e t r o Petrowitli S u a M a j e s t a s ad possidendum Szancsaks&ggol (igy) dedit.
P o s t r e m o : Quod omnes eos, qui in liis M a n d a t i s nostris perseverabunt, ita liabebo, et tractabo, ut reliquos meos man-cipatos, qui vero non, talibus igne et f e r r o nocebimus.
Quod F r a t e r Georgius ita nostrae Caesareae Majestati servire poterit, u t etiam Y i e n n a m ipsam Nobilissimam Civi-tatem E i conferemus.
P e t r i AVavwodae L e g a t i Y e r b a ad R e g n u m Transylva-n i c u m : DomiTransylva-ni T r a Transylva-n s y l v a Transylva-n e Transylva-n s e s ! loquimiTransylva-ni, iTransylva-nquit, F r a t r i Georgio, ut j a m remittat D o m u s meas Transylvanenses, quia si non remiserit, videtis non me esse Causam et Originem isto-r u m distuisto-rbii et discoisto-rdiaisto-rum, sed ipsum esse. Legati E j u s d e m W a y w o d a e , Dominationes Yestrae fidem ne h a b e a n t F r a t r i
Georgio, nam memineri potestis de superioribus E j u s actibus, Exemploqtie Vobis bono esse poterunt, Quod B u d a m dedit in M a n u s Caesaris, quod me fidc sua mediante domo meo evoca-vit, Consilio suo t r a c t a t o cum J o a n n e liege me captum Cae-sareae M a j e s t a t i mittere fecit, sed D E O auxiliante sua Ma-jestas milii indulsit, sum ergo in l l e g n o m e o ; si ergo E i
cre-dideritis, procul dubio et Vos in manus Caesareas dabit Caeterum quod f r a t e r Georgius juramento facto in Ca-p i t a n e a t u m generalem Ca-publice creatus, quod ei universaliter hostiatim unum tlorenum minus denario uno in subsidium d a r e promiserunt, sed ea c a u s a : quod Castrum W e n c z (igy e helyett: Vecs) Francisco K e n d y et civitatem Zazsebes Saxo-nibus remittat.
Quod nullus Dominoruni in medio Saxonum Exercitus teneat, sed civitatim pecunia vivant.
Quod si in his F r a t e r Georgius non manebit, locaque dicta non remiserit, R e g n u m quoque constitutioni non stabit.
Postremo super hos T r a c t a t u s , Bornemyzza motus, ira-tus in Civitatem Zazsebes profecira-tus est,
Jegyzet. E z e n n a g y f o n t o s s a g u o k i r a t eredetije m e g volt m e g a m u l t szazad v e g e n a m. k. kaniara s z a m v e v o s e g e l e v e l t a r a b a n , s a fukor-m a n y s z e k 1798-ban fukor-m a s o l t a t t a le. L e n d v a y M a r t o n kafukor-marai i e v e l t a r n o k
ertesitese szerint az e g y 55 s z a m m a l j e g y z e t c o d e x b e v o l t beirva, m e l y az articulusok egesz c o l l e c t i o j a volt. Ma m e g l a p p a n g e z e n codex, mei-t m i n d e n u t a n j a r a s daczara sem l u d t a m raakadni. H o g y Y e n c z a s z o v e g -ben tollliiba, azt azon t o r t e n e l m i t e n y e n k i v u l , l i o g y Y e c s v o l t a K e n d y Ferencz feszke, i g a z o i j a a X V I I I . sz. okman}- is.
(A volt ertlelyi kir. k o r m a n y s z e k l e v e l t a r a b a n l e v 6 s a m u l t szazad ve-gen k e s z u l t masolatrol.
j f . isLu&i c uU*^ + ' C+£
X X V . 1542. jan. 26.
A szdszolc serelrneiket a szelcelyvdsarhelyi orsznggyuUs ele terjesztik.
A n n o domini 1 542. in crastino festi conversionis beati P a u l i Apostoli, Articuli TJniversitatis Saxonum Transilvani-ensium in congregacione dominorum Regnicolarum t r i u m Nationum in oppido Zekelvasarhel celebrata ipsis dominis Hegnicolis ibidem congregatis propositi ut sequitur.
P r i m o et ante omnia u t ipsi domini Saxones j u x t a eo-rundem antiquas libertates a divis olim R e g i b u s H u n g a r i a e eisdem graciose concessas, q u e m a d m a d u m et aliae nationes liuius R e g n i debito modo conseruentur. E t n e q u a q u a m a modo deniceps a quoqunque exercituante et militante contra deum et eius iustitiam quovis modo molestentur, sed quilibet homo militaris aut exercituans aut cujuscunque conditionis fuerit, suis pecuniis vivere cogatur, ut ipsi Saxones fideles R e g i a e Maiesta-tis condignapace et quiete gaudere censumque R e g i a e M a i e s t a t i suo tempore dare et persolvere valeant. Alioquin huiusmodi insolitis et indebitis aggravaminibus lacessiti velint nolint in contrarium facere cogerentur, j u r i s regula dictante nempe quod vim vi repellere liceat. Quandoquidem liis praeteritis tempori-bus proxime quidem elapsis intollerabili jugo tanquam gen-tium mancipia miserabiliter subacti sunt nemine prorsus
adiu-vante. N a m omnes exercituantes cuiuscunque generis sint qui in medium Saxonumveniunt, ipsis Saxonibus innumeralibusmo-lestationum generibus a b u t u n t u r t a n q u a m propriis eorundem mancipiis, victualiaque pro votis suis fede et t u r p i t u r absque ulla solutione consummunt. Quae autem ita consummere non potuerant, vei abducunt vei in terrain fedissime p r o f u n d u n t , ita ut ex quibus rebus ipsi Saxones debitum censum coliigere debuerint, ipsi exercituantes atque alii liinc inde divagantes tani t u r p i t e r a b s u m m u n t et dilapidant, ut neplias sit dictu.
Quorum exempla quottidie exstant innumerabilia, adeoque plebem devorant u t escani panis ita ut extra cutem et carnem vix illis ullae supersint reliquiae p r a e t e r verbera et alias in-conventias tani ipsis q u a m familiis suis illatas. Quo tit ut cen-sum S. M a r t i n i pro nunc super eosdem imposition propter tani inordinatam exercituantium vitam nullis modis colligere valeant. I t a ut tandem sic debilitati et exuiaiuti (?) neque Regi, neque R e g n o quovis modo servire possint, impossibili-tate intercedente.
I t e m ut ipsi Saxones ab indebitis molestiis et agrava-minibus ipsius gerdey aliorumque omnium exercituantium eximantur.
I t e m ut ipsi Saxones ab indebita requisitione liaeredum domini Nicolai Tomory eximantur.
U t potentia p e r Bolyensem Castellanum ipsis Cibinien-sibus facta, per captivitatem certorum hominum et ablationem bonorum debito modo rectificetur.
U t Szasz-Sebes ac aliae Sedes Saxonicales ipsis Saxo-nibus ad quos pertinet, omnino restituantur, t a n q u a m omSaxo-nibus aliis j u r a sua concernentia in hoc Regno sunt restituta.
U t causa in Omlas nuper inter certos exercituantes et certos incolas de Omlas orta, quae dum j u r e mediante in Szerdahell revideri debuisset, a t t r a c t u s contra libertates Sa-xonum per gentes exercituantes potenter fere abductus fuis-set, quemadmodum aliae inconvenientiae debito modo recti-ficentur.
U t J o h a n n e s H o r v á t h ab indebita impetitione domino-r u m de Nagh-Senk pdomino-rohiebatudomino-r. N a m debito tempodomino-re appel-lacionem suam more solito non excepit, neque extraxit sed
tandem termino a p p r o p i n q u a n t e appellationem habere voluit, quae tarnen eidem per Cibinienses dari non potuit, cum ipsi domini universitatis Saxonum post Cibinienses ultimatim sen-tentiam tuleruut, coram quibus in sede sedentibus lege Iiegni appellationem extrahere neglexit, neque etiam adversam par-tem in hoc certificavit.
I t F r a n c i s c u s H o r v á t h bona a J o a n n e M a c y r aurifabro Cibiniensi ac Bartholomeo aurifabro Segesvariensi, quae per captivationem iniuste accepit, eisdem restituat i n v a l o r e verae aestimationis H. mille et centum.
U t a u r i cymentum more alias consveto omnibus modis in Civitate Cibiniensi t e n e a t u r et habeatur, quemadmodum et antea quoque a Rege et Regno literis mediantibus saepis-sime compromissum est.
I t Capitaneus R e g n i nullos Spanos in t e r r a Regia contra Saxonum libertatem teuere debeat, nam nihil aliud exinde oritur, nisi proborum hominum captivationes, taxatio-nes, aliae multae inconvenientiae contra libertates Saxonum, quod a modo nequaquam tollerabitur.
Ut domini nobiles a t e r r a R e g i a illos captivos c o n t r a libertates Saxonum abducere (non) debeant, sed j u s expe-ctent debitum.
Ut q u a t u o r villae Bistrieiensis ab eisdem acceptae re-stituantur.
( S e i w e r t ; A k t e n u n d D a t e n . )
X X V I . 1542. febr. 20.
Fráter György helytartó Gyula-Fehérvárra marcz. 29-ére országgyűlést hirdet.
F r á t e r Georgius Episcopus W a r a d i e n s i s ac Tliesaurarius et in Regno Transsilvanie Locumtenens Regius etc. pruden-tibus et Circumspectis dominis Magistro Civium, Judici Regio^
Ceterisque J u r a t i s consulibus Civitatis Cibiniensis Salutem et F a u o r e m . Contigerunt quedam N o v a Negocia Regni H u j us,
Erdélyi Országgyűlési Emlékek, 'J
D e quibus nos cum Reuerendissimo Domino Episcopo T r a n s -siluanensi constituti et locuti sumus, sed quoniam Nosipsi ad ea peragenda et absoluenda suffieientes esse non potuimus, vi-sum est Xobis H e c negocia cum pocioribus aliquot f r a t r i b u s dominationum vestrarum communicare. Convocaueramus igi-t u r hue ad oppidum Dees aliquoigi-t pociores personas. E x do-minis T a m nobilibus quam Siculis et Saxonibus, cum quibus ea negocia communicavimus, Ipsi tamen videntes Rei magni-tudinem, nobiscum nichil absolverunt, Sed communi consensu Deliberaverunt vt huic negocio, congregacionem Indiceremus, vt videlicet dominaeiones vestre, liabito prius mutuo colloquio eligerent et mitterent certos, ex f r a t r i b u s suis, Idoneos et suffieientes ad albam J u l i a m , ad Dominicam J u d i c a proxime v e n t u r a m . E t quamvis congregacio ipsa, alio in loco celebrari solita sit Sed quoniam in hys R e b u s presencia ipsius domini Episcopi plurimum necessaria est, habentes Racionem infir-mitatis sue, statuerunt vt ys sit locus ipsius congregacionis, proinde dominaeiones vestras h o r t a m u r , ac eciam committimus u t ad prescriptam diem dominicam J u d i c a , certos ex f r a t r i b u s suis cum plena informacione ad A l b a m J u l i a m mittere debe-a n t vt cum illis de omnibus Negocys Regni huius consultdebe-are et concludere possimus, secus non facturi. D a t u m in Oppido Dees F e r i a tercia proxima post Dominicam Reminiscere, A n n o Domini Millesimo Quingentesimo Quadragesimo Se-cundo.
(Eredetije, m e l y l e v é l a l a k b a n v i z j e g y n é l k ü l i papirra volt irva, s kivűl g y ű r ű p e c s é t t e l — m e l y n e k r é z s ú t o s o n k é t f e l é v á l a s z t o t t paizsában felül g a l a m b v a n s z á j á b a n o l a j á g g a l , alól e g y fél u g r ó e g y s z a r v ú —
lepecsé-telve, a szász n e m z e t i l e v é l t á r b a n , anni 1542 : 393.)
X X VIT.
1542. marcz. 8.
Fráter György a Gyulafehérvárra hirdetett országgyűlést a püspök betegsége miatt Thordára teszi át.
F r á t e r Georgius Episcopus waradiensis ac T h e s a u r a r i u s et in Regno Transsiluaniae locumtenens Regius etc. pruden-tibus ac Circumspectis dominis M a g i s t r i s Civium, J u d i c i b u s Regijs, villicis ; ceterisque J u r a t i s consulibus ac vniuersitati Saxonum Septem sedium Saxonicalium Salutem et f a u o r e m . Quamuis proximis diebus dum eramus in I)ees cum domina-cionibus vestris deliberaveramus, vuanimi Consensu cum Do-minacionibus v e s t r i s u t Congregacio proxime ventura celebra-r e t u celebra-r in A l b a J u l i a , E o quod pcelebra-resencia Reuecelebra-rendissimi domini Episcopi Transsiluaniensis necessaria esset, nos autem quo-niam congregacio ipsa causa domini Episcopi A l b a m J u l i a m Oonstituta erat, miseramus liominem N o s t r u m ad suam domi-nationem vt cerciores heremus, si per valetudinem suam con-gregationi interesse posset, Intelleximus ipsum dominum Episcopum in tanto morbo laborare, ut plus ipsi obessemus q u a m prodessemus, si congregacio illic fieret; visum est igitur Nobis vt dcminaciones vestrae ad diem statútum, dominicam videlicet J u d i c a proxime venturam Electos homines, vt supe-rius deliberatum est, ad oppidum T h o r d a mittere debeant.
Nos illic expeetabimus dominaciones vestras. D a t u m ex N o u a A r c e nostra Balwanyos feria quinta ante dominicam J u d i c a . A n n o Domini Millesimo Quingentesimo Quadragesimo Se-cundo.
(Eredetije, m e l y l e v é l a l a k b a n v i z j e g y n é l k ü l i papirivi v o l t irva. s k i v ü l a b a r á t g y ű r ű p e c s é t é v e l l e p e c s é t e l v e , a szász n e m z e t i l e v é l t á r b a n , anni
1542 : 394.)
X X Y I I I . 1542. marcz. 29.
A tordai országgyűlésen hozott articulusok.
a)
A d p r i m u m A r t i c u l u m i n C o n u e n t u T o r d e n s i f a c t u m , f e r i a q u a r t a p r o x i m a p o s t d o m i n i c a 111
J u d i c a 1542 d e l i lie r a t i o f a c t a .
Itteni. Delegatur ex dominis nobilibus de quolibet Co-mitatu vnus, vsque ad numerum septenarium, qui sit cum do-mino locumtenenti, quociescunque interfuerit Regni vt vocatus istuc vadat, ad quem locum vocabitur, vt cuncta consilia si-mul tiaiit pro bono et utilitate ac conseruacione Regnj.
E o d e m modo domini Sieuli eligant de Septem Sedibus E t domini Saxones de ipsorum Civitatibus similiter Septem E l i g a n t , q u i vocati ad aliquem t r a c t a t u m teneantur venire, ac sub iuramento fideliter agere et Consilia Secreto teuere.
Ittem. Quod nemo primariorum bominum cuiuscunque na-tionis audeat mittere nunctium ad aliquod Regnum externum, sine speciali voluntate, et consensu domini locumtenentis aut sub-stituti ab eo, in persona eiusdem, Si vero Siculj sedium cliyk, Gryrgio, Kyzdi, Sepsi et Orbay, voluerint pro mercibus ad necessitatem ducendis proficisci I n Moldauiam aut Regnum Transsalpinense, tunc teneantur profectionem suam aperire et proponere coram dominis Siculis eiusdem Sedis, sub pena amissionis capitum et Bonorum, Siculj autem eiusdem Sedis astricti sint mox rescribere domino locumtenenti nomen eius qui proticiscitur et causam.
Ittem. E x gracia dei omnes tres naciones Conuenerunt de mutua pace fouenda et Rebus omnibus Regni, Eodem modo et p a r i consilio ac consensu, gerendis, E t obediencia domino locumtenenti prestanda, Secundum libertatém et antiquam consvetudinem Regni.
Ittem. Omnes tres Naciones convenerunt in hoc, Quod si aliquis hostis Externus venerit, ad hoc Regnum vel eciani
internus liostis fuerit, tunc teneantur Singulae Naciones cum omni a p p a r a t u Bellico alias ordinate venire per Singula Ca-pita, vel in ea p a r t e sicut dominus locumtenens in literis suis mandauerit, Ipse tarnen dominus locumtenens earn curam
ha-beat, vt saltern earn p a r t e m R e g n i de t r i b u s Nacionibus a d bellum vocet, quae necessaria et sufficiens fuerit, alioquin p u n i a n t u r qui non venerint pena Capitis, Bona autem talium remaneant heredibus.
Ittem. Quoniam domini Regnicolae ad fidelitatem lily condam Regiae Maiestatis defunetae I n festo Sanctae M a r i a e Magdalenae A n n i praeteriti, non Solum accesserunt, Sed eciam J u r a m e n t o fidelitatem confirmauerunt, E t ab eo tem-pore eisdem per multos d a m p n a illata sunt, Decretum est, vt inquisicio fiat diligens inter t r e s Naciones eo modo et per il-los, Sicut in Conuentu W a s a r h e l i e n s i proxime celebrato deffi-nitum est E t d a m p n a r e s t i t u a n t u r .
Ittem. D e c r e t u m est u t illi, qui exercitus pro R e g n i conseruacione tenuerunt, more solito et antiquo, deinceps quo-que p a r a t a s gentes h a b e a n t .
D e Nobilitate Electi in Consilium domini locumte-nentis:
Dominus F a r k a s Bethlen de Comitatu Solnok.
» Franciscus K e n d j de Doboka.
» L a d i s l a u s Mikola de Cholosiensi.
» Greorgius Bagdy de Albensi.
» Greorgius Bagdy de Albensi.