(M us, Nationale c. 1. m, ae, 92.)
Membranaceum — ff. 228 — 32x21 cm. — scriptura Gothica, binis columnis
— s. X IV . — compactum charta grossa (s. X IX .) — notae musicae 4 linearum — litterae initiales simplices rubrae et caeruleae.
POSSESSOR: Nic. de Jankóvich ( 1773—-1846) celebris bibliophilus Hungaricus, cuius codices, libros, manuseripta a heredibus eius Musaeum Nationale comparavit.
PROVENIENTIA: Imprimis certum est, Missale hoc pro aliqua ecclesia collegiali scriptum esse. Hoc rubricae ad satietatem demonstrant e. gr. f. 101:
,,Interim omnes canonici de suis stallis in medium chori discalciati descendunt. . . canonici duo ad hoc deputati stantes inter ceteros/‘ Officians vocatur „praepositus", e. gr. f. 101: ,, . . . prepositus cum suis ministris intrat sacristiam"; cf. adhuc f. 100, 101, 111, 112. Festa sanctorum Hungaricorum adsunt in Kalendario et Proprio sanctorum: 27. Jun. Ladizlai regis — 17. Jul. Zoradi (f. 185: Zoragdi) Benedicti — 20. Aug. Stephani regis Hungarie — 2. Sept. Emrici ducis — 5. Nov. Heinrici ducis (f. 201’ Emirici). In litaniis sabbati sancti leguntur nomina: ,, . . . Adalberté . . . Vite, . . . Christofore . . . Rex Stephane, Sancte rex Ladislae, Sancte dux H einrice“
(f. 108’ ). E quibus S. Vitus procul dubio influxum Bohemicum demonstrat; qui influxus uberius adhuc in Kalendario et Sanctorali cerni potest: — 4. Mart. tran- slacio s. Wenceslai — 9. Mart. Cirilli et Metudij -— 15. Jun. Viti, Modesti et Crescentie (rubro) —- 4. Jul. Procopi — 28. Sept. S. Wenceslai cum octava — 10. Nov. Ludmilla translacio — 12. Nov. Quinque fratrum. Accedit, quod ad populum sermo debet fieri „omnino ydomate morauicali“ (f. 96). Etiam linguae Germanicae influxum suspicor in vocabulo ,,cla p em a cion e(f. 96’ : „precedentibus cereis et clapernacione . . .“ ) Quae, ni fallor, Hungariam Superiorem commendare videntur, ut locum originis huius codicis, ubi Slavi et Saxones simul habitabant cum Hungaris; verisimiliter Capitulum eollegiale Scepusiense haberi potest patronus codicis.
BIBLIOGRAPHIA: Knauz MSion 1868, 890 nr. 26. — Idem, Kortan p. 121.
nr. 31 — Hoffmann p. 83. — BCat 84— 85. — R lnd nr. 23.
f. 1 + 4 ’ -[-227—228: Ordo ad faciendam aquam benedictam.
f. 1’ —4: Kalendárium.
Jan. (2) Oct. S. Stephani. — (3) Oct. S. Johannis. — (4) Oct. S. Inno- centum. — (7) Isidori mr. — (10) Pauli primi heremite. — (11) Felicitatis v. — (12) Johannis pp. — (15) Mauri cf. — (17) Antonii. — (24) Thimothei apii. — (27) Johannis erisostomi. — (29) Valerii epi. et cf. — (31) Aldegundis v.
Febr. (1) Brigidé v. — (3) Blasij epi. — (6) Dorothee v. et mr. — Vedasti.
— (7) Dyonisii mr. — (8) Appollonie v. — (10) Scolastice v. — (15) Faustini mr.
et Leuite (!) - (20) L X V IIII mr. - (23) Vigilia. - (24) Mathie apii.
Mart... (1) Donati par. <2.) Simplicii. — (3) Maurini (!) militis.— (4) Translacio s. Wences'ai. — (0) Victoris et pictoriam mr. — (9) Passio X L militum. — Cirxlli et Metudij. — (Í3) Macedonii cf. — (15) Lucii cf. et epi.—
(18) Alexandri e p i (19) Joseph nutricii. — 20) Gumberti epi. — (21) Bene
dicti cf. — (22) Pauli epi. et cf. — (23) Albini mr. — (27) Resurreccio domini. — (30) Quirini mr, —. (31) Reguli epi. .;
Apr. (1) Theodore V. ét mr. — (2) Nycheti (!) epi. et mr. — (3) Theodosie v. — (4) Ambrosii epi. et doctoris.— (5) Marciani cum sociis. — (6) Sixti pp. — (10) Anthonii mr. — (11) Philippi epi. ^ (15) Maronis mr. — (1.6) Caristi et Carisii mr. — (19) Vincéentii mr. — (20) Genesii mr. — (21) Simeon is epi. et cf.
— (23) Adalberti epi. et cf. (!) — (24) Commemoracio s. Georgii. — (25) Marci ew. Letania maior. — (26) Marcelli pp. — (27) Anastasii pp. et mr. — (29) Petri noui mr. r - (30) Quintini epi.
Mai. (1) Sigismundi regis. — Walpurge (f. 172) — (4) Floriani et Gothardi.
— (5) Quinacii mr. (f. 173) — (7) Juvenalis mr. — (8) Victoris mr. (f. 173’) — (13) Seruacii mr. — (14) Bonifacii mr. (f. 174) — (15) Victorii mr. — (17) Victoris mr. — (18) Ascensio domini. — (19) Potenciane v. — (21) Helene regine. — (22) Faustini cf. — (23) Desiderii epi. — (26) Augustini cf. — (28) Germani epi. — (30) Felicis pp. et mr. — (31) Petronelle.
Jun. (3) Pergentini et Laurentini. — (4) Petri et Pauli mr. —' (5) Bonifacii et soc. eius. — (7) Celestini. — (8) Medardi epi. et cf. — (11) Barnabe apii. — (13) Felicule v. - (13) Anthonii cf. (f. 175’) - (14) Valerii et Rufi. - (15) Viti, Modesti et Crescencie mr. — (16) Aurei et Justini. — (20) Nouati cf. — (21) Albani mr. — (22) Paulini epi. — Decem mill mr. (f. 176’ ) — (25) Galligani (!) mr. — (27) Cresöentii. — Ladislai regis.
Jul. (1) Oct. S. Johannis Bapt. — Vigilia visitacionis marié (f. 181) — (2) Visitacio sce marié. — (3) Transi, s. Thome apii. — (4) Procopi. — Udalrici cf. — (5) Dominici mr. — (7) Willibaldi cf. — (8) Juliani mr. — Kyliani et soc. eius (f. 183’) — (11) Transi, s. Benedicti. — (12) Fortunati epi. — (13) Margarete v.
— (14) Foce epi. et mr. — (15) Diuisio apiorum. — (16) Hilarii mr. — (17) Zoradi (f. 185: Zoragdi) Benedicti. — Alexii cf. — (18) Arnulfi cf. — (19) Arseni cf. — (21) Praxedis v. — (22) Marié Magdalene. — (23) Apollinaris. — (24). Vigilia.
Cristine v. —• (25) Christofori mr. (f. 186) — (26) Anne matris Marié. — (27) Septem dormiencium. — Marthe hospite xpi (f. 186’ ) — (28) Pantaleonis. —
(31) Fabii mr.
Aug. (2) Stephani epi. et mr. — (3) Invenció s. Stephani. — (4) Justini presb. — (5) Osvaldi. — Dominici cf. — (7) Affre v. — (9) Romani mr. — (12) Clare v. — (20) Stephani regis Hungarie. — (23) Vigilia.
Scpt. (1) Egidij abb. — (2) Justini epi. et cf. — Anthonii. — Emrici ducis. — (4) Marcelli mr. — (6) Magni cf. — (9) Gunegundis. — (12) Syri cf. — (14) Materni epi. (f. 195’ ) — (17) Lamperti epi. et mr. — (18) Florencii epi. — (19) Januarii epi. — (22) Mauricii cf. — (23) Lini pp. et mr. — (24) Concepcio Johannis Baptiste. — (26) Cipriani et Iulitte v. — (28) Wencezlai mr.
.... - Oct. (1) Remigii, Germani, Vadasti (!) epp. — (2) Leodegardi (!) epi. et mr.
— (3). Dionysii et sociorum eius. — (4) Gereonis et sociorum eius. — Octava Wencesiai. — (8) Demetrii mr. — (9) Dionisi, Rustici, Eleuteri mr. — (10) Gereonis et Victoris. —■ (12) Invenció s. Adalberti. — (13) Colomanni regis (!) et mr. — (14) Hedwidis (!) — (16) Galli cf. — (20) Caprasii mr. — Crescenciani et Donati. — (21) Undecim milium uirginum. — (22) Seueri epi. — Cordule v. —.
(23) Seuerini epi. — (24) Columbani cf. — (25) Crispini et Crispiniaiii mr. — (26) Amandi cf. — (27) Saturnini mr. — (29) Narcissi epi. —, (30) CCXX mrum. — (31) Quintini mr. — Vigilia.
Noy. (1) Festiuitas omnium sanctorum. — (2) Commemoracio animarum.
— (3) Pirminii abbatis. — (4) Amancii epi. et cf. — (5) Heinrici ducis (f. 201’ : Emirici). — Zacharie prophete. — (7). Wilhbrordi epi. — (8) Eustachii et soc.
eius. — (10) Ludmille translacio. —, (12) Quinque fratrum. — (13) Briocii epi et cf. — (14) Clementini mr. — (16) Otlámari abb. — (18) Oct. S. Martini. — (19) Elizabeth regine. — (20) Potencián; epi. — (25) Katherine v. et mr. — (27) Agricole et Vitalis mr. — (28) R ufi mr.
Dec. (1) Candide v. — (2) Juliani presb. — (4) Barbare v. — (6) Nicolay epi. et cf. — (8) Concepcio B. Marié v. — (10) Eulalie v. — (12) Nicasii mr. et soc. — (15) Valentini (!) epi et cf. — (16) Ananie, Azarie, Misael. — (17) Ignacii epi et mr. — (18) R u fi et Zosimi mr. discipuli domini. — (19) Nemessi (!) mr. — (20) Vigilia. — (23) Victorie et Eugenie v. — (29) Thome epi. et mr.
f. 5 —5’ : ,,Incipitur accessus altaris. Deus in adiutorium meum intende, ympnus: Veni creator spiritus." — Psalmi cf. Tab. X II. nr. 1. — ,,Capitulum.
Karitas diffusa e s t. . . Emitte spiritum tuum e t . . .“ Versiculi, cf. Tab. nr. 7—9.—
„Item alia or. Consciendam in mirabilium. . . queso sint consecranda." —
„ Quando exit de zacristai(( ! ) cf. Tab. X III. nr. 3. — ,,Incipitur indumentum leuat(I) manus'" cf. Tab. nr. 1., 2., 4., 6., 7. (cum titulo: „ Ad zonam ") 8., 9., 10.
f. 5’ —6: „Oracio ante altare. Consciendam i n . . . queso sint consecranda.
Psalmus ante altare: Judica. . . Oracio. Auffer a nobis domine . . . Oracio. Adoro te domine J. Ch. per m erita. . . tribuas omnium delictorum."
f. 6—6’ : Offertorium. „ Procuracio calicis. Domine deus qui humane sub
stande . . . Fiat hec commixtio et consecratio vini et aque pariter in nomine d. n.
J. Ch. de cuius latere exiuit sarigwis et aqua in remissionem omnium peccatorum.
Inclinet: In spiritu h u m ilita tis. . Benedicat: Sanctifica qu. d. hanc oblacionem, ut nöbis vnigeniti tui corpus fiat et sangwis. Eleuet calicem: Offero tibi domine, hanc hostiam salutarem et calicem et deprecor inmensam demendam tuam, ut in conspectu diuine majestatis tue cum odore suauitatis ascendat. Acceptabile tibi sit o. D. hoc sacrificium de manibus nostris super altare tuum positum. Eleuans manus d(icat) Veni invisibilis sanctificator D. o. et benedic hoc sacrificium tuo nomini
;preparátum. Inclinans se d(icat) Suspice sancta trinitas hanc oblacionem . . . Vertens se ad populum: Orate pro me peccatore fratres et sorores . . .“
f. 7—11’ : Praefationes cum notis musicis, f. 11’: Imago Crucifixi depicta.
f. 12— 15: Canon; „pro antistite nostro. . f. 15. oratio ad communio
nem: „ A ue in eternum sanctissima caro domini mei ihu xpi, mihi sis summa dulcedo et sacietas sempiterna. Ecce Ihu benignissime quod desideraui iam video. Ecce Ihu xpe clementissime quod concupiui iam teneo, hic tibi iungar queso et in c e l i s Oratio ad sumptionem sanguinis deest.
f. 15’ —157’ : „Incipitur missale secundum." (nil aliud!) = Proprium de tem
pore.
f. 23’— 25’ : „M issa in galli cantu post Te Deum." — „ Post communionem laudes dicat qui peregit officium, quia ante missam tantum matutine usque ad laudes dicantur." — Sequuntur ant.-ae laudum dein „Complenda" (postcommunio), dein: „Ite missa est non dicitur, sed loco eius Benedicamus domino dicitur."
f. 31’ : Epiphania: „Hac die finita missa, aqua benedicitur."
f. 35: post missam epiphaniae rubrica legitur: „ Item nota quando feriali die officium dominicale peragitur, ferialiter totum peragatur. Oracio dominicalis II. de domina, tamen nisi festum occurrat, aut aliqua alia necessitas exigat Alleluja canitur, ewangelium, prephacio, sanctus, paler noster, Jiec omnia ferialiter canun
tur. Credo, Ite missa est non dicuntur, sed benedicamus Domino.“
f. 41’: „Benediccio cinerum", tantum 2 orationes: 1. „0 . s. D. parce metuen
tibus . . — 2. „0 . s. D. qui niniuitis . . . “ f. 82: Benedictio palmarum non legitur.
f. 96: „Cena domini: Finita communione flat exhortacio ad populum per unum presbiterum et generalis confessio et prohibicio omnino fiat in ydomatk moraui- cali . . . Tunc communicant omnes, qui fuerant parati. Officians autem accepto calice incipiat antiphonam ad vesperas . . . statim sine capitulo et responsorio et ympno et uersu prelatus uel officians incipiat ad magnificat antiphonam, que repeti
tur . . . Qua repetita officians stans ad altare dicat Dominus vobiscum et recitet complendam. "
f. 96’ : Post missam Caenae Domini denudantur altaria: „Benediccio datur populo, finito officio, hostie consecrate reuerenter reportantur ad sacrarium et ponan
tur ad unam paruam ladulam precedentibus cereis et clapernacione ( ! ) et incenso thure et aqua benedicta aspergatur in sacrario et lumen ardens ponatur ante sacra
mentum. Quo finito per omnia officians exuta uel deposito ornato uel casula accipiat vinum et aspersorium et circumiens deponat tegumina altarium et cantet submissa voce Ii. Circumdederunt me et fundet vinum super altare ad cornua ditaris in modum crucis. Deinde ad alia altaria R. de sanctis cantet, quorum tytuli in altaribus conti
nentur. Sicque nuda permaneant usque ad sextam horam sabbati. "
f. 103: In parasceve
locatio sepulchri
eodem modo, ac in Missali- bus Posoniensibus, cf. p. 122. In fine: „luminare ardens apponitur ad sepulchrum.Tunc statim psalteria ibidem legantur usque ad diem resurreccionis xp i."
f. 103— 113:
Sabbatum sanctum;
Exultet cum notis musicis (f. 103’— 106): in litaniis: „Sancte Adalberté . . . Vite . . . Christophore . . . Sancte Rex Stephane, Sancte Rex Ladislae, Sancte Dux H einrice. . . “ (f. 108’): Dein„benediccio paschalis ouorum, casei, agnetorum ( ! ) , super owa benediccio, super lac et mei et alias, benediccio vini." — (f. 109— 110): Post haec sequuntur prophe
tiae. — f. 112’ : „Benediccio fontis, ut in agenda continentur," nil aliud, f. 113’— 156’ : Proprium de tempore.
f. 113’— 114’ : Pascha; partes chorales missae (introitus etc.) cum notis musicis 5 linearum.
f. 156’— 157’ : „In dedicacione ecclesie."
f. 157’— 203: „Incipit de sanctis. Officium in vig. A n (d rea e)"
f. 163— 164’: „In vigilia purificationis", ritus benedictionis candelarum, toto caelo discrepans a Tab. X X V I.
f. 203— 214: „Incipitur commune sanctorum."
f. 214— 218’: Missae votivae: „de sancta cruce — de domina — de spiritu
—- pro peccatis — pro apostolico — pro pace — generalis — pro ecclesia — pro defunctis.“
f. 219—226’ : Sequentiae.
f. 227—228: vide f. 1.
f. 228: „Pro rege*4 (manu cursiva) orationes tres, f. 228’ : adnotationes lingua latina et germanica scripta.