ﻪﻠﺠﻣ ﻲﮑﺷﺰﭙﻫﺎﻴﮔ ﺶﻧﺍﺩ ﻥﺍﺮﻳﺍ
ﻩﺭﻭﺩ ۴۰ , ﻩﺭﺎﻤﺷ ۲ ، ۱۳۸۸ ) ۹۱ ‐ ۷۹ (
ﻝﻮﺌﺴﻣ ﻩﺪﻨﺴﻳﻮﻧ * :
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻡﺍﺮﻬﺷ
ﻦﻔﻠﺗ
: ۲۲۳۸۵۲۹
‐
۰۲۶۱ E-mail:Shnaeimi@yahoo.com
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺒﺷ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ
Trichoderma
ﺭﺩ
ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﻥﺎﺘﺳﺍ ﺞﻧﺮﺑ ﻉﺭﺍﺰﻣ
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻡﺍﺮﻬﺷ
*۱
ﺕﻮﺧﺍ ﺩﻮﻤﺤﻣ ﺪﻴﺳ ، ﻩﺍﻮﺨﻜﻴﻧ ﻥﺍﻮﺟ ﺪﻤﺤﻣ ،۲
ﭻﻳﺩﺮﻛ ﻮﻠﺳﻻ ،۳
ﻱﻭﺮﺴﺧ ﺪﻴﺣﻭ ﻭ ۴
۵
۱ ، ۲ ، ۳ ﻭ ﺩﺎﺘﺳﺍ ،ﻱﺮﺘﻛﺩ ﻱﻮﺠﺸﻧﺍﺩ ، ﺸﻧﺍﺩ
ﺭﺎﻴ
، ﻥﺍﺮﻬﺗ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻭ ﻱﺯﺭﻭﺎﺸﻛ ﺲﻳﺩﺮﭘ
۴
،ﺭﺎﻳﺩﺎﺘﺳﺍ ، ﻥﺎﺘﺳﺭﺎﺠﻣ ،ﺪﮕﺳ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ،ﻚﻴﺗﺎﻣﺭﻮﻔﻧﺍ ﻭ ﻡﻮﻠﻋ ﻩﺪﻜﺸﻧﺍﺩ
۵ ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﺭﺩ ﺭﻮﺸﻛ ﺞﻧﺮﺑ ﺕﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﺖﻧﻭﺎﻌﻣ ﻲﻤﻠﻋ ﺕﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ ،
) ﺖﻓﺎﻳﺭﺩ ﺦﻳﺭﺎﺗ :
۴ / ۱۲ / ۸۷
‐ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳﺭﺎﺗ :
۲۱ / ۴ / ۸۸ (
ﻩﺪﻴﮑﭼ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺍﺩﺮﺑ ﻱ ﺯﺍ ﻉﺭﺍﺰﻣ ﺞﻧﺮﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﻥﺎﺘﺳﺍ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﻡﺎﺠﻧﺍ
ﺪﺷ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻱ ﮎﺎﺧ ﻭ
ﺎﻬﻣﺍﺪﻧﺍ ﻱ ﺍﻮﻫ ﻲﻳ ﺞﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﺎﻣﺯﺁ ﻳ ﻩﺎﮕﺸ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺪﻳﺩﺮﮔ ﻭ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ Trichoderma ﻱ ﺎﺑ
ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﺤﻣ ﻴ ﻂ
ﺖﺸﮐ ﺑﺎﺨﺘﻧﺍ RBSF ﻲ ﺎﻬﻧﺁ ﺯﺍ ﺯﺎﺳﺍﺪﺟ ﻱ ﺪﻧﺪﺷ . ٢٠٢ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﻪﺑ ﺵﻭﺭ ﮏﺗ ﺭﻮﭙﺳﺍ ﺺﻟﺎﺧ ﻱﺯﺎﺳ ﻭ
ﻲﻣﻮﻧﮊ DNA ﺎﻬﻧﺁ ﺎﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﮐ ﻴ ﺖ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ ﺪﺷ
. ﺍﺮﺑ ﻱ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻱ ﺭﻮﮐﺬﻣ
،
ﺕﺎﻔﺻ ﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻳ ﮑ ﻲ ﻭ ﻧ ﻴ ﺰ ﺕﺎﻔﺻ ﻟﻮﮑﻠﻣ ﻲ ﺎﻬﻧﺁ ﺩﺭﻮﻣ ﺳﺭﺮﺑ ﻲ ﺭﺍﺮﻗ ﻨﺘﻓﺮﮔ ﺪ . ﺕﺎﻔﺻ ﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻳ ﮑ ﻲ
ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ Trichoderma ﻱ ﺎﺑ
ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻠﮐ
ﻴ ﺎﻫﺪ ﻱ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺮﺒﺘﻌﻣ
ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻩﺩﺍﺩ ﺪﻧﺪﺷ ﻭ
ﻪﺑ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺮﺑ ﺎﭘ ﻳ ﻪ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﺎﻫ ﻱ ﻟﻮﮑﻠﻣ ،ﻲ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺯﺍ ITS ﻞﻣﺎﺷ rDNA
،ITS1 5.8Sﻥﮊ
ﻭ
ﺎﻫﺮﮔﺯﺎﻏﺁ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ITS2 ITS1 ﻱ
ITS4 ﻭ ﺜﮑﺗ ﻴ ﺮ ﺪﺷ . ﻦﺘﺷﺍﺩ ﺎﺑ ﻟﺍﻮﺗ
ITS ﻲ
، ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ
ﺎﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ TrichOKEY 2 ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
. ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻱ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻩﺪﺷ ﻪﺑ ﺶﺷ ﻧﻮﮔ ﺔ
Trichoderma harzianum T. virens ،
T. atroviride ، T. hamatum ،
T. ،
brevicompactum T. asperellum ﻭ
ﻖﻠﻌﺗ ﺪﻧﺭﺍﺩ . ﺑ ﻴ ﺶ ﺯﺍ ٩٠ ﺪﺻﺭﺩ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻱ
Trichoderma ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ T. harzianumﻱ T. virensﻭ
ﺪﻧﺭﺍﺩ ﻖﻠﻌﺗ .
ﺍﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﻭﺩ ﻦﻳﺍ
ﻪﮐ ﺯﺍ ﺮﻈﻧ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﺑ ﻴ ﮊﻮﻟﻮ ﻳ ﮏ ﻱﺭﺎﻤﻴﺑ ﺎﻫ ﻱ ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻴﻤﻫﺍ ﺰﺋﺎﺣ ﻥﺍﻭﺍﺮﻓ
ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﻱ
Trichoderma ﺭﺩ
ﻉﺭﺍﺰﻣ ﺞﻧﺮﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ T. harzianum. ﻪﻧﻮﮔ
ﺐﻟﺎﻏ ﻭ ﻙﺎﺧ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺎﻫ ﻱ ﺍﻮﻫ ﻲﻳ
ﮔ ﻴ ﻩﺎ ﺞﻧﺮﺑ ﻮﺑ ﻩﺩ ﻪﻧﻮﮔ ﻭ T. virens ﺑ
ﻴ ﺮﺘﺸ ﺭﺩ ﮎﺎﺧ ﻟﺎﺷ ﻴ ﺭﺍﺰ ﻪﺑ ﺮﺳ ﻲﻣ ﺩﺮﺑ . ﻫ ﻴ ﻡﺍﺪﮑﭽ ﺯﺍ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻱ
ﻁﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﻘﺑ ﻴ ﻪ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﺯﺍ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺎﻫ ﻱ ﺍﻮﻫ ﻲﻳ ﺍﺪﺟ ﺪﻧﺪﺸﻧ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ ﺎﻫ T. atrovirideﻱ ،
ﺑ ﻪ ﺰﺟ
ﻳ ﮏ ﺍﺪﺟ ﻳ ﻪ
، ﮕﻤﻫ ﻲ ﺯﺍ ﻉﺭﺍﺰﻣ ﻕﺮﺷ ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﺍﺪﺟ ﺪﻧﺪﺷ .
ﻩﮊﺍﻭ ﻱﺪﻴﻠﮐ ﻱﺎﻫ ﻲﻟﺍﻮﺗ ،ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ،ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ :
،ITS Trichoderma harzianum
،
T. virens
، ﺭﺍﺰﻴﻟﺎﺷ .
ﻪﻣﺪﻘﻣ
١ﺲﻨﺟ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﭺﺭﺎﻗ ﻞﻣﺎﺷ
ﺖﺳﺍ ﻱﺯﺎﺟ ﻪﻤﻫ ﻱﺎﻫ
ﺏﻮﭼ ﻭ ﻲﻟﺁ ﺩﺍﻮﻣ ،ﮎﺎﺧ ﺭﺩ ﻪﮐ ﻪﺑ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻝﺎﺣ ﺭﺩ ﻱﺎﻫ
١ . ﺍﺮﺑ ﻱ ﻩﮊﺍﻭ ،ﻦﺘﺷﻮﻧ ﺭﺩ ﺖﻟﻮﻬﺳ
» ﻪﺒﺷ « ﺍﺪﺘﺑﺍ ﺯﺍ ﻱ ﻠﮐ ﻴ ﻥﻮﺴﮐﺎﺗ ﻪ ﺎﻫ ﻱ ﭼﺭﺎﻗ ﻲ
ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻑﺬﺣ .
ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﺪﻧﻮﺷ
. ﻪﻧﻮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ،ﺲﻨﺟ ﻦﻳﺍ ﻱﺎﻫ
ﺮﮑﻴﻣ ﺐﻟﺎﻏ ﻱﺎﻀﻋﺍ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻳﺎﻴﻓﺍﺮﻐﺟ ﻪﺑ ﮎﺎﺧ ﺭﻮﻠﻓﻭ
ﻲﻣ ﺭﺎﻤﺷ ﺪﻧﻭﺭ
(Kubicek et al., 2003) .
ﭺﺭﺎﻗ ﻦﻳﺍ ﺎﻫ
ﻕﻮﻓ ﻲﻳﺎﻧﺍﻮﺗ ﻩﺩﺎﻌﻟﺍ
ﺪﻧﺭﺍﺩ ﻱﺰﺘﻨﺳ ﻭ ﻲﻟﺁ ﺩﺍﻮﻣ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺭﺩ ﻱﺍ .
ﻩﺪﻨﻨﮐﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﻬﻧﺁ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﻢﻳﺰﻧﺁ ﻲﺘﻌﻨﺻ ﻱﺎﻫ
ﻭ ﺎﻫ
ﻲﺘﻧﺁ ﮏﻴﺗﻮﻴﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﻞﻣﺍﻮﻋ ﻥﺍﻮﻨﻌﺑ ﻲﺧﺮﺑ ﻭ ﺎﻫ
۸۰
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﮑﺷﺰﭙﻫﺎﻴﮔ ﺶﻧﺍﺩ ﻥﺍﺮﻳﺍ
ﻩﺭﻭﺩ ۴۰ ﻩﺭﺎﻤﺷ ، ۲ ، ۱۳۸۸
ﻱﺭﺎﻤﻴﺑ ﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻱ ﻲﻣ ﺭﺎﮐ
ﺪﻧﻭﺭ (Druzhinina &
Kubicek, 2005) .
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
،ﺎﻫ
ﺖﺴﻳﺰﻤﻫ ﻱﺭﺎﻤﻴﺑﺮﻴﻏ ﻱﺎﻫ ﺚﻋﺎﺑ ﻭ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻥﺎﻫﺎﻴﮔ ﻱﺍﺯ
ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱﺎﻫﺮﮔﺭﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ ﻩﺎﻴﮔ ﺖﻣﻭﺎﻘﻣ ﻱﺎﻘﻟﺍ ﺪﻧﻮﺷ
(Harman et al., 2004) .
ﺯﺍ ﻲﺧﺮﺑ ،ﺮﮕﻳﺩ ﻑﺮﻃ ﺯﺍ
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﺍﺭ ﺰﺒﺳ ﮏﭙﮐ ﻢﻬﻣ ﻱﺭﺎﻤﻴﺑ ،ﻲﮐﺍﺭﻮﺧ ﭺﺭﺎﻗ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺩﺎﺠﻳﺍ ﺪﻨﻨﮐ
(Ospina-Giraldo et al., 1999) .
ﹰﺍﺮﻴﺧﺍ
ﻪﻧﻮﮔ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﺭﺩ ﺐﻠﻃ ﺖﺻﺮﻓ ﺮﮔﺭﺎﻤﻴﺑ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻥﺁ ﻱﺎﻫ
ﻩﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻥﺎﺴﻧﺍ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻧﺍﺭﺍﺪﻧﺎﺘﺴﭘ ﺪﻧﺍ
(Kredics et
al., 2003) .
ﻪﻧﻮﮔ ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻑﺭﻮﻣﻮﺌﻠﺗ
ﺲﻨﺟ ﺯﺍ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﺘﺴﻴﻣﻮﮑﺳﺁ Hypocrea
ﺪﻧﺭﺍﺩ . ﻪﻧﻮﮔ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﺎﻣﺍ ﻡﺮﻓ ،ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻭ ﻪﺘﺷﺍﺪﻧ ﻲﺴﻨﺟ ﻲﺴﻨﺟ ﺮﻴﻏ ﺕﺭﻮﺻ
ﻲﻣ ﺮﻴﺜﮑﺗ ﺪﻨﺑﺎﻳ
(Samuels, 2006) .
ﺲﻨﺟ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺯﺍ ﺶﻴﺑ
۲۰۰ ﺭﺎﺑ ﻦﻴﻟﻭﺍ ،ﺶﻴﭘ ﻝﺎﺳ
ﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻥﻮﺳﺮﭘ ﻂﺳﻮﺗ .
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻭ ﻲﻣﻮﻧﻮﺴﮐﺎﺗ ﺎﻣﺍ
ﻪﻧﻮﮔ ،ﻢﻬﺒﻣ ﺮﻴﺧﺍ ﻝﺎﺳ ﺪﻨﭼ ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺗ ﺲﻨﺟ ﻦﻳﺍ ﻱﺎﻫ
ﺩﻮﺑ ﻞﮑﺸﻣ ﻭ ﻩﺪﻴﭽﻴﭘ (Bissett et al., 2003)
. ﻦﻴﻟﻭﺍ
ﺲﻨﺟ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﻑﺍﺮﮔﻮﻧﻮﻣ ﮏﻳ ﻪﺋﺍﺭﺍ ﻱﺍﺮﺑ ﻱﺪﺟ ﺶﺷﻮﮐ ﻂﺳﻮﺗ Rifai (1969) ﺖﻓﺮﮔ ﺕﺭﻮﺻ .
ﺲﻨﺟ ﻭﺍ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ
ﻪﻧﻮﮔ ﻩﻭﺮﮔ ﻪﹸﻧ ﻪﺑ ﺍﺭ
١ﻱﺍ ﻪﮐ ﺩﺮﮐ ﻥﺎﺸﻧ ﺮﻃﺎﺧ ﻭ ﺩﺮﮐ ﻢﻴﺴﻘﺗ
ﻭﺩ ﺯﺍ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺐﻠﻏﺍ ،ﻩﺩﺮﮐ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻭﺍ ﻪﭽﻧﺁ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﺮﻈﻧ ﺯﺍ ﻪﮐ ﻩﺩﻮﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮏﻴﮑﻔﺗ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ .
ﻲﻟﺍﻮﺗ ﺰﻴﻟﺎﻧﺁ ﺎﺑ ﻪﻴﻀﻗ ﻦﻳﺍ ﻱﺎﻫ
ﺑ DNA ﺪﻴﺳﺭ ﺕﺎﺒﺛﺍ ﻪﺑ ﹰﺍﺪﻌ .
ﻦﻳﺮﺗ ﻊﻣﺎﺟ ،ﻥﺁ ﺯﺍ ﺲﭘ
ﻂﺳﻮﺗ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﺕﺎﻌﻟﺎﻄﻣ Bissett
(1984, 1991a-c,
1992) ﻪﻫﺩ ﻂﺳﺍﻭﺍ ﺭﺩ ۸۰
ﻪﻫﺩ ﻞﻳﺍﻭﺍ ﻭ ۹۰
ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻱﺩﻼﻴﻣ
ﺪﺷ . ﻢﺘﺴﻴﺳ ،ﺖِﺴﻴﺑ Rifai
(1969) ﺭﺍﺮﻗ ﻲﻨﻴﺑﺯﺎﺑ ﺩﺭﻮﻣ ﺍﺭ
ﺶﺨﺑ ﺞﻨﭘ ﻭ ﻩﺩﺍﺩ ﻡﺎﻧ ﻪﺑ ٢
ﻱﺎﻫ Longibrachiatum ،
Pachybasium ،
Trichoderma ،
Saturnisporum ﻭ
Hypocreanum ﺲﻨﺟ ﻱﺍﺮﺑ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺩﻮﻤﻧ ﻲﻓﺮﻌﻣ
.
ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺩﻭﺪﺣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﮐ ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﻱﻭ ﻱﺎﻫ ﻱﺎﻫ
ﺭﺎﻴﺴﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫﺭﺎﻴﻌﻣ ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﺖﺳﺍ ﻞﮑﺸﻣ .
ﭺﺭﺎﻗ ﻢﻬﻣ ﺕﺍﺮﻴﺛﺎﺗ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻭ ﻥﺎﺴﻧﺍ ﻱﻭﺭ
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﻡﺎﻬﺑﺍ ﻥﻭﺪﺑ ﻭ ﻖﻴﻗﺩ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﺖﻌﻴﺒﻃ ﺍﺭ ﻥﺁ ﻱﺎﻫ
1. Species aggregate
2. Section ﻲﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ
ﺪﻨﮐ (Druzhinina & Kubicek, 2005) .
ﺎﻣﺍ
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺵﻭﺭ ﺎﺑ
ﻪﮐ ﮏﻴﺳﻼﮐ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﮏﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫﺭﺎﻴﻌﻣ ﺯﺍ ﺑ ،ﺪﻨﮐ
ﻪ ﻞﻴﻟﺩ
ﻱﺍﺮﺑ ﻲﺘﺣ ﺍﺭ ﺭﺎﮐ ،ﮏﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﺕﺎﻔﺻ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺖﺳﺍ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺭﺍﻮﺷﺩ ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ (Druzhinina et al.,
2006) . Gams & Bissett (1998)
ﺑ ﺕﺎﻔﺻ ﻪﮐ ﺪﻧﺩﺮﮐ ﻥﺎﻴ
ﺲﻨﺟ ﺮﻳﺎﺳ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻭ ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻱﺍﺮﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺩﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻱﺍﺮﺑ ﹰﻻﻮﻤﻌﻣ ،ﺖﺴﻴﻣﻮﻔﻴﻫ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺪﻴﻔﻣ
ﺖﺴﻴﻧ . ﭺﺭﺎﻗ ﺭﺩ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﺕﺎﻔﺻ ﻉﻮﻨﺗ ﻒﻴﻃ ﺍﺮﻳﺯ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺭﺎﮑﺑ ﺕﺍﺭﺎﺒﻋ ﻭ ﺕﺎﻐﻟ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﮏﻳﺭﺎﺑ
ﺣ ﻪﺑ ،ﻞﮑﺷ ﺎﻳ ﮓﻧﺭ ﺭﺩ ﻉﻮﻨﺗ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻱﺍﺮﺑ ﻪﺘﻓﺭ ﻲﻓﺎﮐ ﺪ
ﺕﻭﺎﻔﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻱﺍﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻴﺑ ﻱﺎﻫ
ﺖﺴﻴﻧ ﻖﻴﻗﺩ ،ﺎﻫ .
Bissett et al.
(2003) ﺘﺷﺍﺩ ﻥﺎﻋﺫﺍ ﺪﻨ
ﻭ ﻖﻴﻗﺩ ﮏﻴﮑﻔﺗ ﻪﮐ
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺳﺭﺩ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻖﻴﻔﻠﺗ ﻖﻳﺮﻃ ﺯﺍ ﺎﻬﻨﺗ ،ﻢﻫ ﺯﺍ
ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧﺯ ﻪﺧﺮﭼ ﻭ ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ،ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫ
) ﻑﺭﻮﻣﻮﻟﻮﻫ ﻲﻨﻌﻳ (
ﻥﺎﮑﻣﺍ ﺖﺳﺍ ﺮﻳﺬﭘ .
Samuels (2006)
ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻞﮑﺸﻣ
ﺑ ﻪﻧﺎﻔﺳﺎﺘﻣ ﻭ ﺖﺳﺍ ﻪ
،ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﺳﺭﺩ ﻝﻮﺻﺍ ﻥﺍﺪﻘﻓ ﻞﻴﻟﺩ
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﺖﺴﻴﻣﻮﻧﻮﺴﮐﺎﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ ﻲﻳﺎﻫ ﻲﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻩﺪﺷ ﺵﺭﺍﺰﮔ ﻩﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻩﺎﺒﺘﺷﺍ ﻪﺑ ﺖﺳﺍ ﻦﮑﻤﻣ ،ﺪﻧﺍ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻲﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﺯﺍ ﻲﻤﻴﻧ ﺩﻭﺪﺣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻔﮔ ﻥﺍﻮﺗ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻣ ﺕﺎﻔﺻ ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ ﻂﻘﻓ ﻪﮐ
ﻡﺎﺠﻧﺍ ﮏﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮ
ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﺎﺒﺘﺷﺍ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ !
(Druzhinina & Kubicek,
2005) . Samuels (2006)
ﻲﻣ ﻪﻓﺎﺿﺍ ﻱﺍﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﺖﻳﻮﻫ ﺮﻴﻈﻧ ﻱﺩﺎﻴﻨﺑ ﺕﻻﺍﻮﺌﺳ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ
،ﻥﺁ ﻥﺍﺪﻧﻭﺎﺸﻳﻮﺧ ،
ﻪﻧﻮﮔ ﺩﺍﺪﻌﺗ ﻭ ﺎﻫﺯﺮﻣ ﻭ ﺪﺣ ﻲﻤﻧ ،ﻥﺁ ﻱﺎﻫ
ﺵﻭﺭ ﺎﺑ ﻥﺍﻮﺗ ﻱﺎﻫ
ﺏﺍﻮﺟ ،ﮏﻴﺳﻼﮐ ﻩﺪﻨﻨﮐ ﻊﻧﺎﻗ ﻱﺎﻫ
ﺎﻬﻨﺗ ﻭ ﺩﺮﮐ ﺍﺪﻴﭘ ﻱﺍ ﺎﺑ
ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻦﺘﺷﺍﺩ ﻱﺎﻫ
ﺪﻨﻫﺍﻮﺧ ﻩﺩﺍﺩ ﺦﺳﺎﭘ ﺕﻻﺍﻮﺌﺳ ﻦﻳﺍ DNA
ﺪﺷ . ﺎﻫﺭﺍﺰﺑﺍ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻱ
ﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻲ ﺎﺳﺎﻨﺷ ، ﻲﻳ ﻗﺩ ﻴ ﺖﺳﺭﺩ ﻭ ﻖ
ﺮﺘﺳﺍ ﻳ ﻦ ﻲﭼﺭﺎﻗ ﻱﺎﻫ ﻭ
ﻩﺮﺠﺷ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﺍﺭ ﻲﮑﻴﺘﻧﮊﻮﻠﻴﻓ ﻱﺎﻫ
ﺖﺳﺍ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻦﮑﻤﻣ (Samuels, 2006)
. ﺭﻮﻬﻇ ﺎﺑ
ﺵﻭﺭ ﻩﺩﺮﺘﺴﮔ ﺕﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ،ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻱﺎﻫ ﻪﻫﺩ ﻂﺳﺍﻭﺍ ﺯﺍ ﻱﺍ
٩٠ ﺎﻳﺯﺭﺍ ﻱﺍﺮﺑ ﻱﺩﻼﻴﻣ ﻲﻣﻮﻧﻮﺴﮐﺎﺗ ﺩﺪﺠﻣ ﻲﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺪﺷ ﻉﻭﺮﺷ
. ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﺕﻼﮑﺸﻣ ﻞﺣ ﻱﺍﺮﺑ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ
، Druzhinina et al.
(2005) ﺪﹸﮐﺭﺎﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﮏﻳ ﻖﻴﻗﺩ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻱﺍﺮﺑ ﺍﺭ DNA
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻊﻳﺮﺳ ﻭ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ
ﻱﺎﻫ
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻥﺍﺭﺎﮑﻤﻫ ﻭ :
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺒﺷ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ
Trichoderma ﺭﺩ
...
۸۱
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺭﺩ ﺺﺨﺸﻣ ﻱﺪﻴﺗﻮﺌﻠﮐﻮﻧ ﻭ ITS1
ﻥﮊ ﺯﺍ ITS2
ﻉﺍﺪﺑﺍ rDNA ﺪﻧﺩﺮﮐ . ﻦﻳﺍ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺐﻟﺎﻗ ﺭﺩ ﺵﻭﺭ
TrichOKEY 2.0 ﺭﺩ
ﻪﺘﻴﻤﮐ ﺮﻳﺯ ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﺖﻳﺎﺳ ﺏﻭ
ﻲﻣﻮﻧﻮﺴﮐﺎﺗ Trichoderma
ﻭ Hypocrea )
(ISTH ﺯﺍ
ﻦﻴﺑ ﻪﺘﻴﻤﮐ ﻲﻣﻮﻧﻮﺴﮐﺎﺗ ﻲﻠﻠﻤﻟﺍ
ﭺﺭﺎﻗ ﺎﻫ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻪﺿﺮﻋ .
(http://www.isth.info/tools/molkey/index.php) .
TrichOKEY ﻲﻟﺍﻮﺗ ﺯﺍ ﻲﻌﻣﺎﺟ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﻫ ﻱﺎ
ﻪﻧﻮﮔ ﺹﻮﺼﺨﻣ ﻱﺪﻴﺗﻮﺌﻠﮐﻮﻧﻮﮕﻴﻟﹸﺍ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺯﺍ ١
ﻭ ITS1
ﻲﻣ ﺍﺭﺍﺩ ﺍﺭ ITS2 ﺪﺷﺎﺑ
. ﺎﻬﻧﺁ ﺪﹸﮐﺭﺎﺑ ﻦﻳﺍ ﻪﮐ ﺪﻧﺭﺍﺩ ﺩﺎﻘﺘﻋﺍ
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﻥﺎﻨﻴﻤﻃﺍ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺧﺎﺳ ﺪﻫﺍﻮﺧ ﺭﺩﺎﻗ ﺍﺭ ﻥﺎﻘﻘﺤﻣ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻪﺑ ﺍﺭ
ﺪﻨﻨﮐ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻦﻳﻼﻧﺁ ﺕﺭﻮﺻ .
ﻦﻳﺍﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻞﻤﮑﻣ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺵﻭﺭ
ﺎﻫ ﺩﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺎﮑﺑ ﻲﺘﻨﺳ ﻱ .
ﺎﻬﻧﺁ ﻥﺎﮑﻣﺍ ﻭ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳﺍ ﺩﻮﺟﻭ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧﺩﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿﺍ
ﺵﻭﺭ ﻱﺎﻫ ،ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﺋﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻥﻮﻨﮐﺍ
ﻩﮋﻳﻭ ﻩﺎﮕﻳﺎﺟ ﺯﺍ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﺭﺍﺩﺭﻮﺧﺮﺑ ﻱﺍ
. ﻱﺍﺮﺑ ﻪﮐ ﻲﺘﻴﻌﺿﻭ
ﺲﻨﺟ ﺮﺜﮐﺍ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺸﻧ ﻖﻘﺤﻣ ﺯﻮﻨﻫ ﻲﭼﺭﺎﻗ ﻱﺎﻫ
.
ﺵﻭﺭ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ،ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻭ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫ
ﻥﻮﻨﮐﺎﺗ ۱۰۴ ﻥﻮﺴﮐﺎﺗ )
ﻣﺎﻧﺁ ﻞﻣﺎﺷ ﻑﺭﻮﻣﻮﺌﻠﺗ ﻭ ﻑﺭﻮ
( ﺯﺍ
ﭺﺭﺎﻗ ﻦﻳﺍ ﺎﻫ
ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻭ
ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ
ﺩﺭﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﻒﺸﮐ ﺯﺎﻓ ﺭﺩ ﻥﻮﻨﮐﺍ .
ﻲﻳﺎﻴﻓﺍﺮﻐﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺵﻭﺎﮐ ﺎﺑ
ﻩﺎﮕﺘﺴﻳﺯ ﻭ ﻪﻧﻮﮔ ،ﺪﻳﺪﺟ ﻱﺎﻫ
ﺯﺍ ﻱﺪﻳﺪﺟ ﻱﺎﻫ ﺲﻨﺟ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺪﺷ ﺪﻨﻫﺍﻮﺧ ﻒﺸﮐ ﻩﺪﻨﻳﺁ ﺭﺩ
(Samuels,
2006) . ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺭﻮﻃ ﻪﺑ ﻭ ﻭﺩ ﻞﻗﺍﺪﺣ ﻪﮐ ﺖﻘﻴﻘﺣ ﻦﻳﺍ
ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻦﻳﺪﻨﭼ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﻱﺍﺮﺑ ﻲﻧﮊ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﺯﺍ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻪﺑ
،ﻩﺪﻴﺳﺭ ﺖﺒﺛ ﺲﻨﺟ ﺩﻭﺪﻌﻣ ِﻊﻤﺟ ﺭﺩ
ﻱﺎﺟ ﻲﭼﺭﺎﻗ ﻱﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﺪﻨﭼ ﻭ ﺮﻴﮔﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺩﺭﻮﻣ ﻪﮐ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧﺍ
(Druzhinina & Kubicek, 2005) .
ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﺮﮐﺫ ﻪﺑ ﻡﺯﻻ
ﻡﻮﻧﮊ ﻞﻣﺎﮐ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ T. reesei
ﻩﺪﻨﻨﮐﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻛ
ﻢﻳﺰﻧﺁ ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺳ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﺯﻻﻮﻠ ﻩﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ،ﺪﺷﺎﺑ
(Martinez et al., 2008) ﻡﻮﻧﮊ ﻞﻣﺎﮐ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻭ
T. atroviride ﺖﺳﺍ ﻩﺪﻴﺳﺭ ﻡﺎﻤﺗﺍ ﻪﺑ ﻲﮔﺯﺎﺗ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ
(http://gebine,ugu-psf.org) .
،ﻥﺍﺮﻳﺍ ﺭﺩ Zafari et al.
(2002, 2004) ﻪﻧﻮﮔ ﻩﺩﺰﻴﺳ
ﺯﺍ ﺲﻨﺟ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺯﺍ ﻪﮐ ﺍﺭ
ﺭﻮﺸﮐ ﺮﺳﺍﺮﺳ ﮎﺎﺧ ﻱﺎﻫ
ﺑ ﻩﺪﺷ ﺍﺪﺟ ﺪﻧﺩﺮﮐ ﻲﻓﺮﻌﻣ ،ﺪﻧﺩﻮ
. Nazmi Roudsari et al.
(2007) ﻪﮐ ﺪﻧﺩﺮﮐ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺍﺭ ﺲﻨﺟ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﻪﻧﻮﮔ ﻩﺩﺰﻴﺳ
1. Species-specific
ﺩﻮﺑ ﻩﺪﺷ ﺵﺭﺍﺰﮔ ﻥﺍﺮﻳﺍ ﺯﺍ ﹰﻼﺒﻗ ﻥﺁ ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻔﻫ .
ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳﺍ ﺎﻫ
ﻱﺎﻳﺭﺩ ﻲﺑﻮﻨﺟ ﻞﺣﺍﻮﺳ ﺭﺩ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﺩﺍﻮﻣ ﻭ ﺏﻮﭼ ،ﮎﺎﺧ ﺯﺍ ﺪﻧﺪﻣﺁ ﺖﺳﺪﺑ ﺭﺰﺧ .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ Craus et al.
(2004)
T. brevicompactum ﻪﺑ ﺍﺭ
ﺭﺩ ﺪﻳﺪﺟ ﻪﻧﻮﮔ ﮏﻳ ﻥﺍﻮﻨﻋ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺖﺴﻴﻟ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺪﻧﺩﺮﮐ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺎﻴﻧﺩ ،ﻲﺳﺭﺮﺑ ﺩﺭﻮﻣ ﻱﺎﻫ
ﺖﺷﺍﺩ ﺩﻮﺟﻭ ﻥﺍﺮﻳﺍ ﺯﺍ ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻪﺳ .
،ﺞﻧﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺮﻳﺯ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﺑ ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﻥﺎﺘﺳﺍ ﺐﻄﻗ ﺯﺍ ﻲﮑﻳ ﻪﺑ ﺭﻮﺸﮐ ﺭﺩ ﻝﻮﺼﺤﻣ ﻦﻳﺍ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻠﺻﺍ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﺭﺎﻤﺷ ﺩﻭﺭ . ﻱﺭﺎﻤﻴﺑ ﺎﻫ ﻱ ﻲﭼﺭﺎﻗ ﻞﻣﺍﻮﻋ ﺯﺍ ﻢﻬﻣ
ﺶﻫﺎﻛ
ﺩﺮﮑﻠﻤﻋ ﺞﻧﺮﺑ ﺭﺩ ﻲﻣ ﺭﻮﺸﮐ ﻝﺎﻤﺷ ﻪﻧﺎﻔﺳﺎﺘﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﺶﻜﭼﺭﺎﻗ ﺯﺍ ﻱﺩﺎﻳﺯ ﺮﻳﺩﺎﻘﻣ ﺎﻬﻧﺁ ﻝﺮﺘﻨﻛ ﻱﺍﺮﺑ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺩﻮﺷ
. ﺶﮑﺘﻓﺁ ﻑﺮﺼﻣ ﺀﻮﺳ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻱﺎﻫ
ﻭ ﻡﺍﺩ ،ﻥﺎﺴﻧﺍ ﻲﺘﻣﻼﺳ ﻭ ﺖﺴﻳﺯ ﻂﻴﺤﻣ ﻱﻭﺭ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ،ﺎﻫﺮﮔﺭﺎﻤﻴﺑ ﺭﺩ ﺖﻣﻭﺎﻘﻣ ﺩﺎﺠﻳﺍ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻭ ﺕﺍﺩﻮﺟﻮﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺵﻭﺭ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺍﺭ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺕﺎﻬﺟﻮﺗ ﺎﻫ
ﻱ ﻲﺑ ﺩ ﺮﻄﺧ ﺭ
ﺖﺳﺍ ﻪﺘﺷﺍﺩ ﻑﻮﻄﻌﻣ ﻱﺯﺭﻭﺎﺸﮐ (Lewis & Papavizas,
1991) . ﭺﺭﺎﻗ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﻫ
ﻱ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺖﺴﻴﻧﻮﮔﺎﺘﻧﺁ
ﺭﺎﻤﻴﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﻱﺎﻫﺮﮔ
ﻑﺍﺪﻫﺍ ﺎﺑ ﻮﺴﻤﻫ ،ﻲﻫﺎﻴﮔ
ﻲﻣ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﺭﺍﺪﻳﺎﭘ ﻱﺯﺭﻭﺎﺸﮐ ﮏﻳ ﺪﻧﺍﻮﺗ
ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻭ ﺮﺛﺆﻣ
ﺶﺨﺑﺪﻴﻣﺍ ﻱﺍﺮﺑ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻩﺯﺭﺎﺒﻣ ﺪﺷﺎﺑ
(Monte, 2001) .
ﺲﻨﺟ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻮﻬﺸﻣ
ﻦﻳﺮﺗﺭ ﻲﭼﺭﺎﻗ ﺲﻨﺟ ﻦﻳﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ﻭ
ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻱﺎﻫﺮﮔﺭﺎﻤﻴﺑ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﻪﻨﻴﻣﺯ ﺭﺩ ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﻪﻧﺎﺘﺨﺒﺷﻮﺧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻥﺁ ﻱﺎﻫ
ﺭﺍﺮﻗ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺩﺭﻮﻣ ﺎﻴﻧﺩ ﺮﺳﺍﺮﺳ ﺭﺩ ﻭ ﻩﺪﻴﺳﺭ ﻱﺭﺎﺠﺗ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ (Harman & Kubicek, 1998) .
ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺯﺍ ﻑﺪﻫ
ﻦﻳﺮﺘﺳﺍ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳﺍ ﻲﻣﻮﺑ ﻱﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻭ ﺭﺍﺰﻴﻟﺎﺷ ﺩﺮﻔﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﮐﺍ ﺭﺩ ﺩﻮﺟﻮﻣ
ﻥﺎﺘﺳﺍ ﺞﻧﺮﺑ ﻉﺭﺍﺰﻣ ﺭﺩ ﺎﻬﻧﺁ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻲﺑﺎﻳﺯﺭﺍ ﻲﻣ ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻲﻣ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻧﺍﻮﺗ
ﻪﻨﻴﻣﺯ ﺭﺩ ﺹﻮﺼﺨﺑ ﻲﺗﺁ ﺕﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻱﺍﺮﺑ ﺍﺭ ﻩﺍﺭ ﻲﺑﺎﻳﺯﺭﺍ
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻪﻳﺍﺪﺟ
ﻱﺎﻫ ﻲﻣﻮﺑ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺭﺩ
ﻝﺮﺘﻨﮐ
ﻱﺭﺎﻤﻴﺑ ﺎﻫ ﻱ ﻣ ﻢﻬ ﺞﻧﺮﺑ ﻑﻼﻏ ﻲﮕﺘﺧﻮﺳ ﻪﻠﻤﺟ ﺯﺍ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺯﺎﺑ
.
ﺵﻭﺭ ﻭ ﺩﺍﻮﻣ
ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻱﺭﺍﺩﺮﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺯﺍ ﻱﺭﺍﺩﺮﺑ ٤٥
ﺰﻣ ﻪﻋﺭ ﺞﻧﺮﺑ ﻊﻗﺍﻭ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ
ﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻥﺍﺭﺪﻧﺯﺎﻣ ﻥﺎﺘﺳﺍ ﻲﻳﺎﻴﻓﺍﺮﻐﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪ
. ﺪﻨﻔﺳﺍ ﺭﺩ
ﻝﺎﺳ ﻩﺎﻣ ١٣٨٤ ﻝﺎﺳ ﻩﺎﻣ ﻦﻳﺩﺭﻭﺮﻓ ﻭ ١٣٨٥
، ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ
۸۲
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﮑﺷﺰﭙﻫﺎﻴﮔ ﺶﻧﺍﺩ ﻥﺍﺮﻳﺍ
ﻩﺭﻭﺩ ۴۰ ﻩﺭﺎﻤﺷ ، ۲ ، ۱۳۸۸
ﻲﺳﺎﻨﺸﮐﺎﺧ ﻪﺘﻣ )
ﺮﮔﹸﺍ ( ﻖﻤﻋ ﺯﺍ ۱۵ ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻙﺎﺧ ﻱﺮﺘﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻱﺭﺍﺩﺮﺑ ﺪﻳﺩﺮﮔ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻲﻳﺎﻫ ﺯﺍ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻱﺎﻫ
ﻲﻳﺍﻮﻫ ﺞﻧﺮﺑ ﻞﻣﺎﺷ
،ﮒﺮﺑ ﻪﻗﺎﺳ ﻭ ﻝﻮﮑﻴﻧﺎﭘ ﺯﺍ
ﻡﺎﻗﺭﺍ
ﻊﻤﺟ ﻝﻮﺼﺤﻣﺮﭘ ﻱﺭﻭﺁ
ﺪﻧﺪﺷ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺧﺍﺩ ﮎﺎﺧ ﻱﺎﻫ
ﻪﺴﻴﮐ ﻕﺎﺗﺍ ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ ﻭ ﻲﮑﻴﺘﺳﻼﭘ ﻱﺎﻫ
° ) ۲۵C ‐ ۲۰ ( ﻭ
ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺩﻭﺪﺣ ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻥﺎﻣﺯ ﺎﺗ ﺞﻧﺮﺑ ﻲﻳﺍﻮﻫ ﻱﺎﻫ
°C ۴ ﺪﻧﺪﺷ ﻱﺭﺍﺪﻬﮕﻧ .
ﺍﺪﺟ ﭺﺭﺎﻗ ﻱﺯﺎﺳ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﺖﻗﺭ ﻑﺮﻇ ﺵﻭﺭ ﻪﺑ
ﺎﺑ ﻭ ١
ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧﺍ
ﻱﺍﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻱﺎﻫ
ﺎﻣﺭﺩﻮﻜﻳﺮﺗ ﻪﺑ
ﻡﺎﻧ ﻦِﺗﺎﺳ ﻭ ﻥﺩﺎﻓ ﮏﻣ (Davet & Rouxel,
2000) ﻱﺯﺎﺳﺍﺪﺟ ﺪﻧﺪﺷ
. ﻡﺮﮔ ﮏﻳ ،ﻂﻴﺤﻣ ﻦﻳﺍ ﻪﻴﻬﺗ ﻱﺍﺮﺑ
KH2 PO4
، ٥ / ٠ ﻡﺮﮔ MgSO4
ﻡﺮﮔ ﻩﺩ ،ﻥﻮﺘﭙﭘ ﻡﺮﮔ ﺞﻨﭘ ،
،ﺰﮐﻮﻠﮔ ١٧ ﻲﻠﻴﻣ ﻡﺮﮔ ،ﻝﺎﮕﻨﺑ ﺯﺭ ٣٠
ﻲﻠﻴﻣ ﺕﺎﻔﻟﻮﺳ ﻡﺮﮔ
ﻭ ﻦﻴﺴﻳﺎﻣﻮﺘﭘﺮﺘﺳﺍ ٢٠
ﻩﺪﺷ ﻞﺣ ﺏﺁ ﺮﺘﻴﻟ ﮏﻳ ﺭﺩ ﺭﺎﮔﺁ ﻡﺮﮔ
ﺮﺘﺳ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻭ ﻥﻭ
،ﻭﻼﮐﻮﺗﺍ ﺭﺩ ﻥﺩﺮﮐ ٢
/ ٠ ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ
ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿﺍ ﻥﺁ ﻪﺑ ﺪﻴﻫﺪﻟﺎﻣﺮﻓ .
ﺞﻧﺮﺑ ﻪﻋﺭﺰﻣ ﮎﺎﺧ ﺯﺍ ﻡﺮﮔ ﻩﺩ
) ﻥﻭﺁ ﺭﺩ ﻩﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﻝﺩﺎﻌﻣ (
ﻪﺑ ۹۰ ﻲﻠﻴﻣ ﺮﻄﻘﻣ ﺏﺁ ﺮﺘﻴﻟ
ﻥﻭﺮﺘﺳ ﻪﻓﺎﺿﺍ ﺮﻳﺎﻣ ﻦﻟﺭﺍ ﻪﺸﻴﺷ ﮏﻳ ﻥﻭﺭﺩ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﻭ ﺪﺷ
۳۰
‐ ۲۰ ﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﺮﮑﻴﺷ ﻱﻭﺭ ﻪﻘﻴﻗﺩ .
ﻩﺩ ﺲﭙﺳ
ﻲﻠﻴﻣ ﻪﺑ ،ﻞﺻﺎﺣ ﻥﻮﻴﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﺯﺍ ﺮﺘﻴﻟ ۹۰
ﻲﻠﻴﻣ ﺏﺁ ﺮﺘﻴﻟ
ﺮﻄﻘﻣ ﻥﻭﺮﺘﺳ ﻱﻭﺭ ﻪﻘﻴﻗﺩ ﮏﻳ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﻭ ﺪﻳﺩﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿﺍ
ﺑ ﺮﮑﻴﺷ ﻪ ﺪﺷ ﻩﺩﺯ ﻢﻫ .
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻗﺭ ﺐﺴﮐ ﺎﺗ ﻞﻤﻋ ﻦﻳﺍ
ﺪﺷ ﺭﺍﺮﮑﺗ .
ﻲﻠﻴﻣ ﻚﻳ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ،ﺏﻮﻠﻄﻣ ﺖﻗﺭ ﺯﺍ ﺮﺘﻴﻟ
ﻪﺸﻴﺷ ﻪﻠﻴﻣ ﻱﺍ
ﻲﺑﺎﺨﺘﻧﺍ ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﻱﻭﺭ ﻞﮑﺷ L
ﺶﺨﭘ ﺪﻳﺩﺮﮔ (Dhingra & Sinclair, 1995) .
ﺮﻫ ﻱﺍﺮﺑ
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ﺭﺩ ﺭﺍﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺖﻗﺭ .
ﺯﺍ ﭺﺭﺎﻗ ﻱﺯﺎﺳﺍﺪﺟ ﻱﺍﺮﺑ
ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺩﺎﻌﺑﺍ ﻪﺑ ﮒﺮﺑ ﻭ ﻪﻗﺎﺳ ﺯﺍ ﻲﮑﭼﻮﮐ ﺕﺎﻌﻄﻗ ،ﻲﻳﺍﻮﻫ ﻱﺎﻫ
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻚﻳ ﺮﻳﺎﻣ ﻦﻟﺭﺍ ﻑﺮﻇ ﻥﻭﺭﺩ ﺞﻧﺮﺑ ﺭﻭﺬﺑ ﺰﻴﻧ ﻭ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ
ﺮﻄﻘﻣ ﺏﺁ ﻱﻭﺎﺣ ﻥﻭﺮﺘﺳ
ﺘﺨﻳﺭ ﻪﻘﻴﻗﺩ ﻩﺩ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﻭ ﺪﺷ ﻪ
ﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﺮﮑﻴﺷ ﻱﻭﺭ .
ﻲﻠﻴﻣ ﻚﻳ ﻥﻮﻴﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﺯﺍ ﺮﺘﻴﻟ
ﺪﺷ ﺶﺨﭘ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧﺍ ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﻱﻭﺭ ﻩﺪﺷ ﺩﺎﺠﻳﺍ .
ﻲﻣ ﮎﺎﺧ ﺯﺍ ﻱﺯﺎﺳﺍﺪﺟ ﺵﻭﺭ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻞﺣﺍﺮﻣ ﻪﻴﻘﺑ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻱﺎﻣﺩ ﺎﺑ ﺭﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧﺍ ﺭﺩ ﺯﻭﺭ ﺪﻨﭼ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﻱﺮﺘﭘ ﻑﻭﺮﻇ
°C ۲۵ ﺭﺍﺮﻗ ﻲﮑﻳﺭﺎﺗ ﻂﻳﺍﺮﺷ ﻭ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
. ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻱﺎﻫ
ﺩﻮﮑﻳﺮﺗ ﻂﻴﺤﻣ ﺭﺩ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺪﺷﺭ ﺎﻣﺭ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧﺍ
ﻪﺑ ﺵﻭﺭ ﮏﺗ
1. Dilution plate
،ﺭﻮﭙﺳﺍ ﺪﻧﺪﺷ ﺺﻟﺎﺧ .
ﻪﻟﻮﻟ ﺭﺩ ﺎﻬﻧﺁ ﺲﭙﺳ ﺶﻳﺎﻣﺯﺁ ﻱﺎﻫ
ﻱﻭﺎﺣ ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ ﻭ PDA
°C ۴ ﺪﻧﺪﺷ ﻱﺭﺍﺪﻬﮕﻧ .
ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦﻴﻴﻌﺗ
ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺵﺭﺎﻤﺷ ﺎﺑ ﻚﺘﺸﺗ ﺭﺩ ﺎﻣﺭﺩﻮﮑﻳﺮﺗ ﻱﺎﻫ
ﻱﺎﻫ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺖﻴﻌﻤﺟ ،ﻱﺮﺘﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ ﻱﺍﺮﺑ ﻩﺪﻣﺁ ﺖﺳﺪﺑ ﻱﺎﻫ
ﻪﺑ ﻱﺎﻫﺪﺣﺍﻭ ﺩﺍﺪﻌﺗ ﺕﺭﻮﺻ ﻪﻨﮔﺮﭘ
ﺯﺎﺳ ﻙﺎﺧ ﻡﺮﮔ ﺮﻫ ﺭﺩ
٢
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ DNA
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻱﺎﻫ ﭺﺭﺎﻗ ﺎﻫ ﺭﺩ ﻚﺘﺸﺗ ﻱﺮﺘﭘ ﻱﺎﻫ ﻱﻭﺎﺣ
ﻂﻴﺤﻣ
ﺮﻤﺨﻣ ﻲﻳﺍﺬﻏ
‐ ﺯﻭﺮﺘﺴﮐﺩ
‐ ﻪﮐ ﺭﺎﮔﺁ ﺎﺑ ﻥﺎﻓﻮﻠﺳ ﻩﺪﻴﺷﻮﭘ ﻩﺪﺷ
،ﺩﻮﺑ ﺖﺸﮐ ﺪﻧﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ .
ﺯﺍ ﺲﭘ ٣
‐ ٢ ﻩﺩﻮﺗ ،ﺯﻭﺭ ﻲﻣﻮﻴﻠﺴﻴﻣ
ﻩﺯﺎﺗ ﭺﺭﺎﻗ ﺭﺩ ﻥﮊﻭﺮﺘﻴﻧ ﻊﻳﺎﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﺩﺮﺧ ﺪﺷ DNA
ﻲﻣﻮﻧﮊ ﺎﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﺖﻴﮐ GenElute Plant Genomic
DNA Miniprep Kit (Sigma, USA) ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ ﻭ
ﻩﺪﻧﺯﺎﺳ ﺖﮐﺮﺷ ﻞﮑﺗﻭﺮﭘ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ
ﺪﻳﺩﺮﮔ .
ﺮﻴﺜﮑﺗ ﻭ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ITS
ﻪﻴﺣﺎﻧ ITS ٣
ﻁﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﻫ rDNA
ﻱﺍ ﺭﺩ ﻪﻤﻫ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺎﻫ ﻞﻣﺎﺷ ITS1
، ﻥﮊ 5.8S ﻭ ITS2 ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ
ﻱﺎﻫﺮﮔﺯﺎﻏﺁ ﻭ ITS1
)ITS4 White et al., 1990 (
ﺗ ﺮﻴﺜﮑ
ﺪﻧﺪﺷ . ﻪﻟﻮﻟ ﺮﻫ ﺭﺩ ﺶﻨﮐﺍﻭ ﻁﻮﻠﺨﻣ ﺞﻨﭘ ﻞﻣﺎﺷ PCR
ﺮﺘﻴﻟﻭﺮﮑﻴﻣ Taq Buffer
(10X) ﻱﻭﺎﺣ ﻪﺳ ،KCl
ﻲﻠﻴﻣ ﻝﻮﻣ 25 mM MgCl2
، ۲۰۰ ﻝﻮﻣﻭﺮﮑﻴﻣ 2 mM
dNTPs ، ۲ / ۰ ﻝﻮﻣﻭﺮﮑﻴﻣ ،ﺎﻫﺮﮔﺯﺎﻏﺁ ﺯﺍ ﻚﻳ ﺮﻫ ﺯﺍ
۵ / ۲
ﻢﻳﺰﻧﺁ ﺪﺣﺍﻭ Taq DNA polymerase
ﻭ ۶۰ ‐ ۴۰ ﻡﺮﮔﻮﻧﺎﻧ
ﺩﻮﺑ DNA . ﺮﻫ ﺭﺩ ﺶﻨﮐﺍﻭ ﻁﻮﻠﺨﻣ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﻢﺠﺣ ﻪﺑ ﻪﻟﻮﻟ
۵۰
ﺪﻴﺳﺭ ﺮﺘﻴﻟﻭﺮﮑﻴﻣ (Hermosa et al., 2000)
. ﺶﻨﮐﺍﻭ
ﻩﺮﻴﺠﻧﺯ ﻩﺎﮕﺘﺳﺩ ﺭﺩ ﺯﺍﺮﻤﻴﻠﭘ ﻱﺍ T3 Thermocycler
(Biometra, Germany) ﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺮﻳﺯ ﻂﻳﺍﺮﺷ ﺎﺑ
: ﻭﺩ
ﺖﺷﺮﺳﺍﻭ ﻪﻘﻴﻗﺩ ﻪﻴﻟﻭﺍ ﻱﺯﺎﺳ
ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ
°C ۹۴ ﻭ ۳۵ ﻪﺧﺮﭼ
ﻪﺑ ﺕﺭﻮﺻ
°C ۹۴ ) ﻪﻘﻴﻗﺩ ﻚﻳ (
° ، ۵۰C ) ﻪﻘﻴﻗﺩ ﻚﻳ (
° ﻭ ۷۲C
) ﻪﻘﻴﻗﺩ ﻚﻳ (
ﻌﺘﻣ ﻭ ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ ﻪﻘﻴﻗﺩ ﺞﻨﭘ ﻥﺁ ﺐﻗﺎ
°C ۷۲ .
ﺕﻻﻮﺼﺤﻣ ﺭﺩ ﺶﻨﮐﺍﻭ
ﻲﺑﺎﻳﺯﺭﺍ ﺩﺭﻮﻣ ﺪﺻﺭﺩ ﮏﻳ ﺯﺭﺎﮔﺁ ﻝﮊ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ .
ﺕﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ PCR
ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺯﺍ ﺖﻴﮐ
GenElute PCR Clean-up Kit (Sigma, USA) ﺺﻟﺎﺧ ﻱﺯﺎﺳ ﺪﻧﺪﺷ ﻭ ﺎﺑ ﻩﺎﮕﺘﺳﺩ ABI 3730 xl DNA
sequencer (Applied Biosystems, USA) ﻦﻴﻴﻌﺗ
ﻲﻟﺍﻮﺗ
2. Colony forming unit (cfu)/g
3. Internal transcribed spacer
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻥﺍﺭﺎﮑﻤﻫ ﻭ :
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺒﺷ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ
Trichoderma ﺭﺩ
...
۸۳
ﺪﻧﺪﺷ . ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻡﺮﻧ ﺎﺑ ،ﻩﺪﻣﺁ ﺖﺳﺪﺑ ﻱﺎﻫ ﺭﺍﺰﻓﺍ
Clustal X 2.0
ﺐﺗﺮﻣ ﻭ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻱﺯﺎﺳ
. ﻥﮊ ﮏﻧﺎﺑ ﺭﺩ ﺎﻬﻧﺁ ﺲﭙﺳ
ﻲﺑﺎﻴﺘﺳﺩ ﻩﺭﺎﻤﺷ ﮏﻳ ،ﻲﻟﺍﻮﺗ ﺮﻫ ﻱﺍﺯﺍ ﻪﺑ ﻭ ﺪﻧﺪﺷ ﻩﺮﻴﺧﺫ
١
ﺪﻳﺩﺮﮔ ﺬﺧﺍ .
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻭ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺵﻭﺭ ﻭﺩ ﺯﺍ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳﺍ ﺭﺩ ﺪﺷ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ .
،ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻱﺎﻫ ﺎﻣﺭﺩﻮﮑﻳﺮﺗ ﺭﺩ
ﻂﻴﺤﻣ ﻭﺩ ﺭﺎﮔﺁ ﺖﻟﺎﻣ ﺰﻴﻧ ﻭ ﺪﺻﺭﺩ
ﺖﺸﮐ PDA ﺪﻧﺪﺷ . ﺖﺸﮐ ﺭﺎﮔﺁ ﺖﻟﺎﻣ ﻂﻴﺤﻣ ﺭﺩ ﭺﺭﺎﻗ ﻱﺎﻫ
ﻱﺎﻣﺩ ﺎﺑ ﺭﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧﺍ ﻥﻭﺭﺩ ﺯﻭﺭ ﻭﺩ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﺍﺪﺘﺑﺍ
°C ٢٠ ﻭ
ﺲﭙﺳ ﻭ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻲﮑﻳﺭﺎﺗ ﻂﻳﺍﺮﺷ ﺭﺩ
ﻂﻳﺍﺮﺷ ﻱﺎﻣﺩ ﻕﺎﺗﺍ
ﻭ ﺭﻮﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ ) ﻩﺎﮕﺸﻳﺎﻣﺯﺁ ﻞﺧﺍﺩ ﻪﺑ ﻩﺪﺷ ﺩﺭﺍﻭ ﺭﻮﻧ (
ﺪﻧﺪﺷ ﻱﺭﺍﺪﻬﮕﻧ .
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ﺭﺩ ﺭﺍﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺮﻫ ﻱﺍﺮﺑ
ﺪﺷ . ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻲﻄﺧ ﺪﺷﺭ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺭﺎﻬﭼ ،ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻄﻗ ﻱﺮﻴﮔ
ﻱﺎﻣﺩ ﺭﺩ ﺭﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧﺍ ﺭﺩ ﺎﻬﻧﺁ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﺯﺍ ﺲﭘ ﺯﻭﺭ
°C
±١ ٢٠ ﺭﺎﮔﺁ ﺖﻟﺎﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺭﺩ ﻲﮑﻳﺭﺎﺗ ﻂﻳﺍﺮﺷ ﺭﺩ ﻭ
٢ ﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺪﺻﺭﺩ .
ﻪﺑ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﺕﺍﺪﻫﺎﺸﻣ ﻭ
ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﻱﺮﻴﮔ ﻱﺎﻫ
،ﻲﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑﻴﻣ ﻴﺳﺍﺭﺎﭘﺮﭘ
ﻥﻮ ﺎﻫ ﺭﺩ ﺪﻴﺳﺍ ﮏﻴﺘﮐﻻ ٢٥ % ﺰﻴﻧ ﻭ
ﻞﻨﻓﻮﺘﮐﻻ ﻮﻠﺑ ﻦﺗﺎﮐ ﻝﻮﻠﺤﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ
. ﭗﮑﺳﻭﺮﮑﻴﻣ ﺯﺍ
ﻱﺭﻮﻧ ﺱﻮﭙﻤﻴﻟﹸﺍ )
ﻝﺪﻣ (CH-2 ﻥﺁ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻱﺍﺮﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﻫ
ﺪﺷ . ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻱﺍﺮﺑ ﻭ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ،ﻞﮑﺷ ،ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺣ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻁﻮﺑﺮﻣ ﺕﺎﺼﺨﺸﻣﺮﻳﺎﺳ ﻭ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ،ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ،ﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻪﺑ
ﺭﻮﭙﺳﻭﺪﻴﻣﻼﮐ )
۵۰ ﺮﻫ ﺯﺍ ﺩﺪﻋ ﻡﺍﺪﻛ
( ﺕﺎﺼﺨﺸﻣ ﺰﻴﻧ ﻭ
ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﺭﺎﻬﭼ ﺯﺍ ﺲﭘ ﺎﻬﻧﺁ ﺪﺷﺭ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﻭ ﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﺯﻭﺭ .
ﺕﺎﺼﺨﺸﻣ ﮏﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ
ﺎﺑ ﻱﺎﻫﺪﻴﻠﮐ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ Bissett
(1984, 1991a-c, 1992)
، Gams &
Bissett (1998) ﺕﺎﻔﻴﺻﻮﺗ ﻭ Samuels et al
.
(1999) ﻭ
Kraus et al
.
(2004) ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺪﻧﺪﺷ . ﻱﺍﺮﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻠﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺯﺍ ،ﻲﻟﻮﮑ TrichOKEY 2
ﺪﺷ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ .
ﻦﻳﺍ
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻱﺪﻴﺗﻮﺌﻠﮐﻮﻧﻮﮕﻴﻟﺍ ﺪﹸﮐﺭﺎﺑ ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ ،ﻦﻳﻼﻧﺁ ﺕﺭﻮﺻ
ﻪﻴﺣﺎﻧ ﻪﺟﺭﺩ ﺎﺑ ﻭ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺣ ﺭﺩ ﺍﺭ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻤﻋ ،ITS
ﻲﻣ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻻﺎﺑ ﻥﺎﻨﻴﻤﻃﺍ ﺪﻫﺩ
. ﺭﻮﻛﺬﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﻦﻳﺍ ﺮﺑ ﻩﻭﻼﻋ
ﺩﻼﻛ ﻭ ﺶﺨﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺮﻴﻈﻧ ﻱﺮﮕﻳﺩ ﺕﺎﻋﻼﻃﺍ ﺍﺭ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ٢
1. Accession number
2. Clade ﻪﺋﺍﺭﺍ ﺰﻴﻧ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻲﺣﺍﻮﻧ ﻲﻟﺍﻮﺗ ،ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻱﺍﺮﺑ ITS
ﺖﻣﺮﻓ ﺎﺑ ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺮﻫ ﻱﺍﺮﺑ ﻩﺪﻣﺁ ﺖﺳﺪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳﺍ ﺭﺩtext
ﺖﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ .
ﺚﺤﺑ ﻭ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻱﺎﻫ ﻪﻴﺣﺎﻧ ITS
ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻭﺩ ﺩﺭﻮﻣ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﺎﻫ
T. atroviride ﻭ
T. hamatum ﺪﻧﺩﻮﺑ ﻢﻫ ﻪﻴﺒﺷ ﹰﻼﻣﺎﮐ ﺎﻬﻧﺁ
ﻩﺪﻳﺩ ﻥﺎﺸﻨﻴﺑ ﻲﺗﻭﺎﻔﺗ ﭻﻴﻫ ﻭ ﺪﺸﻧ
. ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻱﺎﻫ T. virens ﺯﺍ
ﺮﻈﻧ ﻦﻳﺍ ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺎﻣﺍ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻩﻭﺮﮔ ﻭﺩ ﺭﺩ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻱﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ T. harzianum ﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﺖﻴﻌﺿﻭ
ﻪ ﻭ ﻪﺘﺷﺍﺩ ﻱﺩﺮﻓ
ﺪﻧﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﺩﻮﺧ ﺯﺍ ﻱﺩﺎﻳﺯ ﻉﻮﻨﺗ .
ﺩﺍﺪﻌﺗ ﺕﺮﺜﮐ ﻞﻴﻟﺩ ﻪﺑ
ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻱﺎﻫ ﻲﻟﺍﻮﺗ ﻩﻭﺮﮔ ﺮﻫ ﺯﺍ ،ITS
ﻲﮑﻳ ﻂﻘﻓ ،ﻥﺎﺴﮑﻳ ﻱﺎﻫ
ﺭﺎﻤﺷ ﻭ ﺪﺷ ﻩﺮﻴﺧﺫ ﻥﮊ ﮏﻧﺎﺑ ﺭﺩ ﺬﺧﺍ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳﺩ ﻩ
ﺪﻳﺩﺮﮔ ) EU821780-EU821801 .(
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻫ
ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﺭﺩ ﻲﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻭ ﻲﮑﻳﮊﻮﻟﻮﻓﺭﻮﻣ ﺕﺎﻔﺻ ﺯﺍ
ﺔﻧﻮﮔ ﺶﺷ ﺖﻳﺎﻬﻧ T. asperellum
، T. atroviride
،
T. brevicompactum ،
T. hamatum ،
T. harzianum ﻭ
T. virens ﺮﻳﺯ ﺡﺮﺷ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .
Trichoderma asperellum Samuels, Lieckf. &
Nirenberg
ﻪﻧﻮﮔ T. asperellum ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
Trichoderma
ﺩﻼﮐ ﻭ A Pachybasium ﺎﻳ
Hamatum ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻨﮔﺮﭘ
ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﻲﻌﻳﺮﺳ ﺪﺷﺭ ﺯﻭﺭ ﺭﺎﻬﭼ ﺯﺍ ﺲﭘ ﭺﺭﺎﻗ )
۵cm / ۷ .(
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻪﺑ ﻲﻳﺍﺯ ﺵﻮﺟ ﺕﺭﻮﺻ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻫ
ﻩﺪﻨﮐﺍﺮﭘ ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﻲﻣ ﻡﺎﺠﻧﺍ ،ﺪﻧﺍ
ﺩﻮﺷ .
ﻪﺑ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺭﺩ ﻪﮐ ﻩﺪﺷ ﺐﻌﺸﻨﻣ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﻭ ﻪﻴﻟﻭﺍ ﺕﺭﻮﺻ
ﻲﻣ ﺭﺩ ﻡﺮﻫ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻉﻮﻤﺠﻣ ﺪﻨﻳﺁ
. ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻪﺘﺳﺩ ﺭﺩ ﺎﻫ ﻱﺎﻫ
۳
‐ ۲ ﻪﺑ ﻭ ﻲﻳﺎﺗ ﻲﻣ ﺩﻮﺟﻮﺑ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﺕﺭﻮﺻ
ﺪﻨﻳﺁ . ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ
ﻪﻧﺍﻮﺘﺳﺍ ﻞﮑﺷ ﻲﻟﻮﭙﻣﺁ ﺎﺗ ﻱﺍ ﻩﺪﻴﻤﺧ ﺎﻬﺘﻧﺍ ﺭﺩ ﻲﻫﺎﮔ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ٣
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ۱
/ ۳
‐ ۳ / ۲
× ۵ / ۱۰
‐ ۲ / ۶ ﻭﺮﮑﻴﻣ ﺮﺘﻣ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻩﺩﻮﺑ ﻲﻏﺮﻣ ﻢﺨﺗ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮓﻧﺭ ﺰﺒﺳ ﻭ
، ﺎﻬﻧﺁ ﺩﺎﻌﺑﺍ ۱
/ ۳
‐ ۲
× ۴
‐ ۳ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ
ﺖﺳﺍ . ﻪﺑ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﺑ ﺎﻫﺭﻮﭙﺳﻭﺪﻴﻣﻼﮐ ﻭ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧﺍ ﺕﺭﻮﺻ
ﻲﻣ ﻲﺑﻼﮔ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻪﺑ ﻭ ﻩﺪﺷ ﻞﻴﮑﺸﺗ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ
) ﻞﮑﺷ ۱ .(
3. Ampuliform
۸۴
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﮑﺷﺰﭙﻫﺎﻴﮔ ﺶﻧﺍﺩ ﻥﺍﺮﻳﺍ
ﻩﺭﻭﺩ ۴۰ ﻩﺭﺎﻤﺷ ، ۲ ، ۱۳۸۸
Trichoderma atroviride Karst ﻪﻧﻮﮔ T. atroviride ﺶﺨﺑ ﺯﺍ
Trichoderma ﺩﻼﮐ ﻭ
Viride ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻧﻮﮔ ﻥﺁ ﻑﺭﻮﻣﻮﺌﻠﺗ H. atroviridis
ﺖﺳﺍ . ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻊﻳﺮﺳ ﭺﺭﺎﻗ ﺎﻫ ﺖﺳﺍ ﺪﺷﺮﻟﺍ
) ۵ cm / ۸
‐ ۶ .(
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺭﻭﺮﻣ ﻪﺑ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﺪﻨﮐﺍﺮﭘ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻲﻳﺍﺯ
ﻪﺑ ﻥﺎﻣﺯ ﻲﻣ ﺭﻮﻬﻇ ﻂﻴﺤﻣ ﺭﺩ ﻪﻧﺍﺩ ﻪﻧﺍﺩ ﺕﺭﻮﺻ ﺪﺑﺎﻳ
.
ﻞﺤﻣ ﻦﺳ ﺶﻳﺍﺰﻓﺍ ﺎﺑ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻱﺎﻫ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﻪﻨﮔﺮﭘ
ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻩﺮﻴﺗ ﺰﺒﺳ ﺪﻨﻨﮐ
. ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻴﻔﺳ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺖﺸﭘ
ﺖﺳﺍ ﺩﺭﺯ .
ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺯﺍ ﻞﻴﮔﺭﺎﻧ ﻪﺤﻳﺍﺭ ﻲﻣ ﻡﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﺳﺭ .
ﺪﻧﺍ ﻩﺪﻴﻤﺧ ﻭ ﮏﻳﺭﺎﺑ ﹰﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ .
ﻪﻴﻟﻭﺍ ﺕﺎﺑﺎﻌﺸﻧﺍ
ﹰﻻﻮﻤﻌﻣ ﻭ ﻩﺪﺷ ﺩﺎﺠﻳﺍ ﻲﻤﻈﻨﻣ ﻞﺻﺍﻮﻓ ﺎﺑ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻪﺑ ﻪﺘﺳﺩ ﺎﻳ ﺖﻔﺟ ﺕﺭﻮﺻ ﺪﻧﺭﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﻲﻳﺎﺗ ﻪﺳ ﻱﺎﻫ
. ﺎﻬﻧﺁ
ﺪﻧﺭﺍﺪﻧ ﻱﺩﺎﻳﺯ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺕﺎﺑﺎﻌﺸﻧﺍ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﺎﺗﻮﮐ ﹰﺎﺒﻟﺎﻏ .
ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﺎﻳ ﺩﺮﻔﻨﻣ ﻪﺘﺳﺩ ﺕﺭﻮﺻ
ﻢﻫﺍﺮﻓ ﻱﺎﻫ ۴
‐ ۲ ﻭ ﻢﮐ ،ﻲﻳﺎﺗ
ﻞﮑﺷ ﻲﮕﻨﹸﺗ ﺶﻴﺑ ﺩﺎﻌﺑﺍ ﻪﺑ ﻭ ﻩﺪﻴﻤﺧ ﺐﻠﻏﺍ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ١
۳
‐ ۵ / ۲
× ۵ / ۱۲
‐ ۸ / ۵ ﻲﻣ ﺮﺘﻣ ﻭﺮﮑﻴﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ
. ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺰﺒﺳ ﺎﻫ
ﺎﻬﻧﺁ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﻭ ﻱﻭﺮﮐ ﹰﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ،ﻑﺎﺻ ،ﻩﺮﻴﺗ ۵
/ ۳
‐ ۲ / ۲
× ۴ ‐ ۵ / ۲
1. Lageniform
ﺖﺳﺍ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ .
،ﻩﺪﺷ ﻞﻴﮑﺸﺗ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﺑ ﺎﻫﺭﻮﭙﺳﻭﺪﻴﻣﻼﮐ
ﻞﮑﺷ ﻲﺑﻼﮔ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻪﺑ ﻭ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﺎﻳ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧﺍ ﺪﻨﺘﺴﻫ ) ﻞﮑﺷ ۲ .(
Trichoderma brevicompactum Kraus, Kubicek
& Gams
ﻪﻧﻮﮔ T. brevicompactum ﺭﺩ
ﺶﺨﺑ
Lone Lineages ﺩﻼﮐ ﻭ
Lutea ﺩﺭﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ .
ﭺﺭﺎﻗ ﻪﻨﮔﺮﭘ
ﺪﺷﺭ ﹰﺎﺘﺒﺴﻧ ﻲﻌﻳﺮﺳ
ﺩﺭﺍﺩ ) ۷cm .(
ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻪﺑ ﺵﻮﺟ ﺕﺭﻮﺻ ﺰﮐﺮﻤﻟﺍﺪﺤﺘﻣ ﺮﻳﺍﻭﺩ ﺭﺩ ﻪﮐ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﻴﮑﺸﺗ
،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﺪﻧﻮﺷ
.
ﺵﻮﺟ ﻦﻳﺍ ﺭﺩ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻲﻣ ﻊﻤﺘﺠﻣ ﺎﻫ
ﺍﺪﺘﺑﺍ ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ
ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻩﺮﻴﺗ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﻭ ﻲﻧﻮﺘﻳﺯ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﺑﺎﻳ . ﻪﺑ ﹰﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺐﻌﺸﻨﻣ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﺕﺭﻮﺻ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻪﺘﺳﺩ ﺭﺩ ﺎﻫ ﻱﺎﻫ
۵
‐ ۲ ﺑ ﻲﻳﺎﺗ ﻪ ﺩﻮﺟﻭ
ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺁ . ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﺪﻴﺸﮐ ﻲﻫﺎﮔ ﻭ ﻞﮑﺷ ﻲﻟﻮﭙﻣﺁ ﻭ ﻦﻬﭘ ﺎﻬﻧﺁ
ﺎﻬﻧﺁ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ۵
/ ۳ ‐ ۵ / ۲
× ۱۴ ‐ ۵ / ۵ ﺖﺳﺍ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ .
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺎﻫ
ﻑﺎﺻ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻞﮑﺷ ﻱﻮﻀﻴﺑ ﺎﻳ ﻲﻏﺮﻣ ﻢﺨﺗ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﹰﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻩﺪﻳﺩ ﻦﺷﻭﺭ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﻭ ﺪﻨﺘﺴﻫ .
ﺎﻬﻧﺁ ﺩﺎﻌﺑﺍ
۳
‐ ۲
× ۱ / ۳
‐ ۲ / ۲ ﺖﺳﺍ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ )
ﻞﮑﺷ ۳ .(
ﻞﮑﺷ ۱
‐ (A
،ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻫﺎﻇ (B
ﻭ ﺭﻮﭙﺳﺍ (C
ﺭﺩ ﺎﻫ ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻪﻧﻮﮔ
T. asperellum
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻥﺍﺭﺎﮑﻤﻫ ﻭ :
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺒﺷ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ
Trichoderma ﺭﺩ
...
۸۵
ﻞﮑﺷ ٢ ‐ (A ،ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻫﺎﻇ (B
ﻭ ﺭﻮﭙﺳﺍ (C ﺭﺩ ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ T. atroviride
Trichoderma hamatum (Bonord.) Bainier ﻪﻧﻮﮔ T. hamatum ﺶﺨﺑ ﻪﺑ
Trichoderma ﺩﻼﮐ ﻭ
A
Pachybasium ﺎﻳ
Hamatum ﺩﺭﺍﺩ ﻖﻠﻌﺗ
. ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺪﺷﺭ
ﺖﺳﺍ ﻊﻳﺮﺳ ﹰﺎﺘﺒﺴﻧ ﭺﺭﺎﻗ )
۵ cm / ۶
‐ ۴ .(
ﻪﺴﻳﺭ ﺭﺩ ﺐﻠﻏﺍ ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺭ ﻭﺮﻓ ﺖﺸﮐ ﻂﻴﺤﻣ ﺪﻧﺍ
. ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﺩﻭﺪﺤﻣ ﻲﻳﺍﻮﻫ ﻡﻮﻴﻠﺴﻴﻣ
ﮓﻧﺭ ﺪﻴﻔﺳ ﻭ ﻲﮐﺮﮐ ﺖﺳﺍ
. ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻲﻳﺍﺯ ﺭﺩ ﺵﻮﺟ ﻱﺎﻫ
ﻭ ﻩﺩﺮﺸﻓ ﺐﻠﻏﺍ ﻪﺑ ﺕﺭﻮﺻ ﻳﺍﻭﺩ ﺮ ﺰﮐﺮﻤﻟﺍﺪﺤﺘﻣ ﺎﻳ
ﮏﻳﺩﺰﻧ ﻲﻣ ﺕﺭﻮﺻ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻪﻴﺷﺎﺣ
ﺩﺮﻴﮔ . ﺵﻮﺟ ﮓﻧﺭ ﺪﻴﻔﺳ ﺍﺪﺘﺑﺍ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﮓﻧﺭ ﺰﺒﺳ ﹰﺍﺪﻌﺑ ﻲﻟﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﺪﻧﻮﺷ
. ﺵﻮﺟ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ،ﺎﻫ
ﻭ ﺩﺮﹸﺗ ،ﻢﻴﻘﻋ ﻪﮐ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻱﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﮎﻮﻧ ﺩﻮﺟﻭ ﺮﻃﺎﺧ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻩﺪﻴﻤﺧ
ﻲﻠﻤﺨﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺪﺳﺭ . ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻥﻭﺪﺑ
ﺖﺳﺍ ﮓﻧﺭ ﺪﻴﻔﺳ ﻥﺁ ﺖﺸﭘ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﻱﻮﺑ .
ﺵﻮﺟ ﺭﺩ ﺐﻠﻏﺍ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺎﻫ
ﺭﺎﻨﮐ ﻢﻫ ﺭﺍﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ
ﻞﮑﺷ ۳
‐ (A
،ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻫﺎﻇ (B
ﻭ ﺭﻮﭙﺳﺍ (C
ﺭﺩ ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ
T. brevicompactum
۸۶
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﮑﺷﺰﭙﻫﺎﻴﮔ ﺶﻧﺍﺩ ﻥﺍﺮﻳﺍ
ﻩﺭﻭﺩ ۴۰ ﻩﺭﺎﻤﺷ ، ۲ ، ۱۳۸۸
ﻲﻣ ﺐﻌﺸﻨﻣ ﹰﺍﺭﺮﮑﻣ ،ﻢﻈﻨﻣ ﻞﺻﺍﻮﻓ ﺭﺩ ﻭ ﺪﻧﻮﺷ
. ﻱﺎﻬﺘﻧﺍ
ﺐﻌﺸﻨﻣ ،ﻢﻴﻘﻋ ﻪﻤﻴﻤﺿ ﮏﻳ ﻪﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﺭﻮﻄﺑ ﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻲﻣ ﻢﺘﺧ ﺐﻌﺸﻨﻣ ﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﺩﻮﺷ
. ﻩﺪﻴﻤﺧ ،ﻲﻳﺎﻬﺘﻧﺍ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﻳﺍ
ﺖﺳﺍ ﺭﺍﺪﺑﻼﻗ ﺎﻳ ﻭ ﻲﺟﻮﻣ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ .
ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺭﺩ ﺐﻠﻏﺍ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﺪﻴﺸﮐ ﻲﻫﺎﮔ ﺎﻳ ﻲﻟﻮﭙﻣﺁ ﺎﺗ ﻱﻮﻀﻴﺑ ﺕﺎﺠﺘﺳﺩ ۶
‐ ۳ ﻲﻳﺎﺗ ﺩﻮﺟﻮﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺁ ﻭ ﻥﺎﺷﺩﺎﻌﺑﺍ ۳
/ ۳ ‐ ۵
/ ۲
× ۳ / ۸
‐ ۴ ﻲﻣ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺎﺗ ﻲﻠﻴﻄﺘﺴﻣ ﺎﻫ
ﻭﺭ ﺰﺒﺳ ﻭ ﻑﺎﺻ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻞﮑﺷ ﻱﻮﻀﻴﺑ ﻦﺷ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﺎﻬﻧﺁ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ۳
‐ ۲ / ۲
× ۶ / ۴
‐ ۸ / ۲ ﺖﺳﺍ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ .
ﻪﺑ ﻭ ﻩﺪﺷ ﻞﻴﮑﺸﺗ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﺑ ﺎﻫﺭﻮﭙﺳﻭﺪﻴﻣﻼﮐ ﺕﺭﻮﺻ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻱﻮﻀﻴﺑ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻪﺑ ﻭ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﻭ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧﺍ ) ﻞﮑﺷ ۴ .(
ﻞﮑﺷ ۴
‐ (A
،ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺮﻫﺎﻇ (B
ﻭ ﺭﻮﭙﺳﺍ ﻭ C
(D
ﺭﺩ ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻪﻧﻮﮔ
T. hamatum
Trichoderma harzianum Rifai
ﻪﻧﻮﮔ T. harzianum ﺶﺨﺑ ﻪﺑ
Pachybasium ﺩﻼﻛ ﻭ
Harzianum ﺩﺭﺍﺩ ﻖﻠﻌﺗ
. ﻪﻧﻮﮔ ﻥﺁ ﻑﺭﻮﻣﻮﺌﻠﺗ Hypocrea
lixii
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻲﻌﻳﺮﺳ ﺪﺷﺭ ﭺﺭﺎﻗ ﻦﻳﺍ ﻱﺎﻫ
ﺪﻧﺭﺍﺩ . ﻱﺭﻮﻃ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﻡﺎﻤﺗ ﺯﻭﺭ ﺭﺎﻬﭼ ﺯﺍ ﺪﻌﺑ ﺐﻠﻏﺍ ﻪﮐ
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﹸﻧ ﻱﺮﺘﭘ ﻚﺘﺸﺗ ﻲﻣ ﻝﺎﻐﺷﺍ ﺍﺭ ﻱﺮﺘﻣ
ﺪﻨﻨﮐ . ﺎﻣﺍ
ﻄﻗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺮ
ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳﺍ ﻱﺎﻫ ۹
‐ ۵ / ۷ ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ
ﺖﺳﺍ . ﻪﺴﻳﺭ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ ﺎﺗ ﺪﻴﻔﺳ ،ﻲﮐﺮﮐ ،ﻲﻳﺍﻮﻫ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﻱﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺪﻨﺷﺎﺑ
. ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﺑ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻂﻴﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻩﺪﻨﮐﺍﺮﭘ ﺕﺭﻮﺻ ﻭ ﺩﺮﻴﮔ
ﻪﺑ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻢﮐﺍﺮﺗ ﻞﻴﻟﺩ ﺩﺭﺍﺩ ﻱﺭﺩﻮﭘ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﻨﮔﺮﭘ ،ﺎﻫ
.
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻲﻫﺎﮔ ﺵﻮﺟ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﺩﻮﺟﻮﺑ ﺎﻫ ﻲﻣ
ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﻳﺁ
ﻡﻮﻴﻠﺴﻴﻣ ﻲﻣ ﻪﻃﺎﺣﺍ ﺪﻴﻔﺳ ﻱﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ
. ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﺭﺩ
ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ،ﺎﻫ ﺰﮐﺮﻤﻟﺍﺪﺤﺘﻣ ﺮﻳﺍﻭﺩ ﺭﺩ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳﺍﺯ
ﻲﻣ ﺕﺭﻮﺻ ﺩﺮﻴﮔ
. ﻪﺑ ﺍﺪﺘﺑﺍ ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﮓﻧﺭ
ﺰﺒﺳ
ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻦﺷﻭﺭ ﻲﻣ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻩﺮﻴﺗ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ
ﺪﻧﻮﺷ .
ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻴﻔﺳ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺖﺸﭘ ﺖﺳﺍ ﻩﺮﻴﺗ ﺩﺭﺯ ﮓﻧﺭ
. ﻲﺻﺎﺧ ﻱﻮﺑ
ﺯﺍ ﻲﻤﻧ ﻡﺎﻤﺸﺘﺳﺍ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺩﻮﺷ
. ﻪﻳﺍﺪﺟ ﺯﺍ ﻲﻀﻌﺑ ﺎﻣﺍ ﻱﻮﺑ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﮎﺎﺧ ﺪﻨﻫﺩ . ﻪﺑ ﹰﺎﺘﺒﺴﻧ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﻭ ﻢﻈﻨﻣ ﺭﻮﻃ
ﻲﻣ ﺩﺎﺠﻳﺍ ﺍﺭ ﻡﺮﻫ ﮏﻳ ﺭﺎﺘﺧﺎﺳ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﺪﻨﻨﮐ
. ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﹰﻻﻮﻤﻌﻣ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻞﮑﺷ ﻲﮕﻨﹸﺗ ﺎﺗ ﻞﮑﺷ ﻲﻟﻮﭙﻣﺁ ﺕﺭﻮﺻ
۴
‐ ۳
ﻪﺑ ﺎﻳ ﻭ ﻲﻳﺎﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻔﺟ ﺕﺭﻮﺻ
. ﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ
۶ / ۳
‐ ۴ / ۲
× ۸
‐ ۶ / ۳ ﻲﻣ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻝﻮﻃ ﻪﺘﺒﻟﺍ
ﺯﺍ ﺶﻴﺑ ﺎﺗ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧﺍ ﻱﺎﻫﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ۱۰
ﻲﻣ ﻢﻫ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ ﺪﺳﺭ
.
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻲﻏﺮﻣ ﻢﺨﺗ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﻜﺷﺍ ﻪﺑ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﮏﭼﻮﮐ ﺎﻫ
ﻩﺭﺍﻮﻳﺩ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺑ ﺎﺗ ﮓﻧﺭ ﻲﺑ ﻭ ﻑﺎﺻ ﻱﺍ
ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺭ
ﺪﻧﺭﺍﺩ ﻦﺷﻭﺭ .
ﺎﻬﻧﺁ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ۵
/ ۲
‐ ۲
× ۴ / ۳
‐ ۳ / ۲ ﺮﺘﻣﻭﺮﮑﻴﻣ
ﺖﺳﺍ . ﺭﻮﭙﺳﻭﺪﻴﻣﻼﮐ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻬﺘﻧﺍ ﺕﺭﻮﺻ ﻞﻴﮑﺸﺗ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﻭ ﻲﻳﺎ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﻪﺑ ﺎﻬﻧﺁ ﻩﺪﻳﺩ ﻱﻮﻀﻴﺑ ﺎﻳ ﻭ ﻲﺑﻼﮔ ﺎﺗ ﻱﻭﺮﮐ ﻝﺎﻜﺷﺍ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) ﻞﮑﺷ ۵ .(
Trichoderma virens (Miller, Giddens & Foster) von Arx.
ﻪﻧﻮﮔ T. virens ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
Pachybasium ﻭ
ﺩﻼﮐ Virens ﻪﻧﻮﮔ ﻥﺁ ﻑﺭﻮﻣﻮﺌﻠﺗ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ H. virens
ﺖﺳﺍ .
ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺳ ﺪﺷﺭ ﭺﺭﺎﻗ ﺩﺭﺍﺩ ﻲﻌﻳﺮ
) ۹ cm
‐ ۷ .(
ﻪﺴﻳﺭ ﻱﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻴﻔﺳ ﻭ ﻲﮐﺮﮐ ﻲﻳﺍﻮﻫ .
ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺭﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﻳﺍﺯ
ﻲﻤﻴﻌﻧ ﻥﺍﺭﺎﮑﻤﻫ ﻭ :
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺒﺷ ﺶﻨﻛﺍﺮﭘ ﻭ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ
Trichoderma ﺭﺩ
...
۸۷
ﺵﻮﺟ ﺭﺩ ﺎﻳ ﻭ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻩﺪﻨﮐﺍﺮﭘ ﻭ ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺭﺩ ﺢﻄﺴﻣ ﻱﺎﻫ
ﻪﺑ ﺎﻳ ﻪﻘﻠﺣ ﺕﺭﻮﺻ ﻲﻣ ﺕﺭﻮﺻ ﺰﮐﺮﻤﻟﺍﺪﺤﺘﻣ ﻱﺎﻫ
ﺩﺮﻴﮔ .
ﺖﻤﺴﻗ ﻩﺮﻴﺗ ﺰﺒﺳ ﮓﻧﺮﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ ﻦﺷﻭﺭ ﺰﺒﺳ ﻱﺎﻫ ﺭﺩ
ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺁ . ﻲﻳﺎﺑﺮﻬﮐ ﺩﺭﺯ ﮓﻧﺭ ﻪﺑ ﺎﻳ ﺪﻴﻔﺳ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺖﺸﭘ
ﺎﺗ ﻩﺮﻴﺗ ﺩﺭﺯ ﺖﺳﺍ
. ﻱﻮﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ ﺯﺍ
ﻪﻨﮔﺮﭘ ﺎﻫ ﺪﻋﺎﺼﺘﻣ ﻲﻤﻧ
ﺩﻮﺷ . ﻡﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﺎﻫﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ،ﻩﺪﻨﮐﺍﺮﭘ ﻲﻳﺍﺯ
ﻪﺑ ﻪﺧﺎﺷ ﺕﺭﻮﺻ ﻡﻮﻴﻠﺴﻴﻣ ﺯﺍ ﻲﺒﻧﺎﺟ ﻱﺎﻫ
ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻲﻳﺍﻮﻫ ﻱﺎﻫ
ﻲﻣ ﺐﻌﺸﻨﻣ ،ﻪﺘﻓﺎﻴﻧ ﺪﻧﻮﺷ
. ﻪﻤﻴﻧ ﺎﺗ ﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﻱﺍﺪﺘﺑﺍ ﻱﺎﻫ
ﺎﻬﺘﻧﺍ ﻑﺮﻃ ﻪﺑ ﺎﻣﺍ ؛ﺖﺳﺍ ﺐﻌﺸﻨﻣﺮﻴﻏ ﻭ ﻢﻴﻘﻋ ﺐﻠﻏﺍ ﻥﺁ ﻪﺑ ﺻ ﺭﻮﻓﻮﻳﺪﻴﻨﻛ ﺏﺎﻌﺸﻧﺍ ﺮﻫ ﻭ ﻩﺪﺷ ﺐﻌﺸﻨﻣ ﻢﻈﻨﻣﺮﻴﻏ ﺕﺭﻮ
ﻞﮑﺷ ۵
‐ (A-F ﻪﻳﺍﺪﺟ ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻉﻮﻨﺗ ﻱﺎﻫ
T. harzianum (G
ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﺎﻫ (H ﺎﻫﺭﻮﭙﺳﺍ
ﻞﮑﺷ ٦
‐ (A-C
ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﻪﻨﮔﺮﭘ ﻝﺎﮑﺷﺍ ﻉﻮﻨﺗ ﻪﻳﺍﺪﺟ
ﻱﺎﻫ
T. virens
(D-E
ﺪﻴﻟﺎﻴﻓ ﻫ ﺎ (F
ﺎﻫﺭﻮﭙﺳﺍ
