prseter latinam octo lingvarum Hungaricae, Germanicse, Gallicae,
Italicse, Slavicaa perfecta, Anglicae vero Grsecse ac Hebracise supra
mediocritatem notitia, moderatio, affabilitas, mansvetudo et
ex-cellens eloquentia merebantur utique, ut toto Professoralis officii
sui, plena cum satisfactione gesti, tempore ab omnibus jure
merito-que suspiceretur ; Amititiam tamen suam et cultum paucis
attri-111
b u i t , i n t e r q u o s praeter m e G y m n a s i i D i r e c t o r e m s u o s q u e Collegas, Spectabilis D o m i n u s L u d o v i c u s A l m á s y de Filitz, I . C o m i t a t u s Scepus. V i c e - N o t a r i u s , cultioris ingenii Vir e t m a g n u s O r a t o r ; P e r i l l u s t r i s p o r r o D o m i n u s olim I g n a t i u s A i c h n e r d e B o s b a c h Liberae Regiseque C i v i t a t i s h u j u s Consul, ob lingvae Italicse c o m m e r -c i u m ; d e n i q u e S p e -c t a b i l i s D o m i n a E l i s a b e t h a B o s z n y á k , L u d o v i -c i o l i m G l a t z i n g e r Caesareo—Regii, pensione d o n a t i , L o c u m t e n e n t i s V i d u a , s u b i n d e v e r o Caroli c o n d a m T ő k e de Csepánfalva, Caesaro—
R e g i i Capitanei, Consors e t S c i e n t i a r u m c u l t r i x , praecipue c e n s e n d i s u n t . I n eo amicis e t c u l t o r i b u s suis n u n q u a m satis d o l e n d u s , q u o d c u m suo L e u t s c h o v i a m a d v e n t u in t a l e h o s p i t i u m i m p e g e r i t , in q u o m e n s i b u s q u a t u o r v i x d u m elapsis c i r c u m v e n t u s , ac pollicitis dives, u t b a r b á r a F r a n c i s c o — W a g n e r i a n a ( E d i t , Tyrnaviae 1750) p h r a s i u t a r , vulnvs a tergo accepit, in l e t h a l e t r a n s i t u r u m . N o n d u m e n i m a b a c c e p t o e j u s m o d i v u l n e r e m e d i u s a n n u s a b i v e r a t , q u u m h a b i t a t i o n e m e t c o n v i c t u m insolentis ac imperiosi h o s p i t i s m u t a r e c o a c t u s , d i u t u r n a m sibi p a u l o p o s t febrim a c u t a m concivis-s e t ; ex q u a aegre a d m o d u m concivis-s e r v a r e p o t u i t , C a t h e d r a e j u concivis-s d e m
H u n g a r i c a p e r D o m i n u m V o l f g a n g u m Kiss, G r a m m a t i c a r u m Clas-s i u m ProfeClas-sClas-sorem, u l t r a m e n Clas-s e Clas-s q u a t u o r Clas-s u p p l e r i d e b e n t e .
D o m i n ó i n t e r i m J o a n n e P r a c h á r y , I I . G r a m m a t i c e s Classis Professore, 1 0m a J u n i i 1793 i n p r i m a r i u m Liberae Regiaeque Civi
t a t i s J u d i c e m electo, ac r e s i g n a t i o n e Cathedree suae p e r I . Superio-r e m R e g i a m Cassoviensem S t u d i o Superio-r u m D i Superio-r e c t i o n e m honoSuperio-rifice accep-t a accep-t a , e i d e m R e v e r e n d u m olim P a accep-t r e m H u b e r accep-t u m D l u h o l u accep-t z k y Con-v e n t u a l e m ex O r d i n e M i n o r u m S. F r a n c i s c i R e l i g i o s u m , e m e r i t u m scilicet H u m a n i o r u m S c h o l a r u m Professorem, officiose requisi-t u m , provisorie s u r r o g a v i . Q u i a v e r o Gabrieli D a y k a o p requisi-t i m e consrequisi-ti- consti-tei'it, Cathedree supplendse m u n u s Professorem H u n g a r i c u m respi-cere, i d e m sibi convaluisse visus, 1 5t a J u l i i t a m r e s p e c t u suae con-tinuandae, q u a m a l t e r i u s C a t h e d r a e supplendae s e m e t a p u d m e i n s i n u a v e r a t . Q u u m a u t e m ex d e b i l i t a t e sermonis, t i t u b a n t e incessu, e t e x h a u s t a corporis ac formae c o n s t i t u t i o n e c o n v i c t u s fuerim, e u n -d e m n e c -d u m i t a c o m p a r a t u m esse, u t vei p r o p r i a m c o n s c e n -d e r e , t a n t o m i n u s a l i e n a m s u p p l e r e C a t h e d r a m p o t u i s s e t , c o l l a u d a t o con-vallescentis zelo, a d c a p e s c e n d a m u l t e r i o r e m a d h u c o c t i d u a n a m q u i e t e m relegavi. O c t i d u o n o n d u m e l a b e n t e , i t e r u m se s t i t e r a t ; l i t e r a r i o i g i t u r concessu, n u m a d u t r a m q u e C a t h e d r a m c i t r a n ó v u m v a l e t u d i n i s p e r i c u l u m t u t e a d m i t t i possit, 2 6t a J u l i i c e l e b r a t o , v o t a
o m n i u m eo r e e i d e r u n t : Prselaudatse Cassoviensi Régise S t u d i o r u m D i r e c t i o n i r e p r s e s e n t a n d u m esse, D o m i n u m G á b r i e l e m D a j k a (így f)1 n e q u e a c t u i t a sibi r e s t i t u t u m h a b e r i , u t t a m G r a m m a t i c i s q u a m H u n g a r i c i s Praslectionibus sufficere v a l e a t , eo res recidit, u t i d e m s u a m q u i d e m H u n g a r i c a m c o n t i n u a r e coeperit, G r a m m a t i c a m v e r o C a t h e d r a m , a n n o scholastico alioquin a d finem v e r g e n t e , prsefatus P . D l u h o l u t z k y e r g a R e m u n e r a t i o n e m , s u b i n d e a l t i u s i m p e t r a t a m , s u p p l e v e r i t .
I n c o n c u r s u p o r r o , e r g a b e n i g n o - g r a t i o s u m E x c e l s i Consilii R e g i i s u b 5t a J u l i i 1793 e t N° 14642 I n t i m a t u m , r a t i o n e h u j a t i s G r a m m a t i c a r u m Classium Cathedrse p e r I . Cassoviensem R e g i a m S u p e r i o r u m S t u d i o r u m D i r e c t i o n e m sob 1 6t a e j u s d e m p r o l la
7b n s c i r c u l a r i t e r d i v u l g a t o , m e m o r a t u s G á b r i e l D a j k a m e , v e l u t
Locali D i r e c t o r e , prsesente e m i n e n t e r s u b s t i t i t , u t a d e o s u a Ma-j e s t a s S a c r m a , E x c e l s o Consilio R e g i o s u b 29. 8b r i s Nr o 25696 b e n i g n o - g r a t i o s e i n t i m a n t e , prsedictam I . G r a m m a t i c e s Classis C a t h e d r a m e i d e m c l e m e n t i s s i m e c o n t u l e r i t .
A d 4) I n C o n c u r s u p r o v a c a n t e U n g v á r i n i I I . H u m a n i t a t i s C a t h e d r a , p e r E x c e l s u m Consilium R e g i u m s u b 12. J u n i i 1795 Nr o 11889 b e n i g n o — g r a t i o s e o r d i n a t o , ac p e r I . Cassoviensem R e g i a m S u p e r i o r u m S t u d i o r u m D i r e c t i o n e m p r o 1 9a 7b n s a. e. c i r c u l a r i t e r d i v u l g a t o , G á b r i e l D a j k a p a l m a m c o n c u r r e n t i b u s d e n u o pree-r i p u i t , a t q u e i t a h i n c 13. 9b n s 1795 a d I I . H u m a n i t a t e m U n g v á r i n i d o c e n d a m c o m m u n i desiderio sui relicto, t r a n s i v i t .
A d 5) Comicis, e x I t á l i a oriundis, Leutschovise a h q u o t e m p o r e c o m m o r a n t i b u s , G á b r i e l D a j k a c e r t u m E p i g r a m m a I t a l i c o idio-m a t e t a n t a c u idio-m a p p r o b a t i o n e confecit, u t p r o n a t i v o I t a l o e t insigni P o é t a h a b e r e t u r . I t a e t i a m occasione q u a d a m D o m i n i s Volf-g a n Volf-g o K i s s , G r a m m a t i c a r u m , e t Mathise H i r h o l t z e r , E l e m e n t a r i o Classium Professoribus, d i s t i n c t a m H u n g a r i c o r u m v e r s u u m , sibi d i c t a n d o r u m , m a t é r i á m a s s i g n a n t i b u s , p r i o r i q u i d e m h e x a m e t r o s , huic v e r o elegiacos v e r s u s H u n g a r i c o s i n suo Cubili o b a m b u l a n d o t a n t a c u m facilitate u n o e o d e m q u e t e m p o r e d i c t a b a t , u t v i x suf-fecerint scribere.
A d 6) A c c l u d o D a j k a i a n o s , i n C o r o n a t i o n e m modernee Caasarese, ac Csesareo-Regiee M a j e s t a t i s F r a n c i s c i I I ; nec n o n i n m o r t e m m e a e olim c o n s o r t i s e d i t o s h u j a t i b u s t y p i s v e r s u s ; es i n s u p e r
1 A l e v é l t o v á b b i s z ö v e g é b e n is. Szerk.
113
a d j e c t o , d e n a t u m G á b r i e l e m D a j k a , p l u r a e j u s m o d i p o e m a t i a conscripsisse, ac n o t o c u i d a m suo P e s t i n u m fine impressionis t r a n s -p o s i t a nec rece-pisse, n e q u e d i v u l g a t a vidisse.
A d 7) N u l l á m V e r s u u m : Gyújts fáklyákat Hymen etc. Letit-schoviae n o t i t i a m , p r o u t n e q u e illius Klára inire p o t u i .
A d 8) P o e m a t i o n m e u m L a t i n u m Salve magnanima Soboles Avxjusta Theresae etc. p e r G á b r i e l e m D a j k a , u t o b s e r v o , i n H u n -g a r i c u m v e r t i c o e p t u m : Idvez lé-gy méltó Phoenixe Theresa porának etc. n u m a d u m b i l i c u m d e d u x e r i t , ignoro.
A d 9) M a t r i c u l a c o p u l a r o t u m P a r o c h i a l i s Ecclesise Liberae Regiseque C i v i t a t i s L e u t s c h o v i e n s i s a d S. J a c o b u m M a j o r e m t e s t -t a -t u r : G á b r i e l e m D a j k a de U j h e l y c u m S u s a n n a R e i c h a n n o 1792 die 12. A u g u s t i , t e s t i b u s I g n a t i o H a l b s c h e t M a r t i n o S z i m a k , h u j a -t i b u s Civibus a d A d n i . R e v e r e n d o D o m i n ó Loci P a r o c h o Volf-g a n Volf-g o K r e n c o p u l a t u m fuisse. S u s a n n a hsec e r a t filia J o a n n i s olim R e i c h , h u j a t i s Civis e t p u p i l l a r i s Cassae I n s p e c t o r i s .
A d 10) D u a s h a b u i t proles femellas, p r i m i s vitae suae m e n s i b u s m o r t u a s .
A d 11) V i d u a Gábrielé D a j k a i a n a U n g v a r i n o L e u t s c h o v i a m r e d u x , l e v a t o semel p r o s e m p e r e x b e n i g n a R e s o l u t i o n e R e g i a , p e r E x c e l s u m Consilium s u b 14. F e b r . 1797 N™ 2884 i n t i m a t a , a n n u i m a r i t a l i s Salarii f l o r e n o r u m 450 G r a t i o n a l i , p o s t q u a m d u o b u s fere a n n i s a d s e c u n d a v o t a n u s q u a m e x p e t e r e t u r , se P e s t i n u m i n t e r Comicos recepisse, hinc v e r o P o s o n i u m p r o G u b e r n a t r i c e d i v i t i s c u j u s d a m Judsei filiarum t r a n s i v i s s e fidedigne r e f e r t u r .
A d 12) Gábriel D a j k a collectiones m e a s , de R e b u s H u n n o r u m A s i a t i c o E u r o p s e o r u m c o n s c r i p t a s , diligenter v o l v e b a t , e t n o n -n u l l a sibi, e x c e r p t a f a c i e b a t . N o t a b i l i o r a Operis h u j u s o b j e c t a in S u p p l e m e n t o A n a l e c t o r u m Terrse Scepusiensis a n n o 1802 h u j a t i b u s t y p i s e d i t o , ac d i s e r t e in e j u s d e m N o t i s s p a r s i m c o n t i -n e -n t u r .
A d 13) G á b r i e l D a j k a , H u n g a r i c u s a d h u c Professor, V o c a b u -l a r i u m , in c o n s e q u e n t i a m prasscriptse Institutionum Lingvae Hun-garicae adumbrationis, ac d i s e r t e p a g i n a 20a c o n t e n t a i n v i a t i o n i s , m i h i die 20a A u g u s t i 1793 s u b s t r a v e r a t , q u o d m e d i o I . D i s t r i c t u a l i s Regiaa Superioris S t u d i o r u m D i r e c t i o n i s E x c e l s o Consilio R e g i o re-p r s e s e n t a t u m est. M a t é r i á m q u o q u e Grammatica?, Hungarica? i n U s u m D i s c i p u l o r u m s u o r u m s y n o p t i c e c o n s c r i p t a m e t ordine, u t v i d e t u r , s a t s y s t e m a t i c o d e d u c t a m , q u a m n e m p e D o m i n u s
Profes-Kazinczy F. levelezése. X X I I . 8
sor Michael F e k e t e , i n H u n g a r i c a ejus C a t h e d r a successor, sibi desc r i p s e r a t , ea desc u m p e t i t i o n é a d v o l v o , u t e d i t i o n e m r e l i q u i a r u m P o é -t i c a r u m e -t B i o g r a p h i a m Gabrielis D a j k a , s u b S p e c -t a b i l i s Dvrse c a l a m o e x s i s t e n t e m , i n d u o b u s e x e m p l a r i b u s , u n o q u i d e m i n t e r A c t a G y m n a s i i , a l t e r o a u t e m i n m e a B i b l i o t h e c a p r o p e r e n n i Professoris h u j u s m e m ó r i a a s s e r v a n d i s , g r a t i o s e suo t e m p o r e largiri n o n d e d i -g n e t u r C e t e r u m u l t e r i o r i b u s -gratiis e t f a v o r i b u s j u -g i t e r d e v o t u s , c o n s t a n t i v e n e r a t i o n i s c u l t u persisto.
S p e c t a b i l i s ac P e r i l l u s t r i s Dvrse.
Leutschovise 28. 7b r i s 1805.
S e r v u s h u m i l l i m u s J o a n n e s B á r d o s y ,
1. C o t t u m S c e p . a c B e r e g h Tlae J u d r i s e A s s e s s o r e t R e g . L e u t s c h o v .
G y m n . D i r e c t o r m p .
[ A s á r o s p a t a k i f ő i s k o l a i k ö n y v t á r i k é z i r a t t á r b a n ő r z ö t t e r e d e t i r ő l . Ú j h e l y i D a y k a G á b o r m a r a d v á n y P a p i r o s a i . 2r. 1 1 3 0 . s z . 3 1 — 3 3 . l a p . K i a d t a m a z Irodalomtört. Közlemények 1 9 1 2 : 1 9 9 — 2 0 2 1.]
(Kazinczy a maga számára, Bárdosy e leveléből, pontról-pontra haladva, a következő jegyzeteket készítette:)
B á r d o s y J á n o s Ú r ' levele.
1. D a y k a G á b o r a ' H e l y t a r t ó T a n á c s n a k 1792. J a n . 7d k ö l t R e n d e l é s e á l t a l M a g y . N y e l v P r o f e s s o r á n a k n e v e z t e t i k - k i Lőcsére 350 f. fizetés m e l l e t t . lOd M a r t . a z o n eszt. o d a ér, és l l - d b e n be
köszön.
2. T a l e n t o m a , t u d o m á n y a , s z o r g a l m a , d e á k , m a g y a r , n é m e t , francia, olasz, t ó t n y e l v e k t u d á s a , a ' g ö r ö g n e k pedig és a n g o l n a k 's z s i d ó n a k is a l k a l m a s é r t é s e , szelídsége, j á m b o r s á g a , é k e s e n szollása d i c s é r t e t n e k . T á r s a s á g a ki v o l t . (Major T e o k é n é A s s z o n y h o z én a j á n l o t t a m v o l t levélben). A ' h á z i g a z d á j á v a l b a j a . E n n e k g o r o m b a -s á g a i m á -s -szállá-st f o g a d t a t n a k vele. E ' m i a t t forró n y a v a j á b a e-sik.
N é g y h o l n a p i g K i s s F a r k a s G r a m m . Prof. suppleálja.
3. P r a c h á r y J á n o s I I . G r a m m . P r o f . 1793. 10. J u n . V á r o s B í r á -j á v á v á l a s z t a t i k . E n n e k h e l y é b e B á r d o s y D l o h o l u c z k y H u b e r t Mino
r i t á t s u r r o g á l j a . D ( a y k a ) n e h e z t e l e z é r t , m i v e l ez a ' s u r r o g a t i o a ' M.
N y e l v ' P r o f e s s o r á t illette, 's 15. J u l . s ü r g e t i , h o g y ez n é k i a d a t t a t n é k . B e t e g e b b v o l t m i n t h o g y a z t n é k i m e g e n g e d n i l e h e t e t t v o l n a .
115
D a y k a C o n c u r s u s t t a r t v á n B á r d o s i az I . G r a m m . C a t h e d r á r a , eminenter subsistit, ( B á r d o s y n á l : substitit!) 's e z t a ' t a n í t ó i szé
k e t 29. 8, , r 1793. k ö l t p a r a n c s m e l l e t t elnyeri.
4. A' H e l y t a r t ó T a n á c s 13. N o v . 1795. D a y k á t I I . H u m á n . P r o f . k ü l d i U n g v á r r a .
5. Az olasz színjátszók c s u d á l j á k olaszul í r t v e r s é t . — K i s F a r k a s és H i r h o l c z e r M á t y á s p e d i g á l m é l k o d n a k , h o g y a ' D a y k á n a k á l t a l o k a d o t t m a t e r i á r a eggyszerre h e x a m e t e r t és másféle v e r s e t olly k ö n n y ű s é g g e l d i c t á l a ' s z o b á b a n fel 's alá j á r v á n , h o g y ezek alig g y ő z t é k írni.
6. D a y k á n a k n é m e l l y d a r a b v e r s e i t közli, 's m o n d j a , h o g y D a y k a n y o m t a t á s v é g e t t l e k ü l d ö t t e P e s t r e v a l a m e l l y I s m e r ő s é h e z v e r s e i n e k c s o m ó j á t ; d e a z o k m e g n e m j e l e n t e k n y o m t a t á s b a n , é s D a y k a ő k e t k é z í r á s b a n sem k a p t a vissza.
E z t a ' c s o m ó t V i r á g B e n e d e k , a ' P o é t a , a j á n d é k b a n k ü l d ö t t e n e k e m , m i d ő n n e m is á l m o d t a m t ö b b é , h o g y v a l a h a meg
k a p h a s s a m . V e r e s k o r d o v á n y b a áll a ' n y o m t a t á s a l á k é s z í t e t t k é z í r á s a u t o g r a p h i a i g y ű j t e m é n y e m b e n . (Jelenleg a Magyar 'Tudományos Akadémia Könyvtárában.) V i r á g i s m e r t e D a y k á
-hoz v o n s z ó h a j l a n d ó s á g a i m a t , 's l á t t a a ' V e r s e k b e n , h o g y D a y k a is s z e r e t e t t e n g e m , 's úgy ítélte, h o g y j o b b k e z e k b e n n e m
teheti-le a becses e r e k l y é t .
7. K i n e k í r a t o t t a ' Gyújts fáklyát etc. és ki az a ' Klára, L ő c s é n s e n k i n e m t u d j a .
8. E l v é g e z t e e D a y k a a ' B á r d o s y P o e m a t i o n j á n a k lefordítá
s á t : Salve magnanimee soboles a u g . Theresse, n e m t u d j a . 9. M a t r i c u l a r i s jegyzés a ' D a y k a l a k o d a l m i n a p j a felől.
10. D a y k á n a k k é t l y á n y k á j a k e v é s h a l n o p o k i g élt.
11. Az ö z v e g y U n g v á r r ó l h a z a é r v é n , f e l v e t t e a ' 450 f. g r a t i o n a -list, 's k é t e s z t e n d e i g s e m k é r e t t e t v é n férjhez a z u t á n , P e s t r e m e n t a ' T h e a t r a l i s t á k n á l v e n n i s z o l g á l a t o t . O n n a n P o z s o n y b a m e n t eggy g a z d a g z s i d ó n a k g y e r m e k e i t n e v e l n i .
12. B á r d o s i n a k g y ű j t e m é n y e i t , d e R e b . H u n n o r u m Asiatico-E u r o p a e o r u m s z o r g a l o m m a l f o r g a t t a , 's e x c e r p á l g a t t a .
13. M a g y a r V o c a b u l a r i u m o t írt, 's b e a d t a . Az ő M. N y e l v b e l i P r o f . successora, Prof. F e k e t e M i h á l y Ú r , az ő G r a m m a t i c á j á t leírta, 's a z t v e l e m közli B á r d o s y Ú r .
8*
14. K é r , h o g y k é t e x e m p l á r t a ' verseiből 's B i o g r a p h i á j á b ó l , h a a z o k k i j ö v e n d e n e k , n e k i és a ' G y m n a s i u m n a k küldjek.»
[ E r e d e t i j e a s á r o s p a t a k i f ő i s k o l a i k ö n y v t á r k é z i r a t t á r á b a n , a D a y k a -k ö t e t 1 5 — 1 6 . l a p j á n . K i a d t a m a z Irodalomtört. Közleménye-k 1 9 1 2 : 2 0 3 . 1.]
5461. (82l/a.)
Kazinczy — H a n n u l i k J á n o s C h r y s o s t o m u s n a k .
C h r i s o s t o m o H a n n u l i k
e Scholis piis F r a n c . K a z i n c z y s a l .1 I d ago, vir longe doctissime, u t c a r m i n a m o r t u i mei a m i c i Gabrielis D a y k a , professoris p r i u s Leucsoviensis m o x U n g v a r i e n s i s , quse H u n g a r i c e e t L a t i n é reliquit, circa i n i t i u m a d v e n t u r i a n n i p r o d e a n t : sed hsesi i n n o v i s s i m o poetae c a r m i n e , m a n u i t a festi-n a festi-n t e e x a r a t o , u t legi i festi-n festi-n o festi-n festi-nullis locis p l á festi-n e festi-n o festi-n possit. A t q u e his curis i m p l i c i t u s a d a u x i l i a t r i c e m o p e m principio p o é t a r u m , q u o t e r r a H u n g a r a t ú l i t , confugio, T e q u e v i r m a x i m é , v e h e m e n t e r oro, u t p r o eo, q u o i n p r o v e c t i o n e m l i t e r a r u m fereris s t u d i o , c a r m e n h o c recensere, s p h a l m a t a ejus e m a n d a r e , l a c u n a s q u e q u a s h a b é t e x p l e r e velis. D e v i n c i e s h a c b o n i t a t i tuse testificatione n o n e d i t o r e m t a n t u m h a r u m r e l i q u i a r u m , sed m a n e s e t i a m Daykas mei, q u e m p o p u l a r e s n o s t r i , i n c o l u m e m i g n o r a r u n t n u n c f l e b u n t ex oculis s u b l a t u m . R e s p o n s u m m i h i t u u m c u r s o r Velejtensis r e d d e t , n a m m e febres, q u i b u s d i v e x o r , a d e x t r e m u m O c t o b r e m i n d o m o v e n e -r a n d i m e i soce-ri, h u j u s loci d e t i n e b u n t . Vale vi-r e x i m i e ! U t i n a m t e di p a t r i i o r n a m e n t o c o m u n i s m a t r i s , diu i n c o l u m e m s e r v e n t ! D a b a m N a g y K á z m é r i i , in a g r o Z e m p l é n , a d C a s s o v i a m , p r i d i e C a l e n d a s O c t o b r i s MDCCCV.
[ M á s o l a t a M a g y . T u d . A k a d é m i a k ö n y v t á r á b a n . M . í r o d . L e v e l e z é s , 4 r . 3 4 . s z . M e g v a n a p i a r i s t a - r e n d b u d a p e s t i k ö n y v t á r á b a n i s . K a z . l e v . 6 : 5 4 8 . 1 ]
1 M a a k a d t a m e z e n l e v e l e m r e . I d e í r o m v á l t o z t a t á s n é l k ü l . M u t a s s a m i t í r t a m d e á k u l . S z é p h a l o m , M á r t i u s 1 8 d . 1 8 1 9 . K ( a z i n c z y ) F ( e r e n c z ) .
1 1 7
5462. (823/er.)
B o d n á r A n t a l — K a z i n c z y n a k .
T e k é n t e t e s U r a m !
M a v e t t e m a ' T e t t e s U r n á k b ö t s ö s levelét, m e l l y b e n n s a j n á l v a é r t e t t e m b e t e g e s k e d é s é t . A z o m b a n n é p e n a l k a l m a t o s ü d ő b e n1 v e t t e m : m e r t h o l n a p i p o s t á n , a mellyel u g y a n t s a k e z t e t is k ü l d ö m S e m l y é n b e , k ü l d ö t t e m v o l n a a ' k i v á n t , és m e g igért élete le í r á s á t D a y k á n a k . — S z e n t M a r i a [ i ] - v a l ő n e m t a n ú i t , h a n e m Szolártsik-k a l v e t é l Szolártsik-k e d e t t . D e m e g b e t e g e d v é n e t t ő l is el m a r a d t . S z e n t M a r i á i v a l é n t a n u l t a m e g y g y o s k o l á b a n n , és m é g is P e s t r e a ' S e m i n a r i u m b a e g y ü t t m e n t e m D a y k á v a l . E z P a r a d o x u m , d e m e g v i l á g o s í t o m ; É n a ' Philosofiát el v é g e z v é n s e n k i E g e r b e a ' P a p s á g r a föl n e m v e t e t t e t v é n , m i v e l h o g y m é g Filozófus kis p a p o k v o l t a k , a ' F ö l d m é r ő Commissiohoz r a g a s z k o d t a m . O t t t ö l t ö t t e m B o r s o d v á r -m e g y é b e n n k é t e s z t e n d ő t . E g y k o r h a z a j ö n D a y k a M i s k o l t z r a , a k k o r v é g e z v é n a ' Filozófiát, és m á r E g e r b e n a ' P a p s á g r a k a n d i d á t u s lévén, m e g szollit e n g e m a ' régi ö s m é r e t s e g b ő l , h a v o l n a é m é g k e d v e m a ' P a p s á g r a ? m e n n y e n az Ú r , xigymond, E g e r b e föl
veszik m i n d e n b i z o n n y a l . F ö l é b r e s z t e t t e b e n n e m a ' m á r t s a k alig pislogó s z i k r á t , s z a v á t f o g a d t a m , el m e n t e m E g e r b e , és é p e n S z e n t A n n a n a p j á n bé v é t e t t e m 17972 's D a y k á v a l A u g u s z t u s v é g z e t é v e l P e s t r e m e n t e m . D e a ' h a r m a d i k e s z t e n d ő b e n n m e g v á l t o z o t t k e d v e m . K i m e n t e m , és a k k o r m i n d j á r t P é t s e t t e x t r a o r d i n a r i u s P r o
-•fesszor, a z u t á n p e d i g L ő t s é n O r d i n a r i u s l e t t e m . I t t 1 7 9 1d l k b e n n - m e g h a l l v á n , h o g y D a y k a a ' t o l e r a n t z i á r o l igen m e g v i l á g o s o d o t t P r s e d i k a t z i o t m o n d v á n k i k ü l d e t t e t e t t , és Sikszón V i t é z I m r e B a r á t o m n á l t a r t ó z k o d i k . M a g a m h o z föl h o z a t t a m L ő t s é r e , vesz
t é r e ; M e r t a ' házi G a z d á m L e á n y á v a l szoros B a r á t s á g b a ereszke
d e t t , melly h a l á l á t o k o z t a . Felesége m o s t P o z s o n y b a n a ' T h e á t r o m k ö r ü l forgolódik. G y e r m e k e s e m m i sem m a r a d t , a ' m e l l y e g y g y e t -len egj'gy s z ü l e t e t t , m e g h a l t , m é g A t t y a e l ő t t szerentsére. í g y t e h á t a ' D a y k a v a l ó s á g o s n e m e s família k i f o g y o t t . — B ő v e b b e n le í r t a m a ' D a y k a é l e t é t ; de, m i v e l a T . Ú r ezen f á r a d t s á g o t m a g á r a v á l a l n i m é l t ó z t a t i k , igen ö r ö m e s t k ü l d ö m csak a rövid leírást : a n n y i v a l
1 A l e v é l í r ó a h o s s z ú ő h a n g o t o - v e l j e l z i . Szerk.
2 K a z i n c z y j e g y z e t e : ^Gondatlan volt Bodnár, itt 11'91'-ben ment Dayká
val Pestre. Dayka 1796. megholt. 17 87-et kell vala irnia.o 1
i n k á b b , h o g y t a r t o t t a m is t ő l e n e t a l á m v a l a m e l l y b a j t szerezzek m a g a m n a k az I g a z s á g o t k i m o n d v á n m i n d k i b o t s á j t a t á s á n a k o k a m e l l e t t , m e l l y e t D a y k a s o h a m e g n e m ö s m é r t I g a z s á g o s n a k ; m i n d p e d i g Felesége e r á n t . A ' T . Ú r m i n t az illyen d o l g o k b a n n t u l a j d o n k á r á v a l is t a p a s z t a l t a b b F é r j fiú k i fogja p ó t o l n i az én hij á n y o s s á g o m a t , ú g y h o g y s e n k i n e k o r r á t m e g n e szúrja. T ö b b n y i r e (így!) k i v á n v á n , h o g y b e t e g s é g e a ' T . Ú r n a k m e n n é l előbb egészségé v á l t o z z o n 's m a g a m a t Ű r i K e g y e l m é b e a j á n l v á n k ü l ö n ö s T i s z t e l e t t e l v a g y o k
A T e k é n t e t e s U r n á k
E g e r b e , M i n d s z e n t h a v á n a k 4 -d i k é n 1805.
A l á z a t o s szolgája B o d n á r A n t a l m p . I g e n n a g y h á l a a d á s s a l m e g k ö s z ö n n é m , h a a ' T . Ú r olly K e g y e l m e s l e n n e h o z z á m , és e n g e m el u t a s í t a n a , a v a g y jegyzéseit v e l e m k ö z ö l n i m é l t ó z t a t n a az é n O r t h o g r a f i á m e r á n t . F ő k é p ' ezek e r á n t : föl, köll, e l m é j ö k , szívok, 's a ' t . — A k é t u t o l s ó félére v a g y o n o k o m ; d e a k é t első félére m e g v a l l o m e g y é b b o k o m n i n t s , h a n e m h o g y a z ő ű s z á m o s a b b légyen n y e l v ü n k b e n n . Az A d j o n és a d g y o n 's a ' t . k ö z ö t t is h a b o z o k : m i n d a ' k e t t ő n e k h a t a l m a s t á m a s z s z a i v a n n a k , a j á n l o m m a g a m a t , és h a b á t o r k o d n á m a Méltóságos Gróf U r a t , m i n t régi F ő D i r e c t o r U r a m a t a l á z a t o s a n t i s z t e l n é m ! —
[ A s á r o s p a t a k i r e f . f ő i s k o l a i k ö n y v t á r k é z i r a t t á r á b a n ő r z ö t t e r e d e t i r ő l . A D a y k a - k ö t e t 2 1 — 2 2 . l a p j a . M e g j e l e n t A b a f i L . : Dayka Gábor költe
ményei. B p . 1 8 8 0 . 1 2 3 — 1 2 5 . 1.]
5463. (823/6.)
F e k e t e I m r e — K a z i n c z y n a k .
1T e k i n t e t e s és k ü l ö n ö s e n t i s z t e l t U r a m !
E l o l v a s v á n t e k . U r a s á g o d n a k f. é. a u g . 17-én h o z z á m i n t é z e t t becses levelét, m i v e l l á t t a m , h o g y az e l h u n y t D a y k a G á b o r
élet-1 E l e v e l e t F e k e t e l a t i n n y e l v e n í r t a . A D a y k a - k ö t e t b e n l e v ő e r e d e t i r ő l k i a d t a m a z Irodalomtörténeti Közlemények 1 9 1 2 : 2 0 4 — 2 0 6 . l a p j á n . M a g y a r f o r d í t á s b a n M a z u c h E d é t ő l m e g j e l e n t e l ő b b a z Irodalomtörténet 1 9 1 3 : 3 4 7 — 4 9 . 1 . , m a j d a Gyöngyösy Irodalmi Társaság Évkönyvének I I I . k . ( 1 9 1 2 — 1 9 1 5 ) 1 0 3 — 1 0 5 . 1.]
119
r a j z a ü g y é b e n e l ő t e r j e s z t e t t k é r d é s e i r e kellően alig t u d n é k v á l a szolni, l e g o t t l e v é l b e n f ö l k é r t e m B á r d o s y J á n o s u r a t , a lőcsei g i m n á z i u m i g a z g a t ó j á t , h o g y m i v e l n á l u k (t. i. L ő c s é n ) a m i D a y k á n k -r ó l t ö b b e t t u d h a t n a k , d o l g a i n a k m e g í -r á s á b a n l e g y e n szíves e n g e m t á m o g a t n i . A d e r é k férfiú n e m t a g a d t a m e g t ő l e m k ö z r e m ű k ö d é s é t . F o l y ó é v i s z e p t . 2 8 - á n m á s o l a t b a n h o z z á m k ü l d ö t t l e í r á s á b ó l , m e l y e t m i n t j e l e z t e , t e k . U r a s á g o d h o z is e l j u t t a t o t t , a z t l á t o m , h o g y a b b a n a D a y k á r a v o n a t k o z ó k é r d é s e k e g é s z e n U n g v á r r a v a l ó é r k e zéséig t e l j e s e n k i v a n n a k f e j t v e . S z á m o m r a t e h á t c s u p á n D a y k a u n g v á r i d o l g a i n a k összefoglalása m a r a d h á t r a , m e l y i m e a k ö v e t k e z ő :
D a y k a G á b o r 1795 d e c z e m b e r 20-án feleségével sz. R e i c h Zsu
z s a n n á v a l e g y ü t t t e l j e s e n b e t e g e n s e g y é b k é n t t e r m é s z e t é n é l f o g v a v é z n a t e s t a l k a t t a l é r k e z e t t L ő c s é r ő l U n g v á r r a . A l i g h o g y m e g p i h e n t , h o g y ú j t a n s z é k é v e l j á r ó d í j a z á s á n a k k i u t a l v á n y o z á s a , m e l y e t az á l l á s e l f o g l a l á s á n a k n a p j á t ó l s z o k t a k ^ k i u t a l n i , l e g k i s e b b h a l o g a t á s t se s z e n v e d j e n , d e c z e m b e r 21-ik n a p j á n á l t a l a m , m i n t h e l y beli i g a z g a t ó á l t a l s z o k á s o s ü n n e p é l y e s s é g g e l a I I . h u m á n , o s z t á l y t a n á r i á l l á s á b a h i v a t a l o s a n b e v e z e t t e t e t t . M i n t h o g y a z o n b a n e g y r é s z t a téli u t a z á s n a g y o n m e g v i s e l t e , m á s r é s z t , m i v e l i g e n g y e n g e e r ő b e n v o l t , h o g y m a g á t j o b b a n összeszedje, n é h á n y e l ő a d á s b a n , m a g a m is a z i s k o l á b a n h a l l g a t v a a z o k a t , k ö n n y í t e t t e m a z új t a n á r m u n k á j á n .
Az első félévi v i z s g á l a t u t á n , m e l y e t teljes d i c s é r e t é r e s az é n a n n á l t i s z t á b b ö r ö m ö m r e f e j e z e t t b e , m e r t j ó l l e h e t m é g fiatal v o l t , m é g i s az i n t é z e t t a n í t á s i e r e d m é n y é r e n é z v e a l e g s z e b b r e m é n y t n y ú j t o t t a , k ö h ö g é s i r o h a m o k k í n o z z á k , ereje fogy, t e s t e f o l y t o n sor
v a d . Á m b á r a m i l e g h í r e s e b b o r v o s a i n k s e m m i f á r a d s á g o t n e m k í m é l t e k , h o g y egészségét h e l y r e á l l í t s á k , v a g y l e g a l á b b b a j á t e n y h í t s é k , m i v e l b e t e g s é g e m i n d a m e l l e t t a n n y i r a e l h a t a l m a s o d o t t , h o g y m i n d e n f á r a d o z á s u k h i á b a v a l ó n a k l á t s z o t t , h o g y m i n d e n t m e g p r ó b á l j o n , r é s z i n t ö n s z á n t á b ó l , r é s z i n t m á s o k r á b e s z é l é s e foly
t á n 1796 j ú l i u s 2 6 - á n n e j é v e l e g y ü t t K a s s á r a m e n t . I t t a z o r v o s i g o n d o z á s o n k í v ü l m é l t . B r . S a h l h a u s e n M ó r k a s s a i t a n k . k i r . fő
i g a z g a t ó ú r n a k , v a l a m i n t k a r t á r s a i n a k és m á s o t t a n i b a r á t a i n a k s o k s z o r o s v í g a s z t a l á s á b a n v o l t része. A z o n b a n m a k a c s b e t e g s é g e m i n d e n e n d i a d a l m a s k o d v á n , v i s s z a t é r t U n g v á r r a s j ó l l e h e t i t t ú j r a g y ó g y k e z e l t e t t e m a g á t , 1796 o k t . 2 0 - á n t ü d ő v é s z b e n c s e n d e s e n k i l e h e l t e l e l k é t . M á s n a p a z őszi s z ü n e t a l a t t k i t e l h e t ő iskolai ü n n e
-pélyességgel az i t t e n i t e m p l o m b a n S á n d r o v i c s I . g i m n á z i u m i h i t o k t a t ó á l t a l a h o l t t e s t m e l l e t t v é g z e t t s z e r t a r t á s , g y á s z b e s z é d el
m o n d á s a és az én, a b o l d o g u l t r ó l t ö b b a d a t o t t a r t a l m a z ó elégiám 1 s z é t o s z t á s a u t á n a K á l v á r i a - h e g y e n fekvő közös t e m e t ő b e n a t ö b b i h í v e k k ö z ö t t , összes i s m e r ő s e i n e k n a g y b á n a t á r a h a n t o l t á k el t e t e m é t .
Az e m l í t e t t g y á s z b e s z é d , B a c s i n s z k y A n d r á s m u n k á c s i p ü s p ö k ú r ő e x c e l l e n t i á j á h o z , v a l a m i n t h o z z á m í r t k ö l t e m é n y e i v e l e g y ü t t , m e l y e k b e n b e t e g e s k e d é s e a l a t t orvosa t a n á c s á r a k é r t k ö n n y ű sze-r e d n y e i b o sze-r t m e g é n e k e l t e , a n n y i sze-r a e l k a l l ó d t a k , v a g y fiókjában r e j t v e m a r a d t a k , h o g y t ö b b é n e m t a l á l h a t ó k .
Az e l h u n y t n a k sírhelye az u g y a n o t t n y u g v ó k n a g y s z á m a és a s ü p p e d é k e s , z á p o r e s ő k t ő l a l á m o s o t t t a l a j m i a t t m á r m o s t is alig i s m e r h e t ő fel.
N a g y o b b s z á m ú b i z a l m a s b a r á t o t i t t l é t é n e k r ö v i d t a r t a m a és m e g t á m a d o t t egészsége m i a t t n e m v o l t a l k a l m a szereznie. K o v a l i k G y ö r g y , az ő i d e j é b e n n á l u n k az I . h u m á n , o s z t á l y és K r i t s f a l u s i G y ö r g y , a m a g y a r n y e l v t a n á r a é r i n t k e z t e k vele b i z a l m a s a b b a n és g y a k r a b b a n . E z u t ó b b i betegsége a l a t t és h a l á l a u t á n is h e l y e t t e s í t e t t e .
Összes t a n í t v á n y a i t s z e r e t t e s a z o k v i s z o n t és m é l t á n k e d v e l t é k híres t a n á r u k a t . K ü l ö n ö s e n k i v á l ó t a n í t v á n y a i t k e d v e l t e ; ilyen v o l t p é l d á u l V a l k o v s z k y J á n o s , jelenleg a n a g y v á r a d i kir. a k a d é m i a t a n á r a , L ő l e y S á n d o r , jelenleg U n g v á r m e g y e alügyésze. K ü l ö n b e n i d e m e l l é k e l t e m a t a n u l ó ifjúság u g y a n a z o n évi n y o m t a t o t t é r d e m -s o r o z a t á t .2
M i n t h o g y a m i D a y k á n k t a n á r k o d á s a e l ő t t az egri k i s e b b p a p n e v e l ő b e v o l t fölvéve, valószínű, h o g y k e r e s z t l e v e l é t m a g á v a l o d a v i t t e és o t t h a g y t a .
G á b o r u n k , m í g egészségi á l l a p o t a e n g e d t e , á l l a n d ó a n ügyes, s z o r g a l m a s , m u n k a s z e r e t ő , t e e n d ő i b e n p o n t o s v o l t , sőt betegsége a l a t t is, a m e n n y i r e csak l e h e t e t t , t a n u l m á n y a i v a l foglalkozott.
1 F e k e t e e m e z e l é g i á j a m a i s m e g v a n a s á r g a D a y k a - k ö t e t b e n e l e v é l u t á n , F e k e t e k é z í r á s á b a n , E . F . a l á í r á s s a l s a M a g y a r M e r c u r i u s ( 1 7 9 6 . X C V I I I . s z . ) p é l d á n y á b a n , m e l y a l á , m i v e l n é v t e l e n ü l j e l e n t m e g , K a z i n c z y
• o d a í r t a : «Emericus Fekete, Director LOCCIUS.D
2 M a i s m e g v a n a D a y k a - k ö t e t b e n . N y o m a t o t t K a s s á n 1 7 9 6 - b a n . 2 r . 2 1 e v . E C l a s s i f i c a t i o « I n S c h o l a I I . H u m a n i t a t i s » c í m e u t á n K a z i n c z y o d a j e g y e z t e : «Sub Gabr. Dayka.o
M a g y a r á z a t a , m e l y e t o t t h o n g o n d o s a n á t g o n d o l v a a d o t t elő az i s k o l á b a n , világos és r e n d s z e r e s v o l t . S z e r é n y t e r m é s z e t ű , b é k e - és fegyelemszerető v o l t , e z e k t ő l n e m v o l t e l t é r í t h e t ő . N e m csoda t e h á t , h o g y ezen e r é n y e i v e l m i n d e n k i n e k , akivel r ö v i d i t t l é t e a l a t t é r i n t k e z e t t , j ó i n d u l a t á t m e g n y e r t e . M i n d e z e k e t m é g kiegészíti őszinte v a l l á s o s s á g a .
M i n t h o g y a f e n t i e k b e n xxgy g o n d o l o m r ö v i d e n u g y a n , d e őszin
t é n T e k i n t e t e s U r a s á g o d ó h a j á n a k eleget t e t t e m , k i v á l ó t i s z t e l e t t e l v a g y o k t e k . U r a s á g o d n a k
U n g v á r , 1805. o k t . 5.
a l á z a t o s szolgája : F e k e t e I m r e s. k .
az u n g v á r i g i m n á z i u m i g a z g a t ó j a . [ A z e r e d e t i l a t i n s z ö v e g ű l e v é l a s á r o s p a t a k i f ő i s k o l a i k ö n y v t á r D a y k a - k ö t e t é b e n , a 3 5 — 3 8 . l a p o n . M a g y a r f o r d í t á s á t a Gyöngyösy írod.
Társ. Évk. I I I . k . 1 0 3 — 1 0 5 . l a p j a i r ó l k ö z l ö m . ]
5464. (827/a.)
H a n n u l i k J á n o s C h r y s o s t o m u s — K a z i n c z y n a k .
F r a n c i s c o K a z i n c z y J o a n n . C h r y s . H a n n u l i k s a l !
L i t t e r a s t u a s , q u a s p r i d i e Calend. O c t o b r . scripsisti, ego P e s t i n o r e v e r s u s die 15a O c t . percepi. T u a c a u s s a l i b e n t e r facili v e n a d e d u c t u m c a r m e n c o m p l e b o sic, u t a u c t o r i sui l a u s m a n e a t . E t quis n o l i t bonis r e b u s h a n c o p e r á m i m p e n d e r e ? Prsesertim patrise c a u s s a e t p e t e n t i b u s illis, q u i b u s id d e n e g a r e h o n e s t u m n o n est. Ceeterum n e solicitudine a n g a r i s scribo t i b i hsec eo ipso die, q u o d o m u m redii, m o d o t u q u o q u e significes n u m a d K á z m é r e p i s t o l a d i r i g e n d a sit, si e a m p o s t u l t i m u m d i e m o c t o b r i s d i m i t t e -r e m ; a u t s a l t e m j u b e a s e a m a d t e di-rigi, si a d K á z m é -r se-rius p o r t a t a fuerit c u m t u j a m aberis. Aio e n i m a d e x t r e m u m O c t o b r e m T e ibi m o r a s t r a c t u r u m .
P e s t i n i nxxper c o n v e n t u m h a b u i m u s I n s t i t u t i n o s t r i sodales, in q u o Provinciáé Prsesidem d e l e g i m u s . E g o o r a t o r i s e t secretarii m u n e r e f u n c t u s adfui. E t quia i m m i n e r e t e m p o r i s m u t a t i o n e m o b s e r v a v i , p r o p e r a r e d o m u m c o a c t u s s u m ; n u n c a b s o l v o ea, quse P e s t i n i c o n s c r i b e n d a in hoc negotiis fuissenfc. E t q u i a a n t e p r i m a m 9bris perficienda s u n t , tuse n u n c s t a t i m v o l u n t a t i servire n o n p o s s u m . H o c t e scire volui, u t m e j u s t a e j c u s a t i o n e u t i cognoscas.
I n c o m p a r a b i l i viro, socero t u o ignoti h o m i n i s n o m i n e v e n e r a t i o n e m dicito, si sequum censes, m e vero a d t u o illo a d h u m a n i t a t e m p r o p e n s i s s i m o a n i m o c o m p l e c t e r e Vir doctissime e t L a t i n o o r e n i t i d i s s i m e ! Si v e r s u s in o b i t u m L u d o v i c i K e n g y e l m i h i amicissimi a m e d a t o s n o n legisti, scriptos m i t t a m , d u m id volueris. V a l e . D a b a m a d d i e m 1 5a m O c t . 1805.
Descriptio ver is.1
I n t e m p e s t a n o t i s e t g l a c i e n u n a x
D e c e s s i t t e p i d i s b r a m a f a v o n i i s e t c . e t c . u s q u e : V e i p r o j e c t u s h u m i G r a m i n e o i n t l i o r o
V e i n i x u s b a c u l o p o s t m é d i u m d i e m e t c . e t c . u s q u e a d v e r s u m : C u j u s p r o p i t i o m u n e r e c u m p y r o I n a m c e r a s u s e s t p r i m a V e r n i s l u x u r i a t p r u n u s . . . ( ? ) I b r e v i s ; u t e t h o c t o l l a m u s . E t s e s e c e r a s u s m o l l i t e r e x p l i c a t
D o n a t u r a b r e v i n o n n o c u u m c i b u m . N e c t e t r a n s i e r i m s t r e m i e n a v i t a U t p u p p e s i n a q u a m l i t t o r e d i m o v e s , D u m p l e n a n i t i d a í l a m p a d e O y n t b i s e A l t e r n o q u a t i u n t G r a t i a ; h u m u m p e d e P e r c a m p o s q u e C e r e s r u r i c o l i s p á r a t Q u a ; c a r p u n t c a l i d o s i d e r e g a u d i a , S i t u t o r p i a c i d u s g a u d i a r e s p i c i t , A n n o p r o p i t i a s a t t r i b u e n s v i c e s . N a m s i c d e l i c i a s r u r i s a m a b i l e s M o r t a l i p o p u l o t o l l e r e d e s t i n e t N a t u r a f a c i e s t r i s t i t i a m i n d u e t E t v e r s q u a l i d u l u m s e g é m e t a s p i c i .
V e r s u s istos cur sic t e r m i n e m hoc t e m p o r e , facile vides, e t alioquin in m o r t e d e s i n i t ipse H o r a t i u s , c u m veris d e s c r i p t i o n e m p i n g e t . E g o m a l u i in s u m m i n u m i n i s v o l u n t a t e í i n e m i m p o n e r e . M a l u i t i b i p r i m o t e m p o r e satisfacere, q u a m e x p e c t a t i o n e t e duci. E g o q u o q u e r o g a t u s prsesertim a u c t o r i t a t e Samuelis T e l e k i , quse L y r i c a scripsi p o s t d u o s T o m o s a n n o 1782 e d i t o s colligi in n o v o s 4. libros L y r i c a e t u n u m e p o d o n ( t a n t u n d e m efficiant d u o T o m u l o j a m v u l g a t i ) e t luci publicse p a r o d a r e . Q u o d d i c t u m .Denisius a m e o b t i n u e r e v o l u i t , i p s e q u e p a r a b a t e d i t i o n e m p r o c u r a r e .
Mireris E x - S o c i u m . Sed t u n c difficulter i n d u c i p o t u i , q u a m v i s
1 K a z i n c z y e z t j e g y e z t e f e l e k ö l t e m é n y h e z : « N B . A 3 - i k l a p o n a D e s c r i p t i o V e r i s - b e n e g y s z ó h i á n y z i k . »
1 2 3
v e n u s t a m polliceretur e d i t i o n e m . H o c D a y k a i a n u m c a r m e n t e r s u m e s t e t i n d i c a t a u c t o r e m fuisse R o m a n o g u s t u i m b u t u m .
Misi n u p e r a d t e , c a r m e n de P a l a t i n i i t i n e r e s c r i p t u m . I d c u m K a r o l i n i Collegium i n v i s e r e t n o s t r u m , ac s u p r e m u s Comes V é t s e i1 u n e e i d e m d e s c r i b e r e t , a j e b a t m o d e s t e : nosco, nosco, e u m q u e i t e r u m l o q u e r e t u r ille, d i c e b a t iste : n o t u s est, n o t u s m i h i . Cseterum, t u n c i n a d v e n t u m ejus nil dedi, i m p e d i t u s g r a v i segri-t u d i n e . Sed serius m o n i segri-t u s i n r e d i segri-t u m B u d á m scripsi q u o d a d segri-t e m i s e r a m .
C u m f r a t r e t u o B i h a r i e n s i2 t u n c c o n v e n i . Vir j a m p o t u i d i g n o s c e r e q u e m j u v e n e m v i d e r e m d u m esset a p u d T e l e k i u m . S a t i s sit. Vale, e t m e a m a . D a b a m a d d i e m 24 O c t . 1805. M. K a r o l i n i .
Si c a r m e n m e u m de F r a n c i s c o I I . d u m Austriae Caesar íieret, e t a l t e r u m d e A l e x a n d r o , Russiae i m p . n o n d u m legisti, faciam u t h a b e a s .
[ K a z i n o z y t ó l j a v í t g a t o t t m á s o l a t a a M a g y . T u d . A k a d . k ö n y v t á r á b a n . M . í r o d . L e v e l e z é s . 4 r . 3 4 . s z . ]
5465. (829/ct.)
B o d n á r A n t a l — K a z i n c z y n a k .
E g e r , 2 5t 0 8b r i s 1805.
T e k i n t e t e s U r a m !
S o k L e v e l e z ő3 B a r á t j a i m v a n n a k és v o l t a k ; d e s o h a olly kész
séget, olly szoros m e g fejtéseit m i n d e n k é t s é g e s k e d é s e i m n e k , é s a z o k n a k fontos el o s z l a t á s a i t s e n k i t ő l n e m v e t t e m . — Még k ö s z ö n n i is m é l t ó z t a t i k n é k e m K e d v e s D a y k á m r ó l t e t t t s e k é l y T u d ó s í t á s a i m a t ! — B o l d o g I s t e n ! h a ö r ö k ö s í t h e t n é m a z o n v a l a h a leg j o b b B a r á t o m n a k , a v a g y t s a k ö r ö k ö s í t é s é b e n az ő n e v é n e k , t s a k leg k i s s e b b részemis l e h e t n e , n e m v o l n a h a t h a t o s b B a l z s a m ; m e l l y az Ö é r e t t e b ú s a n k o d ó s z í v e m e t e n y h í t h e t n é . — A z o n d ü t s ő s é g e t É n egészszen a T e k i n t e t e s Ú r t ó l v á r o m ; a ' T e k i n t e t e s U r a t r e n d e l t e a ' Gondviselés, a ' k i ezen leg szebb v i r á g j á b a n n el h u n y t
1 B a r o N i c o l a u s V é c s e y d e H a j n á c s k ő , C o m e s C o t t u s S z a t m a r i e n s i s , C a m e r a l i s a d m i n i s t r a t i o n i s , C a s s o v i e n s i s a d m i n i s t r a t o r .
2 F r á t e r m e u s , d e q u o h i c s e r m o e s t D i o n i s i u s e s t , s u b s t . V c o m e s B i h a r i e n s i s , h o m o V e n t r i s o b e s i . F . K . ( a z i n c z y ) .
3 A l e v é l í r ó a h o s s z ú ő ű h a n g o k a t Ö í i - v e l j e l z i . Szerk.
g y e n g e m a g y a r P o é t á t a ' v i l á g e l ő t t m e g ösmértesse, és ö r ö k ö s i t t s e . É n t s a k H á l á k a t a d o k az E g e k n e k ezen g o n d v i s e l é s é r t ; A ' m e g h o l t n a k n e v é b e n p e d i g a ' T i k e n t e t e s U r á l t a l ő i r á n t a t e t t n y u g h a t a t l a n és mégis f á r a d h a t a t l a n m u n k á i t a l a z a t o s s a n k ö s z ö n ö m .
H o g y D a y k a M i s k o l t z o n és n e m e g y e b ü t t s z ü l e t e t t ; a ' m e l l e t t felelek. — N e m egyszer o l v a s t a m m a g a m a ' m a t r i c u l a b a n n m i n d az ő, m i n d a ' m a g a m születésem n a p j á t , m i d ő n v a k a t z i ó k b a n o d a h a z a l é v é n m i n t k l e r i k u s o k a ' P a r o c h i á n n t s o p o r t o z t u n k . — D e ; m i d ő n P e s t r e m e n t ü n k , p a r a n t s o l a t u n k lévén a r r a , o d a m a g u n k k a l v i t t ü k k e r e s z t l e v e l ü n k e t . É s így e' bizonyos. H a n e m h o g y 1768-ban és pedig 22-dik M a r t z i u s b a s z ü l e t e t t , e z t így h o z o m k i : ( m e r t m e g v a l l o m a r r a n e m e m l é k e z e m ) . A z t jól t u d o m h o g y h á r o m eszten
d ő v e l Iffjabb v o l t n á l a m , m e r t g y a k r a n m i d ő n a m i n t s z o k o t t az Ifjak k ö z t m e g esni, az ü d ő k o r r ó l v e t e k e d é s t á m a d o t t v o l n a köz
t ü n k , így s z o k t a m D a y k á t b o s s z a n t a n i : « L a u d a t e p u e r i D o m i n u m , » m e l l y e n ő g y a k r a n fel is i n d u l t , és öszsze s z i d o t t , e g y k o r ki f a k a d v á n í g y f e l e l t : A ' jó g y ü m ö l t s fa h a m a r a b b m e g érleli az ő g y ü -m ö l t s é t . — H o g y 22-dik M a r t z i u s b a , o n n é t t e t t e -m fel; h o g y t u d o -m a ' M a g y a r k a t o l i k u s s z ü l ő k n e k a z o n s z o k á s á t , h o g y g y e r m e k e i k e t a ' l e g k ö z e l e b b j ö v e n d ő ö s m é r e t e s s z e n t n e k n e v é r e keresztelik.
24-dik M a r t z i u s b a v a g y o n pedig G á b r i e l A r k a n g y a l . — E l é g az ahoz, h o g y D a y k a M i s k o l t z o n és p e d i g 1768-dikban s z ü l e t e t t , e z t m e r e m b á t r a n állítani. É s t s o d á l o m , h o g y a ' M a t r i c u l a b a n n fel n e m t a l á l h a t t á k , h o l o t t É n t ö b b s z ö r o l v a s t a m . — K a s s á n a ' P h i l o s o p h i a -n a k első e s z t e -n d e j é b e -n D a y k á t m e g előzte Szolartsik az ösméretes, és F e t t József U r , a k i m o s t i t t , m i n t világi P a p a ' J u r i d i c a F a c u l -t á s b a n a H i s -t ó r i á k a -t -t a n í -t j a . N é k e m k e d v e s B a r á -t o m és D a y k á n a k is h o l t i g j ó B a r á t j a , I g e n szelíd J á m b o r e m b e r szerető, és t s u p a e m b e r s é g e s egy P a p , kihez h a s o n l ó k b á r s o k a n v o l n á n a k . — A b e r L e i d e r ! H a r t ist es u n t e r I h n e n e i n e m ehrlichen M e n s c h e n fortzu-k o m m e n ! — P h t y s i s n e fortzu-k n e v e z t e D a y fortzu-k a , m a g a az ő v o l t n y a v a l y á j á t , és m i n d e n k o r t a r t o t t tőle, v i g y á z o t t i s m a g á r a , m e r t V i t z a y v a g y F u n k e r u r a k közzűl (nem t u d o m m e l l y i k v o l t Aesculapiussa) Lel
kére p a r a n t s o l t ; m i n d a k k o r i g , m é g v e s z t é r e m e g n e m h á z a s o d o t t . Mikor D a y k a P e s t r e m e n t se ő se én egy szót se t u d t u n k n é m e t ü l , o t t e g y ü t t , r e n d e l v é n m a g u n k n a k b i z o n y o s ó r á t , P . H a n n u l i k J á n o s , v o l t P i a r i s t a m o s t p e d i g a ' c s a n á d i m e g y é b e n P a p , oskola t á r s u n k ú t m u t a t á s a m e l l e t t t a n u l t u k m e g . Ö B o l d o g a b b t e h e t s é g ű lévén h a m a r á b b m e g t a n u l v á n , e n g e m e l h a g y o t t , á l t a l m e n t m á s
1 2 5
n y e l v e k t a n u l á s á r a , m í g én a ' N é m e t t e l t ö r t e m az e s z e m e t . — A F r a n t z i a n y e l v t a n u l á s á r a m i n d é g u n s z o l t , h o z z á is f o g t a m v a g y k é t s z e r , d e az o l v a s á s b a belé f á r a d v á n , t o v á b b n e m m e h e t t e m . N o n o m n i b u s licet a d i r e C o r i n t h u m .
L ő t s é n t a n í t a n i k e z d e t t e a ' M a g y a r n y e l v e t G á b o r u n k 1792-dik e s z t e n d ő n e k legelső h o l n a p j á b a n n . — U n g v á r t R h e t o r i k á t n e m P o é s i s t t a n í t o t t . D e u g y a n t s a k o t t i s , és m é g n a g y o b b m é r t é k b e n n elő fordul a ' Poésis. — M é l t ó z t a s s o n m a g á t a r r a m e g e m l é k e z t e t n i : h o g y a P á p i s t a G y m n a s i u m o k b a n előbb t a n í t t a t i k a Poésis, ú g y o s z t á n a R h e t o r i k a . Legelső Professzor v o l t ő U n g v a r t , á m b á r leg I f j a b b .
A z t m é g el f e l e j t e t t e m fel j e g y e z n i : h o g y m i n e k u t á n n a D a y k a , betegsége m i a t t S z o l á r t s i k és F e t t t á r s a i t ó l el m a r a d o t t , és a P h i l o s o -p h i a n a k első e s z t e n d e j é t r e -p e t á l n i k é n t e l e n í t t e t e t t , a k k o r K u k o l n i k Básilius U r , a ' ki az u t á n Z a m o s c é b e n v a g y L e m b e r g b e n L e n g y e l o r s z á g b a n v o l t a ' P h y s i k á n a k Professzora, v o l t a v e t e k e d ő t á r s a , d e e n n e k e n g e d n i k e l l e t t D a y k a m e l l e t t . Az ó m b a n D a y k a m a g a n a g y o n d i t s é r t e K u k o l n i k o t .
A z t t u d o m , h o g y D a y k a g y a k r a n m é g P o s t a és fellyebb v a l ó T a n u l ó k o r á b a n , h a m e g s z ó l í t o t t u k h o g y erről v a g y a m a t á r g y r ó l m o n d j o n egy p á r v e r s e t ; a z o n n a l kész v o l t , és k e v é s g o n d o l k o z á s r a h e l y e s D i s t i c h o n o k a t k ö p ö t t . D e m é g a k k o r a ' m a g y a r P o é z i s n e k híre s e v o l t .
Az o r t h o g r a p h i a b e l i T u d ó s í t á s a i t a T . Ú r n a k ú g y el f o g a d o m , és k ö v e t e m , h o g y az ellen s o h a se v é t e k . É s á m b á r egy k ö n y v e t (ösmeretes k ö n y v : a ' K r i s z t u s követéséről), m e l l y e t a ' m i n a g y M e t z e n a s u n k , 's E r s e k ü n k P a r a n t s o l a t j á r a n é m e t b ő l m a g y a r r a for
d í t o t t a m , ollyan ő-s o r t h o g r a p h i á v a l í r t a m meg, mégis a z t a n y o m t a t ó a l á m á s k é p fogom b o t s á t a n i . A l á z a t o s a n k ö s z ö n ö m a ' T . U r . T u d ó s í t á s á t , és e s e d e z e m m é l t ó z t a s s o n n é k e m m e g e n g e d n i , h o g y a ' T . Ú r h o z , m i n t o r s z á g u n k b a n a ' l e g n a g y o b b M a g y a r h o z az illyen e s e t e k b e n f o l y a m o d h a s s a k . M a g a m a t U r i k e g y e l m é b e n a j á n l v á n a leg m e l l y e b b t i s z t e l e t t e l v a g y o k
A T e k i n t e t e s U r n á k A l á z a t o s szolgája B o d n á r A n t a l . A sietős í r á s n a k h i b á j i e r t a l á z a t o s a n e n g e d e l m e t k é r e k .
[ A s á r o s p a t a k i f ő i s k . k ö n y v t á r D a y k a - k ö t e t é b e n ő r z ö t t e r e d e t i r ő l . 1 1 3 0 . s z . 1 3 — 1 4 . l a p . M e g j e l e n t A b a f i L . : Dayka Gábor költeményei. B p . 1 8 8 0 . 1 1 9 — 1 2 3 . 1.]
5466. (836/a.)
K a z i n c z y -— Id. B á r ó W e s s e l é n y i M i k l ó s n a k .
N a g y V á r a d o n , a ' V g y e G y ű l é s é n a ' Sessioban, 26 N o v b r . 1805.
N a g y M é l t ó s á g ú B á r ó , Cs. K . K a m a r á s U r k ü l ö n ö s t i s z t e l e t ű U r a m !
É p p e n m o s t és i t t közli v e l e m C s a n á d y I s t v á n , B á t y á m P é c h y I m r e U r n á k , hozzája í r t k é t leveleit. A z o k b ó l e x t r a c t u s t c s i n á l t a m , és az a l a t t m i g az I n s u r r e c t i o kölcségére czélzó Conscriptio m ó d j a felől t a n á c s k o z á s és hosszas beszéd t a r t a t i k , ezen l e v e l e m e t h i r t e l e n é b e n í r o m a ' T á b l á n á l :
P e s t e n , dd° 1 3d i k N o v e m b r .
Ő Felsége a ' C s á s z á r n é éjjeli 11. ó r a k o r i n d u l t el Bécsből, és n o h a előre k ü l d ö t t p a r a n c s o l a t o t , h o g y a ' l o v a k m i n d e n s t a t i ó k o n készen v á r j á k , n é h o l 2 óráig is k é n t e l e n v a l a v á r a k o z n i a l o v a k u t á n , ú g y h o g y c s a k reggeli 7 ó r a k o r é r k e z h e t e t t le P o z s o n y b a . A' Cászári l a k ó h e l y b ő l m i n d e n l e s z á l l í t t a t o t t ; a ' k i n c s és p é n z rész s z e r i n t B u d á r a és Selymeczre, rész szerint O l m ü c z b a v i t e t e t t . D e a ' confusióban o t t h a g y t a k v a g y 800 á g y ú t (itt V á r a d o n a z t m o n d j á k , h o g y n e m nyolcz s z á z a t , de e z e r k é t s z á z a t ) 's 40. m i i h ó t é r ő r e z e t és t e m é r d e k p u s k a p o r t . A ' Cs. és a ' Cs.né s eggy H e r c z e g A s s z o n y O l m ü c z b a , a ' t ö b b i Császári h á z t a g j a B u d á n v a n .
A ' C a n c e l l á r i á t a ' P a l a t í n u s dissolválni fogja. P a l a t i n a l i s S t a a t s R a t h o z e r i g a l t . E z e k n e k t a g j a i ezek :
1. Gróf B r u n s z v i k J ó s e f . 2. Gr. I l l é s h á z y I s t v á n . 3. B a l o g P é t e r , 4. P e r s o n . Semsei.
N e m e s e k k ö z z ű l : 1. v o l t S e p t e m v i r Bezerédi, 2. V a y Jósef.
3. M a j t h é n y i László L t l i s Consil. és P é c h y I m r e . E z e k h e z m é g o s z t á n d e n o m i n á l t a t t a k : 1. a ' I u d e x Curise S z e n t i v á n y i F e r e n c z .
2. a ' K a l o c s a i É r s e k Gróf Kollonics László. 3. B . O r c z y L á s z l ó E x c e l l . és 4. Gr. B a r k o c z i F e r e n c z .
A ' F r a n c z i a N o v b r . 12dikén m e n t bé B é c s b e . Szépen viseli m a g á t , a ' Bécsiek d i c s e k s z e n e k szelid v o l t á v a l , de bezzeg n e m a ' M u s z k á é k k a l .
E z e n levélhez én ezen V á r a d o n közönségesen beszéllt h í r t t e s z e m :
N a p ó l e o n S c h ö n b r u n k ö r ű i (v. S c h ö n b r u n b a n ) f o g o t t q u a r t é l y t .
127
d e M ü r a t Generálist Bécsi C o m m e n d á n s n a k t e t t e , és ez az A l b e r t H e r c z e g Bécsi P a l é j á b a n fogott l a k á s t . A l b e r t o t t k é t cselédet, s z a k á c s o t és m i n d e n m ő b l t h a g y o t t a ' F r a n c i a Generális s z á m á r a , 's M ü r á ezen t e k i n t e t e t igen é r z é k e n y e n f o g a d t a . B o n a p a r t e m á s n a p 48 ezer e m b e r t a ' l e g n a g y o b b p a r á d é b a n csengő m u z s i k a a l a t t d e f i l i r o z t a t t a a ' Bécs ú t s z á j i n 's M o r v á b a k ü l d ö t t e .
B á t y á m P é c h y I m r e Ű r m á s o d i k levele dd° P e s t 18a 9bris.
A ' m i s e r e g ü n k öszve e g g y e s ű l v é n a ' M u s z k á k k a l a ' F r a n c z i a t m e g v e r t e . M o r t i e r és S c h m i d elestek. E z a ' S c h m i e d m i n d e n bizo
d a l m a v o l t a ' m i a r m a d á n k n a k . — A ' M u s z k a a ' c s a t a u t á n M o r v a felé v o n t a m a g á t , h o g y az ú t b a n lévő M u s z k a sereggel öszve c s a t o l h a s s a m a g á t . Az ellenség p e d i g u t á n n a m e n t . — A ' franczia B é c s b ő l e l b o c s á t o t t a az első p o s t á t M a g y a r O r s z á g r a , d e n e m b o c s á t t ö b b p o s t á t .
NB. í g y írja ezt P é c h y : de a ' Bécs t á j é k á r ó l l e é r k e z e t t e m b e r e k a z t beszélik, h o g y b o c s á t j a a ' p o s t á k a t , L a n d k u t s c h e r e k e t ; eggy K u r i r t elfogott, leveleit fel n e m b o n t o t t a , sőt m e g v e n d é g e l v é n t o v á b b e r e s z t e t t e , a ' franczia T i s z t e k a ' m i T i s z t j e i n k e t c s a k a ' c s a t á b a n n é z i k ellenségnek, k ü l ö m b e n vélek esznek, i s z n a k .
N o v b n e k l ö d i k é n 40 franczia k a t o n a P o z s o n y elébe j ö t t ; n é g y k ö z z ű l ö k m a s z k í r o z t a m a g á t , eggy c s o l n a k r a ü l t , á l t a l m e n t a ' D u n á n h a j n a l k o r , a ' r e p ü l ő híd m e l l e t t álló s t r á z s a kezéből a ' f e g y v e r t k i t e k e r t e , a ' f e g y v e r t a ' D u n á b a v e t e t t e , a ' t ö b b i h á r o m legény a ' h a j ó s o k a t b a j o n e t t e k k e l s z u r k á l t a 's így a r r a kénszeri
t e t t e , h o g y a ' h i d a t v i g y é k á l t a l ; 's ezek a h i d a t á l t a l v i t t é k . A k k o r o s z t á n a ' h í d a ' F r a n c z i a 48. e m b e r b ő l álló seregecske k e z é b e j u t o t t , a ' k i k a z t m e g t a r t o t t á k , és o t t s t r á z s á l j á k .
( N B . i t t V á r a d o n a z t beszéllik, h o g y p a r a n c s o l a t j a v o l t a ' m i e i n k n e k , h o g y e n g e d e l m e s k e d j e n e k a ' f r a n c z i á k n a k ; n e m a k a r v á n irritálni.)
D é v é n n é l P o z s o n y felett eggy h i d a t v e r t , 's 4 ezer e m b e r t á l t a l s z á l l í t o t t a r a j t a .
( N B . E z a ' 4000 e m b e r P o z s o n y o n csengő m u z s i k a szó a l a t t végig m e n t Holics felé.)
0 Felsége a ' Császár Gr. G y u l a i Generálist e l k ü l d t e B o n a p a r t é h o z , f e g y v e r n y u g v á s t k í v á n t á l t a l a . B o n a p a r t e a z t felelte, h o g y a z t ezen CJonditiok a l a t t á d : 1. Velencze és T y r o l i s a d a t t a s s é k á l t a l n e k i p r o v i s o r i s c h . 2. a ' M u s z k a az Ö Fels. ditiojiből m e n j e n
k i a z o n n a l . 3. a ' M a g y a r I n s u r r e c t i o c o n t r a m a n d á l t a s s é k . E z t Ö Fels. teljesíteni n e m a k a r t a .
(A' F e l s . K i r . F a m í l i a , n e v e z e t e s e n a ' K o r o n a Örököse K a s s á r a k ü l d e t e t t ; a ' M a y l a n d i F e r d i n á n d E p e r j e s r e ; a ' S a l z b u r g i E l e c t o r F e r d i n á n d H e r c z e g ide j ő V á r a d r a a ' P ü s p ö k i r e s i d e n t i á b a ; a ' M a g y a r K o r o n a M u n k á c s r a u t a z o t t . )
Gróf Pálffy Miklós Generális és P o z s o n y i v á r k a p i t á n y a eggy T i s z t e t k ü l d e Generális Vial-hoz, m e g k é r d e n i , h o g y m i é r t fog-lalta-el a P o z s o n y i r e p ü l ő h i d a t ? Vial a z t felelte, h o g y vissza a d j a , s ő t az egész M a g y a r földről vissza v o n j a m a g á t , 's s z a v á t á l l o t t a . A z t beszéllik, így írja P é c h y , h o g y B é c s b e n v e r b u a l t a t , s á n -c z o k a t á s a t , a ' fa' ölit 6. f o r i n t r a l e s z á l l í t o t t a , é l e t e t v é t e t és a z t i n g y e n o s z t a t j a - k i a ' n é p k ö z t t .
( V á r a d o n m o n d j á k , h o g y a ' P a l a t í n u s r e n d e l é s e k e t t e t t , h o g y B é c s n e k k ü l d j e n e k M a g y a r o r s z á g r ó l é l e t e t és h ú s t . Az a u s t r i a i széleken f e k v ő V á r m e g y é k p e d i g p a r a n c s o l a t o t k a p t a k , h o g y n e i n s u r g á l j a n a k , h a n e m c s a k a ' r e s o l v á l t p a r a s z t legénység s t a t u á l -t a s s é k ; 's m i n d e z -t a z o n okból, h o g y az ellenség n e i r r i -t á l -t a s s é k . — B e r n a d o t t e és D a v o u s t k é t C o l o n n b a n m é g y K á r o l y H e r c z e g e t f e l k e r e s n i ; k i t M a s s z é n á v a l h á r o m oldalról a k a r k ö r ű i v e n n i . A ' G y ő z e d e l e m G e n i u s a lebegjen K á r o l y H e r c z e g ü n k f e l e t t ! h a ő is s z e r e n c s e t l e n v o l n a , o d a v o l n a a ' m i H a z á n k . Ö Felsége O l m ü c z -b a n v a n , v a g y n é m e l l y m á s h í r e k szerint B e r l i n -b e n . O t t v a n S á n d o r Cs. is. A z o n b a n a ' P r u s s u s Cseh O r s z á g b a n is b e n n v a n , H a n n o v e r b e is b e m e n t , olly p r s e t e x t u s a l a t t , h o g y H a n n o v e r b e n az a n g l u s u r a l k o d á s j u s s a i t helyreállítja.)
E g g y P e s t i k e r e s k e d ő az a t y j á t ó l S t u t t g a r d b ó l levelet k a p o t t , h o g y o t t h e t v e n ezer franczia új t r u p p v á r a t i k N o v e m b . 2 3 d i k á r a . E d d i g irja az ú j s á g o k a t P é c h y .
T e g n a p a z a z 25d. N o v e m b . R h é d e y L a j o s V g y é n k n e k Ó b e s t e r é v é v á l a s z t a t o t t . E z a ' V á r m e g y e e g g y ü t t fog á l l í t a n i eggy R e g e m e n t e t Szabolcs és S z a t t h m á r Vgyével, U g o c s a v a l M á r a m a r o s s a l Békéssel, C s o n g r á d d a l , a ' H a j d ú k k a l és K u n o k k a l . F o r m a r u h á j u k világos b ú z a v i r á g szín, a r a n y r a . Csákójok zöld.
129