phus exponeret. Fieri autem hoc facile poterit, ut in liane deducamur sententiam, Aristarchum etiam eo tempore, quo al-teram curabat editionem suam Homericorum carminum tracta-tam illam Diss. 1 p. 25. 29. 34, diplas illas versibus librorum Ζ et Η appingendas in animo quum volveret, incertum hae-sisse, utrum ab ipso quoque Homero ut ab heroibus ab eo pictis scribendi usum abjudicaret necne; post editionem de-mum alteram emissam deductum ilium esse éo, ut ne Home-rum quidem ipsum scripsisse statueret. Quam in sententiam cum probabilitate abibis ubi concesseris verum esse quod equidem demonstrasse mihi videor in Jahnii annali. 67, 6, 638 sq, ea, quae Eustathius et schol. V locis supra appositis nar-rant, ad initium libri Κ, hanc rhapsodiam ab Homero ιδία τε-τάχθαι και μη εγκαταλεγήναι τοις μερεσι της ΙΙιαδος, υπο δε Πεισιστράτου τετάχθαι εις την ποίησιν, Aristarchi
exhi-•bere judicium; quod judicium quum dipla ad Κ 1 apposita non fuisse notatum appareat, reliquum esse, ut post editionem al-teram demum Aristarchum ut sic statueret commotum videri dicamus.
-Et haec quidem hactenus. Quaeris jam qui factum sit, u t H o m e r i c a r m i n a , q u a m v i s s c r i p t a non e ' s s e n t , tarnen ad P i s i s t r a t i u s q u e a e t a t e m s e r v a r e n t u r . M e m o r i t e r t r a d i t a ea e s s e v e t e r e s n a r r a n t . At objiciuntur quaedam dubitationes. Primum enim mirari pos-sis, iis, qui carmina ilia traderent, memoriae vim fuisse tantam, ut tot versus complecterentur, quot Ilias et Odis-sea continent. Sunt autem 28 fere milia. Dein, ut capax fuerit illorum memoria tantae versuum molis, alia est quae-stio, qua ratione primum edidicerint. Nam aliud est de scripto ediscere, aliud ediscere quae memoria sola continen-tur aliorum hominum. Denique qui tandem fuerunt ii, quorum interesset tot versibus vacare et ediscendis et docendis? Ma-gnani enim vitae partem facile vides absumi hoc negotio, ut Iliadem quis et Odysseam primum ipse ediscat, non de scripto, sed praeeunte alio singulos versus, dein vero alios doceat eandem versuum multitudinem immensam itidem ex ore exci-piendam.
Ad has autem dubitationes ita W o l f i u s p. 94 —108
HOMERICA DISSERT ATI O POSTERIOR. 7fl respondit, ut eo ad partes vocato brevibus nobis liceat esse.
Memoria igitur comprehendi posse totum Homerum exemplum docet Nicerati Xenophontei, quem Diss. 1 p. 206 narravi a patre coactum universam edidicisse Iliadem et Odysseam.
Quem si opponis exemplari scripto usum esse, at nos memo-riae imminui vim scripturae usu monemus; eos enim populos, qui legere nesciant, memoria plus valere constat quam eos, qui sciant. Accedit quod necesse quidem id non est sumere, universa carmina a singulis esse accepta et propagata. Fieri enim potuit, ut plerique paucas tantum rhapsodias ediscerent atque docerent, pauci, qui memoria valerent plurimum, rha-psodias omnes. Alque ita rem sese habuisse narrationes vete-rum ipsae confirmare videntur de Pisistrato, qui non ex unius ore universa carmina dicitur excepisse Uteris mandanda, sed singula frusta collegisse atque ordinasse. Attamen vel sic magnus sane videbitur eorum fuisse labor, qui scripto non ad, hibito exemplari paucas ediscerent rhapsodias. Bonam certe hos vitae partem in ediscendo tradendoque Homero consuin-psisse studiorumque summam suorum in hoc collocasse officio jure tuo dixeris. Quid vero impedit quominus talium ante Pisistratum exstitisse hominum ordinem in Graecia credamus, qui vitam sustentarent docendis Homeri carminibus declaman-disque in certaminibus musicis, in principum aulis, in divitum conviviis? Prout apud Homerum ipsuin Phemium videmus inter Ithacenses, Demodocum inter Phaeaces carminibus epicis sus-tinere vitam recitandis. Nonne constat, etiam iis temporibus, quum scripta jam essent Homeri exemplaria multa, rhapsodos quos dicebant victum quaesivisse Homero in certaminibus mu-sicis recitando? Cujus rei quum alios habemus auctores, turn Platonem; qui in Ione dialogo Ionem rhapsodum ea ratione loquentem facit, ut nulla remaneat dubitatio, quin omnia sua studia in uno collocasse Homero victumque inde quaesivisse putandus sit. Ñeque etiam apud Graecos solos tale quid re-peritur. Nam simillima apud omnes fere populos exstant ex-empla, apud quos quidem poësis epica floruit. Plurimi pos-sunt enumerari: Germani, Scandinavii, Angli, Scoti, Hiber-nii, Britanni, Galli, Francogalli, Provinciales, Hispani, Itali, Serbi, Arabes; Hungari, Fenni, alii: quos omnes mitto, unum
4 6 MAXIMILIANI SENGEBÜSCH
qui maxime hue facit Caesaris locum de Gallorum druidibus scriptum prolaturus. In omni Gallia Caesar B. G. 6 , 13 dicit eorum hominum, qui aliquo sint numero atque honore, gene-ra esse d u o , alterum druidum, alterum equitum. „Illi", in-quit, „rebus divinis intersunt, sacrificia publica ac privata procurant, religiones interpretantur ; ad eos magnus adole-scentium numerus disciplinae causa concurrit, magnoque hi sunt apad eos honore". Quibus postquam multa alia de drui-dibus addidit, capite 14 ita scriptor pergit. „Druides a bello abesse cousuerunt neque tributa una cum reliquis pendunt:
militiae vacationem omniumque rerum habent immunitatem.
Tantis excitati praeraiis e t s u a s p o n t e m u l t i in d i s c i p l i n a m c o n v e n i u n t e t a p a r e n t i b u s p r o p i n q u i s -q u e m i t t u n t u r . M a g n u m i b i n u m e r u m v e r s u u m e d i s c e r o di cu n tu r i t a q u e a n n o s n o n n u l l i v i c e n o s in d i s c i p l i n a p e r m a n e n t . N e q u e f a s e s s e e x i s t i -m a n t e a l i t t e r i s -m a n d a r e , q u u -m in r e l i q u i s f e r e r e b u s , p u b l i c i s p r i v a t i s q u e r a t i o n i b u s , G r a e c i s l i t t e r i s u t a n t u r . I d m i h i d u a b u s d e c a u s i s i n s t i t u i s s e v i d e n t u r , q u o d n e q u e in v u l g u m d i s c i p l i n a m e f f e r r i v e l i n t n e q u e e o s , q u i d i s c u n t , l i t t e -r i s c o n f i s o s m i n u s m e m o -r i a e s t u d e -r e ; q u o d f e -r e p l e r i s q u e a c c i d i t , u t p r a e s i d i o l i t t e r a r u m d i l i -g e n t i a m i n p e r d i s c e n d o a c m e m o r i a m r e m i t t a n t " . Haec Caesar. Interesse tamen aliquid inter druides et rhapso-dos illos Graecorum, quos Pialo et Xeuopbou et alii depin-gant, jure tuo monere potes. Rhapsodos enim illos de scripto Homeri edidicisse carmina; druides contra spreto literarum usu per tongum temporis spatium legitimis scholis primum ipsos edootos carmina dein alios rursus edocuisse. Atque hoc quidem necessarium esse, ubi scripta non adhibeantur exem-plaria , ut si qui magnum versuum numerum aut ediscere velint aut docere, s c h o l a e ii j u s t a e c o n t i n e a n t u r d i s -c i p l i n a . Quod ut -con-cedam, quid, quaeso, obstat, quominus iis temporibus, quibus Homeri carmina Uteris mandata non-dam essent, eos, qui carmina ilia ediscerent, ejusmodi scho-lis fuisse adscriptos statuamus? At testimonia desideras vete-rum, qui ita rem fuisse diserte tradant. Cui ut satisfaciam
HOMERICA DISSERT ATI O POSTERIOR. 7fl desiderio, primuin te admonebo eorum, quae in dissertatione priori quum alios turn Hellanicum et Acusilaum narrare vidisti de H o m e r i d a r u m g e n t e Ghia.
Locus Harpocrationis, quo Hellanici et Acusilai testimonia comprehenduntur memorata ilia Diss. 1 p. 157 et 163 hicce est. Ομηρίδαι · 'Ισοκράτης 'Ελένη. Όμηρίδαι γένος έν Χίω, όπερ Ακουσίλαος έν γ', Ελλάνικος έν τή 'Ατλαντιάδι άπο του ποιητού φησίν ωνομάσ&αι. Σέλευκος δε έν β' Περί βίων αμαρτανειν φησϊ Κράτητα νομίξοντα έν ταίς ίεροποιίαις Όμη-ρίδας απογονους είναι του ποιητού' ώνομάσ&ησαν γαρ απο τών ομήρων, επεί αί γυναίκες ποτ ε τών Χίων έν Αιονυσίοις παραφρονησασαι είς μαχην ηλ&ον τοις άνδράσι, και δοντες αλλήλοις ομηρα νυμφίους καί ννμφας έπαυΰαντο, ων τους απογόνους Όμηρίδας λέγουσιν. Hie locus paullo accuratius est tractandus. Harpocrationis opus, Αέξεις ρητορικαί inscri-ptum, lexicon est Atticis oratoribus, Demostbeni, Antiphonti, Isocrati, reliquis compositum explicandis. Isocratis qui i-spicitur atque explicatur toto hoc capite ab Harpocratione
,o-<5us etiam hodie exstat; est enim is locus quern traetevi Diss.
1 p. 104, Helen, laud. § 65: λέγουσι δέ τίνες καί τών'Ομηρι-δών ώς έπιστάσα (int. η 'Ελένη) τής νυκτός 'Ομήρω προσέ-ταξε ποιεΐν περί τών στρατευσαμένων επί Τροίαν, βουλομένη τον έκείνων &άνατον ξηλωτότερον η τον βίον τον τών άλλων καταστήσαι· καί μέρος μεν τι δια την 'Ομήρου τέχνην, μά-λιστα δε δια ταυτην ούτως έπαφρόδιτον καί παρά πάσιν ονο-μαστην αυτού γενέσ&αι την ποίησιν. Quos Homeridas Iso-crates dicit, non genus illud Chium esse apparet, de quo re-liqui auctores quattuor ab Harpocratione excitati, sed Homeri studiosos, quo sensu vocabulum Ομηρίδης saepius ab antiquis scriptoribus usurpatur, veluti a Platone Ion. cap. 2 Rpbl. 10 p. 599 Steph. Phaedr. p. 252 Steph. Hanc notasse diversita-tem inter Isocradiversita-tem et reliquos illos quattuor obtinendiversita-tem ver-baque Isocratis ipsa apposuisse censendus est Harpocration, ita ut hoc quoque loco, uti multis aliis, epitomatoris manum lexicon videatur expertum esse; quod addere poteram disser-tationis prioris loco indicato. Multo magis quam epitomator Harpocrationis locum decurtavit Photius; hie enim in lexico suo p. 331, 18 — 24 scribit haec: Όμηρίδαι· γένος έν Χίω