Visszatekintés boldoggá avatása ügymenetére.
(A ,Germania' után.)
F e b r u á r 2 1 - é n h i r d e t t e ki ő s z e n t s é g e X I I I . L e o p á p a a d e c r e t u m o k a t I s t e n n e k n é g y t i s z t e l e n d ő s z o l g á j á r ó l . 1. Y e n . S. D . Ludovici Mariae Grignon de Mont fort I n s t i t u t o r i s C o n g r e g a t i o n i s P r e s b y t e r o r u m M i s s i o n a r i o -r u m S o c i e t a t i s M a -r i a e v u l g o n u n c u p a t a e S p i -r i t u s S a n c t i et P u e l l a r u m s a p i e n t i a e .
2. Y e n . S. D . Clementis Mariae Hofbauer, s a c e r d o tis p r o f e s s i e C o n g r e g a t i o n e S S m i R e d e m p t o r i s eír p r o p a g a -t o r i s insignis e i u s d e n i C o n g r e g a -t i o n i s .
3. Y e n . S . D. Aegidii Mariae a Sancto Josepho Iaici p r o f e s s i O r d i n i s M i n o r u m ex ea l e c a t o r u m s t r i c t i o n s o b s e r v a n t i a e S. P e t r i de A l c a n t a r a P r o v i n c i á é L y c i -ensis.
4. V e n . S. D. S o r o r i s Josephae Mariae a Sancta Agnete v u l g o Joés de Beniganini s a n c t i m o n i a l i s p r o f . O r d i n i s E r e m i t a r u m e x c a l c e a t o r u m S. A u g u s t i n i .
A p á p a e z e n n e l ü n n e p é l y e s m ó d o n , a t ö b b i I s t e n t i s z t e l e n d ő s z o l g á i n a k csodáival, t i s z t e l e t r e m é l t ó H o f b a u e r a t y a c s o d á i t is m e g e r ő s í t e t t e , s i g y b o l d o g g á a v a -t á s á n a k m i n d e n n e h é z s é g e i -t m e g s z ü n -t e -t -t e : m o s -t m é g csak e g y Congregatio ,Tutol t a r t a t i k m a j d , azaz az i r á n t , v á j j o n k i m o n d h a t j a e a p á p a b o l d o g g á a v a t á s á t . E k é r d é s a z o n -b a n m á r m i n d i g i g e n l ő , h a az e r é n y e k h ő s i e s s é g e s a c s o d á k m e g e r ő s i t v é k . H o f b a u e r a t y a k é t c s o d á j á t L e o p á p a e r ő -s i t e t t e m e g . H a t. i. az I -s t e n t i -s z t e l e n d ő -s z o l g á j á n a k é l e t e és e r é n y e i s z e m t a n u k á l t a l b e b i z o n y í t v a v a n n a k , e l é g s é -g e s k é t csoda, e l l e n k e z ő e s e t b e n h a s z e m t a n ú nincs, n é -g y c s o d a k i v á n t a t i k . Y é r t a n u k n á l s z o r o s a n v é v e c s o d a n e m is k i v á n t a t i k , m i v e l é l e t ö k e t a h ő s i e s s z e r e t e t t é n y e i v e l f e j e z t é k b e ; m i n d a z o n á l t a l e z e k n é l is, n a g y o b b n y i l v á n o s -s á g é r t , a c -s o d á k f e l e m l i t t e t n e k . H a a z o n b a n t ö b b e n e g y ü t t e s e n s z e n v e d t e k v é r t a n ú i h a l á l t , csoda n e m k i v á n -t a -t i k m i n d e n e g y e s -t ő l , s h a l e g k ö z e l e b b a s e r v i -t a r e n d h é t a l a p i t ó j á n a k s z e n t t é a v a t á s a k i m o n d a t i k , ily é r t e l e m b e n f o g n a k e l j á r n i .
T ö b b száz év ó t a n é m e t s z e n t n e m a v a t t a t o t t az e g y h á z r é s z é r ő l ü n n e p é l y e s e n és c a n o n i c e s z e n t t é , m e r t N é m e t o r s z á g u t o l s ó s z e n t t é a v a t o t t j a i m e i s z e n i sz. Benno, Lipót o s z t r á k ő r g r ó f és t h ü r i n g a i sz. Erzsébet1) v o l t a k , k i k m i n d h á r m a n 6 0 0 e s z t e n d ő e l ő t t é l t e k .
A z u t o l s ó i l y n e m ű p r o c z e s s u s kaufbeureni Crescen-tia, I s t e n t i s z t e l e t r e m é l t ó s z o l g á l ó j á n a k ü g y é b e n , 100
esz-t e n d ő e l ő esz-t esz-t i n d í esz-t esz-t a esz-t o esz-t esz-t m e g , s e g é s z e n 1 8 0 3 - i g v i esz-t e esz-t e esz-t esz-t . A z ó t a n e m t ö r t é n t s e m m i , de m i n t t u d ó s í t ó n k í r j a , l e g -k ö z e l e b b f o l y t a t t a t i -k . Olasz, Franczia és Spanyolország-ból s z á m o s p r o c z e s s u s v a n f o l y a m a t b a n ; Németországnak is v a n n a k b i z o n y á r a s z e n t j e i , de m i v e l a p r o c z e s s u s v e z e t é s é n e k m ó d j a e l ő t t ü k i s m e r e t l e n , f é l n e k a z o k m e g i n d í t á -s á t ó l .
T a l á n t i s z t e l t o l v a s ó i n k n a k n e m lesz é r d e k t e l e n , h a az a l á b b i a k b a n e l m o n d j u k I s t e n t i s z t e l e n d ő s z o l g á j á -n a k , H o f b a u e r a t y a b o l d o g g á a v a t á s á -n a k ü g y m e -n e t é t .
A b o l d o g g á a v a t á s p r o c z e s s u s á n a k m e g k e z d é s é h e z ') Szent Erzsébetet mi magyarok is nemzeti szentünknek
tartjuk. Szerk.
n e m k i v á n t a t i k p á p a i e n g e d é l y , ez a p ü s p ö k j o g k ö r é h e z t a r t o z i k . K í v á n a t o s a z o n b a n , h o g y a k é r e l m e z ő — p o s -t u l a -t o r — e g y r ó m a i „szen-tek ügyvédjével11 é r i n t k e z é s b e l é p j e n , h o g y n a g y h i b á k a t ne k ö v e s s e n ek E z e n ü g y v é d -n e k i s m e r -n i e k e l l I s t e -n e m e s z o l g á j á -n a k é l e t e f o l y á s á t , h o g y a s z e r i n t k i d o l g o z z a a k é r d ő p o n t o k a t , m e l y e k e t a k é r e l m e z ő a t a n u k k a l k ö z ö l , h o g y a z u t á n a v i z s g á l a t r a e l ő k é s z ü l h e s s e n e k ; h a s o n l ó , de e z e l ő t t i s m e r e t l e n és z á r t
k é r d é s e k e t i n t é z e z u t á n a Promotor fiscalis a t a n ú v a l l o -m á s n á l a t a n u k h o z . Mauron Miklós a t y a a r e d e -m p t o r i s t a c o n g r e g a t i o f ő n ö k e i n d í t o t t a m e g H o f b a u e r a t y a p r o c z e s s u s á t ; m i u t á n Rauscher bécsi é r s e k e t , ki m a g a is b o l d o g -n a k t a -n í t v á -n y a v o l t , m e g k é r t e , h o g y az ú g y -n e v e z e t t i-n- in-formât ionalis proczessust i n d í t s a m e g . A z é r s e k e n g e d e t t e k é r é s n e k , s e c z é l b ó l a z o n n a l b í r ó s á g o t n e v e z e t t ki, m e l y n e k e l n ö k e Kutschker, k é s ő b b p e d i g Mayer p ü s p ö k v o l t . 1 8 6 4 . évi j a n u á r 2 1 - é n n y i t t a t o t t m e g e p r o c z e s s u s az é r s e k h á z i k á p o l n á j á b a n , M a y e r t á b o r i p ü s p ö k J é z u s sz. n e v e ü n n e p é n ü n n e p é l y e s n a g y m i s é t t a r t o t t , h o g y I s -t e n á l d á s á -t e m ű r e l e e s d j e .
A v i z s g á l ó b í r ó s á g összes t a g j a i , a p o s t u l a t o r , c u r s o r , t o v á b b á az összes t a n u k m e g h i t e l e s í t t e t t e k , h o g y a l e g n a g y o b b l e l k i i s m e r e t e s s é g g e l t e l j e s í t s é k k ö t e l e s s é g ö k e t , k i -v á l t k é p e n a h a l l g a t á s t . M a y e r p ü s p ö k c s o d á l a t r a m é l t ó b u z g a l m a t f e j t e t t k i ez ü g y b e n . E l t e k i n t v e a t t ó l , h o g y h e t e n k i n t 3 — 4 sőt t ö b b ó r á i g t a r t ó ü l é s t t a r t o t t , a l e g n a g y o b b s z o r g a l o m m a l t a n u l m á n y o z t a XIV. Benedek p á p á -n a k a s z e -n t t é a v a t á s r ó l i r t m ü v é t , s e g y R ó m á b ó l k a p o t t n y o m t a t o t t i n s t r u c t i ó t , h o g y i g y m i n d e n b e n h e l y e s e n j á r -j o n el. B u z g ó s á g á n a k és s z o r g a l m á n a k k ö s z ö n h e t ő , h o g y az e g é s z p r o c z e s s u s r ö v i d idő a l a t t b e f e j e z t e t e t t és a l a -k i l a g a n n y i r a s i -k e r ü l t , h o g y a Promotor fidei R ó m á b a n e t e k i n t e t b e n s e m m i é s z r e v é t e l t n e m t e t t , s oda n y i l a t k o -z o t t , h o g y a-z m i n t á u l s -z o l g á l h a t . I l y d i c s é r e t b e n alig r é s z e s ü l t m é g i l y n e m ű p ü s p ö k i e l j á r á s . U g y a n e z e n időb e n F r a n c z i a o r s z á g időb a n Y i a n n e v d ' a r s i p l é időb á n o s p r o c z e s s u s a is f o l y a m a t b a n volt, s az e r r e v o n a t k o z ó ü g y i r a t o k H o f b a u e r a t y á n a k ü g y i r a t a i e l ő t t a d a t a t t a k á t R ó m á -b a n ; de n a g y o -b -b h i -b á k m i a t t v i s s z a u t a s i t t a t o t t az ü g y , s ú j r a k e l l e t t m e g k e z d e n i . E g y m á s i k p r o c z e s s u s a n n y i r a h i b á s volt, h o g y a p ü s p ö k e k ö r ü l m é n y r e m a g á n u t o n figyel-m e z t e t v e , azt b e s e figyel-m a d t a s v a l ó s z í n ű e n e g é s z e n e l e j t e t t e .
1 8 6 4 . évi a u g u s z t u s 1 8 - á n m é g az i n f o r m a t i o n a l i s p r o c e s s u s t a r t a m a a l a t t n y i t o t t a m e g R a u s c h e r é r s e k a p r o c z e s s u s t de non cultu, b e b i z o n y í t a n d ó lévén, h o g y I s t e n t i s z t e l e n d ő s z o l g á j a e d d i g m é g n e m t i s z t e l t e t e t t az e g y h á z á l t a l n e m e n g e d é l y e z e t t n y i l v á n o s t i s z t e l e t t e l . E p r o c z e s s u s b a n 10 t a n ú h a l l g a t t a t o t t ki, m i g az e m l í t e t t i n f o r m a t i
-onalis p r o c z e s s u s b a n élete, e r é n y e i és c s o d á i r ó l 5 8 t a n ú t e t t v a l l o m á s t . A m i e z e n t á r g y a l á s o k n á l a n n y i r a ö r v e n -d e t e s v o l t , az azon k ö r ü l m é n y , h o g y H o f b a u e r a t y a éle-t é b ő l a n n y i f é n y e s d o l g o k k e r ü l éle-t e k n a p v i l á g r a , m e l y e k e éle-t e l ő b b é p p e n n e m v a g y n e m b i z t o n s á g g a l i s m e r t e k . 1865.
év t a v a s z á n m i n d k é t p r o c z e s s u s b e volt f e j e z v e , a m á s o l a t o k és f o r d i t á s o k k é s z e k , m i n d k e t t ő h i t e l e s s é g e b e b i z o -n y i t v a , és a z o k u g y a -n a z o -n év m á j u s h a v á b a -n R ó m á b a h o z a t t a k . U g y a n a k k o r a r ó m a i k é r e l m e z ő ( p o s t u l a t o r ) á t -a d t -a -a sz. -a t y á n -a k -az -a p o s t o l i p r o c z e s s u s m e g k e z d é s é r e v o n a t k o z ó s z á m o s f o l y a m o d v á n y t , m e l y e k közöl m e g e m
-RELIGIO. 173 ü t j ü k apostoli f e l s é g ü n k Ferencz József, Ferdinánd c s á
szár és Mária Anna császárné k é r v é n y é t . R ó m á b a n m i n denek előtt az á t a d o t t k é t proczessusból k i v o n a t o t , ú g y nevezett S u m m a r i u m o t k é s z í t e t t e k ; s e h h e z az ü g y -véd az élet és e r é n y e k r ő l szóló i n f o r m á t i ó j á t készité el. E z e k r e a Promotor fidei. ellenészrevételeit — a n i m a d
versiones — t e t t e . Mindez ü g y e k l e n y o m a t t a k s a b í b o rosok közt s z é t o s z t a t t a k . N y o m ó s a k a d á l y o k n e m m e r ü l vén fel, I X . P i u s 1867. évi f e b r u á r 14én e g y s z e r ű J o annes k e r e s z t n e v é v e l a l á i r t a a d e c r e t u m o t , h o g y az a p o s toli proczessus f o l y a m a t b a h o z h a t ó . E z e n időtől f o g v a I s -ten s z o l g á j a a Venerabilis n e v e t viselte. A de n o n — cultu processusa 1867. évi a u g u s z t u s 13án e r ő s i t t e -t e -t -t m e g . Közli : dr O-t-t A.
(Vége köv.)
EGYHÁZI TUDÓSÍTÁSOK.
B u d a p e s t , márcz. 16. Róma a nagyböjtben. — M á r t i z e n h a t éve, h o g y a p á p a i R ó m á n a k n a g y b ö j t i i d e j e t a r t s z a k a d a t l a n u l és — u g y látszik — e g y r e sulyosodik.
Szentséges a t y á n k , kitől m é g ellenségei sem t a g a d h a t j á k m e g , h o g y m é r s é k e l t és bölcs, v a g y m i n t B i s m a r c k h e r -czeg n e m r é g m o n d á , e g y i k e a mai k o r l e g n a g y o b b és legélesebb l á t á s ú á l l a m f é r f i a i n a k , m á r i s m é t e l t e n h a n g s ú -lyozta a p á p a h e l y z e t é n e k s z o m o r ú v o l t á t . U g y látszik n e k ü n k , h o g y a f o l y t o n ismétlődő felszólalások intensivi-t á s b a n e m e l k e d n e k , h o g y e g y r e élesebben, s z o m o r ú b b a n t ü n t e t i fel szentséges a t y á n k a h e l y z e t e t , k é t s é g k í v ü l a m a k e s e r ű t a p a s z t a l á s o k b e n y o m á s a a l a t t , m e l y e k e t a f o r r a -dalmi Olaszhon u j a b b és u j a b b m e r é n y l e t e i s z ü n t e l e n ü l o k o z n a k . E hó 8án f o g a d t a ő szentsége R ó m a p l é b á n o -sait és h i t s z ó n o k a i t , k i k a n a g y b ö j t i szent időben az I s t e n igéjét h i r d e t i k . Mint mindig, u g y az idén is, a t y a i s z a v a k a t i n t é z e t t h o z z á j u k , de ezen a l k a l o m m a l sok b u z d i t á s és bölcs u t m u t a t á s m e l l e t t a p á p a s á g h e l y z e t é n e k s z o m o r ú volta k é p e z t e a m a s ö t é t h á t t é r t , mely ezen beszédnek k i
-váló é r d e k e t és j e l e n t ő s é g e t kölcsönöz.
Szentséges a t y á n k v i s s z a t e k i n t e t t m ű k ö d é s é r e , dicső k o r m á n y z a t á n a k kezdet ó t a k i a d o t t a p o s t o l i k ö r l e v e l e i r e , m e l y e k b e n a socialismust, r a t i o n a l i s m u s t , n a t u r a l i s m u s t és k ü l ö n ö s e n a s z a b a d k ő m ű v e s s é g e t leleplezte és m e g -czáfolta ; h i v a t k o z i k az „ I m m o r t a l e D e i " k ö r l e v e l é r e , melyben m i n d e n t egyesit, m i t eddig t e t t és a z u t á n b ö l -csen m e g j e g y z i : „Hiu dolog lenne a világ visszatérését az I s t e n h e z remélni, m i g a b a j g y ö k e r é b e n nincsen m e g orvosolva, azaz, ha a c s a l á d o k b a n és e g y é n e k b e n , az e m -beri t á r s a d a l o m ezen a l k o t ó elemeiben, a b ü n k i i r t v a nem lesz és h e l y é b e n a k e r e s z t é n y e r é n y e k n e m v i r á -goznak."
„ P e d i g az e g y h á z — igy f o l y t a t j a szentséges a t y á n k
— m i n d e n t megtesz, l e g ú j a b b a n m é g j u b i l e u m o t is h i r -detett. D e mily k ü l ö n b s é g a m o s t a n i és az ezelőtti idők között. E z e l ő t t üdvös m o z g a l o m b a h o z t a a k e r e s z t é n y világot a j u b i l e u m , vallásos lelkesedés és szent v e t é l k e d é s volt észlelhető m i n d e n ü t t a k e r e s z t é n y v i l á g b a n és k ü l ö -nösen R ó m a v á r o s a a j u b i l e u m i évben r e n d k i v ü l i j e l e n e t e k szinhelye volt." Megilletődéssel g o n d o l t vissza szentséges
a t y á n k az 1825-iki j u b i l e u m r a X I I . L e o p á p a elődje alatt,
előadván r é s z l e t e n k i n t személyes b e n y o m á s a i t és t a p a s z -t a l a -t a i -t az a k k o r i e s e m é n y e k r ő l . Ezzel szemben R ó m á n a k mai h e l y z e t e a m o s t a n i j u b i l e u m i év a l a t t mily e l ü t ő , mily egész más !
S z e n t s é g e s a t y á n k ezen b e s z é d é n e k politikai s ú l y -p o n t j a e r é s z l e t b e n lévén, ezt egész t e r j e d e l m é b e n ide-i g t a t j u k :
„Ma — u g y m o n d szentséges a t y á n k — f á j d a l o m , m e n y -n y i r e m e g v á l t o z o t t R ó m á -n a k á l l a p o t a ! Mely i r á -n y b a -n -n e m t á m a s z t a n a f á j ó összehasonlítást a mai R ó m a és az a k k o r i R ó m a k ö z ö t t ? Ma a f o r r a d o l o m ü t ö t t e fel itten s á t r a i t és üzi g o n o s z m ű v é t , i t t t e r j e s z t i k m o s t b ő s é g e s e n és n y i l -v á n o s a n a b ű n ö s el-vek és a rosz p é l d á k m é r g é t ; i t t nyilv á n o s a n és b ü n t e t l e n ü l h i r d e t i k az e r e t n e k s é g e t és n e nyilv e t -s é g t á r g y á v á te-szik a h i t l e g m a g a -s z t o -s a b b i g a z -s á g a i t é-s t i t k a i t , m i g egy, az e r e t n e k s é g s z o l g á l a t á b a n álló s a j t ó n a p o n k i n t s z ó r j a t á m a d á s a i t az I s t e n és e g y h á z a ellen.
M i n d e z e k l á t t á r a szivünk a l e g é l é n k e b b f á j d a l o m t ó l á t -h a t v a n a g y o n t a r t attól, -h o g y a m é r t é k e g y s z e r be lé-vén t ö l t v e , m a j d észre n e m veszik az i d ő p o n t o t közeledni, m e l y b e n az isteni i g a z s á g o s s á g iszonyú b o s z u j a a szent h e l y e k e n e l k ö v e t e t t g y a l á z a t o k m i a t t m e g é r k e z i k . "
I g y ecseteli s z e n t s é g e s a t y á n k a j e l e n h e l y z e t e t R ó -m á b a n . A t y a i szivének egész s z e r e t e t e n y i l v á n u l ezen s z a v a k b a n ; de a szemlélő, az e s e m é n y e k és i g a z s á g t a l a n s á g o k á l d o z a t á n a k összes t a p a s z t a l a t a i is k i f e j e z é s t n y e r n e k ezen p a n a s z o k b a n , m e l y e k i g a z s á g á t m é g a l e g e l v e t e m ü l t e b b f o r r a d a l m á r sem t a g a d h a t j a . R ó m a , m e l y a r ó -mai c s á s z á r s á g b u k á s a u t á n m i n d e n n a g y s á g á t és dicsőségét a s z e n t s z é k n e k köszöni, ez a R ó m a , egy tizenkilencz száza-dos d y n a s t i á n a k székhelye, egész m ú l t j a és j e l e n t ő s é g e szerint a p á p á k é , és a p á p á k é f o g m a r a d n i is, h a e g y e l ő r e csak de j u r e , m a j d k é s ő b b de f a c t o is.
K é t s o u v e r a i n m e g n e m f é r egy f ő v á r o s b a n ; a leg i t i m i t á s és a f o r r a d a l o m , a j o leg és a j o leg t i p r á s , az i leg a z -s á g o -s -s á g é-s az erő-szak -s z e m b e n á l l h a t e g y m á -s -s a l h o -s -s z ú ideig, de n e m ö r ö k k é . E g y s z e r győzni f o g a l e g i t i m i t á s a f o r r a d a l o m f e l e t t , e g y s z e r a j o g diadala m e g s z ü n t e t i a j o g t i p r á s t és az i g a z s á g o s s á g erkölcsi h a t a l m a diadalmas-k o d i diadalmas-k a n y e r s erőszadiadalmas-k f e l e t t .
A t ö r t é n e l m e t , az i g a z s á g o t k e l l e n e m e g t a g a d n u n k , k é t e l k e d n i kellene I s t e n h a t a l m á b a n és K r i s z t u s Í g é r e t e i b e n , h a a p á p a s á g v é g l e g e s g y ő z e l m é t biztosan b e é r k e z e n d ő n e k n e m t a r t a n o k .
I g a z , h o g y hosszú ideig t a r t a p á p a s á g n a g y h e t e , igaz, h o g y e g y r e s z a p o r o d n a k a f e l h ő k , s ö t é t e b b lesz a l á t h a t á r , k o m o r a b b a helyzet, de s o h a sem volt, soha sem lesz n a g y b a j , m e l y n e k o r v o s s á g á t nem b i r n á az I s t e n ; soha a h u l l á m o k n e m b o r i t h a t j á k el P é t e r s a j k á -j á t a n n y i r a , s o h a a szélvész n e m d ü h ö n g h e t a n n y i r a , h o g y az isteni M e s t e r csendet n e m p a r a n c s o l h a t n a e g y e t -len egy szavával.
"Confidite: ego vici m u n d u m ! ( J o a n . 16, 33.) H a e c est victoria^- q u a e v i n c i t m u n d u m , fides n o s t r a . (I. J o a ,
5, 4.) ? K a s s a . Az vj év első hónapjából. ( P o s t festa). —
„ T o l l r a j z o k " czimü k ö n y v ü n k k i a d á s a és szétküldése a l -k a l m á b ó l -k a p t u n -k m i n -k is n é h á n y m e g t i s z t e l ő i r a t o t . —
M e g k ö s z ö n t ü k . I g y , Szerencsre ( k a s s a i e g y h á z m e g y e ) : A s z a b a d s á g h a r c z c s o d á l t s z ó n o k a1) v i s s z a u t a s i t j a a 48-as h o n v é d s h i t v é d ő n e k ( p á r i n t e n t i ó s ) „ T o l l r a j z " a i t . N é v -r o k o n o m t ó l — ki m i n d i g előbb-re s z o k o t t t ö -r t e t n i — n e m v á r t a m e s z ó t : „ v i s s z a ! " : sőt a z t h i t t e m , á t é r z i — j o b -b a n m i n t m á s o k — t e s t v é r é n e k k o m o l y h e l y z e t é t , k i t a s o r s k é r l e l h e t l e n í i l m e g a k a s z t p á l y á j á n s i d ü l t b a j á t — m é g más gondokkal t e t é z i . C s a l ó d á s az é l e t ! Y a l e a t ! et m i h i p l u s f a v e a t ! — H o s s z ú a f a r s a n g — a z t á n , p é n t e k i n a p o n k ö s z ö n t ö t t b e az u j év — és vele s o k f a t a l i t á s . — E g y m á s i k avisio az o r s z á g f ő v á r o s á b ó l j ö t t , ily m a g a s és h o s s z ú c z i m m e l : „ F ő t i s z t e l e n d ő és t u d ó s H . K . u r n á k , u d v a r i p a p n a k és v e t e r á n i r ó n a k t e l j e s t i s z t e l e t t e l . K a s -s á n . — F ő t i -s z t e l e n d ő U r ! m i n t a , R e l i g i o ' r é g i m u n k a t á r -s a oly i s m e r e t s é g e t és b a r á t i k ö r t s z e r z e t t m a g á n a k , m e l y h a s o n l ó e g y n a g y t á b o r h o z . E g y ir : és e z e r e n o l v a s s á k a c z i k k e t . N e m e g y s z e r g y ö n y ö r k ö d t e m a z o n ü g y e s s é g e n , m e l y l y e l t o l l á t kezeli ; m i é r t p i h e n t e t i a z t ? ? ? T i s z t e l e t e m s e l i s m e r é s e m j e l é ü l , e l ő f i z e t e k u t o l s ó m u n k á -j á r a , m e l y e t p o s t a - u t a l v á n y m e l l e t t k é r e k k é z b e s í t e n i .
,Degen T i t u s z , b p e s t i p l é b á n o s V I I . k e r . " E g é s z ö n é r z e t e s s é g g e l e x p e d i á l t u k e m e r ö v i d s o r o k k í s é r e t é b e n : „ T ú l b e c s ü l , m i d ő n oly f e n n e n m a g a s z t a l . I t t m á s k é n t v é l e k e d n e k . „ N e m o p r o p h e t a . " F o g a d j a v i s z o n t n a g y r a -b e c s ü l é s e m e t és ü d v ö z l e t e m e t . " A r o k o n s z e n v e s a v i s ó k k ö z t , m i k n e k e g y n a g y s z á z a l é k á t g ö r . e g y e s ü l t k a t h . t e s t v é r e i n k teszik2), s z e m ü n k e l ő t t v a n sz. Pál i n t e l m e :
„Qui g l o r i a t u r : in D o m i n o g l o r i e t u r . " ( I I . C o r r . 10).
M e g v a n k ü l ö n b e n a jóhiszemű d i c s e k v é s n e k is — m i n -d e n l á t s z a t o s á r n y a l a t a m e l l e t t az a jó ol-dala : h o g y p e z s g é s b e , m o z g á s b a h o z z a a fiatal e r ő k e t . „Sic l u c e a t l u x v e s t r a c o r a m h o m i n i b u s , u t v i d e a n t o p e r a v e s t r a bona." A s z e r k e s z t ő s e m Atlas, h o g y a f ö l d t e r h é t ( g o -l y ó j á t ) e g y m a g a vise-lje v á -l -l á n .3) A s z á n d é k t e h á t j ó . — M i s z l ó k á t (kassai e g y h á z m e g y e ) k á r p ó t o l t a J á s z ó . B o -r u -r a d e -r ű ! A p-raelatus ő m l g a n a g y l e l k ű u -r : m e g t u d j a az i r ó t b e c s ü l n i s t u d s z e m b e n t a n í t v á n y á v a l is — elis-merő l e n n i . A r a n y a t a r a n y é r t ! A d j a az é g : h o g y e n a g y I f ő p a p aranymiséjét m e g é l j e m ! A szellemet, m e l y b e n j , T o l l r a j z a i m ' i r v á k , édes e m l é k ű tanáraimtól, k i k nevelve o k t a t t a k , ö r ö k ö l t e m . E t u d a t , e b e i s m e r é s t ö b b e l ő t t e m , m i n t a k ö n y v é r t é k e . „ M e n t e e x t o l l o r , et a f f i c i o r p r o p r i a e p u l s i l l i t a t i s o b l i t u s , eorum f a m u l a t u m s u b i r e c o n -t e n d o " {Greg. Nazian.)
A m l g o s főkáptalan és az e g r i j e l e s e k e g y i k e — az é r d e m r e n d d e l k i t ü n t e t e t t Szvorényi József f ő g y m n a s . i g a z g a t ó s m a g y . a k a d . t a g ő n a g y s á g a i k , f o g a d j á k m ü -vem h a z a f i a s és t e s t v é r i e s p á r t o l á s á é r t — l e g m é l y e b b k ö s z ö n e t e m e t !
M e n e s z t e t t ü n k az i t t e n i női praeparandiához is f e l -h í v á s t : „A .-hazai n y e l v e g y i k k i v á l ó b b t a n t á r g y a l e v é n
\) 49-ben a függetlenségi okmány kihirdetésekor az ünne-pély előtti napon lett szónoknak felhiva ; mondott is az akkori idők szellemében oly remek beszédet, hogy azt a város azonnal ki is nyomatta. A kidolgozás és előadás tökélye párosulnak benne.
2) ,Tollrajzunk' árából juttatunk a kassai uj gör. kath.
templom felépitésére is.
3) Grecjussnak volt az a szavajárása, hogy »addig ne remél-jük irodalmunk felvirágzását, a meddig csupán .pártoljuk."
a n ő k é p e z d é n e k : é r d e k k ö r é b e esik m i n d e n u j i r o d a l m i t e r m é k , de f ő l e g a k ö n y v , m e l y v a g y i t t a v i d é k e n , v a g y a v á r o s b a n s z ü l e m l e t t . E g y ily t o l l m ü r e a k a r o m a k i s a s z -s z o n y o k t a n u l é k o n y figyelmét f e l h í v n i , m e l v , T o l l r a j z o k ' c z i m e a l a t t K a s s á n j e l e n t m e g s m e l y n e k é r d e k é t f o k o z z a a k ö r ü l m é n y : h o g y n a g y r é s z t a helyi időközi e s e m é n y e k r e v o n a t k o z i k s v á l a s z t é k o s t a r t a l m á n a h i t z o m á n c z a a r a n y f o n a l k é n t h ú z ó d i k . — M e g r e n d e l h e t ő e s o r o k e l ő m u t a t ó -j á n á l . Ö t p é l d á n y u t á n — e g y e t a k ö n y v t á r r é s z é r e ingyen. A j á n l o m a m a g y a r h o n l e á n y o k a t t a n k é p e s i t ő i n t é -z e t p á r t f o g á s á b a ! " — S a j n o s , h o g y n ő k é p e -z d é n k n é l m é g ily f e l h í v á s s e m k e l t é r d e k e t . R e g é n y k e l l a n ő n e k : ez az ő v i l á g a , e l e m e , s ez n e m csoda, m i k o r e g y i k l a p s z e r k e s z t ő n k ily b ó k k a l s z a l u t á l t K a s s á n J ó k a i n a k : „ T ő l e t a -n u l t a m m a g y a r u l . " . . . Kisfaludy, Vörösmarty, Kölcsey, Eötvös, f o r d u l j a t o k m e g s í r j a i t o k b a n ! ! !
A k é n y e s t e r m é s z e t ű d o l g o k a t — a jó s z á n d é k t ó l v e z é r e l t e t v e — kissé f e s z é l y e z e t t e n — de m e g í r t u k . A r e c e n s i o b ó l e l é g lesz e n n y i ! m e r t m é g m e g s o k a l h a t j á k s m e g e s h e t i k , h o g y — „a ki s z e l e t v e t : v i h a r t a r a t . " — H a t a l m a s f e g y v e r a t o l l : a j ó r a v a l ó e m b e r s o k j ó t eszk ö z ö l h e t v e l e — 1. Napoleon Görres t o l l á t V l i eszk n a g y h a t a l o m n a k n e v e z t e s j o b b a n f é l t tőle, m i n t s z á z e z e r k a -t o n á -t ó l . M i n -t m i n d e n u e l : u g y ezzel is vissza l e h e -t élni.
T ú l k a p á s a i n a k éle a k r i t i k u s o k v e s s z e j e a l a t t — t o m p u l . S z é p p á l y a az í r ó s á g : h i n t v e v a n r ó z s á k k a l — de g ö r -ö n g y g y e i és t -ö v i s s e l is. C e n s o r , b í r á l a t n é l k ü l , o l y a n v o l n a az, m i n t a k a t o n a h á b o r ú n é l k ü l , a t u d o r s z i g o r l a t n é l k ü l . Mi edzi a b a j n o k o t ? A harcz. Mi n e m e s i t i , aczé-lozza az i r ó t ? A kritika ?
SzaCSUr. Nagy ajándék nagy köszönet. — N a g y s á g o s és főtiszt, s z e r k e s z t ő u r ! — A l e g f e n s é -g e s e b b o l t á r i s z e n t s é -g i m á d á s á r a a l a k u l t és k i f o -g y h a t l a n j ó t é k o n y s á g o k b a n m ű k ö d ő „ b u d a p e s t i o l t á r e g y l e t " , a v e z e -t é s e m a l á h e l y e z e -t -t szacsuri és k.-h.-mezői g ö r . s z e r -t . k a -t h . a n y a - és fiókegyházközség h i v e i t e n a p o k b a n n e m r e m é l t és v á r t n a g y b e c s ű a j á n d é k b a n r é s z e s i t e n i k e g y e s k e d e t t .
M u l t évi o k t . h ó b a n b e n y ú j t o t t k é r e l m e m f o l y t á n , 3 0 0 o. é. f r t o t j ó v a l m e g h a l a d ó e g y h á z i s z e r e k e t a j á n d é k o z n i k e g y e s v o l t , m e l y e k e n a p o k b a n n s g o s és f ő t . T r a u t w e i n J á n o s e g y l e t i i g a z g a t ó ur á l t a l l e k ü l d e t v é n , é p e n és m i n -den r o n g á l á s t ó l m e n t e n é r k e z t e k k e z e i m h e z .
A n a g y b e c s ű a j á n d é k k ö v e t k e z ő k b ő l áll : S z e r t a r t á -s u n k -s z a b v á n y a i -s z e r i n t k é -s z ü l t a ) 3 p á r m i -s e r u h á b ó l b) 2 d b ezüst, g a z d a g o n a r a n y o z o t t k e h e l y b ő l , c) 8 d b e z ü s t szinü g y e r t y a t a r t ó b ó l , d) egy l i t y r i o n b ó l , e) e g y f ü s t ö l ő és t ö m j é n t a r t ó b ó l , f) 1 a l b a , 2 h u m e r a l e . 18 d b k e h e l y k e n d ő , e g y b e t e g l á t o g a t ó b u r s á b ó l , g ) 2 d b á l d o z ó k a n á l és 2 d b k é s b ő l .
V a l ó b a n f e j e d e l m i a j á n d é k , m é l t ó a n a g y n e v ű e g y l e t h e z , m e l y a f e j e d e l m e k F e j e d e l m é n e k f o l y t o n o s i m á d á -s á r a a l a k u l t .
E m b e r e m l é k e z e t e t m e g h a l a d ó idő ó t a ezen e g y -h á z k ö z s é g e k n e m r é s z e s ü l t e k ily n a g y b e c s ű és é r t é k ű a j á n d é k b a n . E z t m e g t u d v á n a h i v ő n é p , h á l a t e l t szivvel és b e n s ő lelki ö r ö m m e l s z e m l é l t e a n a g y s z e r ű t á r g y a k a t , m e l y e k e l n y e r h e t é s é b e n az isteni G o n d v i s e l é s k i f ü r k é s z -h e t l e n k e g y e l m e r é s z e s í t e t t e .
RELIGIO. 175 B e t e l j e s e d t e k U r u n k Ü d v ö z í t ő n k s z a v a i : „ K é r j e t e k
és a d a t i k n e k t e k , k e r e s s e t e k és t a l á l t o k , z ö r g e s s e t e k és m e g n y i t t a t i k n e k t e k . M e r t m i n d e n a ki k é r , n y e r . " ( M á t é 7. r . 7 — 8 . vers.) L e g y e n á l d o t t az U r n á k sz. n e v e , ki öt évi i d ő k ö z a l a t t s e g í t s é g ü n k r e v o l t , és e g y h á z u n k a t ö n m a g u n k és a j ó t e v ő h i t r o k o n o k , t e s t v é r e k k ö z r e m ű k ö -dése és a n y a g i s e g é l y e m e l l e t t , díszesen k i f e s t e t h e t t ü k , belső b e r e n d e z é s s e l e l l á t h a t t u k . Y a j h a s e g i t ő sz. m a l a s z t j á t n e t a g a d n á m e g t ő l ü n k a k ü s z ö b ö n álló i s k o l a é p í t -k e z é s n é l s e m , m e l y h e z — azon 100 o. é. f r t o n -k i v ü l , m e l y a p o s t o l i k i r á l y u n k ő f e l s é g é n e k l e g m a g a s a b b s e g é lye — s e m m i n e m ű k ü l s ő s e g é l y ü n k sincs, t i s z t á n ö n m a
-g u n k r a v a -g y u n k u t a l v a .
M i d ő n a f e n t i n a g y é r t é k ü e g y h á z i s z e r e k k e g y e s a j á n d é k o z á s á é r t u g y m a g a m m i n t h i t k ö z s é g e m r é s z é r ő l h á l á s k ö s z ö n e t e m e t i s m é t e l v e k i f e j e z n é m , — e g y ú t t a l i m á d v a k é r e m a G o n d v i s e l é s t : h o g y az o l t á r e g y l e t m i n -den e g y e s t a g j á t o l t a l m a z z a és ő r i z z e m e g m i n d e n l e l k i és t e s t i s z e n v e d é s e k t ő l , á l d j a m e g ő k e t és c s a l á d j a i k a t , az a j á n l o t t és a d o m á n y o z o t t s z e r e k é r t p e d i g a d j o n n e k i k e z e r s z e r e s k á r p ó t l á s t u g y e f ö l d i m i n t k ü l ö n ö s e n a j ö v ő é l e t b e n .
N a g y s á g o s és f ő t i s z t e l e n d ő ú r t ó l a h o s s z a d a l m a s -s á g é r t b o c -s á n a t o t k é r v e k i v á l ó t i -s z t e l e t e m k i f e j e z é -s é v e l v a g y o k . S z a c s u r o n ( Z e m p l é n m e g y e ) 1 8 8 6 . m á r c z . 12. A l á -z a t o s s -z o l g á j a Hegedűs Ágoston, g ö r . s -z e r t . k a t h . l e l k é s -z a m u n k á c s i e g y h á z m e g y é b e n .
I R O D A L O M .
Jézus.*) F ő t . s z e r k e s z t ő u r !Ő s z i n t e h á l á v a l t a r t o z o m ö n n e k , a k i j ó a k a r a t u l a g s i e t e t t f ö l k e r e s n i a z o n h i r r e , h o g y én k ö z e l é b b t e r j e d e l m e s k ö l t ő i m ü v e t a d o k ki isteni m e g v á l t ó n k r ó l . C s o d á l -k o z o t t a z o n , h o g y v i l á g i l é t e m r e ily -k o m o l y s b i z o n y o s k ö r ö k e l ő t t a n n y i r a n é p s z e r ű t l e n f e l a d a t r a s z e n t e l t e m i d ő m e t . M i n t a h í r l a p i r o d a l o m e g y i k k ö z k a t o n á j a s m i n t e g y k e r e s z t é n y irói s z ö v e t k e z e t e g y i k k e z d e m é n y e -zője, j ó l t u d o m azt, m i l y b ü n m o s t , n é m e l y e k s z e m é b e n , k e r e s z t é n y - e s z m é k e t h i r d e t n i ; de a m i n t b u z d í t á s n é l k ü l f o g t a m m u n k á h o z , u g y e l t ű r ö m m a j d a m e g k ö v e z t e t é s t is. A l e l k e s e d é s , a b i z t a t á s , m e l y l y e l ön s z e r é n y m ü v e m k ö l t ő i és e r k ö l c s i i n t e n t i ó i t f o g a d t a , m e g g y ő z ö t t a r r ó l , h o g y a k a d n a k m a j d n e m e s e b b l e l k e k , a k i k b u z g a l o m m a l v é g z e t t m u n k á m é r t b e c s ü l é s ü k k e l t ü n t e t n e k k i . On m e g -é r t e t t e -és m -é l t á n y o l t a a z t , a m i t a k a r o k . K ö s z ö n ö m ! H o g y a m ü m e n n y i r e é r d e m l i k i a k o s z o r ú t , a z t m a g a m u t a t j a m e g ; én csak a n n y i t t u d o k , h o g y t e h e t s é g e m s z e r i n t a l e g j o b b a t i g y e k e z t e m n y ú j t a n i . F e l a d a t o m n e m volt k ö n n y ű , m e r t e l t e k i n t v e a l k o t á s o m i s t e n i h ő s é t ő l , a k ö l t é s z e t b e n t e l j e s e n j á r a t l a n ú t r a l é p t e m s u j i r á n y b a n a m a g a m l á b á n j á r o k . A z u j i t á s n e h é z is, v e s z e d e l
-*) E czim alatt Pongrátz Béla, fővárosi iró, egy nagyobb köl-tői müvet fog legközelebb közrebocsátani. Mi nem láttuk még e müvet sem egészben, sem egyes részeiben ; de azok után, miket a szerző róla elmondott, nem habozunk a műnek bizalmunkat előle-gezni és azt t. olvasóink pártolásába melegen ajánlani. Ebben az értelemben közöljük a szerző fenti levelét, melyet hozzánk intézni
szives volt. Szerk.
m e s is. A n e h é z s é g e k k e l m e g k ü z d ö t t e m , a v e s z é l y e k k e l s z e m b e s z á l l ó k ! B e s z é l g e t é s ü n k a l a t t ön t e l j e s e n m e g i s m e r t e f e l f o g á s o m a t , de h o g y m é g j o b b a n s z i v e m b e l á s s o n , e n g e d j e m e g , h o g y „ J é z u s " o m e l ő s z a v á b ó l k ö z ö l -h e s s e m e n é -h á n y s o r t :
„ B á r m i l y n a g y r á z k ó d á s o n m e n t is á t az e m b e r i s é g h i t e , m e g g y ő z ő d é s e , J é z u s n e v e m i t s e m h a l v á n y u l t s z e r e t e t ü n k b e n . I s t e n t a g a d ó k és — h i v ő k e g y k é n t c s o d á -l a t t a -l t e k i n t i k őt, a k i s z e -l -l e m é v e -l n e m c s a k az egész ó k o r t r e f o r m á l t a , h a n e m a X I X . s z á z a d b a n is i r á n y z ó j a e r k ö l c s i v i l á g u n k n a k . A z ő m ü v e t ö k é l e t e s , b e t e t ő z ö t t s ez a — keresztény morál.
T a r t s á k b á r ő t n é m e l y e k e m b e r n e k : mi t ő l e ö r ö k i m á d á s u n k a t , s z e r e t e t ü n k e t és h á l á n k a t m e g n e m t a g a d -h a t j u k . . . N e v e a s z e n v e d ő k v i g a s z a , e r ő s e k b á t o r i t ó j a , s a s z e r e t e t és i m á d a t , m e l y az ő e m l é k e z e t é t m a j d k é t -e z -e r év ó t a k i s é r i , t ö b b á l d á s t h i n t -e t t a f ö l d r -e , t ö b b e r é n y t f a k a s z t o t t a s z i v e k b e n , m i n t a v i l á g t ö r t é n e l e m v a l a m e n n y i l á n g s z e l l e m e . A k i t ő l e n n y i j ó e r e d , h a e m -b e r v o l t , Istennek is kellett lennie egyszersmind.
„ N e m c z é l o m a d o g m á k a t b o l y g a t n i , v a g y i s t e n s é g é t b i z o n y í t a n i : a h o l az ő t e t t e i s z ó l a n a k , o t t n é m a á h í t a t b a f ú l a szó . . . E m b e r n e k n a g y , I s t e n n e k e l é g : oly t i s z t a ; c s u p a j ó s á g , c s u p a s z e r e t e t !
„ A k i n e m hisz a h a l h a t a t l a n s á g b a n , t e k i n t s e J é -z u s t és h i n n i f o g . . . A -z ő f ö l d i é l e t e , h o g y l e r á -z t a m a g á r ó l a t e s t b i l i n c s e i t , n e m s z a k a d t m e g , h a n e m t ü n d ö k l ő b b , h a t a l m a s a b b l e t t . S z e l l e m e k ö z ö t t ü n k m u n k á l , s k u t a t ó , k é t k e d ő l e l k ü n k , f á r a s z t ó t é v e l y g é s e i u t á n , az ő i g a z s á g a i b a n t a l á l e n y h e t és m e g n y u g v á s t . J é z u s v a l ó b a n f ö l t á m a d o t t ! . . . A k i e m l é k e z i k r á , a n n a k m e g n y i l a t -k o z i -k h a t a l m a t e l j e s s é g é b e n s m e g t ö r i -k a h a l a n d ó t é r d e . V e z e s s u t a d o n ; m e r t t e v a g y az é l e t és az i g a z s á g !
„ F é l i m e t t e n , f é l á l o m b a n b e s z o r u l t e l ő t t e m a t á v o l ; m e g j e l e n t szelid, j ó s á g o s a r c z á v a l , m é l t ó s á g o s , m é g i s b i -z a l m a t k e l t ő a l a k j á v a l . S -z i n t e h a l l o t t a m m é l a b ú s , s -z i v b e v á g ó h a n g j á t s é r e z t e m a v a r á z s t , m e l y s z a v a i b ó l s z é t -á r a d t az e g é s z v i l -á g f ö l ö t t . K i t -á r u l t e l ő t t e m a j ú d e a i p u s z t a sivó h o m o k j á v a l , a h o l t t e n g e r h a l l g a t a g p a r t j a i -v a l . A l l t a m M o á b k o m o r s z i k l á i n s a c s ö n d és m a g á n y f ö l e m e l t , k i b o n t o t t a l e l k e m s z á r n y a i t s ú r r á l e t t e m a v é g t e l e n s é g f ö l ö t t . S a j k á m a t h a l k m o r m o l á s s a l r i n g a t t á k G e n e z á r e t h h u l l á m a i ; m o s o l y o g v a ü d v ö z ö l t e k k é t o l d a l -r ó l a b é -r e z e k , h o z z á m n e v e t e t t a v ö l g y . N a -r a n c s - és r ó z s a - i l l a t t a l t ö m j é n e z e t t a szellő, h í v o g a t ó n f e h é r l e t t e k f e l é m a l o m b o k alá r e j t ő z ö t t k u n y h ó k s az á b r á n d és az ü d v , m e l y az ő s z i v é b e n élt, s z i v e m b e s z á l l t .
„ N e m v o l t m a r a d á s o m . V i s i ó i m e g y r e k i s é r t e t t e k , e g y r e b i z t a t t a k . Ö n f e l e d t e n k a p t a m a t o l l h o z s a m i n t l á t t a m O t , a m i s z i v e m b e n c s e n g e t t b o n g o t t róla, m e g í r t a m . Y o l t e j o g o m h o z z á , v á r e j u t a l o m é r t e , n e m k é r -d e z e m S o k a n v a n n a k a h i v a t o t t a k , k e v e s e n a v á l a s z t o t t a k !"
T a r t s a m e g n a g y r a b e c s ü l t j ó i n d u l a t á b a n k i v á l ó t i s z -t e l ő j é -t , "" Pongrá-tz Bélá-t.
Előfizetési felhivás a fenti műre.
„ J é z U S . " N a g y o b b t e r j e d e l m ű , s a j á t s á g o s k o m p o z i -czióju k ö l t ő i m ü v e t í r t a m , m e l y n e k t á r g y á t J é z u s é l e t e k é p e z i . M ü v e m e t l e g t a l á l ó b b a n r h a p s o d i k u s k ö l t e m é n y
n e k m o n d h a t n á m , m e l y l é n y e g é b e n t r a g é d i a , de f o r m á j á r a n é z v e s z a b a d o n k ö v e t e m s a j á t i n t e n c z i ó m a t ; s a b l o -n o k h o z -n e m k ö t ö m m a g a m .
J é z u s i s t e n i l é n y e oly e l l e n á l l h a t a t l a n u l v o n z o t t , h o g y f e l e d v e g y ö n g e s é g e m e t , m e g a l k o t t a m e m ü v e t a m a g a m g y ö n y ö r ű s é g é r e . J é z u s t a keresztény felfogással egyezöleg jelenítem meg s czélom az v o l t , h o g y m e n t ő l m e e r r á z ó b b a n , m e n t ő l k ö z v e t l e n e b b ü l h a s s a k o l v a s ó i m r a .
O
7 E v é g b ő l f e l h a s z n á l t a m a k ö l t é s z e t m i n d e n e s z k ö z é t , m i n t a z e n e k ö l t ő , a ki i h l e t é t n e m e g y h á r f a i d e g e i á l t a l , h a -n e m m i -n d e -n k i g o -n d o l h a t ó h a -n g s z e r e -n t o l m á c s o l j a .H o g y m e n n y i r e v o l t a m h i v a t o t t k ö l t ő j e az I s t e n -e m b -e r n -e k , a m ü m u t a t j a m -e g . T u d o m azt, h o g y m ü v -e m t á r g y á n á l f o g v a is m i l y n e h é z f e l a d a t s e z t én m é g s ú l y o s b í t o t t a m azzal, h o g y j á r a t l a n u i r a l é p t e m . A v á l l a l k o z á s n e m m u l t a e f ö l ü l e r ő m e t , a z t í t é l j é k m e g k r i t i -k u s a i m ; a n n y i t a z o n b a n m e r e -k m o n d a n i , h o g y r a j o n g ó s z e r e t e t t e l és l e l k e s e d é s s e l v é g e z t e m m u n k á m a t s i g y m e -r e m i g é -r n i , h o g y az a l e g f á s u l t a b b s z í v b e n is s z e -r e t e t e t és l e l k e s e d é s t k e l t M e g v á l t ó n k i r á n t . A m ü t i z e n k é t r é s z r e s z a k a d s m á r c z i u s h ó v é g é n k e r ü l ki a s a j t ó a l ó l . T e c h -n i k a i k i á l l í t á s a f é -n y r e és m ű v é s z i b e c s é r e -n é z v e m é l t ó a k a r l e n n i a z o n i s t e n i n é v r e , m e l y h o m l o k á n r a g y o g . E l ő f i z e t é s i á r a : f ű z v e 2 f r t , d i s z k ö t é s b e n 3 f r t . — A z e l ő f i z e t é s e k l e g k é s ő b b m á r c z i s 2 0 i g a s z e r z ő n e v é r e B u -d a p e s t , I V . k e r . , U j v i l á g - u t c z a 17. s z á m . 3. e m e l e t , 9.
a j t ó k ü l d e n d ő k . B u d a p e s t , 1 8 8 5 . m á r c z . h ó 5. Pongrátz B.
— Megjelent „VáCZ VárOS t ö r t é n e t e " c z i m ü m ü vem Y . k ö t e t e , m e l y a váczi e g y h á z m e g y e á l t a l á n o s t ö r -t é n e -t é -t , a p ü s p ö k i l a k o k i s m e r -t e -t é s é -t , az e g y h á z m e g y e i p a p s á g f é n y e s é r d e m e i t a j ó t é k o n y s á g t e r é n s 8 5 p ü s p ö k é l e t r a j z á t t a r t a l m a z z a . E z , v a l a m i n t az e l ő b b i k ö t e t e k is, k a p h a t ó k a l u l i r o t t n á l i n t e n t i ó k e l v é g z é s e é r t is. K ü l ö n b e n m i n d e n e g y e s k ö t e t á r a , m é g a t e r j e d e l m e s e b b e k é is, csak 1 f r t o. é. A j e l z e t t k ö t e t s z é t k ü l d é s e m á r k e z d e t é t v e t t e . A V I . k ö t e t is, m e l y a s z é k e s e g y h á z , k á p t a l a n s t b . t ö r t é n e l m é t f o g l a l j a m a g á b a n , s a j t ó a l a t t van s a V I I . v a g y i s z á r k ö t e t k é z i r a t a is k é s z e n v a n . " — Karcsú A.
Arzén sk. a sz. F e r e n c z r e n d i k o l o s t o r f ő n ö k e .
H I V A T A L O S .
V a l l á s - és k ö z o k t a t á s ü g y i m a g y a r m i n i s z t e r e m elő-t e r j e s z elő-t é s é r e , az e g r i s z é k e s f ö k á p elő-t a l a n b a n : Kovacsóczy I s t v á n p a n k o t a i f ő e s p e r e s n e k a s z é k e s e g y h á z i f ő e s p e r e s -s é g r e , é-s Porub-szky J ó z -s e f i d ő -s b m e -s t e r k a n o n o k n a k a p a n k o t a i f ő e s p e r e s s é g r e v a l ó f o k o z a t o s e l ő l é p t e t é s é t j ó v á -h a g y v á n , az e k k é n t m e g ü r e s e d e t t u t o l s ó m e s t e r k a n o n o k i j a v a d a l m a t Szmrecsányi P á l c z i m z e t e s k a n o n o k , z s i n a t i v i z s g á l ó s é r s e k i i r o d a i g a z g a t ó n a k a d o m á n y o z o m . K e l t B é c s b e n , 1 8 8 6 . évi m á r c z i u s h ó 5 - é n . F E R E N C Z J Ó Z S E F , s. k. T r e f o r t Á g o s t o n , s. k.
VEGYESEK.
*** A SzentIstvánTársulat ezidei k ö z g y ű l é s e k i v á l ó a n f é n y e s n e k és f o n t o s n a k Í g é r k e z i k . T i t k á r s v a l ó
s z í n ű l e g a l e l n ö k v á l a s z t á s is, m o s t lesz. A t á r s u l a t e l n ö k -s é g e f. h ó 15-én ü l t ö-s-sze, h o g y a t i t k á r i á l l á -s r a n é z v e t e e n d ő e l ő t e r j e s z t é s i r á n t a m ó d o z a t o k a t e l ő k é s z í t s e . Si-m o r J á n o s b i b o r n o k , h g - p r i Si-m á s ő e Si-m i n e n t i á j a , a t á r s u l a t f ő v é d n ö k e , f. h ó 1 6 - á n m á r a f ő v á r o s b a é r k e z e t t . M a este ő e m i n e n t i á j a a t á r s u l a t e l n ö k e i v e l é r t e k e z l e t e t t a r t .
— XIII. Leo pápának v a n e g y s a j a t s á g o s j e l l e m v o n á s a : t ü n d ö k l ő e n t u d j a m i n d e n t e t t é t , m i n d e n n y i l a t k o z a t á t e g y k o r m á n y z a t i b ö l c s e s é g é n e k m a g a s l a t á r a f e l -e m -e l n i és m i n d -e n c s -e l -e k -e d -e t é b -e n n a g y -e s z m é k h i r d -e t ő j -e t u d l e n n i . R ó m a n a g y b ö j t i s z ó n o k a i h o z i n t é z e t t b e s z é d é n is m e g l á t s z i k a m a g a s r ö p t ű s z e l l e m e k i v á l t s á g a . K ö z ö n s é g e s , m i n d e n k i á l t a l i s m e r t d o l g o k r ó l s z ó l : a j u b i l e u m -ról, R ó m a r é g i és j e l e n l e g i h e l y z e t é r ő l s v é g ü l az i f j ú s á g k e r e s z t é n y n e v e l é s é r ő l : de oly e r e d e t i és m a g a s f e l f o -g á s s a l , oly m e s s z e e l h a t ó , m i n t e -g y l á t n o k i s z e l l e m m e l , m e l y b e l á t e g é s z a l é l e k v e l e j é i g és c s o d á l a t o s t e t t e r ő t ö n t a s z e l l e m e k b e .
— - Pápai áldásban r é s z e s ü l t e g y i r o d a l m i v á l l a l a t , m e l y n é l p r o t e s t á n s o k is k ö z r e m ű k ö d n e k . E z az ,Ut s i n t u n u m ' cz. i r e n i k u s n é m e t l a p , m e l y n e k c z é l j a k a t h o l i k u -s o k é-s p r o t e -s t á n -s o k k ö z t f o l y ó f e l v i l á g o -s í t ó é-s b é k é l t e t ő e s z m e c s e r é k á l t a l a k a t h . h i t e g y s é g r e t é r é s e k e t e l ő m o z -d í t a n i . E g y n é m e t e l ő k e l ő nő, kit a n e v e z e t t l a p v e z e t e t t vissza a k a t h . e g y h á z b a , e n a p o k b a n k i h a l l g a t á s o n levén a s z e n t a t y á n á l , a l a p d o l g o z ó t á r s a i r a és o l v a s ó i r a á l d á s t k é r t . A p á p a t e l j e s í t e t t e k é r é s é t . „ J e les b e u i t o u s , " v o l t . X I I I . L e o v á l a s z a .
— Nevezetes megtérésnek v o l t s z i n h e l y e a s z e r v i t á k t e m p l o m a f. h ó 1 5 - é n . D r H a y n a l d L a j o s b i b o r n o k - é r s e k T a r n a y V i l m o s t , n e j é v e l szül. B r a c h f e l d R ó z á v a l és 4 kis-k o r ú g y e r m e kis-k é v e l , a kis-k e r e s z t s é g s z e n t s é g é b e n r é s z e s í t e t t e . 0 e m i n e n t i á j a az i s t e n i k e g y e l e m m ű k ö d é s é r ő l m e g h a t ó b e s z é d e t m o n d o t t . K e r e s z t s z ü l ő k S z l á v y O l i v é r és S z e r b G y ö r g y o r s z á g o s k é p v i s e l ő k v o l t a k . A n e v e z e t t c s a l á d o t dr K a n y u r s z k y G y . e g y e t e m i t a n á r o k t a t t a a k e r . h i t ele-m e i r e .
— A porosz püspökök kara m á r v á l a s z o l t a p á p á -n a k h o z z á j o k i -n t é z e t t j a -n . 6 - i k i -n a g y s z a b á s ú l e v e l é r e . A p o r o s z p ü s p ö k ö k v á l a s z a r ö v i d , d e s o k a t m o n d ó . T e l v e v a n e n y i l a t k o z a t a b é k e r e m é n y é t ő l és f o r r ó ó h a j á t ó l . A h i v e k és az a l s ó b b r e n d ű p a p s á g e g y e t é r t é s e és r e n d ü l e t l e n k i t a r t á s a az e g y h á z v é d e l m é b e n — m e l e g e l i s m e -r é s b e n s f é n y e s d i c s é -r e t b e n -r é s z e s ü l . A z e g é s z levél az e g y h á z és á l l a m k ö z t i ő s z i n t e b é k e s z e l l e m é n e k , de e g y ú t t a l a n n a k az e r ő t e l j e s ö n é r z e t n e k is a k i f e j e z é s e , m e l y e t a p o r o s z p ü s p ö k i k a r n a k az a p o s t o l i s z e n t s z é k k i -p r ó b á l t b ö l c s e s é g ü v e z e t é s e és a -p o r o s z k a t h o l i k u s h i v e k t á n t o r í t h a t a t l a n r a g a s z k o d á s a s a n n y i h a r c z o k b a n m e g e d -z e t t e l v h ü s é g e s u g a l l .
— Megtérések. A , V e s z p r é m i K ö z l ö n y ' e g y s z e r r e k é t m e g t é r é s t j e l e n t u t o l s ó e l ő t t i s z á m á b a n . S z o m a j o m fiókegyh á z b a n S z a l a y I s t v á n sz. b e n e d e k i p l é b á n o s m e g k e r e s z -t e l -t e K r a u s z T e r é z i a izr. n ő -t , B i z e fiókközségben p e d i g C s á n y i F e r e n c z m a r c z a l i i k á p l á n m e g k e r e s z t e l t e B r a u n T e r é z i á t , az o t t a n i i z r a e l i t a v e n d é g l ő s l e á n y á t .
Kiadótulajdonos és felelős szerkesztő : Breznay Béla, hittudor, k. m. tud. egyetemi ny. r. tanár.
Budapest, 188ê. Rudnyánszky A. könyvnyomdájából.(Papnövelde-utczo 8. sz.
Megjelenik e lap heten- j ként kétszer : § szerdán és szombaton, 1
Előfizetési dij : \ félévre helyben s posta- §
küldéssel 5 í r t , Szerkesztő lakása : Buda- \ pest, V I I I . , József-körut : 50., hova a lap szellemi = részét illető minden kül- §
demény czimzendő. ;
RELIGIO.
KATH. EGYHÁZI S IRODALMI F0LY0IRAT.
NEGYVENÖTÖDIK ÉVFOLYAM.
Előfizethetni minden kir. postahivatalnál ; Budapesten a szerkesz-tőnél, és Rudnyánszky A. könyvnyomdájában, IV., Papnövelde-utcza 8. sz. alatt, hova a ne-taláni reclamatiók is, bérmentes nyitott
levél-ben, intézendők.
Budapesten, márczius 20. 23. I. Félév, 1886.
TARTALOM : Vezéreszmék és Tcímvlmányolc : Főm. és főt. Simor János bibornok hg.-primás ő emja elnöki megnyitó beszéde. — A születések anyakönyvezése. — Egyházi Tudósítások. B u d a p e s t : A Szent-István-Társulat biboros fővédnöke ő emjának elnöki
meg-nyitó beszéde. — R ó m a : A „Popolo Romano." — Irodalom: Révay Miklós élete. — Vegyesek.
ZEr,őrri.a,gra,ssá,gr-o. é s I F ' ő t i s z t e l e a n . d . ő
bibornok és hg.-primás ő emja elnöki megnyitó beszéde
a Szent-István-Társulat 1886. márcz. 18-ki nagygyűlésén.