EKT 1 9 6 1 . j u n . V I I I . é v i . 3.szám
C21.6;311.2
A H Á L Ó Z A T I960.ÉVI S T A T I S Z T I K A I A D A T S Z O L G Á L T A T Á S Á N A K T A N U L S Á G A I
S s a b o l e s k a Ferenc - B a l á z s S á n d o r
A t e r m e l é s i h á l ó z a t h o z t a r t o z ó m ű s z a k i k ö n y v t á r a k e l l e n ő r z é s é n e k egyik fontos eszköze a a u n k á j u k legfontosabb s z á m s z e r ű e r e d m é n y e i t t a r t a l m a z ó éves s t a t i s z t i k a i j e l e n t é s e k b e g y ű j t é s e , ö s s z e s í t é s e és elemző é r t é k e l é s e . E z t a m u n k á t első i z b e n a Kiivelődé3iigyi M i n i s z t é r i u m s t a t i s z t i k a i o s z t á l y a v é g e z t e e l a k ö n y v t á r a k 1957. évi m u n k á j á r a vonatko
z ó a n , m £ j d egy é v i s z ü n e t u t á n az OSJK v e t t e át e z t a f e l a d a t o t . E t t ő l az i d ő p o n t t ó l fogva r e n d s z e r e s s é vált az évi s t a t i s z t i k a i adat
s z o l g á l t a t á s k ö v e t e l m é n y e a m ű s z a k i k ö n y v t á r a k szántára, m á s r é s z t ezeknek az adatoknak f e l d o l g o z á s a és é r t é k e l é s e a h á l ó z a t i k ö z p o n t r é s z é r e .
K ö z e l e z e r o ü s z a k i k ö n y v t á r a d a t a i n a k k ü l ö n b ö z ő szempontok s z e r i n t i c s o p o r t o s í t á s a és ö s s z e s í t é s e i g e n nagy m u n k á t j e l e n t , a n n á l i s i n k á b b , mivel a h á l ó z a t f e j l ő d é s é v e l p á r h u z a m o s a n a s z á m a d a t o k e l e m z ő é r t é k e l é s é t l e h e t ő l e g mindig gyorsan 03 egyre több a d a t c s o p o r t r a vonat
k o z ó a n k e l l e l v é g e z n i . A n ö v e k v ő f e l a d a t o k és n e h é z s é g e k az Dlfli m ó d s z e r t a n i o s z t á l y á t a r r a k é s z t e t t é k , hogy r á t é r j e n a b e g y ű j t ö t t h á l ó z a t i s t a t i s z t i k a i adatok g é p i f e l d o l g o z á s á r a .
G é p i f e l d o l g o z á s
A t ö b b s z e m p o n t ú és gyorsabb ö s s z e s í t é s e k e t l e h e t ő v é tevő g é p i f e l d o l g o z á s a l k a l m a z á s á n a k gondolata m á r 1960-ban f e l m e r ü l t a m ű s z a k i t e r m e l é s i k ö n y v t á r i h á l ó z a t b a n . Az OMK m ó d s z e r t a n i o s z t á l y a é p p e n e z é r t az e l m ú l t n y á r o n k a p c s o l a t b a lépett a KSH Ü g y v i t e l g é p e s i t é s i és S z e r v e z é s i V á l l a l a t á v a l , és a l e h e t ő s é g e k s z á m b a v é t e l e u t á n - két k ü l s ő szakember b e v o n á s á v a l - a g é p i f e l d o l g o z á s k ö v e t e l m é n y e i n e k m e g f e l e l ő e n á t d o l g o z t a a k ö n y v t á r a k r é s z é r e s z ő l ő r é g i s t a t i s z t i k a i
S z a b o l c s k a F , - B a l á z s S.t Az 1 9 6 0 . é v i a d a t s z o l g á l t a t á s
ű r l a p o t . Az á t d o l g o z á s n á l a z adatokat ugy k e l l e t t c s o p o r t o s í t a n i , hogy azok e g y s é g e s csoportokban legyenek á t v i h e t ő k a m e g f e l e l ő H o l l e r i t h k á r t y á k - r a , é s hogy azokon v i l á g o s a n k i emelkedjenek a l y u k a s z t á s r a k e r ü l ő t é t e l e k .
m » j i j A k ö n y v t á r forfrelaa l?6o-ban K ö n y v helyben o l v a s o t t
k ö t e t e k
k ö l c s ö n z ö t t k ö t e t e k
F o l y ó i r a t h e l y b e n o l v a s o t t e g y s é g e k
k ö l c s ö n z ö t t ecy- ségek
E g y é b dc— helyben o l v a s o t t kuraentu- egyse (jel;
mok
k ö l c s ö n z ö t t egy
s é g e k
l l o
525o
56o
26oo
Ö S S Z E S E N
450
924 93
74l . s z . á b r a
R é s z l e t a z Á l t a l á n o s G é p t e r v e z ő I r o d a / Á G T I / á l t a l b e k ü l d ö t t 1 9 6 0 . é v i s t a t i s z t i k a i j e l e n
t é s b ő l
Az u j k é r d ő í v e n ö t f ő c s o p o r t b a n H l k é r d é s r e k e l l e t t az adat
s z o l g á l t a t ó k ö n y v t á r a k n a k v á l a s z t a d n i o k . /szemben a z 1957. é v i 7 6 á e a z 1959* é v i 87 k é r d é s s e l . / A megadott s z á m s z e r ű v á l a s z o k a t a m á r e m l í t e t t v á l l a l a t - a r é s z é r e e l k é s z í t e t t k á r t y a t e r v e k a l a p j á n - k ö n y v t á r a n k é n t S t H o l l e r i t h k á r t y á r a v i t t e á t , a m e g f e l e l ő s z á m j e g y e k é s k ó d j e l e k l y u k a s z t á s á v a l . Az i l y m ó d o n e l k é s z í t e t t k á r t y á k a t a z u t á n a v á l l a l a t m e g f e l e l ő g é p e l Ö s s z e s í t e t t é k a z e l ő r e m e g h a t á r o z o t t é s k i d o l g o z o t t szempontok s z e r i n t *
15
KSH 1961 „ j x m . Y H I . é v f . 3.szám
í i:í3ei!ü3J5tcec3iiC;s!:50e::
1 . - • • c e s í f É s s * J 11111111H11! 1111111111111 ::::ittJif}tsitiiui2iti::i
; ; . i i i; í 3 J í t i i a! 9] i t 3 f s i! i ! 4(4414*4441444144414414444<
Ii5IS0Bi;aS!5jS51ÍJJ5!SSSí:
T*í?ttfMTT?TTJ'TITínfítTtl
1 i f l i f 3 S B£ ; S 6 5 3 Íj ( Í B e 5 3 & 6 a i í í
"B f É H I E T | « Osii.
::c'jcr(j::ií;;sfl30iftaefiCS
í S c a í s s f i í a T i á mímitmrtntimi
!:3Jj!ÍI(Utf11llll(tíl ..44Í144414.4I4I4444Í4 í
: : ; : : 5 S 5 ! :e) S 5 5sS 5 S :s í :
5t;i • • f : fíjl rT7ÍTÍT7TT7TITTÍ7TÍTTfí
j i 3 f e a-a a *
: - t ^ " t s v i i : : i ,Jt B r ^ e f s g
2 . B E . á b r a
Az Á G T I k ö n y v t á r i f o r g a l m i a d a t a i H o l l e r i t h k á r t y á n
Az ö s s z e s í t é s szempontjai
A g é p i f e l d o l g o z á s l e h e t ő v é t e t t e , hogy a z adatok ö s s z e s í t é s é t több t á b l á z a t b a n k é s z í t t e s s ü k e l , a z a l á b b i szempontok s z e r i n t i c s o p o r t o s í t á s b a n :
1. A l k ö z p o n t o n k é n t .
E z e n b e l ü l k ü l ö n m é g i p a r á g a n k é n t é s a k ö n y v tárai: j e l l e g e / ü z e m i , t e r v e z ő - k u t a t ó i n t é z e t i é s e g y é b / s z e r i n t .
2 , T e r ü l e t i f e l o s z t á s b a n ; m e g y é k é s b u d a p e s t i k e r ü l e t e k s z e r i n t .
Ezen b e l ü l m é g k ü l ö n a k ö n y v t á r a k j e l l e g e s z e r i n t .
/A g é p i f e l d o l g o z á s e r e d m é n y e k é n t t e h á t a h á l ó z a t i k ö z p o n t na m á r v á l a s z t tud a d n i a k ö v e t k e z ő - é s a k ö v e t k e z ő k h ö z h a s o n l ó - k é r d é s e k r e i s : P l . - Hennyi a EGK H í r a d á s t e c h n i k a i I p a r i g a z g a t ó s á g h o z
t a r t o z ó k ö n y v t á r a k p r o s p e k t u s á l l o n á n y a t
- H á n y s z o c i a l i s t a o r s z á g b é l származó szabadalmi l e í r á s s a l b ő v ü l t az é l e l m i s z e r i p a r i s z a k k ö n y v t á r a k
S z a b o l c s k a P. - B a l á z s S.: Az 1960. é v i a d a t s z o l g á l t a t á s
- H á n y r e n d s z e r e s m é r n ö k , t e c h n i k u s o l v a s ó j a v o l t a K ö n n y ű i p a r i M i n i s z t é r i u m h o z t a r t o z ó ü z e m e k m ű s z a k i k ö n y v t á r a i n a k egy é v a l a t t ?
- M i l y e n forgalmat b o n y o l í t o t t a k l e a G y ő r - S o p r o n me
gye t e r ü l e t é n t a l á l h a t ó m ű s z a k i k ö n y v t á r a k a b e s z á m o l á s i i d ő s z a k b a n ?
- M i l y e n ö s s z e g e t k ö l t ö t t e k a b u d a p e s t i 7 1 I I . k e r ü l e t i t e r v e z ő - é s k u t a t ó i n t é z e t i m ű s z a k i k ö n y v t á r a k 1960- ban f o r d í t á s o k é s f o r d í t á s m á s o l a t o k b e s z e r z é s é r e ? s t b . s t b . /
A KSH U g y v i t e l g é p e s i t é s i é s S z e r v e z é s i V á l l a l a t az adatok Ö s s z e s í t é s é t a megadott szempontok e z e r i n t i b o n t á s b a n k é s z í t e t t e e l , k é t p é l d á n y b a n . E z z e l l e h e t ő v é v á l t , hogy az ö s s z e s í t é s e k egy p é l d á nya az OMK-ban maradjon, a m á s o l a t i p é l d á n y o k a t p e d i g e g y r é s z r ő l az i l l e t é k e s a l k ö z p o n t o k , m á s r é s z r ő l az i l l e t é k e s megyei vagy b u d a p e s t i k e r ü l e t i t a n á c s n a k k ü l d j ü k meg t á j é k o z t a t á s v é g e t t . /Az a l k ö z p o n t o k é s a t a n á c s o k a kapott ö s s z e s í t é s e k e t t o v á b b e l e m e z h e t i k . /
Renyrtúri forgaloa
ÖBBEflBCn
Konyv Folyóirat Egyéb ÖBBEflBCn
ísljbos Kölcson- Helyben K01CEön Helyben Xöleeön-
»lv. ítttt olv. tött olv. lött
1 1 S2 E 9 46 i a * 3 6 03 5 95 6 28B e 2 • 4 1 O
12 5 0 1 V B 1 4 l 3 B 9 S 1 9 1 O 3* 0 2 4 i 4 a 9 B
2 4 * 2 . 1 0 9 0 1 9 3 e 2 • 1 1 S5 O. 1 5 P O * 3 S 2 2 • 3 93 2 O •
3 . s z . á b r a y $Q$?4e.
A KGH M ű s z e r i p a r i I g a z g a t ó s á g h o s t a r t o z ó k ö n y v t á r a k g é p i uton Ö s s z e s í t e t t f o r g a l
mi a d a t a i 1. ü z e m i k ö n y v t á r a k
2 . K u t a t ó i n t é z e t i k ö n y v t á r a k 3 . ö s s z e s e n
... Í
T e r m é s z e t e s e n nem c é l u n k most a b e g y ű j t ö t t é s Ö s s z e s í t e t t ada
tok t e l j e s i s m e r t e t é s e vagy az ö s s z e s a d a t c s o p o r t o k v i s z o n y i t á s a é s e l e m z é s e . Az a l á b b i a k b a n ceak n é h á n y , a h á l ó z a t m u n k á j á r a l e g j e l l e a - zőbb s z á m a d a t o t k í v á n u n k b i z o n y o s m a g y a r á z a t o k k a l o l v a s ó i n k elé t á r n i .
17
mkt 1961.jun. V I I I . é v f . 3.szám
919 k ö n y v t á r
Az 1959. é v i 903 k ö n y v t á r r a l s z é n b e n az elnnilt évre vonatko
z ó a n 919 v á l l a l a t i m ű s z a k i k ö n y v t á r k ü l d t e be j e l e n t é s é t . A h á l ó z a ton b e l ü l i s t a t i s z t i k a i fegyelem t o v á b b i j a v u l á s á t i g a z o l j a m é g az i s , hogy a l e g t ö b b k ö n y v t á r o s pontosan b e t a r t o t t a a megadott b e k ü l d é s i h a t á r i d ó t , és e z z e l i s e l ő s e g í t e t t e a k ö z p o n t f e l d o l g o z ó m u n k á j á t ,
A b e é r k e z e t t j e l e n t é s e k b ő l l e g i l l a p i t b a t ó , hogy 1960-ban t o v á b b nőtt e h á l ó z a t d o l g o z ó i n a k s z á m a . A jelentést k ü l c ö t t 919 k ö n y v t á r b a n az elmúlt é v b e n
201 f ő f o g l a l k o z á s ú m ű s z a k i k ö n y v t á r o s
50 " " dckumentaliste.
91 " " forditó és 4? " e g y é b b e o s z t o t t , valamint S 1 7 U H f ő f o g l a l k o z á s ú m ű s z a k i k ö n y v t á r o s
azaz ö s s z e s e n 1216 m u n k a t á r s d o l g o z o t t . /AZ 1959. é r i 21C f ő f o g l a l k o zású és E3S m e l l é k f o g l a l k o z á s ú k ö n y v t á r o s s a l s z é n b e n ez kereken 1 6 s z á z a l é k o s e m e l k e d é s t j e l e n t , de m é g mindig nem érte e l a kívánt s ; i n t e t . /
Az á l l o m á n y a l a k u l á s a
A hálózat k ö n y v t á r a i n a k összálloraánya 1960-ban k ö z e l 1 8 s z á z a l é k k a l n ő t t . Legnagyobb m é r t é k b e n a szabadalom, szafcványállomány
l e g k i s e b b m é r t é k b e n a kö n y v á 1 1 o a á n y / I C * / bővüli
r 1959 1960
•
k ö n y v / k ö t e t /
1 368 799 1 499 60?
f o l y ó i r a t / k ö t e t / 201 634 258 603
szabadalmi l e í r á s 179 913
s z a b v á n y 305 002
317 903 f o r d í t á s , f o r d í t á s
m á s o l a t 180 662 254 794
prospektus 65 308 76 90?
egyéb dokumentum 75 508 100 163
Ö s s z e s e n 2 203 113 2 68? 890
S z a b o l c s k a ? . - B a l á z s S . i Az 1 9 6 0 . é v i a d a t s z o l g á l t a t á s
Az á l l o m á n y Ö s s z e t á t e l é b e n egyre nagyobb s z e r e p h e z j u t n a k a nem h a g y o m á n y o s k ö n y v - é s f o l y ó i r a t s z e r ű dokumentumok. Ezeknek s z e r v e z e t t g y ű j t é s e é s f e l d o l g o z á s a a h á l ó z a t e g y i k l e g f o n t o s a b b m ó d s z e r t a n i k é r d é s e .
A forgalom 1960-ban
A s t a t i s z t i k a i j e l e n t é s t k ü l d ö t t v á l l a l a t o k ö s s z d o l g o z ó i n a k é s k ö n y v t á r a i k á l l a n d ó o l v a s ó i n a k a r á n y a a z e l m ú l t é v e k b e n a z a l á b b i a k s z e r i n t a l a k u l t i
ö s s z d o l g o z ó k s z á m a 1959-ben: 997 647 1960-ban: 992 975 á l l a n d ó o l v a s ó k s z á m a 1959-ben: 82 640
* 1960-ban: 88 934
A s t a t i s z t i k a i ö s s z e s í t é s most m á r az o l v a s ó k r é t e g e z ő d é s e r e i s k i t e r j e d t . E z e k s z e r i n t a k ö n y v t á r a k r e n d s z e r e s o l v a s ó i n a k megosz
l á s a a k ö v e t k e z ő :
m ű s z a k i a k s z á m a ö s s z e s e n : 104 105, e b b ő l á l l a n d ó o l v a s ó : 53 931 f i z i k a i d o l g o z ó k » i 704 7 7 2 , • " » : 22 151
e g y é b d o l g o z ó k " : 148 701, - " » : 12 852
Az o l v a s ó k egy é v a l a t t ö s s z e s e n 1 617 751 k ö n y v t á r i e g y s é g e t t a n u l m á n y o z t a k a k ö n y v t á r a k b a n , i l l . a k ö n y v t á r a k b ó l , ami a z ö s s z á l - l o m á n y 63 * - a .
h e l y b e n k ö l c s ö n ö s s z e s e n k ö n y v
f o l y ó i r a t e g y é b dok.
177 785 364 985 52 274
443 86?
513 754 65 066
621 652 878 739 117 360
Ö s s z e s e n 595 044 1 021 707 1 617 751
j j . s z . t á b l á z a t
A k ö n y v t á r i á l l o m á n y forgalma
A d o k u m e n t á c i ó s z o l g á l t a t á s a i
A h á l ó z a t k ö n y v t á r a i b a n f o l y ó d o k u m e n t á c i ó s munka l e g f o n t o s a b b
19
KXT 1961.jun. TOI.éTf. 3.szám f e l a d a t a t o v á b b r a i s a k ö z p o n t i é s a l k ö z p o n t i s z o l g á l t a t á s o k t e r j e s z t é s e . E z e n e t é r e n k ö n y v t á r a i n k m é g k o r á n t s e m h a s z n á l j á k k i a l e h e t ő s é g e k e t . E z t b i z o n y í t j a , hogy az GMK d o k u m e n t á c i ó s s z o l g á l t a t á s a i t csak 18 642 v á l l a l a t i olvasó t a n u l m á n y o z z a r e n d s z e r e s e n , az a l k ö z p o n tokét 12 570, a h á z i l a g készített v á l l a l a t i k i a d v á n y o k a t p e d i g 26 628.
H e g n ő t t a v á l l a l a t o k á l t a l h á z i l a g e l k é s z í t e t t i r o d a l o m k u t a t á sok / b i b l i o g r á f i á k / s z á m a i s . 1960-ban a v á l l a l a t o k b a n ö s s z e s e n 1438 i r o d a l o m k u t a t á s t v é g e z t e k , e g y ü t t e s e n 41 24? a d a t t a l , ami a z t i s mu
t a t j a , hogy egy-egy b i b l i o g r á f i a m á r 30-40 i r o d a l m i adatot t a r t a l m a z . A h á l ó z a t b a n egy é v a l a t t m e g k é t s z e r e z ő d ö t t a d o k u m e n t a l i s t á k é s k ö n y v t á r o s o k á l t a l k é s z í t e t t c í m f o r d í t á s o k s z á m a :
az 1959. é v i 98 e z e r r ő l 1960-ban 172 e z e r r e n ő t t .
Ez a z t m u t a t j a , hogy a v á l l a l a t ö n b e l ü l a t á j é k o z t a t á s n a k i n k á b b ez a gyorsabb f o r m á j a f e j l ő d i k , mig a r e f e r á t u m o k k é s z í t é s e t o v á b b r a i s e l s ő r e n d ű k ö z p o n t i f e l a d a t k é n t s z e r e p e l ,
A v á l l a l a t o k n á l k é s z í t e t t f o r d i t á s o k o l d a l s z á m a 1960-ban az 1959. é v i 175 e z e r o l d a l r ó l
294 e z e r o l d a l r a n ő t t . E z z e l ma m á r e l j u t o t t u n k ahhoz a ha
t á r h o z , a h o l m á r nem a f o r d i t á s o k e m e l é s e l á t s z i k a legfontosabb f e l adatnak, hanem a f o r d í t á s r a k i j e l ö l t s z ö v e g e k alaposabb m e g v á l o g a t á s a .
A m ű s z a k i k ö n y v t á r a k r a mind nagyobb é s nagyobb f e l a d a t o k v á r n a k a m ű s z a k i f e j l e s z t é s és a m á s o d i k ötéves t e r v c é l k i t ű z é s e i n e k s e g í t é s e t e r é n , A h á l ó z a t s t a t i s z t i k a i adatainak ö s s z e s í t é s e á l t a l á b a n a z t i g a z o l j a , hogy k ö n y v t á r a i n k ennek m e g f e l e l ő e n a z elmúlt é v b e n t o v á b b fokoz
t á k , é s j a v í t o t t á k m u n k á j u k a t , é s ma m á r v a l ó b a n e l é r k e z t e k ahhoz a s z í n v o n a l h o z , amikor - e g y é b f e l t é t e l e k / l é t s z á m , h e l y i s é g s t b . / b i z t o s í t á sa u t á n - a v á l l a l a t o k t ö b b s é g é n é l á t a l a k u l h a t n a k a m ű s z a k i t á ¬ j é k o z t a t á s h a t h a t ó s s z e r v e i v é .
S u b o l O S k a - B a l á z s S . j Az 1$60. c v i a ü a t s z o l g á l t a t á s
S z a b e l c s k a . P. - B a l á z s . S.; Bork o f i n d u s t r i a l l i b r a r i e s i n B t a t i s t i - c n l f i g u r e s i n 196C.
The H u n g á r i á n C e n t r a l T e c h n i c a l L i b r a r y and Documentation Centre /OIcK/ y e a r l y c o l l e c t s , sums up and e v a l u a t e s the s t a t i s t i c a l r e p o r t s o f the i n d u s t r i a l l i b r a r i e s . T h i s y e a r - f o r the f i r s t time - summing up wae made by means o f H o l l e r i t h c a r d s and machinesi thus c r o s s - a n a l y s í s became e a s i s r .
Aocording t o s t a t i s t i c a l f i g u r e s i n 1960 t h e r e were 919 i n d u s t r i - a l l i b r a r i e s i n Hungary, i n the v a r i o u s f a c t o r i e s , r e s e a r c h - and p l a n - ning i n s t i t u t i o n s and o t h e r o r g a n i s a t i o n s . T h e i r s t o c k /excluded t h a t of the OKK/ c o n s i s t s o f about 2 700 000 l i b r a r y u n i t s /volumes o f books and p e r i o d i c a l s , p a t e n t s , s t a n d a r d s , t r a n s l a t i o n s , t r a d e c a t a l o g u e s and o t h e r documents/.
tfithin t h s s e l i b r a r i e s there a r e irorking 389 f u l l time l i b r a r i - a n s , d o c u m e n t a l i s t s and t r a n s l a t o r s and 827 p a r t time l i b r a r i a n s . As the r e s u l t o f t h e i r work 52 % of the e n g i n e e r s and t e c h n i c i a n s i n i n - dus t r y study r e g u l a r l y t h e t e c h n i c a l l i t e r a t u r e and 25 % t h e service:-:
of t e c h n i c a l documentation. 29t t 000 pagea o f t r a n s l a t i o n s and b i b l l o - graphiee / w i t h 41 000 entri.es/ s e r e a l e o made i n t h e network d u r i n g 1 9 6 0 .
ZL
