ARANY JÁNOS ÉS AZ AKADÉMIA KÖNYVTÁRA

A MAGYAR T U D O M Á N Y O S A K A D É M I A K Ö N Y V T Á R Á N A K K I A D V Á N Y A I

6.

G e r g e l y P á l

ARANY JÁNOS

ÉS AZ AKADÉMIA KÖNYVTÁRA

t

BUDAPEST, 1958

A MAGYAR T U D O M Á N Y O S A K A D É M I A K Ö N Y V T Á R Á N A K K I A D V Á N Y A I

6.

G e r g e l y Pál

ARANY JÁNOS

ÉS AZ AKADÉMIA KÖNYVTÁRA

6.

B U D A P E S T , 1 9 5 8

Különlenyomat

a Magyar Könyvszemle 1957. évi 4. számából

A k i a d á s é r t felel a z A k a d é m i a i K i a d ó i g a z g a t ó j a

•14209/58 A k a d é m i a i N y o m d a , B u d a p e s t , V . , G e r l ó c z y u t c a 2. — Fel el ős v e z e t ő : B e r n á t G y ö r g y

A R A N Y J á n o s t ö b b m i n t k é t é v t i z e d e n á t a legszorosabb k a p c s o l a t b a n v o l t az A k a d é m i a i K ö n y v t á r r a l : a k ö n y v t á r ARANY é l e t é b e n és ARANY a k ö n y v t á r életé- b e n t ö r t é n e l m i f o n t o s s á g ú s z e r e p e t t ö l t ö t t be.

L á s s u k e l ő b b a k a p e s o l a t első f e l é t : mit jelentett a Könyvtár A R A N Y számára'!

N e m k e v e s e b b e t , m i n t k ö l t ő i , s z e r k e s z t ő i , e s z t é t i k a i és i r o d a l o m t ö r t é n e t i m u n k á s s á g á - n a k (legyen s z a b a d i t t csak Zrínyi és Tasso c í m ű s z é k f o g l a l ó j á r a u t a l n u n k ) e g y i k f o n t o s t á m a s z á t , segítő eszközét. 1860 n o v e m b e r é t ő l , a m i ó t a ARANY P e s t e n élt, s z i n t e á l l a n d ó l á t o g a t ó j a v o l t az A k a d é m i a i K ö n y v t á r n a k . Az Üllői ú t és E r k e l u t e a s a r k á n levő laká- s á t ó l a k k o r i b a n alig n e g y e d ó r á n y i r a v o l t ez a k ö n y v t á r , a m a is m e g l e v ő T R A T T N E R —

KÁROLYI-házban ( P e t ő f i S. u t c a 3), a 11. e m e l e t e n . H a v a l a m i l y e n k ö n y v r e , f o l y ó i r a t r a v o l t s z ü k s é g e , t ö b b n y i r e i d e l á t o g a t o t t , m e r t m i n t a k a d é m i a i t a g , s o k k a l k ö n n y e b b e n o l v a s h a t o t t s k ö l c s ö n ö z h e t e t t i t t , m i n t a l a k á s á h o z k ö z c l é b b eső M ú z e u m i K ö n y v t á r b a n .

S Z Á S Z K á r o l l y a l v á l t o t t levelezéséből t u d j u k , h o g y a m i k o r S Z É C H E N Y I h a l á l a u t á n e m l é k ó d a í r á s á r a k é r t é k föl, az A k a d é m i a i K ö n y v t á r b a n t a n u l m á n y o z t a S Z É C H E N Y I

k i a d o t t és k i a d a t l a n m ű v e i t . A d a t o k s z ó l n a k a r r ó l is, h o g y egyik l e g n a g y o b b e p o s z á n a k , a Buda Halálának t ö r t é n e t i f o r r á s a i t is n a g y r é s z t k ö n y v t á r u n k b a n g y ű j t ö t t e a külön- féle k i a d á s ú P R I S C O S , J O R D A N E S , C A L L I M A C H U S - k r ó n i k á k s t b . a n y a g á b ó l . A R A N Y k i t ű n ő , h á r o m k ö t e t e s é l e t r a j z á n a k í r ó j a , V O I N O V I C H G é z a m o n d j a , h o g y e g y e t l e n i r a m b a n , h i h e t e t l e n ü l g y o r s a n í r t a e r e m e k m ű v é t , m i n t e g y fél é v a l a t t . N e m v é l e t l e n , h o g y e b b e n a c s o d á l a t o s m ű b e n a folklorista e l e m e k a p o é t a d o e t u s t u d a t o s m ű v é s z e t é v e l o l v a d n a k össze a t ö r t é n e l e m és a h u n — m a g y a r m o n d a v i l á g emlékeivel.

M i n t a Kisfaludy-Társaság f r a n c i a , a n g o l , s p a n y o l s z í n m ű f o r d í t á s a i n a k gon- d o z ó j a is s z á m o s m ű v e t h a s z n á l t a K ö n y v t á r a n y a g á b ó l . P l . s a j á t Hamlet- és János

f o r d í t á s a i á t d o l g o z á s á h o z , végleges f o r m á b a ö n t é s é h e z is k ü l ö n f é l e a n g o l és n é m e t j e g y z e t e s k i a d á s o k a t t a n u l m á n y o z o t t , m i e l ő t t tökéletes, á t d o l g o z o t t k é z i r a t a i t 1866-ban n y o m d á b a a d t a . U t o l é r h e t e t l e n ü l szép s a z e r e d e t i S H A K E S P E A R E Í h í v e n tol- m á c s o l ó f o r d í t á s a i n a k (Szentivánéji álom!) m á i g s e m ér a n y o m á b a s e n k i .

F i a följegyzéséből t u d j u k , h o g y A R A N Y 1868 u t á n ú j b ó l e l ő v e t t e k e d v e l t klasszi- k u s a i t , g y a k r a n k i k ö l c s ö n ö z t e V E R G I L I U S , O V I D I U S , T A C I T U S , C A E S A R , T E R E N T I U S és

P L A U T U S m ű v e i t . K i v á l t e k é t u t ó b b i t s a n a g y görög í r ó t : A R I S Z T O P H A N É S Z ^ k e d v e l t e . E n n e k m i n d a t i z e n e g y f ö n n m a r a d t v í g j á t é k á t l e f o r d í t o t t a , 1870-től k e z d v e , n é g y é v e n á t ; r é s z b e n h i v a t a l á b a n s a m e l l e t t e l e v ő l a k á s á n d o l g o z o t t r a j t u k a k o r a reggeli ó r á k - b a n . Még n y a r a l á s á r a , K a r l s b a d b a is m a g á v a l v i t t e a k ü l ö n f é l e j e g y z e t e s k i a d á s o k a t ,

— a BOTHE- és DROYSEN-féle e d i t i ó k a t é p p e n az A k a d é m i a i K ö n y v t á r b ó l k é r t e kölcsön.

K e d v e l t e B U R N S , S H E L L E Y és M O O R E k ö l t e m é n y k ö t e t e i t is ; hosszú „ h a l l g a t a g k o r s z a - k á b a n " , é p p e n a k a d é m i a i h i v a t a l á n a k t i z e n h a r m a d f é l éve a l a t t , B U R N S - és M O O R E -

f o r d í t á s o k k a l t ö r t e m e g a k ö l t ő h a l l g a t á s á t .

A z á l t a l a h a s z n á l t k ö n y v t á r i k ö n y v e k n é l u t ó l a g b i z o n y á r a k i v é t e l t t e n n é n k a s z i g o r ú s z a b á l y alól, h o g y a k ö n y v e k b e s e m m i t s e m s z a b a d b e j e g y e z n i . Mit é r n é n e k e g y e s k ö t e t e i n k , h a b e n n ü k A R A N Y g y ö n g y b e t ű s glosszáit o l v a s h a t n á n k ? H i s z e n s a j á t k ö n y v e i b e n , m e l y e k k ö z ü l n é h á n y a t a l k a l m a m volt l á t n i a V O I N O V I C H - v i l l á b a n , 1 9 4 4 —

4 5 t e l é n t ö r t é n t e l p u s z t u l á s u k e l ő t t , a n a g y k ö l t ő n e k sok-sok ilyen s z é l j e g y z e t e v o l t . . . S o k k a l szélesebb k ö r ű és j o b b a n f e l d e r í t h e t ő a k é r d é s m á s o d i k fele: mit jelentett

A R A N Y a Könyvtár számárai E z u g y a n i s A R A N Y a k a d é m i a i t i t o k n o k s á g á v a l , illetve f ő t i t k á r s á g á v a l f ü g g össze, és m e g r a j z o l á s á h o z b i z t o s a l a p o t n y ú j t a z ú j o n n a n r e n d e z e t t főtitkári levéltár óriási a k t a - , j e g y z ő k ö n y v - és e g y é b i r a t a n y a g a .

A z Akadémiai Könyvtár, f e n n á l l á s á n a k első é v t i z e d e i b e n n e m v o l t a u t o n ó m s z e r v a z A k a d é m i á n belül, s e h h e z k é p e s t n e m r e n d e l k e z e t t s a j á t a d m i n i s z t r á c i ó v a l s e m . A 2 — 3 f ő n y i k ö n y v t á r i személyzet m u n k a k ö r e s z i g o r ú a n a k ö n y v t á r kezelésére szorít-

3

k o z o t t , az a d m i n i s z t r a t í v jellegű t e e n d ő k a t i t o k n o k i , m a j d f ő t i t k á r i ü g y k ö r b e t a r - t o z t a k . I n n e n a d ó d t a k ARANYnak a K ö n y v t á r r a l v a l ó á l l a n d ó , szoros k a p c s o l a t a i .

T i t o k n o k k á v á l a s z t á s a (1865. j a n u á r 26.) u t á n l e g f ő b b h i v a t a l i dolga az A k a - d é m i á n a k s a K ö n y v t á r n a k a m a i P e t ő f i u t c a i régi s z á l l á s r ó l a z a k k o r é p ü l t ú j p a l o t á b a v a l ó á t k ö l t ö z t e t é s e v o l t . A R A N Y i r o d a i feljegyzéséből é r t e s ü l ü n k az á t k ö l t ö z é s e g y e s m o z z a n a t a i r ó l . E g y i k a k t á j á n a k (912/1865.) k ü l z e t é n p i l l a n t j u k m e g i d e v á g ó , s z a b á l y o s , s z é p i k t a t ó - s o i á t : „ V e t t e m a b e k ö l t ö z é s n a p j á n , m á r o z . 22. 1865." — E t t ő l k e z d v e m ű k ö d ö t t e p a l o t á b a n az a k a d é m i a i t i t k á r s á g , m e l y e t 1870-től f ő t i t k á r s á g n a k n e v e z t e k . U g y a n c s a k A B A N Y h i v a t a l o s t é n y k e d é s é b ő l , I I U N F A L V Y P á l k ö n y v t á r v e z e t ő h ö z i n t é - z e t t á t i r a t á b ó l t u d j u k , h o g y a K ö n y v t á r a n y a g á n a k á t s z á l l í t á s a u g y a n e b b e n a z i d ő b e n t ö r t é n t , felállítása p e d i g , a m a is h a s z n á l a t b a n levő ú n . f ő r a k t á r i p o l c o k r a , 1865 m á j u - s á b a n k e z d ő d ö t t m e g .

Az ú j t i t o k n o k n a k e b b e n a z i d ő s z a k b a n a s z ű k e b b a k a d é m i a i (nem k ö n y v t á r i ) ü g y e k k e l való f o g l a l k o z á s is elég d o l g o t a d o t t v o l n a .

M e g v á l a s z t á s a k o r n e m s z á m o l t A B A N Y a h i v a t a l i ü g y e k e g y r e n ö v e k v ő t ö m e g é v e l , a m e l y idők f o l y a m á n m i n d i n k á b b r a b j á v á t e t t e h i v a t a l á n a k . E l e i n t e s z a b ó d o t t c n a g y - felelősségű t i s z t s é g t ő l , d e a z t á n ú g y v é l t e b i z t o s í t a n i felesége és 1865 d e c e m b e r é b e n e l h u n y t l e á n y a u t á n m a r a d t u n o k á j a m e g é l h e t é s é t , v a l a m i n t a F ö l d h i t e l i n t é z e t n é l , a k ö z e l i B á l v á n y u t c á b a n dolgozó f i a l a k á s á t , h o g y h a e g y d a r a b i g m é g v á l l a l j a a t i t o k - n o k s á g o t , m e l y é r t é v i k é t e z e r f o r i n t o s f i z e t é s j á r t , a n é g y s z o b á s szolgálati l a k á s o n felül.

Vessünk e g y p i l l a n t á s t ARANYnak a k e z d e t i i d ő s z a k b a n k i a l a k u l t h i v a t a l i m u n - k á j á r a . K i t ű n i k a z a k t á k b ó l , h o g y a z ú j felolvasó t e r e m b e n t a r t o t t első ülésre, á p r . 24-re ő h í v t a m e g k ö r l e v é l b e n az a k a d é m i a i t a g o k a t s h í r l a p i l a g a n a g y k ö z ö n s é g e t . A z ő g o n d j a volt — t ö b b e k k ö z t — a z a k a d é m i k u s o k első ü l é s r e n d j é n e k összeállítása is.

A n e m r é g e l ő k e r ü l t h e l y r a j z o n l á t h a t ó , h o g y A R A N Y s a j á t k e z ű l e g j e g y e z t e b e a 160 h e l y e t f e l t ü n t e t ő r a j z b a saját helyét, J Ó K A I és C Z U C Z O R ülései k ö z é , a 61. s z á m a l á .

A jőtitkári hivatal m i n d e n ü g y e az ő k e z é b e f u t o t t össze. Az é p í t k e z é s e k b e f e j e - z é s é n e k , az ü l é s t e r m e k s h i v a t a l i s z o b á k b e r e n d e z é s é n e k , a d í s z t e r e m és Országos K é p - t á r (a m a i Orsz. S z é p m ű v é s z e t i M ú z e u m előde) m e g n y i t á s á n a k , a n a g y g y ű l é s előkészí- t é s é n e k g o n d j a m e g t e t é z ő d ö t t a n a p i p o s t á v a l é r k e z e t t b e a d v á n y o k , levelek i k t a t á s á v a l , a v á l a s z o k m e g f o g a l m a z á s á v a l ( t ö b b m i n t négyezerszáz sajátkezű fogalmazványa k e r ü l t elő n e m r é g ! ) , t o v á b b á a felolvasó ü l é s e k a n y a g á n a k b i z t o s í t á s á v a l , az a k a d é m i k u s o k k a l s m á s o k k a l v a l ó t á r g y a l á s és levelezés m u n k á j á v a l , ülési j e g y z ő k ö n y v e k v e z e t é s é v e l , k i a d v á n y o k g o n d o z á s á v a l és é v e n t e 12—15 féle p á l y a k é r d é s r e é r k e z e t t p á l y a m ű v e k a d m i n i s z t r á l á s á v a l . O l y k o r m é g a k í v á n c s i l á t o g a t ó k a t is ő k a l a u z o l t a a p a l o t á b a n , s g o n d o s k o d n i a k e l l e t t a z e l h u n y t t a g o k b ú c s ú z t a t á s á r ó l , díszsírhelyéről is. M i n d e z e k e n f e l ü l r á s z a k a d t a z Akadémiai Évkönyvek, Almanach, Akadémiai Értesítő szerkesztői s n y o m d a i g o n d j a is. G y a k r a n v e s z ő d ö t t a k ö n y v k e r e s k e d ő i r a f i n é r i a és p o n t a t l a n s á g o k o z t a ü g y e s - b a j o s d o l g o k k a l is. E z e k b e n a „ k i s d o l g o k b a n " é p p o l y n a g y s z e r ű v o l t , a k á r c s a k k ö l t é s z e t é b e n , d e m é g i s — s o k b e t e g e s k e d é s e és c s a l á d i g y á s z a , v a l a m i n t a köz- á l l a p o t o k , a h a z a s o r s a feletti a g g ó d á s m e l l e t t — ezek a h i v a t a l i n y ű g ö k v o n t á k el M ú z s á j á t ó l . CsENOERYiiek í r j a : „ A z e l n ö k e n g e m ezer m i n d e n f é l e dologgal z a k l a t v á n , m i n d e d d i g n e m v a l é k k é p e s m e g í r n i a j e g y z ő k ö n y v e t . . . " (829/1865. sz. i r a t ) . — Meg- h a t ó az a m e n t e g e t ő z é s , mellyel a n a g y k ö l t ő - t i t o k n o k D E S S E W F F Y E m i l e l n ö k t ő l el- n é z é s t kér, h o g y g y e n g é l k e d é s e m i a t t azonnal n e m i n t é z h e t e t t el v a l a m i t .

Ami a könyvtári ügyeket illeti : ezek is r e n g e t e g sok dolgot a d t a k ARANYnak.

S z i n t e m i n d e n n a p o s e l f o g l a l t s á g o t j e l e n t e t t s z á m ú r a a b e é r k e z ő ajándék-, csere- és köteles- példányok átvétele és a k ö n y v t á r n a k á t a d á s a , ú g y s z i n t é n a k é r ő - és köszönőlevelek m e g - í r á s a . P e d á n s m u n k á j á r a , p á r a t l a n k ö t e l e s s é g t u d á s á r a j e l l e m z ő , h o g y a b e é r k e z e t t a n y a g r ó l egy-két h e t e n k é n t részletes jegyzéket k é s z í t e t t . L e g e l s ő ilyen i r a t a 1865. f e b r .

8-ón k e l t (1290. sz.), m e l y b e n n é g y oldalon, n a g y gondossággal s o r o l j a fel a szokásos c s o p o r t o s í t á s b a n az a j á n d é k - , csere- és k ö t e l e s m ű v e k c í m e i t . E z e k a j e g y z é k e k e t t ő l k e z d v e é v r ő l é v r e hosszú s o r b a n f o l y t a t ó d n a k egészen l e m o n d á s á i g , 1877 m á j u s á i g . N é m e l y i k é v b ő l száznál több ilyen könyv-átadási irata m a r a d t r á n k , AiiANYnak m i n t á t - a d ó n a k és I I Ü N F A L V Y f ő k ö n y v t á r n o k v a g y B U D E N Z József a l k o n y v t á r n o k á t v e v ő n e k a l á í r á s á v a l . A k a d k ö z t ü k az Í r n o k o k á l t a l k é s z í t e t t j e g y z é k is, d e A R A N Y e z e k e t is m i n d á t n é z t e , s e n n e k jeléül a l á í r t a . 1868-tól k e z d v e , n y i l v á n v a l a m e l y i k k ö n y v t á r o s ú j í t á s a - k é n t , a k ö n y v - l e k ü l d é s r é s z b e n előre n y o m t a t o t t fejléces és á t v é t e l i z á r a d é k o s ű r l a p o k o n t ö r t é n t . E z n é m i m u n k a m e g t a k a r í t á s t j e l e n t e t t AiíANYnak.

M i n d e z a z o n b a n c s a k h a l v á n y k é p é t m u t a t j a a n n a k a n a g y m u n k á n a k , m e l y e t

A R A N Y a K ö n y v t á r g y a r a p í t á s a , kezelése k ö r ü l v é g z e t t . Ő i n t é z t e a k ü l - és belföldi csere- k a p c s o l a t o k a d m i n i s z t r á l á s á t , a z ezzel ö s s z e f ü g g ő r e n g e t e g levelezést és a sokféle a j á n - d é k k ö n y v m e g k ö s z ö n é s é t is.1

Sok volt a dolga az „ Á l l a n d ó K ö n y v t á r i B i z o t t s á g " ü g y e i v e l is. Ö t m á s a k a d é m i a i b i z o t t s á g o n k í v ü l ez a K ö n y v t á r i B i z o t t s á g is ü l é s t t a r t o t t n e g y e d - v a g y f é l é v e n k i n t . A z ü l é s e k r e való m e g h í v á s , a j e g y z ő k ö n y v e k v e z e t é s e is a t i t o k n o k d o l g a volt az Alap- szabály s z e r i n t . E l ő k e r ü l t egy A R A N Y á l t a l s a j á t kezével í r t m e g h í v ó is (1009/1806).

O l y k o r a z o n n a l i i n t é z k e d é s t k í v á n t a k tőle. E Ö T V Ö S József e l n ö k pl. 1870. á p r . 30-án v a l a m i i s m e r e t l e n ü g y m i a t t m é g a z n a p r a k é r t e a B i z o t t s á g ö s s z e h í v á s á t . É r d e k e s a z 1865. áprilisi b i z o t t s á g i ülés h a t á r o z a t á b ó l I I Ü N F A L V Y P á l h o z i n t é z e t t á t i r a t a (1322/

1865), m e l y b e n A R A N Y az E g y e t e m i K ö n y v t á r b a n m á r b e v e z e t e t t g y a k o r l a t s z e r i n t kérőlapok rendszeresítését a j á n l o t t a , v a l a m i n t a z o l v a s ó t e r e m n e k n a p o n t a , egész d é l e l ő t t n y i t v a t a r t á s á t és a z 1848-ban k é s z ü l t n y o m t a t o t t s z a b á l y z a t f e l f r i s s í t é s é t . J a v a s l a t a i t el is f o g a d t á k , t e h á t K ö n y v t á r u n k b a n a z ó t a v a n k é r ő l a p - r e n d s z e r .

Mint a T O L D Y Ferenc' és A R A N Y á l t a l a l á í r t 1338/1865. s z á m ú i r a t b ó l k i d e r ü l , j ú n i u s 1-én k i a d t á k a Könyvtár rendtartását, az a k a d é m i k u s és az ú n . k ö z - o l v a s ó t e r m e k , b i z o t t s á g i dolgozó s z o b á k h a s z n á l a t a i r á n y á b a n . E z t valószínűleg T O L D Y és I I Ü N F A L V Y

f ő k ö n y v t á r n o k szövegezte, d e része l e h e t e t t b e n n e ARANYnak is, k ü l ö n b e n n e m í r t a v o l n a a l á . — Az 1338. sz. i r a t b a n közli A R A N Y a K ö n y v t á r i B i z o t t s á g e l n ö k é v e l a bi- z o t t s á g b a delegált a k a d é m i k u s o k n é v s o r á t : T O L D Y , H O R V Á T H Cyrill, P A U L E R T i v a -

1 A k ö n y v t á r t ö r t é n e t i k u t a t á s s z á m á r a n e m é r d e k t e l e n , h a f e l s o r o l j u k a z o k a t a m e g l é v ő a k t á k a t , m e l y e k könyvtárgyarapítási t a r t a l m ú a k . Az é v s z á m u t á n i első s z á m a z á l t a l u n k a d o t t i k t a t ó s z á m o t j e l e n t i , z á r ó j e l b e n p e d i g az A R A N Y a l á í r á s á v a l e l l á t o t t j e g y z é k e k d a r a b s z á m á t a d j u k :

1 8 6 5 - b e n : 1074, 1049, 1118, 1290. és 1379. sz. (19 i r a t ) 1866 " 234 — 243, 917. és 1674. sz. (44 irat)

1867 " 365. sz. (127 d b )

1868 " 1257. és 1400. i r a t c s o m ó (101 d b ) . — E t t ő l f o g v a v e g y e s e n a nyomtatott űrlapokkal!)

1869 " 1306. sz. (99 d b )

1870 " 1336 — 39. sz. és 1500 sz. ir. csomó (107 d b ) 1871 " 1383. sz. (19 d b )

1872 " 1201. sz. (11 d b ) 1873 " 1364. sz. (9 d b ) 1874 " 1390. sz. (9 d b )

1875 " 1165., 1235. és 1429. sz. (11 d b ) 1876 " 1540. sz. (10 d b )

1877 " 1165. sz. (7 d b )

(Az 1870 u t á n i a p a d á s n e m valóságos e s ö k k e n é s jele, h i s z e n é p p e n e t t ő l f o g v a n ő t t száznál többre a külföldi cserekapcsolatok száma, h a n e m a t ö m e g e s irat puszt u l á s á l t a l k e l e t k e z e t t l á t s z a t ) .

5

d a r , R Ó M E R Flóris, W E N Z E L G u s z t á v s a t e r m é s z e t t u d ó s o k k ö z ü l J E D L I K Á n y o s és R E T Z V A L

O t t ó , t o v á b b á a k é t k ö n y v t á r n o k és A R A N Y t i t o k n o k . A n n a k is n y o m a v a n a b i z o t t s á g i ü l é s e k j e g y z ő k ö n y v e i b e n , h o g y a K ö n y v t á r a l a p í t ó i e m l é k t á b l á j á n a k f e l á l l í t á s á t A R A N Y

s z o r g a l m a z t a , d e h o g y a szövegezésben v o l t - e része, n e m t u d j u k m e g á l l a p í t a n i .

Az A R A N Y á l t a l í r t s n e m r é g e l ő k e r ü l t k ö n y v t á r - b i z o t t s á g i j e g y z ő k ö n y v e k e t a K ö n y v t á r a k ö z e l m ú l t b a n b e k ö t t e t t e és a z Akadémia Levéltárával e g y e s í t e t t K é z i r a t - t á r b a n , A R A N Y e g y é b k é z i r a t o s (irodalmi és családi) e m l é k e i k ö z ö t t őrzi. — Az e l ő k e r ü l t d a r a b o k k ö z ü l a z első 1866. m á r e . 27-ről k e l t , a z e k k o r t a r t o t t ü l é s e n a felsorolt t a g o k m i n d m e g j e l e n t e k . S o k f é l e k ö n y v t á r i ü g y elintézése m e l l e t t e k k o r h o z t á k a z t a h a t á - r o z a t o t , h o g y a z a j á n d é k - és e s e r e k ü l d e m é n y e k m c g k ö s z ö n é s e továbbra is a t i t o k n o k kötelessége m a r a d . A z 1860. á p r i l i s 30-i ü l é s a D E S S E W F F Y e l n ö k á l t a l k o r á b b a n r e n d e l t t ö b b e z e r f o r i n t é r t é k ű k ö n y v e k s z á m l a ü g y e i t rendezi a z első, 15 000 f o r i n t o s á l l a m - segélyből. Az 1866-ból f e n n m a r a d t h a r m a d i k , j ú n i u s 19-i j e g y z ő k ö n y v b e n j ó r é s z t a z a k a d é m i a i k i a d v á n y o k n a k n y o m d á k t ó l v a l ó á t v é t e l e , f ű z é s e é s r a k t á r o z á s a , s z é t k ü l d é s e , t o v á b b á a D O B O S Á N Y I k ö n y v k ö t ő elleni p a n a s z szerepel, v é g ü l a k i a d v á n y o k a t h a n y a - g u l kezelő EGGENBERGER-cég erélyes ellenőrzése. — 1867. m á j u s 18-án és d e e . 6 - á n , m a j d 1868. f e b r u á r 21. és 1869. f e b r u á r 11-én c s u p a k ö n y v t á r - és r a k t á r k e z e l é s i ü g y , i n g y e n k ö n y v e k k é r é s e i n e k felsorolása a t é m a A R A N Y sajátkezű jegyzökönyveiben. F o n - t o s a b b ü g y c s a k a z a k u l t u s z m i n i s z t e r h e z i n t é z e t t k é r e l e m , h o g y az i s k o l á k n a k a j á n - d é k o z n i s z o k o t t a k a d é m i a i k ö n y v e k n e k , f o l y ó i r a t o k n a k i n g y e n e s k ü l d é s é t e s z k ö z ö l j e ki a p o s t á t ó l . É r d e k e s a z 1870. m á r c i u s 2-i b i z o t t s á g i j e g y z ő k ö n y v is : egyes t e r m é s z e t - t u d ó s o k f e l s z ó l a l t a k a m a t e m a t i k a i és t e r m é s z e t t u d o m á n y i m u n k á k n a g y o b b s z á m - b a n v a l ó rendelése, i l l e t v e az o l v a s ó t e r e m és k é z i k ö n y v t á r h o s s z a b b ideig v a l ó n y i t v a - t a r t á s a é r d e k é b e n . A R A N Y m a g y a r á z a t a s z e r i n t „a természettudományi művek n e m a z ú j a b b beszerzések á l t a l v a n n a k h á t r á n y b a n " a h u m a n i s z t i k u s t á r g y ú m u n k á k m ö g ö t t h a n e m a z é r t , m e r t a z a l a p í t ó k s a d o m á n y o z ó k k ö n y v t á r a i t a r t a l m a z t a k k e v é s t e r m é s z e t t u d o m á n y i m ű v e t . Az o l v a s ó t e r e m s z o l g á l a t á t t i s z t v i s e l ő h i á n y m i a t t n e m l e h e t m e g - h o s s z a b b í t a n i s a m u t a t k o z ó z s ú f o l t s á g b a n c s a k a k k o r r e m é l h e t ő j a v u l á s , h a a p e s t i h á r o m k ö n y v t á r ( M ú z e u m i , E g y e t e m i és A k a d é m i a i ) ü g y e i t r e n d e z i k s „ h a a n e m - t u d o m á n y o s célú k ö z ö n s é g az A k a d é m i á b ó l k i m a r a d . "

Az 1871. j a n u á r 8-i ülés foglalkozik a londoni kiállításra k ü l d e n d ő m u z e á l i s k i a d - v á n y o k és k ó d e x e k ü g y é v e l , v a l a m i n t az e g y r e s z a p o r o d ó c s e r e k a p c s o l a t o k k a l . U g y a n - e z e k szerepelnek a d e c e m b e r 10-i és 1872. j ú l i u s 2-i ü l é s b e n is. Az 1874. m á r c i u s 1-i és, 8-i ü l é s e k e n k e l ü l t s z ó b a a m o s z k v a i archeológiai i n t é z e t f e l h í v á s a esereviszonv léte- sítésére, s u g y a n a k k o r M Á T R A Y G á b o r , a M ú z e u m i K ö n y v t á r i g a z g a t ó j a , sok h i á n y o s a k a d é m i a i s o r o z a t u k k i e g é s z í t é s é t k é r t e ; a b i z o t t s á g m i n d k é t kéréshez h o z z á j á r u l t .

— Az 1875. n o v e m b e r 22-i b i z o t t s á g i ü l é s e n j e l e n t e t t é k b e a K ö n y v t á r a t és a k a d é m i a i ü l é s t e r m e k e t központi fűtéssel ellátó kazánok elkészítését. É r d e k e s , illetve s z o m o r ú , h o g y m é g a f ű t ő b e r e n d e z é s t felülvizsgáló b i z o t t s á g j e g y z ő k ö n y v é n e k elkészítését is ARANY n y a k á b a v a r r t á k . . .

A m i n d e n n a p o s a p r ó s á g o k k ö z ö t t a k ö n y v - v á s á r l á s i és k ö t t e t é s i s z á m l á k u t a l - v á n y o z á s a , a k ö n y v t á r i s e g y é b a k a d é m i a i b ú t o r o k beszerzése, a k ü l ö n f é l e n y o m d á k á r l e j t é s é n e k l e b o n y o l í t á s a m á r s z i n t e föl s e m t ű n i k A R A N Y százféle h i v a t a l i elfoglalt- s á g á b a n . S o k k a l f o n t o s a b b volt a s z e r e p e egyes n a g y o b b k ö n y v a d o m á n y o k és v á s á r - lások l e b o n y o l í t á s á b a n . Í g y pl. az 1 8 6 5 - b e n m e g s z e r z e t t K A Z I N C Z Y Ferenc és Gábor-ié\o h a g y a t é k ( 9 9 5 . sz. i r a t o k ) és a T O L D Y Ferenc-féle h a t a l m a s kézirat-gyűtemény ( 1 4 3 9 /

1 8 7 6 . sz) á t v é t e l e , illetőleg m e g v á s á r l á s a m u n k á j á b a n A R A N Y n e m c s a k m i n t u t a l v á n y o z ó f ő t i t k á r , h a n e m m i n t át vételi b i z o t t s á g i t a g is k ö z r e m ű k ö d ö t t .

R e n g e t e g s o k könyvtári vonatkozású levéljogalmazányából l e g y e n s z a b a d m o s t n é h á n y a t m e g e m l í t e n ü n k . — Sokat levelezett A R A N Y a m a r o s v á s á r h e l y i T e l e k i - t é k á t

kezelő t a n á r o k k a l s T E L E K I D o m o k o s s a l a B o L Y A i - h a g y a t é k f e l h o z a t a l a é r d e k é b e n . (1868 — 69. é v i i r a t o k . ) U g y a n c s a k ő k ö s z ö n t e m e g é k e s l e v é l b e n a IlAUiK-családnak m i n t e g y e z e r k ö t e t e s k ö n y v - és t é r k é p a j á n d é k á t ( 1 4 0 0 / 1 8 6 8 ) és a JÁSZAY-családnak o régi a k a d é m i a i t a g é r t é k e s k ö n y v t á r - h a g y a t é k á t . É v e k e n á t k u t a t t a A R A N Y a k ü l ü g y - m i n i s z t é r i u m é s p o r t u g á l i a i k ö v e t s é g ü n k ú t j á n a h í r e s A f r i k a - u t a z ó M A G Y A R László kéziratos műveit, m í g v é g r e 1 8 6 8 - b a n k i d e r ü l t , h o g y v a l a h o l A f r i k á b a n e l é g t e k a b e c s e s m ű v e k . A R A N Y k ö s z ö n t e m e g a R Á T H Károly-iélc n a g y k ö n y v - és k é z i r a t h a g y a t é k o t is.

M i n d j á r t h i v a t a l b a lépése u t á n s ü r g e t t e a H e l y t a r t ó t a n á c s n á l a nyomdai köteles- példányok beküldésének e r é l y e s e b b e l r e n d e l é s é t é s a h a n y a g n y o m d á s z o k m e g b ü n t e t é s é t , É v e n t e e g y - k é t i l y e n t á r g y ú f o g a l m a z v á n y a b i z o n y í t j a , h o g y a k ö t e l e s p é l d á n y - s z o l g á l - t a t á s a k k o r i b a n m i l y e n r e n d e t l e n és p o n t a t l a n v o l t .

É r d e k e s a TÓTH L ő r i n c a k a d . r . t a g , p é n z t á r n o k h o z i n t é z e t t i r a t a is, 1869. á p r i l i s h a v á b ó l (1400. sz. i r a t c s o m ó b ó l a 253. sz. f o g a l m a z v á n y ) , a m e l y b e n közli, h o g y a z á l l a m s e g é l y r e n d s z e r e s s é g é n e k r e m é n y é b e n a fő- és a l k ö n y v t á r n o k o k fizetésének javítására évente 400, i l l e t v e 300 f o r i n t , e g y f ö l v e e n d ő k ö n y v t á r i í r n o k f i z e t é s é r e p e d i g évi 300 f o r i n t f o r d í t h a t ó . E m l í t é s r e m é l t ó m é g a T O L D Y F e r e n c b i z o t t s á g i e l n ö k h ö z i n t é z e t t levele is, az olvasóterem módosított szabályzatáról (1872. é v i 1500. i r a t c s o m ó b ó l a z 58. s z . f o g a l m a z v á n y ) .

K i e m e l k e d ő j e l e n t ő s é g ű volt, a z a m u n k a , m e l y e t A R A N Y a z A k a d é m i a i K ö n y v - t á r a t is é r i n t ő 1873. é v i n a g y s z e r ű nyomdatörténeti kiállítás (a h a z a i n y o m d á s z a t n é g y - száz é v e e m l é k é r e ) e l ő k é s z í t é s e k ö r ü l is v é g z e t t . S o k a t f á r a d o z o t t , l e v e l e z e t t e b b e n a z ü g y b e n , p l . ő k é r t e föl ü n n e p i e l ő a d á s r a ToLDYt é s i s m e r t e t ő í r á s á r a S Z A B Ó K á r o l y t . B é c s b ő l is i p a r k o d o t t k é z i r a t - , illetve k ö n y v r i t k a s á g o k a t k ö l c s ö n ö z n i a k i á l l í t á s s z á m é r a (376, 495, 4 4 7 és 208/1873. sz. i r a t o k ) .

H a m i n d e z e k e n f e l ü l m é g a z t is m e g e m l í t j ü k , h o g y a z é v e n t e m e g t a r t o t t n a g y - g y ű l é s e k e n A R A N Y f e l a d a t a v o l t a f ő t i t k á r i j e l e n t é s k e r e t é b e n b e s z á m o l n i a K ö n y v t á r - belső é l e t é r ő l , f e j l ő d é s é r ő l , g y a r a p o d á s á r ó l s n e m e g y s z e r a k u t a t ó k i n f o r m á l á s á r ó l , — a k k o r k ö r v o n a l a i b a n v á z o l t u k a z t a t ö r t é n e l m i f o n t o s s á g ú m u n k á s s á g o t , a m e l y e t A R A N Y J á n o s a z A k a d é m i a i K ö n y v t á r f e j l e s z t é s e é s f e n n t a r t á s a é r d e k é b e n oly h o s s z ú

d ő n á t k i f e j t e t t . G E R G E L Y P Á L

J E A N A R A N Y É T L A B I B L I O T H É Q U E D E L ' A C A D É M I E

J e a n A r a n y é t a i t p e n d a n t d e u x d i z a i n e s d ' a n n é e s e n r e l a t i o n é t r o i t e a v e c la B i b - l i o t l i é q u e d e l ' A c a d é m i e . — V o y o n s ce q u o c e t t e r e l a t i o n s i g n i f i a i t d a n s la vie d u g r a n d p o é t e e t d u l i t t é r a t e u r s a v a n t ? — L a b i b l i o t h e q u e é t a i t u n n r o y e n d ' a i d e d a n s s o n a c t i v i t é d e p o é t e , d e r é d a c t e u r , d ' e s t h é t i c i e n e t d ' l i i s t o r i e n d e la l i t t é r a t u r e . (II s u f f i t sí n o u s n o u s e n r é f é r o n s á s a d i s s e r t a t i o n d e r é c e p t i o n : , , Z r í n y i et le Tassé", d o n t il f i t les d e r n i e r s t r a i t s d e p l u m e d a n s la b i b l i o t h e q u e . ) D e p u i s q u ' i l s ' é t a i t é t a b l i á P e s t il d e v i n t rui h a b i t u é d e l a b i b l i o t h e q u e , casée e n ce t e m p s - l á a u I Ie r é t a g e d e la m a i s o n K á r o l y i - T r a t t n e r e n c o r e o x i s t a n t e d a n s la r u e P e t ő f i d e n o s j o u r s . C o m m e a c a d é m i c i e n il a o b t e n u p l u s f a e i l e m e n t les o c u v r e s e t les r e v u e s h o n g r o i s e s e t é t r a n g é r e s d o n t il a v a i t besoin.

L ' o n s a i t d e s a c o r r e s p o n d a n c e a v e c C h a r l e s S z á s z q u ' i l a v a i t é t u d i é á p l u s i e u r s r e p r i s e s les o u v r a g e s p u b l i é s e t i n é d i t s d u „ p l u s g r a n d l l o n g r o i s " a v a n t d e p e r p é t u e r s a m é m o i r e d a n s l ' o d e „ A la mórt de Széchenyi". — P l u s t a r d il f e u i l l e t a i t s o u v e n t les d i f f e - r e n t e s é d i t i o n s d e s c h r o n i q u e s latinos, g r e c q u e s , a l l e m a n d e s s u r l ' é p o q u c d ' A t t i l a q u a n d il c o m p o s a i t u n e d e scs p l u s belles é p o p é e s : La mort de Buda, a v e c l a q u e l l e il r o m p o r t a u n g r a n d p r i x d e 200 piéces d ' o r . E n t r e t e m p s il f u t é l u d i r e c t e u r d e la Sooiété K i s f a l u d y e t c o m m e d i r i g e a n t d e l ' é d i t i o n d e s t r a d u c t i o n s d e s o e u v r e s d r a m a t i q u e s f r a n f a i s e s , a n g l a i s e s e t e s p a g n o l e s il se s e r v i t d e b e a u e o u p d e l i v r e s d e l a b i b l i o t h é q u e . L o r s q u ' i l d o n n a la f o r m e d e l h i i t i v e é s a t r a d u c t i o n d e Hamlet e t d e Boi Jean il f i t u s a g e d e d i f f é r e n - t e s é d i t i o n s a n g l a i s e s e t a l l e m a n d e s e o m m e n t é c s . C e s d e u x t r a d u c t i o n s é q u i v a l e n t e s á l ' o r i g i n a l d e S h a k e s p e a r e e t celle d u Songé d'une nuit d'été r e s t e n t i n s u r p a s s a b l e s . — L e s n o t e s d e s o n f i l s n o u s e o m m u n i q u e n t q u e d e p u i s 1868 il a s o u v e n t e m p r u n t é les o e u v r e s

7

d e Virgilé, Ovidé, T a c i t e , J u l e s César, P l a u t c e t q u ' i l a v a i t u n e p r é f é r e n c e p o u r ees d e u x d e r n i e r s e t p o u r A r i s t o p h a n c le g r a n d a u t e u r d e eomédies. A p a r t i r d e 1870 il a t r a d u i t e n 4 a n n é e s t o u t e s les 14 eomédies d' Aristophane p a r t i é a u p e t i t j o u r a v a n t les h e u r e s d u b u r e a u , p a r t i é p e n d a n t ses v a c a n c e s á K a r l s b a d oii il e m p o r t a t o u j o u r s les v o l u m e s d i f f é r e n t s d u g r a n d a u t e u r groc (les é d i t i o n s d e B o t h e , D r o y s e n etc). II a i m a i t les poésies d e B u r n s , Shelley e t Moore e t les e m p r u n t a i t s o u v e n t á la b i b l i o t h é q u e . S a „ p é r i o d e d e s i l e n o e " d u r a n t s a f o n c t i o n k l ' A c a d é m i e a é t é i n t e r r o m p u e j u s t e m e n t p a r ses t r a d u c t i o n s d e s poésies d e B u r n s e t Moore.

Voici q u e l q u e s e x e m p l e s en ee q u i c o n e e r n e l ' a i d e q u e A r a n y a v a i t regue d e la b i b l i o t h é q u e . E x a m i n o n s m a i n t e n a n t cc que la bibliothéque lui a dú ? C e l a s e t i e n t a v e c s a f o n c t i o n d e s e e r é t a i r e g é n é r a l d e l ' A e a d é m i e . Les éorits r e t r o u v é s e t r a n g é s r é c e m m e n t n o u s a p p o r t e n t u n p o i n t d ' a p p u i p o u r c s q u i s s e r son a c t i v i t é ( p l u s d e 330 p r o e é s v e r b a u x d e s sessions e t p l u s d e 4100 brouillons d e l e t t r e s se s o n t r e t r o u v é s ) .

L a b i b l i o t h é q u e d e l ' A c a d é m i e n ' é t a i t p a s u n o r g a n e a u t o n o m o d a n s les p r e m i é r e s d i z a i n e s d ' a n n é e s se s o n existence e t elle n ' a v a i t p a s sa p r o p r e a d m i n i s t r a t i o n . L a t a c h e d e ses 2 — 3 e m p l o y é s é t a i t b o r n é e á l a m a n u t e n t i o n d e la b i b l i o t h é q u e . L e s d e v o i r s d e r a d m i n i s t r a t i o n é t a i e n t accoxnplis p a r le s e c r é t a r i a t . A r a n y f u t élu s e e r é t a i r e ( d e p u i s

1870 s e e r é t a i r e général) e n 1865 s u r r e c o m m a n d a t i o n d u v i c e - p r é s i d e n t J o s e p h E ö t v ö s . A u s s i t ö t a p r é s ce f u t le d é m é n a g e m e n t d e la b i b l i o l h é q u e de s o n logis loué d a n s le n o u v e a u p a l a i s q u i lui d o n n a b e a u e o u p de t r a v a i l . S u r u n e piéee e n r e g i s t r é e le 22 m a r s n o u s t r o u v o n s sa r e m a r q u e „le j o u r d e l ' e m m é n a g e m e n t " . L e r a n g e m e n t d e s livres p a r b r a n e h e s seienti- f i q u e s c o m m e n g a a u m o i s d e m a i sous la d i r e e t i o n d e P ú u l H u n f a l v y .

A l a p r e m i é r e s é a n c e t e n u e le 24 a v r i l d a n s la n o u v e l l e salle des c o n f é r e n c e s les m o m b r e s d e l ' A e a d é m i e f u r e n t i n v i t é s p a r u n e circulaire d e A r u n y . II e u t s ó i n m é r n e d u p i a c e m e n t des a c a d é m i e i e n s . Sa p r o p r e p l a c e il la d é s i g n a ont r e celles de J ó k a i e t Czuezor.

T o u t e s les af'faires d u s e c r é t a r i a t d e v a i e n t p a s s e r p a r sa m a i n , p a r ses s o i n s : le e o n t r ő l e d e l ' a e h é v e m e n t d e la c o n s t r u c t i o n d u palais, r a m e u b l e m c n t , l ' i n a u g u r a t i o n d e la G a l e r i e N a t i o n a l e d e t a b l e a u x , l ' e n r c g i s t r e m e n t d u c o u r r i e r q u o t i d i e n , les r é p o n s e s , les i n v i t a t i o n s a u x s é a n c e s , le p r o g r a m m e d e s séanees, les p r o e é s v e r b a u x , la c o r r e e t i o n d e s é p r e u v e s des p u b l i c a t i o n s d e l ' A c a d é m i e e t c . 11 e u t sóin des diseours f u n é b r e s , des t o m b e s d ' h o n n e u r d e s m e m b r e s d é f u n t s e t s o u v e n t il s ' é t a i t e h a r g é v o l o n t a i r e m e n t d e g u i d e r les v i s i t e u r s d a n s le n o u v e a u p a l a i s . II f u t d ' o f f i c e r é d a c t e u r de 1' Almanach, des

Annales e t des Comptes-rendus d e l ' A c a d é m i e . T o u t e s ees a f f a i r e s officielles, a i n s i q u e la m ó r t d e s a f i l l e u n i q u e e t l ' é t a t d e s a s a n t é l ' a v a i e n t d é t o u r n é p o u r q u e l q u e t e m p s d e s a Muse.

11 p r i t s a p a r t m é r n e á. t o u s les p r o b l é m e s d e la b i b l i o t h é q u e . Les c n v o i s r e g u e á t i t r e g r a c i e u x o u e n é c h a n g e e t les e x e m p l a i r e s d ú s a u d é p ö t légal il les r e m i t & la biblios t h é q u e t o u s les q u i n z e j o u r s avec u n e listc d ' e n s e m b l e . P l u s i e u r s c e n t a i n e s d e ees listei f i g u r e n t p a r m i les é e r i t s m e n t i o n n é s a v e c s a s i g n a t u r e e t a v e c celles des b i b l i o t h é c a i r e s r é e e p t i o n n a i r e s P a u l H u n f a l v y o u J o s e p h B u d c n z l i n g u i s t e s d e r e n o m m é e u n i v e r s e l l e s II s ' o c c u p a i t a u s s i d e la c o r r e s p o n d a n c e d e s relations d'échange. Ses b r o u i l l o n s d a l e t t r e s éerits e n f r a n g a i s , anglais et a l l e m a n d en f o n t la p r e u v e . C ' é t a i t lui q u i d e v a n c o n v o q u e r la C o m m i s s i o n d e la B i b l i o t h é q u e p l u s i e u r s fois p a r a n et t e n i r le p r o e é s v e r b s i d e la séance. U n t e l d o c u m e n t de 1865 n o u s f a i t savoir q u ' i l p r i t s a p a r t á, l a r é d a c t i o l - d e s s t a t u t s d e la b i b l i o t h é q u e . L ' a c h a t d e s l i v r e s r e v i n t aussi a u seerétaire g é n é r a l , a i n t . q u e le e o n t r ő l e d e l ' e x p é d i t i o n des p u b l i c a t i o n s a c a d é m i q u e s .

C ' é t a i t a u t e m p s d e A r a n y q u ' o n a c o m m e n c é d ' e n r i c h i r le s t o c k des o u v r a g e s d e s sciences n a t u r e l l e s . L e s t r a v a u x de l ' o r g a n i s a t i o n p r é l i m i n a i r e e n f a v e u r de la p a r t i c i p a - t i o n d e la b i b l i o t h é q u e a l ' e x p o s i t i o n de l i v r e s á L o n d r e s e n 1871 e t á l ' e x p o s i t i o n d u 4e

c e n t e n a i r e d e la t y p o g r a p h i e hongroise f u r e n t e n t r o p r i s p a r A r a n y . A l ' o c c a s i o n d e c e t t e d e r n i é r e il i n v i t a F r a n g o i s T o l d y á t e n i r u n e c o n f é r e n c e s u r l ' h i s t o i r e de l ' i m p r i m e r i e . II e u t son rőle i m p o r t a n t d a n s l ' a c h a t d e s p u b l i c a t i o n s e t d a n s l ' a c q u i s i t i o n des g r a n d s d o n s de livres, c o m m e p a r e x e m p l e d e la succession d e Gábriel et Francois Kazinczy, d e l a r i c h e collection d e m a n u s e r i t s d e Toldy, d e s m a n u s e r i t s d e s deux Bolyai, d e s g r a n d e s c o l l e c t i o n s de la f a m i l l e Jászay, de la collection Hadik e t d e Charles Ráth. II i n s i s t a p r e s q u e e h a q u e a n n é e a u p r é s d u m i n i s t é r e d e l ' i n s t r u c t i o n p u b l i q u e e t a u p r é s des i m p r i m e r i e s s u r la l i v r a i s o n e x a c t e d e s e x e m p l a i r e s d ú s a u d é p ő t légal.

Si n o u s y a j o u t o n s encore ses rapports de seerétaire général f a i t s á 1' assemblée géné- rale a n n u e l l e s u r l ' é t a t d e la b i b l i o t h é q u e , s u r s o n e n r i c h i s s e m e n t etc., alors n o u s n ' a v o n s e s q u i s s é q u e v a g u e m e n t l ' a c t i v i t é d ' i m p o r t a n c e liistorique d é p l o y é o p a r A r a n y p e n d a n t d c l o n g u e s a n n é e s d a n s l ' i n t e r é t d e la B i b l i o t h é q u e de l ' A c a d é m i e .

A MAGYAR TUDOMÁNYOS AKADÉMIA KÖNYVTÁRÁNAK KIADVÁNYAI

[ 1 . ] H a r a s z t h y G y u l a : A 130 éves Akadémiai Könyvtár. B p . 1956.

2. B e r l á s z J e n ő — S z a k m á r y n ó N é m e t h M á r i a : A Magyar Tudományos Akadémia Könyvtárának múltja és jelene. B p . 1956.

3. Csapodi C s a b a : A legrégibb magyar könyvtár belső rendje. B p . 1957.

4. "Berlász J e n ő : Az Akadémiai Könyvtár kézirattárának átalakulása.

B p . 1957.

5. H a r a s z t h y G y u l a : Az Országos Könyvtárügyi Tanács és a magyar könyvtárügy időszerű kérdései B p . 1958.

6. G e r g e l y P á l : Arany János és az Akadémia Könyvtára. B p . 1958.