LIBEK SECUNDUS
utinam arguerem sic, ut non vincere possem 1
Me m iserum ! quare tam bona causa m east?
Felix, qui, quod amat, defendere fortiter audet, Cui sua «non feci» dicere amica potest!
F erreus est nim ium que suo favet ille dolori, Cui petitur victa palm a cruenta rea.
Ipse m iser vidi, cum me dorm ire putares, Sobrius adposito crim ina vestra m e ro ; M ulta supercilio vidi vibrante loquentes : N utibus in vestris pars bona vocis erat.
Non oculi tacuere tui, eonscriptaque vino Mensa, nec in digitis littera nulla fu it;
Sermonem agnovi, quod non videatur, agentem Verbaque pro certis iussa valere notis.
lam que frequens ierat m ensa conviva relicta, Conpositi iuvenes unus et alter e r a n t:
Inproba tum vero iungentes oscula vidi, (Illa m ihi lingua nexa fuisse liquet) Qualia non fratri tulerit germ ana severo,
Sed tu lerit cupido mollis amica viro.
Qualia credibilest non Phcebo ferre Dianam, Sed Venerem M arti saepe tulisse suo.
«Quidfacis?» exclamo «quo nunc mea gaudia differs Iniciam dominas in mea iura manus.
AMORUM II. 5.
Haec tibi sunt mecum, m ihi sunt communia tecum In bona cur quisquam tertius ista venit?»
Hoc ego, quaeque dolor linguae dictavit ; at illi Conscia purpureus venit in ora pudor, Quale coloratum Tithoni coniuge caelum Subrubet aut sponso visa puella novo, Quale rosae fulgent in ter sua lilia mixtae, Aut ubi cantatis L una laborat equis,
Aut quod, ne longis flavescere possit ab annis.
Maeonis Assyrium fem ina tin x it e b u r ;
Hic erat aut alicui color ille sim illim us horum, E t num quam casu pulchrior illa fuit.
Spectabat terram : terram spectare decebat;
Maesta erat in v u l t u : maesta decenter erat.
Sicut eran t (et erant culti), laniare capillos E t fuit in teneras im petus ire g e n a s:
E t faciem vidi, fortes cecidere la c e rti;
Hefensast arm is n ostra puella suis.
Qui modo saevus eram, supplex ultroque rogavi, Oscula ne nobis deteriora daret.
E isit et ex animo dedit oplima, qualia possent Excutere irato tela trisulca Io v i;
Torqueor infelix, ne tam bona senserit alter, E t volo non ex hac illa fuisse nota.
Haec quoque, quam docui, m ulto m eliora fuerunt, E t quiddam visast addidicisse novi.
Quod nim ium placuere, m alumst, quod tota labellis L ingua tuast nostris, nostra recepta tuis.
Nec tam en hoc unum doleo, non oscula tantum Iuncta queror, quamvis haec quoque iuncta q u ero r:
Illa nisi in lecto nusquam potuere doceri.
Nescio quis pretium grande m agister habet.
4 4 AMORUM II. 6.
VI.
Psittacus, Eois im itatrix ales ab Indis, O ccidit: exequias ite frequenter, a v e s ; Ite, pise volucres, et plangite pectora pinnis
E t rigido teneras ungue notate g e n a s;
5 Plorrida pro msestis lan ietu r plum a capillis, Pro longa resonent carm ina vestra t u b a ! Quod scelus Ism arii quereris, Philom ela, tyranni,
Expletast annis ista querela s u is ; Alitis in rarse m iserum devertere fu n u s : io Magna, sed antiquast causa doloris Itys.
Omnes, quse liquido libratis in aere cursus, Tu tam en ante alios, tu rtu r amice, d o le ! Plena fuit vobis omni concordia vita,
E t stetit ad finem longa tenaxque fides : is Quod fuit Argolico iuvenis Phoceus Orestae,
PIoc tibi, dum licuit, psittace, tu rtu r erat.
Quid tam en ista fides, quid rari form a coloris, Quid vox m utandis ingeniosa sonis,
Quid iuvat, u t datus es, nostrae placuisse puellae?
20 Infelix, avium gloria, nempe iaces !
Tu poteras- fragiles pin n is hebetare zmaragdos Tincta gerens rubro Punica rostra croco.
Non fuit in terris vocum sim ulantior a le s : Eeddebas blaeso tam bene verba sono !
25 E aptus es in v id ia : non tu fera bella m ovebas;
G arrulus et placidae pacis am ator eras.
Ecce, coturnices in ter sua proelia vivunt, F orsitan et fiunt inde frequenter anus.
Plenus eras m inim o nec prae serm onis amore so In m ultos poteras ora vacare cib o s;
AMORUM I I. 6 . 4 5
Nux erat esca tibi causaeque papavera somni, Pellebatque sitim simplicis um or aquae.
Yivit edax vultur ducensque per aera gyros M iluus et pluviae graculus auctor aquae;
Yivit et armiferae cornix invisa Minervae, Illa quidem saeclis vix m oritura novem : Occidit illa loquax humanae vocis imago,
Psittacus, extremo m unus ab orbe d a tu m ! Optim a prim a fere m anibus ra p iu n tu r avaris,
In p len tu r num eris deteriora s u is : Tristia Phylacidae Thersites funera vidit,
Iam que cinis vivis fratribus Hector erat. Dicitur, obscenae quo prohibentur av e s;
Illic innocui late pascuntur olores E t vivax phoenix, unica semper a v is;
«Colligor ex ipso dominae placuisse sepulcro;
Ora fuere mihi plus ave docta loqui.»
4 6 AMORUM II. 7.
VH.
Ergo sufficiam reus in nova crim ina sem per?
Ut vincam, totiens dimicuisse piget.
Sive ego m arm orei respexi sum m a theatri, Eligis e m ultis, unde dolere velis;
5 Candida seu tacito vidit me femina vultu, In vultu tacitas arguis esse notas.
Siquam laudavi, m isero petis ungue capillos ; Si culpo, crim en dissim ulare putas.
Sive bonus color est, in te quoque frigidus esse, io Seu m alus, alterius dicor am ore mori.
Atque ego peccati vellem m ilii conscius esse m : Aequo animo poenam, qui m eruere, ferunt ; Nunc tem ere insim ulas credendoque om nia frustra
Ipsa vetas iram pondus habere tu am ; i5 Adspice, u t auritus miserandae sortis asellus
Adsiduo dom itus verbere lentus eat.
Ecce novum c rim e n : sollers ornare Cypassis Obicitur dominae contem erasse torum . Di m elius, quam me, si sit peccasse libido,
■so Sordida contemptae sortis amica iu v e t!
Quis Veneris famulae conubia liber inire Tergaque conplecti verbere secta velit?
Adde, quod ornandis illast operata capillis E t tibi per doctas grata m inistra m anus :
25 Scilicet ancillam , quae tam tibi fida, rogarem ? Quid, nisi u t indicio iuncta repulsa foret?
P er Venerem iuro puerique volatilis arcus Me non adm issi crim inis esse reum.
AMORUM II. 8 . 4 7
T i ll .
Ponendis in mille modos perfecta capillis, Comere sed solas digna, Cypassi, deas.
Et m ilii ineundo non rustica cognita furto, Apta quidem dominae, sed magis apta mihi.
Quis fuit in ter nos sociati corporis index?
Sensit concubitus unde C orinna tuos?
Num tam en erub u i? num, verbo lapsus in ullo.
Furtivae Veneris conscia signa dedi?
Quid, quod in ancilla siquis delinquere possit, Illum ego contendi m ente carere bona ! Thessalus ancillae facie Briseidos arsit.
Serva Mycenaeo Phoebas am ata d u c i:
Nec sum ego Tantalide maior, nec m aior Achille ; Quod decuit reges, cur m ihi turpe putem ? E t tam en iratos in te defixit ocellos,
Vidi te totis erubuisse genis ;
At quanto, si forte refers, praesentior ipse Per Veneris feci num ina m agna fidem ! Tu, dea, tu iubeas anim i periuria puri
C arpathium tepidos per m are ferre Notos!
Pro quibus officiis pretium mihi dulce repende Concubitus hodie, fusca Cypassi, tuos ! Quid renuis fingisque novos, ingrata, tim ores?
U num st e dom inis em eruisse satis.
Quod si stulta negas, index anteacta fatebor Et veniam culpae proditor ipse meae,
Quoque loco tecum fuerim, quotiensque, Cypassi, Narrabo dominae, quotque quibusque modis.
5
10
15
20
25
4 8 AMORUM I I. 9.
IX. A.
0 num quam pro me satis indignate Cupido,
0 in corde meo desidiose puer,
Quid me, qui m iles num quam tu a signa reliqui.
Laedis, et in castris vulneror ipse meis ?
5 Cur tu a fax urit, figit tuus arcus am icos?
Gloria pugnantes vincere m aior erat.
Quid ? non Haemonius, quem cuspide perculit, heros Confossum medica postmodo iuvit ope?
V enator sequitur fugientia, capta relinquit, io Semper et inventis ulteriora petit.
Nos tu a sentim us, populus tibi deditus, arma, P igra reluctanti cessat in lioste manus.
Quid iuvat in nudis ham ata retundere tela Ossibus? ossa mihi nuda relinquit amor, is Tot sine amore viri, tot sunt sine amore puellae:
H inc tibi cum m agna laude trium phus eat.
Roma, nisi inm ensum vires movisset in orbem, Stram ineis esset nunc quoque tecta casis.
Fessus in acceptos miles deducitur agros, 20 M ittitur in saltus carcere liber e q u u s;
Longaque subductam celant navalia pinum, Tutaque deposito poscitur ense rudis :
Me quoque, qui totiens m erui sub amore puelhe, Defunctum placide vivere tem pus erat.
IX B.
25 «Vive» deus «posito» siquis m ihi dicat «amore», D ep recer: usque adeo dulce puella malum st.
Cum bene pertaesumst, animoque relanguit ardor,
AMOKUM II. 9— 10.
Nescio quo miseras turbine m entis agor.
Ut ra p it in praeceps dom inum spum antia frustra so F ren a retentantem durior oris equus,
Ut subitus, prope iam prensa tellure, carinam Tangentem portus ventus in alta rapit, Sic me saepe refert incerta Cupidinis aura,
Notaque purpureus tela resum it Amor.
35 Fige, puer ! positis nudus tibi praebeor a rm is : Hic tibi sunt vires, hic tu a dextra fa c it;
Huc tam quam iussae veniunt iam sponte sagittae : Yix illis prae me nota pharetra suast.
Infelix, to ta quicumque quiescere nocte 4o Sustinet et somnos praemia m agna v o c a t!
Stulte, quid est somnus, gelidae nisi m ortis imago ? L onga quiescendi tem pora fata dabunt.
Me modo decipiant voces fallacis amicae, Sperando certe gaudia m agna feram ;
45 E t modo blanditias dicat, modo iurgia n ectat;
Saepe fruar domina, saepe repulsus eam.
Quod dubius Mars est, per te, privigne Cupido, est, E t movet exemplo vitricus arm a tuo.
Tu levis es m ultoque tuis ventosior alis so Gaudiaque am bigua dasque negasque fid e;
Si tam en exaudis pulchra cum m atre rogantem, Indeserta meo pectore regna g e re ;
Accedant regno, nim ium vaga turba, puellae:
Ambobus populis sic venerandus eris.
X.
Tu mihi, tu certe, memini, Graecine, negabas Uno posse aliquem tem pore am are duas ;
N é m e th y : P. O vidii N a so n ’s A m o res. 4
5 0 AMORUM I I . 10.
Per te ego decipior, per te deprensus inerm is, Ecce, duas nno tem pore turpis amo.
5 Utraque formosast, operosae cultibus ambae;
Artibus in dubiost liaec sit an illa prior.
P ulchrior hac illast, haec est quoque pulchrior i l l a ; E t m agis liaec nobis, et magis illa placet.
E rra n t ut ventis discordibus acta phaselos 10 Di viduum que ten en t alter et alter amor.
Quid geminas, Erycina, meos sine line dolores?
Non erat in curas u na puella satis?
Quid folia arboribus, quid pleno sidera caelo.
In freta collectas alta quid addis aquas?
is Sed tam en hoc melius, quam si sine amore iacerem H ostibus eveniat vita severa m e is ;
H ostibus eveniat viduo dorm ire cubili Et medio laxe ponere m em bra toro :
At m ihi saevus am or somnos abrum pat inertes, 20 Simque m ei lecti non ego solus o n u s ;
Me m ea disperdat nullo prohibente puella, Si satis u na potest, si m inus una, duae ! Sufficiam ; graciles, non sunt sine viribus a r tu s :
Pondere, non nervis corpora n ostra carent;
as E t lateri dabit in vires alim enta voluptas : D eceptast opera nulla puella m ea ;
Saepe ego lascive consum psi tem pora noctis : Utilis et forti corpore m ane fui.
Felix, quem Veneris certam ina m utua perdunt ! so Di faciant, leti causa sit ista m e i!
In d u a t adversis contraria pectora telis Miles et aeternum sanguine nom en e m a t;
Quaerat avarus opes et, quae lassarit arando.
Aequora periuro naufragus ore b ib a t;
AMORUM II. 1 0 —11. 51
At m ihi contingat Yeneris languescere motu, Cum m oriar, medium solvar et inter opus, Atque aliquis nostro lacrim ans in funere dicat
«Conveniens vitae mors fuit ista tuse.»
XI.
Prim a m alas docuit m irantibus aequoris undis Peliaco pinus vertice caesa vias,
Quae concurrentis in te r tem eraria cautes Conspicuam fulvo vellere vexit ovem.
0 utinam , nequis remo freta longa moveret, Argo funestas pressa bibisset aquas !
Ec •ce, fugit notum que torum sociosque Penates Fallacisque vias ire C orinna parat.
Quam tibi, me miserum, Zephyros Eurosque timebo Et gelidum B orean egelidumque Notum !
Non illic urbes, non tu m irabere silvas:
U nast iniusti caerula forma m a ris ;
Nec m edius tenuis conchas pictosque lapillos Pontus h a b e t: bibuli litoris illa morast.
L itora m arm oreis pedibus signate, puellae : H actenus est tu tu m ; cetera caeca viast.
E t vobis alii ventorum proelia narrent,
Quas Scylla infestet, quasve Charybdis aquas, E t quibus em ineant violenta Ceraunia saxis,
Quo latean t Syrtes m agna m inorque sinu!
Haec alii re fera n t; at vos, quod quisque löquetur, Credite ! credenti nulla procella nocet.
Sero respicitur tellus, ubi fune soluto Currit in inm ensum panda carina salum, Navita sollicitus qua ventos horret iniquos
35
AMORUM II. 1 1 .
E t prope tam letum, quam prope cernit aquam . Quod si concussas Triton exasperet undas.
Quam tibi sit toto nullus in ore c o lo r!
Tum generosa voces fecundae sidera Ledae so E t «felix», dicas «quem sua te rra tenet!»
Tutius est fovisse torum , legisse libellos, Threiciam digitis increpuisse lyram.
At, si vana ferunt volucres mea dicta procellae.
Aequa tam en puppi sit G alatea tuae ! 35 Vestrum crim en erit talis iactura puellae,
Nereidesque deae Nereidumque pater.
Vade m em or nostri vento reditura secundo, Inpleat illa tuos fortior aura sinus !
Tum m are in haec m agnus proclinet litora Nereus, io Huc venti spirent, huc agat aestus a q u a s !
Ipsa roges, Zephyri veniant in lintea soli, Ipsa tu a moveas turgida vela manu.
Prim us ego adspiciam notam de litore puppim E t dicam «nostros advehit illa deos»
45 Excipiamque um eris et m ulta sine ordine carpam O scula: pro reditu victima vota cadet,
Inque tori formam molles sternentur harenae, E t tum ulus mensae quilibet in sta r erit.
Illic adposito narrabis m ulta Lyaeo:
so Paene sit u t mediis obruta navis aquis,
Dumque ad me properas, neque iniquae tem pora noctis Nec te praecipites extimuisse Notos.
Omnia pro veris credam, sint ficta lic e b it:
Cur ego non votis blandiar ipse m eis?
55 Haec m ihi quam prim um caelo nitidissim us alto Lucifer admisso tem pora portet equo !
AMORUM II. 12. 5 3
XII.
Ite trium phales circum mea tem pora laurus ! Y icim u s: in nostrost, ecce, Corinna sinu,
Quam vir, quam custos, quam ianua firma, tot hostes, Servabant, nequa posset ab arte capi.
Haec est praecipuo victoria digna trium pho, 5 In qua, quaecumquest, sanguine praeda caret.
Non hum iles muri, non parvis oppida fossis Cincta, sed est ductu capta puella meo.
Pergam a cum caderent bello superata bilustri,
Ex tot in Atridis pars quota laudis erat? 10 At m ea sepositast et ab omni m ilite dissors
Gloria, nec titu lu m m uneris alter h a b e t:
Me duce ad hanc voti finem, me m ilite veni;
Ipse eques, ipse pedes, signifer ipse fui.
Nec casum fortuna meis inm iscuit actis : ie H uc ades, o cura parte Trium phe m e a !
Nec bellist nova causa m e i: nisi rapta fuisset Tyndaris, Europae pax Asiaeque fo re t;
Fem ina silvestris L apithas populumque biformem T urpiter adposito vertit in arm a m e ro ; 20 Fem ina Troianos iterum nova bella movere
In p u lit in regno, iuste Latine, tuo ; F em ina R om anis etiam nunc Urbe recenti
Inm isit soceros armaque saeva dedit.
Yidi ego pro nivea pugnantes coniuge tauros : 25 Spectatrix anim os ipsa iuvenca dabat.
Me quoque, qui multos, sed me sine caede Cupido Iussit militiae signa movere suae.
AMORUM I I. 13.
X III.
Dum labefactat onus gravidi tem eraria ventris, In dubio vitae lassa Corinna iacet.
Illa quidem clam me tantum m olita pericli Ira digna mea, sed cadit ira m etu ;
Sed tam en aut ex me conceperat, aut ego credo E st m ilii pro facto saepe, quod esse potest.
Isi, Paraetonium genialiaque arva Canopi
Quae colis et M em phin palm iferam que Pharon, Quaque celer Nilus lato delapsus in alveo
Per septem portus in m aris exit aquas,
P er tu a sistra precor, per Anubidis ora v e re n d i:
(Sic tu a sacra pius sem per Osiris amet, Pigraque labatur circa donaria serpens,
E t comes in pom pa corniger Apis e a t !) Huc adhibe vultus, et in una parce duobus !
Nam vitam dominae tu dabis, illa mihi.
Saepe tibi sedit certis operata diebus, Qua tan g it laurus Gallica tu rm a tu a s ; Tuque laborantes utero m iserata puellas,
Quarum tard a latens corpora ten d it onus, Lenis ades precibusque meis fave, Ilith y ia !
Dignast, quam iubeas m uneris esse tui.
Ipse ego tu ra dabo fumosis candidus aris, Ipse feram ante tuos m unera vota p ed e s;
Adiciam titulum «servata Naso Corinna», Tu modo fac titulo m uneribusque locum.
Si tam en in tanto fas est m onuisse timore, Hac tibi sit pugna dimicuisse satis !
AMOKUM I I. 14.
XIV.
Quid iuvat inm unes belli cessare puellas, Nec fera peltatas agm ina velle sequi, Si sine Marte suis p atiu n tu r vulnera telis,
E t caecas arm ant in sua fata m anus?
Quae prim a in stitu it teneros convellere fetus, Militia fuerat digna perire s u a :
Scilicet, u t careat rugarum crim ine venter, S ternetur pugnae tristis liarena tuae ? Si mos antiquis placuisset m atribus idem,
Gens hom inum vitio deperitura fuit,
Quique iterum iaceret, generis prim ordia nostri, In vacuo lapides orbe, parandus erat.
Quis P riam i fregisset opes, si num en aquarum lusta recusasset pondera ferre T hetis?
Ilia si tum ido geminos in ventre necasset, Casurus dominae conditor Urbis e r a t ; Si Venus Aenean gravida tem erasset in alvo,
Caesaribus tellus orba futura fuit.
Tu quoque, cum posses nasci formosa, perisses, Temptas set, quod tu, si tua m ater o p u s;
Ipse ego, cum fuerim m elius periturus amando, Vidissem nullos m atre necante dies.
Quid plenam fraudas vitem crescentibus uvis, Pomaque crudeli vellis acerba m anu?
Sponte fluant m atura sua, sine crescere n a t a : E st pretium parvae non leve vita morae.
Vestra quid effoditis subiectis viscera telis E t nondum natis dira venena datis?
Colchida respersam puerorum sanguine culpant Atque sua caesum m atre queruntur I t y n;
Utraque saeva parens : sed tristibus utraque causis Iactura socii sanguinis ulta virum.
Dicite, quis Tereus, quis vos in ritet Iaso Figere sollicita corpora vestra m an u ? 35 Hoc neque in Armeniis tigres fecere latebris,
Perdere nec fetus ausa leaena suos ; At tenerae faciunt, sed non inpune, puellae :
Saepe, suos utero quae necat, ipsa perit.
Ipsa p erit ferturque rogo resoluta capillos,
40 E t clam ant «merito», qui modo cumque vident.
Ista sed aetherias vanescant dicta per auras, E t sint ominibus pondera nu lla m e is ; Di faciles, peccasse semel concedite t u t o :
E t satis e s t ; poenam culpa secunda fe r a t!
AMORUM I I . 1 4 —15.
XV.
Anule, formosae digitum vincture puellae, In quo censendum n il nisi dantis amor, M unus eas g ra tu m ; te laeta m ente receptum
Protinus articulis induat illa s u is ;
5 Tam bene convenias, quam mecum convenit illi, E t digitum iusto commodus orbe teras ! Felix, a dom ina tractaberis, anule, nostra :
Invideo donis iam m iser ipse meis.
0 utinam fieri subito m ea m unera possem io Artibus Aeaeae Carpathiive senis !
Tunc ego, si cupiam dominae tetigisse papillas E t laevam tunicis inseruisse manum,