t L . '
R-econvalefeentiam peculiavem, tuediofam fepe-numero defiderare curam norunt Medici; qui re-convalefcentium quserelas, quas morbi feepe reli-quias ? diœtœ ftepe perverfe fobolem videre eft, audire coguntur, quam frequentiffime; plus adhuc augendas, ft prœcipue œgri, (quod fieri commu-niter videmus) a morbo nunc liberati, ejus quo-que effeâus diœta bona fola, & domefticis, ut îpunf, remediis debellari poffe fine Medici auxi-.
I 5 lian?
338 o ( X K X >
liantis adminiculo credunt: in pejora tunc ruere omnia indies vident, mcrbum male curatum cla-mant , cujus recidivam prascavere facilius longe fuiflet, quam morbum primo curare; baud raro inde reconvalefcentium mortes non morbi, fed ne-g l e d ® reconvalefcenti® effedus.
I- I L
Sub Rcconvakfcentict nomine oinne illud tern-pus intelligimus, quod a fine morbi ad perfedam ufque virium reftau ration em intercedit.
ïnitium convalefcenti® determinate non Tem-per ®que facile eft, cum levis fepe febricula in initio-eonvalefcentise adliuc adfit, débilitas ud in ipfo morbo eadem, accedit, quod cum duratio ejusdem morbi non Temper fit eadem, morborum initia ipfis plerumque segris incerta Tint, finis
quo-que morbi, reconvalefcenti® initium lateat. Tn-feius exinde fiaepe haeret Medicus, utrum a primis fymptomatibus,/quae seger queritur, utrum a die, qua decumbere cogitur , exordium morbi ovdiri debeat, cum hac in re regri major, vel minor fen-fibilitas plurimurn difcrimen inducat.
Pradicum hoc in dubio ervorem committi ta-rnen non poflfe ex eo elucefcit, quod imminuto notabiliter morbo iisdem, uti prius remediis par-ciori licet doli per tempus uti pergat Medicus;
optimus enim, qui in convalefcentia habetur indi-cationum fons, ipfo ex morbo prœgreffo defumi«
íur. Qua in re notandum, plurimurn in ter effe,
«t tum cujuslibet morbi, tum & convalefcenti® du*
ra*
© C x X X ) © 1 3 9 ratio 5 terminusque perfede fit eognitus, alias pro
funis dimittuntur segri vix morbo fuperato, inde recidiv® facilitas, fe languores chronici tota riepe vita perflantes plerumque infequuntur ; hoc
negle-<fto ftudio fymptomata febrilia eredimus, quae con-valefcentiae incipienfis figna funt, remediis & rie-pe adhuc heroicis renafcenies vires inviti fuffo-camus.
Ut autem, quid fub convalefcentia fiat, rrt-telligi liquido poffit, qualife reconvalefcentium fla-tus fit, quae folidorum indoles, qu« natura humo-rum , prseliminarie indagemus ; fie enim quid fpei, quid metus ac periculi hoc in flatu adlit, brevi patebit.
Morbo fradum corpus convalefcentiam in-greiTûm folida debilia exhibet, humores déficien-tes, aut faltem cacochymicos, per morbum enim prœgreffum irritata folida violentius agentia tonum amittere necefiario debent, cum infuper ob fecre-tiones maie fadas & circulationem nimis audam, aut perturbatam folidorum nutritio aut prava, aut nulla, folidorum robur continuo plus dejiciunt.
Fluida interim violento motu a d a magis acria fa-da copiofius expulfa non reflituta humores caco-chymicos exhibent, varia inde reconvalefcentium fymptomata deducere facile erit. Prsecipua ho-rum funt: Débilitas, deliquia animi, dum eredo funt corpore, frequentiora, vertigo, pallor, maci-lentia ingens, cutis vix adhserens ofifibus non nifi mufeulorum veüigia refert, fudores nodurni, pul-fus celer, debilis, levis plerumque ad vefperam febricula , fenfuum in - & externorum languor,
»ppetjtus primo parcior, fenfun audus riepe ad
bu-bulimum ufque, ex paulo lareioti cibo anorexia, nauíea, vomitus, febris, ineptitudo ad motum, lingua plerumque alba muco obduda.
Diverlorum adeo fympcomatum explicatio ex anfea prcemiíTis clare deducitur, fenfuum in- & ex-ternorum débilitas, animi deliquia, pallor, ema-eiatio corporis ex humorum defedu oritur, cum in morbo tum artificialibus evacuationibus , tum naturalibus ipfo morbi ftimulo audis humores de-perdi neceflarium litt Pulfus celer, & debüis fi-mul ex irritabilibus magis folidis fadis, & defedu iimul humorum, & folidorum propellentium iner-tia nafeitur ; fudores noduvni, ineptitudo ad mo-tum ex folidorum propellentium frada vi pendent, appetitus audus naturae bonitate oritur deperdita reitkuere conantis, quin tamen debilior adhuc pri-märem viarum compages largiori paulo cibo fé-rendő par fit, quod lingua a nafurali adhuc colo-re abludens, quœ & ventriculi, & inteftinorum colorem & indolem prsefefert, aperte doeet. Hoc nunc in rertim ftatu quid timendum fit, levi nege-tio facile quilibet pervidebit : vix a morbo emer-fum corpus & folidorum & fiuidorum labe infedum
levi ex caufa in priorern relabitur œgritudinem, multo nunc majorem, quo plus aprx-cedente mor-bo debilitatum fuerit corpus, ut fic novus morbus fuperveniens viribus aegri major illum fuccumbere necelTario cogar.
H í
-Sed non unam femper eamdemque obfervave eft Beccnvalelcentiam , fed pro morbo vario
prœ-greflb j
141*
«elTo variare; qua in re tam complicata, üt qui-dam faitem ordo obfervavi poffit, duplici prœci-pue fub refpedtu convalefcentiam generali divifio-ne confiderare licet ; fcilicet: 1 ) Convalefcentianj poft acutos, k 2) poft chronicos morbos. Acu-tic febres diverfiffimse quoad indolent, & curam cum fmt, variam quoque , tempore reconvalefcenti», petere curam facile quilibet perfpiciet. R e -convalefcentiam, poft morbos chronicos & cogni-tu difficiles curacogni-tu fgepiffime impoffîbiles in récidiva impedienda totam ferme confiftere norunt P r a -dici , qu® cum & radicalem fingulorum horum movborutn curam delideret, quam percurrere fco-pus haud eft, quoad generales folum régulas circa illam obfprvandas confiderari poterit, peculiaribus quibusdam eertis in morbis ipfa fub reconvalefcen-tia obfervatis fymptomatibus haud omiffis.
Febres cardinales tantum percurrere j u v a t , utpote ad quas innumer® alise facili negotio pote-runt revocari : poft fingulas enim harum confide-rare convalefcentiam & prolixum non minus ac .in-utile jure duxerim.
FA IV. , •
inflammatoriœ febris e virium exceffu ortœ debit® ac -fua methodo curat® ceífant© febre re-convalefcentia orditur, hoc in fimplici benigna in-fiammatoria febri i4to communiter die contingere obfervata docent : exceptio facienda in eonftitutio-ne phlogiftica terminari incipiente , q u ® quod in acutie remittit, longitudine lucratur , & ad fepti-manas ufque extenditur- Nonniii querelas de
vi-rium
14*
rium defeátu hoc in ftatu audire eft, eo major hie virium percipitur ruina; quo febris violentior plu.
res evacuationes defiderâbat.
Vires reftituere unicam hic facie indicationem quod bona diœta non vinofa tamen, & remediis primis faltem terhporibus adhuc antiphlogifticis iis.
dein, quœ durante inflammatione dabantur, ple.
narie conficitur, parciori tamen antiphlogilticorum emollientium dofi hoc tempore opus eft, • nîfx ma-jorem inducere corpori debilitatem excedente po.
tu emolliente velis ; antiphlogiftica hsec fi negli.
gantur, continuo periculo exponitur aeger recidi-v « , cum ilia in inflammationem propenfio tem«
pore Reconvalefcenti« nondum deleta facili ex vi-tio recrudefcere malum faciat, cum tamen cseteris paribus inflammati citius plerumque reconvalef«
cant, »ullis hi roborantibus, ftomachicis plerum-que indigent toto reconvalefcentice tempore; quin«
immo, fi hominem ante-a inflammatione detentum roborantibus, & ftomachicis trades, in novum morbum inflammatorium ob vires iterum nimis au«
das conjicies, quod trifti indies experientia con«
firmatum videmus. Inde eft, quod, qui inflam-matione decubuerunt, toto tempore reconvalef-centiae arceri deberent a diœta ficciori, paulo ple-niori, a quocunque ftimulo. Neque hoc reticen«
dum, quod cito iterum vires reaffumantreconva-lefceutes ita, ut poft odo convalefcentire dies vix
advertas hominem œgrotafle , quod equidem in flore folum aetads contingere , divinare quilibet facile poterie.
Aliud
*
Aliud quo que notabile fymptoma negligi non debet : contingit equidem, "febres inflammatorias univerfales mitiores in febres conftitutionis fubfe-quentes convalefcenti® tempore abire. Exemplum rem clarius illuftrabit : Pouamus, quod menfe A -priii, vel Majo aliquis laborét febri inflammato-ria , hsc mitius tunc erit, tardius recurrens, non terminabitur modo alias febribus inflammatory communi, fed fern per ferme abit in febnm fucce-dentis conftitutionis ; quam fi' biliof® indolis effe accipiamus, h ® c febris inflammatoria mitefcens poilduas feptimanas, poft 20 etiam dies abibit in febrim novae conftitutionis. P l u r e s , q u ® id con-firmant obfervafrones hoc anno colligere facile erat, ta m in Noibcomio P r a d i c o , tum S S . T r i -nitatis ; haud paucas enim inflammatoria , vel iheumatica, vel intermittente febre antea deten-tos fub Reconvalefcentia nullo commiiTo vitio in putridam illius Conftitutionis incidiffe , omnes vidi-mus. Facile inde decipi f ® p e medicum non atten-tum poffe, clarum eft, qui folutionem morbi poft 14 dies exfpedat, & preedicit ; novi tunc oriun-tur calores, nova antea non prœfentia fymptoma-ta. Calorurens, jaditatio, naufea, meteorifmus
&c. ; Errores tunc in di®ta commiffos accufant medici, recrudefcentiam morbi timent, ubi mor-bus alterius conftitutionis revera ingruit. Quod non de inflammatoria folum, fed de omnis alte-rius quoque febris fpecie attente ofafervandum eil,
Febrim inflammatoriam cum topica alicufus vifceris affedione facilius adhuc pati recidivam Pleuritidis & Peripneumoni® exemplo difçimus;
motus t u n c a u r a frigidior, cibus faturatior,
po-344
' " C O o C O *tus etiam leviter vinofus fedulo hic vitanda funt; î levifiimus enim famulus, motus, chylus craifa | debilem pulmonem magis nunc fenfilem de novo irritabit, novam nunc infiammationem priori perj.
culoliorem inducendo. Recrudeicens pulmonum mfiammatio tunc prœcipue timenda eft, fi pleurj.
tis débité foluta non fuit, mitigata folum : contin-gere etenim videmus, quod i i. pleuritidis diecef-faute febre levis folum nonnill in profunda infpira-tione percipiendus dolor perltet, quem ®gri ne< 1 gligunt, quoad reliqua, ut ipfis equidem videtur, | ianiffimi ; latens perftat tunc inflammatio, leviifi. | ma ex caufa fub ipfa Reconvalgfcentia recrudef- { cens, quod ut praecaveatur, ad ""pleuritidis finem f profunde ut infpiret ® g e r , in utrumque fucceflive j ut decumbat latus, jubeatur; dolor, levis licet, j an adhuc luperfit, moleftia quœdam an decubitu percipiatur , videri tunc clare poterit, fie
emol-lientibus fub ipfo Reconvalefeenti® tempore mi-nori licet doll diutius pergendo, & recidiv®, & j latentis pleuritidis naturam fimul pnacavemus. !
Quodll infiammatoria febris complicata fuerit, id eft alia cum febre unita, convalefcentiam quo-que variare clarum eft ; tunc diéta hucusqùe con-valefcenti® tempore foluin non fufficiunt, fed fe-bris quoque ratio methodo pro varia febre varia inferius explicanda haberi debet ; longius tunc ex-curret convalefcentia, vix aliquot feptimanarum fpatio terminanda majori cum recidiv® metu, cum ipfa roborantia fors febri fimul complicat® dicata nov® recrudefcenti® fomitem. ponere facillime poffunt.
' ' , S. V
V.
Lcngam, tartfemque convalefcentiam febris riluitofa habet, L a x o s enim debiles, hypochon-d r i a c s , lehypochon-dentarios, vihypochon-du farinaceo, pingui,
ter-reùri u i b s , pueros, plebem infimam , infantes pul-s u pul-s paftopul-s cum afficiat, & feptirnanapul-s etiam ante perfeétain convalefcentiam pertranfire continuo vi-dimus ; febris equidem tenaces incidere humores debuit, fed tenacitatein reliquam lupéra re, debile roborare corpus, pituitss generationem novam im-pedire, indicationes fub hujus febris convalefcen-tia funt. Primum equidem fit remediis folventi-bus hoc quoque tempore continuatis, dummodo dofis non excedat, rie dum pituitae reliquias elue-re e corpoelue-re conaitiur, induda nimia debilitate vi-rium reftaurationein procraftinemus: folventia fali-nanonnifi parciiTima hoc in morbi ftadio indican-tur, alvo folito duriori, tardiori locum habent, h»c enim ipfa utpote, q u ® nimium per longum morbi decurfum ventriculi vires labefadarent ^ morbo quoque durante continuari femper non pof-font , fed alia longe folventia ex herbarum ladef*
centium fubamarârum claffe materies medica fup4* peditat, quales funt gramen, taraxacöri, cïcho-teum, fonchus, fènecio, laducaq endivia
fem-His diutius profradis & robur quoque primis vus potu liquido, fali no ,• enervatis , 'tum intégra
•jjoque corpori debet addi: . Cort, peruvM eleáfr antifebrile P , P , hic primum locum tenent , omnia reliqua amara, vinofa fe' corpus roborant, & pi-töltse regenerationem praécavent. Pro ultimo qui«
Lm hoc fine fola roborantia nunquam fufincere efe-perientia tefiatur, nifi debitum quoque dimtte
re-, & gri
146 AX)o(X)o gimen aceefferit ; farinacea, carnes d u r ® , gei5t:, nofe apprime vitanda f u n t ; vegetabilia , ölen»
preecipue copioíiora , carnes t e u e r ® , panis bifo. i dus vino intindus , potus vinofus , motu praecipe :
corporis acredente, potentiffima & cerriilima p;. tuit® generand® obftacula funt.
Non omnis tamen lingu® fordities tempore Reconvalefcenti® perfíans folventia, vacuantia re-quirit, viis.enim primis licet probe mundatis, nia.
net tamen lingua fordibus obduda, os mucofuin;
li per dies , per feptimanas tunc follicitetur alvus fcopo evacuante pituitam vel aliam faburram, tan-tum abeft, ut lingua & oris emendetur conditio, ut & plus indies increfcat virjbus ventriculi per-verfa hac cura continüo magis fradis, enervatis-que: juvant hic roborantia , ftomachica, vinofa, invigorantia, lingua licet fordida perdante, cum
hoc fymptoma diutiffime perflans nonnifi priniarum
•viarum reftituto tono difpareat.
Caution manu h ® c eadem roborântia locum habent, fi pituitofa febris, quod vernali praecipe tempore fit, inflammationis habuerit notam; ne, dum pituit® generationem impedire couamur,in-fiammationem de novo fufcitemus.
Pofi peripneumoniam notham, veram pitui-tofam febrim cum topica pulmonum affedione ro horantibus curare non pofiumus ; diuturna enim tuffi pulmo hinc debilitatur plurimum ; pituita li-cet incifa, lili-cet ex corpore perfede eliminata, tuffis perftat, fputa pituitofa, mucofa , aquoh pergunt, folventia hic fputorum materiam fuppe-ditant, continuato ad pulmones affluxu hoc vite
o(XM ß)o H 7 mirum quantum débilitant, & exhauftu fie per fpu-ta copiofiffima corpore, acrioribus redditis humo*
ribus, iiedica induda febri phthifin fpuriam pitui»
refam inducunt, quam datis fub convalefcentia mature roborantibus ex îichene, ex Cort. peruv.
primo quidem una cum folveiitibus, feliciter prae-cavemus, q u ® fi nondum fuffecerint ad quietem pulmonibus eonciliandain , paregoricum vefperti-i!um, quam maxime conveniet : his remediis ii-r,m| fumptis tuffis § fputa rninui plerumque fo-lent, eoque certius, fi roborantibus, uti decodo lichenis, per diein gr. i . Tartari emetici addatur, urlevific, fed continua excitata naufea, humorum affluxu ad ventriculum utpote locum ivritatum au-cto, minor fiat adpulrnones, quibus ergo otium conceditur, ut fub continuato roborantium vulne-rariorum ufu firmentur, eisque fie debitus iterum tonus reftituatur,
Pituitofam febrim in intermittentem faufio o-mine pertranfire obfervata medica docent, febris
enim
pitaitofa remittens cum lit, imminuto fiimu-io, parciori materia per bonam methodum adhibi-tam reddita, intermittens fit ; paroxyfmus tune ra-rius rediens débité tradatam fuifle febrim , fum-marnque, q u ® rémittentes inter - & intermittentes febres intercedit, cognationem indicat, hœc in-termittens febris novus licet morbus priovis tarnen quali convalefcentia confiderari poteft, cum robo-rantibus aut Cortice dato fuppreífa hac febre, pi' tuitofa iterum redeat : folventia falina pituit® re-liquias curant , & febrim intermittentem naturae bonitate ortam fenfim, & fenfim fubfiaminant, ut tunc primo roborantibus, Cortici locus fine peri-culo detur.K s t V I
148 o ( X ) ° ( X ) o f . V I
Febris biliofa fimplex nulla per vei fa methodo i exafperata die communiter 1410. terminata com/a-lefcere nunc gegrum permittit & (eptima quoque die , quin & citius cum febris fepe iolvatur, ma-iurius etiam convalefcentiatn ordiri licet: fcilicet jugulata per emetocatharfin febre seger qualibet : node fudat cum levamine, altera die febris manet :
expers, circa nodem vix obfervanda acceffio et, j quam fudor nodurnus levans blandus excipit, ; quem convaleicentia fequitur. Sudores hi nodur- I ni toto convalefcentiae tempore in hominibus po- j tiffimum laxioribus obfervantur: copiofi fi fuerint, j
& convalelcentes, & ipfos quoque Medicos an- 1 xios reddunt , ac fi fudores effent colliquativi, | quo tamen metu jure caremus, fi indies minuan- j tur, fi vires redeant. Afi fi aeger fradus fuerit j methodo medendi mala, fi evacuationes fanguinis intempefiive fuerint f á d ® , fi fudores hi ab initio boni diutius durent, & cum virium quidem detri-m en t o , fx praeterea fudores hi ufu jufculorudetri-m te-pidorum, & potuum theatorum foveantur, tunc augentur certo, & non per dies folum, fed fepti-snanas ufque perftant, ut in confuetudinem abeant, couvalefcentiam fie prolongant, ne vires recupe-ret anger prohibent, & ut indies magis emacietur faciunt, verosque colliquativos fudores tunc re-fer unt.
Sudores hi nodurni colliquativi ab alia fudo-ris colliquativi fpecie, ut probe difiinguantur, 0-portet, ea fcilicet, qua laborant illi, qui fomitem
purulentum alipubi conclufum lxabent, y&fperi tunc
ac-/
o ( ^ X X ) o H9 Beedens febrilis hecftica adeft exacerbatio, n o d u
vei.'mentei cum virium jadura fudant, mane dé-des íurgunt, interdiu vires aliquantum redeunt,
: vo febris acceffu novis iterum nodurnis fudori-.... colliquand®. Priorum fudomm colliquantium
•cieni mai® plerumque fub convalefcentia c u r ® . ficribi debere is plane perfpiciet, qui confideret,
ulierculas convalefcentium vires continua
jufcii-; ! -am tepidorurn forbillatione velle reílituere, übi t; contrario di®ta paulo íiccior leviflime vinofa, amarefeens, ftomachica effet quam indicatifiima.
Pervevia autem, q u ® communis eft, cura, aquofis iticicDque diu noduque ingeftis, maceratur debilis vuitrirulus , vires efeteroquin recurfur® prohiben«
tur, moventur de die in diem fudores, magis tan-dern emaciatur reger, vires corruunt, & ad op-tatam fub ufu iufculorum fanitatem nequaquam pervenit, fed fudores hi iiodurni potius fiunt col-liquativi , colliquant, deftruunt fanitatem fuper-ftitem.
Nunquam autem tan tum hic adeft periculi, ie in fudoribus colliquativis a fomite purulent©
claufn ortis ; poft febrim enim biliofam fuperftites fudores admittunt cuvam, quam femper a fomite purulento orti refpuunt, morte folum terminandi.
Conveniunt in noflxo cafu Ccrt. P e r u v . , a m a r a , Bilfamica, Sal v i ® prœcipue infufum vinofum ab Iib.iHrtßhno Prctßde commendatum , & equitatio hy knluimo adeo laudata , qua Phriufieos, ut ait, rix non conclamatos perfe&e reftituit, /Emaciati Plitr.ifici ex hac fpecie evacuationis curantur e-quitatione, fi enim attente quis perlegat morbos , ubi fudores colliquativi aderanf, & in quorum cu-ra laudabatur a Sy denk a mo, brevi perfpiciet,
fu-K 3
do-148 o ( X ) ° ( X ) ° v i .
Febris biliofa fimplex nulla perveifa méthode I exafperata die commuiiiter i4to. terminata couva- i iefcere nunc aegrum permitiit & feptima quoque ; die , quin & citius cum febris fsepe íolvatur, ma-turius etiam convalefcentiam ordiri licet: fcilicet' jugulata per emetocatharfin febre aeger qualibet • node fudat cum levantine, altera die febris maiiét expers, circa nodem vix obfervanda accoffio eft, i quam fudpr nodurnus levans blandus excipit, f quem eonvaleicentia fequitur. Sudores hi nodur- ? ni toto convalefcenti® tempore in hominibus po- i tiffimum laxioribus obfervantur: copiofi ft fuerint, [
& convalefcentes, & ipfos quoque Medicos an-xios reddunt, ac ft fudores effent colliquativi, j quo tamen met« jure caremus, fi indies minuan- \ tur, fi vires redeant. Aft fi aeger fradus fuerit j
methodo medendi mala, fi evacuationes fanguinis | tntempeftive fuerint f a d ® , fi fudores hi ab initio j bom diutius durent, & cum virium quidem detri* i:
mento, fi pr®terea fudores hi ufu jufculorum te» j pidorum, & potuum theatorum foveantur, tunc j - augentur certo, & non per dies folum, fed fepti- !
Dianas
ufque perftant, ut in confuetudinem abeant, jv convalefcentiam fie prolongant, ne vires recupe- I ret œger prohibent, & ut indies magis emacietur j faciunt, verosque colliquativos fudores tunc re-fer unt.
Sudores hi nodurni colliquativi ab alia fudris colliquativi fpecie, ut probe diftinguantur. o-portét, ea fcilicet, qua laborant illi, qui fomitem
puvulentum aligubi conclufum habent, yefperi tunc
ac-3 49
aecedens febrilis h e d i c a adeft e x a c e r b a t i o , n o d u vehementer c.um virium j a d u r a f u d a n t , mane de-s k de-s furgunt, interdiu virede-s aliquantum r e d e u n t , ü.-ivo febris acceílu novis iterum nodurnis
fudori-coliiquandm. Priorum fudorum colliquantium fvciem m a l « plerumque fub convalefcentia curae
,'ifcribi debere is plane perfpiciet, qui confideret, a uJjerculas convalefcentium vires continua .iufcu-i .iufcu-iám tep.iufcu-idorum forb.iufcu-illat.iufcu-ione velle reft.iufcu-ituere, ub.iufcu-i t contrario diseta paulo ficcior leviffime v i n o f a , îïïiarefcens, ftomachica effet quam indicatiflima, perverfa a u t e m , q u « communis eft, c u r a , aquofis tepidiique diu n o d u q u e ingeftis, maceratur debilis ventriculus , vi re's cnetercquin r e c u r f u r « prohiben-tur, moyen tur de die in diem f u d o r e s , magis tan-dem emaciatur c e g e r , vires c o r r u u n t , & ad op-tatam fub ufu jufculorum fanitatem nequaquam pervenit, fed fudores hi nodurni potius fiunt col-liqustivi , colliquant , deftruunt fanitatem fuper-llitem.
Nunquam autem tantum hic adeft periculi, ac in fudoribus colliquativis a fomite purulent©
claufo ortis ; poft febrim enim biliofam fuperftites fudores admittunt c u r a m , quam íemper a fomite purulento orti r e f p u u n t , morte folum terminandh Conveniunt in noftro cafu C c r t . P e r u v . , amava , Bslfamica, S a l v i « prcecipue infufum vinofum ab
IilußriJJimo Prcefide commendatum , & equitatio
tyknhamo adeo laudata , qua P h t h i f i c o s , ut a i t , vix non conclamatos p e r f e d e reftituit, / E m a c i a t i Phthifici e x hac fpecie evacuationis curantur e-quitatione, fi enim attente quis perlegat m o r b o s , ubi fudores colliquativi a d e r a n t , fe in quorum cu»
ra laudabatur a Sydenkamo, brevi p e r f p i c i e f , fu-. K 3
do-ï53 - ( X f a C O o
dores hos ex debilitate, laxitate, non ex forait*
purulento claufo provêniffe, in omni enim empye-mate motus faclus mortem accelerat, fuppuratio.
nem relorptionemque puris intra, maffam fanguinis
& fehrim rnirum quantum augendo.
Sublata biliofa febre fanum, fi antea & ro-huftum corpus fuerit, fub apta direta fponte lua eonvaiefeit, vegetabilis enim primo adhuc diaeca, dein ex tenerionbus carnibus cum fucco Citri, bubula prœcipue diu evitata, vinoforum quoque ufu ex fua propria & dorneftica penu fufficientem habent vim, ut deperditas vires brevi reftituant;
hoc in ftatu aut fuperfiua effet cura roborans, &
ftomachica, aut etiam fi properanter agamus, nociva , cum pejus fe inde habere , quin &
rie novo febricitare incipiant regri , cum levior etiam ftimulus diutius apphcatus tali in corpore noceat.
Alia longe cura opus eft, fi œger, qui ex bi-liofa febre decubuit, fuerit debilior laxior, vale-tudinarius litteratus, puella debilis, puer, aut li morbus fuerit difficilior longiorque , li fors me-thodus medendi evacuans diutius fuerit protraéla, ii paffus lit evacuationes fanguineas, vel qurecun-que demum alia acceíferit ratio debilitans, robo-rantibus tunc opus eft ac ftomaciiicis; inter com-muniora venit Elix. temperatum omnibus aliis Eli-xiriis, utpote Spiritu Vini faélis, longe prseferen-dum, utpote, quod vino Tokaino grato, gene-rofo paratum vires ventriculi erigit fpirituoîo po tu potius deücit ndas, cum ftimulus fpiritupfus ni-mium irritando fibras debilitatem dein inducat, pro qua debellanda primo dabatur ; vinum abfynthia
cum