Bellica Cdjfovienjium vices.
E
T f i , quifquis bellicas Caflovi-enfium vices, illuftriaque fago facinora f u f i i l s l a quo noftrum ab.- horrct inltitucum ) _ enarranda f u .
m ( R 5 7
fciperet, animum a m i ad confcribe«-da bene grandia volumina adjicere Opus h a b e r e t ; vitio tamen nobis dandum minimi vcremur, fi, qu®
prolixc confcripta,diipersaq-, reperi-Untur in fcriptoribus, nec a nobis c o m m o d i fupra referri poterant, (ub Ununi hoc loco veiuti afpedum po-nantur. Et vero fi uipiam, hoc in capitc compendio nobis utendum e-r i t , qui p e-r o b i novimus, nullum t o t i n t e r , quibufcum miferi conflidata eft Ungaria, feu domefticum extitifle m o t u m , five illatum ab extcris Prin-cipibus bellam , cujus CaiTovia pars magna, interdum etiam ( q u o d in O -modxi caufa dedimus) unica non_»
fuerit. Hie Zapolianus R e x , Beu thlenus, Bofcaius, Tokolius, Rako-cius, Tranfylvani, P o l o n i , Bohemi belli fedem delegerunt. In hac urbe vel amifTa, vel poflefla fuperioris Un.
gari® fortunam legitimi ®qui poftef-lores, ac invafores reponcbant fem-pcr. Hinc tot c o n t r a d a undequa»
que ab Elifabetha, Matre Pofthumi,
> r®fidia, quibus Caffoviam in fide
G adver.
V « F T ( 1 5 « ) m . adversus Vladislaum, hoc nomfnC
prirnum llngan® Regem, retiheret.
Motibus temp'eftatis ill!us caufani praebuit ambigua Vladislai eleftio.
Qiium enitn editó in lucern Pofthu-mó Regina exteri Regis elcdioni contra datam ante Proceribus, pote-ftatem reclamáíTet, nec. t a m e n , pr®-valente Rozgoniana f a d i o n e vori compos redderetur, multifariam di-vifiim eft regnum. Alii quippe Al*
berto Elifabeth® nuper viro devoti k vidua; ftabant partibus, ad Vladif-laum deficiebant alii; alii, quod du-os inter litigantes convenire n o n _ j poíTet, tertio deferenda regni infi-gnia, Friderico videlicet C®iari, non diflimulanter urgebant. Regina quó fiiis rebus c o n f u l e r e t , GIfcram ( cu-jus fupra-meminimusCcuin non fper-1
nendis e Bohemia fubfidiis eyocat, quorum confilió, ac manu montanas regiones, ac in his primóCaíToviani locó in fide retineret. VladislauS contra P o l o n o r u m , Ungarorúniqne armis a u d u s labore non máximo U»
oiverfum pené fu® ditionis fecit
re-GINIQI«T
' fctram, In eo convolantium fponte in ' fidern Regís nuuiicipiorü (hidio
diu-1 tiffimé ejufde vota morabaturCaflo-' Via; quódjCÜm liquido regnijus penes
Éiilabetham efle putaretur, invaíori ' fubjici detreñacec. Acri idcirco
pe-tita bello ómnibus evafit lnper¡or_»
machinis. Át poftqurm parum ho-ncllá fuga orbum reliuquens Eliiábe-tha f o l i u m , s q u a s prae.luis Vladislai partes probaffct opere: tum eninive-vo omní fubjeñionis oficio portas Regí pandeas, edocuit, non v i , íed sequi ratioiiibus Cafloviam in cujuf-piam ditionem venire.
N o n minores pro CaíTovia duoru Polonorum fratrum, Alberti, & VI.,«
dislai II conteotiones. A l b c r t u s e -nim poíl delatum Vladislao regnum plebe/orum quorundam nccbniatio-tie Rcgis Ungari® tituló potitus, ar-ma in frarrem f u m i t , atquc ad ipfa Pefthi fuburbana o ñ o armarorum millia p r o m o v e r , late vaítitatem cir-cumferens. PJX, cequis ¡ruñe íanci-ta eondirionibus infirma Fu ir. Al-tartas eniui obtcndens «egledum ad
4 0 * ( 1 6 0 H 0 *
p r s f t i t u t u m diem confignandi fibi Glogovicnfis Silefiorum Principatus, n o n multó port reftaurató adversül fratrcm bellóX VIH Polonorum, Tar-t a r o r ó m q u c millibus CaíToviam cxn-, git. N o n fegnior ad fuccurrendum fidiífimce cívica ti Vladislaus, inftru- ( fto exercitu cum Stephauo C o m i t é Scepufienfi, eodémque Regui Palati-no ad folvendam obíldione u r b e m ,
in qua fumam rei coliocabat,feftinat.¡
A l b e r t u s , acccptó adventantis fratris n u n t i ó indecorum r a t u s , o b f e f -f » munitionis valló -f u u m á tergopro«t tegi m i l i t c m , aciem e x p l i c a t , fualt
fraternis caítris é t a m p r o p i n q u o o b - | jiciens, ut clamores m i l i t u m , hinni-t ú f q u e hofhinni-tilium equorum percípi poífent. Acre utrinque fore prasli-um portendebant o m n i a ; confilió tamcn Praefeftorum belli effe&um eft(
ut ne minorum ultra pilarum emiflio-l^
nem proccdcret hoftilitas fratrum.'c I n t e r e a , d u m ultro , citróque legatijt c o m e a n t , o p p o r t u n i t a t e m rei forti-jt ter gerendae nafti Caflovienfes prae'lc fidiarii in globum denfati crumpunrip
m e I 6 I
editóquein caftris P o l o a o r u m certa-toine percruento, omnes bellicas majores machinas illis eripiunt. C o a -liíit pax iterum Fratres i n t e r ; fed
á perípicacis ingenii Proceribus ion fore diuturna prsevidebatur vel jo nomine, quöd ejus conditiones Pnconfuiró Cafimiró, utrinfque
qudem Genitore, verum Vladislao i-ßnotis vulgo de caufis infenfo, iclae fuerint. Üpínionetn ita fentientium probavit annus M C C C C X L V I I I , quo Albertus negledo iterum foede-jte, nuperrimé p a d o , fub ipfum Au-IjUmnum obfidione CaíTovienfibus Srnminebat; inquietiffimo a n i m o , re-púfque novandis nato non e x p u n d a ftium aureorum millium n o m i n a , di-Snam fcilicet rumpendi foederis, rc-fufeitandíque in Regem á fratre belli Caufam obtendens. Accepit f u p r a , quám decebat, faenus fnm® illius pe-cuniaria; Albertus, va flato CaíTovi-Cnfibus á terrirort'is Tokainum ufq;
' t a d u ^ u o b u s infuper (quidquid re-cia ment feriptores aliqui ) millibus Plura nobiliífimi v i»i dolía in
Polo •' Polo
-162
miam tranfmittens, prster aífervata q u o t íti ufus nunieroíiniilitis neceíTa ría judicabat.
Provocatus indigna fratris hofli lítate Vladislaus, prsefertini cum nu lam ®quis condiuonibus fubfcriben d i fpem faccret Albertos, Proieg Z a p o l i o d c d i t i n mandatis, curare p r o virili fuá , ne quid porro ¿i Sai matis detrimenti fuperiores h®regD partes acciperenr. Zapolius etfi mili tem Ungarum apprimé inftru£him_
íub fignis haberet, nc inccrtam Mari tis aleam t e n t a r e t , VII Bohcmorui|
millia Nicolao Haubirzio Duce , uni j cumauxiliaribusBeatricis Regina: coi piis, lilis acccnfetj infequente, qnaU¡
fubfídiis lilis auttus eft, die militen, é caftris (quae in viciáis CaíTovi® col, libus ad ortum fixerat ) educit, Al bertum,ad amneinToriflam metatu
fírenué aggreíTurus,-quem poft inftaiii, ratum tertió á Polonis pr®lium in fui gam denique conjecit. Multus conimcndanda bellica Alberti virtuj, te Iftvanfiuseft, Libró íecundó H¡'t
ftoriarum, nobis pagina X X I , X X l k
-®tcra felix evcntus pugn®
fapien-• iffim® Proregis providenti® in
acce-¡tio opimis onuftam fpoliis; poriore kercitus partem in Poloniam mifit Mbertus; indubid futurum e r a t , uc ix , ant ne vix quidem •campuni ob-ineret. Albertus infelici f r a d u s fcrtamine, deinceps f a n d i leges a-uiciri® coluit. Inter h®c f rat rum liflidia fingularis Caflovienfium in legem eluxit fides. Fortunas illi, 'Ft am imo pro falute, ac h o n o r e _ s Viadislai non d u b i t a r u n t , quotics i-ta res poftulabat, objiccre: cnjus in-tuitu, fpeciofo illo diplomate f u n t donati, cui an quid ad laudcm addi (>oflit, non videmus. Dabimus lau-dationem Regis v e r i u s , q u a m diplo-ma ultimo hnjus opufculi capite.
Compofitis fratrum jurgiis, quies Caflbvi® cum regno parta, ad aniiu
"fque M D X X X t e n u i t , quo intefiilis iterum concuti ccepit motih»« -'ffedante folium Joanne Z a p o
'tis referendus. Nisi enim tempus Hud comittendo p r s l i o delegiiier,
4 0 * ( 1 6 4 ) & > *
Vajvoda Tranfylvani®, Ferdinan d o , Hifpaniarum Infanti, eidemqti"
Auftria; Arehi-Duei jure debitum_J Primus Joannis iuperiorem in Unga riam impetus n o n multis opus habt);
i t , ut univcrfam vel fola potentif fama fuarum efle partium facerec_i Manfit nihilominus Caflovia in Ferj dinandi fide; fed qua: card civibul fteterit. Siquidem a n n o M D X X X V l a V a j v o d a n k ex infidiis, ac prodi^
t i o n e capca, hoftcm in populari ex perta eft barbarum. Rem fic acci pe. Gabriel Szcredius, C a f l o v i » , fit jperiorumquc regni partiumPraefedl*
paftis cum J o a n n e vigentibus indu ciis Nagyhidam, fuse ditionis arcemi Caifoviae vicinam, y i f e n d s Conjugii e r g o f e c o n t u l e r a t . Aberatperiderf tempus Caflovia & Legatus Gabrie-lis Euftathius Fcledius, q u o d inter' poiita V a j v o d » fide tuta efle puta-rentur omnia. T a n t a fecuritas o p | p o r t u n a vifa eft rerum novandarutflj ftudiofis, qua in fuam abuterentufl perfidiam. Antefignanus perfidorufl1 Georgius L o n a i u s , urbis ¿portarutfj
o'hftodisa Szeredio praepofítus, hoZ i'Uo congerendarum opum infigniter füpidus', Is á Leonardo Cfecfio, a^ajvodanorum facili principe,ingen-j'ibus promiffis pelledus, prodend®
ílrbi fubfcripíit. Quare a d m o n i t ó tper fidos perfidi® miniftros Cccfio, : qui non procül Caífovia ejufdem li-15iites, ne quid annon® inferri
pof-rfer, pr®íidió t u t a b a t u r , ut n o d e _ s
¡jonftitutum diem fubfequente, fi-ylentió,quám poíTet maximó, aliquot [JUrbi centurias ledi militis admove-j e t ; recipiens, e ó f e addudurnm fce-j'eris confcios, ut Auftralis venturo J^orta finé ftrepitu aperiatur. Leo-jlardus acccptis quinqué trecennariis
¡•ohortibus fubdiei crepufculum nul-i.li cuftodum obfervatus ( adjuvante Nefarios aufus denfiílima nebula) ad pondidum defertur l o c u m ,
aperien-Gbus illico porram illam fadiofis.
j'tá nimirum munimenta j n u l l o i n d i -fionem hoftium ventura ferró
¿aure-fuccumbuntarmis. Progreflus ad fori medium hofticus miles, ingenti
lociferatione Ducis juflu Joanni
be,-nc
n e precatur, quem unä Regem a¿
e l a m a t , ac in univerfos nuilo diferí mine íexüs, s t a t i s , conditionis, quo matutinus i lie clamor exciverat flratisjfevit barbarum prorfus in mO rem. Ad p r s d a m deinde converfu Cfecíius, primam Szeredii domuffl quia confettis opibus plcniorem cas t e r i s , délegit; praetorium deinde c reliquis privatorum , publicífcjuc dü Inibus licentia militari patuir. J¡
d u r a m fortunarum non tanti feci Szcredius, ut oblata carum reftitü tione á Ferdinando dcficcret; qui a o v o comenti ufus genere, L.egati Cfecfii, defedionem fvadentibus, il Jufit, dum poftridie, quam ad eufl Nagyhidam v e n e r a n t , in fecretior d e d u d i s conclavia refertos horded farre faccos, fuperne modico sed m i n u t o , ac auri, argentíque m a f s á J injedaoßcdcns,rcfereudiiJoamrepOi í u i t : N o n tantam Caffoyiajfe rcrufíi cifie ja ¿fu ra m , u t inopia deficcre jurara legitimo Regi fide cogatur,cHj tanttim divitiarum, quantum ipfirrtfi' ufurpáflentj.in clientela veri Frincjj
40* r 167 )4ő*
is colleftarum fuppererer. Precía-la h»c fidci in Ferdinand um conre-ado ofenem finiftram abfterfit opi-ionem, qua; Szcredio , amifsá per egligentiam Caffovia, adheferat.
Cmacum fubinde ä Fei fío- ( quem . ferdinandus fiama barum regni
par-iumPrasturä ornaverat ) nequicqiva liquamdiu, ut arniflun» fcelcre L o -Wii munimentum, virtute Caefariani
lilicis recuperaretur.. Nec in irrfi um cecidiflent accrrimi virrconatüs;
Iiis! intempéftivő ä preclaié caeptis mperiő revocat9,colligendifere
Vaj-o d » fpatium indulfiflet. Ipfe cer-é Felfius labore non máximo cum ota fuperiore Ungarin recipiCaflb.
, i a/11 poíTe fspius aíTeruit, co potif-'Gmuni nomine, quöd infígnem civi-'iim ¡11 Ferdlnandum propenfionem Perfpe&am baberet. Opportunita-5is hujus negligencia impérium Joan-üis ad obitum prorogavit. Extin-ftő Vajvodá die X X I Jul ii anni M-b X L j ungentiM-bus itá pacis conditio-W , IIa bel la, d'emortui
conjux»Caf-^viaiü Csfari cura cprona, regnóq;
reddi-168 )m
reddidit annó M D L , id eft quinté decimó ab ejufdem occupatione.
Refpirare ab aerumnis fub amic¡
C s í a r i s clientela fibi videbatur Caí fovia, cum.novae feditionis meta de fígnatur, Principes faftionis Fran1
cifcus Bebekus cum Georgio filio Francifco Perenio genero, Gabriel ítem Perenio, ac Georgio Tarciano muir á pollentes clientela. Caula«
motijin Regem belli, r e d u ñ i o in fo|
lium Ifabellae cum filio. NovaruiJ hic urbi noítrae calamitatum fegec
Perdüe'lles, chm tcntatis incaífiirt ómnibus ípepotiendi CaíToviá cadfr r c n t ; furorem , quem non valebafll in civem , exerunt in agruni. Prim^
Gabrielis Perenii in augendis conju»
ratorum viribus,ae animis erant. B ad estera CaíTovienfibus incommodl adjecit máximum, dum é conftruñd Zemplinii caftro populationes ad i' pfa proferri fuburbana curabat. Norf1
dum hicm2lorum finís, atrocius e*
ternis inteftinum defaeviir; incendi BDI intelligimus,é Mathi® Saicilici'i feribae urbici, aedibus f o r t u i t o c
RUIUI
m e 1 6 9
r n m p e n s , q u o urbs t o t a i n c i n e r e s abiit. Q n a t u o r non amplius horas tenuit ampliffim® urbis conflagrado, promoventibus flammarum furoreni Aquilonibus. Praeluxerunt infelicit finiaehstedsBebekOjúrq; ex o p p i d o R o f n o n e militem ad o c c u p a n d a m _ s promoveret Cafloviam, perfvasérc.
N e c difficile in eo tumultu votis po-titns ftiiíTet, fi per loci diftantiam adefFe d u r a n t e malo licuifTet. Aded nihil ä fcditioíis negligebatur, q u o inculpata noftr® civitatis fides in Re-igern in poenas traheretur. Tandera
¡•five temeritatis poenitentiá, five ma-illé fibi á Telekeífio, C s f a r e a r u m co-S piarum d u f t o r e inetuentes turbarum i'authores, defertis Ifabellae partibns, I s a d Ferdinándom redeünt; quoaffliñae
" t o t calamitatibuscivitati accidereni-f h i l optabilius potuit.
É Quiefcente cum faftiofis Bebeko,
¡f'non item T u r c a , nuper ä conjuratis femel, ac iterum cdversüs Ferdinan-[l dun» e v o c a t u s , hoftilitatem poftiit.
i'Regiones cum alias, tum Cafloviensé
^ f r s c i p u é ad extreraam folitudinera
• w c 1 7 0 ) m dedúceos. N o n inipuné quidem po-pulationes circumferebat barbarus, binis vicibus ab erumpence Caífovi-eníi prsfidio íangvinariácxutus pr®-d á , nec levi affe&us clapr®-de ^ fepr®-d'quam non uno rependit foenore.
Motus Turcici ánimos fecére Jo-anni Sigifmundo, Tranfylvani® Prin-cipi, repetend® CafloVienfis obíidio-n i s , á q u a turpiter aobíidio-nobíidio-no abhiobíidio-nc re-cederefuic coaflus, aííiduis imbrium incoñíodis compulfus : ut vel hinCÍ intelligas, millc c a l o fuppctere mo»
d o s , quibns illatas Jervat® Principi-bus legitimis fidci injurias reprimatj ac ultfícatur. Nihiló felicior rcpe-tit® cxpcditionis exitus Joanni ac-cidit. graviflimis inteftínorum dolo-' ribusexcruciatus , le&icá donuim re-fcrri é cafiris d e b u i t , fpémqnc redi';
gcnd® in potcífotem CaíTovi® tanti'jj fper dcpofuit. Refumpíit hanc not1
multó p ó f t , novis conjuratorum m e (
Jitionibus a d j u t u s , diíTvadente nc quicquam Imperatore Bizantii, qu< f
cum o&ennalc filius Ferdinandi, a»
in folio fucceífor Maximilianus fct
" 1 7 1 ) « F T tncentor nov® conjurationis Ge-orgias Bofcaius. I s f u b fpecieinyj-íendi Hieremi® filii, quem apud Ge-orgium Draskovitfium, Zagrabienfi-um EpifcopZagrabienfi-um, h a b e b a t ; magnam Uagari® partera pervagatus, pr®cí-puosProcerum, fibi affinitate j u n d o s ,
ad Tranfylvani fequendas partes faci-1c pellexit. N o n tam occult® erant moliriones Georgii, ut Maximilianu non adverterent. Qua re nefarios h o . minis aufus in comitiis Pofonienfíb*
paláni recitari, atque adeó poenas de machinatoribus fumi petíit. Relidi C®n¿ris arbitrio conjuran", vidas cle-menti® dedére manus. N o n perde J o a n n e s ; q u i n f a d u m C s f a r i s in-jnriam interpretatus, acriüs beilum apparare. Maximilian' occurrendu.n r a t n s j u b i vicinius erat periculum, ad fuperioremfe contulit Ungariam, eventu parüm felici. In gravifljmwm enim CaíTovi® morbum incidens,
tan-t i s a u x i tan-t Tranfylvanuanini¡s,utan-t inau-dita arroganriá in orbisdomitoru nti-merufereferri» ac paflim promulgari per c o n d u d o s a?re declaraatores
cu-H % ra
ve-m e 1 7 2
raverit. Suppreílic impudentiífimum hominis faftum opera Baft® Impera-tor ,deletis plufquam X millibp ejus íigna fequentíunij fugaris c s t e r i s , captifve. Prima hoc inpr®lio CaíTo-vieníium pr®fidiar¡orum Jaus, quos Bafta fecum adduxerar, pr®torian®
cohortis inftar futuros.
Sopita,non e x t i n d a pr®fenti cía.
de fpes Tranfylvanorum, redigend®
fuam in poteftatem fuperioris Unga-ri®, in apertum ertipit occafione rc-gni comitiorum, Pofonii anno MD-C I V habitorum. MD-Conftitutum in his pr®ter alia infavorem Catholic® re-l i g i o n i s , u t Ere-lifabethina Cafre-lovien- Caflovien-íium Bafilica, quam inde ab anno M-D L I V h®retici p r o f a n a b a n t , Agrie- ¡ fibus cederent Canonicis, qui occu- i patáper Turcam Agria,CaiToviä fere- <
ceperunt. Opportuniífima h®c vi- i debatur occafío Stephano Bofcaio, [ homini in alios donrinandi cupidiíli-.fc m o , quam nefariis molitionibus fu- g isobtenderet. Poftquamenim dete» f d a c o n í p i r a t i o n e , q u a B e t h ! e n u m a d |, fumenda contra ÍUgcm arma, advo- f(
" ran-..
4 0 * 0 7 3 ) 4 0 *
candóíquein belli focietatem Turcas l u g e b a t , à Barbiano C o m i t é ad di-cendam caufam v o c a t u s , imperium detrecÜífet, confcicntiâ fafti prohi-bitus ; quo in fuas partes fumes, infi-mófque p e r t r a h e r e t , per léviífimos homines, confictis etiam ad id Ute-ris, divulgat, Barbianurn câ fo 1 iiru causa in íuperiores regni partes de-latum eífe, ut omnes à Romanis fa-cris alíenos ritusaboleret; necaliun-de iniquum adversùm fe concepiíTe a n i m u m , quàm quôd in propugnan-dis L u t h e r i , Calviníque dogmatibus fe ftrenuum probaviífet defenforem.
Valuit eatenus comentum, ad verita-tis fpeciem compoíítum , ut perquam faeiic viciatís alioqui h»rericis,Caffo»
vienlibus nominatim, fidem faceret;
quam h o m o vaferrimus pulforum ex Urbe rabularum, ademptíque E'ifa-bethini templi teftinionio confirma, bar. Occupatis eo aftu hsretici Ma-giftratus animis, pronum erac per-fvadere J o a n n i Bokacio, adven» Si-lefio, acérrimo Lutheran» f e f t » af-f e c l » , ut Legatos Debrecinum ad
^ ÈLj2 H N O «
-< m ( 1 7 4 ) & &
Bofcaium , dividendis intentum pr«-d i s , perfipr«-dia Hajpr«-donum colleñis, mi:.
t e r e n t , q u i urbem in ejus futuram poceftace nuntiarent.L®tus inopino h o c nuntio Bofcaius, Blafium Lip-p a y u m C a f l o v i a m , inclientelam iLip-pfi- ipfi-us recipiendam , p r s m i t t i t . Adven-ranti prodiêre h®retici cives obviam, Bokiciô,urbis Pr®tore, aginen drícen-te apertífque portis, cogenie nemi-nc, rcbellium ducis vicem fu ihnen ti óiiipiendas Catholicoruni ( quibus forrunis potior erat, fidelitas ) d o m o s obtuleruot. LI i 11 s liberaliter ea po-teftate Lippayus, aerarium C s f a r i s continuó e x p i l a t , dató fub arñiífi-mani cuftodiam ejus Prsfeclô Nico-Jaó Mikaeió, Varadincnfium Epifco-p ô , unà cum Georgio Szalatnokio, Q u i n q u é - Ecclefiarum Antiftite; Ar- ¡ mamentarium, ómnémque fupelle&i-lem bellicam o c c u p â t ; G e r m a n o s , ' tormentan® rei Magiftros,minis, pla-gífque impcrata faccre cogit; quid-quid publici, privatíque Catholico-rum , aut Csefarei juris e r a t , diripit, atque militari licenti® pcrmittit_í.
] « F T T 1 7 5
N o n ultra bienniumquidem fubacer-j biilimo invaforis fubacer-jugo civitas gemu-I i t , fed quod barbaro luftrorum
ali-quot dominatui conferri poifit.
Jafturam totius fuperioris linga-ri® perdita civitate una ut Mathias C s f a r f i minus tolleret, minueret
fal-! t e m d o l o r e m , e tarn grandi detrimc-to natum; Baft® recuperand® CaiTo-viae dat provinciam. Baftam appri-me rei militaris faille p e r i t u m , tna-j nu f o r t c m , confilio promptum,
qui-! que non magna manu ingentes per-fifipc fuderit exercitns, memori® pro-diderunt, q u o t q u o t res ab eo geftas vulgaverunt. Sed enim meliore t u res conjuratornm crant l o c o , quam ut voti reum Bafta facere poifet Ma-fihiam. Nametfi felici praelio Boica-jum, unaquc auxiliares Turcarum,.»
copias fuderit, irritus tamen expu-g n a n d s j v i Caffovi® conatus omnis erat. quafi Cocluru faveret civicaci, ne rebellium attrita cladibus a C®.
faris quoque-f quod aftolet bello fie-ri) armis quidpiam accipcret detri-menti. Ab adulta hyeme anui
MD-H 4. C V I
C V I ( Februario quippe menfe f a d S \ recuperand® tminitionis princípium) ad fuiíiam ufque ®ftacem p e r f e d u m eft nihil; donee Illesházius, & Nya-rius feciales Bofcaium conveniífent.
Arrexir capronas homo belli aman- r tiífimus, audita adventüs O r a t o r u m •<
causa. Fradus deinde Illésházücol-loquiis, oblatis á C®í'arc squiffimis cenditionibus fubfcripfit nonis Julii p r s f a t i anni, quo etiam exeunte, vi-delicet 29 Decembris in vivís efle ds-síit—í.
Vulgata morte Stephani, Michael C a t a i u s , ejufdem Canccllarius, exi-ftimatus ( & vero fuit e t i a m , ) ineun-d® cum C®fare pacis a u t h o r , plus mille Hajdonum enfibus in foro me-dio concifus eft; ut putares, hac an-' té vidima placandos ( q u o d habent
fabul® )inferorum Déos fuifíc,quátn h o m i n i , ciendis turbis n a t o , fedes ill® paterent. A Bofcai f u n e r e , Re» • gali prorfus magnificentiá curato,re-m i t , urgentibus itá pa&acurato,re-mp;is finé bello ad C®farern CaíTovia, duodecimo abhinc ano áBethleno ciiripicnda__s.
« F T ( 1 7 7 ) « F T
Prima C® fa rem ab recuperataCaíTo-via excepitcura, illatis beliô damnis eonfulerc. Comitia idcirco indicit CaiTuviam, quibus, quid pr®ter co-ërcitam milicum liccntiam conftitu-tum fit, nufquam reperitur.
Funeftos Bofcai m o t u s , Bethleni f a d i o , hanc Tokôliana fubfecutaeft ad quam ordo temporum narratio-nem invitât. Emericus modo nomi-natus T ő k ő l i u s , Sebaftiani cogno-minîs nepos, ac conjurât® in Regein h®releos antefignanus ad Kalendas Junias anni M D C L X X X I I infeftis urbi noftr® imminebat fignis. Ci-ves , quia Catholicis viventes legi-bus, deditionem poftulantis minas
®què , ac pollicitationes iufra fidem Regi debitam habucre; quin acri, mérita tarnen turbarum a u t h o r e m _ j dicacitare affecêre. Andreas certè V i d a , civitatis Judex,fímúlquc prœ-fidio fumma cum poteftate pr®fe-d u s , a c c e p t ô , Principis titulum pr®fe- de-ferri h o m i n i , cujus avum ab equo-rum mercatu ad opes iniquiiïïmè_j
H 5
cor-40* < 178 )cor-40*
corrafas, Ernericum ipfumab opibus ad cantani audaciam gradum feciiTe n o r r a t , imperare íibi non p o t u i t , quin íccundüm alia infolentiflimo rebeüium reponeret: ftabuluni p r » Regia Tokölianam ftirpem decere, nec Emerico tarn regni fafees, quos -fpe conceperac , quam fcuticam_s eongruere. Pupugit arrogantiílinou hominem f u » confifa »quitati
in-terpellatione; ne tarnen illlco rabiem effunderet , urbs apprimé niunita moram faciebat; civium verö con-ftantia fpem omnem vi occupand»
praccidebat. Ad aftum proinde con-vertitur, obtenturus d o l ó , in quod virtute nequidquam connifus fuerac.
Scalas millenis plure* fabricari cu-r a t , quacu-rum niecu-ridian» admotacu-rum arci C Citadeil» ) ope per noftis tenebrasarx illa primiim,civitas deinde X V Augufti anni M D C L X X -X I I in hoftium venit potcftatem_». 1
Quaflante enim é contiguo pené catiro civitatem T ó k ó l i o , fententia civibus yifa potior» quam
nullomo-d o
4M ( 1 7 9 ) 4M d o defendí poífe perfpicuum e r a t , quam poífent optimis á ruina p a ñ i s vindicare. Tokolius contra pro ar-bitrio leges ferre, obieífos non in
f clicntelam, qui dedititiis impendí favor folet, recipere, íed r e f r a ñ a -riis, contumacibus, o b l a t s q u e ne-gleñoribus clientela: extrema mini-tari omnia, certum, rcdimendis fin-gulorum capitibus penfum ftstuere, nec ab ea fententia ullis rationibus dimoveri. T r a n f a ñ a hoc p a ñ o ci-vitatis deditio , non sequi rationi-b u s , fed invaforis arrationi-bitrio definie-batur. Itáque complurium oppi-gnorandi erant p a g o r u m , cívico ju-ri o b n o x i o r u m , reditus, quo vitae civium confuleretur. H o c malorum illius tempeftatis c a p u t , q u o reli-quam hominis acatholici dominad»
onem licet metiri.
Mitiora tumultuante Rakocio o -m n i a ; in cujus ciientela-m per Si-mo- Simo-nen» Forgatfíum á Montecuculio ac-cepto Caífovia die X X O ñ o b r i s
aa-M D C C I V , prasterquam quod á
ju-H 6 rata
( I 8 O ; m rata Caeíari fide rccedere a n n o n « , militafiúmque fupplementorum de-fcftu fít c o a f t a , extra oppugnatiojies incommodi nihil, mnlrum r o -boris accepit, extimó v a l l ó , ferre-ífque munitionibus a u f t a . ^ D o c u - y m e n t ó illae f u n t , nihil tam íimftru accidere poíTe, é quo boni quidpiam non redundet. Cohibemus cala-mum á referendis oppngnationibus Rakocianorum perinde, dum in eorutu venirec p o t e f t a t e m , C s f a r e o -rum , quoad amifsá potirentur_».
quód tam recens temporum illorum * memoria videat, ut citra t s d i u m ae-t a ae-t e h a c vulgari vix pcíTnae-t.Illud d¡-xifle fufficiat: amiciores prioribus Caflovi» a'cidifle morus Rakocii, itáque gefliíTe hunc m a l e c o n t e n -torum ducem animum hoftilem, ut nunquam uon meminerit, eorum fe cífc popularem in quos arma fum-pferat. Haec fago paila p o t i ü s ,
quám geflic CaíTovia. Quare ad-amoeniora pacis témpora
calamum conyer-tamus.
« F T C 1 8 1 ) « F T