De A feet er ii?, eorümqm Templi
ac Urbis Colojfo.
T
Ria primiim capite prajfenti cum annexis iibi Templis comple-d e m u r Afceteria; comple-duo V i r o r u m , tertium dicataruni Deo V i r g i n u m : C o -lofliim deinde Marianum. Antiqui-t a Antiqui-t e ceAntiqui-teris Caflovi® CaAntiqui-tnobiij antcit celeberrimuin olim t o t i u s P r o -viiici® U n g a r i a ä S a n d o ( q u o d ali-quorucn fert opinio ) H y a c i n t h o , has in partes e Poioniis d e l a t o , fuis Fratribus Divi Patris D o m i n i c i f i l i i s c o n -flrudum. Amplitudinem r e l i g i o f i tiim® d o m ü s vel in ruderibus a d m i -rari licet. Multi de hac m u l t a j fed parüia ad veritatis leges. Incolas t a n t o habuiiTe n u m e r o , q u a n t u s par eflet decantandis pleno c h o r o ä fuc-cedentibus fibi interrupt^ Religioiis Fratribus N u m i n i laudibus,in fabu-lis habendum elfe inde liquet, q u o d e x t r a Hifpanias tam frequentis d o -micilii nufquam meminerinc Scripto-r e s i q u o d f a n d , quia ad laudem am-1
pliífimum ad porteros tranfmittere noti neglexiflent, fi cum ventare fu-ftineri poflet. Ferrarius, fanöiflTmi Ordiaís Pracdicatorum Topographer um noltrarura partium facilé princeps, paucis ufliveríam Ccenobii laudem ab-f o l v i t j d u m i l l u d ab-facrarum liter arum ßudio, pietatis obfervantiá, ßriSura o•
pere infigne FuiíTe memorat. Grave ilii á pcftilentiá, quemadmodum os-teítis p e r l l n g a r i a m o m n i b u s Afcete-riis accidifle incommodum refert i*
dem a u t h o r , q u a t o t a m laté Etiro-pam funeftabat funeribus circiter annum M C C C C X X X . E x t i n a i s q u i p -pe communi illo m a l o , quorum au«
t h o r i t a t e , exemplóque nitebatur di-fciplin® rigor» cüm finé d e l e a u ( ilC ferreum illud feculum i m p e r a b a t ) íufficerentur plurimi; f u p r á , quám d i c f p o t e f t , invefta eft religio!! infti-t u infti-t i diíToluinfti-tio. Serpeninfti-ti m a l o , ín-que dies majora lumenti incremen-t a , non d e e r a n incremen-t , qui-, fe fe fincremen-trenué ob-jiccrent; promovente potiífiraiim pi-entillimos antiqu® confvetudinis a-mantiutn Patrum conatus Corvino
C 8 0 ) 4 0 *
Rege. Dele&us reformandis primi-gcnium ad vigorem Canobiis, atque caetera inter nominatim Caflbvicnfi Magifter Frater Leonardos de yalle Biixineafi, primarius V i e n n a Acade-m i c ProfeiTor a n n o M C C C C L I V , uti colli'gereeftcx ejufdem literaruna p a r t e , Buda ( ubi ex itinere fubftite-j a t ) Vil J u n i i a d Magiilrum civiutn Viennenfium dataruni i n h a c verba:
De beneplaeito gloriofijfmii Domini no-Jlri Regit, nee nen Reverendijfimi Domi-mi Cardinalis Legati, Avcki-hpijcopi Stri-gonienjis, atque ex rogatu Dominant»»
aivium Cajfovienftum , ex commifione quoque Reverendiffuni P. Gcneriilit Ma-giflri Ordinis noftri jam turn FratribuS
aliquot iter fatio ad rcformationcm Con-tenths nojiri Cajfevieufis &c.
Triennio praeclaram huic per Un-gariam negotio impedit operam Leo-n a r d u s ; quo elaplo iLeo-n extera adidfi praftandum evocatus regna, vicari-am fui poteftatcm tranftulic in Urn-bertum, Le&orem Conventus Caflo-vienfis: id quod laudati Leonardi li-t e r s , X V I I J u l i i , a n n 6 M C C C C L V I I
exarat® diftindd affirmant. Defide-r a t u s pientiffimis conatibtis Defide- refpon-dit eventns. Redrefpon-ditus eft vigor Ca-nobijs, rediir vehiti poftliminio re-Jigioli inftituti ftndium, quoad cla-des Mohacfiana viam ad i n t e r n u m fecifler. N o b i s triftiffimos funefti llliiis belli cafus referre n o n arrideti.
ne vel c fentcntia Ferrarii fcribentcs, iniucundi iimus. Inclinatam r u r f u m religiofam difciplinam excepit ruina domicilii, raftitas, ac defolatio. Au-d i a t u r Ferra
rius i Ob incendium ( in-quit ille ) fortuitb exortum, urbs tot*
cum majori templo, ipfum noftrum, &
IraMcifcMnorum Cnnobia conflagrdrunt, a lidj'que bell or um , ac Religion is
pertur-¿>ationes denique dejertum eft a noftris bominibus. Itä ille. Ab anno proin-de M D L V I , in quem funeftiffima il-ia Caflovice f a d e s i n c i d e r a t , ad finetn ufquc poftremorum Ungariae tumul-tuum aeris pervium injuriis manfit nulli h o m i n u m habitatum.
Nihilo melior terapli, velati pane
Hominis-Dei honorlbus dcdicati,
conditio. Quare ä CaiTovicnfibus
4M Í 8A )ixà>
cîvibus p r o c o m m u n i urbis granaría p e t i t u m , & impetratum eftab Rudolp h o 11 Caefare,ea legc, lit r e Rudolp e u t u -risillud f o r t è religiofis Fratribu^ Do-m i n i c a n a faDo-miliae, ( i n è d i L t i o n c red-d a t u r . Refertur inred-dultum h o c ared-d a n n n m Chrifti M D L X X V I I 1 ; cùtn plurium anrè (quod Rudolphus in di-p l o m a t e aifcrit ) a n n o r u m f di-p a t i ô à Fratribus praediñi Ordinis deiertum, o m n i t e ñ o d e f t i t u t u m , penitus cor-r u p t u m , ac defolatum fuiíTet. Pa-cata felicibns Caroli V I , hodie fé-liciter r e g n a n t i s , U n g a r i â , fanBua-rium in formam facelli r e d a ñ u m e f t . Dum ifta fcribimus, piorum h o m i -n u m largitio-nes -navi q u o q u e templi h u j u s t e ñ u m i m p o n u n t , atquc i rninis ingentes m u r o r u m hiatus vin-dicant_».
Afceteriorum alterum , q u o d ftri-ñ r o r e m Seraphici Patris Francifci regulam profeflîs Priniorum p o f u e r a t familia,generali(ùt a m a n t appellarc ) ftudio, fanftiffimiinftituti vigore, in-colarum probitate n o n minus, quàm
f a p i e n t i â clariflîmorum cum primis ' n —
W T W T m
t i n g a n ® in certamen venire poteft.1 Jacet in magno u r b i s v i c o , h i n c N o
-bili Juvcntutis C o n v i & u i , indé Afi íumpt® in Coelos Virgini íacr® c o u -tiguurn ®di. Pervetuftum hujiis a-d y t u m eafa-dem cum Camobio bello-r u m , incendiíque vices p e bello-r c u ' i bello-r , a £ fliftum paricer, parirer d e f o l u u m _ » . At poftquam pacatius aevum illuxit Patria;, non modo fubduci r u i n i s , fed npvis infuper augcri c s p r u m in-c r e m in-c n t i s , in peramplum ad n o f t r a t é m p o r a , fplendidúmque evaíit. Pri-v a t o r u m magnam parren» impendiis c o n f u r r e x i t o p u s , amp ius vero In-clyti Senatüs m u n i f i c e n t i á , cujus infignia f r o n s templi, obverfa í o r o , e x h i b e t inferné ¿ fuperné vero h a n c e p i g r a p h e n , AíTumpt® in coelos Dei-parae iconi c i r c u m f u f a m :
C o n f p I C í t e , p r o g r e D I t V r q V a s I AVrora María.
D o l e t nobis plurimum-, nihil de tabularlo in ufas n o f t r o s d c f u m i p o t u -iflc, ur, p r o c o , quám voluiflem', in templi , Afceterilque hujus laudibus memorandis fufiores eííc licuiífet.
—. D _ 4
M I 8 4 ) 4 M SanSlimonialitm, quibus à Diva Ur-liila n o m e n , clauftrum fnam ad anníí M D C X C V I I refert originem, q u o agente laudatiftímo Agrienfium An-tiílite Georgio Fenyeíio, impendiis vero Eleonora Auguít® Pofoniô tras-l a t a Caffoviarn, a d i s , quam hodie-dum incolunt, poíTcffionern adiêrunt.
FaAutn id occafions erepti Helvetiis t e m p l i , ad cujas hiíloriam
accedi-£iius. Increbeícentibus per Ungari-am fe&Ungari-amp;aiiis, ne novis tumultibusne-gatum religionis exercitiuiu obtendi poíTet, Paulus Palfius regni Palatinas,
«rearo Helvetiis pro l u d o , ac
orato-* rio conítruendo in ea urbís parte ÍR-dulferat annô M D C L I I , i n qua tem-plutn, cujus vices narramus, poítea f u r r e x i t ; Catholicis vero ( nam Elifa-bethinum Luthcrani obtinebant) ad fuperiorein urbis portam, Regio
vicinam Armamentario. Verum C a t h o -licis indubia fpes récuperandi, quod iniquè amiferantf, perfvafit, ne no-vam molircntur in facrorum ufus ae-d e m ; Helvetii contra totas in fabri-c a m fabri-c o n f e r u n t y i r e s ; afabri-c o p e s ; n e , fi
©pportunitatem illa in negligerent, poteftatcm una excrcendae ( Ii Supe-ris placet) rcligíonís a n i i t t e r e n t _ j . Steele opus intra anni c u r r i c u l u m , poíl u n d c v i c c n o s , id eil ä partu Vir-gínis M D C L X X 1 I C a t h o l i c o confe-crandum ritu ä L e o n a r d o Szegedio, Agrienfi E p i f c o p o ; qui u n a , ut Ro-mania pofthac defervírét facris, á Ma-g n o L e o p o l d o CaTare, ac RcMa-geim- Rcgeimp e t r a v i t . Deferviit ad M D C L X X -V I I I , quo cum magna civitatis parte in ciñeres abiicj millo i n t e r i m , ne qnidem in fuburbanis i n d u l t o Hclvetiis loco ad annum ufque M D C -L X X X I , d e q u o inconditis clamori-bus fuis viciniam terrerent.
N o n eo Catholicorum erant tum res Cafioviae ftatu, u e d e i m p o n e n d o m i -nis t e f t o cogitarent. Q a a r e Inclyta Scepufienfium Camera de Regio c o n -tegendum e r a r i o c e n f u i t , bellicaeq;
applieuit a n n o n c ; coronatis templi, turrííque faftigiis Crucibus. Iniquiili-nió ferebant animó falutifer» crucis o l o r e s praeclufum iibi infignibus ilüs ad » d e m ab fe c o n f t r u ä a r a a d i t u m ,
in Omncm ulcifcendi fe Opportunitä-ten n t e n t i . Accidit irreligiofis eo-rum defideriis pcrcommoda ieditio T t k ô i i i ; quo tyrannidem Llrbis ob-tfncnte facrilegâ audaciâ duas crucu illarum dejecit furor Calvinianqrumj in quorum etiam poteftate ejedâ C®-faris annonâ maniit à die occupât®
per Tôkôlium Caflovi®, videlicet X V Augufti arini M D C L X X X I l , a d X X V I l l Januarii anni M D C L X X -X V I I . Etfi enim nrbs erepta fit re-bellibus annô M D C L X X X V l , die X X V O d o b r i s ; hoc tamen non per-indc, ùt Elifabethinum templum ad Catholicos illico redîit, quod noftris aliquando initiatum fuiflê facris ab a d d i d i s Helvetica confeiïïoni feda-rîis negaretur; quamvis conimentum mendax vel ipf® parietin®, calceper
ipfos iliic®, p r o d e r e n t , quarum columnas in confecratione ritu Ro-mano Szegedius duodenis crticibus fecerat fignari. Fraudem e d o d n s Cas-f a r , memorati m o d o anni M D C L X . X X V I I die X X V I l l Januarii diplo-mate f a n x i t , u t r u r f u m applicaretur
; m r w y m annon® ; q u o d tarnen Pr®fe&orutn f o c o r d i â , an conniventiâ eíFe¿hu d a tum non eft. Cedemibus è v o t o f r a u dîbus animafi Helverii, n o v a m c o r a -m i n î f c u n t u r , qua in iacr® hujus « d i s
pofllífione ic r o b o r e n t . H a b e b a t u r Provinciális ( feífionem C o m i t a t û s v o c a n t ) Abaiijvarieníium c o n v e n t n s Ca(Tovi®ad X X I X Januarii a n n o MD C X C V l . Adfunt fréquentes à n o -ftris alieni facris, J u f t i t i â , ù t q u i d e m praefeferebant armari: articulum d u o -decimum Pofonienfium c o m l t i o r u m aiiï M D C X L I X ( c u i t a m ê d e r o g a t u f u i t articulo X X V I c o m i t i o r u m S o -pronienfium anuo M D C L X X X I ha-bitorum ) p r o d u c u n t , cujus v i g o r e illegitime alienatam olim Pitrochiam fu-am à c o n t r i b i i t i o n e in militera e x i m í p e t u n t . Advertit noftrates d o l u s , ú t q u e fraudulentos c o r u m c o n a t u s penitus o p p r i m è r e n t , perfvafir. Re-curriife ad pientiflimum C®farem in negotio ad religionem pertinente, fa-venteni fuit experiri. P c t i t u r , u t Romanis facris concilietur, impetra-t u r . Ordinarius proindc A n impetra-t i f impetra-t e i
— _ _ FENVR.
Fcnyefius celebritatc longé maxima in frequenti comitatu popuii, è ma-jore ¡tfeduéH Baíílica, íolis ( Domini-cain dieiimis ) diei, cui no men Lita-re, jubiium auxir. Incidit dies h c c Ecc/efite i>icundiífinia in menioraci an-ni M D C X C V I 1 , X V I I Martii.
Affign.itiií, iubinde Heiveriis,quem iph libi delegerant, qnin & e r e Ca-tholicoruni, reclamante nequicquam facro urbis Curione perfolucus locus, in quo cicra confenfura Regiuin_»
altero ab hinc anno c e p t u m de vir-gulris conftrui oratorium, adniteñi«
Inclyti Senatûs in Romana lacra iludió hodiedum fui facie p r o d i t , iñ cujufmodi Ecclejia ufum pararetur.
N e m p e q u e , quôd edificari c e p t a non fit ftiper angulari veritatis Ro-m a n e lapide, non poteft confuRo-mari.
H e c per occafionem. Templum de reliquo SanBimonialium nihil habet fingulare, nisi quôd ipsa ftrufturâ_s p r o d a t , fe ab hereticis edificatnm.
Antiquilfiinuni illis, ne in ullonobis c o n f e n t i a n t , oratoriorú partem , cui frontes o b v e r t u n t , iludióse ab
ori-m e 8 9 i m
entail declinare plaga. Supcrfti'tic*
nem hanc fi u b i , in n o f t r o videre eft;
u t p o t e cujus ara major, Divo Cccle-ftismiliti® duci f a c r a , l o e a r i n u f q u a p o t u i t extra folis occidui r e g i o n c m . R o m a n o ritu c o n f e c r a t u m c r a t p r i m o p e r L e o n a r d u m Szegedium, c u j u s f u . prä mentionem fecimus. Profanat u m deinde ab HelveProfanatiis n o f Profanat r i s c o n -ciliatum iacris opera Fenyeiii; de-mum & fecundb confecratum ab II-luftriilimo, & Reverendiffimo Domi-n o A l e x a Domi-n d r o Mariafi, ExcelleDomi-ntiili- Excellentiili-mi Agrienfium Epifcopi Suffragatieo
&c. anno fuperiorc, ipfa Divo Pr®-curfori Domini luce facra.
"Religioforu domiciliis, ac templi»
facilc t o t ä U n g a r i ä p u l c h e r r i m ü a c c f -f e m ' CoIoiTum Urbis. Po-fuit primu e-jus lapidcm Imacularo Virgine® Pa-rentis conceptns h o n o r i Civitas reli*
giofiilima a n n o M D C C X X , u t i £ f u n damental! ejufdemlapidc c o n f t a t . f e quentibus d i f t i n f t o n o t i s : Die s e X ta Mensis O C t o b r l s a n n i C V r r c n -tls ad majoremgloriam^d' honorem Im•
maculate Yirginis Mari® ¡{ideate C l e
-Siente X I Romano Pontífice, fubAuga-fiijfimis aufpiciis Caroli VI Romanornm
Imperatorit, Germania, Hijpania, ¿r Ungaria Regís, per lUuftriffimum Domi•
Ttum Pauluni Mednyánfzki L . B. it Medgyes , Saeratijfima Caparea, Regia-que Majejiatit Inclyta Camera Scepufien-fis A dmini/iratorem,in srigenda Pyramide
primas lapis pafitas ; qutm Reverendijfi mus Dominas Alexander Mariaíi Pra-pofitus R. M. V. de B e r s , Reg. Lib. Civil.
Cajfovienfis Plebanus folenni ritu Reliqui-is SS. Marcellimi M. Sebaftiani M. Ka-Itntini M. Innocentii XI munivit. v
Pyramide c®latis veftita apciiÏÏmc n u b i b u s , è quibus eminentes Cocle-ftes genii , lilium, ftellam, aliáque PuriiÏÏm» Virginis infignia e x h i b e n t , eximia: ab originali culpa ejufdem_»
Divin® Matris c o r o n a t fimulacrum.
T r i a n g u l u m deinde,cui laudata Pyra-mis incumbic, p r s t e r fimulacra Vir-ginei Chrifti Nucritii, S. Sebaftiani Martyris ac Thaumaturgi Ungari® Re.
gis L a d i s l a i , affabrè e l a b o r a t o s du-plices cancellos, iîlitas auro cupre-as lamincupre-as, venuûiiTuuô icalprô pre-. n
1M ( 9 I ) & &
tiofas,reliquúmq;nobili(fiinum orna-tum infigni funt ciecori coeleites genii, Íuítinendis addifti lamp idibus, vario S t n , & geftu pulcherrimé exprcíF.
Triangulärem circüm aream definí-u n t S a n & o r definí-u m Michaelis, &Gabrie«
Iis Angelorum, Divorum L o y o l ® , &
Xaverii, Catharin®, fit Barbar®, Ne-pomuceni denique fimulacra , vitam q u o d a m m o d o fpiranria. S i n g u l a _ j h®c utut eleg*ntiílimé p a r a t a , mul-t ó q u e , ubi ars, & nimul-tor pofmul-tulamul-t, au-r ó decoau-ra, longé maximum decus accipiunt ab apta inter fe proportio-n e ; qu® quia omproportio-niproportio-no perfe&a e f t , mérito & Budenfi, & q u o t q u o t ufpi-a m i n u n i v e r f o Ungufpi-ari® regno vifun-tur id genus pietatis in Coelites m o . nimcnta, Marianus hie Caffbvieniium ColofTus pr®ftat.
Illuftre hoc Urbis ornamentum potiifimum Perilluftri D o m i n o V i t o -rino ä Flachenfeld, Regiorum íupe, riore in Ungaria Curforum Primario Magiftro &c. debetur; qui poftea-quam ®ris aliquantum piorum homi-num largitione in opus hoc
collegif-9 2 > m
f e t , fuis ipfe lirnum eoufque t r a d a í bat manibus, dum denique earn cffin-xifíet i d e á m , qu® omnibus abfoluta numeris omnium calculo probaretur.
Sedulam non minus hodie impendit operám vir Divorura cultui a d d i d u s in augendo o r n a t u , iníiituendífque omni celebritatc muficos inter_s>
concentus precibus, quas Litaneuti-cas d i c i m u s , feftis Puriífim® Matris, ac S. Nepomuceni diebus.
Suboluit publicus hic cuItusStygio illi f e r p e n t i , impendendus Mulieri üli amid® Sole, cujus Immaculata Conceptione contritum íibi caput nequicquam ringitur. Q u a r e f e r v e n -tibus dum ftrudur® operis, Calvi-nianum furiis implevit rabulam, qui blafphemum in Vírginem ínnocen-tiífima , ajúfque cultores calamuia ftringeret, infamíque p r o j e d i in 0 -mne fcelus ingenii fui p a r t u , intem-pefta n o d e a d p e d e m fímulacri loca-t o , public® obfloca-trepereloca-t pieloca-taloca-ti. Se-cuta extemplo yindicantis l®f® Pa-rentis honorem Filii manus. N o n multís pöft diebus in carcercm
con-4 0 * < 93
; jc&us diftatam fibi £ legibus patriae , ab Inclyto llrbis Magiftratu infainis
mortis fententiani luiflet, nisi nui-tandam exilio C a r o l i Augufti Cle-mentia ftatuiflet. N o n defuere in-t e r e a , dum facinorofus in-tenerein-tur_j»
carccre., qui irrogatam ab hominum fceleroiiflimo Diviniffimae Matri
in-juriam abolcrent. Singnlarem h o c [ loco fui memoriam
poftulatllluftrif-fimus, &RpverendiJfi»MS D. Alexander Mariafi , antd nobis Jaudatus, qui vulgato typis'libellb infanas rabulae u m b r a s , idololatria Caflovienfes hoc in opere infimulantis, clariflima lu-cc veritatis difpulit, & facrilegas in Virgin^ calumnias nervofiflimi con-futavit.
C A P U T Q U I N T U M De Academico So tie tat is JESU
Col-legia,as Temp/o; Kifdiano C/eristrum Seminario, ¿r Nobilium Gonuitlu.
R
Egiam olim eo loco ftetifledo^muni,quern ab anno M D C L -I V pleno jure poflidec JESU Socie-t a s , i Ilegiis collaSocie-tionibus, ipsisquc DIQ
-t a n s , q u o Papif-tic® faS-tionis foecl ( itá calumniabatur illoti oris homo) de medio í u b l a t a , totam ad fuum dogma CaiToviam reformaret. Nofl iiiinüs ítrcnuc in Senatu tollendrum diriílima nece Cathoiicotollendrum o-mnium infudabat Rainerus, quám__i Alvinciusfvadebat; nunquam ramen ed barbara confilia fua provehere po«
t u i t , u t t o t innocentium coedi Ma-giftratus, etíi rotus h s r e t i c u s , fub-j feriberet. Dum his ferveret C u r i a , ne nihil fuis dátum precibus quere-retur Rainerus, trium S a c e r d o t u m j quorum laureatos obitus confcribi-m u s , de vita proturbando.ruconfcribi-m pote-ftatemobtinet. Vide autem fvavif-fimam Numinis dirpofitioncm, qua d i l e ö o s fibi fámulos ad palmas con-fortium é diveríis in unum convoca-vit locum. Siplakienfi in p a g o , cu*
¡us d i t i o n e s S t r i g o n i e n í i s Capitulino-mine adminiftrabat, agebatCrifinus*
jam anté Patribus Meíchiori, &Ste-p h a n o ex &Ste-probatiífimorum confvetu-dine morum acceptus; Pongratzius verő Sarofunfsíu in regiomem
pras-• F C & F 9 7 Y 4 M
das animarum agendi ftudiô tanti-fper CaiTovise ( ubi cum G r o d c t z i o procurandi facris Regii militis,
ci-viiimque Catholicorum , quiperpau-ci erant, gerebat curam ) excurrerat.
V u l g a t o adventantis Bethlenirnmo-r e , utcBethlenirnmo-rque, MaBethlenirnmo-rcus videlicet, & Ste-phanus in urbem convolant.
Nihil non movit Sigiimundus Pe-cfius, apud quem verfabatur Pongrat-z i u s , ut chariifimum fibi Patrem à propofito CaiToviam proficifcendi re-vocaret. At il le aperiri ardori fuo canipurn confpicatus, ex objeftis per ' Pccfium periculis accipiebat robur, quàm primámque redcundi ad pro-vinciám fibi impofitam animes fume-bar ; r3tus animarum curatori pro-b r o f u m e f i e , occafionem ponendcevi-t® pro concreditis cur® fu® anima-bus declinare. Non diuturna ab re-ditu Pongratzio libertás pro v o t o qua confirtnandis Catholicorum ani-À mis, qua frarefi eripiendis dara. E-jufdem diei vefpere, qua Kakocio fe dedidit Caflbvia, arftiifimaa in ipfa
Regia domo cum fociis maticipatur
F. túiíLa
m e & > m
c u f t o d i ® , fame fitique crnciandus.
He t a m e n a l i q u i d Strigonienfium C a -Bonicorum C o l l e g i o t r i b u e r c c Rakoc i u s ; f u o , & Magnatum nomine h o -noraciorem d e fuis m i t t i t ad Crifi-B u m , ut,, (t quidem abjuratis Roma-n f s facris fefe CalviRoma-no addicerec, pa-cifisms Séplakienfebonum poflideret;
fin', v i d e r e t , ne quid durius experi-returv Merita Pongratziu m hiccoe-j>it i n d i g n a t i o . q u a r e converius ad n o m i n e m : Q u á m béllé, i n q u i r , o r -cini h o f p i t i s perfonam fuftines! cu-jus ea l a u s , nófle animas Ecclefi®,.
ac Deo lurripere, Plura p a r a b a t S t e -p h a n u s , -prohibuit C r i i i n u s , quod n u n t i u m ad fe pertineret. Q u o c i r -ca ííc ipfe ad lega t u r n : Petitionem r
inquit,. Ratycii j Magnatumque intelli-go-y nihil tomen pollicitationibus, ac
mi-nis eorum moveor.. Vitam ante ponam millies, qudm Re/igionem Catholicam,1
ixtra quam non novi aliam, abfurem;
7iec patiar, ut & meo, á" Strigonienfium ( Canonicorum Collegia ( cuius ea lausj ab-undare viris r qui ¿T agerc amcnt for-Ua j, ár pate dura appelant) ntrmini tant
( 9 9 ) m
infamem aßergam labern. C o m m o v i t niagnanima reiponfio animnni Rako-cii, omnibus jam antè ab Rainero,-A l v i n c i ö q u e f u r i i s exagitati. M i t t i t p r o i n d e , qui earn e d i u m p a r t e m _ j , quam Patres i n c o l e b a n t , diripiant.
P r e d e farcina levis uni f u i t , paucu-Iis indumentis, p e r a g e n d e r e i D i v i n » neceflariis, definita.
Q u e interim conjunftiflimorum DEO virorum a f t i o n e s f ù e r i n t , d u m dies VI Septcmbris ( q u e iilis i l l u x i t nltima ) a d e f l e t , retulic Stephanus' Eperjeifius > Regii Sacelli c u r a t o r y -Addebant ( ità file ) iibi a n i m o s , . m o r t i s o b e u n d e avidiffimi; v i t e fu»
perioris errata p a n d e b a n t invicem j, ardentiffimis Divini anion's ignibus cojliquefcebanti triduanâ licdt find ullo prorfus o p f o n i o preiïï inedia,.
feniperaffixi t e r r e genibus herebant.-Sub media m n o f t e m , q u e didlanv fexv tarn Septembris diem f e q u c b a t u r , a d f u n t inftruftr facibus mifli ab R a i n c -r o frellites, p -r o b è ad infe-renda a-ïrociffima fnpplicîa eruditi : à Rakcr-ci<? c o n t r é n o b i l i o r u m aliquot y q ^ i y
( I O O ) ^ QUÀ portent, in tránfverfum DEI yiros agerent__î.
Nihil verbis proficientesjCxpedi-nnt verbera., Primus furorem feu-fir Pongratzius, ferreâ in p e d o r e cla-va à duce carnificum mox à relerata janua tain valide percuiîus, ut vid-u a m corrvid-uens in fornacem, aegrcfpi*
ritum reyocârit. Vinciuntur dein-de finguli; ardein-dentes eô ufquc fnfpen-foriim de trabe lateribus admoven-tur faces, dum exefa penirus came vifeera paterent;caro,quae èflaiîiis fu-perabat, frurtillatim avelîitur, capita, loris conftri&2,ta diré torquetur,ut a-culiexilire vidcrétursquódqideniillo barbarorum memoriae proditu, ei lo-co fclopeti, quo filex lo-conftrin^i ad cxcuticndum ignem f o l e t , imanem in modum conftrifíam ( horrct pu-dendum fupplicii genus penna)repe-titis ifíibus naturain avellunt; Cri-finum , & Grodetzium in ulteriore, in anteriore Pongratzium conclavi, f u o m e t è plurimis vulncribus copio-sè prorunipenti imerfos fangvini de vita proturbatos relinquunt» non
* mnlrAi
T O I
multó póíl perfraña muri parte in locum latrinae vicinum dejiciendos.
Vidit e x t i n ñ o r u m corpora Epcrjefi.
fins in hypocaufto jacentia; nam i-psa carnificin® cragoedia fpeñare o b claufas janu® valvas non potnit_5, qnanivis gemcntium voces é propin-quo audiverit.
infequenti diluculo Nobilis foemina Sophia vidua Valentini G a d o -czii primum in c®dis officinam, i n d é ad urbani Judiéis uxorem cum aliis matronis profeña id precibus extor-fit, ut de fentenria Senatusconfulti ingreflus carnifici permitteretur, q u i ad iatus ejufdem loci i n t e r f e ñ o r u m corpora humaret. Dimidium circi-ter annum hie locus fepultur®; q u o clapfo, llluftriífima Matrona Catha-rina Palna, vidua Prorcgis Sigifmun-di Forgatíii, obtentá per choreani—»
( ad quod ludi genus graviffima heroína nullis aliis pañis pellici p o t u -i t ) á. Beth]eno,CaíTov-i® c o m o r a n t e , venia, condcndorum honeftiore loco corporurn; ea primum Sebefiinum, inde Hertnekura, fu® ditionis pagos,
R
— m i L O I m s
ac demum Tyrnaviam ubi hodiéq;
in facello tcmpii S a n d i m o n i a l i u m , ä Diva Clara nuncupatarum, quiefcunr, deferri jnífit.
Q u a m pretiofa i n v i d o r u r a Chrifti A t h l e t a r u m f u e r i t mors in confpe&ti D o m i n i , fubfccuta illam miracula_j>
palám f a c i u n t , qu® jurefuranáo fir-mata , ex authentic/! ( quas v o c a n t ) d u a r u m facrarum ir.qmfitionum Ute-ris hue, etfi n o n totidem verbis, fide tarnen integcrrima tranftulimus.Pri-m a tranftulimus.Pri-m facri illius fori a d i o n e tranftulimus.Pri-m juifu Eminentiffimi S. R. E. Presbyteri C a r -dinalis Petri P a z m a n , Archi-Epifco-pi Strigonienfis &c. obivit Emericus L o f i u s j E l e d u s Epifcopus
Varadinen-fis&c. T y r n a v i ® a n n ö M D C X X V I I I , die X I I S e p t e m b r i s ; alteram itidem Tyrnavi® a n n ó M D C L X 1 juflii Ilia-ftriflimi, & Reverendijfimi Domini Ge-orgii Lippay de Z o m b o r , ejufdcm fe-dis Metropolita, Reverendijfimus Domi-nus FrancifcusLeonardus Szegedius, E l c d u s Epifcopus Tranfylvani® &c.
in C l a u f t r o nominatarum fuprä Vir-ginu3quod ingrefl» eft die X X J a n u a
-• S É » I I O J ) m »
rii in c o m i r a t u A d m o d u m Reverendi Doinini Stephani B a r t o k , Abbatis Pecz-Varadinenfís, Ecclefí® Metro-politan® Strigonienfís L e f t o r i s , &
C a n o n i c i , Patris item F n n c i i c i Auguftini Podgaicziczii, S a n ñ i F r a n c i -fci Minorum S t r i ñ oris obfervanti®
P r o v i n c i s S . Mari® Virginis in U n -garia Províncialis, ejúfque focii R.
P. Fr. Davidis Obdrfalikii, nec non Potris Fr. Joachimi Handr®, laudati O r d i n i s Profeflí, ac p r o t e m p o r e « « StmBimonialium earum ConfeíTario.
H i s tarnen o m n i b u s , quamvis ad le-gum rigorem pera&i's apprimé, mem o r e s ftatutí Sanñiffimemi Domemini N o -ftri Urbani Pap® V I I I , & Sacra R o m . univerfalis inquifitionis, n o n majorem, quam qu® humana d u n t a x a t a u -t h o r i -t a c e n i -t u n -t u r , fidem haberi vo-l u n n i s j f u m i t t e n d o o m n i a , & finguvo-la Sacr® fedis Apoftolic® judicio , cu-jus nutus mínimos inviolabilisinftar regul® veneramur.
Loilan® Inquifitionis forum ternis, qui quidem authenticis inferti f u n t , te-ftibus definitur, jam alias ä nobis no-E 4
mina-, 4 Ö * R I O 4
m i n a t i s , Eperjeflio, Comite Palfia,
& Gadoczia , Lauicntio B a n o , Re-g i e bujus dornüs curatori, nupta. Et F perjeflius quidem fub fide DEO de-bita retulic, auditum a b l e , quod ä permultis tnnc paifim narrabacur, in R e g i e domiis facelli, cujus ipfe ge-rebat curam, ara,confpefta fuifle lu-mina , ä nullo honunum iilata, altarique aftautes vifos gloriofos A t h l e -tas noftros. Eiifabetha verö Gado-czia ä Laurentfo conjuge fib: narratu nieminit, facpius tentatum fuifle, ut fangvis, de corpore Patrum patieti adherens, calce oblfniretur, effici ta-rnen potuiffe nunquam, quin app are-r e t ; pare-roindeque eaare-rn domus paare-rtem, in qua cedes p a t r a t a , claufam afler-vari debuifle. Palfia demum Comes
& femet gravi cordis palpitatione li-beratam fub facro Mifie facrificio,
admotä ferventia inter fufpiria ,qui-busVenerabiliü horu DEI fervoru iui-plorabat o p e m , eorundem reliquia-rum particulä; & ä multis auditione percepifTc, qui plurium fpntiö anno-rum iacra confeffione animum
per-m e 1 0 5
purgare ncglexerant, in foitinis a tri-bus Saccrtlotitri-busj noflros t o t o ha-bitu, gellu, acvultu refercntibus,uon irrito monitos fuiíTe,Sebe(fintun ( u b i tunc eorum dcpoíitá fuere c o r p o r a ) fefe c o n f c r r e n t , animúniqueápecca-tis e x p i a r e n t ; & denique non exigu-Um Hertnekienfiin t e m p l o , in q u o d ScbeOmo t r a n s l a t e crant Martyrum reliquiae, ä yigilibus c o n f p e d a m fu-ifle lucein, teííimonió omni fide di-gniffiuió aflevcrayit.
Majorem Afcettrium Tyrnavienfe facrarum Virginum producit nume-m nume-m , adjiciendo Inquifitioni Szegedi.
an® robori idoneum. Agmen ducat maximó obftrida beneficio Religioiä foror Sophia Partingerina, u t r o -qne jam indc ab ortu íuo capta pede.
Acccflit procedente tempore acerbif-fimus d o l o r , quo omnem o m n i n o greíTus formandi facultatcm ainifit.
Saluti fuit mifer® ad allatas crefcen-te malo Venerabilium Virorum re-liquias votum concepifle, fundendi q u o t diebus certu.m prccationum_§
penfum , fi eorum mentis malo
de-« F T < 1 0 6 >
f u n g e r e t u r . C o n c e p t o v o t ó , ad lo- x
culum, in q u o depoíita erant P a t r u m c o r p o r a J Sororum aliquot auxilió 1
dcferri fe c u r a t , atque i l l i c t a m diu 1
p r e c i b u s , fufpiriis, ac lacrymis i n - ] d u l g e t ; d o ñ e e , qu® p a u l ó a n t é n o n nisi asgerrime aiienis deferri p o r u i t manibus ad loculum facrorum cine-r u m , pcine-ropcine-riis citcine-ra claudicationem p e d i b u s , aullo fubnixa fulcro in fu»
uin redire conclave portee. Rem hanc n o n fecus fe habere tertata eft Reli-giofa Virgo Agnes T e r f t i a n f z k i a , id t e m p o r i s pr®fato Cunobio P r ® f e f t a ,
«um d u o d e o i s Virginibtis fubje&is.
Earundem teftimonió c o n f t a t , n o d e , diem V i r g í n e a Parenti ad Elifabeth invilenti facram fequente, ingenti lu-ce jfalu-cellum( cui ¡liara erant Venera-bilium Chrifti pugilum c o r p o r a « ^ corufcáfle j u t p o t e cujus fulgore per-ftrid® cum gallinis columbas de fui$
fefenidis p r o r i p u e r i n t , quin & intil-entibus prpdigium Ctznobii accolis met us incendii fuerít incuííus. O r -gani p r s t e r e a , ac fidium eodem con-centum l o c o j t r e s , pullis a m i d o s , a d
RUIIM
tumbam Patrum confpeátos elegantis oris j u v c n e s ; a u d i t o s , at n o a p e -rinde jntcllc&os c o l l o q u e n t i u m fer-m o n e s ; curatafer-m Sufann® Kcizi® fer- ma-n u m ; p o r r e ñ u m é fa cris c o r p o r i b u s radium penctravifle p o r t a m concia-vis L e o n o r ® Aponi®, e j u f d é m q u c dormientis cordi infediíT « a t r a & u facrornai cinerum reditum nervis vi-g o r e n » , quera Pelavi-gi® Szcntvi-galias é c o n t r a ñ i s manibus ftupor cxcuf-f e r a t i ailatam cxcuf-facrorum ope cine-r u m Tecine-refi® Bihacine-ri® m e d e l a m , de-pu fis pr®grandibus d u o b u s
vtilneri-©us, qu® o m n e m a n t é M c d i c a m , &
Chirurgicam luferant, c o m p l u r i u m afleveratione SanBlmonialium per pu-blicum facra Apoftolica a u t h o r i t a t c N o t a r i u m J o a n n e m Dersfium l i t e m eft c o n i i g n a t u m , & c o n f v e t o figillo fungentis vice Metropolita
Strigonien-fís comniunitum.
Quanquam quid opus p r o l i x o s e t fe in conquircndis prodigiis/5 Regi-am olim d o n i u m , gloriof® P a t r u m m o r t i s officinam , in domicilium«», t e m p l ú m q u e ceífifle iliius Religioíi
E 6 Ö r d i
-I O S y m
O r d i n i s , c u i jutatum cum heretici»
bellum aífidué; cxtinftas exiguo ternpore feftariorum i n ß e t h l e n o , R a k o c i ó , Raiuero, Alvincióque fpes h e -r e f e o n ; d e p u l f o s , quem foli obtine-b a n t , Magiftratu majore, quin & mi-nore , quem centum-viratum yocant, h e r é t i c o s , maximi iuftar miraculi vi-deri poteft. Crefcit in dies feliciífi-mé falutari fanguinis M a r t y r u m _ j jmbre rigata fementis Catholicorum in Urbe Ampliílima, fubjcftííque ei-dem dicionibus; c quibus publicó Inclyti Magiftratus decretó protur-batis Calvini, Lutheríque rabulis furrogati curatores animarumCatho-iici Romanae Religionis c o m o d o fe fe impendunt. Haec de primis do-micilii, cujus in prmfeus res geftasli-tcris mandamus, incolis terundique felicibus.
Pacatis iubinde feditioforum t u -multibus, Regia d o m u s , jam alioqu»
iupremorum luperioris Ungarin bel-li Praetorum domicibel-lium , d u o b u s , uti annis aliquot antchac, é JESU Sociis, Cathoiicos in u r b e ,