ADATOK AZ EGRI VÄR 1710. ÉVI FELADÁSÁHOZ
Dr. SZÁNTÓ IMRE
I.
De Viard császári tiszt 1710 m á j u s 18-án Rozsnyóról kelt levele Telekesy István egri püspökhöz, amelyben megírja, hogy Telekesynek Keresztély Ágost esztergomi érsek-prímáshoz szóló levelét elküldte és mind az egri püspöknek, mind a káptalannak és az egész klérusnak eb- ben az ügyben előtte ismert ártatlanságát az érsek-prímásnak előadta és figyelmébe ajánlotta.
(Egri érs. lt. Acta intraneorum, rakt. sz. 157. Nr. 944. Acta Tem- pore I n s t a l l a t i o n s D. Exc. Emerici Csáky Archi-Episcopi Colocen- sis in Episcopatum Agriensem vivente adhuc D. Steph. Telekesy.
Nr. 2.)
Rosnaviae die 18-va May 1710.
Illustrissime ac Reverendissime Domine mihi p l u r i m u m hono- rande.
Litteras 26-ta elapsi mihi sonantes eo quo par est honore percepi, inclusasque Eminentissimo Domino Cardinali certa modalitate expe- divi, nec intermisi Illustrissimi ac Reverendissimi Episcopi sicuti et Reverendi Capituli totiusque Cleri hac ex p a r t e mihi notam innocen- tiam proponere et eo quo meliori fieri potuit modo recommendare, op- tando non solum huic petitui omnimode satisfacere, sed etiam in aliis ad manus mihi praebitis occasionibus ad n u t u m existere et demonst- r a r e posse, quod penes recommendationem m e o r u m Servitiorum per- lubens existam.
Illustrissimi ac Reverendissimi Domini mihi plurimum honorandi.
Servus paratissimus De Viard.
II.
Gróf Wallis Ferenc császári ezredes egri várparancsnoknak 1711 j a n u á r 2-án kelt bizonyságlevele Telekesy István püspöknek őfelsége iránt tanúsított különös és példás jóindulatáról, midőn a „rebellis" ka- tonaságot — a várvédő kurucságot — hathatósan arra buzdította, hogy Eger várát a császáriaknak minél gyorsabban a d j a át.
(Egri érs. lt. Acta intraneorum. rakt. sz. 157. Nr. 944. Acta Tempore Installationis D. Exc. Emerici Csáky Archi—Episcopi Colocensis in Episcopatum Agriensem vivente adhuc D. Steph. Telekesy. Nr. 18., latinul és németül).
Siquidem Representator h a r u m Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Episcopus Agriensis S t e p h a n u s Telekesy in Anno 1710. quo n i m i r u m suae Sacratissimae Majestatis Regimina in Excubiis ad Szé- csén et Losoncz extitissent. per R e v e r e n d u m Patrern Georgium Foglár P l e b a n u m Pásztoiensem, non m i n u s quam etiam proprium s u u m Capel- l a n u m adhuc a n t e Posoniensem Proscriptionem, et p e r c e p t u m Breve Pontificium s u a m erga Majestetem Caesareo—Regiam submississimam
declaraveritdevotionem, et ut personaliter eo t u m compareret ob perti- nacem Rebellium Invigilantiam se omnimodo impeditum demonstrave- rit. Posteaquam v e r o Caesareae Copiae Comitatui Heves, et Praesidio Agriensi appropinquarent, p r a e m e m o r a t u s Dominus Episcopus suo Re- sidentiali Castro relicto Szarvaskő, non t a n t u m Excellentissimo Generali Cusany in Castris suae Majestatis se citissime stiterit, sed etiam mihi Praesidiario Commendanti, totique Militiae Caesareae de subsistentia q u a m laboriosissime providerit, hostilem C o m m e n d a n t e m et Garnizon per suas oculte transmissas Literas tam efficaciter exhortatus sit, ut considerando H a j d o n e s qua subditi erga Illustrissimum et Reverendis- simum Dominum s u u m debite exhibendarn sübmissionem, se citius tra- dere, et Arcem Agriensem nobis cedere haud formidaverint. Q u e m spe- cialem et e x e m p l a r e m Illustrissimi ac Reverendissimi Domini praefati Episcopi erga s u a m Majestetem Sacratissimam demonstratum affectum, non solum m a n u s propriae subscriptione et Sigilli usualis appressione contestor, sed modo omni meliori praesentibus recommendo. Datum
Agriae die 2 J a n u a r i i 1711.
Sacratissimae Caesareae Majestatis Camerarius, Colonellus, Inclyti Haslingeniani Regiminis Ordinis Pedestris, uti et hactenus Agriensis Commendans.
L. S.
Franciscus Vallis.
III.
Gróf Croix császári tábornoknak 1711 j a n u á r 30-án Kálón kelt bi- zonyságlevele Telekesy István egri püspöknek őfelsége iránt tanúsított hűségéről.
(Egri érs. lt. Acta intraneorum, rakt. sz. 157. Nr. 944. Acta Tempore Installationis D. Exc. Emerici Csáky Archi—Episcopi Colocensis in Episcopatum Agriensem vivente adhoc D. Steph Telekesy.
Nr. 19.)
Ego i n f r a s c r i p t u s attestor et omnibus, quibus convenit n o t u m facio, quod Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Stephanus Telekesi Episcopus Agriensis se adhuc 10-ma Novernbris anni praeterlapsi 1709.
per admodum R e v e r e n d u m Dominum S t e p h a n u m Kövesti plebanum
•04
Vargidiensem et denique sepius et adhuc ante proscriptione se insinua- verit in gratiam Regiam et obsequia Caesareo Regia, quinimo suam pro- priam residentiam Szarvaskő dictum, q u a m tunc incoluerat mihi, meis- que se praeterea ad omnia, quae stTvitdo Sacratissimae Caesareae Re- giaeque Majestatis et Communi publici regnique Bono prospicua esse, judicavero, promptissime obtulit, q u a e etiam Excellentissimo Domino Generali Campi Marehallo (tit.) Comiti Siberto ab Heister, ut par erat, significaveram, uti credo eademque adhunc in Cancellaria bellica f a - cile reperienda, quod si vero minus haec relatio et in veritatis ac J u - stitiae nec non praefati Illustrissimi ac Reverendissimi Domini Episcopi
Testimonio propriae m a n u s subscriptione ac sigilli appressione confir- mare et e x t r a d a r e volui et debui. Sign. Kallo die 30 Januarii 1711.
Sacratissimae Caesareae Majestatis Generalis vigilliarum P r a e f e c - tus et Incliti Sabandiani Regiminis Commendans
Joseph us Comes Croix.
IV.
I. József császár 1711 március 6-án kelt kegyelmi diplomája (man- d a t u m regium), amelyben Telekesy István egri püspököt minden előbbi méltóságába, javaiba és jogaiba visszahelyezi.
(Egri érs. It. Acta intraneorum. rakt, sz. 157. Nr. 944. Acta Tempore Install ationis D. Exc. Emerici Csáky Arci—Episcopi Colocensis in Episcopatum Agriensem vivente adhuc D. Steph. Telekesy. Nr. 23.) Nos Josephus Dei Gratia eleetus R o m a n o r u m Imperator s e m p e r Augustus, ac Germaniae, Hungáriáé, Bohemiae, Croatiae, Sclavoniaeque etc. Rex; Archidux Austriae; Dux Burgundiáé, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carniolae; Marchio Moraviae; Comes Habspurgi Tyrolis et Goritiae ect. Memoriae commendamus tenore praesentium, significantes quibus expedit universis. Quod posteaquam Nos ad detes- tandos, in praefato Regno nostro Hungáriáé Authoribus Perduellibus Francisco Rákóczy et Nicolao Bercsény perfide concitatos perni- ciosos Tumultus, diversis mediis sopiendos et componendos, G e n e r a - lem t a n d e m Universis S t a t i b u s e t O r d i n i b u s e j u s d e m Regninostri H u n g á - riáé Diaetam clementer indixissemus, a c e u m in finem, ex speciali gratia et
d e m e n t i a nostra, iteratam omnibus m a t u r e quidem resipiscere v o l e n t i - bus, et ad homagialem fidelitatem nobis debitam redeuntibus, U n i v e r - salem Amnestiam benigne obtulissemus, et suo modo, ac ordine publi- c a n quoque fecissemus; E converso vero. contumaces, ac intra praedefi- nitum, seu p r a e f i x u m tempus non redeuntes, ad, instantiam fidelium nostrorum Dominorum Praelatorum, Baronum, Magnatum et Nobilium,
Regio Edicto nostro proscripti Criminisque laesae Majestatis Complices, atque Rei, adeoque nota perpetuae Infidelitatis affecti Diaetaliter pro- nunciati fuissent, et aggrati. Unde licet S t e p h a n u s Telekesy, alias Episcopus Agriensis, vel ob id, quod ante p r a e f i x u m praedeclarati Proscriptionalis Edicti Diaetaliter praevio modo publicati T e r m i n u m ,
non solum ad devotionem M a j e s t a t i n o s t r a e debitam non r e v e r s u s f u - erit; v e r u m longo e t i a m expost t e m p o r e i n dictorum P e r d u e l l i u m Con-
sortio perstiterit, p r a e n o t a t a m Proscriptionis poenam incurrisset, et Criminis laesae n o s t r a e M a j e s t a t i s R e u m se effecisset; Quia nihilominus idem S t e p h a n u s Telekesy medio humillimi Memorialis sui, M a j e s t a t i nostrae c u m a m n i submissione transmissi, innocentiam s u a m r e m o n - s t r a r e cupiens, se i n P a r t i b u s illis, amore O v i u m s u a r u m , c u r a e et fidei suae c o m m i s s a r u m , ac t u t a n d a e amplissimae Diecoesis suae, r e m a n -
sisse; ac p e r s e p t e m A n n o r u m , d u r a n t i b u s iisdem T u m u l t i b u s , decur- sum, t a m i n t r a , q u a m e x t r a Diecoesim s u a m Episcopalla m u n i a et f u n c - tiones peregisse, q u a s secus, nisi bona f i d e et animo semet Rebellibus.
s i n e tarnen Armis, a u t pravo aliquo Consilio accommodare coactus f u i s - set, p e r a g e r e nequivisse; N e f a n d a m etiam Detronisationem, q u a m ad- ducta Michaelis olim Országh Palatini, de Sarca Regni Corona, et coronati Regis dignitate sententia, p r a e v i e disvadebat, crudeli t a n d e m , et siccaria C o m i t a t u s Thurocziensis A b l e g a t o r u m s p e c t a t a Laniena d e t e r r i t u m , se
q u i d e m subscripsisse, v e r u m indignitate d e t e s t a n d u actus, statim com- p u n c t u m , non a m p l i u s vel Rakoczium, vel eidem ad'haerentes P e r d u e l - lionis A n t e s i g n a n o s vidisse, et expost o m n i a ipsorum Conventicula de- clinasse, a s s e r e r e t : Gloriosis d e m u m A r m i s nostris appropi nqu antibus, a p u d Duces e o r u m , ac G e n e r a l e s nostros, m a t u r e semet insinuasse, et m u l t i f a r i a s r e s p e c t u suae devotionis ac fidelitatis, erga M a j e s t a t e m no- s t r a m debitae declarationes fecisse, o m n e m q u e p r o m p t i t u d i n e m , sedu- l u m q u e C o n a t u m in p r o m o v e n d o servitio nostro, et p r o c u r a n d a Annona, aliisque requisitis adhibuisse, de constitutione Fortalitii Agriensis, et S t a t u Praesidii, genuinas Infonmationes submintistrasse, ac ad dedi- tionem e t i a m e i u s d e m Fortalitii c o o p e r a t u m fuisse, fidedignas A t t e s t a - torias coram nobis in specie productas r e m o n s t r a s s e t ; E r r o r e q u e suo.
in quem a m o r e O v i u m s u a r u m praeter i n t e n t i o n e m o f f e n s a e Majestatis nostrae incursus, se p r a e c i p i t a t u m fuisse asserit, agnito Caesareo-Regi- a m G r a t i a m et c l e m e n t i a m n o s t r a m implorasset, ac i n t u i t u etiam de- crepitae S e n e c t u t i s suae, e x a n d a r u m q u e in Cura A n i m a r u m , a q u i n q u a - ginta Sacerdotii sui Annis l a b o r u m , omnem, q u e m ex praemissis Actibus incurrisset, vel i n c u r r e r e potuisset, R e a t u m et p o e n a m Proscriptionis, p e r Nos sibi clementissime r e m i t t i , tolli, et aboleri h u m i l l i m e suppli- casset. Hinc Nos submississima p a e m e n t i o n a t i S t e p h a n i Telekesy s u p - plicatione c l e m e n t e r exaudita, p r o Regia d u n t a x a t benignitate, ac i n n a t a pietate, et d e m e n t i a nostra, q u a lapsis v e n i a m et q u a l i t e r c u n q u e De- linquentibus G r a t i a m facéré, I u r i s q u e et justitiae rigorem lenitate m i - sericordiae t e m p e r a r e consvevimus, accedente n o n u l l o r u m quoque, et g r a v i u m V i r o r u m . humillima, eaque sollicita apud M a j e s t a t e m nostram propter ea f a c t a instantia, et intercessione, specialem omni no et singu- l a r e m m e n t i o n a t o S t e p h a n o Telekesy G r a t i a m nostram, et cum prio- r u m Dignitatum, Beneficiorum, Bonorum, Possessionum ac h o n o r u m reidintegratione, et restitutione, U n i v e r s a l e m A m n e s t i a m ex Caesareo-
Regia d e m e n t i a , et s u p r e m a Potestatis nostrae p l e n i t u d i n e dandam.
i m p e r t i e n d a m . et elargiendam, omnique eatenus reatu, et poena be- nigne abolitis. E u n d e m in prioribus Dignitatibus, Beneficiis, Honoribus, et
•606
Bonorum possessione, ac usu relinquendum, et quatenus opus esset, r e - ponendum, ac in Regiam etiam Protectionem, et Tutelam nostram as- s u m e n d u m esse duximus. Prouti damus, impertimur, abolemus, re- linquimus, reponimus, et assuminus praesentium per vigorem. Ita t a - rnen ut idem S t e p h a n u s Telekesy Episcopus Agriensis, memor praestiti homagii, et h u j us singularis Gratiae et Clementiae nostrae a modo i m - posterum nullis Adversariis nostris adhaerere, aut factionibus, et con- spiritionibus quorumcunque, contra A u t h o r i t a t e m et dignitatem no- stram, quietemque, et Traiaquillitatem publicam attentandis palam, aut occulte, directe, vei indirecte opera, vei consilio adesse, et consentire praesumat; Alioquin praesentem G r a t i a m Eidem minime volumus s u f f - ragari. Quocirca Reverendissimo, et Serenissimo Domino Christiano Augusto Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinali de Saxonia, qua Eccle- siae Metropolitanae Strigoniensis Archiepiscopo Primati H u n g á r i á é Legato Nato, Summo et Secretario, Cancellario, nec non Illustri Sacri Romani Imperii Principi Paulo Esterasy de Galantha, Perpetuo Comiti in Frakno, dicti Regni nostri Hungáriáé Palatino, Judici Cumanorum, Aurei Velleris Equiti, et per p r a e f a t u m Regnum nostrum Hungáriáé Locumtenenti nostro Regio Cognatis nobis sincere dilectis: Spectabiiibus item et Magnificis Comitibus Georgio Erdődy de Monyórókerék Judici Curiae nostrae Regiae, omnibus omnino intimis Consiliariis nostris;
Praeterea Joanni P á l f f y ab Erdőd, m e n t i o n a t o r u m Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae, et Sclavoniae Bano; Sigismundo Csáky de Kereszt- szeg Tavernicorum n o s t r u m Regalium per Hungáriám Magnifico; Non secus Camerae nostrae Hungaricae Praefecto, et Consiliariis: Magni- fico d e m u m Joanni Horvát Simoncsics, Personalis Praesentiae nostrae Regiae in Judiciis Locumtenenti, Consiliarisque, et respective Carne- rariis nostris, eorumque Vices-gerentibus et Magnificis Prothonotariis, ac Tabulae nostrae Regiae Judiciariae Jurassoribus, Causarumque no- s t r a r u m Regalium Directori et Sacrae praefati Regni nostri Hungáriáé Coronae Fiscali, cunctis denique Ecclesiasticis aeque ac Saecularibus Ordinariis, et Pedancis Judicibus, ac Justitiariis antelati Regni nostri Hungáriáé ubivis constitutis et existentibus, h a r u m serie firmiter prae-, cipientes comittimus et mandamus, q u a t e n u s saepefatum S t e p h a n u m Telekesy Episcopum Agriensem, in persona Dignitatibus, Beneficiis.
Honoribus, rebusque et Bonis E j u s d e m mobilibus, ac immobilibus qui- bus libet ratione praerecensiti Reatus, q u e m Id^m praevio modo vel incurrisset, vel i n c u r r e r e potuisset, contra f o r m á m praesentis particu- l a r s Gratiae, et specialis Abolitionis nostrae, ad cujusvis instantiam, nusquam, et n e q u a q u a m impedire, aut molestare velitis, et praesumatis, quin potius Eundem in hacce benigna Abolitionis Amnestiali Gratia nostra manutenere, conservare, et protegere debeatis et teneamini, Se- cus non facturi. Praesentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum in Civitate nostra Vienna Austriae die sexta Mensis Mártii Anno Domini Millesimo, septingentesimo undecimo, Regnorum nostrorum Romani vigesimo secundo; Hungáriáé, et reliquorum vigesimo quarto, Bohe- miae vero Anno sexto.
