Á r a : 6 , —
K I S S Z E G E D I I R O D A L O M T Ö R T É N I
X I X .
Az e l l e d o r r a d a l r u a t k ö v e t ő e n a s z e g e d i d a l m i é l e t h a m a r t a l p r a á l l o t t , s a k o n s z o l ció e r e d m é n y e k é n t — v i d é k i l a p j a i n k közli s ö n e k — m á r 1957 s z e p t e m b e r é b e n ú j r a i j e h n t a T i s z a t á j . P r o g r a m o t é s k o n c e p c i ó t g a l l ó b e k ö s z ö n t ő j é t t u l a j d o n k é p p e n c s a k a c e m b e r i s z á m k ö z ö l t e : K i r á l y I s t v á n toll
„ A k ö l t ő é s k o r u n k " c . m m e l . Ez a U m á n y n e m c s a k e m . é k e z é s J ó z s e f A t t i l á r a , n e m „ t ü n t e t é s " is „ a s z o c i a l i s t a j ö v ő m e J
„ E g y e v v e l a z e l . e n í o r i a d a i m i t á n a d á s v b v e v e s e u t á n i d é z z ü k a n u s z é v e h a l o t t J<
A t t i l a e m l é k é t . . . A m ú l t m i n d i g i r á n y t t a t és k ö i e . e z ls . . . E g y n a g y k ö l t ő g y ó n s z é p s z a v a v e s i a s z . v o e , u o g y a z OKOS Í s ny>lt e r t e l e m e l ő t t n e m f e d n e t i el s o h a : m i a s z o c i a l i z m u s g y ő z n i f o g ó i g a z s a g a l l i i t a Kii'aly I s t v á n , a k i 1957 e s 1959 Közti m a g y a r i r o d a l o m t ö r t é n e t p r o f e s s z o r a vol
szvgetií e g > e v - i n e n . N a g y r e s z t a z o s o a o l i n e v e l ő é s o r i e n t á l ó t e v e a e n y s é g . c e k k o s h e t o , h o g y S z e g e d i r o u a i n i a — a o o z s . f . la-i h a g y o m á n y o k a t k ö v e t v e — s z i l á r d a n c i a i i s t a e s z m e i a i a p o a o n s z e r v e z ő d ö t t i h o g y a h e l y i i r o d a l m i é l e t e l e v e n i g a s a t b i z t o s í t ó e g y ü t t e s t é n y e z ő v é v á l h a t ó s z o c i a l i s t a l r o u a l o m é s a m a r x . s t a • t i K a e g y m á s t e r ő s í t ő , d i a l e k t i k u s kó.csöi t a s a . N e m lei.et v i t á s , h o g y a l e g u t o o o i é v n e k ez a Kozos ie.,lodes volt a l - g í o n i o : e . e d n i e n y e . E o o o l k e . l s z á r m a z t a t n u n k a v ü r c i a i i s t e n U v n c i a k , a z e g é s z s é g e s f e j l ő s o k á i g a k a d á l y o z ó n e l y l e r t é - . n o r u l á k ei k o . e t k e z c v e s e o D l i k v i d á l a s á t , a z t a m i n k a o o e r v e u y r e j u t ó , s o i i n d l o o o e a e t j e . l e
a l i a s p u n v o t , n o g y a ü . ó n s z e g e d i a r s p o - t * k a i c s s z e g e d i s i k e i e k k e l m á r n e m l e h e t l a a i m a g y a r u ó S z e g e u e n .
Az 195.-1967 k ö z ö t t i f e j l ő d é s t ö r t é n e t i s z é n b e . ü l h a l o m f á z i s t l a v u n k m e g k u l o n t e t h e t ő n e k .
A z ö t v e n e s é v e k v é g é n a h a r c o s , r ö p f o r m á t u m ú T i s z a t a j b a n - m a j d c e n t r á l i s r u m o k o n is — n a g y e r ő v e l h a l l a t o t t m a g a s z e g e d i k r i t i k a . K i s s L a j o s , K r a j k ó A n e S z a b o l c s i G á b o r , K a r á c s o n y i B é l a é s m l í r á s a i e s z t é t i k a i , i r o d a l o m p o l i t i k á i v a g y a k ö z v e t l e n e b b p o l i t i k a i k é r d é s e k b e n v é d t é i k o m m e n t á l t á k a m a r x i s t a g o n d o l a t , a szc lista i r o d a l o m é s t á r s a d a l o m i g a z á t , s l v é . e t l c n , h o g y pl. K i s s L a j o s „Ellet é s e s z k a " c . t a n u l m á n y k ö t e t é t (1960) s z é l e s k ö r ű m é r é s f o g a d t a . E z z e l p á r h u z a m o s a n , e k k a i f e l l e n d ü l é s t ő l e r ő s í t v e a s z e g e d i Írók n e m z e d é k e b o n t o t t s z á r n y a t . A z ú j a t j e l m o z g á s is f ő k é n t a z e g y e t e m r ő l I n d u l t el, a z 1959-ben. K i r á l y I s t v á n é s K i s s L a j o s s k e s z t é s é b e n m e g j e l e n t „ S z e g e d i F i a t a l o k t o l ó g i á j a " a v á r o s v a l a m e n n y i s z á m o t t e v e a t a i a l k o t ó j a t ö s s z e f o g t a . M i k é n t a k r i t i k á t i f j ú Í r ó k a t is a s z o c i a l i z m u s n a k elkötele t i s z t a s z á n d é k o k k a l j e l l e m e z h e t j ü k . A
1957 e l ő t t i n d u l t s k o r á b b a n ls e m l e g Í r ó k m e l l e t t c l y a n k i t ű n ő , f i a t a l t e h e t s é g
t e t t i s m e r t t é a z A n t o l ó g i a , m i n t B á r d o s F e n á k e l J u d i t , H a t v a n i D á n i e l , P a p p Li R a t k ó J ó z s e f , S i m á i M i h á l y v a g y T ó t h I í r ó i k i b o n t a k o z á s u k h o z — a l a p o n k i v f l c s u p á n e l s ő l é p é s k é n t — a T i s z a t á j í r o d K i s k ö n y v t á r b i z t o s í t o t t t á g a b b l e h e t ő s é g e itt j e l e n t e k m e g 1957 u t á n A n d r á s s y L;
D é r E n d r e , a H ó d m e z ő v á s á r h e l y e n é l ő K á J ó z s e f . L ő d i F e r e n c . S i k l ó s J á n o s é s S z a b G á b o r , k é s ő b b a g y u l a i C s o ó r I s t v á n , P o Z o l t á n e l s ő v a g y k o r á b b i a k s o r á t k ö v e t ő t e t e i Is.
1961 e l e j é n — a m i k o r S z a b o l c s i G á b i A n d r á s s y L a j o s v e t t e á t a T i s z a t á j s z e r i t é s é t — m á r e g y ú j i r o d a l o m t ő r t é n é s z - k r i t g e n e r á c i ó is j e l e n t k ° z e t t S z e g e d e n a z 19!
A n t o l ó g i á b a n s z e r e p l ő s z é p i r ó k n e m z e d é k
noMiw. w C i t a m ú i király l . l . á . :
A KÖLTŐ ÉS KORUNK*
• llt nyíltan a burktiton, »ut- a iliai » - w j » . " i-f«itúaó véchtel K»»«vén>-e komoly oonmcl mérte («1 • kopér » • proletér wrlal izmus ess- kétvéraat Ujat. a fa«yot esáltopta- ny«üét-A a bcasóücs calolal r i i « bUU «r-xakai. a halt vMWfcké órr- mu*. uM«a így a aok kacOI: Jócarf ai- ma* anaépot a nép akkori hasA- lan formai mMtaUéaban 'Mik fal • áAMAxaw. A oép mindi* jét LétU a ayomort 4a a ktet- as Jrtnl rkkod k*ltáeset*nek lóumér-ízt a pnmiolaiot. araaty faf- holnapba vrtrtt hitét a • laajoMjalbao kU*k ki ma elnyomott nép «jetim JusaéL Dri Arra iréay l'jik a («yebnrt.
Tmtm ét a ^I^TT^DJ é h f i f milTTnau MakaA fal*»- UIVMZMtMl JMtoh. b asoaban
»*Wf* *it* • • —msa« wrtéba "T M C]ft mmt AtUla aam tudott mog- aMaa ax amkaHsép aMrthajtd. Ipai « • maaállapHAm ma mér VJOI. a ipa ppfeaóo as Móo. Biz úgysaolván rajuk közhely.- A Ma- vja* a, -- -léneUni AöyU4 halyoak luuú dnlaokai nu-au újból omló ir lenaabu*6 Mrok
rostáján- at- ^ ú)b6, krll mindaddig «» f»1 mi« a t eayéni átrlrs ólu l mindenki
számára érvmvrs iaaoúMá arm rrrkénté* • 11 Ih i aal forróaltja : mindent lagadó fink
. * ! ! wytmrntéé • a poMliué ¡ ^ ¿ ¡ S S T L i L
• h MMinrrcaak l.tsu«a«a mi ?******?!.yy
» oldd tok oott Taltosttattt a fal- ja-e mag Jözaaf Atilla MN*- ' EJ»™** , , _
•bál — — i tfétk, . a km, Isrtanrk eav nrayedaataad * , .... a politikai költészet Mrtti. aysnak- J«*irodalmában a kózponil helyet? Ma Z 1» ¡trTWw^llL^
1 v* hallflaua Idajéti kulönonm *zbk- komolysnan amnnmjust illa» a mai- ^ nn Hl u ravártrlmú ra nrfll «maipyt m izmyaoa a.. ... l—m
• Könnyebb a doiai nk.
"lemhei •
is ellenállna u. het^urMydníf. EWalawthaljlla-tmri zarlhrz a Iáiról, a sarrrlrmr.4 »-Irt- ktoaaslkum.nk *» a ntp-nul ho/zuia Hoznak ehhez a Iw.lla- l ^ j T T ^ E ? . Z f i
•Al A/S v AkPAD HA.
1/A
•ékéire iÍNkeüKm rta:A nfc = pnnrthMMQat.«.-. ' X f f ' ^ i Í T íaÜ
; klaaaslriiái váltóita fcL Képalkotó
A Horth) -uralom lavag-ilm. loi- hanaulatokon ét la ó bassaU De a
lé évatben bontakozott ki koltcaar- «r-kban is mindenütt ott karc— a Az ember forradalma m-m «eke- le Bénító sulival nehcardrtl Mű nr máatu a szív Wlkl Wet t J&s-f lyesedhetrtl rl mefhokki-nto. pol-
• •amaaira • kattóa ein>nmés az Attila k<4l4azrt4nrk sslvr a pollti- surpukkatito formai lézaduaaa ifbaarialiau ha'almak • a haza» ki- k»i koltézaci volt. József Aliilkn..!uralma Az rélaacra vulgarizaléara. a méta- é müvésn i a lűk. tek Aki csak esztéta, metrud erre a ve az emberári indult harcba. Nem 0 eieJótól kezd
\ József CUtűa:
CL Dunánáf
' . . . rab, « .
».«# IMM, - f l M.
_
«N. M.J4MÍ *im, rot, ,
U , Ml u W.mméM. *k ou*k
> i.ubj. _
m - u h u m .
u »M .. _
.V^MéluMV «.n M .. ...
»1 n w m ta, »M ' tattal.
ta tata** Mtaok «tata» ta - At.Ot c
s a k é n t . Biró F e r e n c , Csaplár F e r e n c , Csetri Lajos, D a n i s s G y ű r ő , F e j é r A d á m , llia Mi- h á l y , S z a b ó F e r e n c , T ó t h M i n l ó s é s V j r ó s László kritikai írásai - a h e l y i i r o d a l o m f e j l ű - d é s m e l l e t t f i g y e l e m m e l k í s é r t é k az o r s z á g o s t e n d e n c i á k a t is, s t á b o r u k k é s ő b b o l y a n erő- v e l g a z d a g o d o t t , m i n t a s z e g e d i e g y e t e m r e k e - rült T a m á s Attila.
A 60-as é v e k k ö z e p é r e - a m i k o r is 1965 m á r - c i u s á t ó l á Tiszatáj újra a s z é . e s e b b p e r s p e k - tívákat biztosító f ü z : t f o r m á t u m b a n j e l e n h e t e t t m e g — e r ő t e l j e s e n hallatott m á r m a g á r ó l a s z e g e d i s z é p l r ó k „ h a r m a d i k n e m z e d é k e " : Kas- sai K e l e m e n J á n o s , Rigó B é l a . S z e p e s i Attila é s V e r e s s Miklós. I n d u l á s u k a t a s o k o l d a l ú s á g teszi s z i m p a t i k u s s á , hisz n e m c s a k k ö l t ő k , de e l h i v a t o t t k r i t i k u s o k is.
S z e g e d n e k az u t ó b b i é v t i z e d b e n la v o l t a k á t u t a z ó írói — B e d e A n n a t ö l t ö t t itt pl. e g y é v e t —, s a k a d t e g y m e g g y ö k e r e z ő i s : M o c s á r G á b o r , a k i n e k e d d i g i p á l y a k é p e j ó l p é l d á z z a , h o g y az igaz Író „ m i n d e n ü t t o t t h s n " v a n , tár- s a d a l m i h a s z n o s s á g á t é s h a t á s á t m i t s e m c s ö k - k e n t h e t i r e g i o n a l i t á s a , ha n e m d e b r e c e n i v a g y s z e g e d i i r o d a l m a t a k a r c s i n á l n i , h a n e m D e b - r e c e n b e n v a g y S z e g e d - n Is e l k é p z e l h e t ő n e k tartja a t e r ü l e t i l e g o s z t h a t a t l a n é s m i n d e n ü t t e g y f o r m a m é r c é v e l m é r e n d ő m a g y a r i r o d a l o m s z o l g á l a t á t .
SrKMc&t* k m *
J a n u á r i s z á m u n k t ó l k e z d ő d ő e n „ K i s s z e g e d i m ű v é s z e t t ö r t é n e t " c i m m e l I n d í t u n k c i k k s o r o z a t o t e h e l y e n . (A s z e r k . )
