• Nem Talált Eredményt

TEXTES ET COMMENTAIRES

In document EPISTULAEVII ANDREAS DUDITHIUS (Pldal 27-200)

1037

Dudith à Tadeáš Hájek1 Breslau (Wrocław), le 16 janvier 1581

Ms. autographe, disparu: Wrocław, BUWr, ms. R 247, no 79 = Ondřejov, AU, photocopie. Copies in-édites: Bremen, UB (Br), ms. a 13, no 20, f. 37r (17e s.); Bruxelles, BR, ms. 19306, cah. 24, no 40 (19e s.); Ondřejov, AU, transcription de la lettre par B. Ryba et Q. Vetter = RV.

Clarissime et amicissime vir, salutem plurimam.

Reddidit mihi litteras et commentarios tuos de Cometa2 et Aquilone3 gener tuus,4 qui salvus cum lectissima sua coniuge5 heri advenit et hodie mecum pran-debit. Aderit et Savile6 et Wittichius.7 Totum diem tecum erimus, ut fuimus heri quoque et nudius tertius, quos dies totos consumpsi cum duobus hisce mathema-ticis. Equidem non assequor semper illorum imaginationes, sed miror eorum li-bertatem in veterum et novorum scriptis suo modo iudicandis. De quo postea fu-sius tecum eadem, qua illi, libertate agam. Nunc hoc tantum tibi significandum duxi: vix credas quantam voluptatem ceperim ex Cometa, quem hac nocte totum evolvi. Iudico edendum esse, quod si tibi quoque placet, scribe ad tuum Mylium,8 ut id conficiat apud suum typographum. Hic quidem non patietur sibi persuadere et ineptior videtur, quam ut hoc bene praestare queat. Sed agam cum hoc quoque, simul atque sententiam tuam intellexero. Basileam si mitterem, non ederetur hoc anno. Narratio illa de officiali et diebus Baccho sacris mihi tollenda videtur et, nisi fallor, non id efficis hoc exemplo, quod vis, contrarium potius.9 Prognosticon

11 suum corr. ex sua

1 Tadeáš Hájek, médecin et astronome de Prague, ami de Dudith (voir p. II, no 275, n. 1 et p. VI, no 872, n. 1).

2 Le manuscrit de l’ouvrage de Hájek Apodixis physica et mathematica de cometis tum in ge-nere, tum in primis de eo, qui proxime elapso anno 1580 in confinio fere Mercurii et Veneris effulsit et plus minus 76 dies duravit, Gorlicii 1581, publié avec la préface de Dudith (voir no 1040).

3 Il s’agit du traité manuscrit de Hájek dirigé contre Theodor Graminaeus (voir p. VI, no 872, ll. 10–13 et n. 4, 5). Le 24 novembre 1580, Dudith avait demandé à Hájek de le lui envoyer (voir p. VI, n. 1027, ll. 17–18).

4 Václav Ecker, gendre de Hájek (voir p. VI, no 964, n. 1 et no 997, n. 2).

5 Dorota, née Hájek, épouse de Václav Ecker (voir p. VI, no 997, n. 2).

6 Henry Savile, mathématicien, astronome et philologue anglais (voir p. VI, no 1013, n. 25), qui venait de se rendre chez Dudith à Breslau (Wrocław).

7 Paul Wittich, mathématicien et astronome de Breslau (Wrocław), ami de Dudith (voir p. VI, no 968, n. 10).

8 Martin Mylius (1542–1611), humaniste allemand, recteur de l’école de Görlitz (Zgorzelec), ami de Hájek (ZEDLER, t. 22, coll. 1708–1710; HELLMAN, passim).

9 Dudith fait référence au passage suivant de l’Apodixis de Hájek: „Accidisse memini olim in celebri quadam schola Germaniae, cum pro more edito calendario diebus illis post dominicam dictam. Esto mihi, quos barbarum vulgus carnisprivium vocat, pro ea appellatione Bacchi festa 5

10

15

etiam in fine de horoscopo alicuius principis fortasse omittendum puto,10 ne cra-brones irritentur.11 Verum de his omnibus proxime plura. Nunc subito haec scrip-si, quae boni consulas, si me amas, et fac ut cito ad nos venias. Filia tua erit et est iam carissima uxori meae, mulieri magnanimae et nobilissimae.12

Vale meque, quod facis, amare perge.

16 Ianuarii 1581.

Ex(cellentiae) vestrae amantissimus et studiosissimus

Andreas Dudith Etsi nemo est, qui valetudini et oculis tuis magis parcendum esse putet, quam ego, tamen rogo te, mitte mihi epistulam ad Praetorium de aequatione diei,13 ut intellegam quid tandem sequaris et quid sit id, quod vestras opiniones antehac dis-iunxerit. Wittichius noster modo ait, modo negat, ut solet.

Vale iterum atque iterum.

Excellentissimo et clarissimo viro, domino Thaddaeo Hagecio ab Hayek, phi-losopho, medico, mathematico praestantissimo etc., domino et amico observan dis-simo et carissimo.

24 valetudini corr. ex valetudinis 26 quid 2 corr. ex quod

29–31 Excellentissimo… carissimo habet tantum RV

30–31 observandissimo correximus : observan do RV

In dorso (teste RV) al. man.: 23 Ianuarii 1581

adscripsisset. Officialis episcopi gravem in stituerat in consistorio contra auctorem calendarii accu-sationem, quod in contumeliam ecclesiae et divorum a summis pontificibus canonizatorum voca-bulum carnisprivii tamquam catholicum in Bacchi festa commutasset. Res fuit ridicula et iocularia in se, sed ad illo officiali tanto conatu tantaque severitate instituta, praesertim cum naso a quibusdam suspendi videret, ut etiam fatuo fulmine urbis scholam et cives territaret, vinum quantamvis non fore gratum palato bibentibus. Decrevit itaque consistorium tamquam in re parvi momenti et ridicula, saltem quo hominem illum ineptum facilius absolveret pacificeretque, ut auctor calendarii deinceps non Bacchi festa, sed carnis privium catholice canonisatum inscriberet. Iocularium vere fuit hac comparatione ista rum vanissimarum divinationum, attamen bonus ille officialis silentio id praeter-eundum non putavit” (f. E4v). Malgré les objections de Dudith, Hájek a conservé ce passage à la mise sous presse.

10 Ce pronostic ne figure pas dans la version imprimée de l’Apodixis.

11 Cf. PLAUT. Amph. 707: „Irritabis crabrones”; ERASMUS, Adag. 60 („Irritare crabrones”).

12 Elżbieta de Zborowski, primo voto Tarnowska, secundo voto Dudith (voir p. III, no 417, n. 1).

13 La lettre de Hájek à Praetorius est disparue.

20

25

30

1038

Dudith à Venceslaus Raphanus1 Breslau (Wrocław), le 19 janvier 1581

Ms. autographe, disparu. Éd. (fragmentaires): Epistolarum philosophicarum… volumen, coll. 34–36;

(appuyée sur l’éd. de SCHOLZ) De cometarum significatione…, [pp. 15–16].

Epistulam tuam de morbo infantuli accurate et docte scriptam in aulam caesaris mittendam esse putavi, ita mihi visa est digna quae a doctis viris legeretur.2 Haec fuit causa cur nondum responderim. Gratias tibi habeo iam ab illo tempore, quod inter alias occupationes tuas huic quoque contemplationi mea causa aliquid ope-rae impertiveris. Omnia excussisti, ut video, nihil intactum reliquisti. Unum te moneo, vidisse me ante aliquot annos in libello nescio cuius Bacchanelli3 praxi adiuncto (qui mihi ad manum liber nunc non est) aliquid de hoc morbo, quem, si bene memini, dracunculum vocat. Eum tu locum, si nondum vidisti, inspice ac, si quid est operae pretii, ad hanc tuam elegantem dissertationem adice. Admonitus sum a doctore Monavio4 ex aula caesaris editum esse librum a Ioanne Wiero, docto illo sagarum patrono, in quo tum de aliis, tum de hoc morbo disseratur.5 Verum si prae iudiciis agendum est (quod tamen in nulla re alia fieri oportere con-tendo), non existimo illum meliora tuis afferre.

1 Venceslaus Raphanus (Wenzel Meerretich), ami de Dudith, médecin de la ville d’Opava (voir p. VI, no 884, n. 1).

2 Allusion à ses amis Johannes Crato von Crafftheim et Peter Monau, médecins de l’empereur, auxquels Dudith avait envoyé la lettre de Raphanus (aujourd’hui disparue).

3 Giovanni Battista Baccanelli (1508–1571), médecin italien, auteur de De consensu medico-rum in curandis morbis libri quattuor. De cognoscendis simplicibus liber, Venetiis 1553 (2e éd.

1556).

4 Peter Monau (voir p. VI, no 910, n. 1).

5 Johannes Wier, médecin allemand (voir p. VI, no 924, n. 1 et Carl BINZ, Doctor Johann Weyer, ein rhenischer Arzt, der erste Bekämpfer des Hexenwahns, Berlin 1896; Michaela VALENTE, Johann Wier. Agli albori della critica razionale dell’occulto e del demoniaco nell’Europa del Cinquecento, Firenze 2003). Wier démontre dans ses ouvrages (De praestigiis daemonum, 1563; De lamiis, 1577) que les accusations contre les sorcières étaient injustifiées, quoiqu’il ne niât pas que le pacte avec le diable fût une réalité. Le diable exploiterait notamment le fait que les vieilles femmes, le plus souvent accusées de sorcellerie, étaient mentalement handicapées, mélancholiques, et que, quant au tempérament, elles se trouvaient souvent sous l’emprise de produits hallucinogènes. Dudith fait ici allusion à l’ouvrage de Wier Artzney Buch, von etlichen bissanher unbekandten und unbe-schriebenen Krankheiten, Frankfurt am Mein 1580 (2e éd. 1588).

5

10

De carbonibus mira narras. Es tu quidem fide dignissimus, sed profecto hoc est ex iis unum, quod meis oculis intueri cupio.6 Dominus Scholzius,7 nisi me fallit memoria, affirmat se non reperisse. Illud quoque, quod ad te de muris auricula scripsit, auditione tantum accepit, sed, heus tu, carbones illos, quos te mittere ais, non vidi. In salis frusto, ex imis illis Vieliciensibus ad Cracoviam fodinis effosso,8 perlucido ut glaciem referret, frustulum atri carbonis innatum erat. Saporem salis habebat, albam lanuginem (liceat ita nominare) emittebat, ut magnes suos illos quasi pilos quosdam, detersae huic lanugini succedebat paulo post alia similis.

Magnam vim purgatricem ille carbo habebat. Donavi frustum illud domino Ger-gero, cum caesaris commissarius esset, praesidi hic camerae Austriacae.9 Ne putes aliquando, ut fieri solet, fossores ibi carbones ex lignis reliquisse, qui postea tem-poris progressu sale circumgelascente contectus fuerit (idem enim et ego suspica-bar), affirmat mihi dominus Morstein, montium illorum magister,10 vir egregius, numquam antehac ullis saeculis quemquam in illos montes penetrasse, ubi tales carbones effodi solent, quia in massa salis abditi iacent. Massae autem illae sunt instar montium lapideorum solidae, ex quibus illae columnae exscinduntur, quas balvanos nominant (a simulacris, ut opinor, aut statuis, sic enim Poloni ε‡δωλα et deastrorum imagines vocant), quae extra Poloniam, ad vos etiam, quotannis exportantur. Haec ideo tam copiose addidi, ut, si lubet rem inspicere, ab hoc ipso bono et humanissimo viro, quem nominavi, frustum aliquod tale petas.

Bone Deus, quam multa sunt in naturae thesauris condita,11 ad quae hebetata mentis nostrae acies penetrare nequit! De cometa quam multa, Aristotelis aucto-ritatem secuti, blateramus passim et tamen his diebus didici ex proximo et qui hunc antecessit,12 et Aristotelem et qui eum sequuntur, longe a scopo aberrasse.

Supra lunam fuit uterque, prior ille proprio motu ab occidente in orientem, hic contra signorum successionem ab oriente in occidentem ferebatur. Si ex fumosis

6 Raphanus avait déjà écrit à Dudith au sujet des charbons qui poussaient sous les racines de l’absinthe à la Saint-Jean (24 juin); Dudith en parle également, en termes plutôt sceptiques, dans sa lettre du 6 novembre 1580 à Raphanus (voir p. VI, no 1024, ll. 37–39). Cf. Karl OLBRICH, Kohle, in Handwörterbuch des deutschen Aberglaubens, éd. Hanns BÄCHTOLD-STÄUBLI, t. 5, Berlin und Leipzig 1932–1933, col. 75: „Am Johannistage sollen sich auf allen Wiesen, wenn man den Boden aufgräbt, Kohlen finden, besonders unter Beifußstauden (wahrscheinlich sind nach Linné damit die steinharten, alten Wurzelstöcke dieser Pflanzen gemeint). Sie schützen nach dem Volksglauben, ebenso wie die Osterfeuerkohlen, vor dem Einschlagen des Blitzes und dem Fruchtboden das Korn von Würmern”.

7 Laurentius Scholz, médecin et botaniste, un des intimes de Dudith (voir p. VI, no 995, n. 12 et Piotr OSZCZANOWSKI, The Art Collection at the Garden of Laurentius Scholtz the Elder in Wrocław, „Studia Rudolphina”, 6, 2006, pp. 36–44).

8 Mine de sel principale de Wieliczka, près de Cracovie.

9 Wolf Görger, conseiller de la Chambre silesienne (HAUSENBLASOVÁ, p. 218).

10 Florian Morsztyn (Morstin) de Raciborsk (vers 1530–1587), responsable des mines de sel de Wieliczka, membre actif du mouvement antitrinitaire (Wacław URBAN, in PSB, t. 21, pp. 803–804).

11 Cf. Ps 32(33),7: „sicut in utre aquas maris ponens in thesauris abyssos”.

12 Comme il en découle de la lettre du 9 décembre 1580 de Dudith à Hájek (voir p. VI, no 1030, ll. 2–16) – Dudith en reprend les idées dans la présente lettre – il s’agit de deux astronomes, amis de Dudith, Paul Wittich (voir p. VI, no 968, n. 10) et Tadeaš Hájek (voir p. II, no 275, n. 1).

15

20

25

30

35

exhalationibus procreantur, quomodo illae lunam superant et caelos penetrant? Si supra lunam generantur, quomodo verum illud erit nihil ibi oriri, nihil interire, omnia esse aeterna? Et tamen haec duo φαιnόμεnα et sidus illud mirificum, quod ante hos octo annos ostensum nobis ad Cassiopeam fuit, et orta fuerunt, cum an-tea nullis umquam saeculis visa fuissent, et interierunt aut certe ex oculis nostris aliquo sublata sunt. Ubi antea in abysso thesaurorum Dei latuerunt? Non habeo quid dicam, cum haec considero, nisi illud:

O caecas hominum mentes, o pectora caeca!

Qualibus in tenebris vitae quantisque periclis Degimus hoc aevi quodcumque est!13

Ut autem mecum certo credas haec ita se habere, ut affirmo, scias ¢πoδεικτικîς demonstratum esse a Cornelio Gemma,14 a Moestlino15 et aliis, imprimis autem ab amicissimo meo et doctissimo viro, doctore Thaddeo Hagecio,16 minorem habuis-se παράλλαξιn, quam ipsa luna. Miseras mihi, cum in vicinia tua habitarem, ac-curatam tabulam de horologiis a te elaboratam. Si id fieri posse putas et illa care-re ad tempus potes, rogo te, ut mihi eam communices simulque alia adicias ad μάqησιn pertinentia, quae tu, dum his studiis incumberes, collegisti. Peucerum, quem te audisse puto, optica collegisse dicitur. Is liber numquam editus fuit, sed manu descriptus circumferebatur illis temporibus.17 Si eum habes et mihi item communicabis, pergratum facies. Si quid ego quoque habebo quod usui tuo servi-re queat, impera amicitiae nostrae iuservi-re.

Feliciter vale meque ama.

Vratislavia, 19 Ianuarii, quo die lunae eclipsis totalis, et ea quidem maxima, conspicietur ab iis, quibus caelum non ita nubibus obducetur, ut hic nobis, anno 1581.

13 Cf. LUCR. 2,14–16: „O miseras hominum mentes, o pectora caeca! / Qualibus in tenebris vitae quantisque periclis / degitur hoc aevi quodcumquest!”.

14 Cornelius Gemma (1535–1579), médecin et astronome belge. Il est question de son ouvrage De prodigiosa specie naturaque cometae, qui nobis effulsit altior lunae sedibus, insolita prorsus fi-gura ac magnitudine, anno 1577…, Antwerpiae 1578. Gemma y affirme que la comète évoluait au-dessus de la Lune dans la sphère de Mercure (HELLMAN, pp. 177–183).

15 Michael Maestlin (Moestlin, 1550–1631), éminent astronome allemand, à l’époque profes-seur de mathématiques à l’université de Heidelberg. Il s’agit de son ouvrage Observatio et demons-tratio cometae aetherei, qui anno 1577 et 1578, constitutus in sphaera Veneris, apparuit…, Tubingae 1578. Dans le troisième chapitre Maestlin démontre que la comète se trouvait au-dessus de l’orbite de la Lune (HELLMAN, pp. 139–159. Voir aussi Zwischen Copernicus und Kepler – M. Michael Maestlinus Mathematicus Goeppingensis 1550–1631, éd. Gethard BETSCH et Jürgen HAMEL, Frankfurt am Main 2002).

16 Les ouvrages suivants de Tadeáš HÁJEK: Epistola ad Martinum Mylium, in qua examinatur sententia Michaelis Moestlini et Helisaei Roeslin de cometa anni 1577…, Gorlicii 1580, et surtout Apodixis physica et mathematica de cometis…, Gorlicii 1581 (HELLMAN, pp. 192–193).

17 Caspar Peucer (voir p. II, no 231, n. 3) manifestait aussi de l’intérêt pour les sciences exactes;

nous ne disposons pas de plus amples renseignements sur le recueil d’ouvrages d’optique auquel Dudith fait allusion.

40

45

50

55

60

1039

Dudith à Tadeáš Hájek

| Breslau (Wrocław) |, le 29 janvier 1581

Ms. autographe, disparu: Wrocław, BUWr, ms. R 247, no 80 = Ondřejov, AU, photocopie = aut. Co-pies inédites: Bremen, UB (Br), ms. a 13, no 21, ff. 37r–38r (17e s.); Bruxelles, BR, ms. 19306, cah. 24, no 41, ff. 53v–55r (19e s.); Ondřejov, AU, transcription de la lettre par Q. Vetter et B. Ryba = VR.

Salutem plurimam.

Exspecto quid constitueris de tuo eleganti commentariolo.1 Suadebam ut typis mandares opera Mylii.2 Hic enim frustra cum typographo ea de re agitur et liber prius theologorum censurae submittendus esset, qui superstitiosuli sunt, nec scio an non editionem impedirent levi aliqua de causa quam vix divinare queas. Supe-riore aestate fuit hic vir doctus et Hebraicae linguae peritus,3 ut qui maxime, iu-dicio illius etiam Iudaei a Dornberg, de quo antea ad te scripsi.4 Attulerat ille li-brum ad editionem a se versum ex Hebraico Davidis Kimhi5 in nescio quem prophetam. Prohibita est ab illis censoribus editio hanc unam ob causam, quod in dedicatione quorundam fieret honorifica mentio, qui non huius, quam ipsi docent, confessionis essent. Quod tamen magis coniectura, quam re ulla certa adducti su-spicabantur. Dedi legendum Wittichio.6 Is more suo nescio quid submurmurat. Vix ab eo haec paucula, quae adiunxi, extorquere potui: negat ullam observari paral-laxin potuisse ex Danica Tychonis, quam suam vocat, observatione; nollet astro-logiam abs te tam parvi fieri, cuius ipse est admirator nimius neque alia de causa, si in his artibus, quibus deditus est, tantopere laborare profitetur, quam ut restitu-at motus scilicet restitu-atque inde astrologicis praedictionibus certioribus utrestitu-atur. Si mo-tus planetarum falsi sunt et restitutione egent, quomodo vera erunt vaticinia, quae

3 typographo corr. ex typographis

4 theologorum corr. ex theologis 8 ex corr. ex in 10 honorifica suprascr.

1 Il s’agit de l’Apodixis physica et mathematica de cometis… (voir no 1037, n. 2).

2 Martin Mylius.

3 Dudith fait probablement référence à Jakob Christmann (1554–1612), orientaliste allemand, qui après avoir fait ses études à Heidelberg quitte la ville pour éviter de signer la Formula Concor-diae luthérienne, et part à Bâle étudier la médecine sous la direction de Thomas Erastus. À l’automne 1580, Dudith l’héberge chez lui à Breslau (Wrocław) „multis mensibus”, quoiqu’il ne tienne pas ses compétences en haute estime. Voir aussi no 1045 (Melchior ADAM, Vitae Germanorum philosopho-rum…, Francofurti 1615, p. 519–522; voir aussi DNB, t. 4, p. 222 et DSB, t. 3, p. 26).

4 Lazarus a Dornberg (voir p. VI, no 1015 ll. 23–29 et no 1027, ll. 15–16).

5 Voir p. II, no 269, n. 176. Nous ne connaissons pas cet ouvrage.

6 Paul Wittich (voir p. VI, no 968, n. 10), ami de Dudith, mathématicien et astronome de Bres-lau (Wrocław), séjourne quelque temps chez Tycho Brahe à Uranibourg (Hven) où il mène avec son hôte des observations astronomiques. Wittich quitte probablement Uranibourg début novembre 1580 (GINGERICH-WESTMAN, pp. 16–17).

5

10

15

ex aspectibus confictis deducuntur? Confictos autem esse necesse est, si non eo loco re vera sunt, quo esse putantur. Sin verae sunt praedictiones hoc tempore ex his falsis motibus, falsa erunt tum, si quando observationibus vera planetarum loca reperientur. Vides vel hinc vestram istam Helenam,7 pro qua pugnatis tam acriter, fucatam esse et amatorum suorum deceptricem ac nugacem atque insidio-sam meretriculam. Sed iam video tibi magnos illos amoris aestus deferbuisse, cum non magis quam ego, tu quoque ephemeridiarios astrologos contemnendos putes.8 Si hi, cur non genus universum, quod ex his ipsis lacunis putidum illud caenum haurit, quo veritatis amabilem faciem9 conspurcat? Etsi cave, ne quis te dicat pugnantia scribere, cum paulo post in extremo tuo commentario10 aliqua ta-men vaticinaris illorum, quos vituperas, imitatione. Dominus Savile,11 cuius ego consuetudine plurimum me oblecto quique tui amantissimus est, cum iterum ac-curatius rem considerat, negat illam tuam ratiocinationem consistere posse, quam ex Dialexi huc transtulisti et nondum a quoquam reprehensam esse scribis.12 Nam si propterea phaenomenon aliquod tanto est altius, quanto perfectius circum-agitur a primo motu, efficietur cometam non tam in Veneris orbe esse, quam supra Saturnum fuisse, quia Saturnus a primo motu singulis diebus retardatur duobus minutis, at cometa tantum abest ut fuerit vel minime retardatus, ut etiam sex gra-dus ulterius processerit. Quare suadeo ut diligentius in hanc tuam ratiocinationem inquiras, ne iis, quos vellicas, si quid reprehensione dignum reperiant, triumphi de te materiam subministres. Vix enim effugies quin Erastus, cuius errorem detexi-sti,13 tibi par pari relaturus sit,14 si qua poterit. Idem de Roeslino, quem male

24 tibi corr. ex te 26 putidum corr. ex putida

30–31 cum iterum accuratius rem consideravit suprascr. │ consideravit VR : consid[…] (finis verbi

propter marginem chartae abscisum deest) aut. : con-sideravisset UB : considerat BR

35 fuisse suprascr.

7 Cf. LUCIAN. Eun. 3: „αÛτη… ¹ `Ελέnη, Øp ρ Âς ™monomάχoυn πρÕς ¢λλήλoυς”; ERAS-MUS, Adag. 269 („Haec Helena”).

8 „Quamobrem secernenda fuerunt iudicia vulgarium et ephemeridiarium astrologorum, quibus nihil ineptius et indoctius”, écrit Hájek dans son Apodixis physica et mathematica de cometis…, Gor-licii 1581, f. B4.

9 Cf. SEN. Epist. 102,13: „veritatis una vis, una facies est”.

10 Voir Tadeáš HÁJEK, Epistola ad Martinum Mylium…, ff. D2–D4v (polémique contre les adversaires de la thèse sur le caractère éternel des comètes).

11 Henry Savile.

12 „In mea Dialexi de Novo sidere [Dialexis de novae et prius incognitae stellae… appari-tione…, Francofurti ad Moenum 1574] duo argumenta apodictica attuli: alterum physicum, alterum mathematicum, quibus probavi cometas potius ad aetheream quam ad elementarem referendos esse.

Haec quoniam a nullo refutata et me leviter quadam attacta sunt, ideo repetam ea hoc loco plenius”

(Tadeáš HÁJEK, Apodixis physica et mathematica de cometis…, f. C2).

13 Thomas Erastus (voir p. II, no 240, n. 7 et p. VI, passim); Hájek engage une polémique contre l’argumentation d’Erastus dans l’Apodixis physica et mathematica de cometis…, ff. B3v–C2.

14 Cf. TER. Eun. 445: „par pro pari referto”.

20

25

30

35

40

accepisti,15 et Moestlino16 tibi persuadeas et de Chalcante illo, quem maxime omnium fodicas stimulis plus quam chalybeis.17

Sed de his omnibus uberius agere poterimus, si ad nos venies, ut spem nobis affers. Venies certe exspectatissimus, filiolae praesertim tuae,18 quae absente ma-rito19 non optime valet. Cocini scriptum exspecto.20 Cui salutem adscribo, item domino doctori Banno,21 cuius viduitatem Deus soletur. Domino Monavio22 meo salutem plurimam.

29 Ianuarii 1581.

Excellentiae vestrae deditissimus

Andreas Dudith Salutat te amanter Dominus Savile.

In dorso (teste VR) al. man.: 8 Februarii 1581.

15 Helisaeus Röslin (1544–1616), médecin et astronome allemand, auteur de Theoria nova ce-lestium METEWRWN, Argentorati 1578, ouvrage dans lequel il décrit la comète de 1577. Sur l’ouvrage et la polémique que Hájek entretient avec l’auteur voir HELLMAN, pp. 166–173 et 205–

–207.

16 Michael MAESTLIN, Observatio et demonstratio cometae aetherei, qui anno 1577 et 1578 in sphaera Veneris apparuit, Tubingae 1578 (HELLMAN, pp. 145–159). Sur la polémique que Hájek engage avec cet ouvrage dans ses Epistola ad Martinum Mylium… voir HELLMANN, pp. 203–

–206.

17 Cf. Tadeáš HÁJEK, Epistola ad Martinum Mylium…, p.ex. f. E3v: „Est princeps et magister eorum ille Calchas Germanicus, hoc est prodigiosus impostor, qui characteribus Hebraicis, Graecis,

17 Cf. Tadeáš HÁJEK, Epistola ad Martinum Mylium…, p.ex. f. E3v: „Est princeps et magister eorum ille Calchas Germanicus, hoc est prodigiosus impostor, qui characteribus Hebraicis, Graecis,

In document EPISTULAEVII ANDREAS DUDITHIUS (Pldal 27-200)

KAPCSOLÓDÓ DOKUMENTUMOK