„Siculis. 6*
1. Alienum a vero cuipiam videri posset, dum audit, Siculos tributi obnoxios non fuisse,
nisi verba Diplomatis in rnedium adiata in-tercederent-: Articuli namque Diaetales , qui solvenda per Siculos tributa comme-morant, lrequenter deprehenduntur; ac Ap-probutae, Compilataeque Constitutiones e t i -am idem arguunt. Quid ergo j-am respon-debirnus? Dicimus strictim, Gentem Sicu-lorum triplicis esse Ordinis (§. VIII.) quo-rum tamen nullus ante avulsionem Trans-siivaniae ab Hungarico Regno fuit tributa.
rius. Veruflj per disjunctionem ab Hunga-ria una cum limitibus Provinciáé coarctatis Isabellae Reginae, et pupilii Johannis Si-gismundi rebus, in hane Gnionis formam 'l'res Nationes Provinciales, puta , Hunga-rica , Sieulica , et Saxonica, a. 1544 (non 1545 ut habet Extractus Simonianus Articu-lorum Diactalium) in Comitiis Generalibus ad l'estum S. Georgii Martyris Thordam indictis, consenscrunt : „Cum una Nobis
„omnibus Patria s i t , unamque ab omnibus ,,charitatem illa desideretţ necesse e s t , ut ,,pari studio, et diligentia causam Patriae
„quilibet tuendam suscipiat, nemoque se ab ,,liis, quae conservationem Patriae respi-, respi-, c i u n t respi-, subducat: idque sive defensioneinrespi-, ,,sive pecuniaria4ii solutionein, sive aliquid ,,aliud ejusdem temporis conditio
postula-„ v e r i t , dcliberatum est, ut ejusmodi onera ,,patriae, juxta antiquam consvetudinem, ,,et constitutionem Regni, omnes tres Na-,,tiones aequaliter perferantj cum utilitas, ,,quae ex conservatione Regni csse
consve-„ v i t , ad omnes ex aequo pertineat."
2. Negări proinde nequit, Contributiones in Terra Siculorum collectas fuisse; sed u-trum ab omnibus ? et num continuis
tem-ATQVE PRIVILEGIIS SICVLORVM.
poribus ? Minime gentium. Tributarii cer-te fuerunt cer-tertii Ordinis Siculi , i. c. Ple-b e j i ; sed nec hi semper, et de jure, ve-rum extraordinariÍ8 in Oasibus solum spon-te. Nam in recitato (not. b.) Unionis Ar-ticulo , quod per Siculos solus eorum Or-do Plebejus intelligatur , pulchre profecto condiscimus ex Articulo 7mo Comitiorum , a. 1608 d. 3. Mart. Claudiopolim congrc-gatorum , ubi decernitur, Siculos Plebejos
in Gongregatione Nationis 6uae . ad Kestum S. Georgii in Udvarhely celebranda per Gommissarium Principis requiri. ut secun-dum dictamen Unionis Nationalis, cetero rum Begnicolarum sortis miserti , opem in fcrcndo tributo ne subtrahant. Qui dulci-us ex ipso fonte rem hanrire avent, hi ip-sum Decretum Gomitiale sic ex authentico exemplo legere velint: A' köz Síékelséget pedig Nagyságod Fö Embere, Commissarius-sa által, találtasCommissarius-sa m'g Udvarhelyt, holott eö nékik közönséges Gyűlések lészen Szent György nap elöli való Hétfőn, hogy az Unió-nak tártása szerint az OrszágUnió-nak több részeit megszánván, a* kik ebben a' tereh viselésben edgyet értenek , ök-is ebbéli segítségeket meg-ne vonnyák. Ilunc in modum aliae quoque perplurimae Conventuum sanctiones , qua-rum stilo, sub nomine Siculoqua-rum, univer-sam forte primo obtutu Nationem intelli*
ere quispiam posset, de solis utique Ple-ejis loquuntur.
3. Primorum et verorum Primipilorum a pu-blica Contributione immunitatem clare eti-am comperimus ex Actis Comitiorum ad diem 12. Junii 1559 Albam Juliam indicto-rum ; ubi declaratur ,
6** „Quod
,,Quod Siculi, relictis Articulis
Thor-„densibus , auper impositione Taxae 12000
„florenorum, quam solită consvetudine prae-, stabantprae-, Primores eorum Inquilinos
pro-„prios sublevarunt, et promiscuam Plebem
„contributione integra flor. 1. dr. 50.
faci-„ente onerarunt; atque ob id ad querelas
„Plebis , Statuto Regni, inquisitio generá-l i s inter ipsos decreta e s t ; quae quia in
„Maros et Udvarhely jam peracta i'uerat, ,,ncc reliquis Sedibus parceri possit.
Inte-, rim similes InquisitionesInte-, nisi ipsimet
„causam pracbuerint, nullo modo fient.
„Statuuntur denique Siculis leges
aequen-„tes loco Privilegii perpetui :
1. ,,Primores uniyersi, una cum Primipi-, Primipi-, l i s Primipi-, illis v. 1. qui juxta vera9 radices ex
„avis Atavisquc PrimipilÍ3 descenderunt,
„ c t quorum Majores tempore Divi ÎVlathiae, ,,et aliorum Regum probe militarunt, ne
„quoque in posterum dicentur; iino in an-,-tiquis Libertatibus illaesi, Militiae et ,,Belligerationibus serventur, quos
Princi-„pes certis temporibus perlustrari facient, ,,et illorumMilit3res apparatus pernoscent.
,,Decimas tamen Primipili, quas olim et Primores Siculi ab iis exigebant, Princi-,,pibus praestcnt.
2. , Ad Portás connumerentur solum
In-„quilini , Servi , et promiscua Pleb».
3. ,,In Belligerando parabunt se s e , ut
„Regnicolae decrevcrint, et necessitas po-,,stulaverit, vel in totum, vel in partem,
„quod exLiteris Principum tune cognoscent.
4- „Oppida, quoniam Contributionem
Ex-„cclaae Portae praestant, alio onere premi
„non
ATQVE PRIVILEGIIS SICVLORVM.
„non possint, sed in ista libertate
coneer-„ventur. Reliqua hujus non sunt loci.
In bis 8snctionibus, Puncto l . per De-eimas Primipilorum, eac intelliguntur, quas Primipili a vernis suis ac inquilinis, qui-bus erant non pauci eorum praediti, exige-b a n t , Primoriexige-busque Gentis, tanquam de-bitum pro gestis muneribus salarium (Gonf.
infra §. XXXII. not. 2 ) administrabant:
haec tamen obligatio, uti contra libertatem Nationis invecta, brevi post sublata est.
4> Sed care putes, Plebejos quoque conti-nenter tributo subjectos iuisse. Nam , etsi i l l i , qui eorum an. 1562 libertate excide-rant (§. XI.) ad an. 1599 quo immunitás eis restituta e s t , tributum non effugerint, ii tamen, qui ad servilem conditionem da-mnaţi non fuerant, nec eo temporis inter-vallo, nec ab a. 16U2 ad 1Ö5S contribuerunt.
Verum quidem e s t , quod postquam Tur-ca censum Transsilvanorum in triplum au-xisset, statuebatur , in Diaeta Mediensi d.
20. Sbris 1662 ut Siculua tam Libertinus , quam Subditus, licet id contra Libcrtino-rum immunitatem nobilitarem fierit, tene-antur tamen in extraordinariis contribuere, et qui boves habent quatuor aut plures, thalcrum 1. qui boves duos, thal. 1/3,.«eu unicum florenum . nulla autem pecora ha-bentes quaterni thalerum l . solvant: verum haec eupcr illos Contributio tamdiu solum
d u r e t , donec a milite extraneo Patria li-berabitur. Articulus Diaetalis, vernaculo
idiomate concinatus, sequens e s t : ,,sfz Sté helységen mind szabad és Jobbágy reid, "Z kintk négy ökre vagy több vagyon , ad^yoi
egy
egy egy Tallért, az kinek két ökre fél Tallért, avagy egy forintot, ai kinek semmi marhája nints, négy ember egy Tallért. Mivel pedig ai Orsiágnak illyen rendkívül való síükségé-ben és pusztult állapottyában Nemcsii Szabad-ságoknak sérelmivel kénszerittetnek mostan az adózásra lépni, Isten az Idegen Nemzeteket ez hazából ki vivén, adózással ujjabban ne
terhelttessenek.
5. Recedente e Transsilvania Turcico et simi-lis furfuris milite, aliquot postea interje-tis lustris, emanavit a. 1691, 4. Dec. me-morabile Diploma Lcopoldinum, cujus vi-gore (§. XXXI.) immunes ipsi etiam Plebe-ji Gontributionum declarabantur. Cui li-cet Diplomaţi íirmiter iidem adhaerebant;
aliarum tamen Nationum sortem commiseran-tes , fraterna caritate, e maisa totius Tributi in se adsumsernnt rh flor 35000; incluşii etiam , qui sunt in S-dibus Siculicis, Locis
Taxalibus. Ex /Irtic. Diaet. anno 1693. m.
Dec. ~ — —- —. Ad extremum , bello Rá-kocziano a. 1711. exstincto, publicataque Amnestiali Gratia, Miles omnis Siculus, ad oeconomiam colendam dimissus: ac ex eo tempore Primipili juxta et Plebeji, iis eti-am Locis quibus Miliţia Siculica limitanea a. 1764 erecta e s t , pendunt tributa.
6. Si qua ulla denique difficultas, ex Arti-culis Diaetalibus, de solutis per Siculos Contributionibus, suboriatur ; s c i a t , cui
•olupe é r i t , fuisse olim quoque non Pri-moribus modo numerosos sed et Primipilis non paucis Subditos (Jobbágy) ac Inquili-nos {Sellér,) qui etiam Terigenae, hungar.
(Földön lakúk) audiebant, e Comitatibus
Hun-ATQVE PRIVILEGIIS SICVLORVM.
Hungarorum adductos , vel peregrinia e re-gionibus admissos , cenaibua omni aevo ob-noxios; fuisse item Oppida Taxalia tribu-taria : quorum pensiones nomine tributi Si-culorum quandoque venire in comperto est.
fîunt Yero ejusmodi Oppida, hézdi- Vásár-hclly , Sepsi-Szent-György y Ilyefalva , Be-reczk , Csik - Szeredj , Székely • Udvarhely.
$. XXXII.
5. Qjuod Decitnas Ncnasque ex agnis , porcellis, anserum pullis, apum examini-bus; Capetias sive gelimas (Kalangya) e .sementibus, Imperanti haud praestant.
1. Primores et Primipili neutiquam , Pyxida-rii vero fuerunt aliquantulo sub temporc, decumani, ut luculentcr docent cum alia m u l t a , tum Schaeaburgi lata Decreta
Co-mitialia a. 1562. Hinc natus est stilus Li-terarum Primipilarium, in quibus creaţi Primipili ab omni Decimarum , Nonarum, Capetiarum, et Duciarum pensione eximuntur.
Decimae agnorum in Conditionibus Princi-pia Gabrielis Bethlen sunt interdictae.
2. Tributa, Decimae, Nonae, Dapetiaeque Subditorum et Inquilinorum, quae tamen non semper exigebantur, cedebant Primo-ribus, veluti in solutionem : quum h i , si-ne pensiosi-ne Imperantis, Magistratum ge-r e ge-r e , Legationes o b i ge-r e , in Gomitiia coge-rn- corn-părere, etc. consveti fuissent.