• Nem Talált Eredményt

ROSA CASTITATIS

In document Bél Mátyás levelezése (Pldal 28-49)

Sicuti fragrantem proprio Rosa flore coronam Ornat, et exornat florida serta color Sic te virginitas, sic te tua casta decorat

Vita, fovet sic te mensque fidesque tua.

II. Rosmarinus Modestiae Sicuti serta suo decorantur Roremarino

Sicut et ornatur flore corona vire[n]s Sic te distingvit divina Modestia sponsam.

Sic nubentem vita modesta juvat.

HI. Lilium Candoris

Sicuti distingvunt roseum nova Lilia Sertum Utque decoratur flore corona noro.

Sic te distingvit virtus Candoris aperta Magnificumque tibi nomen ad Astra vehit.

9 Bél Mátyás August Hermann Franckenek Besztercebánya, 1711. május 6.

A mostoha idők miatt két éve nem írhatott, pestis és éhség pusztított. Az egyház helyzetét papok elűzése és egyenetlenségek nehezítik. Pellionis Báton rektor. Ő maga sikeres egyházi és iskolai területen. Ajánlja az iskolájukból Haliéba induló Peschkó Mihályt, Bertasch Andrást és Gál Benedeket. Kéri, hogy segítse az általa javított, kálvinianiz- musoktól megtisztított Cseh Testvérek Bibliájának kiadását. Akkora a hiány, hogy sok pap kézzel íija le anyanyelvén az egész Bibliát. Küldi a kéziratot. Korrektor diákjai közül akad. Az árvaház nyomdásza Halléban létekor 500 példány azonnali kiárusítása esetén vállalta volna a nyomtatást. Ez biztosítható. Tervezi cseh zsoltároskönyv saját költségen való kiadását. Pénzt küld az árvaház javára.

IMMANUEL!

Excellentissime Domine, Pater in Christo Venerande!

Diuturnum consilium, de dandis ad TE litteris, iniuria temporum hucusque interuertit. Adeo enim per duos istos annos, constricti vndiquaque fueramus, vt ne litteris quidem in Germaniae oras pateret aditus. Sane, quidquid Deus vindictarum passim in Scripturis impio Israeli mina­

tur, omne id in nostram effusum patriam quae enim atrox illud ac iniustissimum bellum sarta et incolumnia reliquerat, ea, insolitum pestilentiae genus, vt famem taceam, depopulabatur, adeo, vt populosissimae vrbes suos euomerent incolas. Interea, qui cladem hanc vindictam peccatorum nostrorum crederent, sunt pauci, plerisque ad naturales quascunque caussas con­

fugientibus potius, quam vt confiterentur, iratum rebus nostris caeleste Numen, ni resipueri­

mus, vltima quaeque regno huic minari. Quae cum ita sint, Pater Venerande! facile est ad colligendum, quis in ista solitudine Ecclesiae status? Nam, vt taceam exturbatos fere infinitis locis Pastores, ea profecto multorum ingratitudo, quibus libertas Euangelii adnunciandi, facta est residua, vt eius saltem mentionem inficere, me suppudeat. Ceterum Clarissimus Samuel Pellionis noster, Bathouiam (oppidum est prope Schemnitzium) ad Rectoris munus euocatus est, cuius quidem candor sinceraque pietas, multam nobis promitterent benedictionem, ni suf­

flaminarent ii ipsi, qui omni conatu eam promouere debebant. Deus addat, optimo viro fidei robur inconcussum! Mihi vero, vtut pessima quaeque intentarint permulti, diuino beneficio, ea contigit felicitas, vt cum Ecclesiastici (quod per exsilium nunc cessauit) tum Scholastici mu­

neris prouinciam, irritis maleuolorum conatibus, pro modulo collatae gratiae, hactenus, non

sine dulcissimo fructu, exornare potuerim. Id quod ciues meos, in alma Fridericiana1 sudantes, erigere omnino potest efficacissime, ne siue parentum, siue patronorum clamoribus inconsul­

tis, a saniorum studiorum veraeque pietatis exercitio patiantur se abalienari. Huius certe, indo­

lis sunt, quos nunc ex Gymnasio meo dimitto, iuuenes: Michael Peschko, Andreas Brtosch, Benedictus Gál; quippe qui viam poenitentiae ac fidei semel ingressi, nihil magis in votis habebant, quam vt ea, quae hic ex riuulis meis degustauerunt, apud VOS ex ipsis fontibus biberent. Hos itaque, Pater Venerande, si id promerebantur, TVO dignabere fauore. Sed vnum est, quod abs TE, VIR DEI, implorare supplex statui. Scilicet, cum Noui Testamenti editio, Halae, bohemice excusa, longe lateque sparsa per patriam nostram, vel ipsa inuidia confitente, fructus ferat vberrimos; animum iam pridem induxi meum, vt integra Fratrum Bohemorum Biblia,2 secundum fontes reuiderentur, caluinianismi, quibus obnoxia sunt, expurgerentur, pa- ralellis illustrarentur, adeoque, summa Verbi DEI in patria nostra, in primis gente Slauonica, inopia leuaretur. Quandoquidem ergo Pentateuchum, librosque historicos omnes, additis sum­

mariis capitum et rubricarum titulis, reuisos et qua oportuit, emendatos iam habeam; (neque enim in hagiographis et Prophetis, in quorum versioné felicissimi fuere fratres Bohemi, tanta, si quaedam pauca excipiantur, occurrent emendanda) et vero desperatis fere Patriae rebus nemo sit, qui in excudendum volumen hoc biblicum, aliquid sumtuum, vel conferre possit, vel velit: ad TE, Venerande pater, confugio, TVVMQVE exoro patrocinium, vt pro singulari TVO in Ecclesiam DEI amore et studio, Operis huius biblici editionem promouere dignareris, ex qua oppido plus in coetus fidelium commodi redundaturum spero, quam si innumera pene templa Ecclesiis nostris tribuerentur. Tantus namque exemplorum est defectus, vt Pastorum multi, codice vernaculo careant, alii, quibus salus Ecclesiae cordi est, volumen integrum, molestissi­

mo labore, sed maiore temporis iactura, exscribere cogantur. Igitur, dum ea VOS, Venerandi Patres, DEVS dignatur benedictione, vt apud ipsos quoque Malabares Verbum DEI, VESTRIS curis propagetur; decorum piumque existimetis, genti etiam huic nostrae, quae suae vix sufficit calamitati, opitulari. Quodsi itaque, institutum isthoc, Vir DEI, cum Patribus reliquis promo­

uere potueris, (potes autem commodissime) exemplar nitidissimum in folio, vna cum apparatu paralellorum, quae ex vltima Hallensium Bibliorum editione, aliisque congesta huicque versi- oni sunt accommodata, pro architypo, ad VOS dimittam. Correctoris munere aliquis e meis discipulis, commode posset defungi, quid? quod moles exemplaris, vltima illa Hallensi editio­

ne maior haud sit futura, cuius generis typi quoque essent elegantissimi. Memini autem, Opti­

mum Virum Bibliopolam Orphanotrophei, Dominum Eilers, me Halis existente, cum editionis huius bohemicae, quam tum meditabar, fieret mentio, sumtus non plane denegasse, modo 500 exempla confestim distraherentur, ea vero, facile distractum iri, in tanta exemplorum inopia, facile est colligere. Alias, si Deus voluerit, et vixerimus, meo ipsius sumtu excudendum Psal­

terium Bohemicum adorno.

Hae ergo meae sunt preces, Pater Venerande! quas, quia praeter Deum in ista rerum corrup­

tione alibi non potui, in TVVM sinum effudi. Deus vero omnis misericordiae lucem Verbi sui inter nos et in nobis accendat Ipse, vt regno tenebrarum relicto tamquam filii lucis in luce ambulemus. Ceterum pro orphanis TVIS, quorum in numero et ego quondam victitaui, num­

mulum hunc aureum pro animo mitto ac fronte serena accipi eundem peto. Quod reliquum est, Venerandam Dignitatem TVAM gratiae Diuinae, cum toto muneris onere, quod geris, com­

mendo supplex,

10 August Hermann Francke Bél Mátyásnak Halle, 1712. január 7.

Köszöni az árvaház javára küldött adományt. Bél Biblia-kiadási tervét visszautasítja. Könyveket küld.

Vir Honoratissime, Amice et Frater in Domino perdilecte,

Dum in patriam revertitur Dominus Apostoli, idque subito mihi nunciat, memini litterarum, quas superiori anno una cum dono orphanotropheo a me misisti. Dissimulare autem nequeo, nisi velim tantillum temporis, quod scriptioni huic relinquitur, quaerendae illi epistolae Tuae impendere, cogi me ad hasce ita ad Te scribendas, ut ad ea duntaxat respondeam, quorum post tantum temporis spatium mihi superest memoria. Ante quam gratias Tibi ago pro illa Tua erga orphanos liberalitate, enixe Deum rogo, ut renumeratione Te impertiat largissima.1 Quod Bi­

blia attinet Hungarica, quorum edendorum curam a nobis voluisti suscipi, speramus quidem fore ut non tantum huic Tuo, sed etiam aliis aliorum similibus desideriis aliquando satisfacia­

mus.2 Verum ut nunc sunt res nostrae, non ausim sane rem tanti momenti Tibi polliceri, aut brevi eam praestandi spem facere. Utinam defuncti essemus labore, qui consilio Cansteiniano cujus exemplar mitto, exsequendo impendendus est. Facile conjicies, in eo satis nunc esse nobis negotii. Hoc confecto, ad alia Duce Deo festinabimus. Opportune lator harum se mihi offert ad libellos aliquot exiguos ad Te perferendos. Caeterum quid rerum hic agatur et quae incrementa ceperint instituta nostra, hic ipse Tibi rectius narrabit, quam id a me brevibus litteris exponi Tibi posset. Vale

dabam Halae die 7. Januarii 1712. Augustus Hermannus Franckius

11 Bél Mátyás és Simonides Pál Sztrakóczy Jánosnak Besztercebánya, 1712.

Ajánlólevél, melyet a besztercebányai iskolából a magyar nyelv tanulása céljából távozó Sztrakóczynak ad az iskola rektora és konrektora.

Litterae Commendatoriae Johanni Sztrakóczy, per Matthiam Belium Verbi Divini Ministrum et simul Scholae Neosoliensis Rectorem

1712. exhibitae.

T a koXXiotol!

Commendarem Tibi, Lector Benevole! praesentium exhibitorem, Joannem Sztrakóczy, op­

timae spei adolescentem, nisi et probitate, et diligentia, quae in eo sunt non vulgaria, semetip- sum commendaret. Postqvam enim in Gymnasio patrio, a primis inde litterarum rudimentis rite, per omnes classes, partibus suis defunctus est; id profectibus suis meruit, ut superiori discentium ordini adscriberetur. Hic vero ita se gessit, ut diligentiam pietate, pietatem denique constantia muniret; testatus scilicet, nolle se eorum cathalogo scribi, qui pietate posthabita, saltem male praesupposita, insano fervore in litterarum studia feruntur, abjecturi mox hastam et clypeum. Nunc, qvia desiderio lingvae hungaricae stimulatus, Musis nostris honeste valedi­

xit, has ei exaravi litteras vitae apud nos, inde ab ineunte aetate bene actae testes. Age itaque, Lector Benevole, hanc me Tibi obligandi occasionem, ultro amplectere, et hunc meum, qvem Tibi commendo non vulgariter, benigna semper prosequere voluntate; qvod eqvidem

speran-dum abs Te magis, q vam petensperan-dum judico. Vale Lector Benevole, Reipublicae litterariae com­

modo. Neosolij in Montibus Hungáriáé

Matthias Bél Verbi Divini Minister pro tunc Gymnasii Neosoliensis Rector L.S.

Paulus Simonides Gymnasii Neosoliensis ConRector L.S.

12 Bél Mátyás Mitsinsky Jánosnak [Besztercebánya], 1713. március 11.

A cseh nyelvűi Biblia kiadásának tervéről.

13 Burius Dániel Bél Mátyásnak Besztercebánya, 1713. július vége?

Üdvözlő vers a magyar nyelv történetének megírásáról szóló tervezethez.

Clarum PANNONIAE germen, doctissime BELI, Arcta juncte mihi FAUTOR amicitia:

Altos fatorum Tua pandere penna recessus

Dum cupit, obruta queis HUNGARA LINGVA jacet;

Conatur, fateor, quod non conatus adusque Est quisquam, nec habet Patria terra parem.

Ausu coepta pio, fidenter promere perge, Non fallent nisus digna brabea Tuos.

Boni ominis ergo adnectere pauca haec voluit gratulabundus DANIEL BURIUS UNGARUS 14 Bél Mátyás Ráday Pálnak

Besztercebánya, 1713. december 18.

A magyar nyelv kutatására kibocsátott tervét küldi. Kéri Ráday segítségét a magyar nyelvjárások megírásához. A kiadást Jablonski vállalja.

Jesum!

Perillustris ac Generose Domine, Domine mihi colendissime!

Cum Linguam nostram Hungaricam tenebris hactenus in Orbe erudito haesisse obsitam, saepe iterumque apud animum dolorem; in eam tandem curam totus incubui, vt, quantum fieri posset in Origines eius inquirerem, easque iusto volumine complexus, in publicum, si Deus voluerit, emitterem. Id ne lateret Patriae Filios, praesentem conatuum meorum prodromum,1 quem heic mitto, publicae luci exposui, certa spe fretus, futurum esse, vt quibus Decus Gentis Hungaricae cordi est, vitro symbola sua adornando operi huic accomodata, conferant: quemad­

modum huius propositi rationes Schediasma ipsum fusius exponit. Quo nomine et Perillustrem Dignitatem TVAM, precibus humillimis compellandam duxi, dignareris pro singulari TVO in

Patriam adfectu, opus forte haud inglorium Genti nostrae futurum, pro virili iuuare, et quae ad rem facientia habes, habes autem plurima, in commune conferre. In primis rogito, id mihi, Domine Perillustris gratiae indulgeas, vt ope Excellentissimi Domini Doctoris Molleri, qui et auctor ad scribendum mihi exstitit, mihique amicissimus est, litteris subinde agere TECVM possim. Nec enim, quod sincere fateor in tota Hungária a quoquam tantas exspectareo[!] queo accessiones instituto huic meo profuturas, quantas TVA, Perillustris Domine, et eruditio singu­

laris, et mira in sermone Patrio eloquentia, promittit. Obtulerat quidem vitro operas suas Ex­

cellentissimus quondam Doctor Kaposchius, clarissimum, dum viueret, litteratorum Hungáriáé sydus; at vero antequam, quod voluerat, praestare potuisset, fato occupatus est: cuius vt nunc subeas vices, etiam atque etiam, abs TE peto. Quamuis vero perinde mihi fuerit, quacunque parte institutum isthoc meum iuuare volueris; gratissimum tamen feceris, si aliquid de Dialec­

tis Linguae Hungaricae, mecum communicare potueris. Sed de his tum demum agam fusiori­

bus vbi intellexero Perillustrem Dignitatem TVAM destinationi huic meae fauere. Certe apud exteros magna cum exspectatione opus exspectatur; id quod inter alios Excellentissimus Do­

minus Daniel Jablonsky, Potentissimi Regis Borussiae a concionibus primariis prolixissime testatus est; qui et prouisurum se promisit, vt opus admaturatum lucem adspicere possit publi­

cam. His audaciae huic meae veniam deprecatus, Perillustrem Dignitatem TVAM diuinae gra­

tiae, meque Eiusdem fauori commendo.

Perillustris Dignitatis TVAE

Neosolii 1713. ad seruitia paratissimus

die 18. Decembris. Matthias Bélius

Verbi Diuini Minister Rector mp.

[ B o r í t é k o n : ]

Monsieur Monsieur Paul Raday mon grand Fauteur etc ä Ludan [ P ec s é t t e l . ]

[Ráday f e l j e g y z é s e : ] Beszterczei Prdikator[!] Uram levele a Magyar szó iránt való mun­

kája felöl.

15 Rabacher János András Bél Mátyásnak Pozsony, 1714. március 20. körül

Tudakozódik, elvállalná-e a pozsonyi iskola vezetését.

16 Bél Mátyás Rabacher János Andrásnak Besztercebánya, 1714. március 26.

Időt kér, hogy mérlegelhesse, elvállalja-e a pozsonyi iskola vezetését. Felsorolja, milyen indokok nyugtalanítják lelkiismeretét. Kérdéseket tesz fel a rektor lehetőségeiről, védelméről, alumneum felállíthatóságáról és a tanárok megválasztásáról.

Jesum die Weißheit des Vaters!

Wohl Ehrwürdiger, Wohlgelahrter, Sonderst Wehrt geschätzter Herr Amts-Bruder!

Ich finde mich zu einem schuldigsten danck gegen denselben, noch immer verpflichtet, wegen des nicht nur an mich abgelaßenen Exploration Schreibens, Ihre vacante Rectorat Stelle betreffend; sondern auch daß durch Sie Einem Hochlöblichen Kirchen-Conuent, als deme ich unbekant, ohne all mein Gesuch, dergleichen gute Meynung von mir beygebracht worden. Wie nun in meinem vorigen (welches hoffentlich richtig eingeloffen seyn wird) Eines Hochlöbli­

chen Conuents, auf mich geworffene inclination, mit schuldigster demuth und tieffster

Vene-ration, gegen meinen Gott, tantisper danckbahrlich angenommen, bis der Wichtigkeit der Sa­

che gemäß, so wohl den Willen des Herrn, durch ein imbrünstiges Gebeth; als auch Eines Hochlöblichen Kirchen Conuents sieselbst; nicht weniger Christlicher Freunde wohlgemeinten Rath werde vernommen haben: denn ich sehe nicht, daß bey dem ersten conflictu derer Ge- dancken, welcher gewöhnlich am hefftigsten zu seyn pfleget, mir ein mehreres hätte können angesonnen werden: also habe durch gegenwärtiges, aufrichtig eröfnen wollen, was deßhalb, insonderheit von Einem Löblichen Conuent, mir zur reiffen Consideration eingewendet wor­

den; welches desto vertreulicher thun zu können vermeyne, je mehr versichert lebe, daß Wohl- gelahrter Amts-Bruder auß hertzlicher Liebe zu Gott, und aufrichtiger Gewegenheit zu meiner schlechten Person, nichts anders begehre, als daß der allezeit heilige Wille Gottes geschehen, und Sein reich kräfftigst außgebreitet werden möge.

Demnach, weilen, wie bekandt, nun in das sechste Jahr hieselbst, theils im Character eines Predigers, theils, und zwar meistens, eines Rectoris, unter Göttlicher Prouidenz, stehe; und aber der Gott alles Seegens auß lauter unverdienter und erbarmender Gnade mein bißheriges Schul-Amt reichlich und wieder alles vermuthen, zu sondrbahrenfl] Freude hiesiger Gemein geseegnet; und mithin der Verlust meiner Person derselben desto schmertzlicher und nach­

theiliger fallen würde; als sind mir in Ansehung dero Exploration-Schreibens, und der darauf, ob Gott will, zu erfolgenden Vocation, publico nomine Conuentus ad diiudicandum in timore Domini nachgesetzte puncta vergeleget:

1. An Vocatio haec sit diuina? oder ob es nur Menschliche gute Meynung, welche Gott über mich zur Prüfung verhänget hätte?

2. An maior sit necessitas Dominorum Posoniensium, quam Neosoliensium?

3. Vtrum maiori cum fructu hic, an illic seruiturus sim Ecclesiae et Patriae. Hic enim Scho­

la bene ordinata deseretur, illic noua instauranda, quis scit, quo successu?

4. Hic duabus Nationibus seruio, illic vni: et quidem non solum qua Rector, sed in casu necessitatis, qui hucusque creberrimus sit, etiam qua Verbi Diuini Minister etc.

Dieses sind die wichtigsten rationes, welche bey mir das auf seiner hut stehende Gewißen beunruhigen und aufhalten, daß, so lange Dero, des sämtlichen Venerabilis Ministerii, Theolo- gisch-Gewissenhafftes, und Eines Hochlöblichen Kirch Conuents hochvernüfftiges und Christ­

liches Bedencken (so doch mit der nächsten Post geschehen kan) zur Überzeugung und untrüg­

lichen Kennzeichen der Göttlichkeit des zu vermuthenden Beruffes, nicht empfangen habe, zu keinem positiuen Schlüße kommen kan: allermeiso mein Gottgeheiligtes Vorhaben, ohne alles Trachten nach sehen dingen, je derzeit dieses gewesen, auch an dem geringsten Orthe geme zu bleiben, wo nur meinem Gotte, nach der Gnade die Er darreichet, dienen, und zur Außbreitung Seines Reiches etwas beytragen kan. Die übrigen motiua, so auch ziemlich gehaufet worden, als: ius postliminii ad munus Ecclesiasticum; idem vtrobique salarium; victus ratio ibi difficilior;

maiores ibidem futuri labores etc. übergehe bedächtlich, wohl wissende, daß mir die Gaben, Gemüths und Leibes Kräffte, von dem Allerhöchsten, nicht damit zu marchandiren, sondern einen redlichen, und unverdroßenen Abeiter an dem Weinbeige des Herren abzugeben, sind anvertrauet worden: auß diesem Grunde sehe die externa commoda oder incommoda an, als Consequentia, die in freyer Hand des Herren des Weinberges stehen, ob Er Sie einem Zuwerfen, oder damit belegen wolle. Indeßen daß nichtes verhalte, so ferner hin mein Gemüth aufechten könte, so frage meiners seits Wohlgelahrten Amts-Brudem gantz confident, daß

1. Weil die Schule von Grunde auf eingerichtet, und mit heylsamen Ordnungen und Stu­

diis versehen werden soll; und aber magnae molis erat Romanam condere gentem;1 auch solchen Zweck zu erlangen der Rector hinlänglich Autorisiret werden muß: ob man sich deßen bey dieser neuen Function zu versehen hätte, und ob man darüber seine Meynung bescheidentlich entdecken, folglich mit Nachdruck treiben könte, was einmahl als heylsam beliebet worden?

2. Ob Ein Hochlöbliches Conuent, wenn die Schule nach der Vorschrift des reinen Wortes Gottes und unserer Librorum Symbolicorum, auch Hochverdienter Litteratorum, als Gronovii, Graevii, Cellarii etc. gegebenen Vorschlägen, auch eigener, fast achtjährigen Erfahrung, einge­

richtet, ad florem gebracht, und fortgeführet würde, entschloßen seyn wolte, Rectorem und das gantze Corpus Scholasticum, wieder alle iniurias, quocunque nomine intentatas, kräfftigst zu schützen; denn der Teufel kan nicht weniger leiden, als wohl eingerichtete Schulen? insondr- heit wann nebst denen freyen Künsten auf die Tugend gedrungen wird.

3. Ob und wie weit ein Alumneum, zum Unterhalt armer und fremder Studiosorum zu hoffen? Und ob nur Musici, oder auch ejus ignari darzu einen access haben dörfften? denn jene gemeinlich galanter, diese aber geschichter zu seyn pflegen dermahleins das gemeine beste zu fördern.

4. Ob die Collegae denuo vocandi? oder ob von den vorigen noch einige vorhanden? und wie weit Sie vom Rectore dependiren maßen daran vieles gelegen.

Ich frage hiernach auß wichtiger Ursach, maßen unter Göttlichem Seegen nebst hertzlichem Gebethe für die Wohlfahrt der Jugend, unverdroßener Mühsamkeit, und hindangesetzter aller eigenen Behäglichkeit, dieses die Mittel gewesen, durch welche in diesen schwehren Zeiten die Schule hieselbst ins Aufnehmen gekommen; der nicht alleine dem guten Gewißen des Rectoris, in berührten terminis seine Freiheit, doch sine praeiudicio iuris Inspectoralis, ge­

laßen; derselbe wieder alle calumnias florem Gymnasio inuidentium, kräfftigst geschützet, (welches denen Herren Neusohlern nimmer verdancken kan: sondern auch das Alumneum wohl eingerichtet, und die Herren Collegae zu gebührender Obseruantz, sind angewiesen wor­

den. Und dieses wars, was in einer das Gewißen so vielfältig betreffenden Sache zur Gewißen- hafften Überlegung habe überschreiben wollen, nebst gehorsamster bitte, Sie möchten hier­

über, sine ullo respectu als vor Gott, mit Zuziehung eines Venerabilis Ministerii und Titulati Herrn Inspectoris, hochvemüfftig, unter Anruffung Gottes, belieben zu deliberiren, damit nach erhaltenen untrüglichen Zeichen der Göttlichkeit des bevorstehenden Berufes, mit Gott zu einem Schlüße schreiten, und ohne allen Zweyfelmuth und Bangigkeit, das erwählen möge, was der in meinem Hertzen allein waltenden Ehre Gottes, gemäß zu seyn in Göttlichem Lichte erkennen werde. Immittelst können Sie versichert leben, daß wenn obige rationes gründlich diluiret, und die postulata gebührend dilucidiret werden, hauptsächlich aber in puncto; ob bey

über, sine ullo respectu als vor Gott, mit Zuziehung eines Venerabilis Ministerii und Titulati Herrn Inspectoris, hochvemüfftig, unter Anruffung Gottes, belieben zu deliberiren, damit nach erhaltenen untrüglichen Zeichen der Göttlichkeit des bevorstehenden Berufes, mit Gott zu einem Schlüße schreiten, und ohne allen Zweyfelmuth und Bangigkeit, das erwählen möge, was der in meinem Hertzen allein waltenden Ehre Gottes, gemäß zu seyn in Göttlichem Lichte erkennen werde. Immittelst können Sie versichert leben, daß wenn obige rationes gründlich diluiret, und die postulata gebührend dilucidiret werden, hauptsächlich aber in puncto; ob bey

In document Bél Mátyás levelezése (Pldal 28-49)

KAPCSOLÓDÓ DOKUMENTUMOK