EBSCO-előfizetésektől egy online birodalomig megtekintése

TMT 4 6 . é v f . 1 9 9 9 . 5 . S Z .

é r v é n y e s m i n d a r e n d s z e r e s k ö l t s é g v e t é s i , m i n d pedig az e g y é b f o r r á s o k b ó l s z á r m a z ó k e r e t e k r e . A b e s z e r z é s i k e r e t f o l y a m a t o s n ö v e k e d é s é n e k m e g ­ s z a k a d á s a k o m o l y p r o b l é m á k a t o k o z o t t a z e g y e ­ t e m i k ö n y v t á r a k b a n a z aktuális s z a k i r o d a l m i ellá­

tás és a r e t r o s p e k t í v á l l o m á n y k i e g é s z l t é s t e r é n e g y a r á n t . A z e g y e t e m i k ö v e t e l m é n y e k h e z v a l ó i g a z o d á s - k ü l ö n ö s e n a z ú j o n n a n kialakított s z a k ­ c s o p o r t o k t e r ü l e t é n - m e g k í v á n t a v o l n a a m e g f e l e ­ lő f o l y ó i r a t - á l l o m á n y o k f e l é p í t é s é t , ehelyett s z i n t e kivétel n é l k ü l f o l y ó i r a t - l e m o n d á s o k r a k é n y s z e r ü l t e k a k ö n y v t á r a k . ( K é t k ö n y v t á r b a n t ö b b m i n t 100 0 0 0 D E M é r t é k b e n , h á r o m b a n t ö b b mint 3 0 0 0 0 0 D E M é r t é k b e n . )

A m o n o g r á f i á k b e s z e r z é s e 1 0 % - k a l c s ö k k e n t , hét k ö n y v t á r b a n á t m e n e t i m e g r e n d e l é s i tilalmat léptertek é l e t b e . 1 9 9 5 - h ö z k é p e s t a v i s s z a e s é s 3 0 % - o s , a v o l u m e n az 1 9 9 2 - e s s z i n t r e süllyedt.

ö s s z e f o g l a l v a : a s t a g n á l ó k ö l t s é g v e t é s e k és a k ö l t s é g r o b b a n á s a k ö n y v t á r a k t ú l n y o m ó t ö b b s é g é ­ b e n az e g y e t e m i s z a k i r o d a l m i ellátás t a r t ó s v e s z é ­ l y e z t e t é s é h e z v e z e t e t t . A k o r á b b i s i k e r e s e r ő f e s z í ­ t é s e k e t az ellátás j a v í t á s á r a v i s s z a e s é s k ö v e t t e . M i n d e r r e n y o m a t é k o s a n fel kell h í v n i a f e n n t a r t ó k f i g y e l m é t .

3. Kitekintés az 1998-as évre

A k ö l t s é g v e t é s i k e r e t e k v á l s á g a t o v á b b é l e s e ­ d e t t 1 9 9 7 - b e n , k ü l ö n ö s e n helyi s z i n t e n . E n n e k e r e d m é n y e a régi t a r t o m á n y o k b a n a s z a k i r o d a l m i ellátás m i n ő s é g é n e k r o m l á s a , az új t a r t o m á n y o k ­ b a n p e d i g a z ellátás k i é p í t é s é n e k v e s z é l y e z t e t é s e .

V i s s z a u t a s í t a n d ó a f ő l e g k i a d ó k é s k e r e s k e d ő k által m e g f o g a l m a z o t t kritika, m e l y szerint a k ö n y v ­ t á r a k m a g u k is f e l e l ő s e k az i r o d a l m i ellátás t e r é n m u t a t k o z ó p r o b l é m á k é r t , h i s z e n a s z e m é l y z e t i k i a d á s o k n ő n e k , a h a r d v e r r e és s z o f t v e r r e fordított ö s s z e g e k e m e l k e d n e k , s u g y a n a k k o r a b e s z e r z é s i k e r e t e k c s ö k k e n n e k . Ez a kritika a h e l y z e t f é l r e i s ­ m e r é s é n a l a p s z i k . A t é n y a z , h o g y a z e g y e t e m i k ö n y v t á r i r e n d s z e r e k b e n h i á n y z i k a z a p é n z ü g y i a l a p , a m e l y s z ü k s é g e s v o l n a a k ö v e t e l m é n y e k n e k m e g f e l e l ő b e s z e r z é s i politika v é g r e h a j t á s á h o z . E z a k k o r is Így v a n , h a a k ö r ü l m é n y e k a m o d e r n i n ­ f o r m á c i ó s és k o m m u n i k á c i ó s t e c h n o l ó g i a l e h e t ő ­ s é g e i k ö v e t k e z t é b e n l é n y e g e s e n m e g v á l t o z t a k . A s z p o n z o r á l á s f o k o z o t t i g é n y b e v é t e l e k é t s é g t e l e n ü l

s e g í t h e t a h e l y z e t e n , a l a p v e t ő v á l t o z á s t a z o n b a n c s a k a s t r u k t ú r á b ó l k ö v e t k e z ő k ö l t s é g v e t é s i hiá­

n y o k f e l s z á m o l á s a e r e d m é n y e z h e t .

A z e g y e t e m i k ö n y v t á r i e l l á t á s h i á n y o s s á g a i e l ­ l e n k e m é n y e n t i l t a k o z ó d i á k o k 1 9 9 7 - 1 9 9 8 - a s m e g m o z d u l á s a i u t á n e g y 8 0 millió m á r k á s f e l s ő o k ­ t a t á s i k ö n y v t á r f e j l e s z t é s i p r o g r a m o t indítottak el a b b a n a r e m é n y b e n , h o g y l e g a l á b b a z ellátás l e g ­ s z ű k e b b k e r e s z t m e t s z e t e i t f e l s z á m o l j á k a legfris­

s e b b i r o d a l o m b e s z e r z é s é v e l , é s a m e g l e v ő a n y a g j o b b h a s z n o s í t á s á v a l . K é t s é g t e l e n a z o n b a n , h o g y e z n e m oldja m e g a z e g y e t e m i k ö n y v t á r i r e n d s z e ­ r e k strukturális k ö l t s é g v e t é s t p r o b l é m á i t .

A r é g i t a r t o m á n y o k k ö n y v t á r a i n a k v á r a k o z á s a s z e r i n t 1 9 9 8 - b a n c s ö k k e n n e k a k e r e t e k ( 4 7 % ) ; s t a g n á l n a k ( 2 9 % ) v a g y n ö v e k e d n e k ( 9 % ) ; b i z o n y ­ t a l a n ( 1 5 % ) .

A z e g y e t e m i k ö n y v t á r a k 6 2 % - a a r r a s z á m í t , h o g y f o l y ó i r a t o k a t kell l e m o n d a n i a , á t l a g o s a n 2 6 0 0 0 0 D E M é r t é k b e n . A m o n o g r á f i á k t e r é n a k ö n y v t á r a k 6 0 % - a k é s z ü l f e l c s ö k k e n ő b e s z e r z é s ­ r e , á t l a g o s a n 2 0 0 0 0 0 D E M é r t é k b e n . 1 9 9 8 e l s ő ö t h ó n a p j á b a n az e g y e t e m i k ö n y v t á r a k e g y h a r m a d a r e n d e l é s i s t o p o t v e z e t e t t b e , 7 2 % - u k c s ö k k e n t i v a g y v á l t o z a t l a n u l tartja a t a n k ö n y v g y ű j t e m é n y r e s z á n t ö s s z e g e t . V i s z o n t 4 3 % - u k e m e l n i t e r v e z i az e l e k t r o n i k u s p u b l i k á c i ó k r a f o r d í t a n d ó k e r e t e t .

A z új t a r t o m á n y o k k ö n y v t á r a i k ö z ü l t í z v i s s z a ­ e s é s r e , k e t t ő s t a g n á l á s r a és h á r o m n ö v e k e d é s r e s z á m i t . F o l y ó i r a t - l e m o n d á s r a 14 e g y e t e m i k ö n y v ­ tár k é s z ü l , á t l a g o s a n 1 5 0 0 0 0 D E M é r t é k b e n , a m o n o g r á f i á k b e s z e r z é s é n e k c s ö k k e n t é s é t 11 k ö n y v t á r t e r v e z i , á t l a g o s a n 4 3 0 0 0 0 D E M é r t é k ­ b e n . 1 9 9 8 e l s ő öt h ó n a p j á b a n a k ö n y v t á r a k e g y ö ­ t ö d e v e z e t e t t be b e s z e r z é s i s t o p o t . 8 0 % - u k c s ö k ­

kenti v a g y stagnáltatja a t a n k ö n y v g y ű j t e m é n y r e f o r d í t o t t k e r e t e t , d e 6 0 % - u k e m e l n i t e r v e z i a z elekt­

r o n i k u s p u b l i k á c i ó k r a s z á n t ö s s z e g e t .

A t r e n d e k arra m u t a t n a k , h o g y t o v á b b é l e s e d i k a k ö l t s é g v e t é s i krízis.

/GRIEBEL, R.-TSCHARNTKE, U.: E t a t s i t u a t i o n d e r w i s s e n s c h a f t l l c h e n B l b l l o t h e k e n 1997/1998. >

Z e l t s c h r l f t f ü r B l b l t o t h e k s w e s e n u n d B l b l i o g r a p h i e , 45. k ö t . 6. sz. 1998. p. 603-631./

(Papp István)

EBSCO-előfizetésektől egy online birodalomig

A z i n f o r m a t i k a és a z E B S C O S u b s c r i p t i o n S e r ­ v i c e s , a v i l á g l e g n a g y o b b k ö n y v t á r i előfizetési v á l ­ l a l k o z á s a két e l v á l a s z t h a t a t l a n d o l o g .

A z E B S C O t ö r t é n e t e e g y r é g i t í p u s ú a m e r i k a i v á l l a l k o z ó t ö r t é n e t e , a k i á l m o k a t s z ő t t e g y b i r o ­ d a l o m r ó l . M i n d e n a f i a t a l a l a b a m a i Etton B.

S f e p n e n s s z e l k e z d ő d ö t t , a k i 1 9 3 0 - b a n ú j s á g e l ­ a d á s s a l k e r e s e t t p é n z t , h o g y t a n u l m á n y a i t f o l y t a t ­ h a s s a . M i k o r 1 9 3 6 - b a n m e g s z e r e z t e j o g i d i p l o m á ­ j á t , úgy d ö n t ö t t , h o g y a z ű j s á g e l a d á s s o k k a l j ö v e ­ d e l m e z ő b b , m i n t a j o g i s z a k m a g y a k o r l á s a . H i h e t ő v a g y n e m , n e k i lett i g a z a .

201

B e s z á m o l ó k , s z e m l é k , r e f e r á t u m o k 1 9 4 4 - b e n S t e p h e n s e g y k e r e s k e d e l m i t á r s a s á ­

got alapított, a m e l y ú j s á g o k e l a d á s á v a l , k ö t é s z e t t e l és n y o m d a i t e v é k e n y s é g g e l e g y a r á n t f o g l a l k o z o t t . 1 9 5 8 - b a n a t á r s a s á g m i n d e n t e v é k e n y s é g é t egy c é g b e v o n t á k ö s s z e ( E l t o n B S t e p h e n s C O = E B S C O I n d u s t r i e s , Inc.).

1 9 6 8 - b a n a S t e p h e n s család létrehozta az EBSCO Subscríption Servicest, m i k ö z b e n a 6 0 - a s és 7 0 - e s é v e k b e n folytatták az E B S C O I n d u s t r i e s , Inc. t e v é k e n y s é g é t is. 1 9 7 1 - b e n a l e g i d ő s e b b f i ú , J. T. Stephens á t v e t t e apja s z e r e p é t a c é g n é l , mint a c é g f e j e , és h á r o m é v v e l k é s ő b b m e g n y i t o t t á k az E B S C O S u b s c r i p t i o n S e r v i c e s első e u r ó p a i i r o d á ­ j á t .

1 9 8 3 - b a n e g y új r é s z l e g g e l , a z EBSCO Pub- lishinggel bővült az E B S C O - b i r o d a l o m .

A z E B S C O S u b s c r i p t i o n S e r v i c e s , a m e l y e t az a l a b a m a i B i r m i n g h a m b e n alapítottak, j e l e n l e g a világ l e g n a g y o b b előfizetési ü g y n ö k s é g e : 2 1 o r ­ s z á g b a n 3 1 irodája v a n , t ö b b mint 4 9 0 0 0 k i a d ó v a l dolgozik, és 2 6 0 0 0 0 - n é l t ö b b folyóirat és újság e l ő f i z e t é s é t bonyolítja.

A z E B S C O P u b l i s h i n g központja I p s w i c h b e n ( U S A ) v a n , a h o i a d a t b á z i s o k a t k é s z í t e n e k .

A z E B S C O f e l h a s z n á l ó i interfész a l e g t ö b b j e ­ lentős a d a t b á z i s m e n ü j é t kínálja m i n d C D - R O M , m i n d p e d i g E B S C O h o s t e s e t é b e n .

A z E B S C O S u b s c r i p t i o n S e r v i c e s és az E B S C O P u b l i s h i n g r é s z l e g e k alkotják a z E B S C O I n f o r m a t i o n S e r v i c e s C s o p o r t o t , a m e l y n e k k o r á b ­ b a n r é s z e volt a m e g s z ü n t e t e t t E B S C O D o c u m e n t S e r v i c e s . A z E B S C O Industries a l e g k ü l ö n b ö z ő b b k e r e s k e d e l m i és ipari t e r ü l e t e k e n t e v é k e n y k e d i k , a l k a l m a z o t t a i n a k s z á m a t ö b b mint 4 0 0 0 .

A 8 0 - a s é v e i b e n j á r ó c é g a l a p í t ó j e l e n l e g e l n ö k ­ ként, m á s c s a l á d t a g o k p e d i g k ü l ö n b ö z ő p o z í c i ó k ­ b a n szolgálják a c é g e t .

A z E B S C O I n f o r m a t i o n S e r v i c e s szolgáltatásait az 1. táblázat foglalja ö s s z e .

J . T . S t e p h e n s s z e r i n t az v á r h a t ó , hogy a n y o m t a t o t t folyóiratok n é p s z e r ű s é g e c s ö k k e n n i f o g , m í g az online f o l y ó i r a t o k é n ö v e k s z i k . A j e l e n ­ legi t r e n d e k szerint a n y o m t a t o t t és a z online f o l y ó ­ iratok e l a d á s a k o m b i n á l t a n - e g y c s o m a g k é n t - t ö r t é n i k . A z E B S C O j e l e n l e g is n y o m t a t o t t , C D - R O M , online és Internet t e r m é k e k e t és s z o l g á l t a ­ t á s o k a t k í n á l e g y a r á n t . D e az biztos, h o g y a n y o m t a t o t t folyóiratok v é g l e g n e m f o g n a k eltűnni.

A z E B S C O új s z o l g á l t a t á s t d o l g o z ki EBSCO Online n é v e n , a m e l l y e l online szolgáltatásait k í v á n ­ j a b ő v í t e n i . A z E B S C O O n l i n e egy o l y a n w e b a l a p ú s z o l g á l t a t á s , a m e l y e l e k t r o n i k u s folyóiratok g y ű j ­ t e m é n y é n e k e l é r é s é t t e s z i l e h e t ő v é e g y e t l e n k e r e ­ s ő g é p s e g í t s é g é v e l . A z új s z o l g á l t a t á s előfizetői e l é r h e t i k az e l e k t r o n i k u s f o l y ó i r a t o k t a r t a l o m j e g y ­ z é k é t , ö s s z e f o g l a l ó i t és a k ö z l e m é n y e k teljes s z ö ­ v e g é t . A z E B S C O O n l i n e a d m i n i s z t r a t í v e g y s é g e segíti a f e l h a s z n á l ó k b e k a p c s o l ó d á s á t a rendszer­

b e . E z azt j e l e n t i , hogy h a e g y i n t é z m é n y előfizet

1. táblázat

Az EBSCO I n f o r m a t i o n Services C s o p o r t termékei és szolgáltatásai

EBSCO Subscription Services:

> Előfizetési szolgáltatás a világ 49 000 kiadójának 260 000 folyóiratéra

> Több mint 2400 CD-ROM adatbázis előfizetése

> Több mint 15 interfész 72 különböző integrál¹, köryv- tárí rendszerrel

> EBSCONET Online Subscnptior! Service - egy c l m - adatbázis és webaiapú eszköz, amely segíti a folyó­

irat-keresést és -rendelést

> EBSCO Missing Copy Bank - díjmentes folyóirat- pótlás közel 2000 folyóirat esetében

> EBSCO Onime - elektronikus folyóirat-szolgáltatás online folyóirat-elérési és elektronikus folyóirat-keze­

lési funkaóval

> 31 hivatal 21 országban 6 földrészen át EBSCO Publishing:

> 40 saját adatbaz« CD-ROM-on (Indexszel, kivonat­

tal es teljes szöveggel) f 1 millió cikk kivonata

> 4000 folyóirat indexe és kivonata (borítótól bontóig)

> 2000 folyóirat teljes szövege (ASCII és képformá­

tumban)

*- Kliens-szerver es Z39.50 rendszerek

> Webalapú adatoázisok

> EBSCOhost - online keresőrendszer, amely hozzá­

férést biztosit különböző adatbázisokhoz Az EBSCO Online-on elérhető elektronikus folyóiratok és kiadóik:

V Carfax Publishing - Labor Hislory - Ewope Asia Studies

> instituílon of Chemical Engineers

- Transactions of the Institution of Chemical Engi­

neers, A, S és C

> Kluwer Academic Publishers Journal of Business Ethtcs

Interchange/A negyedéviReviewof Education

> MCB Un iversily Press

- Policing: An International Journal of Police Stra- tegies and Management

- Bottom Ljne: Managxng Ubrary Finances

> NRC Research Press

- Canadian Journal of Ftshenas and Aquatic Sci­

ences

- Canadian Journal of Microbiology Royal Society of Chemistry

- Chemical Society Reviews Chemical Communications

> Springer-Vertag

- tntensive Care Medicina - Diabetologia

> Taytor and Francís

~ Systemafic Biology - Issues in Mentái Health

2 0 2

TMT 46. óvf. 1999. 5. s z .

az E B S C O O n l i n e s z o l g á l t a t á s r a , e g y s z o l g á l t a t á s k e r e t é b e n e g y e t l e n k e r e s ő g é p s e g í t s é g é v e l éri el a s z o l g á l t a t á s ö s s z e s e l e k t r o n i k u s folyóiratát, a h e ­ lyett, hogy m i n d e n e g y e s folyóiratot k ü l ö n - k ü l ö n e l ő f i z e t n e a k i a d ó n á l . A f e l h a s z n á l ó t e h á t egy o l y a n ü g y n ö k s é g g e l kerül k a p c s o l a t b a , a m e l y n y o m t a t o t t és e l e k t r o n i k u s r e n d e l é s e i t is kezeli. Ez a f e j l e s z t é s jól r e p r e z e n t á l j a az E B S C O k o n c e p c i ó ­ ját a f o l y ó i r a t - e l ő f i z e t é s i s z o l g á l t a t á s p i a c á n .

A z E B S C O O n l i n e s z o l g á l t a t á s e g y ü t t e s e n k í ­ nálja az o n l i n e f o l y ó i r a t o k s z e r z e m é n y e z é s é n e k és e l é r é s é n e k l e h e t ő s é g é t , m i k ö z b e n a f o l y ó i r a t o k k a l k a p c s o l a t o s i n t é z m é n y i a d m i n i s z t r á c i ó s f e l a d a t o k m e g o l d á s á r a is k í n á l l e h e t ő s é g e t . A s z o l g á l t a t á s e g y s z e r ű e n m e g r e n d e l h e t ő b á r m e l y i k regionális E B S C O - i r o d á b a n . A potenciális e l ő f i z e t ő k k é r h e t i k a r e n d s z e r e l ő z e t e s k i p r ó b á l á s á t , mint a h o g y s z á ­ m o s i n t é z m é n y m á r t e s z t e l t e is, és a t e s z t e r e d ­ m é n y e i b i z t a t ó a k v o l t a k . A z E B S C O S u b s c r i p t i o n S e r v i c e s m á r r é g ó t a k ö z v e t í t ő s z e r e p e t j á t s z i k a k ö n y v t á r a k és a k i a d ó k k ö z ö t t a h a g y o m á n y o s n y o m t a t o t t k i a d v á n y o k e s e t é b e n , é s m o s t u g y a n ­ ezt a s z e r e p e t vállalta fel a z e l e k t r o n i k u s p u b l i k á ­ c i ó k t e r ü l e t é n is. H a egy kiadó egy folyóirat elekt­

r o n i k u s v á l t o z a t á t j e l e n t e t i m e g , a f e l h a s z n á l ó k a z t is m e g r e n d e l h e t i k , és e l é r h e t i k az E B S C O O n l i n e - o n k e r e s z t ü l .

A k i a d ó k e g y c s o p o r t j a m á r s z e r z ő d é s t kötött az E B S C O - v a l . Egy folyóirat online e l é r é s é n e k m a m á r c s a k a kiadói s z á n d é k s z a b határt, h o g y k í ­ v á n - e e g y ü t t m ű k ö d n i e g y b i z o n y o s ü g y n ö k s é g g e l . A s z e r z ő d é s m e g k ö t é s e u t á n a kiadó a n y a g a i t b e v i s z i k a r e n d s z e r b e . E g y e s d o k u m e n t u m o k a z E B S C O - n á l , m í g m á s o k a z E B S C O - n k e r e s z t ü l a k i a d ó s z e r v e r é n é r h e t ő el. A s z o l g á l t a t á s belső és t á v f e l h a s z n á l á s s a l is h a s z n á l h a t ó t ö b b s z ö r ö s h o z ­ z á f é r é s - v é d e l e m m e l : c s a k IP c í m m e l , f e l h a s z n á l ó i n é v v a g y j e l s z ó h a s z n á l a t á v a l , és m i n d k e t t ő k o m ­

b i n á c i ó j á v a l . A r e n d s z e r k i f e j l e s z t é s é n é l f i g y e l e m ­ be v e t t é k az E B S C O l e h e t ő s é g e i t és a k i a d ó k e l ­ v á r á s a i t , úgy, h o g y a f e l h a s z n á l ó i k ö z ö s s é g s z á ­ m á r a m i n ő s é g i s z o l g á l t a t á s t b i z t o s í t s a n a k . A k e r e ­ s ő g é p a M i c r o s o f t Index S e r v e r 2.0 p l a t f o r m r a é p ü l . A k e r e s ő g é p i n t e r f é s z e az e g y e t l e n , a m e l y e t a z E B S C O k é s z í t e t t .

A f o l y ó i r a t o k árait a k i a d ó k állapítják m e g , és a z á r k i a l a k l t á s í m o d e l l h a s o n l í t a n y o m t a t o t t f o l y ó i r a ­ t o k é h o z . K e z d e t b e n n e m lesz p l a t f o r m d l j , d e a k é s ő b b i e k s o r á n i g e n , és az p i a c f ü g g ő lesz.

A f e l h a s z n á l ó k látni f o g j á k , h o g y e z egy o l y a n m i n d e n r e kiterjedő o n l i n e f o l y ó i r a t - s z o l g á l t a t á s , a m e l y m e g o l d á s t n y ú j t a s z e r z e m é n y e z é s t ő l a h o z z á f é r é s i g , m i k ö z b e n az E B S C O t o v á b b f o l y t a t ­ ja sikeres előfizetési s z o l g á l t a t á s á t .

A z EBSCOhost o f y a n s z o l g á l t a t á s , a m e l y az a d a t b á z i s o k h o z h o z z á f é r é s t b i z t o s i t . A z E B S C O ­ h o s t és az E B S C O O n l i n e h á z a s s á g á b ó l e g y o l y a n k o m p l e x s z o l g á l t a t á s születhet, a m e l y az a d a t b á ­ z i s b a n t ö r t é n ő k e r e s é s t ő l a z o n l i n e h o z z á f é r é s i g , az o n l i n e f o l y ó i r a t - e l ő f i z e t é s t ő l a n n a k a d m i n i s z t r á ­ ciójáig m i n d e n t m e g o l d .

A z E B S C O a k o m b i n á l t s z o l g á t t a t á s s a l k e t t ő s célt k í v á n m e g v a l ó s í t a n i . E l ő s z ö r is h o z z á f é r é s t k í v á n biztosítani a v i l á g j e l e n t ő s f o l y ó i r a t - a d a t b á ­ z i s a i h o z és o n l i n e , illetve n y o m t a t o t t f o l y ó i r a t a i h o z , m á s o d s z o r p e d i g m i n ő s é g i előfizetési s z o l g á l t a t á s t s z á n d é k o z n a k f o l y t a t n i . M i n d k é t c é l m e g v a l ó s í ­ t á s á h o z s z í v e s e n f o g a d j á k a k ö n y v t á r o s s z a k m a é s a f e l h a s z n á l ó k javaslatait (http;/Avww.ebsco.

com).

/MILLER, K.: EBSCO s u b s c r l p t l o n s t o o n l i n e r e a l m .

= I n f o r m a t i o n W o r l d Review, 1998. d e c e m b e r , p, 4 1 - 4 2 J

(Kiéin Ágnes)

A műszaki információ forrásainak típusai

A s z o k á s o s m e g h a t á r o z á s s z e r i n t a t e c h n i k a a t e r m é s z e t t u d o m á n y o k a t a l k a l m a z ó s z a k t u d o m á n y , a m e l y n e k célja a t e r m é s z e t i e r ő f o r r á s o k h a s z n o s í ­ t á s a a z e m b e r i s é g j a v á r a . A z é p ü l e t e k , a m e l y e k ­ b e n é l ü n k , a g é p k o c s i k , a v o n a t o k , a hajók, a r e p ü ­ l ő g é p e k , a m e l y e k e n u t a z u n k , a z ü z e m a n y a g o k , a m e l y e k a j á r m ű v e k e t hajtják, a z u t a k , a v a s ú t i p á l y á k , a m e l y e k e n k ö z l e k e d ü n k , a z i p a r b a n g y á r ­ t o t t k ö z s z ü k s é g l e t i c i k k e k , a f e l h a s z n á l t a n y a g o k , az e l f o g y a s z t o t t e n e r g i a ; m i n d e z és s z á m t a l a n e g y é b d o l o g n a g y r é s z t a t e c h n i k á n a k k ö s z ö n h e t ő j a v a i n k . N e m m e g l e p ő t e h á t , h o g y a t e c h n i k a i ( m ű ­ s z a k i ) i n f o r m á c i ó f o r r á s a i v á l t o z a t o s a k , s o k r é t ű e k és n a g y s z á m ú a k . A z a l á b b i a k b a n á t t e k i n t j ü k a m ű ­ s z a k i i n f o r m á c i ó f o r r á s o k , d o k u m e n t u m o k t í p u s a i t .

Monográfiák

A m ű s z a k i i n f o r m á c i ó e g y i k é r d e k e s j e l l e g z e ­ t e s s é g e , ö s s z e h a s o n l í t v a m á s d i s z c i p l í n á k k a l , h o g y a p u b l i k á c i ó s paletta s o k d a r a b b ó l áll ö s s z e . H a s o n l ó a n s o k r é t ű e k a v i s s z a k e r e s é s e s z k ö z e i . E z a s o k s z í n ű s é g nem a n n y i r a s z e m b e t ű n ő a m o ­ n o g r á f i á k e s e t é b e n , m i n t m á s s z a k i r o d a l m i d o k u ­ m e n t u m t í p u s n á l . S z á m o s profitorientált k i a d ó és s z a k m a i e g y e s ü l e t p u b l i k á l m ű s z a k i t é m á j ú m o ­ n o g r á f i á k a t , v i s z o n t k e v é s s p e c i a l i z á l ó d o t t k ö z ü l ü k m ű s z a k i t á r g y ú k i a d á s r a . N a g y m ű s z a k i v á l a s z t é k ú

kiadók: McGraw-Hill, Springer-Verlag, John Wlley, Elsevier Science, Macmillan, Kluwer és

m á s o k . M ű s z a k i s p e c i a l i s t a k i a d ó k p é l d á u l :

Wood-

head é s OPL. T u d o m á n y o s - m ű s z a k i e g y e s ü l e t e k :

203