Gemma ex lapide violaceo 1,4 x 1,1 in clipeo anuli aurei 2,1 x 2,1 clausa, in qua exsecta imago imperatoris Caracallae, ad occiput litt. retrorsum currentes 0,09-0,1 capitales cum syrripsibus incisae.
Rep. a. 1899 d. 2 Decembris in Óbuda, via Bécsi n. 102, in lapicidina Bak, in sepulcro nr. 9.
Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 51464), ubi vidi et descripsi a. 2009.
TE
Im. phot. FEHÉR 09110406. Inedita.
Caracallae imago in gemma iam nota erat ex Pannonia, cf. GESZTELYI, Gemmen n. 200.
Aetate Caracallae ex imagine.
LAMELLAE MAGICAE 1436
tit. lamellae magicae
Lamella plumbea forma irregulari 24 x 17, contorta, in medio rimosa. In omni facie titulus litt.
cursivis scarifatus.
Rep. a. 2007 in Óbuda, via Záhony n. 7 (nemore Graphisoft in area quondam officinae gasi), in excavatione sepulcreti Romani, ex circumvallatione busti cuiusdam. Pervenit in Museum Aquincense (sine inv.n.), ubi est in depositorio. Descripsi secundum BARTA a. 2010.
Iulia Nissa et Gaius Mutilius ne possit facere con-
tra Oceanum, contra Am(o)ene(m). (!) Ne possit Gaius contra Felic(i)o- ne(m) facere. Respectes (!) lingua ne possit adversus co(n)servos
`+Ammionis (?) lingua ne possit [- - -]´
5 facere. Eunici Suri lingua ne possit adversus Oceanu{nu}(m)
`Asellionis lingua et nomen ne possit atversus (!) Ocianum (!) facere´
loqui. Ne possit Gaius aut Iulia adversus Annia-
`Anniani lingua ne possit [- - -]´
num facere et Decibali lingua et nomen ne pos- 10 sit adversus Oceanum facere. Eo modo hoc ego aver-
so graphio scribo, sic linguas (!) illorum aversas (!) ne pos(s)int facere contra (h)os. L[- cca. 6 -]CO supraposivi, ne Gaius aut Iul[ia]
Nissa et Eunicus Surus adversus Oceanum lin[gu]-
as ob [- cca. 9 -]AE[- cca. 5 -]lingu[a- 3? -]ECCIGNISN+
15 contra Am(o)ene(m) (!) [- - -]
Im. phot. FEHÉR 10102717, particulatim facta et composita 10102718, im. del. ex BARTA. (DVDS127)
Primam mentionem facit LASSÁNYI, RKM 2007 [2008] 194 et AqFüz 14 (2008) 66. Edidit BARTA, AAntH 49 (2009) 23-30 cum im. phot.; BARTA–LASSÁNYI, Ókor 8/3-4 (2009) 63-70 cum im. del. et partim phot.
4 +AM[.]R[...]nis BARTA; [-]arr[--]rionis BARTA–LASSÁNYI. – 5 Oceanu(m) BARTA. – 6 Asellionis lingua et nomen [- - -] BARTA. – 7 Gaius AV[..]EOVA BARTA. – 11 sic [.]APHIO[.]OR[..]O sic lingua SE[- - -] BARTA. – 12 OS[- - -]CO supra [- - -]IVI BARTA; aut [- - -]BARTA. [e]go (?) BARTA–LASSÁNYI. – 13 [- - -] SurusBARTA; [- - -]anum BARTA. – 15 [- - -]nt [- - -] BARTA.
Litt. ductus multo maiorum differt in v. 1 a ceteris versibus, imprimis litt. V, A, L. Puto posteriores versus graphio innaturali modo manibus habito scriptos esse, ut in v. 10/11 legitur averso graphio, quod BARTA–LASSÁNYI minus apte explicantur ut ‘separate, loco remoto’;
eodem modo positio graphii aversa, reversa effectum magicum habere putari potuit, uti litt.
crebro in anathematibus retrorsum scriptae aut sequentia reversa litterarum. Vv. 4, 6, 8 posterius additi sunt, litteris minutis, sed probabiliter eadem manu et pro earundem personarum salute videntur scripti esse.
In lamella inveniuntur nomina eorum, qui arcentur vi magica et qui defenduntur. Defensi Oceanus et Amoene, partim Annianus non clare videntur, servine an liberi fuerint, unica nomina ambas possibilitates tolerant, etsi in Pannonia ut nomina civium apparent (LİRINCZ, OPEL I1 50, 56, III 109). Qui arcentur, partim sine dubio servi sunt (Respecta contra conservos, sed et nomen Felicio crebrum inter servos), partim autem cives, uti Iulia Nissa (=Nysa) et C. Mutilius, et quidem ex nominibus videntur Italicae originis esse (cf. LİRINCZ, OPEL III 92, 108); id autem et nomina Graeca potest explanare praeter servitutem. Inter eos
postea additum nomen [-]arr[--]rio, quod BARTA commendat, non videtur exstare; potius Ammio (LİRINCZ, OPEL I1 49; in Pannonia RIU 308) vel hoc finiens aliud.
Sermo eius convenit eo, quem initio saec. 3 Aquinci consuetum habemus, in omissione -m finali et -n ante -s, Pl.Nom. finienti in -as, confusione et omissione e/i ante vocalem, uti Felicone, Ocianu; i pro e inaccentuata eo tempore tantum Aquinci et Sirmii prodit in Pannonia (cf. FEHÉR, Nyelvtörténet 340/341, 482). Partim tamen formae verborum litterario usui conveniunt, quod eodem modo scriptorem aliqua doctrina loquendi praeditum esse monstrat, ut formae litterarum nonnumquam actuariis similes, maxime litt. E et F. Usus verbi posivi prius creber, saec. 3 adhuc non noveramus, cf. FEHÉR, Nyelvtörténet 291; Amene et Respectes modo Graeco, ut Aquinci nonnumquam, imprimis 1371, cf. FEHÉR, Nyelvtörténet 201/202.
Fine saec. 2 – initio saec. 3 ex loco repertionis et usu linguae.
1437
tit. lamellae magicae
Lamella argentea rectangularis 7,8 x 8,0, in lateribus compluries laesa, sexies complicata, scilicet quae in capsa aenea imposita tenebatur una cum nummo imperatoris Hadriani non trito, ad complicationes et nonnulla cava exstiterunt. 7 versus sinistrorsum ordinati litteris Graecis et characteribus, post v. 3 linea undanti octo articulorum separati, quam in v. 4 solus initio stans character sequitur. Litterarum pars tantum minor legi potest.
Rep. a. 1927-1928 in Óbuda, in via Bécsi n. 166 ex sepulcro quodam effosso. Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 30236b), ubi habetur in expositione. Vidi et descripsi a.
2009.
(character) ’Iw p?ax?no<u>f a?e?hio?uw?
(character) (character) OONN (character)
5 rw) x????x X
+[.]D????I[.]D[- - -]
[- - -]L[- - -] (?)
Im. phot. FEHÉR 091111m1, im. del. FEHÉR 101004r1.
Primam mentionem facit SZILÁGYI, BR 15 (1950) 319, cum im. phot. 28 in typis reversa, edidit R. KOTANSKY, Greek Magical Amulets. The Inscribed Gold, Silver, Copper and Bronze Lamellae. Part I, Published Texts of Known Provenance, Opladen, 1994. nr. 20. cum im. del.
item reversa (utique et in inventario reverse videtur, hae autem duae imagines etsi maxime similes, separatim factae sunt); BILKEI, ARegia 17 (1979) nr. 16 non legens; CSONTOS in Istenek 51 n. 215, im. phot. 68; NÉMETH Gy., Ókor 5/2 (2006) 49-52 cum im. phot.;
Látványraktár n. 1130. Ad linguisticam tractat FEHÉR, Nyelvtörténet I 1.4.4.2 lectionem NÉMETH sequens.
1 (character) lisatoi (=lusate) KOTANSKY, U[...]C (characteres) DFD anox NÉMETH. – 2 [- - -]u[- - -] KOTANSKY, fortasse anox NÉMETH. – 3 n[.]o (characteres) KOTANSKY, (character) k3 OOIH NÉMETH. Litt. N secunda retrorsum. – 4 [- - -]l KOTANSKY, do[j] mi NÉMETH. – 5 [- - -]uttu t KOTANSKY, rw) rwxNÉMETH. – 6 [- - -]l[- - -] KOTANSKY, [ -]d[- - -] NÉMETH.
Lamella in capsa servata phylacterii usum praebuit, in quo characteres et verba magica incisa defensionem magicam possessori praebuerunt. Videtur textus in tres sectiones disponi posse, unaquaeque cum charactere magico litt. ceteris maiore incipit. Character primus similis litt.
Zeta reversae (vel Yod), ambo bene noti, secundus hieroglypharum Aegyptiacarum 3h˛t et k3 (posteriorem NÉMETH primus animadvertit), tertius litt. Delta.
In sectione prima verbum magicum ’Iw (=’Iaw), postea variatio verbi magici paxnoufij, quod inter daemonum nomina legitur in AUDOLLENT, Defixionum n. 270 v. 15 (paxnoufu), probabiliter ad deum Aegyptiacum Xnoum refert; in v. 2 series vocalium aehiouw, bene notae ut verbum magicum.
In sectione secunda OONN variatio verbi magici oon. Cf. CIGP2,3 152. oonouria (= oon Ou)rih/l?), KOTANSKY, Amulets n. 41 v. 36 Ou)rih/l oon, qui uti o( oÃn (= wÃn), signum supremae divinitatis explicat, sed quia locc. citt. inter angelorum nomen videtur, fortasse falso, ibid. 24 oonom (post characterem similem) explicat to\ oÃnoma, quod et hic applicari posse videtur. Item ex intento magico litt. ultima retrorsum currit.
In sectione tertia litt. Hebraicae, quae fortasse duo verba faciunt, ad sinistrum prius row) lux, posterius incorrecte scriptum, probabiliter pro wrx Horus vel uti NÉMETH explicat, pro xwr spiritus. Postea unus vel duo versus adeo mutilati, ut sensus eorum non apparet.
Aetate Hadriani, ex nummo.
1438
tit. lamellae magicae
Lamella aurea 3,6 x 5,0, plicata in capsa 3,85 x 0,7. Notae vel litterae magicae inscarifatae.
Rep. in Rómaifürdı (reg. III Budapestini, a parte septentrionali Aquinci), inde pervenit in collectionem Hugóné Szász, nata Ida Förster. Hodie latet, descripsi ex prioribus a. 2010.
B?[- - -]+
[- - -](character) + [.?]+ B[..]+
[.?](character)(character)(character)(character)Z ++(character)(character)
Im. phot. ex PAULOVICS.(DVDS128)
Mentionem facit PAULOVICS, ArchÉrt III/3 (1942) 218 cum im. phot. in tab. 27.2-3; inde KOTANSKY, Amulets 93 n. 21 cum im. del. 23; BILKEI, ARegia 17 (1979) 30 n. 16.
2 character litt. Delta transducta (cf. 1437 v. 4). - 3 litt. 1 forte P? - 4 character 1 litt. Zeta transducta (cf. 1437 v. 1). - 5 litt. 1 forte P?
Serioris aetatis secundum KOTANSKY.
VARIA 1439
tit. formae nummi feriundi
Forma nummi feriundi ex aere 2,2 x 2,1 x 0,55, facie in usu admodum trita. In medio imago concava viri nudi barbati (Neptuni) dextra tridentem tenentis, laeva rem non identificabilem ante lumbos, laevo pede globum scandentis. Titulus circumducitur litt. incisis 0,12-0,15 retrorsum currentibus capitalibus cum syrripsibus. A tergo vestigia manubrii.
Rep. a. 1941 in Óbuda, in excavatione Mithraei q.d. Symphori. Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 56.200.130), ubi est in depositorio. Vidi et descripsi a. 2010.
P(ontifex) m(aximus) tr(ibunicia) p(otestate) XVII co(n)s(ul) IIIp(ater) p[atriae].
Im. phot. FEHÉR 10092405, 10092408. (im. phot. negativa in modum speculi 10092404n)
Mentionem facit PÓCZY, BR 28 (1991) 45-56; PÓCZY, AAH 41 (1989); K. BÍRÓ-SEY in: Studia Paulo Noster Oblata I. Numismatica Antiqua. Orientalia Lovaniensia Analecta 12 (1982) 199-204; Forschungen 209; VIDA, Firkák 1 (2007) 151.
Nil adhuc novimus de nummis Aquinci excussis neve Septimi Severi aetate (cf. RIC IV/A 56), quae ex titulatura videtur (ut iam PÓCZY statuit) neu alia, ideoque monetam exstitisse haud putandum est, verum ad falsos nummos feriundos aptum instrumentum habemus, uti VIDA, loc. cit. sentit, quod circa finem imperi Septimi Severi crebrius accidit. Probabiliter eiusmodi vult esse denarius ac RIC IV/A 120 n. 228, cuius faciem reversam (‘navem’) forma circiter imitatur in modum speculi redditam.
Ceterae formae nummorum feriundorum, de quibus notionem Budapestini habemus, non possunt iure ad Aquincum pertinere putari, cf. M. R. ALFÖLDI, ArchÉrt 76 (1949) 37-38, cuius exemplaris locus reperiendi ignotus est, vel VIDA, loc. cit. 151 in collectione privata, probabiliter Sirmio.
A. 209.
1440
tit. incerti generis
Frg. disci aenei diam. 3,4, a tergo tribus clavis fixa, e quibus superiores duae omissae sunt.
Infra particula e lamella effracta. Titulus litt. punctulis incussis factarum vix legibilis 0,3-0,4, circa marginatur semicirculorum punctulis incussis multo tenuioribus factorum serie, supra quam v. 4 incussus est.
Rep. a. 1949 in Óbuda, foro Polgár n. 7 cum funis cursus publici poneretur. Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 47752), ubi est in depositorio. Vidi et descripsi a. 2009.
++++ Ianu<a>- ri ++++
AT+[- - -]
PRO (?)
Im. phot. FEHÉR 09120213, im.del. ex INVENTARIO. (DVD S129) Ineditum.
V. 1 Candid++++ INVENTARIUM. Vocabulum primum nomen gentile vix legibile, litt. 1 L vel K (?), litt. 2 O vel A; legendum fortasse Lolli? Kani? – 2 litt. 3 fortasse >? Litt. 6 fortasse S? – In parte superiore ad marginem ornamentum semicirculis simile circumducitur punctis tenuioribus facta quam litt.
Aetate incerta.
1441
litterae argenteae
Litterae ex argento, ut opinor, mixto 3,4-3,6 capitales cum syrripsibus. A tergo clavi confibulationis rotundi. Maiore ex parte fractae, modo A et I integrae.
Rep. a. 2000 in Óbuda, via San Marco n. 24-26 (de quo loco autem dubium manet) ab O.
Madarassy, ex sepulcro Romano n. 1, ubi in terram commixte stratae erant cum frgg. tabulae argenteae rectangularis opere exsecto factae; et ex litt., et ex tabula partes quaedam non erant repertae. Pervenere in Museum Aquincense (sine inv.n.), ubi sunt in depositorio, vidi et descripsi a. 2010.
Ganym[ed]is. (?)
Im. phot. FEHÉR 10102711, 10102712. Ineditae.
Non clare scimus, utrum litterarum pars maxima remanserit annon; si quidem ex tabula (probabiliter votiva), in quo olim litt. argenteae steterant, modo tertiae partis vel minoris
litterae in sepulcrum positae sint, et compluribus aliis modis tit. restitui possit, puto autem tales supputationes nimium dubias; hoc certo denique scimus, ex his litt. nomen Ganymedis duabus tantum litt. omissis recomponitur, et quidem sane inter frustula argentea una utique defracta syrripsis habetur, quae nulli litterae aptari potest.
Aetate ignota.
1442
Patera argentea 2,8 x 9,1 (diam. labri)-4,5 (diam. podii). Vas coniforme cum podio, in labro ornamentum plexum, in imo litt. scarifatae.
Rep. a. 1880 d. 4 m. Novembris in Budaújlak (reg. II Budapestini), via Török prope thermas Lukács, in arca Romana non inscripta B pridie reperta a J. Hampel (ad dextram defuncti posita). Pervenit in MNM (inv.n. MNM 171.1880.5), ubi est in depositorio. Descripsi a. 2010.
Rustici.
Im. del. et phot. ex BURGER. (DVD S130, S131)
Ed. HAMPEL, ArchÉrt NS 1 (1881) 136-142 (titulum ignorans), inde A. SZ. BURGER, BR 25 (1984) 70 n. 5 cum imm. del. 28.5, 31, in situ quo reperta est im. 27.
RV HAMPEL,BURGER. Rustici legit MRÁV.
Saec. 3 posteriore parte ex arca et vitris una repertis, meta saecc. 3/4 auctore BURGER. 1443
tit. incerti generis
Frg. lamellae aeneae (2,4-2,5) x (13,8) x 0,02-0,12, quae in orbem arcuata esse videtur diam.
cca 23-25, posterius curvata et fracta est. Infra margo crassior procusus. Iuxta marginem litt.
punctulis incussis factae partim 0,7-1,1 mediocri profunditate, cursivae, a tergo vix visae (a), partim 1-1,8 capite pronae profundae (b; in parte superiore litt. 5 puncta transfigunt lamellam), puto diversa manu incussas.
Rep. aestate a. 2005 in Óbuda, parte meridionali municipii, iuxta viam ferream officinalem sporadice a T. Hable, pervenit in Museum Aquincense, sine inv.n., ubi vidi et descripsi a.
2010.
a > (=centuria) Urbani. (?) b P(h)ilip(p)i.
Im. phot. FEHÉR 10042703, 10042702. Inedita.
a pro litt. cursiva R legitur I vel S.
Aetate incerta.
1444
littera aenea
Litt. una aenea R 2,75 x 2,55 x 0,55. A tergo tres clavi confibulationis, unus superne, duo infra. Rep. in Óbuda loco propius ignoto. Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 51448), ubi est in depositorio. Vidi et descripsi a. 2009.
Im. phot. FEHÉR 09111130, 09111131.
Edidit Látványraktár n. 879.
Aetate ignota.
1445
tit. incerti generis
Instrumentum aeneum propius ignotum, litt. punctis incussae illegibiles traduntur.
Rep. a. 1953 in Óbuda, via Laktanya n. 31, in pavimento in fossa B in effossione. Pervenit in Museum Aquincense (inv.n. AM 54.1.384), ubi frustra quaesivimus. Descripsi ex inventario a. 2010.
- - -
Im. non habetur. Ineditum.
Priore parte saec. 2 ex sigillis tegularum una repertarum.
1446