II.4. Római hadsereg és határvédelem
II.4.2. Ripa Pannonica
BERTÓK, G.: Ripa Sarmatica: Late Roman counterfortifications on the left bank of the Danube. In: Groenmann van Waateringe, G. – van Beek, B. L. – Willems, W. J. H. – Wynia, S. L. (Ed.): Roman Frontier Studies 1996. Proceedigs of the XVIth
International Congress of Roman Frontier Studies. Oxbow Monograph 91Oxford 1997, 165-172.
FRIESINGER, H. – KRINZINGER, F. (Hrsg.): Der römische Limes in Österreich : Führer zu den archäologischen Denkmälern. Wien 1997. 312 p.
GABLER, D. (ed.): The Roman Fort at Ács-Vaspuszta (Hungary) on the Danubian Limes. Vol. I–II. BAR IS 531. Oxford 1989. 876 p.
GABLER, D. – LŐRINCZ B.: Limestáborok. In: MÓCSY – FITZ 1990, 94-102.
GABLER, D.: Limesforschungen in Ungarn (1999–2002). In: VISY 2005, 513-524.
105
GENSER, K.: Der österreichische Donaulimes in der Römerzeit. RLiÖ 33. Wien 1986.
814 p.
GRÓF P. – GRÓH D.: Előzetes jelentés a Visegrád-gizellamajorirómai erőd feltárásáról. CommArchHung 1991, 85-95.
GROLLER, M. von: Das Lager von Carnuntum. Wien 1901.
GUGL, Ch. – KASTLER, R. (Hrsg.), Legionslager Carnuntum – Ausgrabungen 1968–
1977. RLiÖ 45. Wien 2007. 506 p.
URL: http://hw.oeaw.ac.at/3726-9inhalt?frames=yes
JILEK, S.: The Limes in Pannonia Superior 1986-1997. In: Gudea, N. (Ed.), Roman frontier studies. Proceedings of the 17th International Congress of Roman Frontier Studies. Zalău 1999, 121-130.
JOBST, W.: Das Heidentor von Carnuntum und der pannonische Donaulimes im 4.
Jahrhundert n. Chr. Carnuntum-Jahrbuch 2003, 169-185.
KANDLER, M.: Archäologische Beobachtungen zur Baugeschichte des Legionslagers Carnuntum am Ausgang der Antike. In: WOLFRAM – DAIM 1980, 83-92.
KANDLER, M. - VETTERS, H. (Hrsg.): Der römische Limes in Österreich. Ein Führer.
Wien 1986. 261 p. 28
KISS M.: Lussonium erődje 4. század végén 5. század elején – Die Festung
Lussonium Ende des 4. – Anfang des 5. Jahrhundert. HOMÉ 30-31/2, 1993, 89-106.
KISS, M.: Bauspuren mit Pfostenkonstruktion vom Ende des 4.- Anfang des 5.
Jahrhunderts in der Festung Lussonium. In: Groenman van Waateringe, W. – van Beck, Bl. – Willems, W. J. H. – Wynia, S. L. (Ed.), Roman Frontier Studies 1995. Oxbow Monograph 91. Oxford 1997, 411-415.
KOCSIS, L.: Restart of the research in the Roman castle of Campona in Nagytétény-Budapest, district XXII. Specimina Nova 16, 2002, 183-198.
KOLNÍK, T.: Neue Ergebnisse der Limesforschung in der ČSSR. In:
Landesdenkmalamt Baden-Württemberg, Archäologische Denkmalpflege (Hrsg), Studien zu den Militärgrenzen Roms 3. 13. Internationaler Limeskongress, Aalen
106
1983. Vorträge. Forschungen und Berichte zur Vor- und Frühgeschichte in Baden-Württemberg 20. Stuttgart 1986, 355-361.
KOVÁCS, P.: [Recensio.] Bölcske. Römische Inschriften und Funde. Hrsg. Á. Szabó - E. Tóth. Libelli Archaeoligici Ser. Nov. No. II. Ungarisches Nationalmuseum.
Budapest 2003. 476 pp. ActaArchHung 54, 2004, 187-199.
DOI: 10.1556/AArch.55.2004.3-4.5
KUZMOVÁ, K. – RAJTÁR, J.: Die bisherigen Erkenntnisse zur Befestigung des Römerkastells in Iža. SlA 34:1, 1986, 185-222.
KUZMOVÁ, K. – RAJTÁR, J. (Red.): Rímsky kastel v iži. Výskum 1978-2008. Zbornik príspevkov k 30. výročiu archeologického výskumu. Archaeologica Slovaca
Monographiae; Communicationes 12. Nitra 2010. 157 p.
LŐRINCZ, B.: – VISY, ZS. Die Baugeschichte des Auxiliarkastells von Intercisa. In:
Hanson, W. S. – Keppie, L. J. F. (Ed.), Roman frontier studies 1979. Papers presented to the 12. International Congress of Roman Frontiers. BAR IS 71. Oxford 1980, 681-701.
MARÓTI É.: Ulcisia Castra római tábora – a kutatás előzményei és jelenlegi állása. In:
Korkes Zs. (Szerk.), Kutatások Pest megyében. Tudományos konferencia I. Pest Megyei Múzeumi Füzetek, Új sor. 4. Szentendre 1997, 354-360.
MÓCSY 1981
MÓCSY, A. (Hrsg.): Die spätrömische Festung und Gräberfeld von Tokod. Budapest 1981. 231 p.
MÓCSY, A.: Die spätrömische Festung. In: MÓCSY 1981, 37-72.
MÓCSY, A.: Alte und neue Probleme am Limes von Pannonien. In:
Landesdenkmalamt Baden-Württemberg, Archäologische Denkmalpflege (Hrsg), Studien zu den Militärgrenzen Roms 3. 13. Internationaler Limeskongress, Aalen 1983. Vorträge. Forschungen und Berichte zur Vor- und Frühgeschichte in Baden-Württemberg 20. Stuttgart 1986, 369-375.
MRÁV, Zs.: Archäologische Forschungen 2000–2001 im Gebiet der spätrömischen Festung von Göd-Bócsaújtelep (Vorbericht). CommArchHung 2003, 83-114. 29
107
MRÁV, Zs.: Zur Datierung der Schiffsländen an den Grenzen der Provinz Valeria Ripensis. In: SZABÓ – TÓTH 2003, 33-50.
MRÁV, Zs.: Quadian policy of Valentinian I. and the never-finished late Roman fortress at Göd-Bócsaújtelep. In: VISY 2005, 771-782.
NAGY L.: Az Eskütéri római erőd, Pest város őse. Budapest 1946. 114 p.
NAGY M.: Nagy Lajos, a Dunakanyar késő római védőrendszerének kutatója. BpR 32,1998, 35-43.
NAGY M.: A pannoniai IV. századi burgus-típusok méretei. In: GAÁL 1999, 113-140.
SZABÓ Á.–TÓTH 2003
SZABÓ Á. – TÓTH E. (Szerk.): Bölcske. Römische Inschriften und Funde. Libelli Archeologici Ser. nov. No. II. Budapest 2003. 330 p.
V. PÉTERFI Zs.: Az Őcsény-soványtelki késő római őrtorony feltárása – Die Freilegung des spätrömischen Wachturms in Őcsény-Sovántelek. In: GAÁL 1994, 161-200.
PINTEROVIĆ, D.: Limesstudien in der Baranja und in Slawonien. ArchJug 9, 1968, 55-82.
PROHÁSZKA P.: Tokod a rómaiak korában – Tokod in der Zeit der Römer. Tokod 2005. 24 p.
PROHÁSZKA P.: Új adatok a tokodi későrómai erőd történetéhez – Neue Angaben zur Geschichte der Tokoder spätrömischen Festung. KEMMK 13-14, 2008, 63-83.
ŠAŠEL, J. – PETRU, P.: Claustra Alpium Iuliarum. Limes v Jugoslaviji 2. Ljubjana 1971.
100p.
Simpozij o istraživanju limesa u SFRJ održan u Osijeku 11. svibnja 1968. OZ 12, 1969, 3-139.
SOPRONI, S.: Das Heidentor von Carnuntum. FolArch 29, 1978, 125-133.
108
SOPRONI, S.: Burgus-Bauinschrift vom Jahre 372 am pannonischen Limes. In: Haupt, D. – Horn, H.-J. (Hrsg.), Studien zu den Militärgrenzen Roms. Vorträge des 6.
Internationalen Limeskongresses in Süddeutschland. BJ; Beiheft 19. Köln 1967, 138-143.
SOPRONI, S.: Nachvalentinianische Festungen am Donaulimes. In:
Landesdenkmalamt Baden-Württemberg, Archäologische Denkmalpflege (Hrsg.), Studien zu den Militärgrenzen Roms, 3. 13. Internationaler Limeskongress, Aalen 1983. Vorträge. Forschungen und Berichte zur Vor- und Frühgeschichte in Baden-Württemberg 20. Stuttgart 1985, 409-415.
SOPRONI, S.: Militärinschriften aus dem 4. Jh. im Donauknie. ActaArchHung 41.1989, 103-118.
SZALAY Á.: A dunabogdányi római castellumról – Über das römische Castell von Dunabogdány. ArchHung 10. Budapest 1933. 36 p. 30
SZÁMADÓ E.: Régészeti kutatások Komárom/Szőny területén, a Római kori Brigetióban, 1990-2010 között. – The Archaeological research at Komárom (Szőny neighbourhood) on the territory of the Roman Brigetio, 1990-2010. – Cercetarea arheologica de la Komárom (cartierul Szőny), pe teritoriul Brigetio-ului roman, 1990-2010. Terra Sebvs 2010, 143-152.
URL: http://www.cclbsebes.ro/docs/Sebus_2_2010/08_Szamado_Emese.pdf
SZIRMAI K.: Stratigráfiai megfigyelések az aquincumi későrómai erőd északi
körzetében – Stratigraphische Beobachtungen im Bereich der spätrömischen Festung von Aquincum. CommArchHung 1988, 49-70.
SZŐNYI E.: Győr-belvárosi ásatások – Győr, innenstädtische Ausgrabungen.
Arrabona 45/1, 2007, 109-148.
TOMKA, P.: Kulturwechsel der spätantiken Bevölkerung eines Auxiliarkastells:
Fallbeispiel Arrabona. In: FRIESINGER – STUPPNER 2004, 389-409.
URL: http://hw.oeaw.ac.at/0xc1aa500d_0x00074ae0.pdf
B. VÁGÓ E.: Előzetes jelentés az 1957-1968. évi intercisai ásatásokról. Alba Regia 10, 1969, 166-190.
VARSIK, V.: Das römische Lager von Gerulata-Rusovce JRGZM 43, 1996, 531-600.
109
VETTERS, H.: Zur Spätzeit des Lagers Carnuntum. Österreichische Zeitschrift für Kunst und Denkmalpflege 17, 1963, 157-163.
VISY Zs: Előzetes jelentés Intercisa 1970-72. évi feltárásáról. – Ausgrabungen in Intercisa (1970-72). Alba Regia 13, 1974, 245-263.
VISY Zs.: Intercisa. A római kori Dunaújváros. Dunaújváros 1977. 77 p.
VISY, Zs: A Late Roman Building from Intercisa and the Notitia Dignitatum. In:
Hanson, W. S. – Keppie, L. J. F. (Ed.), Roman frontier studies 1979. Papers presented to the 12. International Congress of Roman Frontiers. BAR IS 71. Oxford 1980, 703-714.
VISY, Zs: Archäologische Ausgrabungen in Lussonium zwischen 1969 - 1987.
Specimina Nova 3, 1987, 95-106.
VISY ZS.: A római limes Magyarországon. Budapest 1989. 142 p.
VISY, Zs: Lussonium: archaeological excavations 1988–1989. In: Maxfield, V. A. – Dobson, M. J. (Ed.), Roman Frontier Studies 1989. Proceedings of the XVth
International Congress of Roman Frontier Studies. Exeter 1991, 263-267.
VISY Zs: Újabb adatok a limes Paks és Tolna közötti szakaszának kutatásához. In:
GAÁL 1999, 5, 243-256.
VISY, Zs.: Neue Forschungsergebnisse an der Ripa Pannoniae Inferioris in Ungarn.
In: Gudea, N. (Ed.), Roman frontier studies. Proceedings of the 17th International Congress of Roman Frontier Studies. Zalău 1999, 139-150. 31
VISY, Zs.: A ripa Pannonica Magyarországon. Budapest 2000. 143 p.
VISY, Zs.: The Roman frontiers and the Barbarians. In: VISY 2005, 213-220.
VISY 2005
VISY Zs. (Ed.): Limes XIX. Proceedings of the XIXth International Congress of Roman Frontier Studies, Pécs, Hungary. September 2003. Pécs 2005. 806 p.
110
VISY Zs. (Szerk./Ed.): A Danube Limes program régészeti kutatásai 2008-2011 között – The Danube Limes Project Archaeological Research between 2008-2011. Pécs 2011.
248 p.
URL: http://www.danube-limes.eu/userfiles/downloads/danube-limes.pdf
II.4.3. Belső erődök
FITZ, J.: Die Innenbefestigungen der Provinz Valeria. Alba Regia 18, 1980, 53-60.
HEINRICH-TAMÁSKA, O.: Bemerkungen zur Transformation spätantiker
Strukturen in Pannonien am Beispiel von Keszthely-Fenékpuszta. ActaArchCarp 42-43, 2007-2008, 199-229.
HEINRICH-TAMÁSKA, O.: Remarques sur la transformation des structures de l`antiquité tardive en Pannonie à travers l`exemple de Keszthely-Fenékpuszta. In:
Theune, C – Biermann, F. – Struwe, R. – Jeute, G. H. (Hrsg.), Zwischen Fjorden und Steppe. Festschr. für Johan Callmer zum 65. Geburtstag. Internationale Archäologie - Studia honoraria 31. Rahden/Westf. 2010, 99-111.
HEINRICH-TAMÁSKA, O.: Die spätrömische Innenbefestigung von Keszthely-Fenékpuszta: Innere Chronologie und funktioneller Wandel. In: HEINRICH-TAMÁSKA 2011, 653-702.
HEINRICH-TAMÁSKA, O. – MÜLLER, R. – STRAUB, P.: A fenékpusztai római erőd évszázadai. Zalaegerszeg 2012. 74 p.
HEINRICH-TAMÁSKA, O. – STRAUB, P. (Hrsg.): Keszthely-Fenékpuszta im Spiegel der Jahrtausende. – Az évezredek tükrében. Leipzig – Zalaegerszeg 2009. 172 p.
MÜLLER R.: A Keszthely-fenékpusztai erőd északi kapujának feltárása 1971-ben – Die archäologische Erschließung des Nord-Tores der Befestigung von Keszthely-Fenékpuszta im Jahre 1971. VMMK 14, 1979, 123-149.
MÜLLER R.: Mikor épült a keszthely-fenékpusztai késő római kori erőd? – Wann wurde die spätrömische Festung von Keszthely-Fenékpuszta erbaut? MFMÉ – StudArch 11, 2011, 145-153.
RADNÓTI A.: Római kutatások Ságváron. – Römische Forschungen in Ságvár.
ArchÉrt 52, 1939, 148-164, 268-276.
111
RADNÓTI A.: Római tábor és feliratos kövek Környéről – Le camp romain et les monuments epigraphiques Környe. In: Laureae Aquincenses. Memoriae Valentini Kvzsinszky dicatae DissPann II:11, 77–105. 32
SÁGI, K.: Adatok a fenékpusztai erőd történetéhez – Über die Geschichte der Festung in Fenékpuszta. Tapolcai Városi Múzeum Közleményei 1, 1989 (1990), 261-317.
SOPRONI, S.: Die spätrömische Festung von Iovia. In: Pippidi (Ed.), D. M.: Actes du IXe Congrés International d’Études sur les Frontie`res Romaines, Mamaïa 6-3
septembre 1972. Bucuresti 1974, 181-191.
SZABÓ, Á. – HEINRICH-TAMÁSKA, O. Eine spätrömische Innenbefestigung in Környe. In: HEINRICH-TAMÁSKA 2011, 47-59.
TÓTH E.: A későrómai belső-pannoniai erődök kérdéséhez – Zur Frage der spätrömerzeitlichen innerpannonischen Festungen. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen 1972-1973 in Ságvár. SMK 2, 1975, 183-189.
TÓTH E.: Az alsóhetényi 4. századi erőd és temető kutatása, 1981–1986. Eredmények és vitás Kérdések – Vorbericht über die Ausgrabung der Festung und des
Gräberfeldes von Alsóhetény 1981–1986. Ergebnisse und umstrittene Fragen. ArchÉrt 114-115, 1987-1988, 22-61.
TÓTH E.: Die römische Festung von Iovia und ihr Gräberfeld. AW 20, 1989, 31-39.
TÓTH E.: A környei 4. századi római erődről, KEMMK 7, 2000, 295-319.