IO ANNES DE ACCIA: DEDICATIO AD THOMAM BAKÓCZ

Romae 1512-1513. Legitur in manuscripto B (foli. lr-7 r) et in editione IVI carptim (pp. 287-289)

Frater Ioannes de A(ccia) Siculus Panormita ordinis praedicatorum sacrae theologiae professor reverendissimo in Christo patri et domino, domino Thomae archiepiscopo et principi Strigoniensi ac sanctae Romanae ecclesiae tituli Sancti Martini in Montibus presbitero cardinali dignissimo suppliciter se commendat.

Cogitanti mihi, reverendissime antistes, cuinam potissimum Pannonum regum et principum interque hos Ioannis Corvini ac unius nati illius regis Mathiae semper invicti Martia gesta, quibus terra marique hostes ferro clavaque depugnans vicit, prostravit, eliminavit, eatenus uti nulli iam reges, dum viveret, haberentur, qui non eum aut optarent benivolum, aut iratumpaverent, tu unus ex omnibus, quos Pannonia nostro hoc aevo produxit, et quia inter primarios eiusce gentis proceres nulli secundus existis mea sententia, appositissimus occurristi, cui (extra omnem controversiam) iure meritoque dicarentur. Cum enim multa et quidem maiestate et gloria inter haec splendidissima habeantur potentissimae nationis illius in complures populos patrata facinora, in Tureas tamen Christiani nominis iuratissimos hostes, quod gentilicium ac paene nativum Pannonibus scimus, plurima reponuntur acerrima bella, sed illud praecipuum celebratur ab omnibus, quod ad Belgradum Ioannes Corvinus una cum natis Ladislao atque Mathia, multo licet sanguine de Maumethe famatissimum toto terrarum orbe reportavit triumphum. Cuius quidem Mathiae potentissimi ac semper invicti regis, antequam sacris initiareris, victricia arma creberrime cum sis prosecutus, non est, cui magis isthaec liquido constent habeatque in numerato. Ei siquidem adversus Christianae fidei hostem ardentissimo spiritu die noctuque haerebas, tuaque humanarum divinarumque rerum omnifaria doctrina, gravissimo consilio, prudentia exactissima ad complura et ea gloriosiora splendidioraque invictum regem et ad quaeque maxima natum dirigebas, hortabaris munera exequenda.

Hinc autem omnes factum sciunt, ut sapientissimus rex tum de virtute semper 1

1 Accia B ras. ccia M A / domino, domino M domino / ac M om. / presbitero B praesbitero 3 paene B pene

5 haerebas B herebas 6 laevaque B levaque

cum de se bene meritis amantissimus ac munificentissimus retributor te sacris addictum in dies honestaret, magis magisque variis dignitatum titulis muneribus­

que ornaret, felici prorsus omine quin potius numine rex cordatissimus egerit, uti videlicet, qui corporalibus antea armis proprio tuo sanguine crucis Christi hostem ardentissime fueras insecutus, Iesu dei nostri scholam ingressus non carnalibus iam tantum armis telisque munitus sed validissimis invictissimisque spiritus machinis dextra laevaque stipatus consertissimos spiritalium quoque nequitiarum cuneos ne dum expugnare sed invertere, eliminare funditusque addisceres exterminare. Arma siquidem nostra, Christianorum scilicet, ait Paulus, non carnalia sed spiritualia sunt potentia deo, tametsi his quoque uti haud inconvenit tum adversus infideles quosque, cum in rebelles Christianos obstinatos praecipue.

Sed ad rem.

Sanctissimo itaque quodam iure id reposcentibus amplissimis candidissimisque virtutibus tuis, a quibus vel tantisper et per summa earum capita edicendis temperaverim ac professo gnatonicam abhorrentes, inter apostolici senatus cardineos postes ab olim collocatus veluti singulare emicas, iubar rubro galero, clamide rubra ad hoc insignitus, quatenus te ut alios inter omnes dignitate et gradu sublimiorem spectas, sic omnibus tanquam singulare virtutis specimen et exemplar ad gloriosam Christi Iesu dei nostri fidem fovendam extollendamque ac sponsae illius unicae unionem manu tenendam defensendamque Romanam ecclesiam, dico, effundendumque ipsum quoque sanguinem et animam, harum rerum gratia teneri te primum crebrius pensites,' id, quod omnes actus tui consilia monita ac sanctissima prae se ferunt documenta, quae utinam iniqua haec nostra (nequid dixerim, peius) admitterent tempora. Verum haec partius.

Scripsit post quamplurima suorum munimentorum annaliumque haec quoque Petrus Ransanus Siculus Panormi natus, Lucerinus olim praesul, divi praedicato­

rum ordinis professor, cum legatione ad illustrissimum Mathiam regem Panno- num pro Ferdinando magnae Siciliae rege fungeretur, quod opus prioribus a se gravissime ac fidelissime scriptis annectens LXIm Annalium omnium temporum nominari voluit. Ab initio autem gentis principum regumque illius ideo exorditus est, perque triginta et septem indices opus distinxit, uti omnibus cuiusque principis ac regis cuiusque temporis felicia minusque prospera gesta in promptu essentque ad manum. Eum autem virum sicut multiiugi doctrina ornatum sic multifaria et omnimoda historia ac dulci quadam et (ut ita dixerim) nativa eloquentia lepidum ac bene tersum et, quod historiam gratissimam reddit, nunquam effusum prolixius aut mancum decurtatumve, sed medio se quodam methodo emunctissime continentem tu inprimis, pater reverendissime, nosti,

9 abhorrentes B abhorrontes / dignitate et B dignitate ei Sentt. 2-10. M om.

11 quamplurima M plurima / munimentorum M monumentorum / Panormi natus B Panormo natus M Panormitanus / opus M operis / LXIm M LXI-um

12 prospera M prospere

13 ut ita dixerim M uncos om. / decurtatumve M decurtatumque / ipse illa M ipse ea / prae se ferunt M om.

A P P E N D IX I. 185 quando homini pro tua humanitate fueris amicissimus, dum circa eadem tempora divi Mathiae regiam coleretis, isthaecque lepidissima eius Epitomata (sic enim et i4 ipse illa appellat) legenti cuilibet prae se ferunt. Quae cum ab olim ad meas devenissent manus, utpote reverendi huius patris affinis et pronepos, ut ipse Siculus patria, Panormi natus, eiusdem ordinis professor in eodemque coenobio praefatae religioni addictus interque theologos ut ille (imparibus licet meritis) aggregatus multa sum saepissime meditatus, quid mihi de his faciundum.

is Occurrebat autem (ut dixi) nullus, cui dederentur eo sublato, cui inscripta i6 fuerant, et ea latere scelus rebar ingratitudinis atque ignaviae. Sicque in varia agitatus animus suadebat, hortabatur, differebat, sed eo magis quod imperfectum n contemplabatur opus. Non enim habentur, quae ultimus repromittit index, at id forsan ideo evenit, quod apud scriptorem, cum reverendus hic pater diem obiit, ea is tenebantur. Quae tamen ultima regis Mathiae gesta propterea mihi facile fuisse suadeo, quia pacato undequaque regno, rebus ad quietem deductis ipse gloriosus rex, dum ad decorandum multiplici solertia regnum mentem appulit, e medio sublatus est, non multoque post scriptor egregius benedictam efflavit animam, i« Operi vero quasi ipsum perfecturus pro eo haud manus apposui, quoniam earum rerum nulla mihi certa cognitio, quae tamen unicuique historico necessaria est.

20,21 Videnne, pater amplissime, quo me mea haec adduxerit haesitatio? Ad hoc certe, ut Romam veniens, qua gloriosa urbe Corvina familia orta, ex qua divus ipse Mathias genus traxit, de quoque ac eius genitore omnifariam famigerato splendidissima multa ac memoratu dignissima inseruntur, tibi auctoris amicissi­

mo, cui et non alteri cuipiam divo Mathia sublato tamquam principi fortissimo, patrono pientissimo patrique reverendissimo, si auctor ipse viveret, offerret, et librum et me ipsum pariter dederem et offerrem. Suscipe ipsum igitur, pater reverendissime, nobilissimis maxima sui parte, ut ab auctore scribi iussus est, 23 carracteribus exornatum. Tibi enim illum dono, una mecum offero et dedico.

24 Nunc primum autem latebras egressum tu, qui gentis Pannonum decus es, iubar sydusque fulgidissimum, tuo, inquam, lumine illustra, eatenus ut omnibus in posterum pateat ac velut Celtico protectus clipeo cunctus sese intrepidum

25 exhibeat. At quamquam, reverendissime antistes, gravissimae ac complures se offerant causae, quibus pro tua doctrina exactissima eminentissimaque sapientia totus es ab ipsis (ut aiunt) unguiculis deditus, inter ociandum tamen his ad horam applicuisse animum haud aspemabere, praesertim cum et eloquentia polleas et historia delecteris, et ista suopte natura sint talia, quae non mediocrem animi

26 afferant voluptatem. Sed ea cum legeris, mei quoque fidissimi servuli tui pro tua 27 in omnes clementia et humanitate sis memor, et opto et humillime precor. Vale

semper utroque homine felix, ecclesiae sanctae splendidissimum sydus! 14 15

14 cum ab M cum iam / Panormi natus M Panormitanus / coenobio BM cenobio / imparibus licet meritis M uncos om.

15 ut dixi M uncos om.

20 haesitatio B hesitatio 22 carracteribus M caracteribus

24 sydusque M sidusque / sese M se / exhibeat M addit etc. textus desinit

II. IO ANNES ZSÁMBOKY : DEDICATIO AD MAXIMILIANUM