A középkori múltra visszatekintő városi-plébániai iskola az 1560-as évek végén került az unitárius egyház kezelésébe, s vált az e szellemi áramlatot követők legfontosabb hazai kollégiumává.2 Könyvtára ennek megfelelően alakította anyagát, s jóllehet a XVI. századból csupán ma meglévő nyomtatott és kéziratos könyvek bejegyzései állnak rendelkezésre ezen állomány összetételének jellemzésére, Simén Domonkos semmiképpen nem túloz, amikor az itteni könyanyaghoz sorolja az erdélyi és lengyelországi unitárius nyomdatermékeit.3 Anyaggyűjtésünk biztosan nem teljes, hiszen Simén Domonkos idézett tanulmányában említi ifj Stegman Joákim (1678), Koncz Boldizsár (1683), majd Bányai János (1700) adományait, továbbá Rajner Márton és Csanádi István kurátorok feljegyzéseit az 1688-1698. évekből, amelyeket nem tudtunk kézbe venni. Gál Kelemen átveszi ezeket a közléseket s ki is egészíti azokat néhány megjegyzéssel. Az alább közölt jegyzékeket azonban nem ismerték, talán mert 1989-ig magántulajdonban voltak. Bizonyos azonban az, hogy a nevezetes
„fasciculus” kiadása sok apró adattal egészít majd ki bennünket.
1675. augusztus 16.
Az unitárius templom könyvtára.
Inventarium librorum in sacristia templi majoris apud manus Aedilium existentium per R(everen)dum D(omi)num Danielem Szentivani Plebanum Martinum Rayner et Stephanum Nagybanyai
1675. die 16. Aug(usti) consignatum
2 GÁL Kelemen: A Kolozsvári Unitárius Kollégium története (1568-1900). I-II. kötet.
Bp., 1935. A könyvtárról: II. köt. 187-199.
3 SIMÉN Domonkos: Az unitáriusok kolozsvári főtanodájának könyvtára. Keresztény Magvető, 1877. 193-207.; a lengyel kapcsolatokról sok érdekes könyves adatot szolgáltat Alodia KAWECKA-GRYCZOWA: Arianske oficyny wydawnicze Rodec-kiego i SternacRodec-kiego. Wroclaw-Warszawa-Kraków-Gdansk, 1974; A XVI. századi könyvanyag néhány értékes darabjára mutat rá ASZTALOS Miklós: A kolozsvári Szent Mihály-templom XVI. századi könyvtára. Könyvtári Szemle, 1934. 41-42.;
főként a könyvtár ma is meglévő kéziratanyagának gazdagságát méltatja BALÁZS Mihály: A kolozsvári unitárius kollégium könyvtáráról. Vigilia, 1990. 350-352.
In Folio
1. Martini Lutheri expositionum in Epistolas Paulinas volumen primum Germanice
2. Ejusdem variorum tractatuum Volumen 2dum Germanice 3. Ejusdem Expositiones in Psalmos volumen 3tium Germanice 4. Lutheri Concionum Volumen 4tum Germanice
5. Ejusdem omnium operum tomus 3. Latine continens
6. Enarrationes Daeuteronomij Ultimorum verborum Davidis multorum Psalmorum pias et utiles
7. Ejusdem omnium operum tomus 4, continens enarrationes in Ecclesiast(icu)m, Canticum Canticorum, Esaiam, Ezechielem, Danielem, et in Prophetas Minores opus insigne et vere aureum
8. Ejusdem omnium operum tomus 5, continens enarrationes in aliquot capita Matt(haei), Joan(nis) Evangelistae, Epistolae 1mae ad Cor(inthios), Epist(olae) ad Galatas et in duas Petri et Judae Unam, Ittem in Zachariam etc
9. Ejusdem variorum lucubrationum tomus 6. Germanice
10. Ejusdem operum omnium tomus 1, continens scripta primi Triennij ab eo tempore, quo primum Controversia de Indulgentia mota est, volet ab Anno C(hris)ti 1517 usq(ue) ad Annum 1520
11. Ejusdem Postillae majores
12. Eusebius cum alijs Ecclesiasticis scriptoribus, veluti Rufino, Socrate, Theodoreto, Sozomeno, et Evagrio
13. Epistolae Hieronymi
14. Glossa Ordinaria cum Postilla Nicolai de Lyra, et moralitatibus ejusdem, Itemque cum Pauli Burgensis additionibus, Matthiaeq(ue) Thormgh(?) Replicis super quinq(ue) libros Mosis
15. Glossa ordinaria cum Expositione Lyrae etc. super libros Job Psal(morum), Proverb(iorum), Ecclesiastes, Cantica canticorum, Sapientiae, et Ecclesiasticum
16. Glossa Oradinaria in Evangelistas et Epistolas Apostolicas
17. Glossa Ordinaria in Libros Regum, Paralip(omenon), Ezdrae, Tobiae, Judit, Ester, Job et Psal(morum)
18. Glossa Ordinaria in P(aralipomenon?) Josuae et Judei 19. Musculus in Psalmos
20. Demosthenis opera Graece
21. Galeni operum Medicorum tomi duo Graece 22. Galeni operum pars quinta Graece
23. Galeni operum tomus tertius et quartus
24. Hugonis Cardinalis Postilla super (libros) Prov(erbiorum), Eccl(esiastes), Cant(ica Canticorum), Sapientiae, Eccl(esiasticum), Esa(iam)
25. Bullingerus in omnes Epistolas Apostolicas 26. Bullingerus in Marcum, Luc(am) et Joan(nem) 27. Hieronymi operum tomus Quartus et Quintus
28. Biblia S(acra) cum martirum arianorum prae(sen)tatione Xanctis Pagnini et Ariae Montani
29. Titus Livius de rebus gestis Romanorum
30. Legenda Sanctorum Regni Hungariae in Lombardica Historia non contentae 31. Ittem Lombardica Historia, quae a plerisq(ue) aurea legenda Sanctorum
appellantur
32. Augustini omnium operum tomus 1mus. (Innét kezdve áthúzva:) Tomus 2dus, Tomus Tertius et quartus in uno volumine
33. Ejusdem Tomus 2dus
34. Ejusdem Tomus Tertius et Quartus in eodem volumine 35. Ejusdem Tomus Quartus et Quintus in uno volumine 36. Ejusdem Tomus Nonus et Decimus in uno volumine 37. Ejusdem Tomus Octavus
38. Ejusdem (...) opera omnia Indices duo, una cum Tomo primo et 2do 39. Ejusdem iterum Tomus Nonus et Decimus
40. Ejusdem operum omnium Tomus Septimus 41. Commentarius Brentij in Lucam
42. Lutheri omnium operum tomus 1mus 43. Ejusdem omnium operum tomus 2dus 44. Philippi Melanchtonis operum pars prima
45. Brentius in Exodum Laevit(icum), Judit, Rut, Amos Ittem Majerus(?) in Apocalyp(sin) eodem volum(ine) 46. Lutheri operum tomus septimus Germanice 47. Brentius in Samuelem
48. Lutheri operum tomus 2dus 49. Lutheri operum tomus 3tius
50. Luth(eri) operum omnium tomus quintus
51. Brentius in Exodum, Laevit(icum), Judit, Ruth, Job, Amos etc.
52. Luth(eri) omnium operum Tomus Quartus
53. Luth(eri) omnium Operum Tomus Quintus Germanice 54. Institutiones Joan(nis) Calvini
55. Cypriani omnia opera
56. Bullingerus in Acta et omnes Epist(olas) Apostolicas 57. Ambrosij operum pars prima
58. Irenei opera
Ittem Bullin(geri) in Joan(nem)
Ittem Buceri Metaphrases in Epist(olas) Paulinas in uno volumine 59. Basilij opera
60. Chrisostomi operum tomus 4tus
61. Ejusdem operum Tomus 1mus
62. Hieronymi operum Tomus 1mus, 2dus et Tertius in uno Volumine 63. Bibliothecae Gesneri pars 2da
64. Hieronymi operum Tomus 7mus, 8tavus, 9nus in eodem volumine 65. Bulling(eri) in Acta Apost(olica) et Matth(aeum)
66. Cyrilli opera Latine
67. Lutheri Expositio Evangeliorum D(omi)nical(iu)m
Ittem Musculi comment(aria) in Matt(haeum) eodem volumine 68. Brentius in Joan(nem) et Acta Apostolica
69. Conciliorum tomus Tertius
70. Lyrae operum pars Tertia in Prophetas et Librum Maccabaeorum 71. Augustini omnium operum Epitome
72. Annei Senecae Liber de Moribus Ibidem ejusdem Epistolae
73. Joannis de Gerson Cancellarij Parisien(sis) opera Devotionalia 74. Tabula Definitionum tertia in Ordine et Divisionum quarta 75. Lyrae anno(tati)ones in Novum Testamentum
76. Joannis de Platea Commentaria in Quatuor libros Institutionum Justiniani 77. Joannis Gerson operum pars prima
78. Magistri Sententiarum Quaestiones
Item Thomae Aquinatis supra Quartum librum Magistri Sententiarum scriptum 79. Thucydides Graece cum Scholijs
80. Graduale Hungaricum pro Calvinianis
81. Cardani Commentaria in libros Ptolomaei 4. de Astrorum Judicijs 82. Novum Testamentum Hungaricum versionis Visolianae
83. Consilia Bartholomei Montagnanae Tractatus tres de balneis Patavinis De Compositione et dosi medicinali Antidotarius ejusdem
84. Bartholomei Anglici de Proprietatibus rerum libri aliquot in uno volumine opus egregium
85. Ejusdem de Proprietatibus rerum libri aliquot in alio minori volumine 86. Libri Distinctionum Magistri Sententiarum sine principio et fine
87. Glossa Ordinaria cum Expo(siti)one Lyrae super libros 4 Evangelistarum 88. Practica Joan(nis) Anglici Physici Clarissimi ab operis praestantia 89. Rosa medicina nuncupata
Ittem Florida Corona medicinae Antonij Gazij Patavini 90. Tabula exemplorum
Ittem ibidem Speculum Exemplorum ex diversis libris in unum laboriose collectum
91. Maffei Vegij Laudentis liber e jurae consuleorum scriptis excerptus Ibidem Merulae Enarrationes in Satyras Juvenales
92. Bonaventura operum prima pars liber devotionalis
93. Ordo Missalis secundum ritum D(omi)norum Ultramontanorum cum quibusdam Officijs novis
94. Idem liber in alio Volumine 95. Idem liber in tertio Volumine 96. Ordo Missalis per circulum Anni 97. Liber Missalis
98. Angeli de Aretio Commentaria in 4 libros Inst(itutionum) Justiniani 99. Instituta de Tortis
100. Commentaria in Codicem Justinianeum 101. Gregorianorum Decretalium liber sextus 102. Alexandri de Alex(andro) quaestiones 103. Decretum de Tortis
104. Sancti Thomae Comment(aria) in Lucam 105. Corcordantiae Majores Bibliorum
106. Sexti libri Decretalium Compilatio illustrata lucubrationibus Hieronymi Clarij Brixiani
107. Decretales cum summarijs suis et Textuum Divisonibus ac etiam Rubricarum continuationibus
108. Domini de Sancto Geminiano Lecturae super sextum librum Decretalium 109. Speculi Guilhelmi Burantij pars 2da, cum additionibus Joan(nis) Andreae, et
Baldi est opus Juridicum
110. Postilla Lyrae Ordinis Fratrum Minoritarum(!) super 4 Evangelistas 111. Ejusdem Postilla super Epist(olas) Paulinas
(A 94-111. tételek mellett a margón): Ezek az köunyvek uadnak az ayto felol valo Almarium(na)k a tetején rendel
112. Quadragesimale floribus sapientiae per Magistrum Ambrosium, Spira Talvisinum ad Dei laudem et Divae Matris auriae supernae
113. Bartholomaei Anglici de proprietatibus rerum libri 114. Hugonis Cardinalis Operum pars quarta
115. Sovari Soos Christoph Bartfai praedicator(na)k Postillaja 116. Brentij Homiliae in Joan(nis) Evan(gelium)
In Quarto 117. Digestum Vetus juris Justinianei
118. Digestum Novum juris Justinianei
119. Liber sextus Decretalium cum Glossa Joannis Andreae 120. Decretales Gregorij IX. Pontificis
121. Codex Justinianeus cum notis marginalibus 122. Institutiones Juris Civilis Justinianei
123. Infortiatum, Pandectarum juris Civilis tomus 2dus quarta partis reliquum cum notis marginalibus Doctissimorum Jurisconsultorum
124. Aristophanis Comoediae Graece
124. Biblia Latina typis antiquae formae excusa
126. Practica Valesti de Thalanta, quae alias philonium d(octo)rum cum alijs Antidotis
127. Concordia Discordantium Canonum facta per Magistrum Gratianum sacrae paginae ac Jurium professorem (...)ionium
128. Magyar Uy Testamentum Heltai nyomtatasa s forditasa 129. Moses öt könyvei Heltai Gaspar forditasa magyarul
130. Josue, Birak, Ruth, Samuel elsö s masodik, es az kirallyok Elsö es Masodik könyvei magyarul Heltai forditasa
131. Egy magyar Praedicatios könyv Melius Peter munkaja In Octavo
132. Theodori Bibliandri Institutiones Gram(mati)cae de lingva Hebreae 133. Cronicorum Carionis liber quintus
134. Andreae(!) Peuceri liber de Divinationibus
Et hi libri Omnes praeter eos qui supra unciculis inclusi sunt in Folio, continent(ur) in Armario existente, in Sacristia templi majoris versus septemtrionem in angulo
Mai lelőhelye: JATE KK MS 1603
1675. augusztus 16.
Dálnoki Lőrinc könyvei az unitárius templom könyvtárában.
Series librorum maximam partem Laurentij Dalnochi In Folio
1. Biblia Hebrea eleganti et majuscula charatere forma, in duobus voluminibus 2. Joannis Baptistae Bernardi Seminarij totius Philosophiae tomus 2dus 3. Francisci Petrarchae opera omnia
4. Ovidij omnia opera, cum notis Jacobi Mycilli 5. Gualteri Homiliae in Esaiam
6. Chronologia Gerardi Mercatoris 7. Chronologia Joannis Functij
8. Herodoti libri 9. Graece ibidem Xenophontis de Paedia Cyri Regis Persarum alijsque rebus cum interpretatione Francisci Philephi(!), Bilibaldi, Volaterani, Camerarij et aliorum
9. Novum Testamentum Graecum, cum gemina interpretatione, Una Vulgata Altera Erasmi
10. Abdohasen Halij de Juditijs Astrorum juxta interpretatione aliquot Doctorum Virorum
11. Joan(nis) Baptistae Bernardi Seminarij totius philosophiae tomus primus 12. Homeri opera Graecolatina
13. Concordantiae Maximae Bibliorum latine
NB. 14. Bibliorum pars tertia continens libros 5 Job, Psal(morum), Prov(erbiarum), Eccl(esiastes) et Cantica, cum annotationibus Tremellij, et Franc(isci) Junij
15. Joan(nis) de Janduno quaestiones in XII libros Metaph(isicae) Arist(ote)lis 16. Ecclesiastica Historia Eusebij, Ruffini etc. aeditio Basilien(sis)
17. Virgilius cum Comment(ariis) et Figuris 18. Matthiae Fabri Concionum opus Tripartitum 19. Eustathij Archiepiscopi Tessalonicensis in(!) 20. Iliades Homeri Commentaria
21. Julij Firmici Astronomia
22. Buceri Enarrationis in 4 Evangelia
23. Lexicon Graeco-Latinum Conradi Gesneri 24. Plutarchi liber de vitis Illustrium Virorum
25. Virgilius cum notis Cantenij(?) (És áthúzva:) Suetonij 26. Suetonius cum Notis Philippi Beroaldi
27. Dialectica Boetij
Ibidem Platonis quaedam opera, Item 28. Julij Sirenij Brixiani de Fato libri novem
29. Joan(nes) Schonerus Carolostadius de Judicijs Nativitatum libri 3 30. Lutheri Simplex Evangeliorum Dominicalium expositio
31. Petri de Montagnana de Curationibus morborum 32. Epistolae Erasmi ad diversos
33. Petri Apiani instrumentum S(...) seu primi mobilis 34. Rudimenta mathematica Munsteri
35. Jacobi Viegleri Terrae Sanctae descriptio
36. Marci Antonij Cocceij Sabellici Enneades sex posteriores, Item 37. Gasparis Hedionis Synopsis Historia
38. Cicero de Officijs, et alijs materijs cum notis Petri (...)sis et Francisci Maturantij
39. Adagia Erasmi
40. Eustathij Commentaria in Homeri Odisseam Graece 41. Joannis Spangebergij tabulae Theologicae
42. Joannis Baptistae Bernardi Thesaurus Rethoricae 43. Cardanus de Astrorum judicijs
44. Tabulae Ecclesiasticae
45. Historia Ecclesiastica Variorum
Ittem Historia Ecclesiastica quam Tripartitum vocant
46. Ciceronis Epistolae Familiares cum uberioribus Notis Ubertini, Martini Philatici(?), Merulae, Jodochi Badij etc.
47. Plauti Comoediae cum Notis Bernardi Saraceni et Joannis Petri Vallae 48. Lutheri Enarrationum in Genesin tomus 2dus
49. Brentius in Esaiam
50. Brentij Homiliae in Lucam Evang(elistam) 51. Propertius cum Notis Beroaldi
Ibidem Martialis cum Comment(ariis) 52. Joannis Pici Mirandulae omnia opera
53. Promptuarij exemplorum pars prior Germanice 54. Promptuarij exemplorum pars posterior Germanice 55. Titkok titka magyarul kötetlen
56. Valtsag titka magyarul kötetlen
57. Philipi Fabri Faventini Expositio librorum Metaph(isicae) Arist(otelis) liber incompactus
58. Joachimi Stegmanni Institutiones Mathematicorum libri 2 59. Pretia rerum Medicinalium
60. Sermones Pomerij de Tempore
In Quarto majori et minori 1. Andreae Argolij Ephemerides
2. Nova Ephemeris ejusdem Argolij
3. Ephemerides ejusdem juxta Tachonem(!) 4. Joannis de monte Regio tabula Directoria 5. Christophori Clavij Geometria
6. Francisci Junctini Speculum astrologiae
7. Antonij Ruvij Comm(entaria) in libros Arist(ote)lis in tribus voluminibus seorsim compactis
8. Ephemerides Brandenburgicae Davidis Oligeri 9. Zabarellae opera Logica et Physica
10. Biblia Haebraica egregie compacta 11. Cosmografia Petri Appiani
12. Institutiones in Graecam linguam Clenardi 13. Philosophia naturalis Scoti
14. Responsio ad Palaeologi librum de magistratu 15. Astrolabium Christophori Clavij
16. Disputationes Theologicae Grinaei
NB. 17. Novum Testamentum Hungaricum impressum Debrecini 18. Clavij in Sphaeram Joannis de Sacro Bosco Commentarius 19. Collatio in Epistolas Pauli per Claudium Guilialdum
20. Hemerologium Historicum in computum Ecclesiasticum redactum Davide Frelichio
21. Vita Christi per Ludolphum(!) Saxonem 22. Logica Mexicana Rurij
23. Cosmographia Apiani et Gemmae Frisij 24. Alexander Picolhomineus de Sphaera 25. Crellius contra Grotium de Satisfacione
NB. 26. Expo(siti)o Danielis Prophetae per Fran(ciscum) Junium Ittem Lavaterus in primum librum Esdrae, et Nehemiam
27. Hieronymi Mercurialis de arte Gymnastica libri 6 28. De Alimentis Dominicus Sala
29. Valentini Gentilis opinionum explicatio
NB. 30. Nuclaeus Coppensteenius in Evangelia Domi(ni)calia 31. Syrinx physiologia Roberti Abbatis
32. Conformatio Horologiorum sciotericorum Herman(ni) Vitachimbi(?) 33. Galilaeus de proportionum instrumento
34. Enarratio Elementarum Astrologiae Valent(ini) Nabod(?) 35. Praelectiones Theologiae Socini
36. Logica Cundradi(!) Psalacheri
37. Picolominaeus Exponens libros Arist(ote)lis de Ortu et Interim 38. Ejusdem Scientia perfecta na(tu)rae totius universi
39. Elegantiae Augustini Dathi cum comm(entariis) Ascensij 40. Porphirij Isagoge in Dialecticam
In Octavo majo(ri) et minori 1. Ciceronis opera omnia juxta Lambini expo(siti)onem 2. Clechonis Orationes cum Notis Freygij
3. Amesij lectiones in psalmos
4. Philippi Rethorica cum Crusij quaestionibus 5. Bernhardus de Lavinheta de arte Lullij 6. Julij Caesaris Scaligeri poemata
7. Illustrium miraculorum et Histor(iarum) libri 12 Caesarij 8. Dictionarium Hebraicum Munsteri
9. Kekermanni Logica
10. Argumenta Philippica Pezelij
11. Ptolemaei de praedictionibus Astronomicis
12. Promptuarium Morale et Catolicum in Evan(gelia) Domi(ni)calia 13. Velcurio in Physicam Arist(ote)lis)
14. Mathem(at)ica Cunradj Dasypodij 15. Arithmetica practica Joannis Phrisij Ittem alia quaedam Mathematica opera 16. Theoreti(!) Idylla
17. Conciliationes locorum Scripturae in speciem pugnantia And(reae) Althameri 18. Poemata Gregorij Bersmannij
19. Institutiones Christianae religionis Calvini 20. Grammatica Melancthonis
21. Arati Phaenomena graece
Hi libri continentur in grandi cista eaq(ue) oblonga iuxta armamentarium humile oblongam sub fenestra ad septemtrionem spectante
Mai lelőhelye: JATE KK MS 1603 1675. augusztus 16.
Az unitárius templom könyvtárának egyéb könyvei.
Catalogus aliorum librorum
In Quarto 1. Bugenhagius in Psalmos Davidis
2. Discursus de Statu Hebraeorum 3. De lingva graeca Martinus Rulandus
In Octavo 1. Lingvae Hebreae Erotaemata
2. Quintiliani institutione(!) oratoria(!) 3. Vallae elegantiae
4. Tractatus Astrologicus Henrici Ranzovij
5. Practica Valesei de Tharanta liber in ed(itione) egreg(ia)
6. Liber medicus (áthúzva) Socinus contra Palaeologum de magistratu 7. Aphorismi Rabbi Moisis medici
8. Dictionarium Italicum 9. Sturmij Dialectica
10. Breviloquium Theologiae Bonaventurae et Itinerarius, Mentis ad De(...) 11. Cursus physicus Rodolphi Fabri liber egr(egius)
12. Taurcelli Cosmologia 13. Dresseri Millenarius
14. Ars dicendi Melchioris Junij
15. Martinj Gram(matica) Heb(rea) et Chaldaica 16. Lettere Volgari
17. Melanchtonis praefationes et Vitae Illustr(ium) Virorum 18. Sermones Dominicales Jacobi de Voragine
19. Aphorismi Hipocratis juxta Gassarum 20. Astrolabium Stophlorini
21. De Baptismo aquae Socinus
22. Valerius Maximus et Diogenes Laertius 23. Herodianus grae(ce) et latine
24. Linacri Grammatica 25. Methodus Simonis Pauli
26. Plutarchi vitarum comparatarum appendix 27. Casmani Antisocinus
28. Joan(nis) Pomerani anno(tati)ones in aliquot Epist(olam) Pauli 29. Thesaurus lingvae Sanctae Pagnini
30. Singularia Andreae Libavij
31. Melanchtonis in Evangelia Comment(aria) 32. Gramm(atica) Italica
33. Cathechesis Christianismi graece 34. Isocrates graecolatinus
35. Historia partim humani corporis Salamonis Alberti 36. Dominicalis anonymus
37. Morborum internorum curatio Jacobi Sylvij 38. Erasmi copia rerum et verborum
39. Ludovicus Vives de disciplinis 40. Logica Javelli
41. Regula Vitae Davidis Chytraei
42. Erasmi paraphrasis in Evan(gelium) Matthaei 43. Epitomae Chrisostomi Javelli Canapitij 44. Christophori Longolij Epis(to)lae Ittem Poemata Sabini
45. Adrianj Metij doctrina Sphaerica 46. Herculis Stroze carmina aurea
NB. 47. Stapletonij promptuarium catholicum NB. 48. Antidotae Evangelica Stapletonis 49. Cosmographia Honteri Coronensis
50. Postilla Antonij Corvini in Epist(olas) et Evangelia 51. Martini Rullandi tractatus medicus
52. Defensio Franc(isci) Davidis
53. Novae quaestiones Sphaericae Sebastiani Teoderici 54. Nicolaus Traurellaes(?) de aeternitate rerum 55. Postilla latina Spangenbergij
56. Joannes de Sacro Bosco de Sphaera 57. Logica Ludovici Carbonis
58. Terentius cum notis Jodoci Willichij 59. Loci Teologici Melanchtonis 60. Evangelica Handbuhlei(!)
61. Kalendarium Historicum Pauli Eberj 62. Simonis Pauli Evangelicalia
63. Homiliae Bedae
64. Tirocinium Chimicum Joan(nis) Beguini 65. Summa Philosophiae Eustachij
66. Theoremata Theologica Petri Lascovij hungari
67. Commentaria in Porphirij institutiones Gerardj Mathiesij 68. Dresserij millenarius quintus
69. Joach(imi) Stegmanni instit(utiones) Mathematicae 70. Zanchius de religione Christiana
NB. 71. Melanchtonis praefationes et vitae Clar(issimorum) virorum
72. Sanctae lingvae erotemata Michaelis Neandri 73. Ciceronis Epistolae italice
74. Gyönyörüsegnek kerte nemetül 75. Hesiodus
76. Linacer grammaticus
77. Septalij animadversiones medicae
NB. 78. Peregrinatio Petri et Pauli per Erasmum 79. Aloisius Pedemontanus de secraetis
80. Gatinaria de remedijs morborum particularibus 81. Cardanus de malo medendi usu
82. Dresseri millenarius sextus
(A katalógus ez után egy olyan lapon folytatódik, amelyre két kölcsönzést jegyeztek fel előzőleg:) „Ego infrascriptus fateor me commendato accepisse ex Bibliotheca Ecclesiastica Compendium Universae Medicinae juxta doctrinam Hippocratis et Galenij, Autore Justo Crutio et Systema Materiae Medicae Autore Joh(anne) Jacobo a Brunn. 24. Augusti a(nno) d(omini) 1675. Samuel Melander D. M.”
(Mellette más kéz:) reddidi sunt (alatta:) „Ego quoq(ue) infrascriptus fateor me commodato accepisse ex eadem Bibliotheca eodem anno et die Thomae Aquinatis Theologica Summa Compendium. Andreas Lachouius m(anu) p(ropria)”
(Amikor a könyvtár katalógusának írásakor a jegyzők e laphoz értek az első idézett bejegyzést áthúzták, s az oldalra felül felírták:)
Catalogus librorum miscellaneorum datorum ex ipsa Ecclesia Bibiotheca Anno 1675 et deinceps”. (Ezután folytatták a jegyzéket:)
83. Pericope Evangeliorum Brentij 84. Practica Medicinalis Merguardi
85. Observationes medicinales Foresti Alchmeriensis
86. Conciliatio locorum scripturae in speciem pugnant(ia) And(reae) Althameri 87. Defensio anonymi cujusdam de Eccl(esi)a
NB. 88. De sacris diebus Carmelitae opus aureum 89. Dialectica Gregorij Molnar
90. Paraphrasis Erasmi in aliquot Epist(olam) Pauli 91. Catechesis Platentinae Dioecesis
92. Logica Titelmanni
93. Marsilij Ficini de Vita libri tres
94. Quaestiones in libellum de Sphaera Joan(nis) a Sacrobosco 95. Tralliani et Razae libelli medici
96. Gramm(atica) Melanchtonis 97. Melanchtonis dominicalia
98. Marcus Antonius de D(omi)nis Archiepiscopis(?) 99. Mureti orationes
100. Cornelij Valerij Rethorica 101. Quaestiones tres medicae
102. De barbarie imminente Oratio Hophmani 103. Farsosae Epis(to)lae
104. Czanaki Mathe az dögh halalrol 105. Pistorij (...) quintus
106. Fallopius de morbo Gallico
107. Magyar Herbarium rosz. abijt (áthúzva)
108. Tractatus de erigendis figuris cordi Joannis Garcaei In duodecimo
1. Medicina Theorico practica
2. Vidae opera poetica Ittem Palingerij Zodiacus vitae 3. Antonij Musae examen trochiscorum ungventorum(?) 4. Homerus graecolatinus
5. Methodus medicamenta componendi Jacobi Sylvij 6. Metaposcopia italicae
7. Historia de Riti Hebraici vita
8. Pharmacopea pro Reipub(lica) Augustana (...) 9. Metaphysica Cornelij Martini
10. Raymundi Aloedarium(?) Maropostinum 11. Fuxij liber de Historia stripium
12. Baptistae consultationes Medicinales 13. Arist(ote)lis Rethorica
14. Arist(ote)lis moralia
15. Joannes Reuchlin de verbo mirifico
16. Amaci Lusitani Curation(es) medic(inae) centuriae duae 17. Laurentius poeta
18. Index rerum omnium in Aris(tote)le(!) contentarum 19. Ausorij opuscula varia
20. Pindari opera
21. Arist(ote)lis problemata 22. Francionalis Italicus
23. Hyppocratis aphorismi cum Galeni comment(ariis) 24. Practica medicinalis Facentini
25. Arist(ote)lis physica
26. Ques(tiones?) medicinalia D(omi)nici Bucij 27. Anthonij Musae Medicamenta cathartica 28. Summa doctrinae Christianae Petri Canisij
29. Francionalis Italicus
30. Novum Testamentum italicum 31. Ar(istote)lis Logica
32. Canticum Canticorum Hebraicum 33. Practica medicina Wekkeri
34. Joan(nis) Baptistae consultationes medicinae Mai lelőhelye: JATE KK MS 1603
KtF VI. 96.
1676. július 14. Kolozsvár
Adam Franck könyveinek jegyzéke, melyeket Stephanus Paulus, a Londonban időző tulajdonos javainak felügyelője halála után írtak össze
Regestrum Universale bonorum mobilium at immobilium Generosi Viri Domini Adami Franci apud eadem et sub custodia Pie defuncti Reverendi Domini Stephani Pauli conservatorum et reinventorum obque certa eiusdem debita in rationem Ecclesiae Unitarianae Claudiopolitanae, Per Reverendos, at Egregios Dominos Danielem Szentivanium, Plebanum Franciscum Pazmany, Joannem Ravium Stephanum Nagy Banyai et Martinum Rayner ad id Peragendos a memoratu Ecclesia transmissos, coadjuncto Eiusdem Andrea Crayczar Scriba fide eiusdem mediantem inventatorum ac ad fideles manus Egregii Petri Huszar alterius Curatoris dictae Ecclesiae assignatorum die 14. Mensis Julij, Anno 1676.
consignatam hoc ordine sequuntur Könyvek
In folio
(1) Thesaurus Lingvae sanctae opera Mercuriae ae. fl. 2 ö (2) Adagia Erasmi ae. fl. 1 ö
(3) Grotius in quatuor Voluminibus ae. fl. 3O ö (4) Dies Caniculares Majoli(?) ae. fl. 1 80 (5) Suarehij(!) Metaphysica ae. fl. 1 ö (6) Athenaeus et Camerarius ae. fl. – 40 (7) Theologorum graecolatini libri ae. fl. – 60 (8) Aristotelis omnia opera graecolatina ae. fl. 1.50 (9) Biblia graeca septuaginta Interpreta ae. fl. 2 ö (10) Biblia Castalionis ae. fl. 2 ö
(11) Maldonatus in quatuor Evangelistas ae. fl. 4 ö (12) Isocratis Orationes ae. fl. – 60
(13) Erasmus in Novum Testamentum ae. fl. 1.50 (14) Petrus Martyr in libros Samuelis ae. fl. 1.50 (15) Ecclesiasticae historiae ae. fl. – 90
(16) Bullingerus in Epistolas Paulinas ae. fl. – 50
(17) Andreas Phricius de reformanda Rei Publica ae. fl. 1 ö (18) Josephus Flavius historicus ae. fl. 2 ö
(19) Index in Sacra Biblia Tremellj ac Junij versionibus ae. fl. 1 ö (20) Ravanellus ae. fl. 5 ö
In minori folio (21) Concordantiae majores ae. fl. 1 ö
(22) Dictionarium Avenarij hebraicum ae. fl. – 50 (23) Capulae Lexicon graecum ae. fl. – 90 (24) Aristophani Comaediae ae. fl. – 24
In quarto (25) Volhelius
(26) Antidotum Dobraeum ae. fl. – 25 (27) Bisterfeldius contra Crellium ae. fl. 1 50 (28) Vorstius de Deo ae. fl. 1 ö
(29) Prelectiones Socini etc. ae. fl. – 80
(30) Volhelij responsio ad dodum(?) Gorckium Smiglerij ae. fl. – 80 (31) Vorstij amica duplicatio ae. fl. 1 60
(32) Ostoradus contra Tradelium germanice. ae. fl. – 30 (33) Jacobi Martini Loci Theologici ae. fl. – 40
(34) Confessio Pastorum Remonstrantium ae. fl. – 80 (35) Memoria Bergeriana ae. fl. – 25
(36) Mapphaeus de rebus Iudaeorum ae. fl. – 6 (37) Smaltius contra Smigletium ae. fl. – 80
(38) Manuscriptae animadversiones in Philosophiam ae. fl. – 15 (39) Smaltius de divinitate Christi ae. fl. – 28
(40) Acta Synodi Dodracena ae. fl. 1.50 (41) Dictionarium quadralinguarum ae. fl. – 50 (42) Biblia Vulgata versione ae. fl. – 80
In octavo (43) Crellius de Uno Deo Patre ae. fl. 1 ö (44) Lectiones Sacrae etc. ae. fl. – 45 (45) Grammatica Avenarij ae. fl. – 25 (46) Machiavelli Princeps ae. fl. – 25
(47) Socinus in 5 priora capita Joannis ae. fl. – 60 (48) Thesaurus contexendarum epistolarum ae. fl. – 6 (49) Bellarmini operum tomi 4 in sex voluminibus ae. fl. 4 ö (50) Dialectica Fonsecae ae. fl. – 12
(51) Jacobi Martini Metaphysica ae. fl. – 70
(52) Opera Homeri in duobus Voluminibus ae. fl. – 60 (53) Petavij rationes temporum ae. fl. – 80
(54) Crellij commentarius in epistolas ad hebraeos ae. fl. 1 ö (55) Socinus contra Wierium(?) ae. fl. – 60
(56) Becani manuale controversianum ae. fl. – 60 (57) Corneliae Martini metaphysica ae. fl. – 25 (58) Socini Epistolae ae. fl. – 80
(59) Socinus in initium Matthaei etc (60) Crellius ad Galatas ae. fl. – 50 (61) Scaliger de causis linguae ae. fl. – 25 (62) Petri Martiri hebraea grammatica ae. fl. – 25 (63) Sulpitij Sacra Historia ae. fl. – 60
(64) Defensio de ecclesia ae. fl. – 15
(65) Socini institutio Christianae Religionis ae. fl. – 30 (66) Sleidanus de statu Religionis ae. fl. – 80
(67) Magyri Phisiologia ae. fl. 1 ö
(68) Magyri commentarius in Ethicas Aristotelis ae. fl. – 40 (69) Ursini Arithmetica ae. fl. – 12
(70) Hebraea Grammatica Buxdorfii ae. fl. – 30 (71) Crellius in initium Matthaei ae fl. – 40 (72) Apophthegmata Erasmi ae. fl. – 25
(73) Ostorodi Institutiones Germanice ae. fl. – 30 (74) Ethica Conradi Horadi(?) ae. fl. – 20
(75) Volckelij dissolutio nodi Gordj ae. fl. – 30 (76) Biblia Tremellij ae. fl. 1 25
(77) Socinus de Sacra Scriptura ae. fl. – 15 (78) Ciceronis opera tomus secundus ae. fl. – 25 (79) Rhenij(?) defensio Syllogis(?) ae. fl. – 6 (80) Orationum Ciceronis opus ae. fl. – 6
(81) Clenardi institutiones grecae(!) linguae ae. fl. – 20 (82) Josephi Langij Mathematica ae. fl. – 12
(83) Cypriani Rhetorica ae. fl. – 24 (84) Cochenij(?) p(...) Dialecticae fl. – 9
(85) Novum Testamentum latino graecum ae. fl. – 30 (86) Ciceronis opera Philosophica ae. fl. – 15
(87) Socini Elenchi Sophistici ae. fl. – 12 (88) Methodus Medicinae ae. fl. – 16
(89) Ostorodus(?) alia Alumias(?) ae. fl. – 30 (90) Smalcius(?) Germanica lingva ae. fl. – 45 (91) Crellius de Spiritu Sancto ae. fl. 2 ö (92) Timpi(?) Dor(...)mi (...) S(...)ae. fl. – 45 (93) Via ad palam Ecclesiasticam ae fl. – 30
(94) Terentius cum notis Pa(...)oli ae. fl. – 25 (95) Hermogenes de Rhetorica ae. fl. – 6 (96) Janua linguae germanico latina fl. – 60 (97) Sophoclis Trageodicae ae. fl. – 15
In duodecimo (98) Novum Testamentum graecum ae. fl. – 80
(99) Livij historiarum libri ex (...) henisioma(?) ae. fl. – 50 (100) Aliud opus ejusdem ae. fl. – 50
(101) Ambrosius Lobvasser ae. fl. – 30
(102) Aliud opus ejusdem in tribus voluminibus ae. fl. – 30 (103) Buxdorfii hebraicum Lexicon ae. fl. 1 ö
(104) Eiusdem Synagoga Iudaeorum ae. fl. – 40 In decimosexto (105) Catullus
(106) Tibullus ae. fl. – 15 Egy könyvekhez való téka
Szentiványi M. Daniel, Szörös János, Rainer Marton, Andreas Krayczar correcta per eosdem
Mai lelőhelye: JATE KK MS 1601
KtF III. 32. helytelenül id. Adam Franck halála évéhez (1642) datáltan.
1677-1689
Feljegyzések az unitárius templom könyvtárából való kölcsönzésekről.
Jeoveditsi András Uramnal vad(nak) Eccl(esiana)k keonyvei
1. Grotij Annotationes in V(eterem) et N(ovum) Testamentum in folio 2. Opera omnia Plutarchi latine in folio
3. Ravanelli Bibliotheca Sacra in folio 4. Area Noe in folio
5. Zanchius de tribus Elohim in folio
(Más kéz:) „Anno 1689. Ezek a konyvek mind be hozattanak az tekaban az töb konyvek kozot vadnak.”
(A következő oldalon:) Anno 1686. Mens(is) septembri Gramm(aticae) Graec(ae) Inst(itutiones) Rhenij Majores in 8vo Rectori Torden(si) D(omino(?) (...) Keopeczi tradidi uten(dum) Magamé ez
Item Inst(itutiones) Gram(maticae) Graecae Clenardj in 8vo Paulo Karácsonfauio studioso Tordensi. Ez Ecclesiáé.
Paulus Bedeo. Anno 1680. die 7. Julij Accepi Baptistae Portae Magia Natural(is), Vorstium(?) de attributis Dej.
Anno 1685 Die 26 Septembris Ego Johannes Sirmeus fateor me ex Ecclesiastica Bibliotheca ad utendum accepisse ante aliquot annos Commentar(ia) Grotij in Epistolas Paulinas in folio, item Ethicam Christianam Crellij in quarto; paratus restituere quando commodum erit
Anno 1687. die 27 Martij Jo Janos ur(am) vitte ki ad usum Dauid Ferencz Magyar p(rae)dikatioit in folio minori. Jo Janos m(anu) p(ropria)
Gerőffi György Uramnál vadnak
1. Analecta rerum et antiquitatum Hungaricarum in 8vo dedicata Kovacsoczkio 2. Herodianus(?)
En Johannes Kökösi vallom hogy Anno 1685 Husvet utan valo csotortokon levaltam Tiszteletes Püspök Uramtol Sz(ent)ivani N(emze)tes(?) Daniel Uramtol huszon ot forintot edgy pensz heljan edgy Zalaghba vetett ezust aranyas türkeses es gyöngős parta őre, T(iszteletes) Magyarosi Istvan Aranyas Szeki Esperess Uramnak fen megh irt Puspok Uramhoz valo irasa szerent, ugy mint Az melly Esperess Uramnal van is most az a Parta ott, de be kell adatni Püspök Uramnak, mivel ram nezve(?) Zalagh leven azon hogy – kigyelmenel legyen inkab hogy sem (...) hattam itt ez Sub Scriptiommal
Anno 1677 die 12 Ap(ri)lis Ego Georgius Sz(ent) Abrami accepi utendum ex Bibliotheca Ecclesiae Unitar(iorum) Claudiop(olitanum) a Rev(erendo) Plebano libros sequentes
1. Enyedinum latine in 4to
2. Crellium de Uno Deo Patre in 8vo. reddidit, sed Ecclesia concessit Danieli Tegzeo Arkosio
3. Ecclesiasticas historias Eusebij una cum alijs in folio 4. Natalem comitem in 8vo
5. Paraphrases Erasmi in aliquot Epistolas Pauli in 8vo 6. Dialecticam Titelmanni in 8vo
7. Goescalci observationes latini sermones 8vo 8. Decimatorem in 8vo
9. Metamorphosin Ovidij in 8vo
Quos Deo volente exacto anno recipio me bona fide iterum Ecclesiae praedictae, si jussus fa(teor?), restituere.
Anno 1680. die 25 Febr(uarii) D(omino) Ladislao Arkosi Cantori Claudio-politano Nationis Ungar(orum) tradidi uten(dum)
(1.) Wolhelium(?)
(2.) Biblia Hungarica Kaldiana (3.) Conciones Enyedini
Item Spectabili ac Generoso D(omi)no Georgio Gyereofio Heliodorum Graece et Latine
Keopecio Rectori Thoroczkiano Socinum de Seruatore Anno 1680. 22 Febr(uarii) Accepi ad usum ex S(... ...) (1.) Franciscum Petrarcham in fol.
(2.) Johannem Baptistam in fol.
(3.) Eusebium in fol.
(4.) Rivandri(?) Promptuarium in fol. Germanice (5.) Hondorfi(?) Promptuarium in fol. Germanice (6.) Tirocinium Chimicum Bullingeri in 8ctavo (7.) Quaestiones medic(inae) Conradi in 8ctavo (8.) Promptuarium Stapletonis in 8ctavo (9.) Calvini Institutiones
(10.) Practica Medicinae in 16to
Andreas Jövedetsi R. S. m(anu) propria (1.) Item Ovidium cum commentario Micilli in fol
(2.) Nucleum Coppensteinij in 4to
(3.) Contra Valentinum Gentilem scripta in 4to (4.) Marci Hieronymi Poemata una cum (5.) Palingenio in 12mo
Paulus Colosvarj m(anu) P(ro)pria
Martini Rulandi Emp(iria?) et Hist(oria) curat 8.
Homeri Ilias Rutenus(?), Amatus in 12
Samuel Benkö Commentarius in Epist(olas) Ciceronis in fol
Item in Officia in fol
Thesaurus L. S(ancti) Pagnini in 8.
Paraphrasis Erasmi in Epist(olam) ad Romanos in 8.
Lexicon Graecolat(inum) in fol.
(...) Uramnal Anno 1685 die ult(ima) April(is) tradidi uten(dum) libros Eccl(esiae) Michaeli Makai Rectori Kissarosiensi
1. Adagia Erasmi in 8vo
2. Joannis Rhenij Defensio Grammaticulis in 8vo Mai lelőhelye: JATE KK MS 1603
KtF III. 72, 75, 76, 94.