Néhány megjegyzés a Könyvtári és Informatikai Kamaráról megtekintése

Futa/a Tiboré számunkban megjeleni cikkének (p. 3 2 9 - 333.) kéziratát hozzászólás végett elküldtük a Könyvtéri és Informatikai Kamara, valamint a Magyar Könyvtárosok Egyesülete elnökének és a Könyvtártu­

dományi és Módszertani Központ igazgatójának.

Horváth Tibor, az egyesület elnöke jelezte, hogy mivel egyetért a cikkel, nem szól hozzá. A másik két reflexiót az alábbiakban közöljük.

Ezzel azonban nem kívánjuk lezárni a vitát, várjuk olvasóink észrevételeit, véleményét. Mindannyiunk ügyéről lévén szó. bizunk abban, hogy közösen alakithatjuk önkormányzatunk, önszerveződésünk ügyéi, végső soron a magyar könyvtárügyet - A szerk.

Néhány megjegyzés a Könyvtári és Informatikai Kamaráról

M e g k ö s z ö n v e F u t a l a T i b o r n a k a s z a k m a i ö n k o r ­ m á n y z a t h e l y z e t e é s j ö v ő j e i r á n t i a g g ó d á s á t , m é l y s é ­ g e s e n e g y e t é r t e k az " ö n k o r m á n y z a t r a e s z m é l é s " k i t é ­ t e l l e l , é s m a g a m is ú g y v é l e m , s ü r g ő s e n m e g k e l l t e r e m t e n i a v a l ó d i - i m m á r o n f e l é b r e d t - s z a k m a i ö n k o r m á n y z a t m ű k ö d é s é n e k l e l t é t e l e i t . M i v e l az e l m ú l t i d ő s z a k b a n s o k e l ő r e l é p é s t ö r t é n t e n n e k é r d e k é b e n , e l ő f o r d u l h a t , h o g y m i r e e s o r o k m e g j e l e n ­ n e k , m á r m ű k ö d ő k é p e s s z a k m a i ö n k o r m á n y z a t r ó l b e s z é l h e t ü n k . V a g y n a g y o n o p t i m i s t a v a g y o k ?

S z e r e t n é m v i s z o n t h a t á r o z o t t a n l e s z ö g e z n i , h o g y a K ö n y v t á r i é s I n f o r m a t i k a i K a m a r a ( K I K ) n e m a

" k a m a r a - d i v a t " e g y i k " p r o d u k t u m a k é n t " , h a n e m az i n t é z m é n y e k v e z e t ő i á l t a l m e g f o g a l m a z o t t ö n i g a z ­ g a t á s i i g é n y , az i n t é z m é n y i é r d e k v é d e l e m , é r d e k k é p ­ v i s e l e t m e g ú j u l t f o r m á j á n a k s z ü k s é g e s s é g e a l a p j á n a l a k u l t m e g .

A K I K a l a p s z a b á l y á v a l k a p c s o l a t o s k é r d é s e k r e a v á l a s z a i n k é k ö v e t k e z ő k ;

1. Nem z a v a r / a - e a KIK-et, hogy a könyvtárak és infor­

matikai intézmények túlnyomó része nem önálló intézmény? A külvilág megérti-e ?

Az i n t é z m é n y i ö n á l l ó s á g h i á n y a e l s ő s o r b a n a z i n t é z m é n y e k n a p i é l e t é t k ö n n y í t i v a g y n e h e z í t i , n e m k a m a r a i t a g s á g u k a t . H a a k a m a r a i r é s z v é t e l t a k a d á l y o z z a a z ö n á l l ó s á g h i á n y a , a k k o r t e r m é s z e ­ t e s e n a K a m a r a m e g k e r e s i az a k a d á l y o k e l h á r í t á ­ s á n a k m ó d j á t . E g y e l ő r e ez e d d i g n e m o k o z o t t g o n d o t .

2. Mi van akkor, ha a magánszféra valamelyik könyv­

tára tényleg társadalmi érdekeket sért?

A K a m a r a n e m h a t ó s á g , n e m s z a n k c i o n á l h a t , d e f e l l é p h e t a s z a k m a i é r d e k e k e t f i g y e l e m b e n e m v e v ő , v a g y n e m k o r r e k t m a g a t a r t á s s a l s z e m b e n , é s k e z d e m é n y e z h e t i az I n t é z k e d é s r e J o g o s u l t s z e r ­ v e z e t e k e l j á r á s á t . I g é n y b e v e h e t i a n y i l v á n o s s á g e s z k ö z é t .

3. Mit csinál a KIK, ha nem tagkönyvtárral gyűlik meg a tagintézmény baja?

A K a m a r a e g y e z t e t é s i k ö t e l e z e t t s é g e t v á l l a l t a v i t á s ü g y e k r e n d e z é s e é r d e k é b e n , e z t n e m t a g i n t é z m é n y e k k ö z ö t t Is e l l á t h a t j a . E h h e z kell a n e m t a g n y i l a t k o z a t a , h o g y e l f o g a d j a e g y e z t e t ő s z e r v e z e t e k n e k . H a n e m f o g a d j a e l , a k k o r is é l h e t s a j á t o s e s z k ö z e i v e l t a g j á n a k é r d e k e i v é d e l m é b e n . 4 . A KIK miért nem vállalkozik a könyvtárak és könyv­

tárosaik közötti érdekellentét kiküszöbölésére ?

5. A KIK mint munkaadói oldat nem kerülhet-e érdek­

ellentétbe országos, regionális és települési szin­

ten a munka váltalói oldallal?

341

Az "altéra pars"

A K a m a r a t e v é k e n y s é g e - m i n t m á r e m l í t e t t e m -¬

e d d i g az i n t é z m é n y i é r d e k v é d e l e m és é r d e k k é p v i ­ s e l e t o r s z á g o s , i l l e t v e m e g y e i s z i n t j é n n e m j u t o t t túl e g y e l ő r e . így é r d e k - ö s s z e ü t k ö z é s a m u n k a v á l ­ lalói o l d a l l a l n e m m e r ü l h e t f ö l . E l m é l e t b e n f e l ­ m e r ü l h e t az é r d e k - ö s s z e ü t k ö z é s , n y i l v á n v a l ó a n e g y e z t e t é s i e l j á r á s s a l l e s z ( e l o l d h a t ó , h i s z e n c s a k a k o n s z e n z u s m e g t e r e m t é s e v e z e t h e t e l ő r e , f i g y e ­ l e m b e v é v e a s z a k m a e g y s é g e s f e l l é p é s é r e i r á n y u l ó k ö z ö s é r d e k e t .

6. A jelenlegi 150-es létszámát meddig kívánja bővíteni ahhoz a KIK, hogy reprezentatív képviselet helyzetében érezze magát?

A K I K a t a g o k s z á n d é k a s z e r i n t az i n t é z m é n y i k é p ­ v i s e l e t t é m á i b a n a k é p v i s e l e t r e f e l h a t a l m a z á s s a l

bír. A K a m a r a t a g j a i n a k s z á m á t a z o k n a k az i n t é z ­ m é n y e k n e k s z á m a h a t á r o z z a m e g , a m e l y e k m a g u k is t e n n i a k a r n a k v a l a m i t é r d e k e i k v é d e l m é b e n . 7. Milyen jogosítványokat akar adni a tagozatainak?

A K a m a r a t a g j a i a j o g a i k a t t a g o z a t i ü l é s e k e n , i l ­ l e t v e k ö z g y ű l é s e n is g y a k o r o l h a t j á k , így a t a g o z a ­ tok j o g k ö r é t c s a k a k ö z g y ű l é s i h a t á s k ö r é s a t ö b b i t a g o z a t j o g a k o r l á t o z h a t j a .

A K a m a r a i d é z e t t i d e i g l e n e s j o g s z a b á l y á t az 19 9 1 . á p r i l i s i k ö z g y ű l é s e n e l f o g a d o t t a l a p s z a b á l y v á l t o t t a f e l .

Z a l a i n é K o v á c s É v a ( K ö n y v t á r i é s I n f o r m a t i k a i K a m a r a )

Szimuláljunk önkormányzatot?

Gondolattársítás Futala Tibor írásához

A p o l g á r i d e m o k r á c i á b a n a s z a b a d s z e r v e z ő d é s és t á r s u l á s é p í t é s a k i s e b b - n a g y o b b c s o p o r t o k é r d e k é r ­ v é n y e s í t é s é n e k o p t i m á l i s m o z g á s t e r e t k í n á l . M i n é l p o l g á r i b b d e m o k r á c i á t v á l a s z t u n k p é l d á n a k , a n n á l e r e d m é n y e s e b b n e k l á t s z i k a s z a b a d s z e r v e z ő d é s a n a g y o b b , a k á r t á r s a d a l m i j e l e n t ő s é g ű c é l o k s z e m ­ p o n t j á b ó l i s . A s z a k i r o d a l m a t h a s z n á l ó k ö n y v t á r o s v i g y á z ó s z e m é t a z o k r a a p o l g á r i d e m o k r á c i á k r a veti p é l d a u t á n k u t a t v a , a m e l y e k b e n a c i v i l s z e r v e z e t e k i m p o n á l ó b e f o l y á s r a t e t t e k s z e r t m a g á n a k az á l l a m i s z e r e p k ö r n e k a k ü l ö n f é l e s z e g m e n t j e i b e n is. E c i v i l s z e r v e z e t e k k ö z ö t t t a l á l j a a k ö n y v t á r i e g y e s ü l e t e k e t é s s z ö v e t s é g e k e t , a m e l y e k m i n d e n t m e g t e s z n e k , a m i t k e l l a k o o r d i n á l t m ű k ö d é s h e z ós a j ó k ö z é r z e t ­ h e z . T a g j a i k e g y é n e k é s i n t é z m é n y e k , c é l j u k á l t a l á ­ b a n a k ö n y v t á r b a n m e g t e s t e s ü l t s a j á t o s t á r s a d a l m i i g é n y e k é s s z ü k s é g l e t e k p r o g r a m m á f e j l e s z t é s e és é r v é n y e s ü l é s é n e k e l ő m o z d í t á s a a p ó n z e l o s z t ó és d ö n t é s h o z ó f ó r u m o k o n . V o l t a k é p p e n m e g m o n d j á k a k o r m á n y z a t i s z e r v e k n e k , h o g y a n k e l l i r á n y í t a n i s z a k ­ s z e r ű e n .

E m l é k e z e t ü n k b e n k e l l a z o n b a n t a r t a n i , h o g y a c i v i l s z e r v e z e t e k ö n k o r m á n y z a t i f u n k c i ó i é s az e z e k ­ hez v a l ó k o n d í c i ó k e g y a l k o t m á n y j o g i l a g s t a b i l a l a p o ­ k o n z a j l ó p o l i t i k a , t ö r t é n e t i f o l y a m a t e r e d m é n y e k é n t f e j l ő d t e k o l y a n n á , a m i l y e n n é ; f e l t ű n ő r o k o n s á g o t m u t a t v á n m á s s z a k m a i s z e r v e z e t e k k e l é s t ö m ö r ü l é ­ s e k k e l , s z a b a d t á r s u l á s o k k a l , v a g y k a m a r a s z e r ü é r d e k é r v é n y e s í t é s i f o r m á k k a l . E z e k is v a l a m e n n y i e n p r o g r a m j u k b a i l l e s z t i k t a g j a i k s z a k m a i - t á r s a d a l m i b i z t o n s á g á t , i n t e l l e k t u á l i s f e j l ő d é s é t , a m e s t e r s é g b e l i ö s s z e t a r t o z á s t u d a t e r ő s í t é s é t é s e g y é b k ö z é r z e t j a v í t ó t ö r e k v é s e k e t . Így a k ö n y v t á r o s o k is a s a j á t s z e r v e z e ­ t e i k e t o l y a n k ö r n y e z e t i - m o n d h a t n i : s z o c i á l k l i m a - t i k u s a n k e d v e z ő - v i s z o n y o k k ö z ö t t h o z t á k l é t r e , a m e l y e k az ö n k o r m á n y z ó t á r s a d a l o m e s z m é n y e f e l é t e l j e s e g é s z é b e n n y i t o t t a k .

A p o l g á r i d e m o k r á c i á n a k v a n n a k a z o n b a n a l a c s o ­ n y a b b f o k o z a t i t í p u s a i is - m á r a m i a p o l g á r i ö n s z e r ­ v e z ő d é s j e l l e m z ő v é v á l á s á t i l l e t i . N e m k e l l t ú l m e s s z i ­ r e m e n n i p é l d á é r t , c s a k G ö r ö g o r s z á g i g , d e a M e d i t e r - r a n e u m b a n n y u g a t a b b r a s e m v á l t u r a l k o d ó v á az a n ­ g o l s z á s z m o d e l l . A z t j e l e n t i ez, h o g y a v á l a s z t á s o k k a l v á l t o z ó h a t a l m i c s o p o r t o k m é g a v i s z o n y l a g k i s e b b - úgy é r t e m , h o g y p o l i t i k a i l a g k e v é s b é k é n y e s - ü g y e k b e n is s z i v e s e b b e n t á m a s z k o d n a k i n t é z ­ m é n y e k r e , m i n t s z a b a d t á r s u l á s o k r a , a v á l t o z á s o k k ö z e p e t t e az i n t é z m é n y e k b e n - az e g y h á z t ó l a t ö r t é ­ n e l m i m ú l t ú a l a p í t v á n y o k o n át a g y ű j t e m é n y i i n t é z ­ m é n y e k i g - l á t j á k a f o l y t o n o s s á g g a r a n c i á j á t . A c i v i l s z e r v e z e t e k e z e k b e n az o r s z á g o k b a n f e l t ű n ő e n i n t é z ­ m é n y h e z k ö t ö t t e k , k i v é v e t e r m é s z e t e s e n a k ü l ö n f é l e k u l t u r á l i s , s p o r t - é s h o b b i e g y l e t e k e t .

F o n t o s , h o g y e z e k a m e g á l l a p í t á s o k , h a m é g o l y f u t ­ t á b a n is, d e s z e m e l é v e t í t ő d j e n e k , m i e l ő t t e g y é r t e l ­ m ű e n k i n y i l v á n í t a n á m , h o g y ő s z i n t e h í v e v a g y o k e g y ö n k o r m á n y z a t i s z e l l e m ű , a t á r s a d a l o m m a l e g y ü t t f e j l ő d ő ö n k o r m á n y z ó k ö n y v t á r o s s á g n a k . A k ö n y v ­ t á r o s s á g v i s e l k e d é s é n e k a z o n b a n a j á n l a t o s ö s s z ­ h a n g b a n m a r a d n i a a k ö r n y e z e t é v e l , h o g y l é p é s r ő l l é p é s r e k i a l k u d h a s s a a k o r s z e r ű s ö d é s h e z s z ü k s é g e s e s z k ö z ö k e t és e l h a t á r o z á s o k a t . A k ö n y v t á r m i n d e n f ő t í p u s á b a n f ü g g ő i n t é z m é n y , e g y e d ü l i k i v é t e l t a l a ­ k ó h e l y i k ö n y v t á r a k c s o p o r t j a k é p e z , m i n t t u d j u k , ö r ö k ö s v e s z é l y b e n , h o g y i l y e n - o l y a n i n t e g r á c i ó v a g y a G A M E S Z f ü g g ő s é g é b e k e r ü l .

Az ö n k o r m á n y z ó k ö n y v t á r é s a s z a k i r o d a l m i e l l á t á s ü g y e e z é r t n e m e g y e s ü l e t i d e k l a r á c i ó k é r d é s e , h a n e m a l k u t á r g y a . A l k u b e f e l é é s k i f e l é . A l k u e g y m á s s a l , e s z e m e c s e r é k , k ö t ö t t é s k ö t e t l e n d i s k u r z u s o k , m i n é l k e v e s e b b g ö r c c s e l , m i n é l t ö b b h u m o r r a l . N o j a ! A l k u m á s o k k a l , a k á r e l l e n é r d e k ű e k - k e l is, h o g y b i z o n y o s r é s z l e t e k b e n e g y ü t t l e h e s s e n f ö l l é p n i . Így é s e n n y i b e n é r d e k e s az a k u l t u r á l i s

342