i~.~~i~.~Mli~
.'il SYNOPSIS . ~
~P HI LO S O P HIAEm~
. ~IN PRIVAI'VM MEMORIAE~
.
~
SVBSIDIV'M THE5IBVSn;
VBLVT APHO::o ;). ~ propofita in.A~adeJ:lliaArgentinenfi: '.
, . ~
~w Prxfide . " ~~~
'~~IOANNE
LVDOVICOHAVVEN-'~
f$j~
reurcfo,Medicin~
&PhiloföphireDoétore~~
~~
atque Profdfore.~~
f}t~ .~~
~h~ RtJíondéntu
6'
tÁllthfJr~ ~$j
I o A N N" E. " cZ I o .V N G' A R O,'m~
~~ 'Hiteftudiaadolefcentíamaltmt~fenec1tite~ oblec1ant, feeundtU res or~ ~
. ~~ n(ln~,,,,duel'jisperfttglttmat'hfilatt~mp!lfbent,~eleétant dom~, (~
~~ tlon ti11per':!Jntfons. pernoétant nobiflum, peregrmantur, ruftl- ~l~~.bA
~4 can:ur: in quibm traétdndu, humanum eft,candí4e leélor.honejfos ~~
~ . """". bmmlmiaproJ'iqui. non reprehmfione. ~
~
ARGENTORATIM~
~~
Excudeb.. Antonius Bertr.mus.~
.~
' M. D. X Cr. . ' ~W . . ~~®~~@®5rffi~~~~~~ ~@~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~.
/
':7
~~~m~~~~~~~~~~~
&~01W~~~~~~~~~~~
~~I L L V S T RI E T~
~ M A G N I F I C O D O M I N O ~ Dr ~~
~~
WOLPHANGO KOVACZIOCZIO~~
~
_RegniTranfyluani~CancelIarioatque ~~
~ S
enatori fapientifiimo.~~
ffl~ - \~~
~~ HOC SVBSIDIVM WAE MEMORIAE
@je)
~~~' fi.ue Synopfim \~1,ilo:~phia:1 qua:non im- ~~
~~~ . memo dId porc:íl ~~
I ~ IVVENTVTIS NVTRICVLA, ~~
~
SENECTVTIS SOLATIVM,~~
m~ pR oSP E R.It FoR T V
N.re.
D B C V S~· ~~(9~ CALAMITAT VM PERFVGIVM» ~~
t~ PABVLVM INGBNIORVM:It ~~J
~~ PARENS ARTIVM~ ~~
~~ M A G I S T R A ,H,ON E S T A T I S7 ~~
~ PEDISSEQ.VA RELIGIONIS: ~~.
m~ ~~
~~) IN @j~
fC.~3' p E R P E T .. O B S E R V A N T I AE ~:~
monüncntum. ""~Q
~m ~~
~~ lO(lNNES DECZlrs. . ~~
~~ . . ~ . D. D. ~~
~~.·~~~~~~~m~~~~~~~~
-&:~~~~~~~~~~~&}:Ji~~~~~~
/
L
':~~.',POD Hippolr4tts ajfiriJdL MedicifIl' :IID1Jill-_
'::".i7~ .~&tJ/1JW1UPfrr pC/teJj tlúld ~ti1Z'" phllofophú M-
.::ii!!Jt-;l..
cOIIJ'nt)d4Ti'fJIIOdviddictt rIT A s IT B R E,r/s:
sCIENTIA LONGA: OCCASfO, PRdECEPS: EX/'EEIMENTYif,{ PERiCFLO-
SYM: IYD/ClFM DENlj2J'E DIFFleILE.
z. :!2..uaproptcrv/HllMrll 'lM,lIliJfim41'J'J philofophú do- OrinamperllmuÍJqUibu/Jamthejlbus
ér
"phori/rJ"Jl5 lompre. . . heTIIam .pro/ttbjiiia'f1JemorÍ4 (eMperobout/oshabtrt. . .l. pbilo>·ophitligt/ur.efieoq:TlitlorerumdJllinantm
&
hu- Defintt"manaT/N:)eilu/arti,mkqU:'bJ-úht!cOYJt}nen'tllr. PZ~lo.fO.
- 4. Hic.ari/emínúÍlwtlbilÍ4(apteTltl.e thej4tirUJcompar4-pu•• ·
tTJY OrgaJ'Jo Logtetf!, qtl.e'!,eneratiter 'Lfarpal4 cöpltc1l/uram~ Gr mil. ~ bít;I/i,oprlmiemüT/empure
&
lmenda/e!oquendi,qtl<tGr4m- t~:~ma/icajittlli/tratura dicitttr:deilJderationemrlt7ed~!flrell' Di4!eéti. ~
lit, qu.tDIALECT/CAn011JÍ!Jatur:t'lmdeni9sdol1rinamco~ Cll.
piose
or;:;ateídicmdi qu.!l10mineRhetoricts fiueO R.d TOrRhetor;c~.J(./A E F AC J?L T AT/ Sin(ignitllr.
5. phifofophia diuiditarinTbtorctic4111jitltcontemp!,ati1 h .
. C - . 1 ' . . ' l: d T eor,etl.
Ium,cútlt6jlnt!ehven/tU at']r CO{!l1ttto,Qu.t9r comprena; ti
/rtb fe M4thematicam , p/;J(i(/4~ & M.etaphyfica]1J:
&
in . C4.fR.1t:7"l
c:
A M (illeac7it{d,lfl,CUiU4/ilJlJpr4tereogl1itionemPralli&4.tfl
'p/a "aio,
'JIUi:!atJtudine/tt4compfelit/urEth,ca,Po!iti~''''!'t
&tZ'conomicamlde qtubus ofNnjbll4 deinceps via ac ratio~"' dJ"ndHlR eff. ~
it
R I M A P ARS P HIt O SO P HIAE' T H E O, rctka,com prehendens,Mathematicam)Phyficam,.&Metaphyficam.
tMA T H E M A T I C A.
Dc)1nitio 6. UWathematica eH/Cimtia conumplatiu4qu~ex certil 1r!ttthemaprincipys qtJodam0t:{o nobiflum na/ú quantitatem continua", tIeLt.
&
di(cretam rr.mm natur4/ium certa methodo inquirit.Diuifio. . 7. EiUl par/u{im!dUtl,~qnarump!ior eonjidera/ fO;r~fiNt .!epara/44 materia:altera tra fiatrUSRl~fiue ea, qtltl4(010jn.
tel/célu, niji.!en/iJum accedat-auxilium,inuUigi non po.Jlllnt.
s.
NOH1", ve! peT/inent.ad qtJantitatem difcretam, quam Ixp/icat Arithme/ica&
úUupc" Theorica: velpertinmtaá fJuantitatem C9mim/am,quam lxpliclZt Geomen·ia.Arithme.· 9· Arithmetica theoric4cliJtientia, qllot explica; proprici tica theo-tatesnumerorum vel[ecundum
fi,
velfteuMlum trts dimen·rifd. jionumjjeciu,vt!deni~[ecundum habitudjnemada/jo~nu- meros.
MU.fictZ 10. UUufica theorie4 eflflienti~, qutl ftrt#atur natur,"
theorica. numerorumftcfJndum inferualltl.
&
{o11OSconjideratorum. . Geome- 11. Geometria eHjéientia confiderans&
expli&4fJS magni- trilZ. tudines,(igurlU,&
terminos, quibiH jigurtl&
mag"!1tudineJ inc/udll13/lir, eorumiI l'ationes, pajJionespropriM,6"
varias pofi/moPArtes.Ge. -IZ. Parlesei'g~ffintdliit,q1!Arumprimadicitur\'lITI'l'Jw",,~
tmetrt~. e~6)et~,qu" exp/icat ftgurlU
&
magniJudinet planIU: aluriJ~f~r.vl-'ifí!t,'lilit cDrporelU exponit. - '
13. AI~f~ fiue fen/ibilia confiderat, Mechanica, Optica, Geodefia, Cllnonictl.fiueH"rmo~íc4,Logiflic" at9fAflronomiA.
M.echam- 14. c.J'y[echa,,!ic4 efl ars, fJU.t ex cerlú ex/ruaaprincipiM (d. dOGet rationemfabricand4rum machinarum
&
@'1DjI."T(JI)V.Opticege, 15. Optieegeneraliufl/CitIitI. , 'lUtI tradit naturam
&
pro-"irali4~ itgj(mernradiQrHm'l/i!HI,lumifiÍf,~QI()rHm
r!J'
flrmll,um, 4&_ - dQ&tI
do cel de rerom omnium figur4,/itft;r1JAgrJitlldi»e)numL!ro)mo~
. tlhquiett
ér
dijlantia reélt iJtdiclire.ló. Huta! tresjúntl}ecies vide/icet OPTlC.4 SPEClA- opticaJPe L1Squ~inquirit decettionum vi/uiaccidentium?!lrQpter Ion-úalu. .
gioremdi!lantúm,C4ti(tU:C ATOPTRICdqu~fcrutaturt'au-catopt~t:
.fll4de&tpttonum propter radiorum ;ní!rxionem
&
reft4ét'~0- ~~fPeCt4?nema"ide1Jtirlm:&deni9r~KIOrPAf1}IK.Hqu" docetim,t'
u; .
• Jb .
&
..J;n· Mtogra.gmes rerum quantum~1 et mnumerlU propterU':J.anttam pbica.
il1formes, detineare ,'litdtiudic"ri pof?i?'Jt: .
17. Geodefia enqu~docet perticil,perpendiculM
IUit
reélM G d,t:/, . .r, . . . . ' _ () . eo f.Jltt.
meM qUtl.JcU1J9; terrtI, reglOJ1um,o agrorum arelUItt~ atta metiri.
. IS. LogiJlica /iu Arjtbmetica praE/ica ejt qU4exnaturlZU:gijliCA.
&
propriettltibl# numerorum expticatM&
demonflratM tr4- ditregu/MADDE NDI, SYlJ.DrCENDI, MPLTJPLI.CANDI, ET D fY!DENDI, '&diuiditurinvufg.arem,
;nhO}'lsu,';"ti«K.ov1e(cIl~l',
&
in colfimftu Algebram.Ip. Canonica, /iue harmonica,fiue Mu(iclt praeticIt eII,qu4 CanonicA.
eonfider4t conce»tuum
&
barmoni4rum &onuenientl4m&
-proportionem, eamth adiudicium aurium accomodat fiue iI/ud ]iat choY4/i ( vt loquuntur) (iue figurali, fiue deni~ cantu in- Jlrumentali.
20. AfJronomi4eHfilmtia de 1I4tllY4
&
ajJeilioniblll Ctz!i Aj/ron"~/91 flell4rllTII. . . mia.
~I. Eilldpartes{tlNtAI07i{tK.~,M~"A(J)rOd'K.07l'1K."J?/rV~v,M.
. , if.
Dioptic4eJ1qll~certú injlrumentú Geometricú firu- Dtopmlt.ta/llrJi/11m
&
difJanti4m Iljlrorum. .21. úUeleorofiopic4 efl qutt certú organy inquirit diffi- Met.eoro- ,.tntiMelelltltjonum polarium.., fle!/arumj; fipra borizontem ftoptca.
exa/ttltioms
&
Abborizonte diflantitU.24. Gnomonica
ell
qH~examinat bgrarHexvmbriJinfiio- Gnomoni.teri&ÍI áiftriminaperf,l1Qm'mem~ Cit.
A I slIbiel
Stetla 'lllid.
25. SufJitllum 41rollomitltHurltIm4Iir/lel/~.
2.6. SteI/a eft denftor orbi4 fui pars globo[a, /ucid4, fJuriJli- fJia ac fimplictfúm4., Affixa{uo orbi" quo úr,ulariter
&
Tt'~11I ' larlter circtlmrotata periq-dum{uam abJoltút certo ttmporilj}~tiJ,vt tlfiúat temporum diferimina ,&in na/ura de'MII·
t,-tri citatprimM qllatitates
&
4/ios etfic7us rcbli41Jtt/,entiblU&0munientes. •
Luxflel- 27. Lucent vero fleUtl partim[uo ingeNito, partim mutul·
larum. titlojolM fumilU. rJ/ouentllrfhflOnperlefe,(edperaccidem r4- tionefwJrm/J orbium, qtlibru infix&: &irC/llariter maIlentur.
'NummlS 2S. orbes cr.eleflesfecunduJIIA!phonfinoJ X. ftClífJdumPIOI ,"lorum. lem411m n?lumIUflt.qWJrum nOIJ/-14 '<.IQcalIIrprrmu7Jmobiit.
oélau1i4 c(:.·Ium jiellatum,jeptlmfM saturni,!extlfS lo-uü, quin- fH4Mar/ü,quartus solü) tert/HsFenerÍ4)JecundlU Mercurj -injimH4Lu.n.t.
. Motm elE- 3P. eJplotus (Jh.trllrtim cerleJlium (fmt dUlticu ,quorum /iprimus. prior (it ab ortuill occa/ltm. quo non4 /}h.zra reliquiU I}ati, ttqll,abtli2+.hfJrarum cirmmducit: alter ab OCCllfr. in orlum, Motusjé-quo reti'1utl omne!(jh.trtt pcr{t"quidem Tegulllri/er, ledreíJe~
cundus. fill nojlri inetqllllltttr videntllr mOlleri.
steUttfi- 3D. SUUarUTIJ alüjimlfiXttt qthejic di&1lntllr, quod immll-
Xtt. tabJlrhl# interJe IJatÍjJ diJlanlfJ lardiJltmo oélaui ,tEli molM
Stefl.e er- úrcum(trtmtur: a/ú er,aticteJi"~plllnettt quiJic ItppeUllntt,r, rantes. quod magnIl motus vltrielalt'[tramur.
Cur[us 31. su/Ittfix~itat perfe jint innllmmthilu: támendo·
jlelLzrÍlm. undigratia [eeunduJ'lJ T(Up/am veltrUfN (én/eni/am nume~' rantur C 1J. X X ll. in X L r l IJ. imltgines fiue'0'#
fiel/atlones propt.er fimilitudinem r(rllm nolarum dtJli».
Ott,vI[unt in ZOd'M" : Aries, Tatlrus, Gemini, Calice"
Leo) Virgo,Ltbra,Sc~rpills)S4glttarius, Aqltarius,Fi/CO:il bOYCll1i hemi(}httrio: Vrft maior, rr/á m,,:or, 1)r4&0, CejheilJ,
BOD/es),arona, Her&tltcs,/yra,olor,'cajJíopea. Per/ellsI Erich.
" 1000i1lS,
,,"itU,vfnguitt11ml,Urptll!, Ttltlm,uqui!4,Delphi11lu, ARtinolU, EquifiElio,PegiflU, AndrfJmeda,De/toton:i1J Merj- t/iofJtzliFtaga: Cetlt4, Ori01J,Erid4fJlU, LepIH, C4nM, cani&u!a, Argo,HJdra, Craler, COrllll4, CentallrH4,.LupU4, dra, coronll . Aujlrali6,ptfii4Aujlrinll4. -
31· Harum ls.(unt primte mag"iludinM:45.ficundte 205.
l?iff
ere".ttrtü:477. guart41 : 217.quintte: 49.(ext41 magnitudinÍ!. t I l i . '
n·
Planet"fi'!tPI J.;Satllrnll4 fhgidll4&{ictlt4periodumSilturmu.{lIam con-jiút X X X.""nÍ4)
ct
fipe,.at terrIlm nonagiesji".,
d . cum Oél4ta?arte:Jupiur temperlltIHXJ1.llnnM pt""rrit Zo- Iupzter.Jiacum,terrlf'11 fxcedem nOfJ4g;uqtúnquies. cllmdimidi"fi~
re
farte: MttrJ&4!idlM&
fiCCU1biennio curfim fium peragit, Mars.terram{itperafJSleme!&pa/~topllU V114terlta:Sol c4/idUJ
&
So/."mllccriter(icc/.U annllo./l-ttio Zodiacum percurrit,
&
urrámaiort/lcemiesfi:(4git'.Jjéxies:l'enm humid"
6....
mediocriterVentil.ea!ida) 7/i4ne Luctfir, Ptj}eriH~/}(rY4dici/ftr)&habet eU11J . . Urra 'pro;~r;rti01'Jfm dúmt:lrorum triptam
fiA'Ii
/trtiam:.Meret/r/tMvaT/tN,&natIIram eorum PlaTUtllrum,qllibll4 co Mereu.
ir:.ng1tur,tmitans,ttqt#a! 22.pllrlittrrte,& cum Solt,an11o ver-rilU.
tmltperi!JdumJiutm abfituit : Luna humid" ,
&
med,ocritirLuna.,alida,menfim efjfciem,minoreHurrá quidem quadragies ter minluoé/auaparte, So/e veraftptiu millies m;nm LXll.
1+ H,tc cornicu!am apparet aprima dlelJoui/unij ad qlli". PIJafés tumvtljt.'(tUt,.:J'IH.Ó'TDII-@-'
6'
J/midiat4 J:'11. ve!rul.die Lun4.cre_«lI4í""f'l'@'
&
vtrin'Ítgihbofi XI. die:7t'DW(T~AI.w@-' & Iotafcemu.til46medietlt4 illumina"a ,erniturX~dit, cumdlamara/itl uropponilltrs..Ii.
15· Eadem '"'iontill decu11JtIJlo'tiIMX l x.dit etrnitur P"ares 'lJt~in9tgibbofi: X X l1.4utXXIII. dimidlattS: X X
r.
vsir"dLtl~d!, d~.tXltum 1'1'Ienfi.sfalcli ta
6'
tornimlanl,fidIfJhoc digérta
prio- creJcentfl.re,quOd f(mJ crefiente cornuafimperauetfi JSot# rfjjicíunt ) ,nurn:,!urejiefJle ouafim.
A 40 14.
<.AJ
)
Diuífio 16. tÁdp/mionm horum inu/ligmtittm excoiJtdlijmt
Úrculoru.ab .artijicibus tirGu!i quidam, quorU1TJ a/9 jimt ",aioru J 4/;
m1fJóres.
IT.
Diuifio eim T.
Edipti-
CiI.
Maiores 17. Maiorupr.tcipuifiit/: "quator, zodiacU!J&oll1rtlJ M
cireuli. quinoé1iorum, eolurlU jOtffitiorum,meridianlU, &horizon.
Aequator. _~S. Aequator vel .tquinoé/ialis efl eireu/IU maior in mt- dio.!Jlur-eint~rvtrun1t po/um eo/loeA/1U , zodi4cum in d-uo- blupunE1is intufteansJqu.tcHmsotocc'upat,.equinollia effieit.
Aequino- j9. ~equinolliorum"utem atiudefl vermI1;) sole prin;;- Bia. pium ArietÍl occupante: aliudlIutumnale, filepri/JeipiumLi.
br~adeunte. . /
.Zodia'~. +o. zodiae~ /iuefignifi~ eH qlli ob/iqft?jjhteram inte' duos tropicos cingens , tdtitudinemX
r
I.graduum habct,ftbq/~oplanet-efiruntur.:' , ~
Diuifio 41'. Dtuiditur ZodiaclI4 in X l I.!igna)(l'uI.diffribúütu, ,ius l. infiplC1Jtfionatia
6'
meridionalia fina: II.in eardinatía, vI2.
fi
fJt duo 4quinollia!ia V&
~: &
duoJo/jlittatia vtfim~,
gp&)):11I.infirmafiuefixaqu4proximeearditJaliafiqttun..
·Iur vtfunt
'h" . s\
.111.~.&cc1mmunia qUtfftnt re!iqult qUIl- luorinter eardi""tia&fixa eonjlitut4,vtjimf:1I..111· +i. X •l II/.in qutltuor trigonafiue trip!icitaus quarlm: prima contu mt v.f\.H.ficunda 'f5
.nr. R.
tertia lI·:Q:.~· quari'gp.
nt·
X. .4Z. Ecliptiea ab ec/ipjibru in't~fieriJOlitii appeUat4 t}J quú» medio zodiaci confijlens eumficundum ta-titudinem in dutU tequalespartes fl'Il I. graduum.!JafiD definittU dirimit, quemir solJUo annuo motu aefiribit.
"H. Diuiditur eaprimum quidem inquat/~or qlladYan~fS
{plorumdt~o.vernll4pi/ieet
&
4liutM 'vetfIUSeptentriontm:refiqui verod'Uo dutumn"lis
&-
hyberntM ab 4#alore vtrftllmerjdiemr~ci4..lInt:T1.dilJjditurin m!dietattm dftmdnittma 'lu4aprineipio Capriconj~adfinem Gell1inorrlm vh11erti1l1
. _ . . gens
fi:l
gen!fix /i(nap~jn&ipiumupricornifiqllmtia tom/nhendit:
"&
ln medieta/é difC/ndentem,quttltpYincipifJ cancri .adjintm sagitt4rij pertingem fex lignitprimipinm cltncr; fi'JuelifillIfJmpleflitllr. _ _
4+.
Colnrll4 4fjllinolliornmeJl,qlli mohilü4dmO/flmpri- CO/~rllItilicfEli exiflenuran{itperpolps 4qIl4torÍ4,&punéla4qlli'Jo~ ~qUtno
Oi4iia,fic4ns 4fjuatlJ!:em jn 4qua/es medietatts 4dangu/osrt-ltlorum.
DosJJh4r.afes. . -
45· CO/UT/U So/t1itioru,!!eHqui tran/iem ptr punE1a
Jöl-
col~r~Hitiatia &pOIOIZaditt&i4e 4qualori.sJ(c4t 'lItrumfJlln (Ulullles foljlmo. - medietaltS adangulas reao!IJh4rales.. rum., "
46. SlInt.liliUmfo/flttia duo, vnumAJfiuum ,filt in C4n . .solJittto-
I b i 1:.1 ' • '$;.1 rum nu.
lyo,4.terum rurna t'JotetncaprzcornOfXIJlfnU.
, , t i 'I.' J ' [.. .l11erU6.
,47' Horiz,on eff qUIa punl-Io Ver!1C~ ~ 'Vnaiff? aglia II~r Horj~n.
álftans, lottlmmtmd, maehl11am dir/mittn duohem!IJhtlY'ta -
~qIt41Ia'fjuomm'v.nllm videtur,allerum oecul/Iltl/r. . , , 43. Hic dmiditurJ.in rdiii,cuiU!,pIanovler;h mundipo- .,DIt/ifi"
luúncumblt:&oblitjullm,ftpra-&uius p/anum alter.e/elltl/llr,<tIUS l.
J/UrllfY'/lidem deprimitur; I l. infinfibil.em ,.qui inpalmti l l.
&o úrcllrrfinbl/ltr 0",/16 intra IV.mi/liaria;
&
in ratio- na/em,qltitOllJmefE/um in duo 4fjllalia hem!f}Juria diuidit.49. Merjdia11fu efi quitranjitper loci/ui verticem,&po- Meridi4IJ los mlmái, ad qttem c//m Solac&edit,interdium~riditm)n(jélll nU5.
medianoflem efficif'fjt-úfit variatur intrllgrad.1.minutll 4-5.
, ja. .f2..uod minores etreu/os at/intf, eorum pr4cipuifint: ciiculi ArlliclU) AntarélicU! , TropÍ&/U Ca.ncri,& Tropicus c4pri~ mmores.
'OT/ZI.
51. \..Arc7icm
tJl
quem defiribi priorpes vrf.e maiorü Ild ArélicUt.mottlm efEli diumum, perpetuo COrijjicUIU ijsJquibU!polus fe; , pumtriona/ü v/tragrad;XI1/.e/ellatur.
52. \..AmarélieU! efl 'IllempolU! Zodiaci meridionalú eiretl AntarlN.
pO/11m mundi auffrinllm motu diurnodefiribit. _ cus.
B $3. TrOjJi-
J
TropicRI SJ. TropJGIU CtlrJcrt ej! , fJfltm So!primipillm C4rJtri ill.
Cancri~ greJ1eul
&
diurno motu circumduéleu defiribit. ' . 5+ Tropict14 eapricorni eff,quem sotingre/lm principiN11I Tropt,cus eapricOTfJi,&
diurno motu cirtumdut7114 de(cribit, dif/am, ' c.apruor.}imi/itercumpriore ab ttqu4tore verfll4 meridiem maxima So,81. r ./ /' .
IM"eeltnattont'.
55. Horum minorum circulorum vti/it84eH olimderezo~
nM,ócca!us
&
ortll4 jleUarum, doélrinlW'l dmi~ ditrumér
ecclipfium. ' ' ' _
Zon45d. Zona cjlorbicu!4TM
&
latior amIJi!us comprehmftl lJuid. inter parallelos & p%s mundi) quibus cum cte/tlm tum terT4 circundata inplagiUhabit4hi/~.s&
inhahitahiles diuiditur.Diuifio 57, Suntautet~jZontftt/itt ctE/ef/es, qUtU' Af/ronomi in (te·
~onarum.la cogitatione deferibunt:a/itl terreftru,qutU in terM cofino.
graphi ita di/lrtbuunt , vt crE!eflibus direéleJUb#,üntur,4&
'Pyoportione '9rrifjondeant.
Numerus. s'S. Suntj, zontt Y,q,Ottrum VIM muJia fiue torridaprD'$
pter Jt/lum:.du~ extremtt propter ftigus inumperat4 /unt
&
fire inhabitabi/es: retiqlltt dNiI, inter tntemperattU poJitlf jUnl
magi! habi/abi/es. ~
,;p"O'IUO) 59.~itorridam zonam imo/unt «/l-CPUfH.IOi dicunturjiue
habm/es dutU vmbrarum diffirentitU diuerJis anni tempori.
;TEP#O'II.1C)hus:quivtram~temperatam~nf0(fH.lo.i, quibus vmbra nuri.
WEf/UXIOi. dúna cadit in 'ilnam tantlm) partem :qui dUMfYigidtU "liTl:eu
Antipo-(J'KloJ,quibftSvmbYá!in orbemcumfile ctTlttmagftlltur;'1uipar- des. tes terr-t nobi5 in diametro 0IPofita!) A.ntipodes: qUI eandem zonam, "liT1:eJ.o1H.ol':qui delli1t diuer/tU inco!unt zontU, Antoeci
WEplOlxuinominantur. /
lintoeá. , 60. Ortus
&
occafUs /lamm eif duplex) poetitus/Ci/iter(i)rtu4 & & aflronornicus:Etquidem poel/clls ortus& occajUs efl
v.. et
()(caftu afienfi'o
6"
deften(iojlel/aru1rJJUpra ve/inftll horizonto'tJ,qu~,oetuus.
ji
,ISou: vnaaut/."
ortente"u~lO~Ct'dente: 'Ve eamnu-cm appartt10t ./- ..él'oecl/ltD
. /
6'
oecult4tio,lJ't.ejilSolepropillJ tlccedm/t, vt/rtttdmu.61. Diuidüur hic ortHS
&
occajiupoetiClIJ in cofinicos./iueDiMifi~.matutinos:l» Aeronieos (ibe vej}erti11Os)
&
in helilleosfiuefi~Úres. -
, Ó2. OrtltS autem
&
o&&afiu a/lronomieus eJt eleutttio vel Orttu &'cfienjiofiprll velintra horizontem eiuspartis .eqltatortJ)qu,e oeeafus~
'(Imflet/a areúve Zodiacifiprll ve/i11fttl hori.zontem eleuaJfronomt-
luraut deprimi/ur. eIU.
.6l. Dierllm al9jimtlljl,,-onomici;~11Jp-o!itiei:
&
rurfis41 Diuijio jlronomieorum al#Jimt naturaies,alij artifcia!f..$+ / dterum.64. ~aturalesajlronomiciJimt in quibus Solmotuprimi Natltra- mobilü "meridiwo ./ieperiore vel infirio"re circa terram du- les ~flro.
n d J d ' J nomJeJ.
"lIJS If eltnuemre uettur.
65. ~aturales diuiduntur in .eqult/es qltijitnt temp~ri4Dies ~
Jlafia, quibus integer ttqutttor cireum,uo/uitur úró terra"! qua/es.
cllm tequali addttamento:
&
in non~qua!es quiftnt temporu..Jlat-ia,quibus eirea terram integercireumuoluitur ttquator eu
lant" dusdem portione,quanta motlúfifúproprio rej}ondet. _
66. CfJiUSind!,qtlalitatts e4ufiflmt additamenta , qu.e adCdU~,tn- ,
t: I. - I ' 'd.' dd' J b ' , ttqualttll_
lingutUAequatoru reuoluttoms quott te It t ue ent, qUtt'Jr, dd'
pnt úuqli4üa partim propter apparentemJó/ú amma/iam,~;m:nt:~
partimpropter obliquitalern fccltptie.e,p4rtim denitlr ob ttqlli- rum.
Tioéliornmprtteeji'ionerll+ '
67' Dies artiji"ctales./Unt in quibus/lbet regiDnibus tanU Dies arti- rJ4tura/M dieipars,quam4 So/fUpra HorizDlIfim eius regio- fteiales.
nÍJ.Cimworatur. "
63. Po/iticijimtj}4tia ttmporú die ¬ltartijiciali deft- ~i~spoli..
nita, fJu:t longi/udine quidern cum diebus naturaJibus eOfJItc- ttCl.
nitmt,fidjmt9s~ifire?ant,dum a/Ittgentes a/ijs dierumifJi$
19svtun/ur. _
. 6g. Partes dierum fUm hortt qUtt deftniuntur "lJige(imlf.Hor~.
fuartlf. dierum fJ.:ttura/ium farliclI/te,
&
[unt vet ttlfu4les 'Vel!1J~IJU4/eS. B ~ 70. Clim4
e/imA.. 1~. clilluts1jJa/i/Jm terr.e fJabitaGi!iJ duolJlMp4r4Ile!~
compr.ehenfiiIJ, in quo pey áimidiam horam acciá,t variatltt
djeiIQngi{ftmí~
Nume- 71.C/ima/4 vetéres. numtrarunt fiptem propter incogni.
rlll.. tum iplisnouum orbem3qui11OfiroJ"ufo inuen/UI e/lfidnobü
circiter23.~!flP0fftnt.. -
"Eclipfi;: 7z. Ece"pfis Lun4. eji defeéltHfitJepríuatlo tuminif'$gtK Lun.t.. in Irma,qlu jit cum /uítl4diametra!'fer opponi/ur so/i;
_ 7,..
Efl 411tem d'up/ex,tofalinum tala Luna veLa!iquid-e~Diuífio~ amplill4:&parllali! cum aliqua eilU pars obfiuratur;
TotalÍ!. 74.. TotaiM efl /ripüx l.cum mora.maxima:.!f.cum morlf.
media'I ll. C/lmmora'nullt...
Partialü. 75· PartialÍJ í/idem e/ltríplex r. cum plm mediua/e: l l•.
cum medietlU:l I J.&ummml# mediet4/e de corpore Lunte ob.
fiaratur., '
EclipJis: 76. Ecc/iplis So/ÍJ ejt auerJio fiuexc!ujio! r4dtorumjOta- SolÍ!. rium ab ea terrte parte', qu" corporí lunari oppo(ifa ejl ,fac7a propler interpojitionemLun~inter ttj}eélum noJlrum& cor-
PII4
sO/ÍJ.. \ -'Díuifio. 71'· Ea eff dupléx:tolalÍJ3cum IotilU SolÍ4- conjfeEJiJ1n Illi- tui terr.ep,arti Luna Illlfirt:
&
p4rfialÍJ, cum Iantum 4liquam:Tadiorumpartemafl~rtil. . _
7S~. PólJitnt autem Eclipfés Luntejieri vniuerfi!es,fid salii nunq,!!am naturatIter, licet totales dJe pojJrnt. Ld/thh/fC de' úf.fathemati&a dic7ajimfo:fiquÍfurdeincepsVIde PhyjicaJj...
'alur~
P H Y S I C Ae>
Lib.Deftnitior.. h r. '/1/;" l . . / : : :
J l. p 'J11C4e~/jClmtl4ton,te",p attua~qu4ve'Jalur tlrcttrll Ph}fic~.. eIUqu~mouertpolJUnr.. . -
Metho-, 2.- btetIUCOg,l1itioJ.1t'procedendum ejl'methodácompojilO' 4111I. toria anobú noúoriúm ad notiora1141"lrd'.. '
3~ Yniuerfalia'(lutemfingulanúll4fimt: no/iora quo ad·nos...
4 .. rniuer·
4.· T'niuerja!iftr igi!ur unmJumej1,qfl~dpR l Ne l pl A P~iltcipi4 /int qu,e necex
ft
vicijfim, nec exa!#s'oriuntlly,fidex quibmqmá.,,,miagtnerantu~.
). Princ~lJiumautem tale ve!V1Jum /it 0portet ",1dpltlra. NumerUl . 6. rnum
effi
nO'Jpoteft,cum vnllmprocreare exfe
IIlIudaut'eoTJIrariarijibinequeat". ~
7. sifuntpttmr, ve!eruiJ! injlnits,ve!dU(J,vdtria,ve!.jic
. deincep!r' _ . o
S~ Injnittl nt&" nt/merone~magnitudine poJ/imt effi,pro~
ptereaquOdres exprificipqf1!-4/4 injinittln01J/in~,
ér
quodin.jnitorum nulüpojjit elfifiientitT.
1. DuoJiiTrpliciter e!flmqlleunt,cum contraria
fi
inuicem perimant..10. 'Irittigiturjint oportet,materittforma &priutttio,quá- doquidl duo duntaxttl e!Jé eotraria po/Jimt,
ér
vnüfibiefium.IIr <.Mttteri.. diuíditur in primttm''1tltl
dl
fubieélu1» eu- MamiA iiM'Jí rei primum, exqu(JinjitO',ér
non jeúmdum accidem gi- prima_o gnituY,& jiinferit,in hocpoJlremumointeril:&
in°SOEC YN- Mater/iID A M,qUtl rei illi, qUtl ex es nafiitur, it4 vieinaejl, vI ex
tll!e
cunda•nu/IM'4t~sinteruenimtibeu gemrationibeu nafiatllr,
&
VI exea
vnumoaliquid.tamum nifeipojJit.. . . - olZ. Form4eJl~qlltldat effintiam,nomen
ér
difinitiomm rei For;"l1.compo/it.t,
&
diuidituYin fJafurttlemér
artificiof:ím. Ac nalll- Diuifia ralif quidem jUbdiuiditu-y iTTjilbjlantia!e';J &4cúdentatem: eim•. fibflantiali6 autemih,orpoream'&incorpoream~:..
11-" Priuatio ej!abfelJliaformte inftbuélo habil; 4deam re; PriU4tiQ.
cipiená~m.. Lib. II_
I+.. Exhistri6ru principr! gmerllnturresnatura/u, qUtl Rernatu-
./Un/Jin q,u,buufl na fura.. ra/es.
lj. Natura vero e/l'principittm quodd4m
&-
'4f1!~mo/eu Natura.6&q,uieiis eieu,in quo ej! pri".Joper
fi, 6'
nonper 4ccidem.,1Ó\..8.esnat'lrat(S~ognofiu"fllr pe~'4UltU;qUIf{unt' quarü Cauflt.o
/Ji l; 'Vires;
·Ifj;rtseNt1Jiu11t)t4~umi: a/itt/it»tperfi,ptr 4ccfdensali~.
Efficiens. 18. Ct1ufltrum per
ft
aliifftm intenu vt matena& /o,..
Finu. ma:a/úexternif vt efjiciens, fjUif eJl principium mutationÍ4
&quiet.i4:ac finú cuiusgratia aliqtúd/it. . F'tJrturltt. 19. Cau.fe per aceidens /tm! dute PORTYNA vide/ictt
eorum qf/if certo con(itio Jufiitiuntur alicuIus ftnit gratia:
&
Ca/U4. eAS rs.eorum qlUllbh con(ilio,aticuiusgrati4~fUJcipiuntur.
20. 1(on igitur omnia eajU
&
fortuito eumiunt ,fid dun.I/lXat eil,qu.e raroeotingunt,& quorumeauJ:tper
fi
ignorátur.21. Natura enim nihilagitftuflra ,fid omniapTOpter cer-I tum jinem,&exnectj?ttaleúiswoS~(nws. - tib. I Ir. 21.. Gu",/; natlira/itprincipium motlJs,ÍJ autemfine to co,
vaeuo,/empore ac continuo, continuum /ine injinito ime/ligi nonpojJit:,!urea methodi caUna pof/ula/,vt eorum quofk hi, deJinitionesponantur.
NatU4. ZI· Motus igiturejlaans rei exijimtis jnpotentia,qU4U~
nUs potentia.
Infinit'ú. 210 Injinitu1'lJ
efl
cuids partes tiusdem "uantitatisfi
aeti- piIY,pr4Ur e44 ati4flmper adhuc 4eeipi poJJlmt.~5· Tale injinitum aBu nullumeft,fidfaCU/t4U, qultItt·
mm totaadaBum deduei mmpote}l, id1J qualuor inh4.ret1'(- tib.IIII.bUl,tcjJori vide/icet,numero,magnitudini &generationi reriI. I LO'U4. 26. Laws eHJupetjiciesfiu extremi!M corporis contimll-
tisprimó immobilit,
&
diuiditur inproprium&
commtmem.Yacuum. 27. racuum/iuei1J4fJCefftoeus ln (}'Jo nullum corpuJ en,
fid
eJflpqf?it. .1.8. Tate V4Cfmm nullumeilin fJ4tura,nrcfip4r4bileextr~
eorpora,necJnfiparabik intra corpora.
rempus~ 29. Tempus eIt numerus motusJec~dumprius
&
pof/erius.Lib. J. 10. ú}[o/ttSigitur(V!adhuc me/ius inullrgatuf)hoc no",i-
-nediJfirt
a
mutatione, quOd mutatio generu infiilrfi
admO~spt.áes Ium habeat.
motlu. 31. Spe'i~senimmDtus vu./goquidem numeranturfix,fid
rtlltrajúnl Iru,videtictt, a!teratio,C4ufi9IJa!itatÍ4:incn?JJ'i~
INm
&
deerementii Ctluja quati/ati.!:'/J0frKftll Itltiora:i~neloci.12. Generalio tIlItem
&
eorruptiopropric nonjimt motll4,fid
mlltationes. _ . , .31· .f<!!.ieJoppojitamo/Ni eflpriutltio eilU quodpoteji mo _QE..tef.
tleri.
l4. Propter h4c tribfluntur rebus ntlturatilJtu,elfi jimut, fiparatim,intermediNm,deíIJceps,confiquen/er,
&
continu;;../tem,langere
&
co/inemermOMre. , . ', l " r:. ' J I . • SImul &'
35. Slmll tntmjUnt)(JlI4t1l e()aemlOCOprtmo.conttnentur:
fe .
, ,t:, " r:.. 'I. 'b I ' ijl eparatlm
t&amrajeparattmjfi...untqUtl,tnp url U4,ocMex~ unt. [tmt.
J6. Tangunt ea e...,mutuoquorum ex/uma j untjimut: que- Taétus.
at/modum cpntiguum vel úmfiquens dicitur id, quod ita ejiContjguu"
áeincepsJvt at/ingat id,9uodproximeantecejJit.
37:
D,einccps autemejlqu?dprincipium.fefuitur , cum in- Deineeps.. ;.ttrmedium ni6iljiiinter il/a,qUItJimt eiU4demgeneris. I '
. 3S. ln.,terlJfé lumeJ-l. quoprJU4!..eruentrejo,etd' ,a " , ,I:.I I'dJquo'dmu~dium.ntelfflf_
14tur, quam ad extremNm. . . , w
39. Conti17unm efl 'J"411do extrtmafiueterminiJquibU4conttnu!!
dU4 res
fi
attinguntjiunt idem& vnum. Col1tme-. 'h't . ter moue,
4°· COn/menter mouentur, flUtt nt I aut pttrtlm rel non .
• ' ffi
Itmporl4 mterrumpunt. . Mottrs
4t. <.JUo/euaut~mdicufJIurv'!i l. ~tnefe:lll/eeie: l~I. quot mO"-
numero:JV.per/eéltone: P'.4quabttitaft:&cQntrarranfurtn· dÜl/mu.
ferft #,quifmf ex c'ótrario incontr~,riu:qflemadmodüea quiesQ!!.ies
eo-
fontrariatur 'Jlúeti, qUA res in contrarijs habittheu con(ijlunt.tl'al'ia., 42. Hjvero "!Jotus,jitUf
6'
linea,&
ptanities,&
corpeu&
Lit,. Vr.templl4 Ntquaquam plJjJlm/ inpartes indmidufl4 ,fidinjiniteInjimta
~~~~ . ~~.
43' Ex quibm pmnib1JS confitlariu'
dl
f.q(J'(fdn.u!lum indi- Confec1.lIiduumpoj'it aut moueri aut quiefiere: II.nl/Ji!in ir;jlatl m;. I.
'Ieri .aut 'Juie/Cere poffi: lll. Omnem mutatt0n,e1'/'J confiflere ;.:-
. B, +.
'lJ
.,.
St
Lib.7· -.
~. in urmimIldqutm 'mouttur: l I Il~,quad quo umporeprio
m~m aliquid mouetur aut quiefiit),n gUJl/ibet eiU4 partemo~
ueatur ve!quitjCat,ititaYIJtTJ,'lJt omneguod primo mutatum "
efiin punc10 temporü ináiuiduo mutatum fit;
r.
denig, quod nec in qrlietü nec jn motU4 a&7upofJtt vI/umprimnm vet dari- 'Vele!ft.4+
Cum igitur exhMpateat motum effi:fiquitur ex l1atu, rarelJltorummotoremquo~effi
d(bere.QE}dmo- 45. Nihil enim mtJt!(/ur afiipjOfidabalio,id~(i
/it
velat- rar fit v-tingem ve! continuum: quod qUIa in injimtum pragred; non,,'IS.
potejlfiquilnrvoume.ffimolorem prjmnm, nempt DEr
M.o
p:r.
'(.}J.1A X.Creatio
+6..
.f2.!!,ilicetfit vnIM,primII4 & ttternU4: tamen ipfim Mundi. mobiléfiue totam mundi machinam 'vna cum motl' &tempo-retXnihilo ere_it in principio ItmporiJ ,idqltod Ari/loteles jgnorauit,nusexrtuetatáDeifipimtiafirmJtS &credimas.
Con
fe
r- 47. Prim us hic motorÍlJt mog.et mobtLemoJu viddiutejr- uator & culari,(qtJi motuum &priYllus&
mA:ám..e~ontiJ'Juus,&dcni- guberna- que perfiéltJftmus efl) vIipfi non momAtur interim ,fid fitt~r J,fun..«q'c:,f'«-n~ '<JiJ.r.t.lnt~i«ToR'{tne vl!afi'igafiPTJe confin,am&
1l11:~eU6. gubernans res creal44. -
tib. 1. 48. JnteruúnrejibiprimM vendicatpartesMrmdns, qui deere/o. mc nlJmero mc magnitudilJe~ectempore e/l infinitusfid jini-
iEJd
fit/#mfjjlema crrli&
terr~,!áum~iTJhg &onteMaruma
DelMundU4: &prppter Deumcpnditum'f .
Cfr/um. 49. In guopr~terquatnor/imp/icia corpora
ifl
quinta fJUill Jam ejJentiafiu tpfamclZlum, qttod naturafittér
ler~itatt&
gtauitaie éfgemrJttiorJe
&
corruptione&
Ittlgmemo &de-'b cremento VAca/.
Lt.DifJeren-ll.
5°.
Dliffi"
erenttilp4rt~u":CfEl"t,tta conpttuun/ur,vt.l..11' , t : .uper~o' tiltparti" pars rattonc qUIdem prtml motltsjitpolus LAntaréJICUS ,t1I~Cfr/i. feriorArtlicuf~dexlraOriensjimjlra O"iáeru»anticaSepl(~
trio,pD~
-f,io,po;1ic4 meridiu, !ongiutJo deni~ 'di/lttntitt fo!orrtm ;'
fl
ifJuicem :rejJe8u verJ.ftetmdte -!onuer/ionM contraria h.ecin~
telligendaJimt modo.. . ' '\;
51. Fertur autem ah OrienIC ad Oecidentem 'eo quod natu- Cur mo- 'ráme!iUé fit
a
dextrMvtpotetipr41an.tiofih1U.fdrtibUé·mo~ ueatur ab tltminchoari &'conlinutlri;idrh-.equabi!iter. ' . Oriente.52. CfElumeftg!obojitm& yationeJUi totiushaht'vnum Mót/uC(]!, Jibififimper (imi/em motttm adjJeciemm'confiruatirJnem: ra-,liduplex.
fione vero partium 'varitU habet'-conuerfiones 'ttdefliciendarIJ ,erum varietatem.
51. Eadem eJt autem t!/lrorttmJUbjJa1'Jtia;qttte (} orbiulN suhjl:tti.f '(J1ÚbUé e.ainjixajine omnijlrepittJférrtntur. JlelJarum.
, 54. «.Ac qt/ofimpropiorts orbesprimo mobili eopauciores habent'folua,ideo#, primum 'cfE/um plttres in fi fld/tU conti-
,net,qurJd're!iquú jit nobi/iw. , .
55· Terra vero(ita eff in medio-'nunditmmobi!M,&firm.eTerrtt.
'globoj:e.· " Lib. IIr.
5ó. CorjJJra /imp!ida ficundttmnaturam 'eientttf 'vel
a
Mottu'medio adextrm/ftT/J ve/ab extremaadmedium"re8alineá. limplici..
57. 7'(aftuntttr autem
dr
intereunt e/emefJIaqao~'e.O(ele-cium cor..'menttslJr compoJittt. . . ' . porum. .
- 5S. Eff auteffre!ementum in quodutera 'corpora,in quibt« 'Definiti() facu!tate inert ,i/iuiduntur) ipjUm autem inj}ecie diffirentia Elementi.
d i u i d i n ö n p o ' t i J f . _ - . .
5p. Stmtri 'ntc numero nec 'tempore inJinita, fid quatuor Numeru!.
d .. , ... & .r; .,r: eauja
untaxat, trJ"Ju,aer,aqua, . terra,acgeneranturexJemell/JiS
. -if?;
&6
L . . ' , '11 ..1:. . . mutult,V1Cty tm, . a ternu pro/ter '107I"(t.Á/O''é'''r.~jiUe matenam prt~
mam mltta/üpatibitium qua/itatumdilfirent#s. ;~:::~
óo. Dijfemnt enim 'dementaf. qua/itatibus primM: ll. Differen..
perpejfionibru
ér
aclionibu-s:I ll.{aettlttttibt«. tia Ele-61. Facultates autem
ér
tanquam anima e!ementorum mentor;;./úntgrauittU
ér
letút.u,qUte veljimpliciter 'itadicumur, vel Lib. TV.comparatjane ad alittd. ' Fdculta~
C tes.
•
eurqu,e:'c 6z., Proindi qttodqti.utamJUrJitm fintí.tu';qu~damáe-u'~
Jam fúr-fim caufieJt I.ingrauitate& Imi/auqU,frebm natllratiblM
(um, qu<e-jimt ingenita:ll.in aptit1f.dine loci,adq{tem vn,zqutlfJr resna~
dam deo:;turaliterfirtur,tanqtMm·adform.1.''n 6-perfiéltonemjUam.
[úmfera- 6" ExElcmenti!enimignu{'fl{imjJliciterteuM,q-túaom~
tur~ . niafiúgenerueminct:terrafimp/icitergrattu',(J!tiaflfic~!eri4
#:r~~.omnibeujUbijcit ;
aer
aU/em &aqlta,
ratione quidem mit/lill 'Aer. (implteem.habent7Jelteuítatem vetgrttllitatem: ratione verQ Aqua. elftero·rumnecgrauiajil'J'Jpltciter necIcuiafint.Lib. de 64• .f23icquidigitttrgeneratllr(impliciter,ex materiapri- grmer.& magenereturnece/fl ejl,qud! a[ftt-qttidem non eflfid
fi
cu./tate.'Corrupt.J. 65. 7(.on quodprima materia·n.rtllam h,zberetfirmam, . Fo:ma cum fimper aliquo vejtita fit aBu,fidquddd1JvlX~tV h,dJeat
prtm<e. atitUfiTlJJlU
ru
lcitJiendi,'a~JlX t1l}idem omnium) nu/Iamau;matertlt. J<f.J...
r
r'~. .temh~bensproprtam..
cauft
co-
66. .f2.rtOdigitttrperpttru (intKenerationu1'lJ&
corruptio-tinu<ege-numvicijJttltdines,partim caufi eJtprim/# motör,partimKW nerationis1C.710~oe11Xcce!ejliumorbium,tar/imdeni9Jmateriai/já,c1tiUl ér.co:ru-ralionegeneratio vnim eff corruptio aiterieu
&
icon!ra, p,ttont!. 67. Generatio veroeJtmtttatio,quá·nstotamutMltr·,&
Genera-'d fib' r7 InC! ;; . >'1 .
. t em ft tec/ttmjenjllC nonmanet:jlCflteorrUfJftoeJ/.mutatto
n~ . I
C rru- aben/tAdnon.ens... . ,
p~io. 6S. <...dlt.eratio eftlmltuínquoeodemfinfibilijUbie80
Aiter~tio. manente,qu~ ineo/Untaffic1ionesmutantur)qUtCve!contr41 rújimtvelintermedut .
Accretio. 6f}. tAccretio efttnfit.e magnitltdini.r acceJfio :jicutdimi·
Dimillu- nutio eJt,eieudem.in.(it.emagnitudinú decej'io.
tio.. 70. Fitenimau-smentum &decrementumincorpOre4é1h Num- prttditofieundum omnesparle-s accedente vcI decedmtenlJtri~
mentum. mtnto,quodeademjitforma cum foJad quod accejftf, ve/dqli~
áecljftf.
7). HiJig)tur.motibm
&
mutationibm~ &~t~riJ1zcorporM• all:é!íg~·
ttffiéliombmelemmtajimt o!moxia','ltu ílum ve/mediate.vel immediate
ftfi
contingunt,&
infi vicijSim agunt aca fi
patiü'!tur,gmer-ari ett ex
ftfl
mixtione necelflljl.,72. bMixtio autem ljl vnio miflilium altertttorum,quem::Mixtio.
4d1'JJodum mi(lite e/l quod alimo termino facile terminatprJ Mifcibile.
facilei,diuiditur,& in atiudjimile agit, ab eodemir patitur. 'b 71. Tatia vero mijlitia jiue efementa, qUtijieperiorum mu-Lt .. 2.,
, I:, •t: ,n;, ~II . " Prtnetpta
tattotJumjunt ca Uj ti,quatuor elJec01lj~atex numero prmctpto- I 't. _
'b '!J ' . ' J ,r:. "d, - e emen o
mm,qut meaconpttuttntur,qUtfquatuortf.taemjunt,ca~tu, rum.
humidum,fYigidum,jiccum. ratione quorum mutua í/maéfio
6'
p4j?JQinefl· ' ,7+.Catidttm per
fi
congregat homogenea,per accidemfi:: Calt~~m/gregat heterogeneaftigidttm congregat homogenea
&
het(ro,; F~tgtdu.!mea:,quemadmodum (iccumjUo : httmidum aticno facile ter .StccumiJ:"
, , Humt u..
mmatur termmo.
75. Exhifie prim/5 quatitatibm orittnturflcundti, vt~/lSecund.e I grau/Itu deorfim:leuittUfirJUm rMums: durities corpm ta~qualita- c1ui diIJiculter:mollit-iesfacile cederefaciens:lllbricitd6' corpo- tes.
ra llf,túgans:artdita<f ex/itcam: aj}erittU intiqualia :üuiftU~.
quabitia : craftties minmcoh~rentia;tenuittU contraria red"
dens.
76. 2.,uod/ibet ttuftm elementum generatur ex quoiibet eauJtmu elemento raltomprim~materü, ita tamen,711qult vn;.tan· tu~,ge~e
tum ,<Juatitate communicant )eafacittm gemrentur )qu~au-ratlonu e- tem vtrufft repugnant quatitat,bm,ea di/ficitim. Jemento-
. ,f:. ;fl b -t:. • rum.
77· Ex9s ntt.Jcunturmt/~4 corpora en~/tCto 'luatuorprt~
marum quat;:atum, quibus totaper tota mifientur. ,
78. Itafk in(imt etfmenta rebus compolitu nonplane aéJu, Q!!.qmodo necprorftspoteflate ,fid tjuatenus ac7us eorum con/ujimiflo-elementa rum
fire
corporum ac7ibus fib9ciunt6'
exuperant9s commmixtú;11- iJJterempt15 medúJ-m quiddam exijs con/lttuitur. jillt?7,P· Ta/ium cJJrporum alia
fUnt
perfiéle, alia impe.rfiéleLib. 1.mifla,qUitper excel/cntiam Metcora dicuntur, Meteor.
C 2, 80, Eo
Nebula.
LaéfeUl circulus.
Aquea Meteora.
Nubes.
•
Diuifi, 10. Eorym 4!ia
Jünt
igne4)4Iia4entl,a!itl aquett,pro trip!i-.Meteoro- ciaerit regionu.. . . .
rllm. SI. 19neajiunt exc4lidk exhalationibtu, qui vocanturfu~
Ignea mi'uteffjlamma ardens,trabes accenfi,caprdtfiltantes, ignit Meteora.
fi
IUUó,&
phafr.attllvtjimt colores,hiatlU fóue.e,fle!ü diflur-.rentes,Com(tlt,
&
quorundamfimentia, lac7etu &ireu/IU.F/amma' Sz. Ftllmma enim ardens jit cum exhalatio in /ongum
&
ardens. latum diflenditur:cum ver"O in tongum duntaxat porrigiturl
jiun!.Faces,& caprdt, atj;flelü. dijiurrentes.
Ignúfa. S3. Ignú[atuIU effmeteorum ortt~m ex pinguiexhalatio.
tuU$. n~)qultftigiditate aerú noéhtmi condenfitur, donec incenda..
tur:,&
fiJO
ti"tarituefl, dieitl/r. Helena:fi gemin!U). caflor&
PoUux. .
Cometá.
3+.
Cometaeffexhttlatio. calida&
(icca atitcopiofl,pa/~14-.r . tim in acre veligni accenfi,adquamfimfer,turesfumi aCUt..·
mulantur.. . .
Ss.
Lal/eIU. ver."O cireulfM. veriuselfi vide/ur collucenti4:mu!tamm.fte/larum,qu~m.comaúrculi exha!atione coac?a.
Só•. <-4quea me/eorajiltnt ex vaporiblU vt./Unt:nubes,ne,·
buttt,ptuuia,ros,nix,grando&/imitia..
S7. 7(.ubes eff '7)(/.porht~midlUfigare. medij aerif conden-.
fitlU.. - . - -
88. ?(ebu!a~Il,vapor proximflm nobü aerem obfittr4ns"
mcita hurnidUfl vt in aquam verti, neeitaca/idlU vtjUbllehi.
poj!it,quiitdeeidens in terramlirenitatem:fu·1itm euaneftensJo pluttitUportendit:
P/uuM. 89. P!uuia efi nubesill aqtJ-am peni/tU refi/uta,(]IIttjijit·
impetuoJior,nimblU dicitur:(igr.!ttatimdelabitur1..J,~x.C(.As no-o mtnttntur.
90. Ros eff vapor1qui per diem afiendcns ob pauci/atcm:
cafcrÍJ in loeum pluu#s.deflintltum elferri nal)poteJt,fidftigJ- re no{Júreftig~rattU,
&
tandemin infima aerÍJ regionc li·.qua/~;deorJUmfer/ur. "
. 9J•. ~uin~
9); PmintZ ef!vtZpor in ima p4rte tUrM conf1ril1ru
&
in Pruiit....gelllconeretUJ,pr.iu.fJu.amjn.aqutZl»fi ver/at. '"
Ú2. 1XJxeffnubesplt.tuiteprtlp~rat.e,qu.e tamen tlnuqtMmN;x.
in 4qn4m refillJatur inmedia aeri! regione.a circumJlante(ft- gorecongelattJr,
&
ventorum.agitatione infloccos albictlntes propter copiamjjirittu ,aerú,&ffigoru diflrahitur. .93. Gra1Jdoeffplfulia in dejéenJUcircu';J/lanti.; aeri.;ftigo. Grand~
reper Antiperiflajirn cang/obata
&
conftriaa.. _94-•.c2.tJinetiamflumina.licet amultu/lattlantur proma- Fluminu - n4re ex mtt.ri: tamenprobabile elJe videtur quodgenerentur noo~tus.
filum ex aquú pluuialiblU acfibterranei.; :fidetiam ex aerc-' Ltb. 2.
6'
vaporeintra terramrefhgerato.95. 0Uare vero licet
Jit
reeeptactiltim tert9 elementi: tame sal{edini8'ert
Jálfúm,partim quOd So! calorejúo dulciorem&
ob id leuio- Marú rem aqu.epárte"! extmuet in vaporem,partim quoda
reblU in caup..ep
&
littoribtu eitu naflentibtu afJiciatur.96. !230dautem non augeaturflumimJm influxu ratio efl, Cur Marc q,uad ea latijJime~ij}erganturinmare) acproInde nec animad.
no
a~geaHertentibIU ho,tntntbtu exjiccentur. tur tnflll.
97. renttu eft. multitttdo qu.ulam fiJ1j')Ofl exha!ationü~ Xtl.
. . -" . Venttl$.
'lUteexterra exettata etrca eanaem vna cum aere agttllfl/r•
. 98.J'entiprtecipuifimt12.orientales, CeeitU,SubfOlttmu" prlfcipui
Enrtu:meridionalcs;phcmix>Aufler,Libonot~:occil'entales: vená.
tAfticus,Fauonitu1Carm: Seftemtrionales:7brafiúu,AJJar- i/itU,& BoretU•.
99. Terrttmottu eifexh~!dtiocalida
&
ficca Urr.e vifieri. _Terrlfmq- . hiutnc!ttfzJ&
exi/ltm quterens) quemfi
ob fillditatem terr~tm.non inuenit,eam mouer;filet. . ,
100•. Fit att/em ve/ficundum !atitudinem terri2,
&
diciturDiuifio•.tremor: ve!ficttndum profimditatem ,
&
dicit11r tum hiattu.lumpulj'tU. .
]01. Tonítntefffimu,quem exha!atiolicca intra nubeseo~ Tonitrll~.
eluja,
&
vi addenJiora earum laura,qthepenetrarenonpoteff, ,__·rJ.e;.u(fufficit.. , ' C. 1; . .101. Fu/-:-