Religio salvifica, cum demonstratione turpissimorum errorum, a D. Joanne Tsetsi, Calvinista, Scholarum Patakini Rectore, ac Professore, in Oratione sua, ut vocat, Seculari, anno 1720. edita, commissorum per Reverendum Patrem Gabrielem Szerdahelyi Societat

R E L I G I O

S A L V I F I C A ,

JC UM

P e m o n f t r a t i o n e t u r p i i s i -

> morum crrorum,, , .

«V.JOANNE TSETS/, Ca/vmißtt? Scholarum Pata^ini

Ibiiére, ac Profeffore, in Oratione Jua, ut zocitt, Secu/ari, anno lyio. edita,

tommißorum. -L Per - i

Peverendum Patrcm

G A B R I E L F / M

SZERDAHELYI,

S o e i e t a c i s J E S U T b K i n gut« in lucem daj

/

CASSOVI^E Typis Äcadcmicfs,

Per Joan. Henr. Frauenhcira» 17»^.

A D L E C T O R E M ,

E

mentú proponit Jdlut is, quia Fid em, fine qua omnis Jpiritualis adificiijiruliura

torruit. Nan variorum caprit, nee fuklimi- tátejlyli, fed fiola veritate, quam infallibi- km-continet^l^pere cupit qgtj ^qjti iy eryoruni te'nebris funt, atq, extra falutüfe- mit am per avia, devia feruntur, ad lu.

tem, &•' re Bum tramitem manuduegt. De.

aegit faliadat, ár impnfturas eorum bareti- torum, qui exScbola Luciferi doHrinam il- lám (ircumferuni, quad unusquüq, in fua Fide falvari pojfit; ne j, necejfariam ejfe Re.

iigionem Romano - Catholicam ad falutem, Bone LeBov, fi le gift i librum, quern Joannes, Tsétsi Calvinifta Jub iitifto ORATIQNIS SE- cuLAKIS nuper in vulgus Jparftt, bic videbü,

•nihil in eo prater turpes ealumnias, menda«

cia, dolos ac fraudes ex orco erutas latere.

Hoc folum h te extgo, ut fierio anim*, ad eo- rum, qua hoc opufculú compleBitur, confide- xationíaccomodates falutU aternanegoti.

um, ctr& omnilm cateri, curia praferendü, tentemnis. Si ver* haBenitsReligionem igno- rdfli, vei dubitatir animi aftibus agitatus Ft.

de faloificA quarens needű invenijii, hue ocu- los conjice, é" cognojces, quem ducernJ'equi ét beat, Yale,

PARS

*$l3 •"> SdU

•iJy

PARS PRIMA,

Often Ait tir uriicam e[fe F^ligionem^ extra quam ntmo falvari foteft,

Agna eft hoc noftro aeva Religionum varictas, ma- gna in rebus Fidci diflen- fio. Hinc callidiflimus mortaliun*

fedu&or dsrnon, ut miferos homi- nes fuis jam irretitos laqucis fvavius in iisdem detineat-, dulce iftud illis fuggerit fomnium : in fun quernt^ Fi- de Jahiiri gojfc, moAd boncjtt vivereftu- deat, Ut fub hoc fpeciofo veritatis praetextu humans cupiditati fuas la- xent habenas, caruique, ac promifi- f s fimul faluti blancliantur. Nec paucifunt, quibus hoc deliramcn- turn placet, prsfertim cum addito:

Si Fides i'/ii foiijjimos de SS. Trinititte , ac JLSll Cbrijla Sn/vatore «rticulos in

A a

ftywfalo Apoflctlico santentos comple&fc tur. Reflexa quodammodo haze fu- pra reliquas eft haerefis, ac nomina?

li folet Adinpboria, feu Indifferente Jfmus. Dico hsrefim, quia Do&rinaj

Chrifti

, Divinisq; verbis, raox ex S, Scriptum referendis, contraria eft, atq; eó pernicioiior, quo magls fen?

fibus plurimorum blanditur. Lit au- tem brevitatj confulamus, omitti«

jnus rcfutationem cjufdem Adiapho- n > , quatenus jila docet, quemlibet in fua Fide Ctiam Ethnicá, Turcica, Judaica, &c. falvari poife.' Hujus cr

nim falfitas vel cx illo Joan. 3. fa- ils elucet: Nisi quis renatus futrit ex vqua, & Spiritu San&o, non potest intra- re in Regnttm Dei. Et Matth. 16. Hr.

6. Qui veró non ere ¿i der it, condemnä- bitur. Et Hebr. II. Hr-6- Sinlfidc au~

tem imptjjibile eßplacere Dto. Accedit, quod fi quisq; etiam Paganus, Tur- ca, Judaeus in fuá Fide, five Ethnicá, five Tuícicá, five alia quavis falvari jpoteft, ftuftra Deus in facra Scriptu-

ra

tfá tam frequenter, tam graviter pf'é*

hibet falfum Deorum cultum ; neq;

alio fe ritü coli p e r m i t t i t p r s t e r - uani à fe praefcripto ciim juxta A«

iaphoriftas omnis cultusi ad finenl obtinendum aptus fit.- Fruftra ido*

la confringi, &Deós, Deásq; omnes exturbárí,ac côrïim cultores feyerc puniri mandat • ciim ex hoc praecisè nihil fiaf, qiiôd clijusquam Religion ñi ñon fit confentáneum j ciímo^ à faluté iriipediat modo intérim n<3*

ñefte vivat. Fruftra Filius DEI HO-' tho fa&iis, tôt miracúlá patrávít', lit;

Meffias,- & mundi Salvâtor credere'- tur. Fruftra tanta egit, & pafïiiS eftj ciim nihil horiim aa falutem fuiifet ñcCeífarium. Hoc modo tatiodíná^

tur Ápoftolus ad Galat. 2. ¿i- Si per legem jitjlitia, ergo gratis Cbrijitis

mortiuts eh. Fruftra déniq- Apdftoli in omnes terrs partés penetrantes tôt labores, & moleftias exantlâ- furit, tôt carnificinas fuftinucrurit',- tôt fiingvinís ilumina effildcrunt,

A 3 «

• i t 6 M »

Ut fcrbô dicam, per omnia tormen- torum genera incedentcs vitam ulti- mo pofucrunt. Profe&ô quemadmo- tfum hœc nemo prudens velut minus

«rcftè, ac laudabiliter, vel fruftra fa- fta dicere aufit,ità nullus fanae men- tis homo cogitare potcft, in íua_s quemlibet Fide falvari pofle, efto e- tiam Deum cœli, t'erraeq; Condito- rem cum Judseis, ac Turcis confitea- tur. His inquam omiflis, eorum dun- taxát error hie venit oftendendus, qui praedi&umlndifferentifmum hoc vcluti faccharo condiunt : Si Fides il- ia potijfimos de SS. Triait ate, ac JES U Chrijlo Salvatore artieulos in Symbolo A- pojlolica contentos compleñatur. Qua-

lcs fe oftendunt Lutherani quoque,

& Calviniftœ, ùt etiam Joannes Tsé- tsi Calvini aíTecla Scholarum Pata- kini R e d o r , & ProfeíTor in recenti qnodam fuo opere anno 1720. typis mandato, cui titulus: Oratio Secicla- ris, altero Reformationis JubiUo habita iv Auditorio publico lUupis Athenai Pa-

WfeSi Âr SA»

iatye»ßs, no obfcurè indicat, infolea- ter jubilando ob haerefum farculo X V I . ortarum, ufq; ad annum 1717.

produ&ionem, qui annus Luthera- nifmo fkcularis eft; cùmLutherus anno 1 5 1 7 . poftiferam fuam doftrî- nam in Saxonia fpargere coepérit_j.

Contra h os igistur Adiaphöriftas fex tantùm Rationcs, quae quemvis in- telle&rini reftè difpofitùm eonyin- cerc pofltint, per totidem §§. addu- cuntur, ex quibus demùm legitime concludetur, quàm ineptè jubilet_s Joannes Tsétsi Calvinifta, applau- dendo ie&is omnibus faeculo X V I . authöre méndacii pâtre eufis, quam«

Vis fibi diiîimillimis.

§.

Ï>RIMÀ RATIO»

U F f à t u m eft Spiritus S. Ephcf. 4."

Hr. ç. Unus Dominus, una Fides, unumBaptififta. Et Cor. 10. Hr>J. Quo- niam unus punis, & unum corpus muhi

A 4 fismut,

« M S N »

fumus. linde etiam Chriftiana Fides dicitur unum ^egnum, Dan. 44.

UnaDomus. Mat. 24. ir> 25. llnum Ovile. Joan. 10.

ir-16.

que Ecclefia, five Fides non habet unitatem in Sacris Líterís affertam,

illa non eft vera, 8c falvifica Fides, 8c Ecclefia. Atqui omnes Religiones, etiam corum, qui SS. Trinitatem, 8c Chriftum confitentur, non habent_s prsdi&am unitatem. Ergo non om- nes funt vers, 8c falvifícs. Major_»

conftat,ex locisSciipturs modo ad- du&is. Et hanc unitatem Chriftus validis precibus petivit á Patre fuo Joan. 17. ^ . 1 1 . Pater Sánete ^ferva eos ->

in nomine tuo, quos dedijli mihi, ut fint unum,Jicut &nos. Nec dubium eft, quin exauditus fit pro reyeretia fuá.

H e b r . 5 . ^ . 7 . Probatur minor: O- mnes omnino Se&a* dilfentítint ín uno faltém, altcróve articulo Fi-

de í

«M 9

¿ei ab Ec'cfcfiä Romano- Catholics^

höc ipib j qilöd abifta damnentur,

& rejiciantür i ipfae autCSeite in re- busFidei⁵nec paücis,itec leyibus di£- ffentiünt" intcrjfe, & ö di'ametrö öpv pofita terient, adedy ut Henricus Ec«

kardi in Praefiftiöni Fafciculi cöntrö>

verfiaru ad Chriftiaiinm II. Saxonia;?

Elcftörcm dicaty116 mägis interCal*

Viniftäs, & Luthcranös, quam inter Chriftum, & Heliai fräternitatem in- iri, auf conjun&iöne'm fieri poiTe_s'y Idem de quibusdani alös Seftis fpn»

tienduniy quaiu'ni finguiae fuis pecu- liaribus erroribus adhaerenty Cum igitur Divinae pagiriae teftentür Mar-' ei 3. ir. 83. & Luc. l i. Hr. 16. Rfgnuni in fe divijum defoluiitnr¿r' non poteft flare} quis fanae mentis honio per-

fvädere fibi pöteß, Chrißum: tale Re- gnum,hoc eft,Ecclefiam ita divifam?.

feiflam, & lacetätani tedificare vdlu- ifle ? quippe certo certius eß, Eccle- iiäm", qüas cx diyerfis adeo Seibis ca- pa&fi eft, unifatem habere1 no pofle.,

A 5T Etgö

94*

Ergo chm tot, támq; diverfae Religi- ones unitatem non habeant, veram Chrifti, & falvificam Ecclefíam con- ftituere non poflunt.

Idq; confirmo hoc evidcnti dif- cifrfu: Credere Fide Divina, eft afr

fcnfum alícui prebere,quia Deus di- xit. Jam autem impoífibile eft, DE- um dixifte omnia illa, in quíbus tot diverfae Religiones inter fe difere- pantjV-g. Chriftum eífe realiter pre- fentem in Euchariftia, & non efle re- aliter prefentem in Euchariftia : pár- vulos efle baptizandos, párvulos no cífe baptizandos, &.c. Haec enim__9 funt repugnantia, quorum umim a- perté verum, alterum aperté falfum eft, quae Dcus,nullius erroris capax, íimul cloqui non poteft. Evidentii- íimum igitur eft, alterutram partem, vel aftirmantis, vcl negantis, in pun-

ftis, queis diffentiunt, errare. Eft i- taque una tantüm Fides, ac Religio,

& qui in hac non eft, falvari non po- teft, üt ex citatis fupra Sacre Scri- pture

4 1 "

pturae textibus conftat. Neq; fuffí- cit j quód illae Religiones in aliqui- bus, vel ctiam potioribus articulis Fidei conveniant, üt ftatím oftende- tur §. fequenti. Sit igitur

§. n.

SECUNDA RATIO.

CEntentia docens, quód quilíbec

^ in fuá Fide Chriftiana falvari pofi fit, etiam cum addita praedída limi- tatione, apertiífimé contraria eft do- drinae Apoftolorum. Nam lícót Hy- menals, Alexander, Philctus, & alii olim haeretici in Chriftum credcrcnt, quia tamen de refurredione diyersu quid ab Ecclefia Chrifti fentiebant, 2.Tim. 2.1^. perSandumPaulum manifefté damnati funt, i.Tim.i.¹^.

11. Habens Fidem, & bonam confcienti- am, quam quídam repelientes circa fidé naufragaverunt, in quibus eft Hymena*

us, ¿r Alexander, quos tradidi Sat and.

Apoftolorum exempló, & veftigiis iniiftens omnibus retro aetatibus,

A 6 Catho-

f » i a S í »

Catholica Ecclefia, illos, qui ultrö a Fidcliunx congregatione fe fepará- irurit, vel Eccleíiae fententiá ab eade abfcifli fuerunt, damnatos, & falutis espertes cenfuit. Quis jam negabit, graviflimum effe errorem Adiaphoii- ftarum? Obfervatione autcm dignu eft, quód D. Paulus in citatis verbis ad Tim. amiffionem Fidci comparct naufragio: tircaTidem naufr agaverunt.

Qua phrafi fignificare Apoftolus vult: ficuti 111 naufragio omnium pa- riter bonorum fit faäura, ita per re- ceflum vel ab uno Fidei artículo to- tarn Fídem amitti, adeóq; hoc Fidcí naufragio ja ¿fura m fieri oinnium__s donorum fpiritualium. Quamyís í- gitur Calviniftae, Lutheraní, Anaba- ptifíae, &c. jadent fe in Chriftum_9 credere, ac Symbolum Apoftolícum confiten"; quia tarnen pluribus in ar- ticulis Fidei ab Ecclefia rccedunt, i- ta, ut etiam inter fe difcrepent, nau- fragantes perdunt etiam FidemChrí- ßiananu Irao Adíaphorifts, vel in

«5¡f 15 M»

h o c , quód pertinaciter tueanturesr quemlibet in fuá fide ( etiam cum hac límitatione r íi fundamentales r rticulos teneat, & Symbolum Apo- ftolorum confiteatur) falvari poíTc, errant graviffimé in Fide, üt tenent omnes Catholici; & hic error dam- natus eft in Bulla Pii V . Sum mi Pon- tificis fuper forma juramenti profef- fionis Fidcí, Ergo miferí totius Fi- del ja ft 11 ram pat fun tur, nec ípíis am- plius via patet ad falutem, quae oc- clufa eft haereticis, quorum infeli- cem numerum auxere.

Id ipfinn validé confírmatur. Ad falutem, & aeternam beatítudinem confcquendam, non minus eft neccf- faria Fides, quám Charitas, aut vitae integritas: neq; magis voluntas re- ftificari defiderat, quám íntelleftus, cüm utraq; ifta animas vís ideo fuit conceda, ut fie in Deum, & beatitu- díne refté tenderemus. Ergo quem- admodum ad voluntatis reftitudine non fufficít unius, aut alterius man-

A 7 dati

4 § H

dati obfervatio, fie ad intelle&us re- ditudinem non fatis eft, unum, aut alterum,vel etiam totum Symbolum Apoftolorum credere , fed Fides ex- tendere fe debet ad omnia, qua De- us revelavit, & per Eccleiiam Spon- fam fuam dile&iffimam credenda fuf- ficienter propofuit. Sicuti enirn of- fendens in uno mandato Dei, faBus

tft omnium reus, Jac. IO. ita de- negans fidem uni articulo, omnibus eandem fuftulit. Cujus ratio eiL_s, quia non magis lex pcrfe&a eft, ut aeternam DEI juftitiam repraefentct, quám Ecclefia vera fit in do&rina, ut aeternam DEÍ fapientiam nobis exhi- beat, & ab hac airigatur, juxta illud Joan. 16.^.11. Ctim autem venerit ille Spiritus ver it tiíis, docebit vos omnem veritatem. Quemadmodum igitur u- num peccatum facit ho minera reuní

totius legis quoad poenam aeternam damnationis, fic maculat unus error in Fide uniyerfam Ecclefiam, & tol- lit ab ea íecuritatem yeríe, ac falvi-

•99 i 5 94»

fkœ do&rina;. Eft quippe pretiofa margarita, qua; maxime seftimatur, quamdiù intégra manet; contemni- tur verô divila in partes. Undè Di- vus Nazianzcnus Orat. 31. Quacun- que, inquit, margarita obUfafuerit, to- ta ejus gratia extingvitur,aut Deum tot h cole i aut totum contemner nolo dimidi- atam partem. Eadem Fides compara- tor annulo. Atqui non ccnfetur an- nulus poft fraftionem, fed folùm, fl integer fuerit. Huic concordat no- biliiiima ilia D. Athanafii fentcntia in Symbolo (quod ab ipfis etiam A- catholieis receptum eft) Quicunque, inquit, vult falvus ejfe, ante omni a ^s opus efr, ut teneat Catbolitam Fi dem, quam nisi quis integram, inviolatdwi- que fervaverit , abfque dubio in titer' num. peribit. Flanc rogulam_s adeô femper obfcrvârunt Catholici Majores noftri,ut ncc in minimo re- cederent ab iis, qua; ad Fidem per- tinent. Hinc cum cos rogarent Ar- riani, ut faltèm unara vocem omit- terent,

«$$ i6 S í *

terent, qua* nön habetur in Scriptií*

ra, nec inSymbolo Apoftolico, vei unarn literam ímmutarent, id eftt' non dicerent ipuámafed opctúcnv, 8C íi hoc fecerint, pacem poílícerenturí Catholíci nólucrünt, & Imperátori fcrípferunt, nefarium eífe, ae' rebus jam definitis álíquíd immütare , út' teftatur Theodoretüs lib. í . Hift. c„- 18. & 19- Jam aflumö: Sed Adia- phoríftae, feii IndifFerentes erránt_s graviflimé ^t vei írt hoc foío effatö, quöd quísq; ín fuá Fide falvari pof-- fit, modö Chriftiiíít confitcatur , &

fundamentales articiiíös Symboli A- poftolicí ampíettatur; itt táceám_í quosvís alios errores tűm comunes omnibus Se£tís extra Románam Ec- c l e f i a m t u r n fingulis peculiares s Qucmadmodum ením omnes Se&a?

errant rejiciendo Románom Ponti- ficem, ita nominatim Lutherani af- ferendo, folam Fidem fufficcre adfa- lute'm; Calvinifta* affirmártdo, Chri- ftuin in Eiichariítía non cfle realiter

prae-

*7 n »

praefentem • Anabaptift« dicendo, non eiTe parvulos baptizandos, &, fi baptizati ftlnt, eofdem, poftquam_j adulti fadi fuerint, efie rebaptizan- dos: & fie de aliis. De quibus reds dixeris, quod de Donatiftis Augufti- flus in Pfal. 54. ait: In multis funt mt- cum, in paucis non mtcum, fid in pau- tisj in quibus non funt mecum, non pre- funt Ulis multa.

Nec immerito, quia ejusmodi hö- mines totius Fidei jadura fecerunt, ut jam manifefte probatum eft. Qui- bus acccdit comunis bonorum The- ologorum fentcntia, doccns, non_s pofte quemquam fide faiutari crede- re ullum articulum,qui vel uni ä Deo revelato, & fufficientcr propofito, quales funt omnes, quos Ecclcfia_s Catholica credendos proponit, non nflentitur. Cujus unicam ex pluri- bus rationem hie affero. Nam qui credit unum articulum; vcl forma- liter, & cxplicite; vel faltem virtu- aliter y & implicite affirmat hujus

moti-

« M 18

motivum, nempe authoritatem ds- vinam revelantem infallibilitcr re i- pfa efle, & eam neceflarlo conne&i cum omni fuo termino, ad cujus af- ienfum movet. Authoritas enimDei eft infallibilis in omni eo, quod lo- quitur, üt certum eft. Ergo nullum articulum fufficienter propofitu po- teft negare, fuppofita affirmationc unius, quia alioqui negäret infalli- bilem illum nexum cum tali objedo⁴ five infallibilitatem DE! in loquen- do, aliunde eundem nexum fimul af- firmaret, ac proinde haberet duo ju- dicia contradi&oria : quod manifc«

fté repugnat.

On omnes Seite confitentur_A Symbolum Apoftolicum in eo- dem fenfu, fed nulla fere earum eft, quae omnes ejus artículos credat eo- dem fenfu, quo Catholici; aut in Symboli expiicatione non difterat

§. III.

TERTIA RATIO

•9« 19 94»

ab aliis. linde cum non fit, nisi tí- nica vcritas, & unicus vertís fenfus, neeeife eft, omnes Religiones hujus temporis, praster unam à veritate_«>

aberrare, ac proinde ad falutem no fufficere. Quid enim Fides faifa po- teft juvare ad falutem? Itaq;perin- de eftj, five tali modo Symbolum_j credas, five nullô modo credas : po- terit ergo quis falyus eífe, etiamíi muiros artículos ipfius quoq; Sym- boli Apoftolorum abfolutè non ere- dat ; quod niat)ifeftè fequitur ex íen- tentia horum Adiaphoriftarum con- tra ipfos hos Adiaphoriftas, nempe hujus temporis Novatores.

Quôd autem multùm diferepent Scftm in Symboli fenfu, patet. IUü enim articulum : Credo in un um De um Patrem omnipotentem, plcriq; Softarii cum Catholicis ita intelligunt, ut affirment Deum latiori fígnificatio- ne veré omnium hominum eile, &

dici Patrem; eundem eífe veré om- nipotentem. Negat primum horiun

jBcza

4 1 ¿ó

BezaCalyinifta voíum.i. fol. 334.8c' 335. Alterum quoque negar eodenî volum. fol. 299. ubi ait.' Didum il- lud: Deo omnia ijfepojjibilia, habere exceptioncm. Quem fequuntur An- tonius Sadeel. tom. 3. pag.33. 8c Jo- annes Pífcator volum. i.pag. 77. Ar- ticilíum: Etinjéfum Chriflum Filium ejus unie um, 8tc. alitor explicant Ar- rianij Tritheitae , qui Filiúm Patrc ftatüunt minorem, ac etiam Calvi- niftae cum filó Magiftro Calvino, qui Admonit. adPolon.fol.793. fie lo- quitur : Si Pater fuum éffe habét dfe, Fi- lius fuum ejfe habet à Pâtre, Spiritus ab

•UtrOque, an non tres ejfentiœ emergiint,/

Aliter Catholici, 8c Lutherani, qui juxta Symbolum Athanafiänum, Fi- lium aequalem, 8c confubftantialem Patri credunt. Articulum: Crucifixtv, mortutis, 8cc. itâ fumunt Catholici O' mnes, ut credant Chriftum pro om- nibus hominibus mortuum, juxta il- lud Pauli ad Hebr. 2. Ut gratia DEI,- (fcilicet Chriftus)pro Omnibus gußa-

Vit

pit mortem: Calvinift® vero fomni- ant Chriftum pro folis eleftis fuifle mortuum. linde Aretius Calvini at- ícela par. 2.. Problem, pag. 388. ait:

Tai um e r?, quo el Ckrijiiim dicunt omni- bus datum Redcmptorem, cum Judie non fit: ¿r in fumma, omnium dejperantium^y

atg¡ damnatorum. Artículum: Defcen- dit ad inferes, &c. aliter accípiuntCa- tholici, nempeChrifti animam á cor- pore feparatam fecundüm fubftanti- am fuam defcendiffe in limbum Pa- trum: aliter haeretici, quorum ali- qui volunt, Chriftum defcendiífe ad inferos, nihil eífe aliud, quám fepul- tum fuiíTe: alii, Chriftum paífum do»

lores inferni, utLuthcrani apud Ge- rhardum lib. 2. par.i. fol. 312. quibus addunt Calviniftae , eum etiam poft mortem poenas damnatorum fufti- nuiífe, ex Magiftro fuo Calvino lib.

2. Inftit. c. 16. §• 10. eó quód corpo- rales folüm mors nihil nobis profu- tura íuiíTet, &c. Articulum; Afcendit ad qfilos,8íc. aliter intelliguntLuthe-

aa M»

rani Ubiqniftae, aliter Calvinifta;, 8c Catho ici, qui ubiquitatein corporis Chrifti negant, proLè gnari, per ea cverti totum penèSymbolum,Chri- ftiquc Incarna tionem, Nativitatem, Palfionem, Mortem, &c. Articulum;

Inde venturus eji judicare vivos, ¿r mor- tuos, aliter exponunt Catholici, qui dicunt, Deumita judicaturum,ut_9 fuum reddat pra2mium operibus bo- nis, malis poenam : aliter Calviniike, 8iLutherani, qui operibus bonis o- mnem merceoem ncgantes, foIiusFi- dei fpecialem ratiouem in judicio habipum iri ccnfent. Articuluin_s:

Sanftam Eccltfiam Catbolicam, Luthera- ni, 8c Calyiniftœ interpretantur de Congregatione invifibili Praedeftina-, toruin : Catholici de vifibili Oi tho*

doxorum, inter quos 8c praxleftina«, ti multi,8c multi reprobi. Denique, ut,alia praetercam, Articulum: Rç- mijjior.em peccatorum, aliter funilint haere ici, quifingunt, pcccata tan- tum tegi, non imputari, nullam au-

tctq

2 3

tern internam fieri rcnovationem_j per juftitiam inhärentem, & dona infufa : aliter Catholici, qui agi^o- fcunt interiorem hominis renovati- onem per gratiam fanftificantem >

qua formaliter, & verè peccata tolli,

& deleri docent, juftificatis inhä- rentem, juxta illud Rom. 5. Charitas Lei dijfufa est in cor dibits ntßris per Spi- ritusn Sanctum, qui datus est nobis. Vi- dcatur Laurentius Forer. in lib. cui titulus: Symbolum Catholicum, feu Pontificium, collatum cum Symbo- lo ApoftolicoLutheranorum, & Cal- viniftarum. Item D. D. de Walen- burch torn. 2. à fol. 588. ubi often- dunt, à Marco Antonio de Dominis nequicquam conciliari Lutheranos,

& Calviniftas, aliösque Seftarios in Symbolo Apoftolico. Et torn. 1. ubi à fol. 426. fusé declarant, quomodo Symbolo Fidei, quo utitur Romana Ecclefia, haerefis Calvini, & aliorum contrarietur. C urn i-gitur in genuino Symboli fenfu tanta fit opinionum diyer-,

4 8 34 M »

diveríítas, veriras autem una tan«- tum exiftaf, eámqj eíTe apud Ecclefi- am Romano - Catholicam, fecunda Parte oftendcmus, necefle eft, reli- quas Seftas falíam Symboli doftri- nani, & Fidem teuere. Si ergo vera requiritur Symboli Fides, fieri ner quit, ut quilibet in fua fide falvari poífit. Si faifa fiifficit, quomodo Fir des taifa poteft juvare ad falutem?

§. IV.

Q U A R T A R A T I O . A Diaphoria, feu Indiffercntia cre~

T^dendi, etiamfi cx hypothefi Symr bolum Apoftolicum integrum, & in legitimo fenfu aeeeptum adnntteret, tarnen Acephala eifet, & vcraChri- fti Ecclefia non foret. Ergo in fua quisq, FideChriftiana falvari non_»

poteft. Antecedens oftenditur ex co,quöd ad perfc&am veraí, & áChri- fto aedificat« Ecclelis unitatem,qua ex Sacra Scriptura,& SymboloNicae- no confitemur, omnino requiratur,

\

lit unum ejus fit vifibile caput. Nam licet Chriftus proprie fit caput, üf habetur Ephef.,i. Hr. 22. Omnia fidje- cit fub pedibus ejus, & ipfum dedit caput fug er omnem Ecc/efiam, qnöt. est corpus i- pfuis ? quia tarnen ipfe non gubernat

Ecclefiam immediate, & vifibiliter, fuit moraliter neceflärium, ut aliud caput vifibile conftitueretur, ä quo Ecclefia tota dirigeretur. Quemad*

moduni enim in exercitu, in Regno, in Övili, in domo, in corpore huma- no unum eft caput vifibile, itaquo-i que inEcclefia eile oportet, cum haec dicatur acies caftroruni ordinata_», r Cant. 6- Hr. 30. Regnum Dan. 2. Hr 25.

Ovile Joan. 18. Hr-16. Domus i . T i m . 3. Hr-25. Corpus 1. Cor. 12. Hr. 12. Ea- dem Ecclefia 2. Cor. 1 1 . 2. Ephef.

8. Hr. 25. comparatur Sponfas. Ergo habcbit Caput prceter Chriftum,ni(i fit Sponfa in terra abfq; capite. Cer- te Cant. 7. ^ . 5 . Sponfus alloq^ens Sponfam ait: Caput tuum, [icutCarme*

Ius j ,pum priüs c. 5- ir, 1 1 . ,Sponfa dc

B Spon,

w 26 34»

Iponfo dixinet: Caput ejus aurunt 0«

ptirntfm. Hoc autem lupremum Ec-, clefiae Chrifti caput omnes Catholi- ci agnofcunt Romanum Pontificem,

& pro tempore legitimum in fanftif- fíma Sede Petri SucceíTorem, ex illo Matt, 16. "^.18. Tu es Petrus, & fuper hanc petram ¿edificaba Eccleßam meam, Ubi omnes Patres, & Interpretes fen«

tiunt, Petrum effe fundamentum Ec- • clefiae, non quide primarium,& prin- cipale; fed lecundarium,8iVicarium ipfiusChrifti, üt 1, Cor. 10. ^.¿f.ver- ba ¡lia fignificant; Petra autem erats Qhrißus, fcilicet principaliter, &prima->

rió. Si enim Petrus non eilet petra Ecclefiae fecundariö, & vicaria, vané adderetur in addufto S. Evangeliftae textu conjunftio &•> per quam con- jungitijr Petrus cum hoc-.fuper hanc pe- tram, neq; fupra Petrum caderent_s verba Chrifti ibidem ftatim fubjun-

fta : Et tibi dabo claves regni calorum.

Et quodcnnq^t ligaveris Juper terram, erit jigatum & in ca/ísí & quodeuw^ fohtris

fuper

27 INI*

fuptr tenant-, er it Joint um ér in c&lh, ùt patet confideranti contextum Scri- pturae, maximé,additis illis aliis Pe- troàChrifto Joan, ai.diih's: Pafce agnos meos, & : pafce oves meas. Quibus PetrOj & in eo omnibus ejus in Pon- tificatu fucccfloribus abfolutè de- mandant cura pafcendi Ecclefiam, Ex quo fic in rem praefcntem ratio.

" cinamur : Quaecunq; Religio no ag- nofcit Sanihim Pctrum, cjusqy legitt- mum inSedeApoftolicaSucccflorem, tanquam Chrifti in terris Vicarium,

& ei, veluti fupremo vifibili Ecclefiae capiti fe non fubjicit, eft acephala, &

non vera Chrifti Ecclefia, quae ani- mas falvare poifit, Adiaphoria, qua Lutheranosj Calviniftas, omnésq; a- liosSe&arios complettitur, nonag- nofcit San&um Petrum, ejusq; legiti- rnum inSede fucceflbreni,Romanum, inquam,Pontificem,ncc ei, tanquam fupremo vifibili Ecclefiae Capiti fe_»

fubjicit. Ergo non eft veraChriftiEc- çlefia,fed acephala, & animas falvarç

B 2, ndq

non vaîens. Propofitionem Bonifâ-

4 1

cius VIII, Papa in cap. Unam, fan&a, extra, &c, de majoritate, & ooedientia, in hune modum définit : fubeiTe Ro»

mano Pontifici omni humanae crea- turaî, declaramus, defînimus, & pro- nuntiamus, oninino efle de neceflîta»

te falutis. Certè Aërîus quoad len»

iîirn in Symbolo etiam conveniebat cum Catholicis,tamien,quia no ebat (libelle Epifcopo, & cacteris membris' communicare, ab Epiphanie, & Au- guftino in catalogo lrereticorum vel ex hoc folùm ponitur* etfi deinde a- lias etiam graves Haerefes prodide- fit. Et Cyprîanus lib. 4. epift. 2. di- cit, Novatianum efle extra Ecclelîa, quia nolcbat fubjici PontificiCorne-.

lio, etiamfi nullam aliam hairelîm in«

troduxiflet. Quare nemo potcft_*, quantumvis velit, fubefle Chrifto, &

communicare cum Ecclelîa c^lefti, qui non fubcftPontifie,& non com- jnunicat cùm Ecclelîa militante. Af-

fumptionem ulcro

f ' S e& a -

Se&aru, qui üt in aliis omníbüs iftí- lábiles funt, atq; idter fe divifí, íta in odio, & abjedione Romani Pontí- ficis editantes, & unánimes perftant;

üt jam olim D. Cyprianus lib. i. epi- ftolá 3. & 9. omníum haerefum, &

Schifmátum pullulantium caufam irt eo ftatuerit, qübd ufti Sacerdoti, ac Ju->

dici Vice Chrifli non obtemperetur. Cali- fas autem, cur tanto odió in Ponti- ficcm fcranttir haeretíci, breviter e- narrat P. Contzen in Polit. lib. 6. ca- pit. 2i. & in ipforum tantüm malitia.

radicatas eífe, claré oftendit. Ergo Adiaphoría in fuá quemq; Fide Cal- vare non poteft.

QUINTA MATIO.

p i d e s , & Ecclefia Chrííti vera, ac:

A fílvifiéa, ut agnofeí ab ómnibus, pludeíitérq; aíTumí poífit, habet mo- tiva evidentia crcdibiíitatis, üt indí- cat Chriftus Joan. 15. j¡r. 22. de íis, qui non credebant, inquiens: Nunc

B 3 autem

•SS 3o M»

gutem excufationem non habent, lcllicet poftqua Fides in me verum Mefilam ex motivis exhibitis apparuit illis evidenter credibilis, & tarnen non crediderunt. Atqui Adjaphoria, qua- tenusLutheranilmum,Calvinifmnm, caeterásq; Se&asChriftianas comple- ttitur, non habet talia motiva credi- bilitatis, aut producant adverfarii ex omnibus vel unum, quöSe&a fua orbi innotefeeret, & dogma illud (qutmlibet in fua Tide Chrifliana falvari poje) perfvaderi hominibus jure p o t fit. Ergo Adiaphoria non eft Eccle- fia Chrifti vera, & falvifica, fed faifa, fed noxia, fed impía, & in orcum_s, unde prodiit, releganda, ad quem magnis etiam paflibiis properat, qui c a c o illi ímpetu adhaerent, & leves corde credunt, Ecclef. 19.^.4. Quod autem execrabilis illaReligionis um- bra oftendere nequit, hoc luculen- tiífimé exhibet Romano-Catholíca Ecclefia, üt infra fecunda Parte vide- binius.

§.V1.

4 1 3 î H »

§. V i .

SEXTA RATIO.

S

ptura;, doarinasApoftolorum,&SSy Patrum repugnantia ; qtias luculen- ter oftendunt, Adiaphoriam hâncj &

indifferentiam crèdertdi, vclut rtovû in orbe Religionis tnonftrütti, ábjicí potiùs, & contemni j quàm rationi- bus ulteriùs impügnari debere-

Primo, quia approbat penè omnés úntiquas hœrefes, earumq-, fedatori- bus lalutem promittit. Pleriq; énint Confitentur Chriftum, & in fuo fen- fu tenent Symbolum : falvari icaqiie juxta illos poterunt in fua hadrefiAfr riani, qui Filium Patti rtegabànt co-- fubftantialem; Macedoniani, qiiiSpb rituih Sanftum Filio facíebant mino-

B 4. ftfritj

rem; Neftoriani,qui duas inChrifto ftatuebant perfonas; Eutychiani,qui earnem Chrifti in Divinitatem con-

«¡perfam aflerebant ; Apollinariftä ,

"Verbum Divinum locö animae ratio- nalis carni unitum in Chrifto pone- bant; Monothelire, qui unicam_9 tantiim voluntatem, & operationem in Chrifto ftatuebant; Pelagiani,qui peccatum originale negabant^}& ho^

minem viribus naturae poffe gratiam Dei, & falutem promereri docebant;

Donatiftae, qui Chrifti Ecclefiam u- biq; periifle, praeterquam in parte_s Donati affirmabant; Novatiani, qui lapiis poenitentiam negabant; Mon- taniftae, qui Montanum Paraclctum putabant. Hi omnes juxta hanc fcn- icntiam finguli in fua Eide, ac haere- fi falyati funt, quia in Chrifto credi- derunt, & non minus Symbolum__s, quam modd Luthcrani, {& Calvini- ftae, tenuerunt» At quid abfurdius, magisq; paradoxam in jEcclefta dici poteft? Si eniin cum hujusmodi Fide Talus

Íaliíá obtîneri poteft, cur ton Conci- lia, tanto labore, &fumptu conyO- catis Ox toto orbe Epiícopis adver- sas cas hœrefés eelcbrata? cur totíes áftathemate fuére damnata ? cur San- d i Patres taútopéré in illís extirpa- dis laborarunt ? cur Catholicí haere- ticorum íílorum confvecudiném , &

convidunï táritopere exhorruerunt?

cur plurímí exilia 7mortem, & pluri- ma tormentorurn genera perferre_¡9 mäiuerunt, quam alicui ex illis hs- íefibus fubícribere ? fane ha;c omnia ftultè,& injurióse fa£ta funt,fi in illis Sedís falüs obtirieri poterat, Qiiod cum nenio fapiens dicere poffit_s , fatendum eft, haerefes illas eífe ,ani- morum peftes , nec poífe ullo modo falutem cum illís conftfiere. Hinc procul dubio de Adiaphoriftis quo- que dictum à Chriíto fuerít Matt. 7«, f . iy. Átt endite à ful fis Prophet à, qui

véniunt ad vos in veflimientù ovium, in- trinfecùs autem funt lupi rapaces,<

Secundo, qüia condemnat errorís

B 5 totai»

48 33 H»

tota Antiquitate,quac femper exifti- mavitjhaereticu nô poiTe lalutë côlë- qui; & idcircô ta acriter fe illis oppo- i"uit,tât6q; ftudiô sëper cas côfutavit.

Tertio, quia condemnat ipfum A- poftolum, qui ad Tit. 3. fie praecipit:

Hdreticum hominempoji unam,& fecun- darn correptionem devita,fciens,qniafué»

ver fus eji) qui hujusmoâi est, & delinquit, turn fit propria judicio côdemnatus. Clir jubet ilium vitari, fi error ejus non officit faluti? cur dicit illum fubver- fum, & condemnatum ? Idem 2. ad Tim. 2. Sermo torum lit cancer fer pit : Sicut ergo cancer eft lethalis corpo- ri humano, niiî exfeindatur, ita hae- reticus castui Fidelium.

Dicet fortèTsctsius : neminem_j eiïe cenfcndum hareticum, nisi qui rejicit Chriftum, aut negat aliquid pertinens advSymboluni. Vcrùm hoc prorfus imperitè,& abiurdè dicitur.

Sic enim non effet haereticus, qui vê- tus, & novum Teftamentum è medio tolleret, ciicerétqj illa vel confi&a,

4 « 15

vei humano fpiritu conTcripta, ifiül»

tísq; erroribus, iit fcrípta profanotu aüáofum, obnoxia. Non effet ha;.

reticus, qui negáret íöfcriitírfi * vei poenaium aeteriiitaterii: qui daetiiö»

nes omnes alíquándo poneict falva- dös; cum nihil hifce de rebus ifi_2 Symbolo Apöftolörüifi habeátur.- Non eflet hasretícüs, qlii vetaret ttíu here , qui nuptias dicerct éífe k día-¹ bolo, qui efcas rtortUűllas lua natu- ra ftatuerét immündas: quös tarnen inter haíreticos cenfct Apóftolus i . Tim.4. Nört eflet haáreticüs, qui in Chrifto duplícem áflereret perlöna • quem tarnen haereticum éfte, & Anti- chriftum ait S. Joan, epift. f . v . 4.N0 eflet haereticüs, qui negaret Bápti- fmum, & omnia Sacranienta, Deni- que nüllüs eortim, qüös fupra memo- ravinniSj inter haereticos eflet riurae- randus. Quod toti Antiquitati,& o->

mnibus Dottöribus, qui jam ä quin- decim faeculis extiterunt, repunat.

Quartö denique, quia Scriptufaiii

Divinam facrt minoris auftoritatigj m

quam Symbolu Apoftpliciim. Docet cnim non refsrrejquomodo in cete- ris credas, modo Cbriftum, & Sym- bolum retineas: quod quis non vi~

<det efife abfurdiffimupi I fiquidem ea~- dem eft ratio credcndi, quamunque eredimus Fide Divina, nempe fumnia DEI authoritas teftificans -• ergo non minorem DEO injnriam irrogat, qui aliquid inScripturis clarc! expreiFuitt negat, quam is, qui aliquem Symbo.U articulum rejicit. Quare non eft ra- tio, cur Fides reftringatur ad Symbo«

lum, & in rcliquis fentiendi fit liber- tas, cum non minus teneamur crede- re omnia , quae funt in Scripturis ,

«juam qua in Symbolo. Etfi e«im_s non obh'gemur omnia, qua* in Scri- ptun'3 continentur, dift-in&d nofle, tenemur tame omnia generatinxcrc- d e r e , adeo, ut fine fcelere haercfeos non poilimus aliquid eorum, ut fol- ium, vel ambi'guum rejiccre. Taeeo h\c^} quod fupra oftenfum eft, Sech-

rios

fiös ficc habere verarn Symböli do-m v

arinam, & Fide. Sed eftö haberent, cur Symbölum potiüs, quam univer- fa Scriptum teneri debet, cum ejus nön fit major, quam univerfe Seri- pttiraa authoritas-? Nimis profeftd eft rudis, & impolita ba;c phantafia- omni fundament-o deftituta-

1> ARKTIS*

X T is igittrf fincero, Sc ab omni fini- X -l ftro affeihi liberd anhnö infpe- ilis, neminem fore exiftimo, qtii no advertat, unicam eile Fidem, ac Reli- gions falvifieam,extra qua nulli ho- minum via ad aeternam falutcm pa- tet, ctfi honeftc vivere ftudeat_9:

quämqne inepte, & pueriliter jubilet JOANNES Tsetsi Calvinifta, dum in fua Oratione iuperiits relata comu- ne fibi cum Lutheranis, cseterisqy fe- euli X V I . heterödoxis )ubilaeum__»

fingin Praeterquam enim quöd igno-

vir.

is/Ö T&IM/b

B 7 rare

*e ?8 a*

rare videatur, Joannem Calvinum fuje Se£tqe au£torem integris 19. an- nis tardiùs ab Ecclefia Catholics de- fecifie, quàm Martinus Eutherus pe- ftifera fua dogmata feminare coepe- rit, tanto inter eos quoad Fidem eft differentia, ut conciliari nullatcnus pofïïnt,quemadmodum ex jam diftis confiât. Ergone ideo jubilât Tsétsi- us,quôdLuthcrus annoChrifti 1517.

Chriftum in Euchariftia, quamvis 110 ante fumptionem, realiter praefente effe docuerit, Calvinus verô ab año 1536. idem negaverit ? ideóne jubi- lat,quodAnabaptifta: authore Nico- lao Stockio párvulos non effe bapti- zandos, & fi baptizan funt, eosaem poftquam adulti fa£ti fuerunt, reba- ptizandos profiteri* anno. K 2 5 . non folum contra Catholicos, ied ctiam cotra Lutherum, Calvinum, caîterôs- que ejusdem faeculi Novatores cce- perit ? Ideóne jubilât, quôd Michael Seryatus an. 1564. Arrii bîafphemias renoyaverit ? Quis non miretur ho-

minis

4 1 39 ⁿ .

minis ca;citatem,qui doarinam fuae quoq; Fidei fumme contrariam jubi- lando approbat? Laudat Calvinifta Lutherum, quia Calvino contradi- cit: Horatium Coclitem, autScsevo- lam appeilat, quöd fe pro liberatio- ne Eccleliae obtulerit, tametfi Fidei, quam nuncTsétsius profitetur, é di- ámetro oppofitus fuerir.

Scd dicit,fibi jubilandum efte,quia Lutherus credens in SS. Trinitatem,

& Chriftum, Ecclefiae Romano-Ca- tholicae feie oppofuit. Ergo etiam jubilandum ei eft, quia Hymcnseus, Alexander,& Philetus,quos Apofto- lus i. Tim. i . Satanae tradidit, eadcm Fidei myfteria credentes, fed de re- furreftione diverfum quid ab Eccle- fia fentiendo huic fefe oppofuere_s.

Jubilandum quoq; ci eftet, quöd tot longc ante Lutheri, Zwinglii, Cal- vini,&c. témpora hsrefiarchae fingu- lis feré asta; Chriftianae feculis effrae- ni fuae c'.piditati, inipietatíq; fervi- entes contra Ecclefiam Roman -Ca- tholi-

4 g 4 °

tnóíica infurrexerunt, máxime, cüm ex eorum erroribus jam olim dam- natis j turn Luthcri, turn Zwinglii, turn Caivini hasrefis confarcinata fit, iit piaster costeros ertfditflfimé de- monftrat Robertns Bellárminus ope-- rum fiioru torn. 6. Concro.io. nequé nobis brevitatr confuientibus, eahic referre vacar. Casíerum §. 2. often«*

fvim eft, Lutlrerum, aliósq; haerefiar- chas, nec in Chriftum fide falutarí eredidiíTe.

Gloriatur quideríi Tsétsíns pag.12, ex 10. fontíbus fibi argum'entum ju- bil'andi íuppetere, at claré offenejit, íe dereliqttiffe fontem aqiid viva, & ci- fiemas duntaxat fibrfodifie, cijlernas qua confinen Mn Valént aquas a üt lo- quitur Jer. Proph.c. 2. ir', r?.

Quod enim primo locoeaderii pa-- gin. pro argumento ponit, pura afi fumptio eft, qúas probari deberet, 8é Tsétsius nd probat,quia nec poteft, Dicit ergo, grande jubilandi ejfe argu- ment urn f quód Reformatio Jolemnis illa:

magna,

• N 41 I I " , .

magna, & admiranda ( dicere potius deberet: Dcformatio ) per infames fseculi X V I . haerefiarchas indufta_9, manu Deifa&a fit. Verum dum inqui- rimus,quae fit vera Ecclefia ? quae Re- ligio, & Fides falvifica ? id ipfum eft in quaeftione, quae fit ilia Ecclefia__SJ quae DEO authore data eft? Certum quippe eft, Ecclefiam Ä DEO confti- tutam, effe veram, & fanftam. Nos Part. II. hujus opufculi oftendemus, earn eflfc folam, & unicam Romano- Catholicam; ncc earn potuifle defi- cere, fed ufq; ad confumationem fae- culi perfeveraturam, quantascunque machinas haeretici ad earn cverten- dam admoveant. Nunc breviter de- monftro ReligionemLutheri, Calvi- ni, & caeterorum haereikreharum no eife ä Deo. Primo enimFides ä Chri- fto nobis re lift a per totum orbe eft propagata, ut íaepiús teftantur Scri- pture par. 2. referenda: horum au- tem haerefiarcharüSe&ae manferunt,

& manent tantum certisRegnoru If-

• H 4? M »

mitibus cÖftriftae, ut etiam ex dicen- disconftabit. 2. Do&rina horumSe- ftarioru carni, & fenfualitati omnia concedit,adeoq; mirum non eft,earn ä pluribus hominibus ad ha;c aliun- de pronis efle acceptatam. 3. Modus propagandi hasSeftas, quam fuit di- verfus a modo, quo fuit propagatum Evangelium Chrifti' imprimis enim illae viribus, & armis perverforum_s quorundam Principum funt promo- t e , ut ex failione propria Lutheri o- ftendi in Antidoto, anno fupcriore typis excufo; fecus Evangeliu Chri- fti Deinde, illae propagatae funt, in- ducente intelle&um in aflenfum re*

rum per fe incredibilium affcftüs ali- cujus humani nimietate, vel concu- pifcentis deleftatione, vel timentis mala temporalia, ut copiofiffimi ejus temporis Scriptores teftantur. Quod de doftrina Evangelica dici non po- teft, quia ejusmodi afFe&ibus omni- bus perpetuum bellum indicit,utpo- tc rerum temporalium contemptum

praz-

4 t 43 t t »

prscipiens magna ex parte, vel fal- tém confulens univerlaliflimé. Quis ergo dicat illas Seibas eile manu DEI faftas ?

Secundum jubilandi argumentum fibi fingit Tsetsius pag. 13. quöd o- pus illud Luthcri, csterorúmque f s - c u l i X V I . hsrcfiarcharum, multis ja antea vicibus tentatum fit, multiquc pro eo defudayerint. Sed vel ex hoc patet hominis dementia. Gaudet e- nim, quöd veteres hsretici, videli- cet Valdenfcs, Albigenfes, Fraticel- li, Wicklefiftae, Huífits, &c. novas Sedas contra Romano-Catholicam Ecclefiam conftituerint, eámque im«

pugnaverint. Ergo approbat illas tanquam bonas: adeoq-, athcus eft, quia ftatuere omnes Religiones efle bonas, nihilque ad negotium falutis interefle, quam profitearis, eft nulla curarcReligionem: quod certé athe- ifmum fapit. Ex hoc fuo argumento

potiüs applaudere deberet Ecclefiae Romano-Catholics, quöd hsc poft tot

•Si 44 §4»

tot lui impugnationes,poft tof,tati- täsque adverfitatum tempeftatcs in- cocufla ilet, ac toto orbe terrarum floreat, yigeltque. Multi earn per- fecuti funt Pharaoncs, fed plcrosq;

jam operuit velut mare interims—9 Neq; aliud ominari fibi poflunt mo*

derni ejus holies, quia ilia fupra fir- mam petram edificata cft,&porta in- fer} no pravalebunt culvers us tu, Mat. lilt.

Non erubefcit impudens homuncio eodem in argument© ad fuam parti;

Imperatores quosdam, ac Principes Catholicos trahere,quos tamencÖ- ftat, fideliifimos Temper fuifle Eccle- fiae Romano-Catholicae filios,ac pro- f&gnatores. Etfi autem quidam eo- rum de jure circa bona temporalia cum Pontificibus Romanis contro* 1

yerfiam habuerint; nihil per hoc do*

¿Irinam Ecclefie,acReligionis nego- tium attingebant, üt cbnftat omni- bus, qui in H^;/1 "'V.s yerfati iunt_i* I Leo qtwvicm ilaurus, & Conilantinus 1 ⁽ Copronymus contra cultuin imagi-

num

4 1 45 M» ^x

num (non idololatriam, ut Tsetsius fomniat, ignorans,quid,& quotuplex fit cultus ) nifi fuerunt, & ideo ico- nomachi nominati; fed hoc nihil plus probat, quam probet exemplum Friderici Eleftoris Saxonia; Luthe- rum protegeatis; & Hcnrici V I i L Regis Anglia; omni vitiorum generc contaminati, qui l'e ob fcclera Ina ä vera Ecclefia ieparayit. Hi omnGs

jam e x p e r i u n t u r quam malum, ¿T" a~

mar um fit rtliquijje Deum, J c r . 2 . C a -

veat etiam Tsetsius, ne ad eundem ftatum decidat.

Tertiam lsetandi occafionem fuis auditoribus obtrudit Tsetsius p g, 14. fingendo Dcformationcm Ecclc- fiae faftam efle per fidelcs q osdain Dei Servos, &c, fed hoc refutatione non ¡ndiget, cum toti orbi conftet, quales II Ii homines fuerint, vel po- tius qualia maneipia diaboli, & nos in 2. par. referemus. Pag. autem 15, in codem argumento trium Pontifi- j cum Romanorum atroeibus calumni- is per-

1

4 8 46

is pcrftringit vitam, quas partim ne- quiter commentus eft, partim ex ma- le contentis collegit, qui ex fu3 ma- litia Pontífices odio prolëcuti Hint.

Necj; rarum eft,quód legum,difci- plinsq; impatientes,Legislatorcs fu- os, ac Principes odio habeant. Id, quod etiam in politicis experimur.

linde Petrus Apoft. epift, i.e.2. mo- net omnes : Servi fu bait i ejlote in omni timoré Dominis, non tantiim bonis, is*

modeftis, fed etiam dyfeo/is, Hac eft enim gratia, ft propter Dei confcientiam Juftinet quit triftitias, patiens injujie.

Quamvis ergo Snmi illi Pontífices dyfeoli fuiflent, ideóne à Fide Ca- tholica deficere potueruntLutherus,

& Calvinus? fi enim legerunt Scriptu- ram, in nulla ejus parte repererunt aliquid de decreto DEÍ, eos ab omni peccato prsfervante -, fed bene de_a aífiftentia Spiritûs Sandi promifla, ne in dodrina Fidei, & morum er- rent, dum ex Cathedra Iqquuntur, cum habeatur Mat. i6. Tu es Petrus,à*

fuper

4 « 47 H»

fuper hanc pttram adißcaboEcclefiam tne- am, ¿r* />»!-/<« inftri non pr&valebunt ad- versiis earn. Et Mat. lilt. Ecce ego vobü- cum [um ußqut ad confumationem fieculi.

Et Luc. 30. Bogavi pro te Petre, ut non deficiatfides tua, ¿r tu aliquando conver- ts confirma fratres tuos. Et Joan, 14«

Alium Paracletum dabit vobis, ut mant- at vobifcum in aternum. Ex quibus clare infertur, Pontificis au&orita- tem efle infallibilem,utpote affiften- tiä Spiritus S. fuffultam, in decretis Fidei, & morum, maxima, qua; fan- Clt cum Concilio Generali, quidquid fit de quaeftione, utriim habeat eam affiftentiam, cum extra Concilium_®

ex Cathedra loquitur; circa quam etiam fententia affirmativa probabi- Hör eft, & communis bonorum The- ologorum, Sed hoc ad propofitum nihil facit. Et certd neq; Lutherus, neq; Calyinus ullum unquam dccre- tum Po-ntificum Romanorum ex ca- thedra loquentium oftendere potu- it, in quo circa Fidem, & do&rinam

morum

• M 48 W» v

morum erräifent. Ceterüm dum de confi£tis malis triu Pontiiicum mo«

ribus tarn turpiter, & more fycopha- tarum loquitur Tsetsius, cur taeet t dc tot Sanftiflimorum Pontificum_j>

vita, qui ad noil ram ufq; aetatem fa- luberriino exemplo populo prelu- xerunt ? Plurimi ex his pro Fkle_s Chriili exi!ia,atrocia tormenta,mor«

temq; ipfarn perpefli funt. Quot il- 1c oftendet, qui pro fuaSeft: volun- tarie mortui fniifent ? nullum fane;

judse avaritia & proditio, negatio Petii non deftruxit Collegium Apo- ftolorum. Ergo nec fequiores mores paucorum Pontiiicum Ecclefia Chri- ili. Ignorare videtur Tsetsi occafio*

nem, ex qua Lutherus contra Inuulr, gentias debacchatus eft, ideo calu- mnias more haereticorum miicet—i blafphemiis pag. 17. & 18. Legat vo- lumina, non Ecclefiafticaru perfona- rum, quibus credere 11011 vellct, fed virorum faecularium, quos inter Flo*

lijnuncJusRieinundus fide digniflimus

de oi'

•

4 » 49

de ortu, & interim haerelcoa libr. I?

c. 19. icribit, totius illius furoris ra- diccin fuiíTe, avaritiam, & fuperbiam ipiius Lutherj, & Staupitii Augufti.

niani Monachi.

Quartam ejus laetandi caufam au.

diamus: Per negligentiam (inquit) ho- minara, eruditionis, & {aerará literarum ncgleftum per maltas dies ed deveneratEc•

eltfia, at tot A quant A deformü effet in do- Br in a, culta, regimine, moribitsqut, á*

mili fere ejfent Eruditi, &c. Miror hjc Tsétsium, quod veritatem, & boni- iatem Ecclefia;, in doftrina,& erudi*

tione humana conftituat; cum Apo.

ftol. i . a d C o r . i . t f - . i8.dicat,fcmif.

fum áChrifto evangelizare, wow in fa»

fientia verbi; & j f . n'onneJiultam fecit Dens fapientiam hujus man dip ir*

ZJ. Qua funtflulta mundi, elegit DEus, Mt confundát fapientes. Casterum fcio plures in aetatc Lutheri, & Calvini fiufle ipfts dofkiores. Sed quia iimul yirtute praediti erant, non verqfíce.»

k w t i , ut illi duo, c«teriqj

Q tfeft

. 4 f t í »

chae, fubjecertint intelledum in ob»

iequium Fidei, l!t reliquos pene in- números reticeam, unum affero tc- kium Officialem Archi-Epiicopi Co- lonicnfis • qui ä Georgio Duce Saxo- nia Lipfiani accerfitu«, 11t crroresLu- theri detegeret, inita cum Carolfta- dio Luiherans S c d s fautore, ipseq;

Luthero, difputatione,cui Dux cum Confiliariis,&Academicis fuis inier- fuit, tantum doilrins fpeeimen pra>

xbpit, ut auditores omnes Caro fta- dium, ac Lutherum Fuccubuiffe pro- clamaren*, atqj in Fide Romano-Ca- thcjjca non medioeriter confirma-^; rentur. Hinc Dux in eadem Sanda ; Religione ad extremum ufqj vitae di-1 cm perfeveravit, Lutheríq; hoftis a- i cerrimus fuit. Flor. Raemund. c. 11« i n. 1 . Quomodo igitur audet Tsétsi-1 us impudentiflimus fycophanta pag.' l8- fub initium dicere, Eccleiiam a<

capite ad (calcem fuifle in ¿odrina»!

in ritibus, inregiminc, inmoribu$l porruptam? Id enini pr*terquam_J|

quöd

•WPTG } J. (TI*-

' quod direfte pugnet cum Verbis Dei contra tertium illius jubilandi a gu- ' rnentuin adduftis, teftatur pcn£ iufi- nita fapieutiffimorum virorum in Ec- clefia Romano-Catholica perfevera- tia falfiffiinum eifc, maximc cum qui Luthero, Z w i n g l i o , & Calyino ad-

1 haes^re, non nisi rudes, vel fcelerutn mancipia fuifle perhibeantur. Occa- fione calnmniae, quam Leoni X . Pon- tifici in eode quarto argumentoTse- tsius impingit,BeinbiCardinalis rae- tioacm facit, cujus fingularem do- ftrinam node debcret, ii in libris fu- iflet vcrfatus,neque dicere potuiflet, nullos feculo X V I . fuilfeCatholicos eruditos.Dum vero eode in Iocojan- feniurn, & Quefnellum corruptionem fumam doftrinae Catholicoru demo- ftrafle ibmniat,fe valde ignarum tum Theologian, tum hiftoriarum often- dit. Neq; enim ipfe Janfenius, qui ipreniis erat Epifcopus,aut Quefnel- lus hoc diccrc aufus fuitfet, quorum primus in codepi fuo libro, in qua

C H

pr#cipuae quinquc proppfitiones á tribus jam ííimniis Pontificibus dam?

tl.atae contincntur, fubjicit judicio,8í cciifuras Sedis Apoftolics, paratum fe oftendens ad retraftandum, quid- quid Summus Pontifex jreprobaverit.

Quod fafturus etiam erat, nifi pro- fcriptionem ejusdein operis mottí fua antevertiflet. Alter autem vei eö fatis fatetur íuas 101. propolitionfi⁵ profcriptas,non fuiíTe demonílratio- nes, quod in Hollandia morti proxí'j mus easdem retraftaverit, íéque Ec- defiae Catholics reconciliárit. Cae- terűm legát Tsétsius volumina, qui' bus errores ufriusque refutatí íunt:

repeript in iis demonftrationes do?

dxinae Janfeniij & Quefnelli contrty rias. Ne plura memorem,videat íö ium Petri Annati Auguftinum á Ba;

janis vindicatum, Schales de hsref¹ janicpiftarum,Ripaldam torn. 3.D0 ininicumVivam in Thefes damnataí qui Janfenii errores evidenter demd foat, Vjdeat prsterca 4, toqjqsP?

- . __ ' UP

t trís Mayer, 8c Fontana recéntíflíníé >

. editos in profcriptas l o t . Quefnelli l propofitiones, ubi claré confpiciet i has efle faifas, ac proinde mérito da- . natas* CÜM igitur nequeat dari de- . hionftratio contra dcinoniiratione, - fi Tsétsius intelligk, quid fit dem6- ' ftratio, non dicet Janfcnium, 8tQuefs ) tiellum demonftráfle corruptionérii 5 ¿ o d r i n a Catholicoruim

Quinta Tsétsii occafio jubilandi

•i iterum Adiaphoriam fupra refutará, t & confequeter atheifmum praefeferc.

' Ideo enim plaudit, quód diverikgtf- f tes diverfas, fibíq; é diámetro oppo*

i litas fedas fscülo X V I . amplexa» fu»- - erint, quo pado omnes tanqüam bo-*

i has approbat, & ampléditiir. Men- daciter Vero auget multitildinem_i

¡ fuorum fedariorum, extendens ctia i ad Infulas orientales, ubi non Lu->

• theranij aut Calviniani Miniílri, fed i Paftores Romano-Catholici verbum

• D i i praedicant, qui ad convGrfionem, fie recipiendum baptifmi Sacramenta i C 3 Gen-

54 í í *

Gentes illas quotidie adducunt_j.

Nullus annus eft, quo ex noíha So- cietate, plures ad remotiífimas illas orbis plagas non excurrerent, ut Á- poftolorum veftigia fequantur. Mul-

ta illic Noftrorum Collegia, multa aliorum Religioforum Monafteria, multa Athenaea videres, qtian Genti- bus lilis purám Fidei, morúmque do- ftrinam cum literis inftillant. Referí autem Adamus Burghaber in fua_J Theologia Polémica, controv. 17. n.

6-chartas quafdam Iuforias in Roma- no Imperio circumferri 52. foliis ed- itantes, in qnibus univerfus terrarum orbis repraefentatur, & fíngulis char- tis ccrtae Provincias aífignantur: ac in his foliis duo tantúm eífc, in quibuS communitates Lutheranorum habi- tantes reperiuntur. Certé non ma- jorera terrarum partem occupant_*

Calviniítae,quamvis & hi in diverfas Seftas fciíli fint, cüm in fola Anglia Pmitanorum, Anrípuritanoruni, Ar- jnenianorum, Vorftianoiu, Indepen- den-

. ^t 4 1 55 14»

• dentium, & al IS diverts S e f t s repe- ' riantur, iinö in dies novs, & novae

1 iiafcarttur. Eat jam Dominus Tsdtsi,

• & de multitudine fuörum glorietur;

• necdum certd ejus Sefta adeö propa-

1 gata eft, ut de ea illud Apoftoli Ro- I man. I« dici poifit. Fides veßra dnnun*

' tiaiuf in univerfo mundo; verum de_i folaReligioneRomano-Cathoiicaid prsdicari poteft. Quöd verö in In- diis Calviniani, aut Lutheräni Mini- ftri nön prsdicent, faltem publicd, vel indd manifeftum eft, quöd Ii id verum eflet,in tot epiftolis, quns ex lis RegionibilS ä Noftris accipimiiSj

aliquä eorum mentio fieret, cum mi- nutiflima qusq; perfctibantur. Sed

licet prsdicent in aliquot Infulis, adhuc carent notis vers Ecclefis, e- tiaiil ilia, quam cx Apöftolö proxi- me retuUmus, quia indd nön fequi- tür, eortini fideni annuntiari in uni»

Verfo niundd,

In fexto quoq; jubilandi argiim/- to pag. 20. non de fus, fed de Luthe--

C 4 ran®

rana»

«nim hasrefís non anno 1 5 I 7 . ad qué ille añum jubilasum refert, led 1536«

ex tenebris exterioribus in lucerna jbrodiít. Verum quidem eft, quód Nicolao Stockio ad inducendam A-

«abaptiftarum, Zwinglio ad Z w i n - glianorum, Calvino ad Calviniftaru Sedam ánimos dederit, dum hic Fri- derici Elcdoris viribus, armísq; ni- xus'j magna parte populi Germa- nici ad laxitatem vitas anhelante_j protedus errores fuos, hasresímque diífeminaret. At vel ideo ñeque Lu- thcranifmus viís miraculofis produ- dus eft, aut per 200. annos perftitit;

cüm miracula non viribus hümanis³ quas fuperat, fed Dei virtute fuperna»

turaliter ágete edatur. AlioguinMa- humetifmum miraculosé ad hocufq;

tempus perítitifle, potiori jure dice-

re

cüui

& C a i -

4 8 57

fie Calymifmo turn vctiiftí-or fît J , turn m a gis diffufus. Qiiód tamen

ftecTsétsi admíferit, nid & Fidem Tureicarn à Dco irtftitutam, & bona affiniiet. Imô indô quoq- colligimus, Éccleiïain Romanq-Cafchoîicâm eild à tJeo, & fupernaCuralitèr propaga- tarn, quôd non per armOrum poten«

tiam, fed per duodeciin piilatores inermes, five Aooftol >s 1 i era ru m i«

gnaros, talem dodináni Fidd pro- nutlgârit, quae carnis conctipifceati- is, fenfualitatibuSj 8c miindanis affe- Ûiblis contraria docet. Neqüe enî rt humanitus fieri poteft,ut infirma fil-»

peicnt fbma,infipientes con vinca ut fapientes, impotentes debeilent po- tentes, licut per promu!gationem_é dodrins Catholics fadtim eft,dum l2Apoftoli imbolles fuperârunt for-, tes,id eft,Reges mimdi per fummar»

armoriim, oppofitam Evangelio do- ftrinam defendentes, fupcràrunt_§ » convîcerunt fapientes mundî,& Phî- [ lofophos, licèt ipfi fecundùm cara£

C 5 indo-

• S t 58

indofti effent; tanquam oves in me- dio luporum mifli hos multitudine înnumerabilcs vicerunt, ab innato vetitornm appetitu abftrahendo, &

jugoChriftî iubmittendo, Itaque_*

glouari ncquit Tsétsius, quôd etil g.aviorcs aliquas perfecutiones, Se»

£tae, quibus applaudit, perpeflas f u i t fent, duo jam iiecula, ialtém fcciin- ' dùmLutheranifnuim cxegerinL Ni- fi enim viribus humanis, armorumq;

potentiâ defenfas fuiflént, haâcnns certè, ficut Aè'rianorum, Donatifta- jrum, Albigenfiiim, multasq; alias has- refes, ita faeculô X V I . natas, jam du- dum interiîflent,aut in i^fo fuo ortu fufFocatas fuificnt. Quod autein fie defenfœ fucrint, id vcl ex ipfa Tsétsii faiïïone manifeftè evincîtur, qui in quinro iuo jubilandi argumento pag.

19. Heroum fuorum texit catalogu, quos vindices, & defenfores earum appellat. Nimirum Fridericum Sa- xonia* F.leftorem, Joannem Frideri- cum, Mauritiuœ, aliosq; Ele&orcs in

Gcr-

4 « 59 H»

Germania; Henricum VIII. & Edii- árdumVI. Reges in Anglia; (omiíít Elifábetha Henriéi VIII. pro lem ille- gi t ima) Jacobum V. ín Scötia; Chri- ftianüm in Dánia; Éricutiíj&Guftav'Lí ínSvecia; Henricu Navarrá, & Gal- lia; ; Stephanum Böcskái, & Gábrie- lem Bethkmum Prirtcipes Tránfyf- vanias, fed patria;, Regfq; perdüclíes ín Hüflgariá. Neq; ullibi verius lo- quitur, quám hoc in löcö. Atq, idem faífus erat Lutheriís in p ras fat. ííii tö- mi , & in Refponforiá ad PöntificiS Bullám an. 1520. K J . Julii emänan«

tern. Quid ígítur gloríatur Tsétsi, quőd duorum fscuíorum fpatio eo- rum Ecclefia per brachiiim potentias íaecularis fiícrit confervata? Non_»

hoc, fed illud miraculum eft, quód Ecclefia Romano-Catholica jam in decimum o&avum fasculum inter ma- ximas certé perfecutiones, qua non 900000. non 100000. homines tan- turn, fed milíenas & millenas myria- des Martyrum in coelurn tranfmifc-

C 6 runt,

, 4 1 H * rtint,haud in Germania, Anglia, Sve- cia, Dania, Scoria, Hclvcria, Norvé- gia, Hollandia, Belgio, Hungária, Tranfylvania duntaxar, üt Novato- rum S e f t s , vcrüm toto orbe terrarű durat: unde etiam fit, hanc, non ve- tő illorum Ecdeííam veram, & Apo- ftolicam cíTe. Neq; cos, quos Tsétsí in Anglia per Mariam Reginam , in Belgio, in Gallia,in Hibernia pcrcm- ptos memorat, hominis glaaius fu- llulit, fed DEÍ, quia qui tranfgreditur

¿jujiitia ad peccatum, Deus paravit tum gd rhomphaam. Eccl. 26. Hí- 27. Quám cnorme autem peccatum fit, Fitíem Chrifti repudiare, hsrefim tueri,avi- t s , & vers Religioni bellum inferrej üt 1111 fecére, nemo non videt.

Septimum jubilandi argumentum Tsctsii eft, quöd Ecclefta Papaliprater funejlam prrfecutiowum tyrannidem nul- la via fuppetant, quibus Eccleftttm faculo XVI. ortam ad J'ui unitnem reducere va- kret, üt pag. 2 1 . loquitur. Sed im- prigm potiori jure nos dici poflum*

tyrao.

tyrannicam adverfariorum crndeli-M » tatem duobus retrô faeculis, quas ae- tatem Lutheranifini circumfcribunt (Çalvinifmus enim i86.duntaxat_j annos numeiat)expertos fniile. Et- enim, ne extra patriam noftram pe- regrinemur, ad dömeflica tantiim o- cuîos refleftamus. Rccenfe'at Tsétsi, quot Calvini(tac, aut Luthcrani in Hungaria ob 1 idem intcrfeÔi fint.

Certè nullum nominare puteft. No»

minabo ego Stcph-.num Pongrácz, Joannem Simonides, Melchiorem_s Grodcciuni Sccictatis JESU S.xer- dotes; Marcum Chryfinum Cathe»

dralis Fcc cfiae Agrienf sCanonicum inauditis tormentis à Calvînianis criuiatos, atq; eneftos. Confiât pa- riter, duos è Socieratc noftra, Ste- phanrm Lelcfzi Presbyterum,& Fm- inanueleni Niger Fratrcm in Tran- f) Ivania per Calvini aiTeclas morte violenta fublatos efle: profcfto non a lia m ob caufam,quàm Fidei Catho- lics. Recordoi adhuc³ hlaitinum—»

C 7 Ka-

Kabai Praedicantem Calviniftam, qui Francifcum Tokai anno 1697- in ex- cirandisRegni tumultibus adjuveraf,

& cum eodem Vienna; Auftris in ca- ptivitate vitam exuit, poft fui ad vc- ram Fidcm converfionem dixifle_s»

quöd fi quempiam ex noftra Societa- te, vel alium Catholicum Saccrdoté tempore f u s rebellionis alicubi re- periflet, fe illicö eum ex odio fidei eapite ininuturum fuifle. No eo qui- dem inficias, fsculo fupcriori plures Prsdicantes poenis capitali minori- bus juíTu Aúguíh'ífimi Romanorum Imperätoris, Regisque Hungaris LEOFOLDI caftigatos firiife, verum_*

baud causaReligionis,fed unicé pro- pter initam cum caeteris male con- tentis contra legitirniim fiitiihRegern confpírationem, iit Extraftus totius hujus Procefsus Pofonii tvpo excu- fus oftendit. Cur ergo fnnefts per- fecütionum tyrannidis arguitTsétsi- us Ecclcfiam noftram? cum h s c etia deícéíui lenitatis canonita ftatuit im-

pede

63 S i ®

pedímenta; crudelitas verő indivi- dua hœtefeon comes eft.

Quod autem dicat, Ecclefis Ca- tholics vias non íuppetere, hsreti- cos in fui grémium reducendi, non jubilandi caufaeft, fed lamentandi,

& flendi, quemadmodmnSanftiffimus Generis humani Salvator videns civi- Atffw Jc.ufa em in perfidia perfiftcre, flevit fiuper VIam, Luc. 19. Unde aptè

S. Gregorius Papa Homi!. 39. in Eva- gcl. Oui à fiente Domina reíis dicitur s, quia fi cognoviffes ¿f tu, fubaudi, fier es:

qua. modi,quia nefcis,quod imminet, ex- ultas. Non dcftiêre Chrifto D. N.

media, quibus Hierofolymitanos ad fui cognitioncm, cultumq; adducere potuiifet; fed fic voluit illos vocare, data eisdem fufficienti gratia, moti- visque credibilitatis per prsdicatio- nem, miracula, Prophetariim vatici- nia, See. quibus fi coeci non fuiftent, ad credcndum flcAi potcrant. Haliét

& Eccíefia Catholica Paftores, habét

Viros Apoftoiicos, quorum

* » 64

íludioq; hœreticis veritatem finéxő«

aftione proponit, relifta eis ad obe*

dicndum fidei libertate, quam íi non ampleftantur, perpetuum animas in- currunt interitum Nec defunt in ea Potentatus, qui armís quoq; bcereti- cos ad intranau conipellcre pollent, fi vcllent. Qiiare minimé hínc Tsé*

tsius pioríari, aut iubüare pote{L_$, quôd haercfes feculo X V I . ortas ad unicnem Ecclefia reducere non vale*

at, quia alíoqüin Turcs, Tartari, a- l i s q ; barbaras Genres m a gis glonarî, ac galidérc pöffent, cum illi minus ad unioncm cumCarholicaEcclefia adi- gî pbflînt. Nullus demùm dubitat, quin Calviniftae, Lutherani, casteríq;

hujus temporis hasretici ad eam uni- onem parati eífent, fi cis quidlibct de rebus Fidei léntiendi, juxta caf- iicm & fangvinem vitám inftituendi, extra fvave jugum Chrifti ambulan- di libertás pcrmitterctur. Nam inde fit, quôd licét in Fidei articulis Sc- ítarii üli

non concordcnt,

!n

siti-

. M 65 M * . r ritibus, hihilominüs fímul uluíénh Qíiod quia falva unitate, fanditate,

& veritaté Ecclcfias fieri nequit, hinc illa rabies,furor,& ódium hseretico- rum in Sandiífimam Chriíti Ecclefia.

Cüm in odavo fuo jubilandi argu*

mentő pag. 22. Tsétsius nonnifi ya- niííimam fuam,Sc mendaciis pregna- tem jadantiamLcdoribus obtrudat*

ti folüm hic detegenda c í l , ut qyi- vís rem videns ridere poífit. Dicit_a ergo Ecclefiatnfuam (quod hic quoq;

ex diycríifíimis, íibíq; contrariis Se- dis confuit) eruditionis donopra Papa- li beatam e[fe< Apud iffos ejje Litiratura tmnis [cientiam, Philofophia verdJiudiu, artiiim Mathematicarum, Hijloriarum, AnticjuitAtum,Juru naturális ér Civilfs, verd Politices, ut ipfa Italia DoBores bo- narum artium ab ipfis fdpiiis cxpctiverit.

Rifum teneatis amici. Videtur enim eflé homo, qualem Platóni Ariftote- les objecit,qui folüm fub tcdis ftra- mineis, vei in arbore cucurire novit.

Tantum autemabcftj utBibliothe.

cas

4 f 66 ü *

cas viderit, aut volumina pervolve*

rit, ut omnium ignariis nicritö díci pofiit. Dicendi finem nó invenirem, fi folas Bibliothecas dodiífimis Scri-

f

Calvini duplex Binliotheca Buden- íis, una Graecorum, altéra Latinoru voluminum plena, vei turpis igno- rantiát, yel putidi meridacii convin*

cit Tsétsium. Tefte Alexandro Braf- íicanoViroeruditiífimo tanta illic li- brorum omnis fcientis & erúditio- nis copia reperiebatur, út finé la- cbrymisBibliothecsBudefis poft fui direptíoné perSolymanúm fada me- miniffc ncquiverit,illúd Virgilianum identidem fecum repetendo: Quis ta*

1iafítndo, temperet d Idchrymit, Itidcm fsculo X V . adeóq; ante apoftafiam Lutheri, & Calvini totunicusAlphő- fusToftatusAbulenfisEpilcopns cő- mcntariorum tomos in Scripturam facrani dodrinae naagns monumcn-

ta