CUR BONA SE R V IT IIS A D Q U ISIT A SE X U M 1 FEMINEUM NON SE Q U A N T U R ? Cum
44
0
0
Teljes szövegt
(2) CICERO AD T R E B A T IU M , Epift. Libr. V II. Epifl. XIX. 'Num JU S C IV ILE Veftrvim ex Libris cognofcLpoteft ? Qui quanquam plurimi fune, Do&orem ramea lumenque defiderat, ULPIAN US in L. I. §. 1 1 . fF. De infpkiendo ventre cujiodiendoque partu. Quamvis fit imnifeftiffi num Editum Praetoris, men non eft negligenda interpretatio ejus.. att*. WERBDCZIUS DECR. T R IP . P A R T . I. T I T . X IX . ' Onera bellorum et defenfionem Patriae, Mulieres feyi puellae per fe gerere fuilinereque non poliunt: ne tamen aSucceffione rerum et Bonorum paternorunfi penitus exclusae viderentur , fraternus amor , et dilecHo Filiorum, qua erga Sorores afficiuntur, pertmilic Filias portiones congruas perennali Jure cuna eis pariter de quibusdam Bonis, ac Juribus pofles(i)m riis empticiis habere; et onera bellorum tutefccnque Patriae , hac in parte, Maritis ipfarutn impofuic peragere atque fu d erre.. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(3) HEROIBUS PATRUE TOG/I SAGOQJJE IN C L IT IS ; EX C ELLEN TISSIM O A T Q JJE ILLU STR ISSIM O DO* MINO, D .JÖ A N N I CO M ITI L Á Z Á R , LIBERO BARON I D E G Y A L A K U T A : SAGRAE CAESAREO-REGIAE ÉT. A PO STO LIG A E. U T RIU SQ U E. M A JE S T A T IS. S T A T U S , E T EX CELSI REGII IN T R A N S SIL V A N 1A GUBERNII CO N SILIARIO U TRO BIC^JE A C T U A L I IN T IM O : IN CLITO RU M ST A T U U M A C ORDINUM T R IU M PRIN CIPATU R T R A m s c i l v a N IA E N A T IO NUM, PARTIUM QJUE EIDEM A D N EXARU M PRAESIDENTI* E T SUPREMO P ER EUNDEM PRINCIPA TUM. T R A N S S IL V A N IA E V EN A TO R U M R EG A LI-. UM M A G IST R O : U N IV ERSA RU M ECCLESIARUM COLLEGIORUM E T V A N IA. SCHOLARUM IN T R A N SSIL-. REFO RM ATARU M C U R A T O R I SUPREMO , CET. A a. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára. ILLUS..
(4) •ILLU STRISSIM O A T Q U E MAGNIFICOjDOMINQ, iPOMINO LA D ISLA O fcS. R- I. CO M ITI T E L E K I DE SZÉK :. SACRAE CAESAREO-REGIAE E T APO ST 0 -. LIC A E M A JE S T A T IS CAM ERARIO A U L IC O ;. EX*. CELSI REGII IN T R A N S SIL V A N IA GU BERN II CON SILIA R IO A C TU A LI IN T IM O , E T SUPREMO PER. PRIN CIPA TU M T R A N S S 1LVANTAE PINCERNARUM REGALIU M. M A G IST R O : IT E M , EC C LE SIA R U M ,. COLLEGIORUM SCHOLARUMQUE IBIDEM REFOR M A TA R U M OMNIUM C U R A TO R I SU PREM O , CET1. ». «f .i. i IL LT JST R ISSlM fi A T Q U E MAGNTFTOO nOM lNO, DOMINO ADAMO CO M ITI DE BETH LEN ; RAE. SAQ. CAESAREO -REGIAE E T APO STO LICAE MA. JE S T A T IS CAMERARIO A U L IC O : INSIGNIS ORDI N IS REGrO -TH ERESIAN l M IL IT A R IS CRUCIS EQUI T I : G EN ERA LI CAMPI VIGILIA RU M PRAEFECTO, E T UNIUS IN C L IT A E LEGIONIS EQ U E ST R IS ORp iN I S BUSSARORUM COLONELLO, C £ T* *? ILLUS-.
(5) ‘ ILLU STRISSIM O A TQ U E MAGNIFICO DOM INO, IDOMINO WOLFGANGO. LIBERO BARO NI BÁNFFI. DE LO SO N TZ :. SA C RA E CAESAREO -REGIAE E T. APO STO LICAE. M A JE S T A T IS CAM ERARIO A U L I. C O ; EXCELSI REQII IN T R A N S S IL V A N IA GUBER N II CONSILIARIO A C T U A L I IN T IM O : EC C LESIA RUM, COLLEGIORUM E T SCHOLARUM IN TR A N S-. 5 IL V A N IA. REFO RM A TA RU M C U R A T O R I SU PR EM O , CET:. ILLU ST R ISSIM O ATQ.UE MAGNIFICO DOMINO, i DOMINO LA U R E N T IO. LIBERO BARONI DE D Á . N IE L E T W ARGYAS: SA CRA E CAESAREO -REGIAE ET. A PO STO LICA E M A JE S T A T IS IN C LIT A E T A -. iBU LAE REG IAE. IN. T R A N SSIL V A N IA JUDICIA*. R IA E AD SESSO RI A C T U A L I PRIMA R IO , CET. DOMINIS, DOMINIS PATRONIS GRATIOSISSIMIS, kC O L E N D I S S ‘I M I S. A 3. NEC.
(6) N EC NON VIRIS NOBILISSIMIS, DE PATRIA ÉT ECCLESIA' PRAECLARE MERITIS; SPECTABILI AC GENEROSO DOMINO, DOMINO LADIS-LAO MARA DE FELSŐ SZÁLLÁS-PATAKA: INCLITI CO MITATUS DOBOCENSISTABULAE CONTINUAE JUDICIA RIAE ADSESSORI ACTUALI : VENERABILIS TRACTUS VER BI DIVINI MINISTRORUM ,SZÉKENSIS CURATORI VIGILANTISSIMOi GENITORI SUO OPTIMO, FILIALI OBSE* q y iO , AMORE ATQJJE PIETATE AD CINERES USQp’E HUMILLIME COLENDO, VENERANDO. Ü T E M Q^U E, SPECTABILI AC GENEROSO DOMINO, DOMINO SIGISMUNDO MARA DE FELSŐ SZÁLLÁS PATAKA: INCLITI COMITATUS HUNYADENSIS SUPREMO NOBILIUM JUDI CI MERITISSIMO , ET TABULAE CONTINUAE JUDICIA RIAE ADSESSORI ACTUALI,- PATRUO DILECTISSIMO, EA QyA PAR EST OBSERVANTIA, HONORE CULTUOfE JUGITER PROSEQUENDO. ,. hocce Juridicum in lignum humil limi Obicquii debitaequc Gratirudinis, Sacrum facit L a u r e n t i u s M a r a • de FclsS Szállás-Pataka.. S pecim en. DISSER-.
(7) DISSERTATIO JURIDICA, CLU A ,X>.'U1 S Q JU I R I T U R :. QUARE B O N ^ Á d j u r a p o s s e s s i o n a r i a s e r v i t i i s A D Q PISIT A SEXUM FEMINEUM , NON SEQUANTUR ? §•. i*. Nter Qpaeftiones Juris noftri P atrii, haud ignobilis eft ea, quae habetur Decr. Trip. Part. I, Tti. X V III. Quare fcilicet Bona immobilia , feu Ju ra pojjejjionaria Serviti is adquifita , Sexum Femineum non fequanfu r ? Videtur enim prima fronte aequitati Naturali adverfari , ut Fem inae, et per confequens Feminei Sexus Homines , feu C ognati, propter folam Sexus differenti am , Hereditate paterna excludantur. Siquidem Natura utroque Sexu , Mafculino et Feminino ad confervationem hutnani Generis aequaliter indigeat, et Feminae ÁP procreatione Liberorum, eodsm cura Maribus officio Natu-.
(8) a. D I S S E. R. T. A. T. I Ó. Naturae fungantur, §. 5. Injl. de Exhered. Liber, Quae e*' tiarti Ratio naturalis movit Imperatorem JU S T IN IA NUM > ut fublata inter Liberos fexus differentia , Fili as aeque ac Filios ad SucceíTionem ab inteüato pari ju re admilerit : Liberos quidem primi gradus, ideit Fili" os et Filias in Capita; ulterioris autem gradus Liberos, feu Nepotes et Neptes in Stirpes jure Repraefentatio* . nis adm iferit, Növel. C X V IU . Cap, I. et alibi paflira» Immo, Agnatorum et Cognatorum Ji.ra ficuti in T u te li s , ita in Succeifionibus exaequavit, adeo, ut hodie Ju re Civili ex Conftitutione JU S T IN IA N I, in Succeflio*‘ nibus ab intteftato non amplius adtendatur, an quis defunfto per Mafculos aut per Femjnas ^fo íángvine jun '£us ? modo fit gradu p r o x im u s ie u 'V i r , feu Fem ina1 fu e r it, ipfo jure Heres erit. d. Nov. ŐXVI 11. Cap. I II. Ut igitur hanc Juris noftri Particulam paullo ubc- * rius evolveremus, vifum eft N obis, Deo juvante, in ;’ Forma Diflertationis ad di&um Decr. Trip. Part. I. 27/« -" Ium X V III* pauca commentari. §• IÍ* Si autem quaeratur, ait Illuftris W ERBŐ CZIU S, * d. Part. 1. Tit. X V III. Quare Bona et Ju r a PoJJeJfionaria Servitiis adquifita , Sexum Femineum non [equantur ? Tu rejponde: hoc ideo a Majoribus noftris conftiturum eife, 1. ) Quia Regnum Hungatiae eum Partibus fibi Jub fíis , in medio faucibusque kofiium Jitum et pofitum eft \ quod proinde gladio femper et armis tueri defenuique folet. 2. ) Quia etiam i Bona ac Jura pofjejfionaria arte m litari [angvinisfjue ’ ejftifione dudum Progenitores noftri adquiftverunt, et hodie quoque fimiliter adquiri confiveverunt• Ha&enus WERBÖCZJÜS. Sed his adjungi debet.. 3. ) Militia Togata» feu adminiftratio Munerum ■ ■'' T PubliHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(9) J U R I D I C A .. 3. 'Publicorum, Officiorumque Civilium , quae et Officia Palatina , feu Curiae , Stilo Juris Feudális vocantur, Parvi enim junt f oris arma, nifi fit Confilium D om i, di xit Cicero, de Officiis Libr. I. Cap. 76, Sicuti igitur Res publica toris armis tuenda eft; ita Domi Legibus mo deranda. Unde qui artibus ingenuis , feu Scientia L itte rali, vel Do&rina, ut WERBÖCZIUS loquitur, Part. /. Tit- V. pr. ita excellunt, ut Rempublicam in Partibus ej u s , ipfis creditam adminiftrare poffiint, illi Toga mili tare dicuntur . L. 14. C. de Advocat, divers. judicior. Nec enim, aiunt Imperatores Leo, et Anthemius Augufti, filos voffro Imperio militare credimus illos, qui gladiis, clypeis et thoracibus nituntur; fe d etiam Advocatos: militant nam que caufiarum Patroni, qui gloriofiae vocis confifi munimine, laborantium fpem, vitam -et pofteros defendunt. Reliquorum Officiorum, Ipro -quibus Ipublica folvuntur Salaria, par ratio , veluti funt Officia -Praetorum , Proconfulum , Praefidum , AdfeiTorum , Magiftrorumque Artium Libe ralium. L. ult. C. de inoffic. tefi. L 7. C de Adfifjor. (aj Quae lingula cum aliena fint a Feminis, cum Mulieres et Puellae armis m ilitare, !cum hoftibusque decertare non poffint; neque Officia Civilia gerere Remque pub licam adminiftrare foleant. L. 2. pr. ff] de Reg. jur. co i« ‘eludimus cum W ERBÖCZIO, ob has Rationes Bona ac (a) Hinc in Jure Civili denominatio Peculii Caflrenfis et quaft Caflrenfis: quo rum illud iignificat ejusmodi Bona, quae Filius Familias occafione militiae armatae adquirebat. L. ír. ff. de Caflr. pec. Hoc vero, quae Filius-familiasoc* cafione militiae togatae ad iimilitudinem Peculii Caflreniis adquifivit; quae pleno jure ad Filios-familias pertinebant, adeo ut de iis eti;m libere te Ba ri peifent- d. L. ult. C. de inoffic. tejl. Peculium enim proprie dicuntur illa Bona , de quibus juj Homini alieni juris competit. ET 'inflet. Jm ispr. Definit. §. CCCLV. Horum utumque Nos communiter Bone Propriis Servitiis cdquifita vocamus, in quibus er Jure roftro, Adquirentibus libera difponendi fa cultas conccfla eft. Deere. Trip. Pert. . Tu. V .et T/t. LVJI.. 1. B. Jura.
(10) *. U I 3 S íi R T A T I O. Jura pofleftionaria Servitiis adquifita Sexuni Fetn'neure non concernere. , f . • §• M ’ Sed heíc primum videndum, Qui nomine Boftium, in quorum medio faucibusque Regnum Hungáriáé cum Partibus libi fubjeftis licum efle adieritur, intelligantur ? Etenim , Hoftes pnprie in jure dicuntur, qui nobis, ouc quibus nos Bellum publice decrevimus . Geteri au. te m , qui nulla laceliti injuria, tamen ea, quae hoftiurn funt, faciunt, proprie non Hoftes; fed Invafores, Latrones aut Praedones yocantur. L. 118 . ff. de Verb. Signif. L 24. f . de Captiv. et pofii. Unde merito quadri poteft: Qui nomine Hoftium hoc in loco intelligantur? an Hoftes proprie, vel improprie diili ? Ratio dubitan* di; nam íi No nine Hoftium a WÉRBÖCZIO Hoftes pro prie fic difti denotarentur, tum Pacem nunquam habe rem us; fed Bello perpetuo detineremur , quod tamen hodie verum non eft . Maxime, poftquam habenas Re gni Hungirici et Tran filvanici Sacratiilima Imperatoria Domus Auftriaca in manus fumiic , femper de Pace no* ftra optime profpe&um e ft , quod fane grati agnofcere debemus . Ut igitur Ratio Legis a WERBÖCZIQ alie* gati, convenientem habere pofsit fenfum, notare debemus. i°. Quod verba ifta W ERBÖGZII: Regnum Hungá riáé cum Partibus (ibi fttbjectis i j medio faucibusque ho(\ium fitum at pofiium efl, referenda funr ad fuperiora illa tempora; quibus Barbari Orientales, veiuti, Sanceni Tureae, T jr ta r i, a! i ique Infideles V icini, emut infeftifsi ni hoftes Pitriae utpat*, qui infiliofe captabant, gloriaeq ie libi ducebant, íi Pro lub’tu non tantum in Bdlo judo; fed etia n extra illud, fub quibusvis coio.i* bús et praetexta, aut fines Imperii fui extenderent; aut.
(11) J U R I. D I C A». r. aut Cives Hungáriáé in Servitutem reperent, refque en; rum hoftditer rra&arent, atque depraedarentur, feiua Decr- frip. Part- /. fit- LX X V III. pr. Unde olim plarumque totum Hungáriáé Regnum , Partesque eidem ftibjectae a Tureis Tartarisque continuis fere bellis atrocifsimis atque Invaliombus vexabantur, identiderrque in clades, incendia , et bufta redigebantur. Cujusmodi exemplis triftifsimis pleni funt Rerum Hungaricarum Scriptores, plenae Hiftoriae, plena Antiquitatis Hungalicae Monimenta • Memorabiles funt Clades a Tureis Hungaris illatae , Nicopo/itana , Varnenfis, et Mohatsievfis, itemqűe Deftrudlio Regni Hungáriáé, temporibus Belae IV. Regis per Tartaros fadta, de qua exftat M. Rogeri Hungari, Varaait)fis Capitu i Canonici Miferabtle Carmen, fu t Hifioria, de Aő. M CCCCLXXXVIII. Hic fuit pri mus Tartarorum introitus in Hungáriám , quem proh dolor/ poftea saepius magno cum Patriae noftri exitio iterarunt. Alt quis talia fando, temperet a lacrymis.? Veftigia nonnulla hujus Calamitatis publicae data opera recenfuit Laurentius Toppeltinus, in Appendice de Revolu tionibus Tranflilvaniae ultimi temporis §. IV. 2do. Obfervandum e ft , fcripfifse haec WERBÖCZT ÜM habito refpfettu ad Religionem Chriftianam, cujus Saraceni, Tureae aliique Infideles , praefertim vero Ae vo medio vulgo manifefti Höftes efse credebantur, adverfus quos , tánquam comrhunes Chriftiani Nominis Hoftes, pro fide Chriftiana defendenda, recuperand?que Palaeftina, auiloribus Pontificibus Romanis, a Regibus et Principibus Europae Chriftianis, Expeditiones qti2e vo cabantur Sacrae, iufeipiebantur, bellaque cruentifsima gerebantur- Quod Inftitutum probat etiam Grotius de. B a. Jure.
(12) D I S S E R T A T I O Ture Beüt et Pacis U h . 11. Cap. XV. §• X II. Huic B J l a pio interfuit cum ingenti Hungaroruni; Exercitu etiam ANDREAS. II. Regum Hungáriáé Glorioiifsimus, velut Dux fuper Exercitum Chriftianoram Supremus, de cu jus Expeditione ita Petrus Ranzanus in Epitome Rerum Hung. Indice XV. ab initio: Gerebatur tunc a nojlris ali quot Principibus bellum in Syria , adver/us Babyloniorum Sullanum • Voluit itaque Pontifex , ut is Princeps , cum abundaret Divitiis , ejfetqtte rei bellicae in primis peritus , Chrijliano praeejjet Exercitui. Paruit igitur ip fe, et quan tum [appetivere facultates , rebus quae gerebantur trium menfium /patio et interfuit, et magna cum gloria praefuit• Nam non prius inde, difcejjit, quam commi/fa atrocij/ima pu gna Vilior evaderet gloriofus. Conftat igitur ex his dubio procul, quod W ERBÖCZIUS hoc in loco, nomine Hoilium per excellentiam, Saracenos,. T u reas, Tartaros aliosque Gentiles Mobis vicinos, fignificare voluerit, qui fub aafpiciis Regum Hungáriáé ac Principum Tranililvaniae saepius etiam bello profligati, ac ad internecionem u f pie deleti funt, adeo ut Hungáriám cum Partibus fibi fubjeílis totius Chriftianifmi et Europae adverfus hotl -s hofce Barbaros Antemurale, Propugnaculumque mof t o dixeris. Ceterum id quoque certum eft, quod contra quos vis Hofles,"proprie, improprie di&os eorumque vim et infolentiam , univerfi Regni noftri N obiles, cnjuscunque de n t n fint Honoris, Dignitatis, et Status Perfonae, Hungáriá n cum Partibus iibi fubjeclis propriis fumptibus et llio m lils defendite tenentur, idjuenoo tantum ex na(lo C vititis io g»oere, Pufenaorf, de O jf io Hőm et Givist' lf, Ca>). VI- §. IX. Sed jure 'fiogulart et piivileguiiter, p .r exprefsai Leges Regni Cundamentales, adprch.
(13) J U R I D I C A . adprobatasque. ejusdem Confyetudines, Decr• Trip. Part. I: Tu• IX §. 5* Approb.. Conft. Part. III Tit. XIX Andreát It Regis Decr. Art. VII. §• i. /fr7. VIII. Armi 17 15 . et Art VI Anni 17 2 3 . §. V. * His praehabitis, nunc facile quifque penetrare po-. teft, Rationes a WfcRBÖCZIO allegatas innuere nexum feu Contradum Feudalem, ('cujus quidem in Legibus noftris nulla mentio; nam nos Stilo Curiae Hungaricae, Donationes Regias vocamus) qui intercedit inter Princi pem, qua Dominum fupremum, et inter Cives, qua Sub ditos et Vafallos, quo Princeps his Rem aliquam Cor poralem, vel Incorporalem in Fetidum (b) confert; fibique adeo viciilim ob eandem rem Officia Fidelitatis feu Homagium ftipulatur .t Schilter Jtir- Feud- Cap. III . §. V. Decr. Trip. Part. III. Ttt. V. § 1, Cum vero Mori* bus noftris et Collatio Beneficiorum Ecclefiafticorum , Decr■ Trip. Part. h Ttt■ XI. Simul cum Bonis ac juribus pofteffionariis ad Ecclelias pertinentibus ad Regem Prin* cipemqae noftrum fpedet; hinc etiam Domini Praelati, et omnes Viri Ecclefiaftici qui in Regno Hungáriáé, "Caftra, Caftella , Fortalitia, C ivitates, Oppida, Vil las, Poffieffiones et Praedia, vel etiam alia quaecunque Jura poftefiionaria gubernant ac poffident, non cbftante D’gnitatis et Exem ptions eorum Praerogativa, Regi(b) K eque Vocabulum fifutium n Fepibis nrflri.s occurrit; led loco ejus legi* gitur Jus pofTclTonarn «r, qi od :n genere dgnifcat Res ciw cunqte :rnr< bi les , veluri funr : C ijlra , Capella , for!aliti.’. , Civitates , C pfida, Vil'ae >Vosftlfianes Terrae, Syhae et Praedia, Decr. Tnp. Part. I. Tit. XXIV. i. Quae in Feudum dari lólcnr. feu, lub Lege Fidelitatis, Fideliumque Scrvitiomm P en n is de Rege Regr.^qne bene nieriris Doratirnihus Regiis cr nfervntur* F':rrr.i<Tma quippe Regrl- luris Feud .’ is eft ; Ubi Bertfrria ac Bora /eu Ju ra pojjef/ionaria /ii/cipiuntw Jub nexu Fidelitatis, ibi cotifliiuitur certij/.we Feudum.. B 3 Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára. e*.
(14) 8. D I S S E R T AT I Ö. e r Principi noftro legitime coronato, iníhr Perfonarum Saecularium ad Homagjum Fidelitatis praeftandum lemper obligantur > Dicr. Trip■ Part• /• fit. XÍL pr• Etenirn licuti Civium Subd.torumque eít Principi Fidelkactm praeítare, et Pátriám ab hoitibus armis pro virili de fendere (§. IV ) ita Principum ac Summorum imperat." cium mos femper fűit, Fidelitatem , Servituque Mil'taria Subditorum , Beneficiis er Collationibus Jurii na poiTeifionariorum, Praediorum , Privilegiorumque Realiu m . et Pvrionalrum liberaliter remunerari. Egregium hujus rei Exemplum dedit Alexander Severus Romano rum Imperator, ceu difcimus ex Aelio Lampridio in v i ta Alexandri Severi, Cap. IVÍIL ubi haec leguntur ver ba: So 'a , quae de Hojiibus capta Juat, Limitaneis Lucibus et Militibus donavit ita. ut eorum ita ejjent, fi heredes illorum militarentk> nec unquam ad privatos pertinerent, au cetis: adtentius eos militaturos, fi etium Jua rura defenderent. Addidit faue his , et animalia, et je n os , ut pojjtnt cole re , quod acceperant, ne per inopiam hominum, vel per JYnettutem pofidentium, déjererentur rura vicina barbaeia e : quod tttrpijjimum ille ducebat. Hinc etiam Titulus in Co d ice, de Fundis Limitrophis: quorum ad exemplum, Ji -ra Feudorum fuifle iutrodu&a nonnulli Viri Dofti exfiftimarunc Unicum Cafaubonum nobis heic allegafte fufTc ia t, qui ad dictum Lampridii Locum haec annotavit : E(l hk fpecies quaedam Fetidi, vel potius initia quaedam eius 'furis quod pofiea varie introductum eft, et Feudoium ‘appellatione defanatum. Facit huc qubque, quod gener;liter obfervavit Artftoteles Lihr- VU> Capi i. In omnibus Populis, qui vim habent fubjugandi alios, virtus Bellica Honorem conjecuta. e[lt ut ia Scythis, Perfis, Thracibus et Gadis.. §. VI..
(15) f. U. R. I. P. 1. C. A.. 9. , . ,§• VI. Maxime amiquiffimis temporibus, übi Militia Mer cenaria nulla adhuc fuit , Ratio ipfa Naturalis , utili tasque Reipublicae exigebat, ut Praedia ab hoitibus oc cupata, pro parte Civibus Ingenuis in bello bene me titis concederentur fub Lege .ulterioris fidelitatis : quo fsd o , Cives ad falutem et incolumitatem Patriae de fendendam magis magifque allicerentur. Stryk- Exam■ Jurid. Feucl. Cap. 1. Quaejt. i. Sic plane apud Majores noftros olim obtinuit, dum adhuc Democratico-Ariftocraticam tenerent Rempublicam , atque ad Expe ditiones bellicas fufcipiendas finguli Civium , totusque adeo Populus Hungaricus concurrere debebant, tradentibus Tburoczio, Chion . Hung ■ Part. 1 . Cap X et WERBÖCZIO noftro, Decr. Trip. Part, 1. Tit. Ili. Qui quoties de Hoftibus vifloriam reportaflent, rrox occupati Regni, vel Provinciae certa Praedia, T er ritoria Juraque pofiifilonaria ex benigna Ducum, Re gum ac Principum Hungáriáé Liberalitate Civibus de Communitate et R tpublica Hungarica optime meritis Titulo Donationis, 'ku quod idem eft, fub nexu Feudali Stipendii aut Praenvi loco conferebantur; ubi conrra delides et bella fubterfugientes feverifiime puniebantur;\ ne Nobilitas et Rufticitas aequalis aeftimationis cenferetur; neve Fidelitas ac Infidelitasiimile fortiretur prae mium. Drcr. Trip■ Part 1. Tit XIII §• 5- veluti locuples 'huius rei teftis efi: Auftor Anonymus, qui vulgo Belae Regis Hungáriáé Secretarius atidir, in Hiftoria Ducum Hungáriáé fere per totum, in primis vero Cop- xv- x ’’ii» 1. XXIV- XXVIII- X X X ll. XXXVII- X L. XL 1V- XLVl e t X LV 1I. f c ) §. XV II. {c ' R eim enim Laudarm Anflor L^cis a". ArpadLm Decem 1 ’ rgaronm Pojjentilumum fubjefta libi tota terra Pannoniae, Militibus ÍUeiiuiífimis et fori.ft*.
(16) o. D I S S E R T A T I O. §. VII. Idem Jus Supremae Poteftatis et Beneficii exercuifle erga Cives Subditos, Geyzam Ducem, San&i Stephani Regis Patrem, et quidem non tantum cum Hungaris Popularibus fuis; fed etiam cum plurimis Generationibus de Alemannia, aliifque diverfis Nationibus Hungáriám in trantibus, ibique Jus Civitatis adeptis et egregie de Hungária meritis, difcimus itidem ex Thuroczio , Chron. Hang. Part■ 2• Cap. xi xm- xx. et xxil- Pofteaquam vero Hungari Ducatum cum Regno permutarunt, Jus Pollesfionariae Collationis Lege quafi Regia , in Jurisdi&ionem Sacrae Regni Coronae , confequenterque in Reges ac Principes Hungáriáé Chriftianos legitime eleitos et coronatos fimul cum Imperio et Regimine translatum eft Decr• Trip. Part• 1. 77/. III. §. 6■ et Part• I. Tit. III • §. 2. Unde jam hodie univerfa Bona ac Jura Nobilium Hungáriáé et Tranifilvaniae 'pofierfionaria 'virtute trans lationis praenotatae originaliter dependent, deficienteque legitimo eorum PofTeUbre, rurfus ad eandem Sa eram Regni Coronam Pifcumque Regium devolvunturDecr- Trip. Part- I. Tit. X. § 1. ex eoque Feu da Sacrae Pegni 'Coronae, eleganter meritoque vocari poliunt, mo nente etiam Au&ore Tyrocim i Juris Prol Tit. X §- 2. atque adeo hinc Jure noitro Vafallos fimul efie Subditos. Cum itaque ét Bona feu Jura poiTelfionaria Nobilium Hungáriáé et Tranifilvaniae Servitiis Militaribus, vel Palati* nis (§. II-J feu Ufu , difciplinaque militari ac ceteris animi corporisque Dotibus ac Virtutibus adquirantur • fortiffimis de fe optime meritis Terras et Po/Tefliones lon^e ampHfFmaj, Locaque quam plurima per Grat'am Jure Hereditario contulifTe ( Siculi mas eft, ut idem Auílor loquitur Cap. XI. Fanorum Dominorum fitos Fideles rtrnuiterare) quae et SucceíToreí eorum de poileritate ad pofteritatem poiTcderunt.. Decr<.
(17) J Ü ll I D I C A.. io. Űecr, Ttip. Part. I. TU. IV. pr. fit. V. XXI. X X V I I .jliisijue pailim, atque fub Lege Fidelitatis fidélíümqüe Servitiorum conferuntur, quod Stilus Litterarum Dóhationalium Regiarum clare indicat in verbis: Adttntis ct confideratis Fidelitate et fidelibus Servitiis Nobilis T. de T. quae ipfe Nobis et huic Regno noftiri pró locorum et tem porum varietate fideliter exhibuit et impendit, ac in jutuirum quoque exhibiturus et impenjurus efi. tét. Sequitur , Majores noftros ConiVetudmibus Feudalibus eonvenientiilime inftituiffie, et inde W ERBcCZIUM iede induxisfe Bona feu Jufa poffeffionaria Servitiis adquifita Sexüm Femineum non concernere, éx eo , quod Mulieres et Puellae Feudum Tervire non poffient, id e ít , bello ge rendo facierdove idoneae et habiles non edent , immo, cum et ab Officiis Civilibus remotae iin t , horum ftipendia ac praemia habere neutiquam poffiunt. §. VIII. Defcribitur haec Sücceílio Feudális in Cotifvetudihibüs Juris Feudális communis, feu Longobardici, Cor pori Juris Civilis infertis, quae quia rem hanc praefentem pulchre illuftrant, eas allegare heic non p ig e b it. Etenim ait Textus I. Feud. I. § 3. Hoc autem notan dum eft, quod licet Filiae ut Mafculi Patribus Juccecant, Legibus ( fcilicet Civilibus Juftinianeis : ita enim cum Accurfio et Cujacio interpundio facienda eft, contra quam v u lg o , ) tamen a Succeffiont Fetidi removentur , fubintellige , Confvetudine et Conftitutionibus Ferdulifcus. Item I. Feud'■ 8- Si quis dec fe r it Filiis et Filiolus fu per(litibus, fuccedunt tantum Filii aequaliter, vel Nepotes ex Filio, lo co ju i patris: nulla ordinatione defundi in Fetido manente xel valente. Ergo neque per ultimam voluntatem Patris, Filiae in Feudum fuccedere poffiunt. Porro I. Feud. 24. C Si quiJ.
(18) fi. D I S S E R T A T I O. Si quis fine Filio mafulo mortuus fu e r it , et reliquerit Fi? liant, Filia non habeat beneficium Patris, Denique II. Feud. i i . Mortuo eo qui Beneficium tenebat, prima CauffaLiberorum efi\ Filiis enim exifient ibus ( m afculisj aut ex Filio Nepoti bus, vel deinceps per mafculum jexum defendentibus, ceteri removentur Agnati, Ad Filias vero feu Neptes vel Proneptes SucceJJi) Feudi non pertinet; Proles enim Feminini Sexus, vel ex Feminino Sexu dejcende is ad hujusmodi Jucce/Jionem adfiirare non potefl. Similiter in Legibus Anglorum et Thuringorum fcriptu n eft Tit> V I. de Allodibus, ubi haec fune verba : Hereditatem defundi Filius non Filia jusdpi a t; Si Filium non habuit qui defundas efl, a i Filium pecuiii et mancipia, Terra vero ad proximum internae Generationis Confa igvineum pertineat, cet, Vji. Pfe fingért Vitriarias ['lui ratus Libr. I. Tit. II. §. 7. Littera A. p ig 43. et 4V R itio L egis, ne a lancea in fufum Heredi tas p *r:raniiret, tradente Cujacio in Commentario ad Libros fur. Feud. Libr I. Tit. I. §. 3. Ex quibus luce me ridiana clarius p ate t, Naturam Succeilionis Feudális re gulariter in eo confidere , ut in Fuda , feu Bona Ser vitiis adquifita, exclufo Sexu femineo, foli Mafculi fuccedere debeant. §, IX. O nnium autem maxime huc facit Celeberrima Lex Salica Francorum Orientalium. Tit. LX V I. de Alod L. VI .De Terra Salica in mulierem nulla portio Hereditatis veniat; fe d ad virilem Sexum tota terrae Hereditas perveniat, ubi ter ra Sa>ica, a voce Saafa , ideft a Palatio , feu Curia, ubi publici Regni Francici Conventus habebantur , didta, fignificat Bona ab Au1* vel Principe dependentia, No bili limis Francorum qui Salici dicuntur , pro Stipendio Nobili in Allodiu n conceiTa ea L e g e , ut ab omnibus oneri-.
(19) J U R I D I C A .. 13. oneribus et Servitiis libera poflideantur, excepto Ser vitio quod ad Regem , defeniionemque Patriae pertu n e t, referente Goth. Vendelino, in GloJJario Salico - Quorfum alludere videtur etiam Conitituuo Caroli Calvi aput Carafiacum, de Amo 877. Si aliquis ex Fidelibus nojlris in allodto Juo quiete vivere voluerit, nullus ei aliquod im pedimentum facere praefummat; neque aliud aliquid ab eo requiratur, nifi Jolummodo ut ad Patriae defenfionem per gat. Quae fingula optime conveniunt cum Juribus no ftris Confvetudinariis tam ratione adeptionis, quam pos feiTionis Bonorum Ncbilitarium; nam quaecutsque Jura poileflionaria a Principibus Servitiis modo legitimo ad quiruntur, ea non tantum quod Sexum Femineum re gulariter non concernunt, (§. V II) fed praeterea ctian Libertatis , exemptionis et immunitatis Praerogativi gaudent, cum et Univerfi Regni noftri Nobiles , jufti eorum Juribus et Omnibus Proventibus intra terminun Territoriorum fuorum adjacentibus , liberam fempe prout volunt , habent fruendi poteftatem: ab omniqu> Condnionaria Servitute, ac Daciarum > et Colle&arum . Tributorum * Veébgalium, Tricelimarumque folutiom per omnia im m uneset exempti habentur; M IL IT A R E D U N T A X A T fP R O R E G N DEFENSIONE T E N E N T U R . Quod inter cetera, eft unicum praecipuumque Nobilium Hungarorum Privilegium. Decr. Trip. Fart• I- 77/. IX. §• 5. S.Stephani Regis Decr- lib r.U Cap- 35. Colomar.ni Regis Decr. Lib. I- Cap• 20 Andre ae II. Regis Decr- Artic- 17. §• X. His (4) accedit et alia Ratio Civilis, propter quam inultis Gentibus placuit Filias ac Mulieres Hereditate pa terna excludere, quae eft Confervatio Familiarum Nobi lium, ut illae deinceps que que Splendorem et DigniC ^ tatéin Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(20) H. D I S S E R T A T I O. tatem fuam retinere poflenc ■ Si enim Bon3 Hereditarii inter Filios et Filias aequaliter dividerentur, tym Filiae in Matrimonium elocatae Bona Familiae in aliam Do m um , feu Familiam et Gentem extraneam fecum trans ferrent; nam Filia non Patri, fed Marito Filium familias parit. L. 1 9 ! §• 1 - fi. de Verb. Sign if Unde et Filii noq M itr is , fed Patris Familiam Conditionemque fequi di cuntur. D xr. Trip■ Part. I. fit. LÍ. §. 3. Immo Muli er etiam , quia fa nilian? fuam non propagat, Familiae fu ne Finis appellatur, L. ip j. §. 5 . fi. de Verb. Signif. Atque iic Familiarun Nobiliifi narum per aequalem et Qimmunem hujusmodi Bonorum Hereditariorum Divifionen Hereditates fenfim ita diminuerentur, ut saepe Fa niliae Illudres et Florentili nae ad paupertatem) eges tate nqua redigerentur- Cui incommodo avertendo etiam in Popülo Israelicico Lege Divina profpeftu m eft. AJit' mer. X X X V I. qua edictu n fuit, ut ne PoflTedior.es in Fi liis Israelis averterentur a Tribu una, in Tribum alte ra n ; Filiae Israilis nubere deberent alicyi e Familia Tribus paternae luae- Verba Legis Divinae funt i>. %. Qtatcuoque Filiae Tribubus Filiorum Ifidélis, Heres efi po$ • Je f i n i s , alicui e Familia Tribus paternae fu at nubito; ut Fi'ii h?dilis berejltario jure p o f leant quifque Pofiejfionem paternt n R itikLegis redditur in t 9. Sic non avertetur P o fif]in a Tribu una; in Tribum alteram , quando quifque Pofiijioni fuae adhaerebunt Tribulium Filiorum firaelii. Ita olim Romanis commodius vid ’batur, ut Hereditates ple rumque ad Mafculos confli terent, tradente Tribuniano §- 3. lnji. de Legit■ Atyrnt. Succejf. non rantym propter Rationes (§. II.) allegatas, quod fcilicit Mafcyli belly gerendo, Renqu* publicam ad nimii n 1 lo, Rripublicae magis prodelLnt Feminis, vel quod Feminae Hereditates confq’.
(21) J U R I D I C A .. i$. confequendo, ditefcerent, ac propter ho£, aequarent (a yiris , Imperiuraque in Maritos exercerent; (á) fed po« tillimum propter confervationem Familiarum ; quia Fa miliae quae in Feminis intereunt per Mares confervantur et propagantur. Quo pertinebat ,etiam Famoiiilima Lex Voconia, quae voluit, ut non tantum ab inteftato.; fed ne Teftamanto quidem Hereditates in Feminas de* ferrentur, referente Cicerone in Verrem Libr• I. Cap. 43. pdeo ut licet aliquis unicam atqye fplam haberet Filiam; íamen eam Heredem fcribere non poterat , tefte Aur. Augufiino de Civitate Dei, Libr. III. Cap. %1. Ad Legem Voconiam legi meretur Viri Eximii Jacobi Perizonii Piffertatio, de Lege Voconia Feminarumqiie Hereditatibus (e) §. XI. Ex Confervatione Familiarum derivantur Jura eti£m Primogeniturae, feu Majorátus , quae apud quosda o Populos recepta funt, veluti olim apud Hebraeos, ubi Primogenitus Jure fuae Primogeniturae, duplam habebat Portionem in Bonis a Patre reliöis- Deuter, (d} >De quibus Juvenalis, Satyr. VI. w .167.169. Quis feret Uxorem cui conflant omnia ? malo , Malo Venufinam , quam Te Cornelia Mater Grachorum, fs cum magnis Virtutibus adfers Grande fupercilium, et numeres in Dote triumphos .1 (e) Eruditi (Iimus Perizonius in Difla Diflertatibne pluribus demonflravit nojl tantum apud Populos Occidentales ,• fed et in Oriente, Gracciaque, ubique fere antiquilTimis temporibus Morem illum in viridi fuiílé oblervantia , quo in Succelionibus ab' inteflaro , Sexu Femineo pofthabito, ad cernendam Here ditatem fo!i Mafculi admittebantur. De Armenis in Oriente idem reflatur Im perator Juftinianus in Nove! XXI. et Editio III. Cap. I. DeLacaedemoniis vero lingulare prorfus InfUmtum legimus Lycurgi, quo Feminas non tantum ex cludebat a Succeflionibus Patn m Fratrumque fuorum; fed et Virginibus DoXem dare Lege vetabat, ea de CaufTa, Ut Uxores eligerentur non pecuniae, (e• •veriusque Matrimonia fua Viri coercerent, quum nullis Dotis frenis tenerenturAuítore Juftino Libr. III. Cap. IIT. $. 8. feu u t Piutarchus in Apophtegma* tibus Laconicis refert. Ne ve! ob inopiam aliquae manerent innuptae, vel pro pter opes exp -terentur; fed quivis iu Mores puellae intuens Virtutem in deleClu fequerctur. Coaiet.Cragiuf de Keipub/ira Lacedaemoniorum Lib. 111. Tab IV . Inft. V .. C a ^ Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára. Cap1..
(22) 16. D I S S E R T A T I O. Cap. XXI- f . 17. Hodie verő multarum Gentium Legi-bús et Confvetudinibus ita obtin et, ut Primogeniti, feu natu Majores totam Hereditatem paternam, adeoque univerfa Familiae Bona foli habeant; Fratribus au tem fecundogenitis, eorumque Heredibus faltem Ali menta feu Apanagium , aut Penficnem in numerata Pe cunia, vel certis reditibus praedent. Puffendorf. de Ju r e Nat. et Gént. Libr. IV. Cap. XI. §. 8. Ita Jus Primogeniturae primum Lege publica Aureae Bullae Caroli IV . Imperatoris , in Eledoratibus Saecularibus ftabilirum eft, Cap. XXV. Poftea vero hoc fenfim imitatae funt reliquae etiam Familiae Illuftres Germaniae , adeoque Fa& o, vel Teftamento interventis, Jura Primogeniturae introduxe» runt; ne per infinitam Bonoium Divifionem Familiae IW luftres ad Statum Privatorum redigerentur, evitarenturque difcordiae inter F ratres- Majcovii Principia Jur> Pubi. Imper. Rom. Germ. Libr. VI. Cap. V. §. 8, $>, 10, 1 1- Nos quantum novimus unicum faltem habemus Exemplum in Patria inftituti Juris Majorátus, in Iliuftrifiima vide licet Familia Liberorum Baronum Szent-Kerefzti de Zágon. Ceterum, de Jure Majorátus, qualiter cautum fit Jure Hungarico, exponit Steph- Hufiti in Commentario ad Ju s Hungaricum , Libr• II- Cap. X LV I. Verum non tan tum in Bonis Privatorum, Familiarumque llluftrium ; fed etiam in Regnis tam Patrimonialibus, quam IJfufru&unriis Jura Primogeniturae pailim a Gentibus fervari , explorati Juris eft. Quod Jus et ordo nafcendi et Natura ipfa Gentibus dedit, ficuti olim Artemenes Da rii Hysdafpis Filius natu maximus, Regnum Patris fibi vindicando , allegabat apud Juftinum Libr. II. Cap. X* Unde et in Thalmudico Titulo de Regibus, legitu r: Qui praecipuum Ju s babét in Hereditate; is et in pojjejjiorc Regtt,.
(23) J U R I D I C A .. 17. Regni, fV*o Filius natu major praefertur minori. Sic He rodotus Primogenitum in Regno Lege praeferri, ait Libr. V L Qap- 153. Et mox commune omnium Gentium Inftitutum elfe v o ca t, ut natu maximus Imperium habe at- Libr- -VI- Cap. 167. Confer. Grotius de Jure Belli et Pa cis Libr• II. Cap. V II. §. 13. Quia tamen haec non funt Juris Naturalis praeceptivi, negari non poteft , ex diverlis Cauifis, multum variare Leges Civiles in Succesfi onibus ab inteftato, veluti more fuo , erudite obfervavit laudatus Grotius d- /• §• 1 1 . Sed haec obiter! Vi deamus porro, quibus modis , Jure noftro, Bona feu Ju ra poíTeifionaria a Principe adquirantur? et an non in terdum Feminis etiam , adeoque utrique Sexui con ferantur ? §. X II. Quod prius adtinet, Modi , quibus Bona ac Jura poilelionaria Moribus noftris, fub Lege Fidelitatis et Servitiorum a Principe conferuntur , Nobis Donationes Regiae vocantur, (§. V ) quae figmficant illam Summi Prin cipis Liberalitatem ac Munificentiam, qua Princeps ac Regia Majeftas, ex ingenita fua Clementia , alicui fuorum Fidelium, ob Fidelia Servitia praeclaraque facino ra Regi Regnoque praeftita, certa Bona ac Jura Poffesfionaria in Jurisdictionem Sacrae Regni Coronae legiti. me devoluta benigniffime confert. AuBor Ideae ABion Jurid- Cap. X V III. Omnes enim Domini Praelati, Ba. rones R egn i, Magnates et Nobiles totius Regni Hun. gariae . nec non Regnorum eidem incorporatorum, Par, tiumque fibi fubje&arum, uoiverfa eorum Jura pofleflio. naria ex Donationibus Sereniifimorum Dominorum Re. gum Hungáriáé habent atque pofiidén r. Dea. Trip. Part l. Tit• X III. p r • Et quia interdum haec Jura pofleflionaria confe*.
(24) 18. D I S S E R T A T. I 0. conferuntur jure perennaJi puré , et intuitu duntaxát! Fidelium Servitiorum; interdum vero Jure etiam redemptibili, ac ultra Servitia certam aliquam’ pfecunia: rum fummam oompleduntur, hinc Donationes Regiae, aliae Purae, aliae M ixtae, feu bfcriptiones vocantur, d. Part. I. Tit• XIII- §• i, 2- et 3. Quarum utraeque re gulariter foli Sexui Mafeulino deferviunt, non obftante folutione pecuniaria , ex e o , quod proprietas Jurium poíTefíionariorűm fempér ad radicem originem que adi quifitionis , non ad ramum referri folet: ubi radix et origo adquifitionis funt Servitia; ramus vero pecuniae, Decr. Trip• Part. I. Tit• XXI- §• r, et i- Idem eft ii tem pore Introdudionis et Statutionis Bonorum aliqua pe cuniarum fumma Contradidoribus folvatur, Decr• Trip. Part. I. Ttt. X X V III. §. 1. Unde etiam de vetufta ec adprobata Regni noftri Gonfvetudine Heredes folummodo Filii Legitimi adpellantur, utpote, qui foli, exclufis non tantum Frliis illegitimis , Decr. Trip Part. I. Tit• C V I. et C V I 1I- fed etiam Sexu Fem ineo, Juribus Pa' ternis Hereditariis fuccedere folent- Decr- Trip. Part. I. Tit. XVII. §. i- Tituli autem Donationum Regiarum , fub quibus conferuntur , funt v a rii, conferuntur enim vel per defectum Seminis, Part. I. 77/. X III. et XXII. vel per Notam Infidelitatis , aut Crimen laejae Majeftatis , d> Part. I. Tit. XIII- et XIV- vel titulo 'Juris Regii la tentis. Part• I Tit. XXIV § 10. vel titulo Novae Do nationis Part- I. Tit. XXXII. XXXVI. XXXVT 1- vel titu lo Praefectionis, Part- I. Tit- VII. XVII- L- vel denique titulo Adoptionis Confenfu Regio accedente , Part. I. Tit. V III. et LXVI- Unde quoties Imperator Bona aliqua a Principe fibi donari cupit, femper ea certo in ipecie Titulo petere debet, ec Princeps etiam Donator, eodem. fpeciali. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(25) J U R I D I C A -. s9. fpeciali Titulo largitur; ut fic tam Donatarius Jus fibi in fpecie donatum fecundum fuam fpeciem ac titulum defendere, aut a tertio vindicare; quam Contradicor fi quis fuerit Juribus fuis invigilare poiiint. Sed quae pluribus heic evolvere* non eit noitri Inilituti. §< X I I t Ad alteram vero Quaeftionem dicendum, quod licet Donationes Regiae, feu Purae, feu Mixtae , regu lariter foli Sexui Mafculino deferviant; f§ X II ) funt tamen Cafus quidam excepti * in quibus Bona feu Jura poífeíTionaria a Principe noftro interdum conferuntur et etiam Feminis et per confequeus Feminei Sexus Ho minibus , quoties fcilicet in Litteris Donationalibus , vel Praefe&ionalibus Regiis Claufula haec: Heredibus et Pojleriftatibus utnutque Sexus univerfis, exprefle inferta fu erit; tunc enim Bona ac Jura pofleffionaria tam Fe minas , quam Mafculos manifefte concernere dignofcuntur: licet hoc etiam in cafu, Filiae Jure WERBÖCZIANO, nomen Heredis imqrroprie gerere permittantur: cum fedius Po/ieritates nuncupari foleant, Decr. Trip. Part• I. Tit- XVII- §. 2. Convenienter iterum Confverudinibus Feudalibus , ubi Feuda Feminina , quia in iis a propria Feudi natura , Lege aut Pafto lingulari receditur, Feuda Impropria vocari confveverunt. Etenim juxta naturam Feu di regularem, (f) in Feuda foli Mafculi, qui Feminas perpetuo excludunt, fuccedere debent, (Legibus Feu dalibus §. VII- allegatis.,) Nifi vel (i-) in Litteris In) Naturalia Feudi, feu quae regularem Feudi Naturam confiituunt, praecipue funt quinque: i.) Jusjurandum Fidelitatis. II. Feud. 15. in fine. 2.) Servitia, II. F e u d .i3. 3.) Perpetuitas, I. Feud. fei. 4.) Alienatio fine Demini Confenfw prohibita II. Feud. $5. 5.) Tranfhriflip ad Heredes Malculos I. Feud. 8. §. a. Horum fi quid abeft, Feudum dicitur Improprium.. veftiHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(26) *9. P l s s E R T ATI©. ’> '. veftiturae primis Feminarum fuerit mentio expreffa, I. Feud- I. §. 3. ubi Gerardus totidem verbis a it: Filiae a Succeffione Feudi removentur; ritfi fpecialiter dictum fu e rit, ut ad eas pertineat- Et I Feud- 8- §. 2. Filia non [ac cedit ia Feudo, mfi inveflitura fuerit facta in Fatre , ut Fi lii et Filiie [accedant in Feudum. Quod iterum eft vel fuccejf je vel promifiue tale Feudum Femininum fuccejfve tale, vocitur , ubi Femirue fuecedunt faltem in fubfidiun, deficientibus penitus mafculis eu n d is; Promis cue vero tale dicitur , in quo fuecedunt omnes , qui fu it eodem gradu, five Mifeuli, five Feminae fint. Vel (i.) conftituitur Feudum Femininum, Conventione, feu Pacto fingulari, valuti, fi vivo adhuc Patre, nullis Fili is , aut Agnitis exiftentibus, Filiae in Feudis paternis fuerint a Domino Feudi inveftitae , tunc etiam mortuo patre, Filiae in Feuda paterna per ejusmodi padum fuccedere folent. I. Feud- 14- §• 2- I. Feud. 24- Haec Padi, feu Concradus, nos Stilo Juris Patrii, Praefectio ne n vocamus, quo Puellae, vel Mulieres in Juribus pofié fionariis paternis, vel etiam fraternis, Mafculinum duntaxac fexun concernentibus, fine praejudicio le gitimorum Succefibrum, per Regiam Majeftitem in ve ros Herodes legitimofque Succefibres mafculos, vel eti am quod ad utrumque Sexum praeficiuntur. Decr■ Trip, Part- I- Tit. XVII- §■ 41 §. XIV. Porro , ficut Feudum Femininum eft vel Succeffvt tale , vel Promifcue tale f§. X IH J Sic Moribus noftris Bona, feu Jiira pofiefiionaria a Principe Servitiis adquifita, impetrantur interdum, primum quidejm ad Sexum Mifculinum; deinde vero Sexu Maf^ulino deficiente, ad $exum quoque Femininum; interdum vero quod aci utrun^.
(27) J U R I D I C A -. in. iÉrumque Sexum Mafculinum et Femininum pro mi fene. Prior imperrandi modus, Magnatibus et pioceribus. Patriae propter confervationem Familiarum peculiarior élt, ubi Donationes Regiae bac, vei limili Claufula t xpediuntur: Si impetratorem Bonorum Hereaibus Mafeulinis carere contingat; tunc eadem Bona in Filias devolvantur. D ea Trip• Vart. I. 77/. XLVIII- Idem et Jure' Divino in Sacris Litteris promulgato probatur Fumer Cap. XXVII. 8- Ubi omnium aequiilimus et juftillimus Le gislator Deus Ipfe, inter Jura Succellioms ab inteftata conftituit et per Mofen pro Lege perpetuo valitura in ffraele , fic edixit: Ut Filiae non aliter ad Hereditatis pa ternae pojjejjionem admitterentur, quam f i pater defunctus nullos Filios habuijjet• Quo etiam Jure iucceflerunt in Hereditatem paternam Filiae Selophati , qui nuiiis Fili is poft fe relid is, eo tempore quo Lex illa celebris lata fu it , deceflerac • Haec eadem limitatio Succefl'onis Hereditariae ab inteftato ob fervatur in Legibus Htfu artis, Ttt• 56. ubi verba Legis fu n t: Dum virilis Sexus exfiiterit, Femina in Hereditatem aviaticam non Juceedat (g j Pofterior vero modus impetrandi Bona quod ad utiumque (g) Immo ideni obtinet etiam Lege et Confvetudine Inclytae Nationis Patiiae nofirae Siculicae , ubi Nobiles hi Privilegiati antiquorum more Hereditates luas inter fele partiuntur, Decr. Trip Part. III. Tit. iV. adeo ut fi Pater defun&us Filios et Filias pofi fe relinquar, Hereditas in folos Filios devolvitur, qui Sorores fuas decenter emnrirare tenentur; S>i vero Parer Filii m pofi fe non reliquerit; led folam Filiam, tunc haec in Hereditatem Patris lui lola fuccedit, naturali quafi Praefeftione , quae proince Fiú Leány , id cft Patri luo in Virilem Sexum praefeilaappellatur, ex quafi in pofierum Filii et Filiae nafcantur , iterum foli Filii Heredes erum ;• Sorores autem luas tantum de center emaritare tenebuntur. Natura enim Hereditatis Siculicalis ea efi, ut SuccelFonem Filiae et Filiae fimul , feu Divifionem Filii cum Filia nunquam patiatur. Prouti judicatum efi A 6 . 1 p e r Inclytam Tabulam Regiam Medefini in Caufla Uluftriffimae Familiae Comitum Káinoki, centra Filiam ditham Káinoki.. _. £. D a. Sexum,.
(28) n. DI S S E RT A T I O. Sexum , magis eft Nobilium Equeftris O rdinis, qui ? niino ad Jus Naturale intenti, (§. I ) quidquid rerum et Bonoru n adquirere poterunt, id liberis fuis , ideft , Fi liis et Filiabus, et quidem non tantum primi gradus; fed et qui fecundi ac ulteriorum graduum funt, five ex Filiis, iive ex Filiabus defcendant, adquirunt- Decr. Trip. Part. I. P\t. LLIl. §. 10- L 7. pr. J f de Bon- Damnat. Incli natio quippe naturalis et amor Parentum regulariter eo fertur, ut no'tra opera quam prolixiifi.ne fit profpeidum iis, qui ex nobis defcendant Unde eleganter Chorus a^ pud Euripide n in MedeaSed quibus in aedibus e(i Liberorum Dulce germen, eos video curis Confici omni tempore: Primum quidem quo pallo bene ipfos educent, Et unde villum relinquant Liberis. Ceterum , Donationes Regiae Mixtae, quaé et /«fcriptiones vocantur, f§. X I I J Hungarice , Zálog , Z&logofit ás, vagy Zálagul va/á el-Kérés, Approb. Confl- Part. III- Tit. XXV. in verbis: At lifcriptiosetc- Indicis verborum, Decr. Tripartiti voce, lnfcriptiof impetrantur a Principe vel de~ finite ad certum tempus, v e lu ti, 30, 40, 50- aut plures annos; item ad tertiam, quartam plurefve Genera tiones- Vel vero indefinite, ad beneplacitum ufque Prin cipis Regiaeque Majeftatis, quarum proinde priores non ni ii finito tempore, conditioneque exiftente; pojleriores vero dum et quando Principi ita vifum fu e rit, relui poflunt: prout enim quifque Litteras fuas Contra&uales formaverit; ita etiam Bonorum pofTe.Tionem atque Succefluonem habebit - Decr, Tyip. Part- I- Tit- XXI- § 6§- XVVerum quia Donationes Regiae olim potiflimum bac Claufula.
(29) J U R I D I C A .. 23. £laufula generaliori expediebantur : Heredibus et Pofiértfatibus (h) univerjts, non addendo utrittjqtie Sexus, hinc egregia Juris Patrii fubnafcitur Quaeftio: An fcilicet haec Claufula Donationum Regiarum : Heredibus et Pofieritaii■ bus univerjts , Sexum utrumque Mafculinum et Femininum fim ul; vel, vero Sexum folummodo Mafculinum in fe complebatur? Et funt Praeclari Patriae ICti, qui prius negant, Pofterius vero adfirmant, fequentibus Ratio nibus in n ix i. \-) Quia etiamii Jure noftro , appellatione Pofteritarum Filiae intelligantur , non tamen abfolute et fimpliciter intelliguntur quod ad Jurium Paternorum com muniter fabam devolutionem; fed tantum quod ad fangvinis propagationem, et in quibus legitime fortiuntur Bonorum paternorum Succeffionem. Decr. Trij>. Part. I. Tit- X V II. §. 3, 2.) Quia ibidem §• 7. WERBÖCZIUS notanter <J’i* c it , quod nonniii Praefebio exprede , quod ad utrumque Sexum fuerit faba , fecus Filiae fuccedere non poiTunt; fed mortua muliere, fi Filii defuerint, ejusmodi Bona rurfus in Fifcum Regium devolvuntur . 3 ) Moventur auboritate Inclytae Tabidae Regiae, ubi saepius Donationes Regiae, cum Claufula illa gene raliori expeditae, tantum Sexui Mafculino, et non etiam (h) Jure Civili a Trinepote dicuntur Pojleri, id ef>, qui in Linea defcendentali a nobis feptimo gradu funt conilituti, veluti praeter Senecam Epifl. 8. docet PauUut L. io. 7. ff~.de Gradib. Parentes tifqite ad tritavumapuá Romanos proprio nomine appellantur: Ulteriores, qui non habent fpeeiale nomen, M AJORES appellantur. Item Liberi ufqne ad Trinepotem: ultra hos POSTERI vorantur. Únde reprehenditur Cajus Ca'gula Romanorum Imperator, quod per iniignem ca lumniam, prae-er Filios neminem in Polleris haberi voluerit, auilote Svetonio, in vita ejus Ca\ 38. cuius verba funr: Negabat jure Civitatem Roma nam ufurpan eos, quorum Majores fb i Pofterifque eam impetraffent; nifi Filii tflent: neque enim intelligi debere Pofleros ultra hunc gradum.. D 3. Fem>.
(30) D I'SSERTATl O. Femineo fuerunt adjudicatae. Ita Au&or Ideae Attionum Juridicarum, Cap. X V lll- De Donatione• Item Vir 11luftris, Alexius Tserei de N. A jta, hodie Inclytae Tabu lae Regiae Adfeflor Ordinarius et Aktuális , in Centuria Contrarietatum et Dubietatum ex Decreto Tripartito de[umptarum» Dubietate VIII. §• XVI. Alii contra Prius adfirrnant, Pofierius negant ob Rationes fequentes. i :) Quia in Jure noitro ficut nomine Heredum foli Filii legitimi intelliguntur; ita per Pofiei i ates ab Here dibus diftinttas, Filiae praecife fignificantur, uti expresfe habetur. Decr. Trip. Part. I- Tit. XVII- §. i. et 2. Un de fequitur , quod in Bonis diéta Claufula-: Heredibus et Pofieritatibus univerjis, impetratis, Sex;us utriufque Mas^ culini et Feminei jus fit aequale. 2) Quia ipfe VVERBÖCZIUS d- Decr. Trip. Part Tit. X V II. §. 3. recognofcit, quod Filiae non tantum in genere propter Sangvinis propagationem; fed et in fpecie propter Bonorum paternorum, vel maternorum legitimam Succeifionem appellantur Pofieritates. Ergo qua tenus Bona conferuntur. Heredibus et Pofieritatibus univerfis , conteruntur fimul etiam Sexui Femineo, licet Claufula , Utriujqt/e Sexus inferta non fu erit; cum fuperfluum fit id apponere, quod etiam alioquin Vocabuli Virtus in fe continet. Decr. Trip. Part. I. Tit. X X II. §. 1. 3J Nec Claufula Utriujqne Sexus, eft tam defi et circumfcriptive intelligenda , ut aliis verbis idem fignificantibus exprimi nequeat ; cum Jura non femper curent verborum folemnitatem fedfenfum Decr• Trip. Part. I. 77/. XLVIII. Sive igitur fcribatur : Utriufque Sexus, fixe Fi liis et Filiabus, five Heredibus et Pofieritatibus nr.iverjis,. perin-.
(31) J U R I D I C A .. 35. ftn n d e eft. Jurisprudentia Szirmaniana, Libr. II. Cap. X III. §. 10. \ ) Quia antiquis Donationibus R e g iis , etiamfi Bo na ac Jura pofiefiionaria in utrumque Sexum fuilTent collata ; non Colebat Claufula, Utriufque Sexus, inferi; fed hac faltem Claufula: Heredibus et Pofieritatibus univerfis -expediabantur- Stephaniis Hu/Zti Jurisprudentiae Practicae JAbr. II. Cap■ X XV I. §. 3. Auctor Tyrocinii Ju ris Part. I. Tit. XVII- §. 4. Unde ad minus, Bona ante Decretum Tripartitum Werböczianum fub difta Claufula Heredibus *t Pofteritatibus univerfis, impetrata; ad utrumque Sexum legitime pertinere judicantur, fi) etiamfi ex Principiis Werböczianis , aut Confvetudine contraria fequeretur ; ut hodie in Donationibus Regiis utrique Sexui defervientibus Claufula, Utriufque Sexus necefiario inferi debe at ; tamen Conftitutiones regulariter non ad praeterita, fed ad futura ligant. Decr. Trip. Part. II- Tit. II. §. 7. Videatur omnino laudatus Hufiti, d. 1. §. 2, et 3. Cete rum ad hujusmodi Lites et Controverfias praefcinden* das, in hodiernis Donationibus Regiis fuccefiionis devolutio fpecifice femper apponi Coletr §• X V II. Denique funt et alia Bona, quae extra titulum Do nationis vel Confenfus Regii aliis modis adquiruntur, quaeque proinde Jure noftro, Utrique Sexui, Mafculino Bt Femineo|aequaliter deferviunt, veluti funt. i*) Bona fieu Ju ra pojfejfionana pecuniis paternis, aut {i) Ita Inclyta Convniflio Syftemitica in Decr. Trip. Part. I. Tit. X V II. obfervavjt, numero 2do. cujus Verba funt: Quaelibet et omnes Donationes anti quae tempora T. ipartiti excedentes', cum Claufula: Heredibus et Pofieritatibus upiverfis emstnatae, 'pro utroque Sexu defervir e cenfentur. Et hoc eo mugis procedit, f i et uius reaiis utriufque Sexus acceflcrp. Etenim. materHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(32) 2Ő. D I S S E R T A T I O. maternis empta■ Decr. Trip. Part. \. Tit• X V II. §• 4. et Tii< XIX. pr. Ratio Juris e it, quia pecuniae inter res mo* biles computantur. Decr. Trip. Part- I. Tit. CII. §• 4. De rebus autem mobilibus, tam paternis, quam maternis et Filii et Filiae aequales portiones fortiuntur- Decr- Trip. Part. I. Tit- XCIX. § . 1 . Et confequenter etiam de Bo nis ac Juribus poflTeilionariis hujusmodi pecuniis compara tis, portiones Filiabus congruentes dantur- d- Part- I. Tit. XIX. pr. 2.) Bona feu Ju ra poJJe/Jionaria Impignoratitia, quae, etiamfi nomen uterque Sexus Heredum in Litteris ob ligatoriis et impignoratiis non contineatur ; aequaliter tamen inter Filios et Filias, inftar aliarum rerum mo bilium dividentur. Ratio e ft, quoniam Jura impignoratitia redemptibilia funt, et poit redemptionem in pecu nias convertuntur. Decr- Trip. Part. I. Tit. CII. §. 3 , 4 . y ) Ju ra Quartalitia, feu Bwa in fortem refufioms Quar tae Puellaris perpetuo inj'cripta. Decr Trip, Part. 1. Tit. X V II. §. 4. Vel ii ex Filiabus aliqua Viro impoíTeíTionato ex confenfu Fratrum ad quos Succeflio fpeftat nupferit, tunc etiam Mulier ifta Quartam Puellarem, jure perpetuo habe bit atque poilidebit. Decr. Trip. Part. I- Tit. X X IX .A 7.8. 4 ) Bona in Homaginm alicujus interempti ho^ilis ob~ Ytgata. Decr. Trip. Part. I. T t . X V II. § 4. Ratio, quia dantur pro n e ce , ubi confideratur non tantum affeőlio Progenitorum ; fed etiam Confangvineorum Propinquo rumque, quibus proinde etiam fatisfa&ionem exigendi po« teftas de jure com petit. Numer- XXXV. 5.) Univerfa Bona Materna - Decr- Trip. Part- I- Tit. L I V Ratio, quia ii talia Bona utrique Sexui noil defervirent , tunc neque Mater ea poiFdere potuiflet. 6 ) Bona Coneambio adquifita, fi Cambiata utrumque Sexum.
(33) .. JA U. R. í. D. í. C. \ A.. 2Ó. Sexum concernebant; quia cambiatum retinet naturam quod ad /Succeílionem boni Gambiati Decr. Trip. Vart. t D tM iix ;- §• 4. 7 Boria Praefeclione , vel Adoptione quod ad Utrnmqtte Sexüm adquijitay quae tamen quia Confenfu Re gio indigent, vim Naturamque Donationis habent. Decr, Trip. Pan• T. Tit- VII. VIII- XVII. et LXXl. %.) Ju s Quartalitium de Bonis paternis Hereditariis et Sexum folummodo Mafculinum concernentibus , mo. do redemptibili deputatum- Decr. Trip. Part. I- Tit. LX X X V 11I- Habent item Filiae in Capillis conftitutae Jus honeltae Emaritationis. Decr- Trip. Part. I. Tit. XXIX. XXX. et L X V IL 9 ) DotaliiUim de Bonis feu Juribus pofledionariis maritorum defunélorum. Decr- Trip. Part- I- Tit- XCIilIrem Paraphernum, feu res tempore Nuptiarum ,. aut Defponfationis adquifitas ibidem et Tit G. Praeterea refpiciunt adhuc quaedam Bona Sexum Femineum particulariter, id eft, quod ad fummam inveftitam portionemque pecuniariam, quae utrumque Se xum aequaliter refpicit, veluti in Donationibus Mixtis Filiae de pecuniarum fumma aequales habent portiones Decr. Trip. Part. I Tit. XXI. Item de Pecunia in Concambio Bonorum Sexum tantum Mafculinum concer nentium fuperaddita- Decr. Trip• Part- I. Tit LX X III, aliisque CafibusQuibus rite perpenfis concludere poflumus, Le ges noftras habuiiTe rationem Sexus Fem inei, nec Fe minas prorfus excíufiíTe a Succefilonibus et PofleiTonibus E. Bono-.
(34) DISSERTATIO JURIDICA. /. v. Bonorum, quin abunde fatis de iis profpexiflb a» deo, ut non videantur Legislatores noftri , ceu Gentes quaedam, ut loquitur Imperator J U S T I * N I A N U S , in Növel. XXL exhonorare Naturam > et Femineum injuriare genus» etiamfi Feminae de f i ngul i s H e r ' e d i t a t i b u s n o n participentF. I. N. I. S. .. ff An "'. THESES.
(35) THESES EX. J U R E. JURIDICAE. N A T U R A E . 1.. D. ari Jus Naturae contra veteres Philofophos, Epi curum , Ariftippum et Carneadem adferimus. II. Auftor Jutis Naturalis eft ipfe Deus, qui totum genus Humanum ad aftiones fuas liberas eidem confor mandas obligat. Unde III. Jus Naturae eft Jus Univerfale totius generis Hu mani, quod jubet ea quae hominibus lacienda funt, prohibetque contraria IVJus Naturae eft firmum et immutabile* VGeneralia Legis Naturalis Praecepta omnibus ho minibus natura funt nota. VL. i. Juris Naturalis Obje&a funt tria: Deus, Nos-ipfi, et Proximi nottri. VH.. Deus quantum lumine Naturae novimus, eft ens fűmmé perfeflum, cui proinde nihil adtribui poteft, quod aliquam involvit Imperfeftionem * V III. Omnia Hominis erga Deum officia compk£litur Religio, quae eft refla Deum cognofcendi et colendi ratio. IX. Religio Naturalis quanquam ad Salutem aeternam confequendam hodie non sufficiat; infignem tamen ha bet ufum in Societate humana» Ei X. Officia. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára.
(36) X. Officia Hominis erga feipfun fpeftant culturam Ailinji et Corporis, itemque Confervationem vitae et Bo norum, fervato moderamine inculpacae Tutelae. XI. Officia Hominis erga alios naturaliter huc redeunt; Uc ne quis alterum impune laedat, laeso damni refarciat, quilibet quemlibet ut (Ibi natura aequalem aeftimet atque traftet, commoda item Angulorum pro viri li promovere ftudeat. XI [• Damnum non folum dolo malo; ied et culpa da tum eft iefarciendum. n'J ; ’ ■ XMI Omnia pa£h ferio, et e< deliberato, animo inita, perferam producant obligationem.. , «. xi v. -i - : ■. !'. ’. Jusjurandum cujus religione veritas eruitur, Socie tasque humana confervatur, licitum eftXV. Formula Jurisjurandi adtemperanda eft Religioni JurantisX V I. Origo Dominii derivatur a Naturali Hominum fa cultate occupandi res, que ad vitam funt neceflariae. XVH. Dantur adhuc res Communes, quae in Communio ne primaeva permanferunt, nulliufque dominio funt fubje&ae, quales funt res inexhaufti ufus.. xvm . Ufurae legitimae Jure Naturae non funt illicitaeX IX Contradas aleam continentes per fe non funt injufti. XX-.
(37) XX. In Cauflis Criminalibus mja? Capitales iuRt* vades 4ari non poliunt* X XI. Imperium Maritale eft Ariftocraticum , feu Ami cum , quale eft Federati in Federatum inaequalem, confiftitque in rebus Conjugii et Familiae » quas communi confilio, mutuoque adjumento procurare debent. X X II. Polygamia iimultanea ficuti Jure Naturali parum convenit; ita Legibus quoque Civilibus partim jure pro hibita eft. X X ÍI 1. Matrimonia folvuntur; vel Morte vel Divortio* XXIV. Juftae Divortii Caurtae , Jure Divino funt tantum duae: Adulterium et Malitiofa defertio. XXV. Prima et Univerfalis Caurta Tmperii Civilis eft D eus, fecundaria vero et fpecialis Cives pacifcentes* X X V I. Summis Imperantibus in Repnblica omnia illa ju re competunt fine quibus Finis Reipublicae obtineri non poteft. XXVII. * Sicuti ab una peftilentiffimum Dogma Monarchorum improbamus, ita ab altera parte Machiavellifmum re jicimus . XXVIII. Formae Adminiftrationis Reipublicae vel funt Re gulares vel, Mixtae, quarum pofteriores hodie prioribuspracferuntur. FXJU..
(38) EX. JURE. CIVILI. PATRIO.. . XXIX. N. On valet Statutam Humanum, feu Jus Civile con tra Jus Naturale , vel DivinumXXX.. Jus Civile aliud eft Scriptum, aliud Non-Scriptunv Scriptura tamen non eft effentialis differentia, Juris Scripti, et Non-ScriptiXXXI.. Partes Principales Judicium legitimum conftituentes funt tres : Judex» Ador et Reus. XXXII.J Judex fecudum allegata et Probata; non fecundum privatam fuam fcientiam judicare debetXXXIII.. In una eademque Cauda, nemo poteft effe ftmul Teftis et Judex. XXXIV-. Miniftri publici, et Executores Juftitiae, G certa fciant Reum effe innocentem, eum falva confciencrain. terimere, vel aliter punire non pofliint • XXXV.. Objeda Juris, quo utimur, funt T ria, Perfbnae-, R e s, et AdionesXXXVI.. Cives Patriae noftrae funt, vel Nobiles vel Ignobiles» XXXVII.. Nobiles funt Perfonae Ecclefiafticie, vel Saeculares: omnes eadem Libertatis praerogativa, eademque Lege, ac Confvetudine Juridicoque Proceffu gaudentes. 3XXXVIIL. Nobiles creantur per folum Principem legitimum, Donatione, Litterarum Arenalium, Praefedionslium,. Adop».
(39) Adoptionalium, vei Indigenalium mediantibus.. xxxix.. Ufus folummodo Nobilitatis non sufficit ad com probandam Nobilitatem in Foro Contradictorio. XL. Sicuti omnis Nobilitationis, ita cujusvis poffeifionariae Collationis facultas, plenariaque poteftas in Ju risdictionem Sacrae Regni Coronae, Principemque noitrum fimul cum Imperio et Regimine translata eft. XLI. Princeps Univerforum Regni Procerum, atque Nobilium in femine delicientium eft verus et legitimus Succeflor. XLII. Donationes Regiae vel funt Purae, vel Mixtae: Il lae praecife ob fervitia, praeclarafque virtutes; haec vero partim pro fervitiis, partim pro pecuniis con feruntur . 'N XLI IT. Bona féu Jura poflefiionaria Servitiis adquifita: Si cuti etiam Bona partim pro Servitiis , partim pro pecuniis collata, Sexum Femineum ordinario non fequuntur* XLIV, Contra vero Jura pofleifionaria pecuniis paternis aut* maternis empta, Jus Femineum aeque ac Mafculinum concernunt* XLV. Impetratores Bonorum, feu titulo Juris Regii la tentis, feu per notam Infidelitatis injufti, in aeftimatione eorundem Bonorum perennali condemnantur. XLVI. Bona in lite exiftentia~per defeCtum feminis im petrati non poftunt. * XLVIL*.
(40) XLVI1V ' ; t \ : Universae Donationes Regiae infra anni unius ire. tegri revolutionem Statutione legitima firmari debent^ XLVIII. Ad excludendum Sexum Femineum e Bonis titu la novae Donationis impetratis, non sufficiunt Litterae novae Donationales, ficuti nec Divifionales , nec Expeditoriae fuper Quartalitiorum folutione confe&ae ; riifi et Litterae Originales adquifitoriae fimul in Judicio> producanturXLIX. Univerfa Bona cun&orum Dominorum Baronum< Regni , xMagnatum item et Nobilium paterna et avita» inter Filos, eorundem aequaliter dividuntur., L. Fratres indivifi infra tempus Divifionis > et lucrunn et damnum aequaliter participare debentL 1. Univerfa Bona inter Fratres femel divifa , altero» Fratrum deficiente , etiam poft centuin, ducentos, plurefque annos, in ceteros Fratres fuperftites devolvuntur., LII. Filiarum duorum Fratrum in Haeredes feorfim prae fectarum , altera deficiente , Bona ejus non in alteram fuperftitem , aut ejus Haeredes; fed in Fifcum Regium condefcendunt. LIIL Sicuti Pater de Bonis per fe Acquifitis relate ad F ilio s, liberam habet difponendi facultatem ; ita Filius in patria poteftate exiftens , de rebus propriis Servitiis adquifitis etiam praeter Voluntatem Patris, libere dis ponere teftarique poteiL. LIV. Pjk.
(41) LTV. Pater Pora Avita in praejudicium FiTiotUfn Suót ru m ; Frater autem in prarejudicium Fratrum alienaré iion poíTunt.. LV.. Legitima admonitio in omni poíTeítonaria vendi tione neceflario praemittenda eft-. LVI.. Hodie ficut omnes FaíTiones perennales fuper qui buslibet Bonis ac Juribus poíTeflionariis inter alienos et extraneos quocunque modo fa&ae , propter Jurisdi&ionem Sacrae Regni Coronae, ficuti Confenfu R^gio indi gent; ita etiam Statutione Legitima firmari debenr.. LVri.. Violenti Bonorum occuparores, infra anni unius integri revolutionem de Bonis occupatis pari violentia» « potentia mediante ejici poíTunt •. Lvnr.. Concrmbialis Bonorum permutatio fi Bona fide, mo doque legitimo celebrata fuerit eft irrevocabilis. LfX. Evi&io datur a jure contra legitimos duntaxat ímpetitores. LX; Praefcriptip non eft injuftus Dominium Bonorum adquirendi modusLXI Praefcriptio non currit inter Fratres ; nec in ponis Impignoratitiis; nec in metis reétificandis; neque in Quartalitiorum et Dotalitiorum perfolutioneLXIÍ. Antichrefis, feu Impignorationes Bonorum cum frudhium perceptione et Capitalis fummae repetitione failae, non funt injuftae.. F. LXIII..
(42) im . Jus Qhjartaliduii Puellis et Mulieribus confertur modo if£* ,/lemptibili; Uotalititim jure perpetuo. LXIV. Mulier in adulterio depretienfa perdit Dotem fuam: itnnio Ma* ritus Uxori adulterae morcem quoque fi velit, intentare poterit.. NOBILISSIMO PO LITISSIM O ^U E JU V E N I, SPE CTABILI AC GENEROSO DOMINO LAURENTIO MARA DE FELSb SZÁLLÁS-PATAKA,. S. P.. D.. M 1I C H A E' Lt.. *. T - S O M Ó S.‘ *. T)Ervulgatum eft Padum Protagoram inter Sophistarum acerrimum, et Euatblum Adolefcentem Eloquentiae difeendae , Caudarumque orandi cupidum initum, quo promida mercede ,debita> Euatblus in Difciplinam Protagorae fefe dedit, pepigitque, ut dimidiam partem ejus quod promifiiTet ftatim ab introitu praeda ret; reliquum vero dimidium tunc demum daret, dutn primo die apud Judices Caudam oradet atque obtinuisfet. Protagoras Euatblum Difc»pulum, cum in Studio Eloquentiae, tum in Arte Juris diu multumque fideliter . jnftituit, abundeque promovit; Euatblus tamen nfec poft longum tempus Caudas recipere volebat, qüó JPrttf/i. goran eludere, ne forte reliquum mercedis fblvere deberet, videbatur. Unde lis et controverda captiofa inter eos m ota, quam propter perplexitatem, tuitore Gellio * ne Judices quidem decidere poterant, * Náci. Atticar. Libr. V. Cnp. X.. Aii Tu.
(43) Aft T u longe re&ius fmeeriufque agis Spe&abilis Pom ine Defendens ! qui poftquam Difciplinae meae ju* ftum tempus ftrenue ac utiliter im pendifti; jam in Pu* blicam prodire Lucem , arenamque Difputatoriam defcendere non dubitas; quin totus in eo es, ut Dulcifiimorum Tuorum Parentum, Praeceptorum, et Bonorum omnium expe&ationi plenifilme fatisfacias- Certe» ficu, ti neque praepropere cruda in Forum jStudia funt pro pellenda ; ita neque in Sene&utem differendum eft Tyrocinium* ** Habeo igitur Juvenum ^obilipime .atque Politiifime! cur ego T ibi de fingulari Tbá Alodeftia , laudabili folertia, fervido in Litteras Elegantiores ar dore , atque praeclaris jn Studio Juris profe&ibus majo rem in modum gratuler, dum hodie fruilum Studiorum Tuorum viridem et .adhuc .dulcem in jnedium profers. Idque eoimpenfius facio, iquod voti me^ tuliífe fru&um jam fatis abundeque agnofeam- Quod reliquum eft, ex animo precor, ut T ib i omnia ex animi Tui Sententia fuccedant, atque adeo et nova Honorum, et Felicitatis incrementa in dies capias luculenta, quo et in pofterum habeam , de quo tibi prolixe gratulari pofiim. Ita vale longum Juvenis Nobilifiime! Scripfi Glaudiopoli, £ I V . Kai Jul. CIOIDCCLXVII. ". Quintilianus Inft. Orat. L ib r.. XII.. Cap.. V.. HONO-.
(44) HONORI* J U V E N I A. ET.. M E R Í T I S,. NOBILISSIMI,. LAURENTII Di f l e r t a t i o n i s Amici. M A R A,. hujus. lingularis et. A u él or i s »5. Svavilfirai •. r^Eilerat Jüfti Dea Virgo Terris, Clade pollutis , Icelerumque plenis-, Fugit,, ct coelos remeavit omni Caede carentes. Fertur hoc falfo; colit illa Terres, Ordinat Myftes, ilruit atque Templa, Hanc colunt multi Juvenes amoris Thure litando’. ' Thure litavit TKemidos Alumniis Diflerens docte Bonaquae Virorum Sint t docet nofter 1'olide probando Nobilis Auctor. Quare TE ditet DEUS opto juilus Profper et felix Patriaeque TU iis Utilis^,- Veftmm fovcatque Pectus Regula. Julii.. Haec oppofuit Samuét. Szegedi ie Peflby, lU. CoU.Claud. Sinior*.
(45)
KAPCSOLÓDÓ DOKUMENTUMOK
A sötét szerelem szonettjei első megjelenése után nyolc évvel a 85 éves Rafae Martínez Nadal egyik interjújában (Berasátegui, 1992:15) elmondta, hogy Lorca
We have developed leakage controlled How diversion safety valves (LCFDSV) with double valve seat presented below, to satisfy above requirements in pasteurizers o
Cette idée a été suggérée par Françoise Rubellin, et dans son étude 20 elle a développé cette méthode dans trois pièces de Mari- vaux 21 Cette analyse établit quelques
Wi-Fi: All Wi-Fi networks are contention-based TDD systems Half Duplex, where the access point and the mobile stations all vie for Shared Media use of the same channel.. Because of
Nachdem in neuerer Zeit mit der Ent- wicklung registrierender Spektralfotometer allgemein zugangliche I R - Methoden fiir Analyse und Konstitutionsforschung geschafFen wurden, hat
$ U«JL V]¸YHJHN IRUG¯W£V£EDQ PLQGLJ YDQQDN RO\DQ Q\HOYL HOHPHN DPHO\HN P£U QHP U«V]HL D IRUU£VQ\HOYL NXOW¼U£QDN VHP SHGLJ D IRUG¯W£V NRUDEHOL F«O Q\HOYL NXOW¼U£QDN
(]HQ DGDWRN DODSM£Q WHK£W D KLSRW«]LV PLV]HULQW D EHV]«OēN D] DQ\D
Összeg függvény exponenciális integrálja egyenlő a tagok expo- nenciális integráljainak a szorzatával; különbség exponenciális integrálja egyenlő a szereplő
