Nova Vulgata
Bibliorum Sacrorum Editio
mű a Pázmány Péter Elektronikus Könyvtár (PPEK) – a magyarnyelvű keresztény irodalom tárháza – állományában.
Bővebb felvilágosításért és a könyvtárral kapcsolatos legfrissebb hírekért látogassa meg a http://www.ppek.hu internetes címet.
Impresszum
Nova Vulgata
Bibliorum Sacrorum Editio
Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II Ratione Habita
Iussu Pauli pp. VI Recognita
Auctoritate Ioannis Pauli pp. II Promulgata Editio Typica Altera
____________________
A könyv elektronikus változata
Ez a publikáció a Neovulgata, a latin nyelvű Biblia. A szöveg eredete a Vatikán honlapja a http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova-vulgata_novum-
testamentum_lt.html címen. A szöveget 2012. augusztus 8-án és 9-én másoltuk le, a honlapon található tördelést megtartottuk.
A publikáció függelékben tartalmazza a Magyar Katolikus Lexikon „Vulgata” és
„Vulgata-revízió Pápai Bizottsága” cikkét.
Tartalomjegyzék
Impresszum...2
Tartalomjegyzék ...3
Constitutio Apostolica ...5
Praefatio ad Lectorem...7
Praenotanda...11
Vetus Testamentum ...20
Liber Genesis ...21
Liber Exodus...78
Liber Leviticus...124
Liber Numeri...156
Liber Deuteronomii...203
Liber Iosue ...244
Liber Iudicum...271
Liber Ruth ...298
Liber Primus Samuelis...302
Liber Secundus Samuelis...338
Liber Primus Regum...369
Liber Secundus Regum...403
Liber Primus Paralipomenon ...436
Liber Secundus Paralipomenon ...469
Liber Esdrae ...507
Liber Nehemiae...518
Liber Thobis...535
Liber Iudith ...549
Liber Esther...566
Liber Iob...579
Liber Psalmorum...625
Liber Proverbiorum...746
Liber Ecclesiastes...785
Canticum Canticorum ...796
Liber Sapientiae ...805
Liber Ecclesiasticus ...830
Liber Isaiae...903
Liber Ieremiae...996
Lamentationes...1080
Liber Baruch ...1091
Prophetia Ezechielis...1101
Prophetia Danielis...1161
Prophetia Osee ...1186
Prophetia Ioel...1201
Prophetia Amos...1208
Prophetia Abdiae...1220
Prophetia Ionae ...1222
Prophetia Michaeae...1225
Prophetia Nahum ...1234
Prophetia Habacuc ...1238
Prophetia Sophoniae ...1242
Prophetia Aggaei...1247
Prophetia Zachariae ...1249
Prophetia Malachiae...1261
Liber Primus Maccabaeorum...1265
Liber Secundus Maccabaeorum...1299
Novum Testamentum...1323
Evangelium Secundum Matthaeum ...1324
Evangelium Secundum Marcum...1360
Evangelium Secundum Lucam ...1383
Evangelium Secundum Ioannem ...1422
Actus Apostolorum ...1451
Apostoli ad Romanos Epistula Sancti Pauli...1489
Ad Corinthios Epistula I Sancti Pauli Apostoli ...1504
Ad Corinthios Epistula II Sancti Pauli Apostoli...1519
Ad Galatas Epistula Santi Pauli Apostoli ...1529
Epistula Sancti Pauli Apostoli ad Ephesios ...1534
Ad Philippenses Epistula Sancti Pauli Apostoli ...1540
Ad Colossenses Epistula Sancti Pauli Apostoli...1544
Ad Thessalonicenses Epistula I Sancti Pauli Apostoli ...1548
Ad Thessalonicenses Epistula II Sancti Pauli Apostoli ...1552
Ad Timotheum Epistula I Sancti Pauli Apostoli...1554
Ad Timotheum Epistula II Sancti Pauli Apostoli ...1558
Ad Titum Epistula Sancti Pauli Apostoli...1561
Ad Philemonem Epistula Sancti Pauli Apostoli ...1563
Ad Hebraeos Epistula Sancti Pauli Apostoli ...1564
Epistula Iacobi ...1576
Epistula I Petri...1580
Epistula II Petri ...1585
Epistula I Ioannis ...1588
Epistula II Ioannis...1592
Epistula III Ioannis...1593
Epistula Iudae...1594
Apocalypsis Ioannis...1596
Appendix...1614
Decretum de Canonicis Scripturis ...1615
Decretum de editione et usu Sacrorum Librorum...1616
Praefatio ad Lectorem (trium editionum Clementinarum)...1617
A Magyar Katolikus Lexikon „Vulgata” cikke ...1620
A Magyar Katolikus Lexikon „Vulgata-revízió Pápai Bizottsága” cikke ...1621
Constitutio Apostolica
QUA
NOVA VULGATA BIBLIORUM SACRORUM EDITIO
“TYPICA” DECLARATUR ET PROMULGATUR IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM
SCRIPTURARUM THESAURUS, quo salvificus nuntius a Deo hominibus datus continetur – ait enim recte s. Augustinus: “de illa civitate unde peregrinamur, litterae nobis venerunt:
ipsae sunt... quae nos hortantur ut bene vivamus” (Enarr. in ps. XC, s. 2,1: PL 37, 1159) – ab Ecclesia merito semper summo in honore est habitus singularique diligentia custoditus. Quae quidem ab ipsis initiis suis numquam desiit curare, ut populus christianus quam amplissima frueretur facultate Dei verbum percipiendi, praesertim in sacra Liturgia, in qua celebranda
“maximum est sacrae Scripturae momentum” (Conc. Vat. II, Const. Sacros. Conc., n. 24).
Ecclesia ergo in partibus occidentalibus illam ceteris versionibus anteposuit, quae Vulgata solet appellari quaeque maximam partem a s. Hieronymo, doctore praeclaro, confecta, “tot saeculorum usu in ipsa Ecclesia probata” est (Conc. Trid., sess. IV; Enchir. Bibl., n. 21). Tam egregiae existimationi documento est etiam cura eius textum ad criticam rationem apparandi, ac quidem per editionem, quae secundum altiorem doctrinam adhuc concinnatur a monachis Abbatiae S. Hieronymi in Urbe, a Pio XI, Decessore Nostro fel. rec., ad hoc institutae (Const.
Apost. Inter praecipuas, 15 Iun. 1933; A.A.S. XXVI, 1934, pp. 85 ss.).
Aetate autem nostra Concilium Vaticanum II, honorem confirmans editioni illi, quam Vulgatam vocant, tributum (Const. Dei verbum, n. 22), atque eo contendens, ut in Liturgia Horarum facilior esset intellectus Psalterii, statuit, ut huius recognoscendi opus, feliciter inchoatum, “quamprimum perduceretur ad finem, respectu habito latinitatis christianae necnon totius traditionis Ecclesiae” (Const. Sacros. Conc., n. 91).
His omnibus Paulus Vl, Decessor Noster rec. mem., motus est, ut antequam eidem Concilio finis imponeretur, id est die XXIX mensis Novembris anno MCMLXV, peculiarem
Pontificiam Commissionem constitueret, cuius esset universalis eiusdem Synodi iussum perficere atque omnes Sacrae Scripturae libros recognoscere, ut Ecclesia praedita esset editione Latina, quam progredientia studia biblica postularent quaeque potissimum rei liturgicae inserviret.
In qua recognitione efficienda “ad verbum ratio habita est veteris textus editionis Vulgatae, ubi videlicet primigenii textus accurate referuntur, quales in hodiernis editionibus, ad criticam rationem exactis, referuntur; prudenter vero ille est emendatus, ubi de iis deflectit vel minus recte eosdem interpretatur. Quam ob rem Latinitas biblica christiana est adhibita, ita ut aequa aestimatio traditionis cum iustis postulationibus artis criticae, his temporibus vigentis,
temperaretur” (cfr. Alloc. Pauli VI, 23 Dec. 1966; A.A.S. LIX, 1967, pp. 53 s.).
Textus, ex hac ipsa recognitione exortus, quae quidem impensior fuit in quibusdam libris Veteris Testamenti, quibus s. Hieronymus manus non admovit, ab anno MCMLXIX ad annum MCMLXXVII seiunctis voluminibus est editus, nunc vero editione “typica”, uno
volumine comprehensa, proponitur. Haec Nova Vulgata editio etiam huiusmodi esse poterit, ut ad eam versiones vulgares referantur, quae usui liturgico et pastorali destinantur; atque, ut verbis utamur Pauli VI, Decessoris Nostri, “cogitare licet eam certum quoddam fundamentum esse, in quo studia biblica... innitantur, maxime ubi bibliothecae, specialibus disciplinis patentes, difficilius consuli possunt et congruentium studiorum diffusio est impeditior” (cfr.
Alloc., 22 Dec. 1977; cfr. diarium L'Osservatore Romano, 23 Dec. 1977, p. 1).
Praeteritis temporibus Ecclesia arbitrabatur veterem Vulgatam editionem sufficere atque ad verbum Dei populo christiano impertiendum affatim valere: quod quidem eo satius iam efficere poterit haec Nova Vulgata editio.
Itaque opus, quod Paulus VI vehementer optavit neque ad finem absolutum potuit videre, quod Ioannes Paulus I studiosa voluntate est prosecutus, qui Pentateuchi libros, a praedicta Pontificia Commissione recognitos, sacrorum Antistitibus in urbem “Puebla” congressuris muneri mittere statuerat quodque Nosmet ipsi una cum multis ex orbe catholico valde exspectavimus, typis excusum Ecclesiae iam tradere gaudemus.
Quae cum ita sint, Nos harum Litterarum vi Novam Vulgatam Bibliorum Sacrorum
editionem “typicam” declaramus et promulgamus, praesertim in sacra Liturgia utendam, sed et aliis rebus, ut diximus, accommodatam.
Volumus denique, ut haec Constitutio Nostra firma et efficax semper sit et ab omnibus, ad quos pertinet, religiose servetur, contrariis quibuslibet nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die XXV mensis APRILIS in festo s. Marci Evangelistae, anno MCMLXXIX, Pontificatus Nostri primo.
IOANNES PAULUS PP. II
Praefatio ad Lectorem
Quoniam sollicitudo pastoralis vera est causa, qua Ecclesia movetur ut id quod fideliter tradit, renovet, Pius XII mente percipiens tempus advenisse ut in Breviario Romano, a sancto Pio V, eius decessore, edito, pro Psalterio Gallicano aliud substitueretur, concessit ut, sive in privata sive in publica recitatione nova interpretatio, a Pontificii Instituti Biblici professoribus
confecta, adhiberetur. Quam deliberationem his verbis explicavit: “ut plenius in dies fidelibus pateat Sacrarum Litterarum sensus a Spiritu Sancto inspirante datus et hagiographi calamo expressus, quemadmodum in Encyclicis Litteris Divino afflante Spiritu haud ita multo ante exposuimus”.
Pius XII sine dubio haud ignoravit “Vulgatam quae dicitur interpretationem arctissime esse cum Sanctorum Patrum scriptis Doctorumque explanationibus conexam, eandemque longo saeculorum usu summam in Ecclesia nactam esse auctoritatem”, sed prorsus etiam conscius fuit huius veritatis: “latinae huius interpretationis obscuritates mendaque, a s. Hieronymo neutiquam expuncta, aetate recentiore idcirco magis magisque manifesta oculis occurrerunt, quod antiquarum linguarum, imprimisque Hebraicae, cognitio admodum profecit, quod interpretandi ars perfectior evasit, quod metricae denique ac rhythmicae sermonum
orientalium leges altius fuere investigatae, et ‘criticae textualis' quae dicitur, normae clarius perspectae sunt”.
Concilium Vaticanum II huiusmodi impulsiones in se recepit iisque obsecundavit, eas ad illum effectum adducens, quem tempora iam sinebant. Etenim hinc affirmavit: “Maximum est Sacrae Scripturae momentum in Liturgia celebranda. Ex ea enim lectiones leguntur et in homilia explicantur, psalmi canuntur, atque ex eius afflatu instinctuque preces, orationes et carmina liturgica effusa sunt, et ex ea significationem suam, actiones et signa accipiunt. Unde ad procurandam sacrae Liturgiae instaurationem, progressum et aptationem, oportet ut
promoveatur ille suavis et vivus Sacrae Scripturae affectus, quem testatur venerabilis rituum cum orientalium tum occidentalium traditio”. Illinc haec congruenter statuit: “Opus
recognitionis Psalterii, feliciter inchoatum, quamprimum perducatur ad finem, respectu habito latinitatis christianae, usus liturgici etiam in cantu, necnon totius traditionis latinae
Ecclesiae”.
Paulus VI sine mora, cum adhuc celebraretur Concilium, anno 1964 ineunte, Coetum
peritorum nominavit, obnoxium Concilio ad exsequendam Constitutionem de Sacra Liturgia, qui optatam Psalterii emendationem statim est aggressus.
Die 29 mensis Novembris anno 1965 praedictus Summus Pontifex Paulus VI Pontificiam Commissionem pro Nova Vulgata Bibliorum editione instituit, cui Augustinus Cardinalis Bea praefuit; in quam exeunte anno 1967 Coetus pro Psalterio est insertus.
In allocutione, quam die 23 Decembris 1966 habuit, Summus Pontifex consilium de Nova Vulgata editione apparanda his verbis exposuit: “Haec editio postulatur progressione studiorum biblicorum et necessitate tribuendi Ecclesiae et mundo Sacrae Scripturae textum novum, auctoritate praeditum. Cogitatur de textu, in quo Vulgata editio Hieronymiana ad verbum exprimitur, ubi textum primigenium accurate exhibet, qualis in hodiernis editionibus, scientifica, ut aiunt, ratione confectis, continetur; prudenter vero emendabitur, ubi ab eo deflectit vel eum minus recte interpretatur, adhibita lingua Latinitatis biblicae christianae, ita
ut respectus traditionis temperetur cum postulatis criticis aetatis nostrae. In Liturgiam ergo Latinam textus inducetur unicus, qui, ad scientiam quod attinet, impugnari non possit quique traditioni, disciplinae hermeneuticae ac sermoni christiano sit consentaneus. Qui textus erit etiam huiusmodi ut ad eum versiones vulgares referantur”.
Die 10 Augusti 1969 Liber Psalmorum est editus, qui in Liturgia Horarum in locum versionis Pianae, quae anno 1945 prodierat, est substitutus. Pontificia Commissio pro Nova Vulgata Bibliorum editione annis 1970 et 1971, pro more Typis Polyglottis Vaticanis, totum Novum Testamentum tribus voluminibus edidit.
Moderatio Commissionis pro Nova Vulgata Bibliorum editione die 3 Iulii 1971 Eduardo Schick, Episcopo Fuldensi, est credita. Commissio, paene tota e novis constans sodalibus, opus emendationis ad totum Vetus Testamentum transtulit textumque ita confectum annis 1976 et 1977 quattuor voluminibus edidit.
Die 26 Octobris 1977 Paulo VI postremum volumen, a Commissione paratum, est propositum. In sermone, quem paulo post ad Patrum Cardinalium Collegium habuit,
affirmavit opus, ad finem perductum, esse eventum, “cuius significatio et momentum omnem terminum temporis egrederetur”; et addidit: “Textus magna ex parte, ut fieri potuit, in
editiones liturgicas librorum, hisce annis editorum, transiit, atque etiam in sacris sollemnibus, quibus praesidemus, adhiberi consuevit.
Cogitare libet textum certum esse fundamentum, in quo studia biblica dilectissimi cleri innitantur, maxime ubi bibliothecae, specialibus disciplinis patentes, difficilius consuli possunt et congruentium studiorum diffusio est impeditior. Ut autem toto textu, qui nunc in seiunctas editiones est divisus, omnes valeant uti, is in unicam editionem eamque amplam, elegantem, habilem, sacro Libro dignam, historicam propter eiusmodi eventum colligetur.
Coetus, ad hoc institutus, iam ad inceptum perficiendum incumbit”.
Post brevem Pontificatum Ioannis Pauli I, Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 25 Aprilis 1979 per Constitutionem Apostolicam, a verbis “Scripturarum thesaurus” incipientem, Novae Vulgatae Bibliorum Sacrorum editionem “typicam” declaravit et promulgavit.
Oportet quidem significare editionem illam typicam non ad amussim convenire cum editione voluminum seiunctorum, quia, ut liquet, Commissio rationem ducere debebat
animadversionum, quae interea a multis ad eam missae erant, secundum methodum, iam in praeparandis singulis libris servatam, qui “pro manuscripto” antea ad cunctos studiosos, etiam non catholicos, erant perlati.
In hanc alteram quoque editionem typicam, debito permissu obtento, quaedam retractationes sunt relatae, quas perspicuitas textus et uniformitas postulabant.
Lectorem ad introductiones peculiares, ad quas res pertinent, remittimus, ut criteria cognoscat, quae Commissio in emendandis libris est secuta; normae vero generales, quas Commissio quoad versionem et linguam observabat, hae fuerunt:
1. Religiose servanda est littera Vulgatae versionis s. Hieronymi quoties haec sensum textus primigenii fideliter reddit et facile intellegitur, nec ansam praebet ad eum minus recte intellegendum vel perperam interpretandum.
2. Si quando tamen vel in commentariis s. Hieronymi, ut non raro accidit, vel apud ss. Patres, vel in Vetere Latina versione textus primigenius verbis magis accommodatis et claris redditur quam in Vulgata editione, tunc hi modi eligendi esse videntur.
3. In vocabulis seligendis et in sensu textus primigenii Latine exprimendo, debito modo ratio habenda est etiam traditionis exegeticae sive Patrum sive Magisterii Ecclesiae, ita ut nova recensio Vulgatae fideliter reddat sensum “quem tenuit et tenet sancta Mater Ecclesia”.
Cavendum tamen omnino erit ne in vertendos textus Veteris Testamenti inferantur doctrinae Novi Testamenti; item ne in textus Novi Testamenti inducantur “explicitationes” traditionis serioris. Ex altera tamen parte, versio singulorum textuum talis sit ut doctrina Novi
Testamenti vel traditionis ecclesiasticae facile cum ea componi possit.
4. Ad “explicitationes” quod attinet, quae sive in versione LXX Interpretum, sive in Vetere Latina, sive etiam apud s. Hieronymum haud raro inveniuntur, praesertim de Messianismo, in iis diiudicandis norma textus primigenii servetur, et versio ad regulam praecedentis commatis (n. 3) fiat. Semper autem caveatur ne libro alicui vel aetati plus tribuatur quam quod revera habuit, ita ut germanus progressus revelationis perspiciatur. Quod si agatur de textibus, qui decursu temporum realem progressionem habuerunt, in iis vertendis ea vocabula seligantur quae eiusmodi progressioni excipiendae sint apta.
5. In libris vel textibus poëticis Latine reddendis ratio est habenda rhythmi et sonori accentus;
vitentur omnino hiatus, cacophoniae, vitiosae verborum consociationes, cetera eiusmodi.
Ratio scilicet est habenda usus textuum, qui fit in Liturgia, sive in recitatione sive in cantu.
6. Idem verbum seu vocabulum Hebraicum vel Graecum non idem omnino verbum Latinum exposcit nec patitur; eligendum igitur est verbum homologum, quod contextus requirit, vel pressius verborum significationi respondet. Quod dicendum est etiam de notissimis illis hesed (gratia, misericordia, benignitas), qâhâl (coetus, conventus, ecclesia), berît (foedus,
testamentum), rûah (ventus, halitus, animus), quae varias significationes habere possunt.
7. Ad morphologiam et ad syntaxin et stilum quod attinet, lingua Latina, qua Nova Vulgata utitur, similis erit linguae christianae antiquae. Ideo omnia vocabula christianae Latinitatis servanda sunt, licet aetate classica aliam significationem habuerint, e. g. confiteri, elevare, iubilare, humiliare, oratio, passio, concupiscentia, gratia, iustitia, salus etc.
Constructiones syntacticae admittuntur, quas auctores aetatis classicae repudiabant, e.g. quod (vel quia, rarissime quoniam) post verba sentiendi et dicendi, loco accusativi cum infinitivo.
Regula Latinitatis christianae servanda est etiam in usu particularum (praepositionum et coniunctionum) et pronominum, prae omnibus cauto ut fideliter reddatur sensus textus primigenii.
8. Huc pertinent haud pauci Hebraismi, qui saepissime occurrunt apud auctores christianos praesertim in Vulgata et in Vetere Latina versione. Difficile videtur rem “a priori “definire.
Universe dici potest quod si agitur de meris Hebraismis, qui Latinitatem undique offendunt vel sunt Latine parum intellegibiles vel obscuri, tunc manifeste corrigendi sunt. Semitismi ut
“domus sanctitatis”, “via iustitiae”, “filius perditionis”, “canticum canticorum”, “in pace”, “in sanctitate”, “in iustitia”, “ante faciem”, maiore cum benevolentia diiudicandi videntur;
considerandus est enim in singulis casibus cum usus Latinitatis christianae proprius, tum genus dicendi vulgare, nec praetermittenda videtur consuetudo hominum nostrae aetatis eorumque percipiendi facilitas.
9. Quod ad nomina propria personarum et locorum attinet, opera est data, praesertim in hac altera editione, ut saltem in eodem libro eademque significatione uniformitas servaretur, praelato, ut patet, scribendi modo certiore aut, in re dubia, editionis Xystinae–Clementinae ratione expressa, quae propius accedit ad formam Graecam, quae, ad hoc quod pertinet, est textu Masoretico antiquior.
Orthographia, attento fine liturgico Novae Vulgatae editionis, qui imprimis perspicuitatem exposcit, non sequitur varietatem exemplarium manu scriptorum, sed usum, qui hac aetate magis invaluit; qua in re studium est positum in uniformitate.
Interpunctioni, quae potius practicas quasdam rationes sequitur, est propositum ut sive lectioni sive interpretationi sit adiumento, cum textus sit huiusmodi ut “ad eum versiones vulgares referantur”.
In Nova Vulgata editione idem ordo librorum servatur, qui proprius est editionis Xystinae–
Clementinae. Ordo autem numerorum capitum et versiculorurn conformatus est numerandi rationi, quae in quibusque textibus primigeniis invenitur. In Psalterio ergo ordo textus Masoretici servatur, ordine Vulgatae editionis intra parentheses posito.
Textus denique poetici secundum ordinem versuum sunt typographice dispositi, ratione, ut decet, habita necessitatum Liturgiae Horarum.
EDUARDUS SCHICK eps.
Praeses Pontificiae Commissionis pro Nova Vulgata editione
Praenotanda
Ut iudicari possit de recognitione, publico usui in Ecclesia destinatae, Veteris Vulgatae editionis, expedit de modo exponere, qui ad emendandos quosdam libros Sacrae Scripturae necessarius est visus, necnon de peculiaribus quaestionibus, quae ortae sunt, ac de earum solutione.
Vetus Testamentum
In arduo emendandi PENTATEUCHUM opere Pontificia Commissio pro Nova Vulgata Bibliorum editione secuta est s. Hieronymi exemplum, qui sic ad Desiderium scripsit: “Sicubi tibi in translatione videor errare, interroga Hebraeos, diversarum urbium magistros consule...
Nunc te precor, Desideri carissime, ut qui tantum opus me subire fecisti, et a Genesi exordium capere, orationibus iuves, quo possim eodem spiritu, quo scripti sunt libri, in Latinum eos transferre sermonem”.
Magnus Doctor, Damasi Papae mandato, Pentateuchum inter 398–405 ex ipsa “Hebraica veritate” Latina voce reddidit, quae simplicitate, fidelitate et elegantia generatim excellit.
Tamquam norma sumptus est Textus Masoreticus (= TM), critice editus in Bibliis Hebraicis Stutgardiensibus. Si a textu Masoretico interdum recessimus, in notis criticis rationem emendationis protulimus.
Sed etiam ad LXX Interpretum Graecam versionem (= Gr) spectatum est pro antiquitate eiusque acceptione apud Christianos sermonis Graeci. Huius autem versionis illam
adhibuimus editionem, quam critice paravit Alfredus Rahlfs, quaeque Stutgardiae anno 1962 edita est. Haec editio, maxima ex parte solis codicibus B S A nixa, etiam Origenis et Luciani recensiones aliosque fontes minores admittit.
Perpensae quoque et adhibitae sunt antiquae versiones Aramaica, seu quam vocant Targum (= Targ), Syriaca (= Syr), Aquilae (= Aq), Symmachi (= Sym) et Theodotionis (= Theod).
Textus Latinus invenitur in Bibliis Sacris iuxta Vulgatam Versionem (= Vg) a Societate Biblica Virtembergensi, Stutgardiae 1969 editis, quam R. Weber recensuit adiuvantibus B.
Fischer, I. Gribomont, H. F. D. Sparks, W. Thiele (= ed. critica).
In recensendo Pentateucho normas generales secuti sumus, unde Vulgatae editionis textum tunc tantum emendavimus, cum validae rationes sive criticae textualis sive scientiae
philologae id postulare viderentur. Attamen huiusmodi emendationes ita factae sunt, ut novae elocutiones cum lingua Latina Vulgatae editionis concinerent eiusque veluti colorem ac stilum conservarent. Maximas ergo partes venerandae Vulgatae traditioni tribuimus in qua summe eminent libri Pentateuchi, excepto Levitico. Vulgatae verba, ubicumque textum Hebraicum fideliter reddunt, etiam quoad sensum tantum, ibi servata sunt; sin autem, congrua elegimus vocabula, quae in aliis libris Veteris et Novi Testamenti occurrunt.
Item eadem vocabula Latina generatim servata sunt pro quibusdam typicis vocibus Hebraicis, e. g. miskkþn = “habitaculum”, ’ohel mo‘Þd = “tabernaculum conventus “, terûmþh =
“primitiva”, ‰uqqþh = “praeceptum” (non “caeremoniae”), mi™wþh = “mandatum” (non
“praeceptum”) etc. Conservati etiam sunt semitismi qui dicuntur, e. g. “cornu salutis”, “Deus iustitiae”, “semen” (= posteritas), “locutus est Dominus dicens” etc.; sic etiam nomina propria Hebraica, e. g. Meriba, Massa, Mosoch, Misar etc. servata sunt.
Peculiaris difficultas oritur ex libris THOBIS et IUDITH, quorum videlicet textus in Vulgata nulli plane respondet textui primigeniae linguae ac valde quidem distat ab eo, qui in
recentioribus Bibliorum Sacrorum editionibus invenitur.
Etenim primigenia librorum Thobis et Iudith scriptio interiit, eosque ambos ipse sanctus Hieronymus sine magno negotio convertit: “unius diei laborem arripui”; “huic libro unam lucubratiunculam dedi magis sensum e sensu quam ex verbo verbum transferens”. Revera interpretatio libri Thobis ab Hieronymo confecta admodum discrepat a lectione LXX
Interpretum (codd. AB), quae et ipsa vicissim brevior est quam codicis Sinaitici, quem hodie proximum esse arbitrantur primigeniae scriptioni. Sed Vetus Latina propius accedit ad codicis Sinaitici textum. Libri Iudith lectio Graeca bene exhibetur tribus in praecipuis formis: BAS;
mss 19.108; ms 58 (similis Veteri Latinae ac Syriaco).
Cum igitur Summus Pontifex permisisset ut in Novam Vulgatam induceretur etiam textus apud recentiores editiones adhibitus (Audientia 30 Martii 1968), Pontificia Commissio fontes elegit secundum lectionem Veteris Latinae censuitque utendum codice Vercellensi XXII (saec. X) pro libro Thobis et codice Bernensi (saec. X) pro libro Iudith, quos autem contulit diligenter antea cum codicibus Latinis et Graecis proprio loco descriptis.
Liber ESTHER in Ecclesia legitur secundum duas formas canonicas. Textus Hebraicus a s.
Hieronymo translatus exstat in editione Vulgata in Est 1, 1-10,3. Textus Graecus non est simplex versio, sed retractatio libri Hebraici, largiter aucta et etiam partim transformata.
Partes, quae in libro Hebraico desunt, s. Hieronymus addidit post versionem textus Hebraici (in Vulgata 10, 4–16, 24). Editio Graeca condicioni Iudaeorum in diaspora degentium aptata est, ut apparet in transformato decreto regio Mardochaei (8, 12 et 8, 12u-cc = Vulgata 16, 17- 24). Huic mutationi congruit in versione Vetere Latina textus Graeci omissio pugnae (9, 1- 2.5-19). In hac omissione et aliis lectionibus variantibus, in quibus distat a textu manu scriptis Graecis tradito, versio Vetus Latina textum Graecum primigenium conservavit. Textus autem Graecus in exemplaribus manu scriptis Graecis traditus (exceptis paucis exemplaribus manu scriptis sic dictis Lucianeis) secundum subscriptionem (10, 31 = Vulgata 11, 1) est opus Lysimachi (filii Ptolemaei Hierosolymitani), qui textum Graecum textui Hebraico assimilavit supplens omissiones. Haec est subscriptio: “Anno quarto, regnantibus Ptolemaeo et
Cleopatra, attulerunt Dositheus, qui se sacerdotem et levitici generis ferebat, et Ptolemaeus filius eius hanc epistulam Phurim, quam dixerunt esse (genuinam) et interpretatum esse Lysimachum Ptolemaei filium in Ierusalem”. Versioni textus Hebraici inseruntur additiones et aliae quaedam discrepantiae editionis Graecae (= II), quae sunt maioris momenti, in locis eis convenientibus. Numeratio harum partium fit litteris post numeros positis. Versio autem supponit textum versionis Veteris Latinae, exceptis duobus decretis regiis (3, 13a–g; 8, 12a- cc), in quibus interpretes difficile idioma rhetoricum non plene intellexerunt et quae
Lysimachus fere solum in 8, 12y mutavit, pro die decima quarta Adar secundum editionem Hebraicam diem decimam tertiam ponens; in 3, 13f autem conservavit diem decimam quartam, quia iam suo tempore in textu Hebraico (3, 7) dies caedi Iudaeorum assignatus exciderat. Auctor Graecus diem decimam tertiam Adar in diem decimam quartam mutavit, quia secundum illum dies excidio destinatus iam ut dies festus celebrandus est (8, 12z-aa) et decreto regio (8, 12cc) pugna est impedita.
In PSALTERIO recognoscendo normae generales, quae in emendanda Vulgata editione obtinent, accuratius definitae sunt et accommodatae, respectu habito peculiaris indolis Psalterii, quod est textus poeticus, saepe difficilis, interdum minus recte traditus, a s.
Hieronymo non conversus in Latinum sed solum correctus, denique ex diuturno saeculorum usu in sacra Liturgia cotidie adhibitus.
Ad hasce singillatim normas opus est directum:
1) Textus Psalterii Vulgatae editionis (Psalterium Gallicanum, quod dicitur) servatus est, dummodo Textum Masoreticum (TM) recte, quamvis verbum e verbo materiali quadam ratione exprimens, redderet.
2) Emendata est Vulgata editio, ubi non congruebat cum TM, qui maximam fidem haberet atque, respectu contextae orationis, optimus esse videretur.
3) Quoties TM apparebat vel videbatur esse corruptus, et versio LXX Interpretum (quam Vulgata editio est secuta) putari poterat quasi certum sensus primitivi testimonium, lectio versionis LXX Interpretum (atque adeo etiam editionis Vulgatae) est accepta.
4) Cum TM intellegi nequibat (sive quod erat corruptus, sive quod nobis facultas iam est adempta eum interpretandi) atque undique colligi poterat LXX Interpretes et auctores Vulgatae editionis eum esse late interpretatos, ita tamen ut eorum versio cum contextu orationis conveniret, eiusmodi interpretatio est inducta, quamvis non esset satis perspicua (veluti in Pss 8, 2c-3a; 9, 7; 16, 3-4; 17, 13; 58, 9-10; 141, 7).
5) Cum TM corruptus apparebat et neque versio LXX Interpretum neque Vulgata editio lectionem probandam exhibebant, textus est emendatus ea ratione, ut a textu Hebraico consonantico minimum deflecteret atque aptam praeberet significationem.
6) Non receptae sunt textus emendationes, quibus hic solum “melior” efficeretur, atque tantum exceptionis in modum verbo Hebraico vis, ex alia lingua Semitica deprompta, est subiecta, quod, in peculiari illo orationis contextu, lectionem magis idoneam exhibet.
7) Epitheta et appellationes Dei, veluti “Rupes”, “Petra”, ex usu exemplorum Graecorum Latinorumque vocabulis sunt reddita, cuius modi sunt “Refugium”, “locus munitus”, vel
“Praesidium”, “Adiutor”, prout contextus verborum postulabat.
Ad linguam Latinam quod attinet, servatum est illud orationis genus, quod Vulgatae Sacrorum Bibliorum editionis peculiare et proprium esse cognoscitur. Est enim diuturno Ecclesiae usu probatum et, licet animum ab elegantiis oratoriis alienum eorum testetur, qui, verbum e verbo exprimentes, Graeca exempla in Latinum converterunt, est tamen sanum, candidum, significans et eiusmodi, ut minus ingenium quam ipsum cor hominis suaviter tangat.
Hae igitur proprietates praecipuae linguae Latinae biblicae, quae data opera est condiscenda (eius enim difficultates non facile evincat, qui solum ad linguam Latinam in scholis, ut fert consuetudo, incubuerit), in Nova Vulgata editione reperiuntur:
1) Thesaurus verborum saepe peculiarem omnino indolem praefert. Occurrunt enim:
a) vocabula Latina, quibus auctores ethnici, quod sciamus, non usi sunt, et quae potius ad vulgarem linguae Latinae rationem pertinere videntur, veluti: ablactare,
approximare, contribulare, elongare (cuius verbi temporalis usus est et transitivus et intransitivus), fiducialiter, glorificare, humiliare, magnificare, subsannare,
superexaltare, supersperare.
b) Alia verba Latina in sacris Bibliis novam vim acceperunt ex nova religione novoque pietatis sensu inductis. Cuius generis sunt: adinventio, calumnia, confiteri, eructare, iniustitia, iustitia, misericordia, susceptor, sustinere, veritas, testamentum.
c) Non pauca vocabula e Graeco sunt recepta, quamvis interdum vox Latina esset in promptu, veluti diabolus (i. e. calumniator), erodius (i. e. ardea), neomenia (i.e. nova luna), nycticorax (i.e. bubo), scandalum (i. e. offendiculum), synagoga (i. e. coetus);
memoratu digna sunt verba christi et ecclesiae (quae idem valent atque unctus et conventus); quae quidem vocabula, utpote cum apud LXX Interpretes inveniantur, vim habent christianae aetati anteriorem, quae in Latinum transiit (cfr. Ps 26, 5
“ecclesia malignantium”; Ps 105, 15: “christos meos”). Locutiones quoque singulares huc pertinent, veluti “in idipsum” (omissis in textu Graeco εις τò αυτό i. e. una, simul).
d) Verba, quae ex Hebraeo sunt hausta, facile dignoscuntur. Asper autem ille Hebraismus, ex quo loco neutri generis ponitur femininum, non est receptus (cfr. Ps 27, 4, Vulg.: “unam petii a Domino, hanc requiram”; Nova Vulg.: “Unum petii a Domino, hoc requiram”).
Vocabula igitur, quae in Novo Psalterio continentur, e verborum thesauro Sacrae Scripturae, et maxime ipsius Psalterii, sunt deprompta, perpaucis exceptis, quae tamen in Latinitate christiana sunt usitata (e. g.: Ps 2, 7: “decretum”). Praeterea, ut
grammatici sciunt, in lingua Latina posterioris aetatis sub quibusdam Psalterii vocibus est subiecta sententia, quae haud necessario iis inerat in christiana antiquitate; cuius modi sunt: anima, exaudire, meditari.
2) Non paucae proprietates sunt servatae, quae ad structuram verborum seu syntaxin spectant;
e quarum genere sunt: nominativus extra structuram enuntiati positus; cfr. Ps 18, 31: “Deus impolluta via eius” (i. e. Dei via impolluta est); Ps 126, 1: “In convertendo Dominus
captivitatem Sion”; genetivus auctivus, ut “caelum caelorum”, “saeculum saeculi”; genetivus qualitatis, qui multo magis frequentatur quam in communi lingua Latina, e. g. Ps 78, 54:
“fines sanctificationis”; geminus accusativus cum verbis dandi et ponendi, ut in Ps 2, 8:
“dabo tibi gentes hereditatem tuam”; Ps 18, 12: “posuit tenebras latibulum suum”; vocula
“in” cum ablativo, qua significatur instrumentum, modus, causa, ut in Ps 15, 3: “non egit dolum in lingua sua”; item vocula “et”, quae non solum est copulativa, sed etiam multiplicem habet vim e contexta oratione colligendam (causalem, explanatoriam, adversativam,
consecutivam etc.); ellipsis verbi “esse”, quae ex imitatione Hebraeorum multo crebrius obtinet quam in communi sermone Latino; locutiones adverbiales, i. e. usus verbi temporalis loco adverbii, e. g. Ps 126, 3: “magnificavit Dominus facere nobiscum” (quod idem valet ac:
Dominus magnifice fecit nobiscum); comparativus, qui positivo addita vocula “prae” vel
“super” efficitur; item superlativus, qui significatur positivo et verbo “nimis” (i.e. valde);
infinitivus finalis, e. g. Ps 96, 13: “quoniam venit iudicare terram”; vox ipsa “quoniam”, quae saepe est tantum particula affirmans, qua enuntiatum primarium inducitur.
Pernota est difficultas pertinens ad usum temporum, qui, ut in Vulgata (et apud LXX Interpretes) invenitur, saepe nostrae cogitandi rationi obnititur. Servatum est perfectum (quamvis nonnullis tempus praesens aptius esse videretur), cum ei vis perfecti praesentis, quod dicitur, aut vis gnomica tribui poterat.
Addendum est Vulgatae locutiones praepositionales (i. e. quae ex imitatione Hebraeorum e praepositione et nomine, loco unius praepositionis, constant), tunc solum mutatas esse, cum ad res inanimas referrentur, quod asperum quiddam sonarent, veluti “ante faciem venti” (i. e.
ante ventum); quodsi de personis agebatur, non improbandus hic usus est visus.
Nec receptus est e Vulgata Hebraismus, ex quo in enuntiato relativo supervacaneum ponitur pronomen demonstrativum, e. g. Ps 68, 17: “Mons, in quo beneplacitum est Deo habitare in eo”.
Liquet in locis, novam exhibentibus interpretationem, multum operae eo esse collatum, ut sive quoad vocabula, sive quoad syntaxin, sive quoad stilum ea cum Vulgata congrueret.
Quemadmodum studiosi probe noverunt, in Vulgata haud raro contingit, ut idem verbum Hebraicum non uno modo, varietatis causa, reddatur Latine. Quem morem minus secuti, annisi sumus, ut constans esset eiusdem verbi Hebraici Latina interpretatio, non ita tamen, ut ea re quasi lege devinciremur.
3) Est denique memorandum in vertendis et eligendis vocabulis Latinis rationem, ut patet, accurate ductam esse locorum ac textuum parallelorum atque etiam figurarum poeticarum, maxime chiasmi, e. g.:
Ps 5, 10-11. Versus chiasmi in modum sunt dispositi: 10a-11b; 10-11a.
Quod attinet ad Ps 5, 10, cfr. Eccli 12, 15.
Ps 7, 13a, cfr. Dt 32, 41.
Ps 24, 4b: 4c. Animadverte parallelismum, qui refertur ad Ex 20, 7 (bis); Dt 5, 11.
Ps 41, 10b, cfr. Io 13, 18.
Ps 45, 14b. Ita est in Itala.
Ps 45, 5a, cfr. 2 Reg 9, 18.
Ps 64, 7b, cfr. Ps 5, 10.
Ps 115, 17, cfr. Ps 94, 17, ad verbum ‘silentii’ quod attinet.
Ps 116, 11, ubi scriptum est ‘trepidatione’, cfr. Ps 31, 23.
Ps 132, 17-18. Animadverte chiasmum: 17a-18b; 17b–18a.
Ps 148, 8. Verba chiasmi in modum sunt collocata, ita ut eorum vis et momentum appareant: ignis, grando || nix, fumus. Vox Hebraica qîtôr reddita est verbo ‘fumi’, quod, propter parallelismum, congruit cum igne, eo vel magis quod ipsum verbum eiusque etymon in lingua Hebraica (cfr. Gn 19, 28) et in ceteris sermonibus Semiticis numquam vim habent ‘nebulae’, sed solum ‘fumi’, ex igne vel ture exorti.
Textus libri ECCLESIASTICI, seu SIRACIDIS, praeter versionem Veteris Latinae, tribus quoque his praecipuis, quae sequuntur, formis ad nos pervenit:
a) Graeca prior (Gr I = textus codicum maiusculorum, qui brevior est); Graeca altera (Gr II = textus codicum minusculorum, qui amplior est);
b) Hebraica (H = fragmenta maiora Genizae Memphidis; fragmenta minora Qumran et Masada; testimonia, quae apud auctores Iudaicos inveniuntur);
c) Syriaca (Syr), quae translatio est e textu Hebraico ac, praeter Veterem Latinam, maiore auctoritate gaudet quam ceterae antiquae versiones.
Nulla autem ex dictis formis directe a primigenio textu procedit; immo nec H nec Syr integre ad nos pervenerunt. Propterea nulla ex ipsis prae ceteris magis valere aut eminentiore
auctoritate pollere, sed unaquaeque seorsim exstare atque per se ipsa solum modo expendenda esse videtur.
Quibus omnibus spectatis, consequitur ut minime effici possit – nec fieri umquam poterat – quaelibet textus primigenii critica instauratio. Hoc unum igitur faciendum putavimus:
Latinam (La) scilicet versionem suscipere quasi normam, seu quasi textum sui iuris, eamque recognoscere iuxta quidem principia pro Nova Vulgata decreta, absque tamen necessitate eam
plane accommodandi ad formam sive textus Graeci (I vel II) sive textus Hebraici, cum discrepantiae inter La et Gr vel H, quae identidem occurrunt, habendae sint variae lectiones alicuius saltem auctoritatis, non vero simpliciter mendosae lectiones, quae sint corrigendae.
Atqui hoc praesertim curavimus, ut scilicet:
a) cum versus quidam in La tantum invenirentur, vel praesertim ex Gr II viderentur derivati, iidem signarentur respective nota La, vel Gr II, sequente numero capitis et versus;
b) cum duplicationes quaedam evidentes repetitiones aliorum versiculorum vel pericoparum evasissent, ipsae simpliciter delerentur;
c) cum autem de duplicationibus verborum ageretur, i. e. cum terminus quidam textus Graeci (Gr) vel textus Hebraici (H) duobus aut pluribus synonymis expressus
videretur, tunc, pro certo non semper habentes simpliciorem formam Gr vel H primigeniam esse, servandam mallemus formam La, nisi forte sensus ipse aut alia evidentiae causa emendationem exigeret vel suaderet;
d) deinde cum La corrupta clare videretur ex falsa lectione vel ex detorto sensu eaque corrigi posset adiuvante Gr aut H vel etiam eiusdem La opportune codices
comparando, tunc emendatio fieret;
e) item denique, cum La obscuritate laboraret sensumque prorsum deteriorem quam Gr vel H vel Syr offerret.
Ad nomina Dei quod attinet – Deus, Dominus, Altissimus, Sanctus, Excelsus – quae ne in aliis quidem libris LXX Interpretum constanter ad verbum redduntur ex originali Masoretico, ea servavimus, nonnulla facta exceptione, sicut in La tradita sunt.
Ad rationem criticam textus quod pertinet, in libris PROPHETARUM peculiares notae habentur, quarum quaedam omnibus plus minusve sunt communes (ut, verbi gratia, propensio illa quae propria videtur esse vetustiorum Christianarum versionum, qua messianice textum interpretandi amplificatur via), aliae vero uniuscuiusque libri sunt propriae (ut, verbi gratia, exsistentia, interdum frequentior, locorum corruptorum in textu primigenio vel in
versionibus: quod quidem praesertim patet in ultimis capitibus libri Ezechielis et apud aliquos Prophetarum minorum, apud scilicet Osee, Michaeam, Habacuc, Zachariam).
Ad hanc recognitionem conficiendam liquet in promptu fuisse, tamquam fundamentum, textum primigenium (= TM) et Vulgatam versionem (= Vg); sed etiam ad Septuaginta Interpretum versionem (= Gr) admodum spectatum est pro antiquitate eiusque acceptione apud Christianos sermonis Graeci necnon pro auctoritate, quam habuit in aliis conficiendis translationibus; eadem tamen, ad Prophetas, praesertim Isaiam, quod attinet, nimiam libertatem nonnumquam ostendit. Perpensae quoque et adhibitae sunt versiones Aramaica, seu quam vocant Targum (= Targ), Syriaca (= Syr), Aquilae (= Aq), Symmachi (= Sym) et Theodotionis (Theod), et aliae (ut “Quinta” in Mich 5, 6 et Hexaplorum transcriptio in Is 26, 3). Praeterea fieri non potuit, ut, copiosis ad textum criticis notis spectatis, sancti Hieronymi commentarii praeterirentur. Denique in Epistula Ieremiae seu Baruch 6 – iuxta quidem non paucos doctos viros – accepta est emendatio (v. 71), cuius vis ex alicuius Semitici (Hebraici) exemplaris coniectura desumenda videtur.
Ex Deserti Iudae codicibus perpauca deduci possunt; copiosa enim fragmenta librorum propheticorum eorumque commentariorum aliqua tantum vocabula plerumque referunt, nec
eadem semper certa fide leguntur. Commentarius, seu Pesher (= 1QpHab), in primum et secundum caput libri Habacuc usui fuit in Hab 1, 11.17; 2, 5.6.16. Aliter res se habet quoad librum Isaiae, qui in duobus codicibus reperitur, quorum unus integer est (= 1QIsa), alter autem mutilus (= 1QIsb). Nam haec pretiosa testimonia, sive per se ipsa sive in aliquo innixa ex antiquis versionibus, effecerunt ut nonnullarum lectionum certior – quod in bona spe esse videtur – restitutio haberetur quam lectionum, quae in TM traditae sunt (cfr. Is 11, 6; 14, 30;
21, 8; 23, 10; 29, 5; 33, 8; 37, 20. 25. 27; 40, 17; 48, 11; 49; 17; 53, 9. 11); et in quibusdam locis 1Qisa cum omnibus fere antiquis lectionibus concinit (cfr. Is 16, 4; 18, 7; 19, 18; 21, 9;
etc.).
Si quis praecipuarum suetarumque Vulgatae editionum quandam inter se collationem statuere conetur, ad hanc conclusionem facile perveniet: variationes quidem in MACCABAEORUM libris frequentes sunt – fortasse frequentiores – perpaucum tamen novi reapse invenitur.
Sanctus Hieronymus nec in Latinum sermonem vertendos Maccabaeorum libros ipse curavit nec ullam eorum translationem recognovit aut emendavit. Is enimvero de rebus, quae in iisdem libris continentur nonnumquam mentionem facit, hanc etiam adhibens locutionem in quodam loco: Hoc enim Scriptura commemorat; attamen ipsemet expresse confitetur se Maccabaeorum libros neglexisse: eorum enim nullum versiculum directe unquam protulit.
Praeterea quod de libro primo affirmat, eius scilicet exstare textum primigenium Hebraicum, hoc potius quam ex cognitione directa fortasse ex Origine coniecit; quam sententiam ea verba significare videntur, quae in “Prologo galeato “leguntur: Maccabaeorum primum librum, Hebraicum repperi.
Verumtamen textus a Vulgata et inter se discordes iam pridem cognoscebantur; exinde plures vetustiores Latinas versiones exstitisse putabatur. Nunc autem, praesertim post a Donatiano De Bruyne edita studia, illa certior esse videtur opinio, quae unam defendit fuisse versionem, eamque ad nos per plurimas recensiones pervenisse. Ex quibus ob nonnullas peregrinas et aberrantes lectiones non parum stuporis in mentem ingerit recensio Bononiensis (= B) itemque Vulgata. In hac igitur perficienda recognitione, quotiescumque Vulgata versio vel nimio arbitrio Graecum textum interpretari vel omnino ab eodem differre videbatur, tunc emendatio plerumque est confecta verbis et pericopis ex ceteris recensionibus desumptis, praesertim Lugdunensi (= L) et Ambrosiana (= P). Denique ad emendationes definiendas Graecus textus adhibitus est, quem critice paraverunt et in lucem ediderunt Vernerius Kappler et Robertus Hanhart (Gottingae 1959/1967); in dubiis tamen quibusdam exsolvendis non parum etiam profuit editio Alfredi Rahlfs (Stutgardiae 1962).
Novum Testamentum
EVANGELIORUM editioni propositum est, ut versio Latina Vulgatae, quae dicitur, Scripturae Sacrae ad textum Graecum, ut hodie critica arte est restitutus, quam maxime conformaretur. Quemadmodum olim s. Hieronymus, Damasi Papae mandato, Latinum Evangeliorum textum recognovit et emendavit secundum codices Graecos, qui essent antiquissimi ac dignissimi fide, ita nunc Pontificia Commissio pro Nova Vulgata Sacrorum Bibliorum editione textum ab eodem s. Hieronymo retractatum, ad reperta artis textus critice pervidendi, quae nunc obtinet, accommodavit.
Ut norma et archetypus sumptus est textus Graecus Novi Testamenti editus, inde ab anno 1966 cura nonnullarum Societatum biblicarum, a Conrado Aland, M. Black, C. Martini, B.
Metzger, A. Wickgren, qui nostris temporibus, communi consensione, summam habet auctoritatem.
Ipse vero, qui recognitus est, textus Latinus continetur Bibliis Sacris iuxta Vulgatam Versionem estque anno 1969 a Sodalitate Biblica Virtembergensi, Stutgardiae sedem
habente, foras datus, adiuvantibus B. Fischer, I. Gribomont, H.F.D. Sparks, W. Thiele et R.
Weber; qui auctores expetierunt atque conisi sunt, ut ipsum exemplum s. Hieronymi nobis praeberent.
In quo recognoscendo ea servata est methodus, ut textus Latinus cum Graeco, ex criticae artis praeceptis certo vel saltem probabili, quam maxime concineret; qua in re eo progressi sumus, ut quantum fieri posset, locutiones Graecas ad verbum exprimeremus, earum veluti imaginem efficientes, atque normam s. Hieronymi excederemus, qui saepe emendationibus abstinuit, ne legentium animos turbaret; ait enim ipse: Ne multum (evangelia) a lectionis Latinae
consuetudine discreparent, ita calamo imperavimus ut, his tantum quae sensum videbantur mutare correctis, reliqua manere pateremur ut fuerant (Praef. ad papam Damasum).
Hoc autem modo conati sumus proprietates quoque, ad stilum cuiusque Evangelistae pertinentes, quam accuratissime exhibere atque nonnullas rationes sive historicas sive
theologicas, quae in eodem textu inveniuntur, in sua luce collocare, non tamen peculiaria illa praecepta Latinitatis biblicae-christianae neglegentes, cuius indoles supra, ubi de Psalterio agitur, breviter est descripta.
In quem sermonem Latinum, ut notum est, non pauci recepti sunt et inserti Semitismi, quos quidem veluti certum thesaurum verborum locutionumque servavimus, nisi obscuritatem ingererent (e. g. “filii sponsi”); item curae fuit, ut idiotismi et quae usum populi proprium redolerent, retinerentur; tamen particulae quod, quia, quibus tantummodo illud hoti Graecorum prorsus recitativum, ut aiunt, et supervacaneum redditur, expungerentur.
In seligendis vero lectionibus, quae apud criticos in controversia versantur, editionem Conradi Aland eiusque sociorum sumus ex more secuti, si haec duo excipiuntur: cum enim lectio aliqua in textu Conradi Aland ut incerta (parenthesi interclusa), sed ut certa in Vulgata editione occurrebat, accepta est lectio eiusdem Vulgatae (e. g. Mc 1, 1); cum vero codices Vulgatae lectionem quandam non exhibebant, quam tamen Conradus Aland eiusque socii in suam editionem ut possibilem vel probabilem (parenthesi interclusam) induxerant, Vulgatam secuti sumus (e. g. Mc 15, 12) eo consilio, ut huius indoles quasi magni ponderis testis, ad textum quod attinet, servaretur.
Lectio vero Latina, quoties ab editione Conradi Aland discrepabat, in apparatu critico, quem vocant, posita est: a qua tamen norma defleximus in fine Evangelii secundum Marcum (16, 9- 20), in loco quo de sudore sanguinis agitur (Lc 22, 43-44), in narratione de muliere adultera (Io 8, 1-11); in extrema tamen pagina annotatur locos eiusmodi a criticis in quaestionem esse vocatos. Ad eundem textum Latinum quod pertinet, propter stilum et ob practicas causas interdum adducti sumus ut locutionem quandam Vulgatae Xystinae-Clementinae, quae appellatur, diuturno usu probatam, locutioni editionis criticae Stutgardiensis praeferremus (veluti Mt 9, 38; Mc 4, 7; Lc 11, 28 etc.); item nonnullae lectiones propriae editionis
Xystinae–Clementinae, in quibusdam codicibus propositae, sed editione sive Conradi Aland sive Vulgatae Stutgardiensis reiectae, in apparatum criticum ut notatione dignae sunt relatae (e. g. Mt 23, 14; Lc 9, 55–56).
Quod ad nomina et scribendi attinet rationem, formam secuti sumus, quae esset usitatissima et nostra aetate potissimum vigeret.
Legentes cum gaudio accipient sive editionem criticam textus Graeci Novi Testamenti a Conrado Aland eiusque sociis confectam, sive textum Vulgatae Stutgardiensis, sive retractationem criticam eiusdem, a Pontificia Commissione pro Nova Vulgata Sacrorum Bibliorum editione peractam, opus fuisse socium idque oecumenicum virorum hac in re peritorum.
Ad ACTUS APOSTOLORUM quod attinet, dum Graecitas emendatiore forma peracta est, Latinitas versionis Vulgatae duriore stilo ab ignoto nobis auctore confecta est. Cuius libri cum textualis retractatio opera s. Hieronymi non haberetur, eo factus est recensionis labor magis necessarius et arduus.
Ad hanc quoque recognitionem efficiendam, textum Graecum qui a C. Aland eiusque sociis critice apparatus est, tamquam archetypum sumpsimus; pro textu vero Latino princeps exemplar nobis fuit critica editio Vulgatae Stutgardiae anno 1969 prolata.
EPISTULARUM tum S. PAULI tum CATHOLICARUM textus Latinus est prorsus eadem ratione ac via recognitus, quibus Evangelia; idque eo consilio ut cum exemplari Graeco, criticae artis ope statuto, quam maxime congrueret atque concineret.
Cum tamen hanc N. T. partem, ut plerique docti censent nosque ipsi experti sumus, beatus Hieronymus non recensuerit – quae quidem est una e causis cur textus Epistularum N. T.
alicubi obscurus et perplexus appareat – idcirco nobis textus Latinus Vulgatus satis
corrigendus fuit, quem et emendavimus et immutavimus quoties aut critica ratio textus, aut philologia, aut exegesis poscerent.
Qua in re simul ea studiosius considerata sunt, quae Latini codices et antiquorum scriptorum christianorum, in primisque Hieronymi commentationes tradiderunt, simul etiam iis scientiae subsidiis adhibitis, quae haec nostra intulit aetas; ut non solum emendationes criticae artis fundamento niterentur, sed etiam cum illa lingua ac genere dicendi apte cohaererent, quae antiquae Ecclesiae propria sunt.
Textus Graecus libri APOCALYPSIS, ut compertum est, Hebraismis et soloecismis redundat;
eius autem Latina versio, diligenter sane, licet mendose aliquando, peracta est, cum et elocutionem emendare et verborum flexionem efficere conaretur, ut primigenius textus in recto vividoque Latino sermone redderetur. Etiam huius libri cum textualis retractatio opera s.
Hieronymi non haberetur, eo factus est recensionis labor magis necessarius et arduus.
Vetus Testamentum
Liber Genesis
1
1 In principio creavit Deus caelum et terram.
2 Terra autem erat inanis et vacua, et tenebrae super faciem abyssi, et spiritus Dei ferebatur super aquas.
3 Dixitque Deus: “Fiat lux”. Et facta est lux.
4 Et vidit Deus lucem quod esset bona et divisit Deus lucem ac tenebras.
5 Appellavitque Deus lucem Diem et tenebras Noctem. Factumque est vespere et mane, dies unus.
6 Dixit quoque Deus: “Fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis”.
7 Et fecit Deus firmamentum divisitque aquas, quae erant sub firmamento, ab his, quae erant super firmamentum. Et factum est ita.
8 Vocavitque Deus firmamentum Caelum. Et factum est vespere et mane, dies secundus.
9 Dixit vero Deus: “Congregentur aquae, quae sub caelo sunt, in locum unum, et appareat arida”. Factumque est ita.
10 Et vocavit Deus aridam Terram congregationesque aquarum appellavit Maria. Et vidit Deus quod esset bonum.
11 Et ait Deus: “Germinet terra herbam virentem et herbam facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum, cuius semen in semetipso sit super terram”. Et factum est ita.
12 Et protulit terra herbam virentem et herbam afferentem semen iuxta genus suum
lignumque faciens fructum, qui habet in semetipso sementem secundum speciem suam. Et vidit Deus quod esset bonum.
13 Et factum est vespere et mane, dies tertius.
14 Dixit autem Deus: “Fiant luminaria in firmamento caeli, ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos,
15 ut luceant in firmamento caeli et illuminent terram. Et factum est ita.
16 Fecitque Deus duo magna luminaria: luminare maius, ut praeesset diei, et luminare minus, ut praeesset nocti, et stellas.
17 Et posuit eas Deus in firmamento caeli, ut lucerent super terram
18 et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem ac tenebras. Et vidit Deus quod esset bonum.
19 Et factum est vespere et mane, dies quartus.
20 Dixit etiam Deus: “Pullulent aquae reptile animae viventis, et volatile volet super terram sub firmamento caeli”.
21 Creavitque Deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem, quam
pullulant aquae secundum species suas, et omne volatile secundum genus suum. Et vidit Deus quod esset bonum;
22 benedixitque eis Deus dicens: “Crescite et multiplicamini et replete aquas maris, avesque multiplicentur super terram”.
23 Et factum est vespere et mane, dies quintus.
24 Dixit quoque Deus: “Producat terra animam viventem in genere suo, iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas”. Factumque est ita.
25 Et fecit Deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta secundum species suas et omne reptile terrae in genere suo. Et vidit Deus quod esset bonum.
26 Et ait Deus: “Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram; et praesint piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili, quod
27 Et creavit Deus hominem ad imaginem suam;
ad imaginem Dei creavit illum;
masculum et feminam creavit eos.
28 Benedixitque illis Deus et ait illis Deus: “Crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus, quae moventur super terram”.
29 Dixitque Deus: “Ecce dedi vobis omnem herbam afferentem semen super terram et universa ligna, quae habent in semetipsis fructum ligni portantem sementem, ut sint vobis in escam
30 et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis, quae moventur in terra et in quibus est anima vivens, omnem herbam virentem ad vescendum”. Et factum est ita.
31 Viditque Deus cuncta, quae fecit, et ecce erant valde bona. Et factum est vespere et mane, dies sextus.
2
1 Igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis exercitus eorum.
2 Complevitque Deus die septimo opus suum, quod fecerat, et requievit die septimo ab universo opere, quod patrarat.
3 Et benedixit Deus diei septimo et sanctificavit illum, quia in ipso requieverat ab omni opere suo, quod creavit Deus, ut faceret.
4 Istae sunt generationes caeli et terrae, quando creata sunt.
In die quo fecit Dominus Deus terram et caelum -
5 omne virgultum agri, antequam oriretur in terra, omnisque herba regionis, priusquam germinaret; non enim pluerat Dominus Deus super terram, et homo non erat, qui operaretur humum,
6 sed fons ascendebat e terra irrigans universam superficiem terrae -
7 tunc formavit Dominus Deus hominem pulverem de humo et inspiravit in nares eius spiraculum vitae, et factus est homo in animam viventem.
8 Et plantavit Dominus Deus paradisum in Eden ad orientem, in quo posuit hominem, quem formaverat.
9 Produxitque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave, lignum etiam vitae in medio paradisi lignumque scientiae boni et mali.
10 Et fluvius egrediebatur ex Eden ad irrigandum paradisum, qui inde dividitur in quattuor capita. 11 Nomen uni Phison: ipse est, qui circuit omnem terram Hevila, ubi est aurum;
12 et aurum terrae illius optimum est; ibi invenitur bdellium et lapis onychinus.
13 Et nomen fluvio secundo Geon: ipse est, qui circuit omnem terram Aethiopiae.
14 Nomen vero fluminis tertii Tigris: ipse vadit ad orientem Assyriae. Fluvius autem quartus ipse est Euphrates.
15 Tulit ergo Dominus Deus hominem et posuit eum in paradiso Eden, ut operaretur et custodiret illum;
16 praecepitque Dominus Deus homini dicens: “Ex omni ligno paradisi comede;
17 de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas; in quocumque enim die comederis ex eo, morte morieris”.
18 Dixit quoque Dominus Deus: “Non est bonum esse hominem solum; faciam ei adiutorium simile sui”.
19 Formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus agri et universis volatilibus caeli, adduxit ea ad Adam, ut videret quid vocaret ea; omne enim, quod vocavit Adam animae viventis, ipsum est nomen eius.
20 Appellavitque Adam nominibus suis cuncta pecora et universa volatilia caeli et omnes bestias agri; Adae vero non inveniebatur adiutor similis eius.
21 Immisit ergo Dominus Deus soporem in Adam. Cumque obdormisset, tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea;
22 et aedificavit Dominus Deus costam, quam tulerat de Adam, in mulierem et adduxit eam ad Adam.
23 Dixitque Adam:
“Haec nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea!
Haec vocabitur Virago,
quoniam de viro sumpta est haec”.
24 Quam ob rem relinquet vir patrem suum et matrem et adhaerebit uxori suae; et erunt in carnem unam.
25 Erant autem uterque nudi, Adam scilicet et uxor eius, et non erubescebant.
3
1 Et serpens erat callidior cunctis animantibus agri, quae fecerat Dominus Deus. Qui dixit ad mulierem: “Verene praecepit vobis Deus, ut non comederetis de omni ligno paradisi?”.
2 Cui respondit mulier: “De fructu lignorum, quae sunt in paradiso, vescimur;
3 de fructu vero ligni, quod est in medio paradisi, praecepit nobis Deus, ne comederemus et ne tangeremus illud, ne moriamur”.
4 Dixit autem serpens ad mulierem: “Nequaquam morte moriemini!
5 Scit enim Deus quod in quocumque die comederitis ex eo, aperientur oculi vestri, et eritis sicut Deus scientes bonum et malum”.
6 Vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis et
desiderabile esset lignum ad intellegendum; et tulit de fructu illius et comedit deditque etiam viro suo secum, qui comedit.
7 Et aperti sunt oculi amborum. Cumque cognovissent esse se nudos, consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata.
8 Et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem, abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi.
9 Vocavitque Dominus Deus Adam et dixit ei: “Ubi es?”.
10 Qui ait: “Vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me”.
11 Cui dixit: “Quis enim indicavit tibi quod nudus esses, nisi quod ex ligno, de quo tibi praeceperam, ne comederes, comedisti?”.
12 Dixitque Adam: “Mulier, quam dedisti sociam mihi, ipsa dedit mihi de ligno, et comedi”.
13 Et dixit Dominus Deus ad mulierem: “Quid hoc fecisti?”. Quae respondit: “Serpens decepit me, et comedi”.
14 Et ait Dominus Deus ad serpentem:
“Quia fecisti hoc, maledictus es inter omnia pecora
et omnes bestias agri!
Super pectus tuum gradieris et pulverem comedes cunctis diebus vitae tuae.
15 Inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius;
ipsum conteret caput tuum, et tu conteres calcaneum eius”.
16 Mulieri dixit:
“Multiplicabo aerumnas tuas
in dolore paries filios,
et ad virum tuum erit appetitus tuus, ipse autem dominabitur tui”.
17 Adae vero dixit: “Quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno, ex quo praeceperam tibi, ne comederes,
maledicta humus propter te!
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitae tuae.
18 Spinas et tribulos germinabit tibi, et comedes herbas terrae;
19 in sudore vultus tui vesceris pane, donec revertaris ad humum,
de qua sumptus es,
quia pulvis es et in pulverem reverteris”.
20 Et vocavit Adam nomen uxoris suae Eva, eo quod mater esset cunctorum viventium.
21 Fecit quoque Dominus Deus Adae et uxori eius tunicas pelliceas et induit eos.
22 Et ait Dominus Deus: “Ecce homo factus est quasi unus ex nobis, ut sciat bonum et
malum; nunc ergo, ne mittat manum suam et sumat etiam de ligno vitae et comedat et vivat in aeternum!”.
23 Emisit eum Dominus Deus de paradiso Eden, ut operaretur humum, de qua sumptus est.
24 Eiecitque hominem et collocavit ad orientem paradisi Eden cherubim et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae.
4
1 Adam vero cognovit Evam uxo rem suam, quae concepit et peperit Cain dicens: “Acquisivi virum per Dominum”.
2 Rursusque peperit fratrem eius Abel. Et fuit Abel pastor ovium et Cain agricola.
3 Factum est autem post aliquot dies ut offerret Cain de fructibus agri munus Domino.
4 Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum. Et respexit Dominus ad Abel et ad munus eius,
5 ad Cain vero et ad munus illius non respexit. Iratusque est Cain vehementer, et concidit vultus eius.
6 Dixitque Dominus ad eum: “Quare iratus es, et cur concidit facies tua?
7 Nonne si bene egeris, vultum attolles? Sin autem male, in foribus peccatum insidiabitur, et ad te erit appetitus eius, tu autem dominaberis illius”.
8 Dixitque Cain ad Abel fratrem suum: “Egrediamur foras”. Cumque essent in agro, consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum.
9 Et ait Dominus ad Cain: “Ubi est Abel frater tuus?”. Qui respondit: “Nescio. Num custos fratris mei sum ego?”.
10 Dixitque ad eum: “Quid fecisti? Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de agro.
11 Nunc igitur maledictus eris procul ab agro, qui aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua!
12 Cum operatus fueris eum, amplius non dabit tibi fructus suos; vagus et profugus eris super terram”.
13 Dixitque Cain ad Dominum: “Maior est poena mea quam ut portem eam.
14 Ecce eicis me hodie a facie agri, et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra;
omnis igitur, qui invenerit me, occidet me”.
15 Dixitque ei Dominus: “Nequaquam ita fiet, sed omnis qui occiderit Cain, septuplum punietur!”. Posuitque Dominus Cain signum, ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum.
16 Egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra Nod ad orientalem plagam Eden.
17 Cognovit autem Cain uxorem suam, quae concepit et peperit Henoch. Et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui Henoch.
18 Porro Henoch genuit Irad, et Irad genuit Maviael, et Maviael genuit Mathusael, et Mathusael genuit Lamech.
19 Qui accepit uxores duas: nomen uni Ada et nomen alteri Sella.
20 Genuitque Ada Iabel, qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum.
21 Et nomen fratris eius Iubal; ipse fuit pater omnium canentium cithara et organo.
22 Sella quoque genuit Tubalcain, qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri.
Soror vero Tubalcain Noema.
23 Dixitque Lamech uxoribus suis:
“Ada et Sella, audite vocem meam; uxores Lamech, auscultate sermonem meum:
occidi virum pro vulnere meo et adulescentulum pro livore meo;
24 septuplum ultio dabitur de Cain, de Lamech vero septuagies septies”.
25 Cognovit quoque Adam uxorem suam, et peperit filium vocavitque nomen eius Seth dicens: “Posuit mihi Deus semen aliud pro Abel, quem occidit Cain”.
26 Sed et Seth natus est filius, quem vocavit Enos. Tunc coeperunt invocare nomen Domini.
5
1 Hic est liber generationis Adam. In die qua creavit Deus homi nem, ad similitudinem Dei fecit illum.
2 Masculum et feminam creavit eos et benedixit illis; et vocavit nomen eorum Adam in die, quo creati sunt.
3 Vixit autem Adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem et imaginem suam vocavitque nomen eius Seth.
4 Et facti sunt dies Adam, postquam genuit Seth, octingenti anni, genuitque filios et filias.
5 Et factum est omne tempus, quod vixit Adam, anni nongenti triginta, et mortuus est.
6 Vixit quoque Seth centum quinque annos et genuit Enos.
7 Vixitque Seth, postquam genuit Enos, octingentis septem annis genuitque filios et filias.
8 Et facti sunt omnes dies Seth nongentorum duodecim annorum, et mortuus est.
9 Vixit vero Enos nonaginta annis et genuit Cainan.
10 Et vixit Enos, postquam genuit Cainan, octingentis quindecim annis et genuit filios et filias.
11 Factique sunt omnes dies Enos nongentorum quinque annorum, et mortuus est.
12 Vixit quoque Cainan septuaginta annis et genuit Malaleel.
13 Et vixit Cainan, postquam genuit Malaleel, octingentos quadraginta annos genuitque filios et filias.
14 Et facti sunt omnes dies Cainan nongenti decem anni, et mortuus est.
15 Vixit autem Malaleel sexaginta quinque annos et genuit Iared.
16 Et vixit Malaleel, postquam genuit Iared, octingentis triginta annis et genuit filios et filias.
17 Et facti sunt omnes dies Malaleel octingenti nonaginta quinque anni, et mortuus est.
18 Vixitque Iared centum sexaginta duobus annis et genuit Henoch.
19 Et vixit Iared, postquam genuit Henoch, octingentos annos et genuit filios et filias.
20 Et facti sunt omnes dies Iared nongenti sexaginta duo anni, et mortuus est.
21 Porro Henoch vixit sexaginta quinque annis et genuit Mathusalam.
22 Et ambulavit Henoch cum Deo, postquam genuit Mathusalam, trecentis annis et genuit filios et filias.
23 Et facti sunt omnes dies Henoch trecenti sexaginta quinque anni,
25 Vixit quoque Mathusala centum octoginta septem annos et genuit Lamech.
26 Et vixit Mathusala, postquam genuit Lamech, septingentos octoginta duos annos et genuit filios et filias.
27 Et facti sunt omnes dies Mathusalae nongenti sexaginta novem anni, et mortuus est.
28 Vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis et genuit filium
29 vocavitque nomen eius Noe dicens: “Iste consolabitur nos ab operibus nostris et labore manuum nostrarum in agro, cui maledixit Dominus”.
30 Vixitque Lamech, postquam genuit Noe, quingentos nonaginta quinque annos et genuit filios et filias.
31 Et facti sunt omnes dies Lamech septingenti septuaginta septem anni, et mortuus est.
32 Noe vero, cum quingentorum esset annorum, genuit Sem, Cham et Iapheth.
6
1 Cumque coepissent homines multiplicari super terram et fi lias procreassent,
2 videntes filii Dei filias hominum quod essent pulchrae, acceperunt sibi uxores ex omnibus, quas elegerant.
3 Dixitque Deus: “Non permanebit spiritus meus in homine in aeternum, quia caro est;
eruntque dies illius centum viginti annorum”.
4 Gigantes erant super terram in diebus illis et etiam postquam ingressi sunt filii Dei ad filias hominum, illaeque eis genuerunt: isti sunt potentes a saeculo viri famosi.
5 Videns autem Dominus quod multa malitia hominum esset in terra, et cuncta cogitatio cordis eorum non intenta esset nisi ad malum omni tempore,
6 paenituit Dominum quod hominem fecisset in terra. Et tactus dolore cordis intrinsecus:
7 “Delebo, inquit, hominem, quem creavi, a facie terrae, ab homine usque ad pecus, usque ad reptile et usque ad volucres caeli; paenitet enim me fecisse eos”.
8 Noe vero invenit gratiam coram Domino.
9 Hae sunt generationes Noe: Noe vir iustus atque perfectus fuit in generatione sua; cum Deo ambulavit.
10 Et genuit tres filios: Sem, Cham et Iapheth.
11 Corrupta est autem terra coram Deo et repleta est iniquitate.
12 Cumque vidisset Deus terram esse corruptam - omnis quippe caro corruperat viam suam super terram -
13 dixit ad Noe: “Finis universae carnis venit coram me; repleta est enim terra iniquitate a facie eorum, et ecce ego disperdam eos de terra.
14 Fac tibi arcam de lignis cupressinis; mansiunculas in arca facies et bitumine linies eam intrinsecus et extrinsecus.
15 Et sic facies eam: trecentorum cubitorum erit longitudo arcae, quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo illius.
16 Fenestram in arca facies et cubito consummabis summitatem eius. Ostium autem arcae pones ex latere; tabulatum inferius, medium et superius facies in ea.
17 Ecce ego adducam diluvii aquas super terram, ut interficiam omnem carnem, in qua spiritus vitae est subter caelum: universa, quae in terra sunt, consumentur.
18 Ponamque foedus meum tecum; et ingredieris arcam tu et filii tui, uxor tua et uxores filiorum tuorum tecum.
19 Et ex cunctis animantibus universae carnis bina induces in arcam, ut vivant tecum, masculini sexus et feminini.
20 De volucribus iuxta genus suum et de iumentis in genere suo et ex omni reptili terrae secundum genus suum: bina de omnibus ingredientur ad te, ut possint vivere.
21 Tu autem tolle tecum ex omnibus escis, quae mandi possunt, et comportabis apud te; et erunt tam tibi quam illis in cibum”.
22 Fecit ergo Noe omnia, quae praeceperat illi Deus; sic fecit.
7
1 Dixitque Dominus ad Noe: “Ingredere tu et omnis domus tua arcam; te enim vidi iustum coram me in generatione hac.
2 Ex omnibus pecoribus mundis tolle septena septena, masculum et feminam; de pecoribus vero non mundis duo duo, masculum et feminam.
3 Sed et de volatilibus caeli septena septena, masculum et feminam, ut salvetur semen super faciem universae terrae.
4 Adhuc enim et post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus et delebo omnem substantiam, quam feci, de superficie terrae”.
5 Fecit ergo Noe omnia, quae mandaverat ei Dominus.
6 Eratque Noe sescentorum annorum, quando diluvii aquae inundaverunt super terram.
7 Et ingressus est Noe et filii eius, uxor eius et uxores filiorum eius cum eo in arcam propter aquas diluvii.
8 De pecoribus mundis et immundis et de volucribus et ex omni, quod movetur super terram, 9 duo et duo ingressa sunt ad Noe in arcam, masculus et femina, sicut praeceperat Deus Noe.
10 Cumque transissent septem dies, aquae diluvii inundaverunt super terram.
11 Anno sescentesimo vitae Noe, mense secundo, septimo decimo die mensis rupti sunt omnes fontes abyssi magnae, et cataractae caeli apertae sunt;
12 et facta est pluvia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus.
13 In articulo diei illius ingressus est Noe et Sem et Cham et Iapheth filii eius, uxor illius et tres uxores filiorum eius cum eis in arcam.
14 Ipsi et omne animal secundum genus suum, universaque iumenta in genere suo, et omne reptile, quod movetur super terram in genere suo, cunctumque volatile secundum genus suum, universae aves omnesque volucres
15 ingressae sunt ad Noe in arcam, bina et bina ex omni carne, in qua erat spiritus vitae.
16 Et quae ingressa sunt, masculus et femina ex omni carne introierunt, sicut praeceperat ei Deus; et inclusit eum Dominus de foris.
17 Factumque est diluvium quadraginta diebus super terram, et multiplicatae sunt aquae et elevaverunt arcam in sublime a terra.
18 Vehementer enim inundaverunt et omnia repleverunt in superficie terrae; porro arca ferebatur super aquas.
19 Et aquae praevaluerunt nimis super terram, opertique sunt omnes montes excelsi sub universo caelo.
20 Quindecim cubitis altior fuit aqua super montes, quos operuerat.
21 Consumptaque est omnis caro, quae movebatur super terram, volucrum, pecorum, bestiarum omniumque reptilium, quae reptant super terram, et universi homines:
22 cuncta, in quibus spiraculum vitae in terra, mortua sunt.
23 Et delevit omnem substantiam, quae erat super terram, ab homine usque ad pecus, usque ad reptile et usque ad volucres caeli; et deleta sunt de terra. Remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in arca.
24 Obtinueruntque aquae terram centum quinquaginta diebus.
8
1 Recordatus autem Deus Noe cunctorumque animantium et omnium iumentorum, quae erant cum eo in arca, adduxit spiritum super terram, et imminutae sunt aquae.
2 Et clausi sunt fontes abyssi et cataractae caeli, et prohibitae sunt pluviae de caelo.
