Tibisci Ungariae fluvii notio, vagique ex parte. A Samuele Timon, Societatis Jesu sacerdote, breviter perscripta.

(1)

T I B I S C I

U N G A R I N FLUVII

KO T I O, l \ /t

V A G I Q U E

SAM

T I M O N ,

Societatis JESU Sacer*

d o t e , breviter perfcripta.

</J%.Jku &4J m

PÉRMISSU SUPERIOR UM.

CASSOVIiE, typis Acadciricis per Joan«

fiera tknncum Fraucnheim. Anuo 1735.

(2)

(3)

SPECTABILI,

ac

PERILL USTRI DOMINO,

DOMINO M AG fSTRJ)

JOAN. FRANCISCO

REVICZKI

D e Revifnye, Sacras Casfareas, Re- giaeque Majeitatis inclyt® Camcrae Hnngarica2Confiljario,caijfar«mregaIr3

fupremo Direâori,Sacr* CoronaFifcdli.&c.

M P L I S S I M E VI R.

Ibrum hune apuî teopem pr<t- Jidiumfy reperiffegaudeo. Dum

illum tibi dedico , nibil eïl, quod aquè faciam libem, Nec animo bac in re moremgero

^y

fed impero. Patent tquidem ornamenta tua, at propterea

Ço} peni*

(4)

penitus tacere non cogor. Apex eorü eH

^y

eximium te effe cultor em fapientia.

Trahfio adolefcentiam , optimis ittiliiuUs formaßi. Poética, oratoria,

¿T philofopbia egregié inßruBus, foro

1

ad'dixißi. In eo dijcipulus magißrü induebas. Qßppe continué in caußs eluxißi. Mox alii obfervare te, alii abt te penderé. Dum Zemplinienßbus Po.

ßnii praß dfüißiy regno iitotuißi. Ubi- virtur fplendet, in publico magis.Fi-

(

igitur moderando at% tuendo cum vi.

\ taria poteßate pené adolefcens prapoß-

\ tus, itaifö traBdßi, ut poß aliquot an-

• nos plenitudinem ejus muneris conjeque-

jrer/r. Q w i in annis fortaffe tibi de»

erat, doBrinapenfavit,&virtus. Com- miffa bona protegis, ut debes. Obfc'tra juris (jquod finé moleßia tua dicere l. - ceat) aperta tibi funt, implícita pla- na. In eo cumprimis evigilas, **o//*c70, jußo\ ^ relio recedas. Hec ce-**

ra

(5)

me

^o

ra tibi défunt, & ßemmata. Teßa- ta rey eß Uteris, quai vidi. A quin»

gentir prope anuir patrem ciere pot er.

Hon /pernendum & hoc in rebut hu- manir. Accepijii igitur h majoribur tuir cluritatem generir, fed, quod tuum eß , illußrar illám. Majores tut fedulè parta confervdrunt, tuau- get. At fortuna bona extra corda- tum atq; fapientern funt. Nihil ergo tibi chariur librir, fapientia adjumen»

tir. Nihil ita curar, utbibliothecam•

In hac za%a tua , & fundi inexhau- A vidi tar feiendi tanta, ut ex fa- turari non pofit. Evolvißi librar, quor multi ignorant, memoria com pie»

Herir, quee plurimi non legerunt. u dir per feientiar omner , «m/A* cotf- quiçfcir. Nec modd volumiuibur, fei Ii belli s obleBarir. Omnium quidem na»

tionum res perferutarir , fed patrias in primis• Propter ißam infign^em

in-

(6)

indolem tu am , & virtutem ßmul in confbetudinem tuam veni , ßmul te colere coepi. Animadverti illico te in omner facilem effe, in eruditor au fem propenfum atque efjußtm. Tempur omne-i quo tecum egi, breve vifum ; nec tanquam perditi me poenituit. Labor em

itaq; hunc meum, ¿J Ubrum tibi inßri- boy etq; nomine propens^ quid ex parte tuum cognoßer. IngratUrßmy nifi mul- ta tibi accepta refiram. Quantü etia ad comentaria de rebw Hungaricir mi- hi fubßdii attulerir, tute optimh ncßi.

CunHa a te profefta ßngularia funt•

Modicum eß, quod tibi deßero, at opera ' non parva. Poetavel unü poema, velli-

brü epigramaton unum Principiburfa»

crare non dubitant, labore non mole pen•

\ fanter. Vale literatorü lumef? prafidift.

r GafToviae Idibus Februar. M. DCC. XXXV.

ü Deootut tili

) Samuel Timon. S. J.

eRJJ*

(7)

PROLOGIVM.

A

N t i q v u m i n U n g a r i a a d a g i - umeft,noncflegermanum Hua- garum , quí Tibifcum non bi- bit. At enim ficut non cuíquc Graeco concediturappellereCorinthnm, fie ne-

3

ue omni Húngaro ad Tibifcum acce«

ere. SuíFecerit pro aditu, & potatu cognitio ejus, quam ex hoc libro quif- que habere poterit, Illófque, qui ali«

quam ejusdem partera accolunt, & nihil ultra n ó r u n t , fuperare. Potant raulti id flumen, fed fontes illius, 8c incrementa ignorant. PoíTe inulta de o r t u , & curfu ejusdem dicere, hoc de- nuym eft haurire de Tibifco. Com- mendatior e f t , qui natalem, & naru- cam Hippocrenes, ut poStas commini- feuntur , cognitam h a b e t , quáin qui

( o ; cam

(8)

m e

o T w

cam ipfam quandoque guftac. Caí la, qua addti&us fum, ad claborandum hue o p u s , fuit ftudium rei literaria. Ex- plorata feribere conabar: fiqm tamen, q u o d O v i d i u s dixit, vitiofa fuerint in li o , excufata Jettor habe. Vix ulla diligencia mulcirudini rerum integre ex- ponendae par eft. Quoniam non fuit mihi poteftas cun&a luftrandiloca, ad- hibui in fubfidium multos rerum peri- t o s , quique oculisfuisterras, & aqvas ufurpárunt. Mihi de argumento hoc fufficit líber, aliis de ¡lio volumina feri- benda relinqvo. Pauca te amice le&or nófíe cupio. Oppidula voco loca mer- catuum. nam verbum hoc oppidum, quod ejufmodi locis in Ungaria propter negotiationetribuitur, revera illiscon- vemre non poteft. Siquidem apud La«

ti' os vocabula haec, oppidum, & urbt Ídem fignificant. Talem autemdomo-

rum íeriemurbem quis dixerit ? Caftel- la =>ppeltosedes caemencitias muro, aut fofía circumdatas. l a vocabuiú Unga-

(9)

« a a s f o

ricis contra communem acihuc txp*i- mendi rationem pro literi* C S ufus fum literis TS. pro literis autem C Z . ädhibui T Z . non qud novantibüs fcri- pciottem blandiri volui, fed ut exteris nationibuscommodarem. Ne veióno- vantes fibi p h u d a n t , né'/e modos hos fcribendi fibi tanquam an&oribus ven- dicent, fcianr, jam ante annu.n M. D. C.

in aufto Calepini opere undeeim lin- gvarum, Bafileae ab Sebaftiano Henric*

P « r o v u l g a t o , cuidatn Ungaro ufiirpa- tos fuifle, ac in editione altera, quam anno M. DC. XXVII. hsredes ejus fe- eerunt, affir-natos. Albertus Molnar quoque ¡líos fibi fuifle cognitos in D/- ttionilus Hung.tr ¡eis a n n o M , D C . X I . Hanoviaj vulgaris non obfeuré indica- vit. Praeterea externorum lettorum gtatia locorum , & fluminum nomina latinan quidem confvetudini reddidi, fed vernácula plerunque fubjunxi. Poftremö ad tollendani cuique legenti in pro.

nunciaudo ambiguitatem in Latinis vo- ca.

(10)

c a b u Ü S ) quae in Ungaiuo i i t e r a S. aut T S . exprimuntur , ufus Tum literis S C H . aut T S C H . uc in his nomini- b u s , Tetnefchvarum , & Tfchehinum , quaein Hungarico fine C H . efFeruntur.

Si Schemnicium, fi Leutichoviam paf- fim ita fcribere licet, cur non cetera firoiliter? Ex tabulis geograpbicis curiiis amnium, & pofitiones aliquorum loco.

rum quadantenus cognofcentur. Has igitur in promptu habere, prope necef-

farinm erit. Plura praeter inftitutum re- cenfui, partim quia aiiqua abobliyione tindicare volui, partim quia animad«

v e r t i , fcribentes in aliqvibus haefitäfle.

Si cuipiam ßylui non probabitur, novtrit rarum ejfe, qui loquatur divinitus. H®c

obfervata le&or habens utere Tibi- f c o h o c , aut fi italibet,pota deeo,

CaiToviaeCalendis Januariis ano abortu CHRISTI Servatoris

M. D C C . X X X V .

**« v c v : « * -**

IN-

(11)

g v m s m m w s m

I N D E X .

Paragraphorum de Tibifco„

§. I.

(J\Eßuminibus vicinir Tranffi!n->a- J^J nia, tr quibwdam ei propriis,

in Tibifcum influentibuu

S. Ii.

De fontiby Tibi fei, ßuviis, quibus in ComitatuMaramarofchienjt augetur.

e 11 T

S. I I I .

Deßuminiby, quoi fub Marmatia Ti- bifens primos reeipit in variis Comu tatibus•

í v .

De magno Tibi feifiexu adParvaVarda.

5. v .

De inßilis Taña, &Bodrogia,Latorcia

9

amne, & plnribusßuentis pracipuè Comitatus Zemplinienßs

$. v i .

De Ungen ftbns aqvis.

v u .

De plmibus Zemplinienßbus aqvir.

$. VIII.

(12)

V I I I .

De fluentis Comitatw Scbarofcbienßs,

IX.

De nonnuüis Scepußenßbus amnibur.

De Abaujvarienßbur aqvir, inprimir- . x.

que de Hernado.

X I .

Vinealis terra in Ungaria nobihßßma

deßgnatio.

J

X I I . <

De Tornenßbus ßuentir.

X I I I .

Deßuviis, & rivjs Gemerienßbut.

X I v«

De quibwdam Borfchodienßbur aqvis\

x v . f

**D* Hevefcbienßbur amnibus & rwisl**

Xvi. r

De Tibi fco per Comitatum exterioreri

Solnocenfem ßuente &c. j De Arva amne, ¿T ortu Vagi.

XVIII.

Di Vago Comitatum Trentfcbinienfeni pcrUbeme.

Tibi*

(13)

* « ( i )M»_

T i b i í c i fluvíi m e m o r a b i l i s 6c a m n i u m ri v o r u m q u e * q u o s r e c i -

pit»muItorum brevis expofitio,

S ^: I-

Defluminibusvicinis TranJJitiJdn qni&usdam ei provincia propriis T in Ubi»

fcum injluentibiv.

i

R d í o r a p a r t e fíuvüín- vrt f c r ¡ o r e . B e g ^ r o l i T c - ; : | S r meíchieníis mdigenae jfeiwjv fons fcatet fupra Rícafchum(Rr-

l WO pa»um II. M. paíTuum ad leprcntrionem versüs Temefcfr-

^ a r o fitum. Jam propio r ei a reí roníTdere cceperat inpaluriesí it renovato álveo la rus- efusde

>ccidentule, ut olim , alluere, nuniréque coa&us cft. N o n

;^¡nore arte atque opera annis bhtnc amplius quinqué íubrus

bí A B e t*

(14)

2 Paragrtipbus I.

B e t f c h k e r e k u m d e n v a t u s e l t i r ( T i b i f c u m . Ita per induftriaiti j h u m a n a m f a f t u s eít intiíRUS i l <

l i l i s , a n t e a p r o p i n q u i o r D a n i r <

b i o . F é r t q u e f u r l u m d e o r f u r t⁽ o n e r a , p r i u s í n u t i i i t e r i n t c r l e n s i

E p i g r a m m a d e e o . <

JJir jluvius ex/ex, Ji»éc¡; ¡rtitrt, pytvignti <

¡¿¿taw 6ene Tibifcifaéíus ejt ndextremú j Marus, vulgo Marufius, falií ] áliarúmq- rerum antiqvus porti j tor ex Tranffilvanis eíFufus,pef j luit Aradienlem , & Tfchanadi i enfem regiones, aut medias in j terfecat. Hujus originem indi <

c a v i in Imagine N ov a Hungáriát Jungitur Tibiíco apud Segedi J num. Plura certa n o n í u c c u f j runt. Crifii tres, quos itaBe<

la IV. Hungarorum Rex no mi/

navit ex vernáculo Kó>ós. Ple<

rique Chryfios fcribunt, tatú quam fi auriferi eíTent. Albu<

{Tejer) labitur per Zarandien/

les , & B.kelchienfes: Nigel

m

(15)

de Tibifco. 3 (Terete) per Bekefchienfes; Ra-

pidus, vulgo Velox (Se bes )tor- qvetur inter Biharienfes. Hie circumfluit arcem Varadienfem

1 duplici álveo, altero manufa- ñ o , altero naturali. Manufa- ftus peftifer repurgari cceprus

; eft anno M. DCC. XXX. Conflu- ' untCrifiiapud defertfi villas H a .

; laffias (Halafi) ditionis Tfchon-

1 gradienfis, vadúntque in Tibi- ] fenm. De principiis, & fluxio-

1 nibus illorum nihil certi habeo J promere. Rapidum alii ajunt ierumpere in provincia Bihari«.

* enfi,alii ad Schebefchum Tranf-

^filvaniae. Berettio accolis pri- Btrettic

rmis Brettyo, ceteris Berettyo,

^oritur in monte Calcario (Me- n/ierj ultra vicum Crafnam; un- cde Comitatui Crafnenfi nome.

nAlluit locum notabilem in eo- udem Magnum Pagum (Nagy Fa- n/«)oppiduIum,inde San&umjo- ebumin Biharienfi regione. Af- A » fum-

(16)

4 Pctragrapbus L fumpto fub Ponte Siculo (Szé- faly Hid) & D i o f f e g o (Diojheg) ccenofo » Sí arundinofo, qualis ípfeeft, Ero (ér} rivo magi s re- fiagnat. Apud Potfchaju(Pof/?/) p o n t e jun&us traníuur eunti.

bus Varadino Debrecinum.tum ab oriente converfus ad occidentem poft trînûni müliarium Sapíum itt coenofo (Sár Rfeltye) traftu Biharienfi à terra íbrbe- tur. Dicitur, n o a carere nnio- űibus. hinc

Epigramma de illó."

Auríferas un,Us, mir áfa dut Ungirá te Vu s, De qui lu s in librit multi videre licet;

Si dit g'iïnf 'iras etiam, quod eredtre par eji, Cr'é/adatin bmphisajuœ dare terra poujt, Qbjice nunc Acefmi, aut Cari gis ßuminit

und as »

Oppen ti rivos Ungaris ora fue:.

Alterum.

Tcrtajfe quarts, cur ß ijtegemmifer Amnis > Videntes Najades eum m er gier Humo, do/ore p trcitafcijfs comis Jetére in iUumfertafua gemmantia..

Crafna (Ktafzva) ex jugo quo*

dam ejus de m Caicarii montis in

(17)

¿e Tiiifco. | U inregicne Media Solnocenfi ul-

) tra Zilajum (Zilaj) oppidulum s profluens medios Crafnenfes

ínterfecat. Apud Schomlonc ) (Jowí/yo Bá/¿or)curfum ad fepten- . trionem agit. Supra hoc oppi- i dulum in Comitatu Crafneníi - fub praedifto Calcario monte i confpergitPeietfchenienfesíPe- ) retfen) V a r f c h o c i e n f e s (F a r f o t z ) . Retíchenfes (Réife) & Horvaten-

» fes(fírort/íi/¿JInfraSchomloneni Tfchehium (Tfehi) ubi ex parte orientis in vertice montis efl: la»

, cus non magnus, fed mirabilis, aqvis fub fuperficie caleiuibus, 1 fubteradcógelidis,ur provenas

f aetatis homines rigorem tolé- rate vixpoífint. Lavantes, mer- gentéfque fe a t t o l l i t , nec mer- gi patitur. in medio máximas eft altitudinis. Crebró atrani ruit nubem. Non perniciosé quidem,fed malé olcc,propte-

A 3 reá-

•

(18)

6 Varagraphus l.

reáqueAvernalis lacus (Po bpl-to) cognominatur.

Epigramma de illo.

Sieubi cit cacidis depugnantft igida,pugná^t Hicíjpis jicicis cibtjt, pugna ptrtñis erit,

Decurfis áSchomlone bis M.

paflibus Crafna ingreditur pro- vinciám Sattmarienfem , per quam vadít ufque ad Otfchvain (Otfva) pagum vicinű Apathio, ubi praeterlabenti infufus Samo, illico in Tibifcum defertur.Prse- terve&us Domahidam in duo flumina dividitur, quae infra ruinas Etfchedise arcis rurfus corrivantnr. Infula palúlque accolis uliginofum Etfchedien-

|e folum (Étfedi Láp) accolis vocatur. Apud hancinfulamad- modum vicinus eft alveus Sami alveo orientítli Crafnae. joannes Bethlenius in rebus Tranf- filvanícis meminit Hortobagii üortoba. (tfor/öArí>y)fluviiCornitatui Me-

dio Solnocenfi proprii, d e q u o plu-

(19)

de Tibi fco. 7 plura non iuppetunt. Q u i a p u d

Hungaricum Egre°yum( jW^jwr ) dividit Comitatura Me- dium Solnoceniem ä Dobocenii Tranflilvano, Joanni Bapt. H o -

roanno eil Almafchus {/¡Imas) Almafcht»'.

Egregyum in hoc t r a ö u eil Ra- tio curforum, diftans Schorn«

lone vi« m. paiT in feptentrione,

& orientem Tranililvanienfem.

Schajo extremus fluviorum Da« Scbajo o*.

cicorum, quibus Tibifcus adau. «'«"•

getur, fontem habet iu Carpa- t o Moldavia; finitimo, Sedeque Saxonica Biftricienfi. Sub capite ejus in plaga occidental!

Minor Schajo pagus, in oppo- iita Major Schajo, 8c S.Joannes

(Szent Ivbn) P r o x i m n s ei eil Bi B!/trie:m«

ftricius; fubter cujus fontem in margine orientetn fpeftanrepa- gi, Biflricia, W a l d r s d o r f f u m , Sendorffum, Ungaricö iZfeina) Valachicum, ac Saxonicum Bu- dacum, & Saltzum; infra quod

A 4. Scha«

(20)

8 Taragmphui 7.

Schajoni permifcetur. Ab oc- Bor&rivmcidenteaccipit rivum Borgone,

quiinterluitpagum ejusdem nominis, & confe&is m. paíT apud Jodutn, five J idum jungit fe Bi- ílricio. fub oítio ej is W a l l e n - dorffum,deinde Biftrieiumop- pidutn regium SaxonicEi; quod effiiso rivo duplicialveo Biftrl- cius interfluit.Infra Hadendorf- fu m B effenyő) U n g. & B a j e r d o r f - fum; quorum facilitates cenfent p r s f e á i ComitatűsDobocenfis*

t u m K e n t e l c u m {Ken tel{e) K e - refturufSVyo Kerefztur)& Schorn- kerecum {Soml^r'elO Dobocenfis ditionis terminus. Inde Scha- jo infinit in majorem Samum ,

& incipic cum eo perluere In- tcriorem provincia Solnocen- fem. In altero ejus latere fupra oftium Kerlefchum (Kiries) U n g a r i c é , G e r m a n i c é {Kyrie elei- fon) & Udvarhely um. Biftricio

ad confluentes tria milliaria. Sa- mus

(21)

de Ti Ufen. g

« mus nuior proficilcirur á VJol S!im.'" ,

• . \ r , . « 1 ;

r vu/-

, davis. In margine eius orientiá,; y.,««?.

. obveifo ZipmendorfFum, Me uhU*z*r%

l t r s d o r f f u m ( U n g . Mugy Démete.

. W) Treppenum (Hng. Terpen) . In margine occiduo foli fiibje- . ü o recipit rivum ab aurariis Ra- [ dnenfibus decurrentem, ac prae- . lerfluente Majorum, & S.Geor- . gium. Inde adjacent flumini, . Zagra, Coldum^A'o/^Kj ubi tra-

; jicitur, Kereñurum {TfitfoKere.

; jitur) Felerum (Felór) R e t t e g u , , Cozarvarum, & Defchum (Déf) , oppidulum. Infra confluente

¡ Sami majoris, & Schajonis in . latere orientcm refpeftante Be- , thlenum (Bethlen) & in*erje£Us , duobus , tribúfve vicis Vala- . chicis Margita ; inter q u a m , &

, Defchum major Samus conjun- i gitur minori. Fundunt aureni

° • o S.imi/i

. minorem Samum montes Gya- m i ¡ u r,

i luenfesinComitatu Colofchen- . fu fixortus manat á fole oc«

/^H^fyA 5 cum-.

Í^MMiUin

(22)

io Paragrafus f .

cumbente ad nafcentcm. In latere ejus Auftrali Gyalum {Gyalu) Capofchum jFenefchű, Monoltra (Monojlor) & oppidu regium Claudiopolis. D u o p o - ftremaloca funt continua. fubter flexo in Boream am ne Sarnia villa (Szamos Falva) Apa H i d a , ubi trajeftus, Schuccum íupe- rius, & inferius (Zsu{) & S. Be- nediftus prope Margitam.Con- tra Claudiopolirn eft munitio recens in rupibus- I n f r á a d b i s

w. paff. Iclodum, fedcs merito- riorum equorum, &vehiculó- rum. deinceps Novaarx Marnia (Szamos Újvár) cum o p p i d u l o Armeniorum, jurisdiöionis ln- terioris Comitatűs Zolnocen- íís. Ultra Deíchum ad ripam Aqnilonare amnis Salsus Cam- pus (SosMezS •)) dein Magnnm Bunum (Nagy Bun) in utroque loco domicilia curíorum. Pofi p í r cacumina montium via mi*

lita-

(23)

de Tibi fa. It litaris ufque Rcmetum

ubietia verediconfíftunt, Neo- ftadium &viciffim accurrentes.

Reractum fíbi vendicat tra&us Lapidenfis(AT£5^)diftárq;Neo- ftadioj five Rivulo Dominarum {Nagy Bánya) d i m cüam(Újvá- ros) duobus míllibus. * Hic ul- tro , citróque commeantibus

tranfraittendus eft fluvius Uli- uiismo'us.

ginofus (Lápojs) non longé flu- • ens ab eo oppidoregio. Ha-

bét hic fluvius fontem inter Ma- ramarofehienfes, & Radnenfes alpcs. Labitur primo regioné Interiore Solnocenfi,inde inter- meat tra&um Lapidenfem. In medio feré eo traftu allabitur arci Lapideae (Kővár) in rupe quondam pofitae, & oppidulo.

Sub fonté ejus vici Comitatűs Interioris Solnocenfis, Bainum (Bőin) Valachicum Lapofchum {Oláh Lápos) R o g o z u m fub m o n - tc Truacoíum, Ungaticum La*

A 6 po»

(24)

1 3 Paragraph us h

poichum , & ad montem Ca- prarum Campus Felis (Matsky mezô) Ad montem Truucorura affutnit rivum ex monte Calva (Ember Fô) decurrentem,qui du- os Setfchios( tafojpagos perla-

tw..,otm labitur. Supra Neoftadiu au- miijis vici- getur rivuIoàCapnicia Fodina

»isrivuii. Kapnyi{ Banjo) m o n t é q u e G u t - tone manante, & quasdam vil- lulas interluente. deinde accipit rivum à fuperiore Fodina (Fe/sS Bátsya) defluentem nomine Sas- farum (Szafzar) qui perfundit Villam Sclavonicam (Tot Falu)

& praefluit Neoftadium, ac vi- Cum SaiTarum. Poftremô in- crefcit rivo Miftio, apud Fodi- n a m M i f t i a m (Mifzt Bánya) o r - t o , turn Samum p e t i t , ac inter regiones Mediam Solnocenfem,

& Sattmarienfem tra&um Lapi- denfem terminât. Abeft Neo- ftadiu à Superiore Fodina u n o , t c Capnicia duobus, Sattmaro

(25)

de Tibi fco."

f e x , Biftricio duodecim miUia- B-jlriciS

ribus. Vise militaris Biftricio Nagybá-

• Neoftadium ferentis ordo lo- mam vi«.

coruin hic eft, Sepnyerum (Szép n f r ) Saxonica Blafii villa (Száii B.ilás Falva) VaUchica Blafii Villa (Oláh Bal.) Schomkerecu i tra jeito Schajone Bethlenu, &

Culdum ; tranfito Samo Feleriï, vallis duo milliaria in longicu- dinem patens, in qua duo pa- g i ; deinde fub monte Calva (Bmberfó) ultra quam inons be-' ne longus, tum inferius, & fuperius Setfchu, Domoncofchu, UngaricumLapofchum,&Bor- cutum. Haitenus feptem milliaria. Deinceps per colles, ma- gnúmq; montem interjeitis villis Valachicis traitûs Lapiden- fis conficienda qvina. A parie- tinis arris Saflarum versus iunt, CovafchOjCarulgya, Nigra villa (Fe{ete Falu) & Gelidus Fons (Hideg {«() Confufi fluvii Sami

(26)

X4 Paragraphs I.

primum intermeant regionem Interiorem Solnocenfem , deinde diriinunt Comicatum Me- dium Solnocenfem a tra&u La- pidenfi, denique fecantes cam- fUS 1,1 Co- pos incedunt per provinciam

S a f a r i Sattmarienfem. Neoftadio Sat- mfi. ' mariwn versus loca, Miftia villa

(Mijitfalu) ubi Miftius rivus ponte junftus eft , Sclavonics villa, ubi apparccSamus amnis, duplex Schicarlum (Sil^arlo) Illoba, ubi confiftunt veredi, Varallya, ubi olim arx in mon - t e , A p a , M e d i c f c h u m (Medgyes) locus curforum cum ruinis arcis in piano folo, & Udvarium (Ud-

•vari) Diftrahic idem flume Satt- marienfes a Nemethienfibus,

qui populi in unam civitatem regiam coalefcunt; arcis verd cverfte folum circumfluit. In hoc integras manferunt asdes, facra, Jesuitarum, praeftfti ex- a&ioflis pecuniaruni, (jrhefima-

forctn

(27)

dt Tiíijco.

tore m vocanc ) & qu® ad rem fru- aientariam pertinebant. Pr®- terea ípecula terrea, ex qua cir- cumjacens longé latéque, plani- ties confpicitur. Sub annum

tiDioco. aliquot hujufce Hun- n gariae munitiones partim tùnor [mminentîs belli, partim ipfum bellum anno C I D I O C C I I I. con- fecutum coniplanavit. Priuf- ijuaiu in Tibifcum influât Sa- arns , fundit, ut ferunt, rivum ,

n cujus margine orienti obver-

r9 f u n t , Parvum Varfchanum [Ris Víirsány) Sami Angulus(fz><i-

nfjß>eg) & A u r a n u m (A r a n y o s ) til margine verô oppofito Garn- acha , & remotius Bathorum

(Nyir Bátbor) Plura de h o c rivo dicentur in agro

Parvœ Vard®.

* *

* * *

§ 1 1 .

(28)

16 Paraoraphus IT.

S -

De fontibw Tibifci, ¿T ^z/- -viis , quibus in Comitatu Maro.-

mar ojie nfi auge tur.

c f* T" -

Tiíifciftn-

I Ibifcus lator falis, &ma- tet. J _ teriíB in media regione

Maramarofchienfí quandoq, ra- tium eft capax. Dúo ejus fontes j alter n i g e r , alter albus.

Nigri fupra pagum, qui Fraxi- nus Campus (KórSs Mez>oe)ap- pellatur, in monte Nigro (Tyér- wa ) unde nomen trahit , tres icatebrae; albi vero ad orientem fpe&antes quinqué, in totidem alpibus. Disjunguntur fesquialtero milliario; fin extrema alpium adjicias, tribus.

Concurrunt fupra Salinam Ra- honiam C d{na B¿ho) fluúntquff M. paíT. nullo comiftirivo. moX rifebt. accipiunc Vifchonem lupra pa' guiii

(29)

_ _ Ae Tilifco. 1 7

;um Loncam ab oriente; cujus res fonticuli funt in alpibus vi- li Borfcha*. Ad confluentes val-

i s , anno cisioccxvn. clade fartaroruníjvel potiiis confter-

tiatione nobilitata. Sub duce Tartaria Theodoro Caratfonio primum

praedone, deinde milite CL. Va. matin cou.

achorum, & nonnullorum falis

FoíToruni id aufum fuit. Menfe f r í t¿a m, fulio capta ex fortunisTranffil- & captiva vanorum, & Ungarorum

tâ prsedâ per montana Mara-|

marofchienfia redibant Tarta- rí. Valachi illi forfan non tara ad rem comraunem , quàm fu- am intenti quadam die fub au- rora ad arma conclâmarunt , concurrerúntque. Barbaros ad montera fubeuntes, quos po- terant, filopetorum globulis oc- ciderunt, aut vulnerârunt ; ce- ', teram multitudine ad extrema I defcendere coëgerunt. Quip- ) pe haec dimiffis multis fpoliis,

(30)

l8 Paragrapíus 11.

captivífque viam fibi denique per montcm ferro aperuit. Mii- le infantes ínter Chriílianos li- bertati redditos reperti pro ra- tione fpoliorum aflertoribus ad nutriendum traditi funt. Mit- toreliqua. Ladisl. Bagoffius re- motiore loco fignum quoddam militare edens ad facinus múl- túm contulit_jí

E p i g r a m m a

De nationeValachica,quae cen-' tum amplius annis militiaa inglo-'

ria fuit. I WppopbAgum, it turpefortis quict propulit1

hnjíem, • Gens aliqua ejt ¡terűm Vttlticbct, nulla diu.1

ApudBotfchconemaugeturTi-|

Sebopurttt bifcus rivo Schopurca ab Aqvi-I

r , v l"' lone labente. Dehinc alluitl conditorium falis, &Sigethum' oppidulum , ubi infle&it cur-1

su ab exoriente föle in occum-' bentem. Diftat id oppidulum1

á fontibusfluminisquatuormil-1

libus, adjacétquc margini ejus1

Ám

(31)

de Tiíifco. 19 Auftrali. Infra idem óppidu-

lumreceptat Tibifcus Izamflu- vium ; qui in montibus Satfcha- lenfibus n a t u s , curfu qvinûn milliarium multos interluir,aut prœterlabitur vicos, Rofchal- lámque in medio eorum; fu- pea quam afliimprum à mtridie

, Scha jonem,& ad Traje&um Lu- » pi (Far{as Efev) Mara m Cafibne

ad Bartfalvam permiftum, fe- ,cum deportar. Ab Aqvilone ,verô fub Sigetho accipit Ap-

fcham (Apja) Taraflfum (Taraji) Talaborem , Seclencium ( Sze-

\lentze ) H u f t u r n (Hufzt)& M a -

gnum Ramum(N<agy Ag) Apfcha Apfcb*.

.faliens è montibus cognomini- bus lapfu fefqvialterius millia- rd per tres vicos permeat, &

fubter inferiorem Apfcham Ti-

,bifco infilit. Taraflus in mon- Tarajftn.

tibus Brufturenfibus tribus fonticulis cmanat. Curfu triuru .millium valle cognomine la-

bens

(32)

SO Paragraph us II.

bens interluic plures villas> ca«

ditque in Tibifcum infra vicum

Tstabor.

Taraskezium (Tarafz fSz) Tala-

b o r e x o r i t u r i n alpibus Sinave- rienfibiis(ismrt&er)Ruifiani con- tingentibus. Lapfus ejus quatuor milliarium > didantia Si- g e t h o d u u m , & amplius, oftium infra Dominicum Campura (Ur Mezo) Infra eundem pagum Sec/mius. odium quoque Seclencii; qui

apud antiquam falina prorum- pit. Curfus ejus bis M. paif.

Hujtus. odium Sigetho iv. Hudus inter- fluic oppidulum, cui nomende-;

dit. Odium ejus a capite, quod;

ed in montibus Gernifchienfi«' b u s , abed fefquialtero millia-' Mag»™ r i o , Sigetho v. M. Magni Ramij Ramus. ]apfus VI> miiliariutn.j

Oritur in alpibus ultra Frigidu Rivum (Hideg Pataj{) eminent!- bus.PraefluitBubulum Campumj (ofSrMt%6)w\s\ excubiae,& val-.

lum. Loca freqventiora Mar- m «

(33)

de Ti it feo. 2 1 tstiœ, Sigethum în umbilico,

:rèregionis, Longus Campus Hofzfzu /Vez,ó)Tetfchum (Tfi/o)

rilchcum(F/i/^)& Huítü(íf«ÁO )mnia flumîni adjacent, ac in- er fe paribus prope intervallis [iftingvuntur. Primas eorum iteras compleftiturllngaricutn ocabulum H u f z t , u b i arx quo- juein rupe non invalida.Regio

ota montofa circuiiu xxxvil»

„H. paiT. Ablutis Maramarofchi» , :nfibus infect fe Tibifcus in

, Jgotfcham , terram quatuor ugoch.

, ¡miliaria Hungarica longam,to- íidémq• l a t a m , & mediam per-

¡agrat. In ea lateréque flumi- ,nis BorealiVerefchmartum,Ma-

gnum Vïnearium (Nagy Szêiôs) fub arce fola Nyalabia (Nyaláí) Ujlacum, repofitorio falis no- t u m . In latere Auftrali Kerva«

m u m (K'ervám) V e r e t i a (V e r ô t z e ) R e g i s D o m u s (Király Haza) B e t - fchum (Tifza Bets) Infra Tekii

(34)

2 2 Paragraph us III.

Tibifei ,f- D o m u m (Telie Tibifcü jUtvtum in eíFundit fluvium, qui fpatio du

Ugotfcba. úni millium in leptentrioncfl currens fupra Ujlacnm refluir In Ínfula p a g i , Sirma, & Cari cum arx (S/u vár.)

$ . m .

De fluminibm-iquor fub Mar', matin Tibifcus primos recipit iti,

vdriii Comitatibus, j

F

LuviusTurusinTra&uAva' j fcho(/iti<ri)provinci®Satf j marienfis, Ugotfch® , & Mar* j mati® cor.terniino promanac« . Excremus ejus t r a ä ü s locus di- , tionis Sattmarienfis, & proxi- e

mus Ugotfch® eftTurtz. F l u -c

vius T u r u s , de quo cotnmemo- c

rare coepi, difterminat Comi- j, tatum Saccmarienfem ab Ugot« t)

fchenfi majore parce alvei. Ad

xi-

(35)

diWififcO. 2?

ripam ejus Aquilonarem notior locus Terebefchum (Tur Terebes) Curfus fluqiinis ter M. paff di- vifis illis regionibus fecundüm ora Borealem praeterfluít Colr- icham (K o l t f e ) Iftvandium, &

Parvum Arum (Kis Ar) ubi in Tibifcurn defluit. In oppofita ora primus locus Tivadar jurisdi&ionis Beregienfis. Inter Tu-

rum, &Tibiícum labitur Batar, Batar.

' oriens ad Villám Novam (Tfar*

1 na Tó Újfalu) Ripae ejus,quseTi- bifco propinqva e f t , adjacent, , G e d e n i D o m u s (Gödén Háza) , & Batarum (Batár) E regione Uj-

laci rapitur á Tibifco. Amnem

Borfchovam, qui in geographia Borfehova Georgii Giacomi eft V o r f o v a ,

fundunt montes Maramarofchi- enfis pagi, cni á betula Brezni- co (Breznyi{) nomen. Confi- cit in ea regione bis M. paff. aliis bis M. dirimit eandem Á Be- regienfí. Pagi Bereghienfcs ap- po-

(36)

zq Paragraph»s III.

— • —- ————j- pofîti fluvio, Nova Villa, Lai^

p i de u m ( KôvisdjL u p u 1 u m ( Koni n los) Remetum, Aracum, Covaf't funi (Kovafi) Bena (Bene) Boric ichva, & Varinm (Pari) A N e r i va Villa txiguo intervallo vefjf tit fe Borfchova ad meridiem:S ubi très vici Beregienfesy& ex-ii tremus trans flumea Nimfitiäd (Nlmfitze) inconfinio llgorf- n-f, fîum, & Maramarofchienfium»S Supra Nimfitiam circa eundemg fluvitim traftus Doibenfis (Dobr«

ha) in quo ruinœ arcis. Intet ft Remetum , & Atacum magna n filva. Borfchova deriiq;fecans d Varium oppidulum infiuit injb Tib.Tcum.. Habet Bereghienfis®

Comitatus fluvium Tfcheroda^i v o c i t a t u m , qui eurfu fuo cur-! à film Tibifci non longé ab eo tr

manans, i m i t a t u r , praeterquam ^1

ubi Namenium versus magis in di occidentem torqvetnr. Ejus P oiliuoi eft inter Borfchvam, 8f! S

Val

(37)

Ae Tibifco". OJ a'Varium. Supra Namenium in

«margine occidentali profluen- if'tis, Jandum, HerafHeíí) Fejer- I'ciun> (Tcj'ertfe) & Tacofchum.ln

^jmargine ver<^ orienti fubieöo 'jfupra Atyám HereniumCHe'í«?) iSchomumfi'oMsJSí Haranglabu;

>infra eandem Atyám Tíchoro- 3 duro, &prope oftium Sepazum '(.Szepázi) Getfch« oppoíitum.

«Sed h$c mihi nun penitus co- i g n i t a f u n t . Pergenti Sattma-

<ro Ni untat fu m verfus fuperandi . (funt quatuor, de quibus memo- i ravi amnes. Turu> & Brtar in

; fiivis tranfeuntur pontibus, Ti- bifcus ad Betfchum lintribus, Bori.hova ad Benam rurfum ponte. Oiftar Bena Muncatfo à Favonio vento in lubfolanuin tribus tnillitmbus « S n t m a r o quatuor. Habét praíterea ea-

è( m Kevegîenfis regio rivum íe- ptentrionalem , qui ex magna p a d á r a fil,aprofu(uï,ab orien-

B te

(38)

26 Vavaer/tplus 111.

tc prate;bbitu Batalchum, 8r Ardonem,ab occidente vetó Be- iTtri ad reftfafsü, vulgo ( Btrtpfzáji) Bul.

t ( chu m (Bultsu) Aflum ( Ajité) 8t Matfcbolam; rurfus in op.

pofito margine ad exiguum fle- xurr Mu'chajum (Mujaj) móx- que inter Benam, & Borfthvam vadit in Bo'ichovam. In con- f n i o Coiviratus Saboltlc htnfis Juperiore tranfeurrit Beregien- f s angufté Tibifcum ad Villain DobtdlbiamfDo^oi) fitqne con- tern inns M a d s , extremo Sa- boltlchenfis , & Sattmarienfis l o c o , contíntióque refit d i t u í ad amnem , ac infra Nameni- uni (Aámeny) per tandem re- currit circumclndens duos par- vos Szattmarieníium ángulos, in quorum fuperiore eft pagus 7 orpa. In interiore veró eft de- fertns l o c u s , quondam Bágus (Bfl^)nnncupatus, lubrer quem i t d u n d m Tibifcu» aiubitu M.

(39)

de Tibifeo. aj paíT. facit infólam non penecra-

bilem, nifi fcaphis, aut aqnis gelu rigentibus. In ea lilva

glandifera. Stágnüm Morotva Morona appellarur. Ab oriente proxi-

mus illa locus Zalea, ab Aqni- Jone Vidum (Vid) propinqvutn Aurano. fnpra eos ángulos Be- regienfis provincia duobus mil- liaribus i Sattmarieníi per Ti- bifeum dirimitur. In hoc (pa- tio Borfchova influit in Tibí- f c u m _ j

JOe maguo Tibifci flexu ad

PítrvamVardam*

SUbíndeTibifcusaccepto Sa-

mo flexuofó veüus álveo «M¿»M apnd provincias S a b o ' t f c h e n - ^ " ' " »

. 4 1 . NVMNT.YTI

l e m , 8í Bcrcgienfcm ab occi-

B i den-

(40)

28 ParagraphuS IV.

dente teudic in oricntem ufque M-:ndocum , cui trans flutntn objatet Zerr plinitnfe Tarcanii.

Inde inter Aqvilonem , & Ao- ftrtim curvatur uique Verefch- inartu.m Ipatio ter m. paftuum, aut eo amplins- poft in occidsn- ie® phnius fertur. Intra flexum orienteni verlus Aurauutn (Aranyos) C o p o t f c h u m (Kopots) Z , hon um, M a nd ocn n. (MandkkJ Zahonwn eft ditionis Upgtrifis, diftans llngvaro duo M. palsum.

Trans flumen Vietnam ei vide tur Lflenum (Efzen) Do imcilia quondam Paulini Ordinis. In eodcm flexu infra Copotfchum Apathium, infra Zahonutn La- danynm (Ladany) P4tza, Dor- fumTibifci (Ttjza Hat) Par vain Vardam {Kit Varda) verfus, in medio fer<? >nfraftu iitam. Pras- terea inter Ladanyum, &Apa.

thium Kenifchum (Kmw) Amite ab oiiente in occidcutem deve-

2 9

(41)

Ae Ti Ufa. 29

x o in Líete Auftrali fub Man- docoB'*zdedum(BeWé¿) & Tu- fcherum (Tusér) Inde uíque Ve-

rerefchtnartum nullus locusad- Aiu* e ! r' jLcetamni, fed inter B c z d e d u m , ^ ™ *

&Tufcherum eíFundit TIbifcus rivum, qui ab oriente in occidentem juxta euni manans circumfluit Degam (Doge) inter Lt- t e a m , & Verefchmarrum poG- tam. Subjacet autem Litca {Lit- 40Bezdedo. Fluvio nonnihilad meridiem converfo ínter e u m ,

&pr£edi£lum rivum Dombradií, Ontelcum (Ókt'elc{) Ke&fehum

(Kí{tfe) Üt C a n y a r u m (Kanyár)

Omnia loca in Ínfula undique, prasterquam in anguftiis quibus- da, inacceíTa; quaetépore hofti- cae incurfioms hominibns juxta atq; pecudibus tutu eft perfugií,

Epigramma de eo.

Ars alibi cum tintura reddit loca tuta i Hie natura autem non eget a, ni ope.

Inter eadcm loca, & Dorlum Tt- B 3 bi-

(42)

g o Paragraphs IV.

bifci jacet Parva Varda, caftellum alveis rivorum undiq; cir- eumfufum. Nam effluvium Sa- nd inter Auranum , & Batho- rum divifum, in rivum amni illi propinqvum fub Dega, &fii- pra Berentfchum {Bmnts) ilia- bitur, eíHcítqj cum eo triangu- lum. Bathori viri religioii?quos Minoritás vocamus. Super haec rivi ab Aurano decurrentes no- v o aiveo prope Parvam Varda junSi, eamundiq; concludunt.

Dum r e d u n d n Tibifcus, rivus Parv® Vard® fubjedlus effundit aquas, qu® Callonera COnfpet- gunt. Rivi autem ceteri intér Canyarum,& Berentfchum con- fefto triangulo corrivati, infra Canyarum riufus fe£H, effici- nnt oblongata infulam, Tibi- fco proxitnaro,, in qua vici Be- rentfchum , & Patroho. Rux- fum rivus fub Patrohone fcilTus Ibranium { i M n B u l l u ( B ^ ) cir-

(43)

de Tibi reo. 31 circumpledrtur. Inter haec lo-

ca Alba Palus (Tejer To) in qua argilla confiriendo faponi idó- nea, probé cognira Debrecinen- fibus. Apud Patrohonem au«

tem falnitrum in ripis legiturv Tibifcus ad occafum folis , ut didum eil, flexus, ä Mandos co ufque Tocajum difpefcit pro- vinciám ä Zemplinienfi, allu- ens fupra Racamazum valluot quondamarcis, autcivitatisSa- boltfchias; in qua primas leges fuas condidit Divus Rex Ladi- slaus. Arx Tocajenfis ad confluentes Bodrogum>& Tibifcu n olim condita, anno CIOIOCCV.

folo eftsqvata. Oppidulum jacet fub collibus vitiferis non tarn altis , quäm praecipitibus ex parte Bodrogi adhuc cum Tibifcocolludantis. I n e o C a » , pucinorű virorü religioforu domus aliqua,ac Piariftarü cűcon- ditorio falis MaramaroichüMs-

B 4 §• V.

(44)

ViirdPYUphtí^ f -

r<

S- v.

De infulh TaBa, & Bodrogr'a, íatorcia amnt, W pluribut fluentis

praeiput Comital üs ZemplmienRt.

I

NoraBoreali fub Toca jo mil- le paílíbus fupra pagum La- danyum (Lad'any) e x Tibifco emanac rivus, qui Rapidus (Se- bes) vocitatur, fed illico muta- tur in T a d a m , facítque cum Tibifco infulam; in q u a fub t e r Ladanyum funt vicî jurisdidi-

onis Saboltfchenfis hac ferie , Tardofchum, Bajum (Báj) Ptru-

gum [ P ' ^ y ] Tfchobajum, &

Kinilchum [Ta{-a Kinis] In fe- ptentrionali infulœ margine infra Tarczalum oppidulum Sada,

& Harcalium [Har{ály ] turn dc- ferta loca, Bafchum (Bat) & fu.

perius L u t z u m , ubi idem Bu- e n -

(45)

rh T i b i f e o 3 3 entum auÖii rivo äSerenrfcho manante reflnitin Tibifcu. Sub- terin eadem amnis ora Inferius L u t z u m ( Also Lutz) & Kefne- tum [ Kefznyetem] finis regionis Zeniplinienfis ad confluentcm Tibiici,&Schajonis- Apud To- ca jum,& Racamazum receptat TibifcusBodrogum fluviu non ignobilem, ex compluribus na«

tnm,dequibus fingülatim corn-

memorandum. Latorcia [La- Latorei^l tortza] amnis ex Carpato Hun-

gariam, & Rufliam diicriminan- te prorumpens, mulrófque vicos Beregienfium Ruflbrum in«

terluens, allabitur S. Nicolao [Sztnt Mikjos] infra qu6 plnréf- que villas in feptentrione a&us„

attingit sgrum Muncatfchien- fem; ubifuper ripa ejus, q u i fubfolanoafflatur,eft Finis Ruf- forum [Orofz Vég] fedes Epifco- pi Ruthenorum, & Monacho- ruoi Bafiiianorum ; in margine

B 5 vc-

(46)

3 4 PtiragrAphuiV^

v e r ö , quod Favonium veiuuii excipit,oppidulu Muncatlchu, ab oriente in occidentem pro- tenfum , & Aquilonem verfus celebrata srx Muncatlchia. ln-

«Je pergit fluvius interluere regionem Beregienfcm ulque ad

geminos pagos Dobronios[Do.

¿rony] ubi Tibifco in Orienten»

maximé cuneato appropinqvat.

quo in fpatio poftquam extre»

ma Ungenfium Zahonovicina perluit, cum eodem flumineef- ficif peninfulam ditiofnis Zern- BoJrtsi* linienfis, quae Bodrogia [5o- ptninjuia. ] nuncupatur. In ea

Bottyanum [BOMJW*] fitu excedit Leleflum,& Tarcanum [Tar- Ipny] Lelefli [Lelefz] domicili- um Ordinis Praemonftratenfis, Bottyano ufque Tocajum lon- ga eft ba?c peninfula milliaria geométrica magis feptem, lata ubi fummé, tria. lo ünu ejus

fi rcftd cdoftus Tum, Regium

Hcl-

(47)

WTiAiJtn.

H e l m e c i u m [Király He/mrtz] o p - pidulum; Cub quo Pacinuni(ftii- z,'m ) &d;ferta arx Kevelchdia (Kövesd) infra LelcíT-im autem propiora fluroini,Zi'tenium [zí-

¿¿«yJRadum [ ! W ] ubi Conven- tnales Francifcani} dein Sinai- r u m [Szinnfer] VegjmfPe^']

infra Tarcanum autem a«J Tibi- fcum , Arx Virginis [t.'eanyVár]

' Danocium [Danotz] &c. Supra Tocajum ad Bodrogum Serda- hclium [Sztfdahely] c.ftel'um.

Proficifcentibus LelefsoZemU- nium occu rit coenofus fluvius, cui nomen Tiriae [7>'fv] é La Titit:

torcía profufus. infert fe idem pigré irt Bodrogum d regionc vaJii, five antiqva? arcis Zem- 1 plinienfis , in clivo quondam

ftruftae, poftea negledbe, con- íervato tamen templo. H i n c adraodű ampio Comitarui nomen. In pago , aut oppidulo comitium. Infra p o n t e m , qui

B 6 dici-

(48)

dicitur Gedenius [Gödény hidgya]

iMorcia, & f u p r a p a p m S e r n e g u m C W

Uborcius, nyeg ) T o p l a (Toplya) & O n d a -

OndavA.it v a ^ a r o ne s priüs jun&i jungun-

« ¿ W . tur Laborcio, & Latorci® ante commiftis. Confluens deinceps Bodrcgus ufque Tocajum Bodrogns co-

JHVWS. gn o m¡n a t u r. Submotu eftSer- negum Zemlinio in feptentrionem M.paff. Ungaricá menfurá.

Epigramma De Bodrogo fluvio.

tluribut.aut unoprorumpfít fiuminafontt, Hocfolum Jttonen numfintfontéfiúit t Kun tquidem.fed origo ejt pretceOentior i Ili ; Ptrftíios fittviot nam Victfontii babét.

Dixijti Tullí Junt parva exordio, rtrum, Tale fed iJtius fiun.init cjfe neqvit.

O m n i u m reruro principia parva. Cíe. de Fin•

$. VI.

De Ungenfibus aqvir,

Unsior* T T N g u s fluvius eft quídem Hsnatio. 1 4 , indígena Comitatús Un-

gen.

(49)

de Tibi feo. 37 genfis, fed Zemplinitníesquo- que ex fonte ejus bibere pof- íunt. Quippe vix gtnirum, ut itá dicam , aqvulis fuis nutrí- unt. Profufusex Carpato, Un- gariam á Polonia diílerminan- t e , fub fonte deciinat in orientem , mox á Borea in Auftru currit ufque ad territórium Un- gvarienfe. Multas villas praj- terlabens iñumeris augefeit fon.

ticulis. Supra Ungvarum in margine obverfo orienti arcis NeviciajfNew/x^f) ruina; in rupe ; fuprá milliari uno V o r o - t f c h o ; tum duae Breznae, major minórque. In minore cano- bium Balilianorum Graeciritus, annuis celebritatibus , & fup-

S

licirionibus clarum. poft Ro- oca &c. nonnihil remota á fluvio,& flexu ejus in Aqvilonem.

In oppofito margine prope Un- gvarum duplex Domonya, in«

ferior, & fuperior; contra Ne-

B 7 vici»

(50)

3 8 Tnrágy/tphus VI, viciiin arcein pagus ejusdé nominis; ultrá ad duo miliaria Z a r i t f c b o Sec. Miro na¡urac a r - tificio Ungus Ungvarum arccm in rupe, & fi'bje&um ei ab occiduo fole oppidulutn circum- l u i t ; fed ubique feré vadofus eft, dum non redundat. Apud bunc locum funt extrema Un- gari®, Poloni® autetn & Ruf- fiaz próxima viñeta , deincep«

t o t o feptentrione nulla.

Epigramma de illis.

Ultima ad Un ¡varum qu« funt foiamitiá Baccbi,

Mirar, non paucis ejji pr¡0r» 4/,( J.

Inde Ungus bisM.paffin occi- denté labens in territorio Sen- nenfi fupra Vajanum (Vaja») infertur in Laborcium. Univcr- fus ejus curfus dicitur

effc

x.^M.

pafluum. In Boreali plaga infra

«grum Ungvarieníem rivulus

¡nterfluens fuperius, & inferi-

«s Nemctbiuffl^(Hínyhi) ac in

Un-

(51)

de Tibifco. J9 Ungum vadeas. Subter hujus

oftium jux'a fluminis ejus alveum Piricociuni '(Pinytz) & L a - cartum (X,<j$ri)dein falifta.Ma- gna Seretva , ac Seña caílelluna,

& pagus fupra confluentem Un- gi triiíinque flnentorun),de quibus nunc in brevi. Progredi- enci fuperiore Nemethio Vin- nam cranfico M. paíT faltu oc- currunt TibavaCX/^OSobranciíi (Szoírantz) praídiolum quodda, Ubrefchum (Ubres) Fckefchutn (Fctfes fi'iztt) & Cía n a jp a( Hanajna, tímjna) Ex hísUbrefch u eft pau-

lum extfa viam fumotum in occidentem. Sunt in hoc tra- ö u aliquot riyi, qui ex monti«

bus ad feptentrionem, Scocca- fuin folis Homoñam verfus fpe-

¿bntibus delabentcs praediftos pagos intermeautj párfque infra praediolu duplici álveo cor- r i v a n t u r , pars fupraGanajnam c o a f l u u n t , atque ab efluvio la-

cus

(52)

4¿ ParagrriphurVl.

cus pigo mili proxin-o non lun- gé aponte fublicio epoti, fe- gnes ac limofi atríque deferun- tur in Uúgum. Antequam ia id Humen defluant omnes tres rivi ad Sennam in unum alveum infunduntur. lnter íuperiores corrivationes reftagnante folo aqvis innatat Polyanca. In margine Aqvilonari fluenti Ganaj- nenfis Hafchcutum (H í s K u t ) fuper Sennam. L a c u s . d e q u o

LaeusiHter r . . , . ?

Hanajná, memini, non latuit Georgiüin évinnam. Giacomum. Suppofitus eft ju-

go montis, quo poné Vinnam

Curses in traftus hic attollitur. Augetur momead etiam aqvis puris promananti-

Vinttam, bus ex cavo immenfas altitudi-

tn Quomt- . c , «kuu.

moría /a- tus laxoque coronato. Trutét

mHiarum*fa profundo genita; cum aqvis S S E ¡ $ redundantibus exiliuntjVolvun-

wibatíane. túrque per rupes, aut fuopte in- genio faliunt. Coronidi nomina H o m o n n a i o r u m , & Nagy-' mihaliorum, qui

natura;

prodi-gium

(53)

tit Tibtfco.

ginm fpeilarunt , incifa luuc.

Duo effluvia habet vorago,quorum occidentalefuit genti, Ho- mon?ians, orientale N^gymih. - lian®, Vinn® arcis domin®.

£ x hac l'uperftes eft Baro Eme- ricus Sztaraius, ex ilia nulla fo- boles reliqva. Juliana ultima feto conceffit ano M. Dce.xxvi.

In poffefflone Iftara, five Star®, de

qua ad fluvium Laborcium indico, Ladislaus IV. Rex Un- gari® anno M. cc. L x x i x - regni fui ieptimo firmavit Jaconem magiftrum pincernaru f u o t u m , 8t Andream ejus firatrem, filios Comitis Jaconis, ob navaram fibi ftrenuS operam bello contra Ottocarum Regf* Bohemo- ruin gefto. Ex eo loco parti familiae Nagymibalhn® cogno- men quondam indicum. Rcdeo

¡Hue, unde diverti. Pluresejus- niodigurgites, quos oculos ma- ris appellant, Hint in r e g n o ,

vc-

(54)

42 Paragraphs VI.

veluti in quodam Carpati Sce- pufienfis jugo,undeBelca rivus, Vinenfismons cum ceteris, de quibus dixi,diipefcitUngenfes a Zemlinenfibus. InBorealibua

una ¿muitis eft Biftra, viliula Ruifica , defpiciens, quod ftri- flius attigi,folum Ungenfe. In altero Ungi latere fub Ungvaro Bozofchum (Bozos) & Eoru (Or) confine Darmas, flnmini non adjacenti. Infra Eorum £ re- d o n e agri inter Pincocium, &

•Lacartum interjacentis effluvi- tfu. um Ungi, Orto cognominatum, U*ff' quod modico intervallo manat contra meridiem, deinde lon- giore ab orientc in occidentem Capofchum vierfus. Sub hoc effluvio propter amnem Viifoca (Vifzo^a) Bezeo (Ben$)aquaj qu«-

dam , & disjunftius Vajanum.

Infra Bezeonem non procnl a flumine recedensPalocium^ii-

(55)

• At Tihifco. 4 3 gcma (Tepenft) (upra flexum ef-

fluvii Botfalva, fubter Bajani D o m u s (Eaj'tn Haza) M o g y o r o - ichnm ( Mogyoros )& Mo&icha (Mo{tta) Tfchitfcherum verfus.

In Auftrali margine ejusdem ef- fluvli ab occidente.in orientem tendendo quafi i f u p e r Tfchit- f c h e r u m (Tfitfer^eiCficfer) V e - icocium (Ves{otz) V a j c o c i u m , Pallo, Matiocium ('Matyoez) &

Schtfcblocium (Sislotz) ultra in orientem ad Botfalvam Tarno-

cimn,

Mina jum (Afinaj)Radvan-

•cium, & Girenium (Gtrehy pro- pitvqva Ungvaro loea. -.Hrs fr«

nitima fecundum Auftrura, Da- rocium, H o m o c u m , & Gontz«

haza, refpondens Eoro flumini appofito. Ad Capofchum (Kit*

pos) oppidulum tranfitur efflu- vium, dcindead Leleflum d u o amnes. KuiTus ad meridiem ,

& orientem verfus in campt ftri»

bus D o b o n i s R u f e a( D o b o Rtfo-

(56)

44 Paragraphia VI.

ty i & ultra Gontzhazam Ratum (Rrti)Ne procul ab aqvis abeam, venioad rivulum villam Leho- ciam (Lebotz) arcera Seredniam (Szerednye,) & quxdam alia lo- ca interfiuentem , ac in Lator- ciamcurrentem. Eaarx fita eft in confinio Beregieníium.diftát- que Ungvaro II. M. pa ft. totidem Muncatfcho, pari feré cum iis pofitu coeli. Inter Muncatfchu,

& arcem Seredniam filviEfonti-

•bus irriguae. in umbilico feré,

«arum Davidis Domus (David HRTZ,<t)Seredni® aut Lehocii per- commodé diverfantur peregri- 111. Si quis Ungvarum tendons incommoditatem via;, qua; ab LehoCio ufqueDarocium in fil- vis fuperanda eft, evitare voler»

Helmecium verfus ut iter diri- g a t , necefte eft. Juverit quoque nofle^Uugvaro Eperjefchum abfcfle vii. M. paif. Caflovia vni.

Eperjefchum itur primuro per agrura

(57)

Je Tiiijeo.

agtum Homonnenfem , Tlchit- ichvenfem , & Varanovienfem occidenteni verfus; deînde per Ccwnarnenfem, Biftrenfem, &

Hanusfalvenfem lèptentnonem verfus, rursumque convertitur iterio occidenteni. Cafloviam via per Vajanenfes , Mihalien- fesjVafcharhelïenfes&c. Apud Setfchu ( GâU Sz'ets) BatfclKone- vc caflcllum,& pagum (uperan- dusDargo monsKeletfchenum, Sviniciam,& Bedum verfus. Elu- cefcent ha?c ex defignationibus confeqventibus. Iterum de ter-

ris ad aqvas.

§ . V I I .

De pluribus Zemplinienjibus

Aqvis.

P

Rimus notabilis

amnisproi

vinciae 2emplinienfis,ubi

ca

(58)

4.6 Paragrafhuí Vil.

ea attingir, & excedit in Aqvi- lonem partcm Urigenfis , Car- patoque íiibjacet, eft Ciroca, c duobus fonticulis ortus. An- tequam jungantur rivuli, quatuor vicos jnterfluiint. Coale- ícunt in unurn fu.pra Sinam^tuni irrigatis tribus villis, & agro Modra?, in territorio majuri»

Camenicis (Kemtntze) vertun- tur ab oriente in occidentem, ge fupra Homonnatu á Labor- cic toliuntur Jacent Canieni- ci£ a l t e " alreri próxima íub montibus C o n u t n n m língen- feru á Zenilinienfi diftrahenti- bus, Homonná uno, Ungvaro quatnor milliarrís per diie&um diferet®. ín extre/no nionti- um illorum j u g o , á reliqvis fecreto, prominet arx Vinna;

ultra quam meridié verfus rrans Laborcinm flunren Magnns Mi-

chacl (Nttgy Mibtily)oppiduIuni.

Convalle occideutaii eorundf oren«

(59)

ele Tibi fco. 47 monrium, & dirut® arcis Jefle- ni® (JcJzenS) l a b u n t u r r i v u l i fupra villain Porubcamnati.Con«

ipergunt hi Petirfcham., ac in territorio minoris Caroenici®

piuribus j u n ä i , per agrum ma- Joris, & vicinorum duorum, tri- ümve vicorntn fub collibus in propinqvo Ciroc® ve£H apud Homonna immerguntur in La- borcium. Arcem JeiTeniani, &

alteram quandam e¡ propinqua Neviciámq; in regione Ungenfi anno M. DCXIIV. Georgius Ra- cocius evertit, non modo Fer- dinando Caefarijfed Jcañi quoque Homonnaio repugnansat-

q«e infenfus. Laborcius,quem- labereim adniodum ceteri hujus t e r r a

amnes, fluit ex Carpato. Vi- ci circa cum frequentes, licut in toro montolo Rufforum re- g n o , videlicet á finibus

regio-

nis Scepr.fíenfis ufque ad mar-

gines Maramarofchicüfis, qui fi

o b -

(60)

48 Paragraphs Vil.

omnes enumerandi dlent, opus multas pofceret manus. FIu-./j

vius> de quo memorare infti-i tui , aliquanto fpatio di>e£Up contra meridiem fe curfu (uo agit. Ad Pulchrum Vadu(Src> | fny £ro&)fk&itur ad orientem,, arcuatiroq; fpatio quinqué mit-; j liarium manans affluit Homon- \ nae,caftello & oppidnlo, allu- , endóque l a t u s , q « ° d orientem <

r c f p e f t a t , rurfum ad meridiem ( f e c o n v e r t i t . SubPulchto V a - , d o in margine fubfolano expo-h iito monajierium Bafilianorum, i qui aliquot abhinc annospi&u- <

ram iervatricis Dei g ara, , jam ¡ olim portentis celeberrimae, & : facellum curare inceperunt. Ar- ¡ dente aliquóndo templo, ut fer- i tur,haec effigies ex eo arcana vir- ] t u t e d a t a , in próxima filva fupra quandam arbore collocata ¡ e f t , unde converfa ad tctr.plum

facie

incendiu

quafî

f p c â a v i t .

(61)

de Tibifeo. 45 s Epigramma de hoc fado.

1 lufuodam Marcus vates epigrammate feripfit.

' Portentum eft, quo ties coepit imago loqvi.

J lUius metro bette fubjunxeris ¡Jtud,

A m . l i u s e f t , quando piûa tabella migrât.

5 i^Àlariialis Lib. x i . i n L y d i a m .

"Dirimitur Srropcoviâ duobus

» millibus r e d a occidentem verfus. Laborcius, ut r e t u l i , ad ' meridiem converfus , eundem

" cmfum fervat M. paiT. ultra pa- ' g«jm, qui Campus Excubiarum

1 (OrMezâ) vocatur, inde ad Sta- ram incipit disjungere Zempli-

"niénfes ab Ungenfibus, flexo al-

> veo ab occidente ad orienten),

* donecad Vajanumaccédât,turn

1 accepto, ut didum eft, Ungo in Çmeridiem finît,rigatóque Capo- ' fchi oppiduli , ubi ponte ftra- - tus tft, territorio, propinqvans - Leleflb propinqvat etiam La-

• torciœ amnî,eúmque brevi fibi i adjungit. Priufqnam Laborci-

1 us prœfluat H o m o n n a m , acci-

c P V '

/A lAimiiitl

(62)

50 faragraphus V í f .

pit infra pagum cognominem Udvam , cujus alveus feptenos denos vicos pervadit. Ultra Homonnam intervallo milliarii reftá feptentrionem verfus pa*

gus freqventior Geregina (G'oV- ginye,Ohradzani)hbt^\]á\&(cZ'

tebra ab ulteriora Ciroc® fon- ticulo v. millibus, totídem Ho- , monná. Ondava curfufexmil- liarium dividit regiones, Zem»

0f plinienfem,8c Scharofchieníem.

In eo fpatiójoráq; orienti obje- t a médium locum'renet Strop- l covia, caftellum, & oppidulum, diftahs Eperjefcho quatuor,Bar«

tifo tribus milliariis in forma trianguli. Ad latus feptentrio- líale oppiduli sedes Ftancifca- i

y norum Refotmatorum. Supe* i ' illud fub fonte fluminis, Tifíi» 1 ciom i Duplinum, Mtltitzcoi ti Hotfcha j fubter Breznicia jjyj 1 uranyutii , Pethronis Viil¡

X (toó jaiva) K e l y t f c h a (KtlytJt, jk nía-

(63)

le Tibifca. 51 major Se minor, Domafcha,Za-

lobina, Minyocium , Tavarna pagus,& caftelluijlj fub qua Hra-

bocium in vicinia Pirii (,Kórtve-

¡yes) in adverfa ripa fitij deni- que iongiore intervallo Merca- tűs Locus (Vásárhely) In occidental! ora divionis Scharofchi- enfis loca,Scharbo,Drietfchna, Boöfcha , Sanda! ex adverfo Stropcovi®; infrá gemin® 01- fehv®, Valco, Treperz, Dobra, Canya,Bencocium.Dein Tfchit- íchva (Tfitfea) arx in rupe , ju- iisdiftionis Zemlinienfís, dein Pirium, & Morva inter flexus flu minis. A regioné exorien- tis folis recipit Ondava rivos,

Hotfcham, Bruzniciam,8cOIy- ¡ f i g t l L , cam. Bruznici® lapfus M. paff. otcarivi, Hotfch®, & Olyc® u n . Hot-

fcha impertitnomen fuum vico oftio propinqvo Olca fonti pro- ximo.Hi rivi interflunnt plures villas, Bruznicia una ejurde noJ

ainia. C 1 §.VUIt.

(64)

Poragraphat VIH. v • í ^ t K ^ jf^rUKJ'J

$. VIII.

Deßuentir Comitatur Schar o- {chitvfis.

Tcph, mi O p u t Topleopp.onitur or- re//^. V ^ tui folisi f u b e o Lenarto,

&Obrurfchna. Decurio duüm millium fpario , & aflumpro rivulo Schiba lambit Bartffäe (B<rrjW/¿)latusAqvilonare; mox reccptat rivulum Lucaviciam (lu^vitia) qui á pago ejnsdem nominis rieroanans prmdiöj op-

pidi regit latus Auftraie pirfun- dit. F.xiu ái-getur fluvio Brez- Mrxttiduu nicofBrejnyFJ qui ortus in Car-

pato in n cridiem tendens íup- p^dirat sqvas Regetycwc», Bc- cht rovio« ßff^frtivjComlofcho, Zborovia? oppidulo (natu arx

Macovttfa ci

ä

meridic

itnmi-

neu^

cum muliis iu

Ungaria

(65)

de Ti Ufeo. 53 ejufmodi arcibus hodie non fí-

tir) tura M paflus vedus in agro Bartffeníi a Topla aufertur. Su- pra confluente in margine ejus orienti obverfo Nova Villa,fub Zborovía (Zbo'ow) Longu Pía- t u m( 0 l u& a HuFa) Mox vertit fe Topla ad Auftrum vallibus petfluens, confpergénfque Co- marovienfes, Polacovcenfes»^«- latyvtzt) H r a b o v e c e n f e s ( Hra•

¿owe/z,)&Dubowenfes Con«

fedis bis M. paff. affinditur ab occidente Curimae oppidulo;

fubter quod Cutfchinum, Mar- gonyura , Schelefnicum (Scle?

Snyf) & Biftra (Bijire) in qua fi- nís Comitatüs Scharofchienfis, 8c inicium Zemplinieníis. In hoedeinde ad latus oiicnci fub- jedum Jeftreba (Je¡zt>el>e) C a - mama (Komamt) Crutfchtim (Krutfov) & Vara novia (Varano, tPranow; oppidulum cum ca- bello, & Domo Paalini Ordi-

C j ais.

(66)

54 Paragraphits VIIT.

nis. Ad plagam occidentalem ínfra Curimatn H a r h a j u m , Ni- rieflum (Nyirjes) 8c Hanusfalva n o n adjunfta flumini; fub B¡- ftraveró, quam mediam f e c a t , Hlinna (Hlinne)Lipifpatacum, Salís Fons (SoKh)Tfaclio (Tsa- (lyo) & contermina Varanovi«

Tfchsrna (í'/;r»e) Subtcr Lamni- cia (Lammtza ) Satfchuro, Po- lyanca, Parna, 8t Terebefchum.

Inter h o c , 8c Polyancam in adverfo margine fupradi&us Mer- Ovdava,& catüs Locus (Vásárhely) u b i T o - Vcplet con- pía, 8i Ondava pontibus jun-

« Z X < f guntur,illicóque confluuntTe.

aar tjt. r ef jefcjl u m v e rfu s manantes. In hoc quoque oppidulo aedes re- lígiofa Familia; Paulina*. Se$- rivíí0 f c h o ( t e ' W proprius Comita- tüs Scharofchienfis, notiórque rivus apud Hercnechtum (Her-

fyecht, í/er/Ke4)caft^e'l^uro,quod non longé disjungirur Bartffá occidentem, 8Í meridiem ver-

fus

(67)

de Ti bifes. 55 fus contra orcum íolis proruni-

pens,pr¡tnüin perluit Fricfcham, fií Oiíicovium,deinde attingens Completam Sede (T S / t f z é { ) í e t . tur in Auftrum , fed continuo in orientem reflexus apud Ca- pium (Kapt) pagua» accepto ri- Vulo á Demiata decurrentc ar- cem Capiam, extremo monti- Um á Scharofcho procurrenti- üm jugo quonda fuperpofítam circumve&us, inter Fintenfem (F/'»ía)Schebefchiensémque(.íe- bes) agrum fluit in occidentem.

poftremó affufus Eperjcfcho ia meridiem tendeas prsterlaben- ti permifeetur Torifl® , ut ia

eographia Giacomus. Sche- efehi ca(tellum,& domiciliurn Fatnili® Francifcan® Reforma-

t®. Torifla (Tartza ) in regio- Tariff*.

ne Scepuíienficx niontibus,qui pagis ex rapis(f^/w)cognonu- natis impendent , promanans primó ad reneutn fubíolanum

C \ fer-

(68)

56 Paragraphs VÍIU fertur, inde in Comitatu Scha- rofchienfi fupra pagum, & caftellum, quo cum noraen par- ticipât , fenfim vergit ad Au- ftrum prsterfluens loca preci- pua, Cibiniumregium oppidum, Scharofchum arcem in monte vacantem&oppidulu, ac Eper- jefchum regiumoppidum,u ¡te- rum re&è in geographia Georg.

Giacomus. Arx Sch-uofchien- fis, hiftoriis predicara, quopi- am poll millefimum, fexcente- limum , & fexagefimum anno cum hofpites quosdam gregari- us miles in turrim pulvtrariam clam fubfecutus, nitratum pul-

verem ponè furriperet, caden- te forte in vas fcintilla ex funí- culo fulphurato ( quali multo»

annos ufus fuit ad inflammanda fclopeta miles Cefareus Leopol- dinns)ejedtis in auras monftran- t i b u s , & luftrantibus homini- bus tota deflagravit, & coli de-