E L E M E N T A
M E D I C I N A E P R A C T I C A E
T & M V S U U A R T U S *
F R A N C I S C I B E N E ,
MliD. DOCT. C O N S I L I A R I I I l E G I l , P U O F E S S O R I S P. 0.
T H I i K A ','A E S P E C I A I J I S A C P R A X I S M E D I C A E E T S E N I O I I I S F A C L X T A T I S M E U I C A K I N R E G I A 6 C I K N T I A R U M U N I V E R S I T A T E H U N G A R J C A
E L E M E N T A
MEDICINAE PRACTICAE
E
. P B A E L E C T I O N I B U S I L L I U S P U B L I C I S E D I T A
V K R
F R A N C I S C U M B E N E IUK,
M E D . D 0 C T .
T O M U S Q U A R T U S
C 0 , N T I K E J S
DOCTRINAM D E CACHEXHS.
P E S T 1 N I . 1834.
S U M P T I B U S C O N K . A B O L P H I H A R T L E B B N .
8
C 0 N S P E C
TTJ S
C 0 N T E N T O R U M T O M I Q U A11 T I ,
C l a s s i s q u i n t a m o r b o r m n . C a c h c x i a e .
0 r d o . I .
r a c h o x i a c ciira p r a e f l o m i n a n t e s t a t u a b n o j>
ni i o r g a n o r u 111 reproil u c t i o n i s.
J. Syphilis 2 ii) Hlpiiuorrhiigia syptul?,tica 8
li) Phimosis et Paraphimosis . . . , . ; 24 r) Orchitis et Kpididym.tis • •
<l) Hubo syphiliticus 32 e) Ulcus sypliilitnum
f) Condylonmta, Rxcresccntiae et Macuiae sypliililirae . . 4(>
g) Morlius typhiliticns universiilis, 4!)
2. Scrofulue 8:5 3. Struma ,.. . . . Jftt
j . Kliadiiti» . 113
0 r cl o I I .
Cachexiae cum pr aedominante s t a t u abnor- m i s a n g u i n i s et lig_ui dor um s e c r e t o r u m .
1. Scorbutus • • « 126 2. Clilorosis . . . . - « . . . 136
3. Cyanosis 144 4. Cacochymia mucosa . .' , • . . . . 148
6. Helminthiasis; 152 0. Ilydropes » 170
a) JJydrops cutaneus _ b) Hydrocephalus > • • » . . . , . 181
c) Hydrocephalus internus chronicus J92 d) Hydrorrhacliia • • • » • . . . . 197
e) Hydrothorax 203 f) Ascites , . . , 215
7, Pneumatosis . 2 2 6
0 r d o I I I .
C a c h e x i a e cum e m a c i a t i o n e . . . 2 3 7
1. Tabes 238 2. Atropliia infantum , 250
3. Marasmus senilis , , 258
4. Phthisis pulmonalis 262 5. Phthisis laryngea et trachealis . 2IW
CLASSIS QUINTA MORBORUM.
C A C H E X I A E ,
§• 1.
Secundum etymologiam vocis cachexia significat habi- tum malum, referunturque ad hanc classem morbi, qui se manifestant colore cutis pallido , subinde cinerescente , la- xilate et flacciditate majori cutis et musculorum. cum emaciatione corporis, et duratione in longum extensa, per quos characteres in genere distinguuntur afebribus, inflam- mationihus topicis, etflorescentiis cutis, profluviis, reten- tionibus et neurosibus.
Optime distribuuntur cachexiae post R a i m a n n in tres ordines, et quidem:
P r i m u m o r d i n e m constitunnt cachexiae, quae se manifestant symptomatibus diversis in uno systemate orga- nismi, et quidemjam in systemate cutaneo, uti est s y p h i - 1 i s , jam in systemate vasorum lymphaticorum, uti sunt s c r o f u l a e e t s t r u m a , jaminsystemate osseo, uti est r h a c h i t i s .
Ordo s e c i m d u s complectitur illas cachexias, in quibus status abnormis maxirne conspicuus est in liquidis corporis humani, et quidem vel in sanguine, tales sunt:
s c o r b u t u s , c h l o r o s i s et c y a n o s i s ; vel in 1U quidis secretis, tales sunt: c a c h e x i a n i u c o s a , et cum hac frequenter nexa h e l m i n t h i a s i s , h y d r o p s , et pneumatosis.
A d t e r t i u m o r d i n e m refernntur cachexiae, qua- rum praecipuum symptoma est eniaciatio corporis, dicun- turque in genere m a r c o r e s , sunt duplices alii sine sup-
I V . i
puratione, tales s u n t : t a b e s n e r v o s a , a t r o p h i a i n f a n t u n r , et m a i - a s m u s s e n i l i s ; alii sunt cum suppuratione et vocantur p h t h i s e s , inter guas maxime memorabilis est p h t h i s i s p u l m o n a l i s .
CACIIEXIAE CUM PRAEDOMINANTE S T A T U ABNORMI ORGANORUM DIVERSORUM REPRODUCTIONIS.
S Y P H I L I S .
§.2. •
Syphilis seu morbus venereus est ille morhus peculia- r i s , - q i i i excitatur per contagium specificum syphiliticnm, et se manifestat sub exordio per inflammationem topicam, secretionem morbosam, excrescentiam , exulcerationem, quibusjam breviori, jamlongioritempore praegressis evol- vuntur in reliquo organismo status morbosi d i v e r s i} fre- quentissime in cuti maculae, tubercula., ulcera , dein ulce- ra in faucibus l a t c s c r p e n t i a , tandem senuitur inflammatio speclfica chronica in membranis iibrosis,, inprimis in pe- riosteo, undc etiam ossa afficiuntur, et i t a dolores osteo- copi vehementissimi, tumores, ac tandem caries ossiumin- ducuntur.
Morbus hic latissime per orhem disseminatus e s t , non raro jam in neonatis infantibus ob v i t i a parentum et nu- tricum evolvitur, frequentissime tamen hominem in flore aetatis suae affligit, exercitium functionum sexualiumgra- tissimum reddit acerbum, corpus multum defoedat, cura negiccta vel perversa adhibita organismum universum cor- rumpit> et postquam aegrum per plures annos excruciavit, misere enecat; tantum per therapiam rationalem mature adhibitam morbus sub formis diversissimis feliciter sanatur, ad quod obtinendum oportet naturam morbi ex observatio- nibus ctiam aliorum cognosccre.
A. I j u i i l n U B , Aphrodisiacus sivede lne Venerea, editionem cu- ravit. H. B o e r h a v e . L u g d . B a t a v . 1728.
J. A s t r u c , de morbis venereis lihrl I X . P a r i s i i s . 1730.
_ Abhandlung iiber Venuskrankheiten, F r a n k f u r t u. L e i p - z i g . 1764.
H. B o e r h a a v e, Traclatio medico-practica de lue venerea. L u g d.
B a t a r . 1751.
P. F a b r e , Traite' des maladics veneriennes. P a r i s . 17S8, 1782.
— Vollstiindige Abhandlung von der Erkcnutniss und Citr der ve- nerischen Krankheit, inii Anmerkungeu von J . C. T o d e . K o p - p e n h a g c n . 1777.
3. 3. P l e n k , Doctrinr» de morbis venereis. V i e n h a e. 1779.
D. C i r i l l o , Osservazioni pratiche intorno alla lue venerea.
N a p o l i . 1783.
— praktische Bemerkungen iiber die venerischen Krankheilen.
L e i p z i g . 1790.
J . H u n t e r , Treatise onthe venereal disease. L o n d o n. 1780( 1816.
.— Abhandlung xiber die venerische Kranklieit. L e i p z i g . 1787.
C. G i r t a n n e r , Abhandmng iiber die venerischen Krankheiten.
G 8 11 i n g e n. 1788, Vicrte Auflage von C a p p e l . , G » 11 i n- gen, 1802. ., . . S. I l a h n e m a n n , Unterricht fur WundJtrzte iiber die renerischen
Krankheiten. L e i p z i g . 1789.
J , F . F r i t z e , Handbuch iiber die venerischen Krankheiten, B e r - l i n . 1790.
G. B. M o n t e g g i a , Annotazioni pratiche sopra i mali venerei.
M i l a n o . 1793.
— Praktische Bcmerkungen iihcr die venerische Krankheit, mit Zusiitzen von K y e r e l . W i e n , 1798. .
B . B e l l , Treatise on gonorrhoea virulenta and Iues venerea.
L o n d o n . 1793.
— Abhandlung iiber den bosartigen Tripper und die venerische Krankheit. L e i p s s i g . 1794.
K . F . C l o s s i u s , iiber die Lustseuche. T u b i n ge n. 1799.
A. F . H e c k e r , deutliche Anweisung die venerischen Krankheiten genau zu crkennen und richtig zu behandeln. E r f u r t . 1801.
F . I I . M a r t e n s , lcones symptomatum venerei morbi. L i p s i a e . 1S04.
— Ilandbuch zur Kenntniss und Kur dcr venerischen Krankhei- ten. L u i p z i g . 1805.
1*
J. C a p u r o n , Aphrodisiographic, ou tableau de la maladie r i . nerienne. P a r i s . 1807.
F . S c h w e d i a u e r , Traite complet sur Ies symptomes, ]e s er.
fets, la natnre et le traitement des maladies syphiiitiqU e s -
P a r i s . 1798. Kd. I V . 1817.
— Von der Lustseuche, mit Anmerkungenvon K . S p r e n g e l . B e r l i n . 1799.
J . A. S o h m i d t , yorlesungen iiber die syphilitische Krankheit.
W i e u . 1812. :
J . Lo u v r i c r , iiosographisch-therapeutische Darstellung ayplii- litischer Krankheitsformen. W i e n. 1809 j 1819.. ; F . A . W a l c h , Dafstellung. des Urspruhgs, »der Erkenntniss, Ilei.
lung und Vorbauung deryenerischen, Krankheiten. Je.na. 1811.
J. C. W e n d t , die Lustseuche in allen ihren Richtungen, und in alleti ihren Gestalten. B r e s l a u V l S m . 3te Autl. 1825.
R . C a r m i c h a e l , an essay on venereal diseases, and the uses and abuses of itiercury in their trcatihent. L o n d o n. 1825.
V. A. H u b e r , Bemerkungen uber die Geschichte und die Be.
handlung der venerischen Krankheiten, ' S t u t t g a r t u. Tvi- b i n g c n . 1825.
A, J . L . J o u r d a n , Traite' complet des maladies veneriennes.
P a r i s . 1826. . ." ' . • i
M. N. D e v e r g t e , Clinique de la tnaladie syphilitique, aveo un Atlas colorie. P a r i s . 1826—IS33.
L . V. L a g n e a u , Traite" pratique des maladies syphilitiques, 6me Ed. P a r i s . 1828.
J. B a c o t , a treatise on syphilis. L o n d o n . 1829.
G. F . H a n d s c h u c h , die sypJjMitischen Krankheitsformen und ihre Heilung , mit steter Riicksicht auf die Beobachtungen und Erfahrungen der neuesten Zeit' dargestellt. M ii n c h e n. 1831.
§. 3.
Non ohstantibus conatibus tantis medicofum dubiahaud pauca remanent in doctrina de syphilide , auctores nequi- dem consentiunt de origine morbi. Multi cum A s t r u c , Boerhaave, Swieten, G i r t a n n e r etc. defendunt, morbum fatalem per Columbum anno 1493, 13tia Martii ex America i n Europam fuisse translatum , et per exercitum
Hispanicum pro liberanda Neapoli: ab obsidione exercitus Gallici fuisse in Italiam propagatum, per exerciturn dein Gallicum in patriam revertentem late disseminatum., ideo vocatur etiam morbus Neap o l i tan u s , ab aliis G a l - licus. Disquisitiones tamen historico-criticae opinionem Jinnc refutant, et magis probabilem reddunt, morbum sy- philiticum generi humano coaevum jam pridem ante Ame- ricam detectam in Europa exstitisse, saltem ab anno 1494 concurrentibus momehtis pluribus, tunc maxime extensum fuisse.
Causa ejus excitans est contagium specificum; licet etiam hujus existentia a nonnullis in dubium vocatur, cum observationes docent, per polyandriam et per sodomiam in genitalibus provocari morbos topicis syphiliticis maxime analogos; hoc non obstante morbus syphiliticus universa- lis secundum observationes hucnsque institutas nuntiuam exoritur, nisi post actionem contagii speciiici.
A. R. S a n c h e z , Disi. aur 1' origine de Ia maladie v&i£rienne<
P a r i s . 1752.
— Examen historique sur V apparition de la maladie vendrienne en Europe. L i s b o n n e . 1774.
P. G. H e n s l e r , Geschichte der Lustseuche, die zu Ende des fiiiifzehuten Jahrhunderts in Enropa ausbrach. A 11 o n. 1783.
1780.
W . T u r n b u l l , an inquiry into the origin and antiquity of the lues venerea. L o n d o n. 1786.
C. G. G r u n e r , Aphrodisiacus seu de lue renerea. J e n a . 1789.
— De morbo Gallico, scriptores medici et historici, partim in- editi, partim rari et notationibus aucti. J e n a e. 1793- S. N. H . L i n g u e t , Histoire politique et philosophique du maL
de Naples. P a r i s. 1790.
S. Z e 11 e r , Abhandlung iibcr die ersten Erscheinungen veneri- scher Localkrankheitsformen , und deren Behandlung. W i c n . 1810-
N. B a r ba ii t i ii i , Notizie isforiche concernenli i l contagio ve-
nereo. L u c <: a. 1820. ; D. T h i e n e , Lettere sulla storia de' mali venerci. Venezia.
1823. • •
F . A. S i m o n jun., Versuch einer kritisohen Geschlchle der ver.
schiedenartigen , besonders unreinen Behaftungen der Ge.
sclilechtstheile und ihrer Unigegend , oder der ortlichen Lust- iibel seit der altesten bis auf die neueste Zeit, und ihr e i
Verhaltnisses zu der Ende des 15. Jahrhunderts erschieneneu Lustseuche. H a m b u r g. 1831.
§ . 4 .
Contagium syphiliticum constituens materiam subtilem imponderabilem, per instrumenta physica et reagentia clie- mica haud determinandam , tantum ex effectu quem in or- ganismo vivo exeritj cognoscendam , generatur in ipso or- ganismo humano per morbum specificum nempe syphiliti- cum, constituuntque vehiculum ejus frequentissime pus in ulceribus syphiliticis contentum, subinde crusta ulcera
obtegens, subinde squamae in maculis syphiliticis con- spicuae, subinde materia puriformis per infiammationem specificam membranae mucosae secreta, in casibus rarissi- mis videtur et materia perspirabilis cutis, et halitus oris eontagium hoc continere. Secundum pbservationes anticpto- rum contagium hoc olim fuit volatile, nam ad distantiam etiam majorem ope atmosphaerae infectionem locum habu- isse referunt; hodie tamen charactere hoc volatili destitui- tur contagium, estque ita fixum, ut ad illud suscipiendum contactus immediatus requiratur, qui vario modo locum habet; dum ulcera syphilitica cavum oris obsident, com- municatur contagium subindeper oscula magis fervitla, per sugibula, pocula, docente G r u n e r p e r calicem commu- nem; subinde infans ulcera syphilitica in ore habens inft- cit nutricem sanam, frequentius nutrix syphilitica inficit infantcm, quemlactat; matres syphilide infectae subinde jam foetui in utero communicant morbum, longe frequen- titts sub ipso partu, dttm infans per vaginaminfectamtran- sit cutis ejus tenerrima suscipit contagium; subindo com- municatum fuit contagium per instrumenta chirurgica, per lanceolam pure syphilitico infoctam et npn mundatain; te- stante Hunter Londini communicatunt fuit contagium per
dcntcm homini syphilitico evulsum et aiteri sano imposi-
t u m ; subinde testante C u l l e r i e r per gustum depravatum
Parisiis communicatum fuit contagium a u o , i n aliis a u r i c u - Iae; subinde suscipitnr contagiuni per digitum laesum et epidermide t e n u i t e c t u m , quod accidit obstetricibus , obste- tricatoribus, c h i r u r g i s , imo et anatomis, nam contagium syphiliticum retinet aliquo tempore etiam in cadavero-vim inliciendi; in casibus rarissimis communicatum fuit conta- gium per vestimcnta et per latrinas. Sed longe frequetitis- sime suscipitur contagium per g e n i t a i i a , et quidem occa- sionem inaxime faventem constituit c o i t u s , sub quo con- tactus satis diu d u r a t , turgor p a r t i u m , incaiescentia et
frictio accednnt.
Neque tamen contagium solum sufficit ad morbi gcne- s i m , requiritur ad eam etiam dispositio; pro infortunio quidem homines plurimi aetatis omnis habent hanc dispo- sitionem; valde pauci sunt i t a felices, u t quotiescunque se exponutttoccasioni contagium suscipiendi, a morbo l i b e - r i maneant, nec per morbum toleratum dispositio d e l e t u r , sed saepe potius e x a l t a t u r ; est dispositio haec i n diversis hontinibus varie modificata, et inde dependent diversaefor- ntae morborum s y p h i l i t i c o r u m ; testantibus enim pluribua observatoribus y e v i r i s pluribus cum eadem muliere coeun- tibtts unus blennorrhagiam u r e t h r a l e m , alter ulcera s y p h i - litica, tertius bubones c o n t r a x i t , dum quartits sanus m a n - sit. Dispositione tali praesente post susceptionem conta- gii evoivuntur varii morbi t o p i c i , quibus breviori v e l l o n - giori tetnpoio praegrossis et haud subiatis comparet lues
Byphilitica, cujus evoltttio per curam rationaiem niorbomm topicorum optime impeditur; idoo cognitio exacta cormn
.stimme neccssaria est.
B L E N N O U R H A G I A S Y P H I L I T I C A .
§. 5.
M o r b u s h i c v o c a b a t t i r o l i m gonorrhoeas q u i a e x i s t i m a . hanf; s e m e n p r o f l u e r e , u t a u t e m d i s t i n g u e r e n t a profluvio s e m i n i s s a n i , v o c a b a t u rg o n o r r h o e a v i r n l e n l a , J . P . F r a n k d e s c r i b i t n o m i n e medorrhoeae u r e t h r u l i s ; S w e d i a u e r no- m i n e blennorrhagiae u r e t h r a l i s3 A . S c h m i d t n o m i n e nre~
thritidis, A l i b e r t n o m i n e b l e n n u r e t h r i a e . C h a r a c t e r mor- b i e s s e n t i a l i s est p r o f l u v i u m m a t e r i a e p u r i f o r m i s e mem- b r a n a m u c o s a p e n i s i n v i r i s , v a g i n a e i n m u l i e r i b u s , quae p r o d u c i t u r per i n f l a m m a t i o n e m s p e c i f i c a m . N e c t a m e n pro- fluvium o m n e m u c o s u m v e l p u r i f o r m e e p e n i a u t vagina b l e n n o r r h a g i a s y p h i l i t i c a d i c i p o t e s t ; n a m e x c i t a t u r simile p r o f l u v i u m p e r d i v e r s a s c a u s a s , m e m b r a n a m m u c o s a m ge- n i t a l i u m irritaTe v a l e n t e s , i t a s u b i n d e p e r c a t h e t e r e m , ce- r e o l u m , l a p i l l o s i n u r e t h r a m i n t r u s o s , p e r i r r i t a m e n t a c h e m i c a , ut i n j e c t i o n e s acres c a u s t i c a s , i n u r e t h r a m vel v a g i n a m f a c t a s , s u b i n d e p e r i n g e s t a v a r i a , u t diuretica a c r i a , t e r e b i n t h i n a m , b a l s a m a , c a n t h a r i d e s , p e r v i n u m et c e r e v i s i a m n o n d u m s a t i s f e r m e n t a t a , s u b i n d e e x c i t a t u r per m o r b o s a l i o s p a r t i m s y m p t o m a t i c e , p a r t i m m e t a s t a t i c e , ut per calculos u r i n a r i o s , v e r m e s i n t e s t i n a l e s , n o n n u n q u a m
i n g e n i t a l i a p e n e t r a n t e s , p e r s c r o f u l a s , r h e u m a t i s m u m , a r t h r i t i d e m , h e r p e t e m , h a e m o r r h o i d e s . I d e o a d e v i t a n d u m
e r r o r e m i n d i a g n o s i i n v e s t i g a t i o n e m i n s t i t u i m u s r e l a t e ad causas e n u m e r a t a s p o s s i b i l e s . D u m a e g e r h i s t o r i a m m o r b i sincere r e f e r t , a t t e n t i o q u e d e b i t a i u s y m p t o m a t a a d h i b e t u r , diagnosis satis c l a r a e s t ; i n g e n e r e b l e n n o r r h a g i a g e n i t a l i u m per i r r i t n m e n t a mechanica a u t c h e m i c a e x c i t a t a s y m p t o m a - t i b u s s t i p a t u r m i t i o r i b u s , b r e v i o r i t e m p o r e d u r a t , f a c i l i u s c u r a t u r , c u r a m a n t i - s y p h i l i t i c a m h a u d r e q u i r i t . F r e q u e n t i s - s i m a causa e x c i t a n s b l e n n o r r h a g i a e e s t c o i t u s ; nec t a l i s semper c h a r a c t e r e m s y p h i l i t i c u m h a b e t , p o s t c o i t u m f e r v i - d u m , f r e q u e n t e m , i n p r i m i s v a g i n a r e l a t i v e a n g u s t i o r i e x i -
stente, per solam irritationem niajorem provocatur proflu- vium, ut observatur in neogamis ; ita etiam accidit, si coitus celebretur cum muliere tempore fluxus catamenialis , iochialis, vel fluoris albi insontis, ideo antiquissirnus L e - gislator tempore tali mulierem contingere prohibuit, donec non evaderet munda, balneo praevie adhibito. Blennorrha- gia syphilitica excitatur in viro per coitum cum muliere, in cujus genitalibus adest aut blennorrhagia syphilitica, aut uicus syphiliticum et tuno pro diversitate dispositionis individualis aegri evolvitur blennorrhagia duplicis indolis;
subimie nempe post talem blennorrhagiain subscquitur sy- philis universalis, atque secundum auctores nonnullos tan- tum in hoc casu vocatur b l e n n o r r h a g i a s y p h i l i t i - c a ; longe frequentius blennorrhagia manifestat indolemta- lem, ut ex illa non cvolvatur lues syphilitica, indolem tamen habent contagiosam, nam per contactum in alio ite- rum excitat similem blennorrhagiam, dicitur hoc conta- g i u m b l e n n o r r h a g i c u m . Multi cnrn C. T o d e et J . P. i*rank defendunt, ex biennorrbagianunquam evol- vi luem syphiliticam , quod tameu minime defendere vale- mus, nam observatores omni fide digni J . H u n t e r , S c h w e d i a u e r , C u l l e r i e r , L a g n e a u observatio- nes aliquas, licet paucas adferunt, ubi post solam blen- norrhagiam symptomata luis syphiliticae comparuerunt. Dif- ferentiam hanc morbi cognoseimus, attentionem dirigendo in decursum morbi, qui variat pro diversitate sexus ita, ut in gcnere in sexu muliebri mitior sit quam in virili.
H . A l l e n , Diss. de iluoris albi charactere et notis , quibus cum gonorrhoea convenit vel differt, etutriusque curatione. L u g d . B a t a v . 1751.
J . C. T o d e , vom Trippj?r, seiner Natur und Geschichte. K o p- p e n h a g e n. 1774.
J . A n d r e e , an essay on the theory and cure of the venereal . gonorrhoea. L o n d o n. 1777.
— Abhandlung iiber den venerischen Tripper. L e i p z i g . 1781.
J . A. M u r r a y , de materia arthritica «d verenda aberrante»
GS t t i o g a e . 1785.
M. S a l U b a , fiber dcn venerischen Tripper. W i e n . 1794.
J . H . G. S c h l e g e l , Verstteh einer Geschichte des Streites, u h i die Identilrit des Venus- und Trippergiftes. J e n a . 1700.
A. F . H e c k e r , deutlichc Anweisung die verschiedenen Artcn des Trippers genau zu erkennen , uud richtig zu behandeln, E r f u r t . 1802.
J. B, B. L a r r i e u , Essai sur la gonorrhde venerienne et mr quelques suites , qu'entraine le mauvais traitcmcnt de cette maladie. P a r i s . 1807.
G. W. T o p p e l m a n n , neue Erfahrungen iiber zweckmasiige Beliandlung venerischer Schleimausuiisse , Und der ihnen nach- folgenden tjbel. L e i p •/. i g. 1809.
E i s e n m a n n , der Tripper in allen seinen Formen, und in ttlleu seinen Folgen. E r 1 a n g e n. 1830.
§. 6.
Blennorrhagia virorum rarissime se manifestat primis 24: horis post coitum celebratum, frequentissime inter ter- t i u m , septimum usque deciimtm quartum d i e m , raro tar- dius comparet; subinde restringitur morbus tantum ad mem- branam • mucosam, quae obvestit glandem et superiiciem internain praeputii, vocatur tuiic b l e n n o r r h a g i a ba- l a n i vel b a l a n i t i s ; subinde i n tota superficie exter- na glandis conspicitur affectio morbosa, frequentius tamen residet ea retro coronam glandis, ubi glandulae sebaceae copiosae sunt; non raro pars affecta, praeputium et glans tumet, rubet, denudatio glandis est impcdita , aeger pcr- sentit dolores; mox contingit secretio liquidi a l b i , puri- formis, subinde cinerescentis vel flavo-virescentis ac pecu- l i a r i odore instructi; estque species haec blennorrhagiae mitissima, quam facilius acquirunt phimosi congenita labo- rantes, cvitant circumcisi, sed urethritidi etiam hi obno-
x i i sunt. ,
§• 7.
Longe frequentius occurrit blennorrhagia in urcthra, et qtudeiu contagium susceptum inaxime exerit efficaciatu suam in fossa nuvicularii. in hac-sub stadio inflajumatorio
aeger porscntit dolorem acutissimum, et tactu distinguitur liaec regio tumidior ac durior; ideo W e d e k i n d defciidit, in fossa naviculari existere glandulas specificas , biennor- rhoicas, per quas liquidum specificum, contagii vehiculum secernitur; quod tubercula tactu distinguenda constituant criterium blennorrhagiae syphiliticae, quod tamen ab aliis observatoribus nednm probatum est, nec raro status mor- hosus extenditur per majorem partem urethrae. Sub decursu morbi distingui possunt tria stadia, scilicet stadium inva- sionis, infiaininatianis et relaxationis.
Contagium in urethram delatum non provocat statim symptomata morbosa, sed latet, duratque hoc stadium in- cubationis per dies quatuor, septem , nsque quatuordecim , tunc subinde sentit aeger tensiones insolitas in peni et scroto, erectiones frequentiores, titillationem in urethra sub lotii evacuatione, paulo post nisum frequentiorem uri-
nam evacuandi, stiniuiumVeneris majorem, Iabia urethrae nliquantum tument, rubent et mucus tenuissimus linteami- na inficiens parva quantitate effunditur, duratqne hoc sta- dium invasionis, evolutionis, seu irritationis morbi pro diversitate dispositionis phlogisticae majoris vel minoris et pro diversitate influxuum phlogosim excitare valentium subinde tantum per tres, quatuor, saepe per septem usque quatuordecim dies.
Dein sequitur stadium inflammatorium, sub quo subin- de nulla secretio inorbosa locum habet, propterea vocant
g o n o r r h o e iiin vcl b 1 e n n o r r h a g i a m s i c c am ,
minime congrue, rectius u r e t h r i t i j s s y p h i l i t i c a di- citur, quia tantum per inflammationem intensiorem suppri- mitur secretio ; in generesymptonnita sub stadio prioriprae- sentia evadunt intensiora, sensus titillationis transit in sen- sum ardoris, nisus urinam evacuandi, inprimis noctu^ sed etiaminterdiu est vnlde frequens , etnonnisi parum urinaein- tcrmolestias evacuatnr, summus est dolor dum incipiturinac iluxus , sub ulteriori fluxu mitigatur , sed iteriun acerbus redditur, duiu tiltimae gutlao exprimuntur. Saepe urina tantum guttatiiu fiuit, saepe rivo continuo sed intcrrupto,
tenui c t Bubinde bifurcato, saepe queritur aeger sub iiri„, n a e evacuatione dolorem esse ita a c e r b u m , acsi pcr totaiu longitudinem urethrae oleum fervidum dccurreret. Practer hanc dysuriam et stranguriam tota penis est sensibilior, erectiones involuntariae, saepe diu durantes et dolorificae ( p r i a p i s m u s ) , subinde pollutiones dolorificae, inprimbj dum aeger in dorso jacet versus horas matutinas locum ha- bent; saepe labia urethrae evadunt magis tuinida ac rubra, et per infiammationem ad corpora cavernosa extensam pe- nis spasmodice contrahitur, atque i n c u r v a t u r , quae cur- vatura sub erectione inprimis conspicua frequentius deor- sum tenditur e t dicitur c h o r d a vel b l e n n o r r h a g i a c h o r d a t a , rarissime observatur curvatura haec sursum versus directa, u t penis crecta abdomini appressa esset.
N e c dolores tantum ad penim restricti s u n t , seti extendun- t u r per partes vicinas , per regionem pubis , perinaeam, fe- mora et abdomen ipsum. N o n raro per consensum evacuatio
ulvi impedita est, et per conscnsum excitantur symptoma- t a febris jam m i t i o r i s , j a t n intensioris, D u m ita sympto- mata inflammationis se manifestant i n membrana mttcosa urethrae, contingil simulsecretio morbosa, et liquidum ef- fluit e x urethra, initio tenue, pellucidum, serosum, tar- dius opacunij j a n i a l b u m, j a m flavescens, j a m virescens,
«ubinde nigrescens, quod odorem spargit peculiarem, in linteaminibus exsiccatum relinquit m n c u i a m , subinde l i - quido puriformi admiscentur guttae v e l striae sanguinis,
rarius sanguis eftunditur majori quantitate; durat hoc sta- dium per dies septem usque quatuordecim, subinde tamen
diutius excurrit et vehementioribus stipatur symptomati- b u s , si nempe aeger diathesi inflammatoria eminentiori praeditus e s t , siexpositusfuitpotentiisnocentibus, inflam- niationem urethrae augentibus, calori oxterno majori, refrigerio, irritationi genitalium psychicae vel physicae por compressionein, motum corporis vehementiorem in curru veleqtto, frictioncm, coitum , vel per irritamenta chemica , ut s u n t fomenta aut injectiones acres, cibi copiosi a r o m a - tici,potus spirituosi, pliarmaca diuretica stiiuulaittia, t e -
rebinfhina, balsaimira c o p a i v a e , piper cubeba, post quo- rum actionem inflammatio membranae mucosae c x a l t a t u r , extenditurque i n partes v i c i n a s , subinde et r e m o t i o r e s , sicque generantur p h i m o s i s , paraphimosis, epididymitis , orchitis, prostatitis, nrocystitis, p r o c t i t i s , subinde etiam enteritis, nephritis et blepharophthalmia p e r i c u l o s i s s i m a , atque morbus intensior stadium inflammatorium etiam l o n - gius habet, secus diathesi phlogistica eminentiori absente, nec potentiis nocentibus concurrentibus stadium hoc post septem usque quatuordecim dies mitigatur, cessat.
Postea comparet stadium decrementi seu r e l a x a t i o n i s , ardor dolorque imminuuntur suh urinae evacuatione, quae evadit semper f a c i l i o r , secretio materiae puriformis a l b o - opacae, flavescentis v e l virescentis est nunc m a j o r , s u c - cessive et haec i m m i n u i t u r , tantum guttatim s t i l l a t , donec post duas tres-ve septimanas, evanidis omnibus morbi symptomatibus etiam hoc stillicidium cessat.
§• 8-
I t a blennorrhagia syphilitica urethralis decursum m i - tem habens per ipsam autocratiam naturae spatio sex s e - ptimanarum t o l l i t u r , contagium blennorrhoicum per p r o - cessum abnormem et secretionem materiae puriformis i n urethra destruitur et eliminatur. Nec tamen omnes ita fe- lices s u n t , multorum autocratia minus energica e s t , m o r - bus sibi relictus perdurat per menses p l u r e s , subinde per annos, nec tamen tunc contagiosus e s t , tantum profinvium materiae puriformis in majori v e l minori quantitate conti- n u a t , et tunc vocatur ab antiquis g o n o r r h o e a p o s t - h u m a , a recentioribus b l e n n o r r h a g i a c h r o n i c a vel b i e n n o r r h o e a , quae non raro est causa morborum gravissimorum , sustentat enim diathesim inflammatoriam, ideo facile evolvitur inflammatio c h r o n i c a , quae frequen- tissime locum habet i n ipsa u r e t h r a , unde coarctationes, pseudorganisationes, carunculae prodncuntur: Non raro glandula p r o s t a t a , vesica urinaria corripiuntur inflamma- tione c h r o n i c a , quae extenditur subindeper ureteres usque
in pelves rennm; tnlis inflammatio provocat indurationem periculosam, suppurationem adhnc periculosiorem ; absces- sus cnim aperiuntur in diversis partibus, et sic inducuntur ulcera fistulosa in perinaeo, scroto, pube , snbinde aperi- untur in intestinum rectum v e l in ipsum cavum ahdominis,
In casibus licet rarissimis post blennorrhagiam syphiliti- cam neglectam etiam syphilis universalis secuta est; undo patet, blennorrhagiam pertinere ad morbos valdo periculo- sos , nisi therapia rationalis in usum vocata fuerit.
§• 9. •
Dum curam suscipimus blennorrhagiae urethralis, co-' namur diagnosim ejus exactam construere relate ad sedem, intensitatem, complicationem et causas excitantes morbi, hene memores , hunc morbum etiamsi post coitum exortum minime esse semper syphiliticum , et ideo diversa therapia t.ractandum. S i fuerit blennorrhagia excitata per irritamen- ta tantum mechanica., tunc per solamquietem et munditiem brcvi cessabit; si fuerit excitata per irritamentum chemi- cum, tunc emollientia externa indicata s u n t ; s i post in- gesta in v e n t r i c u l u m u t vinum hornum, cerevisiam non satis fermentatam, diuretica acriora se manifestavit pro- flnvium, tunc emollientia interne sumta curam periiciunt;
si profiuvium hoc esset symptoma u r o l i t h i a s i s , scrofula- rum vel arthritidis, tunG cura morbi protopathici suscipi
debet.
I n casibus tamen longe fvenuentioribus occurrit blen- norrhagia syphilitica; dum ea remediis blandioribus re- s i s t i t , causa alia excitante nulla detecta, etiamsi aeger minus fateatur, quod hec urgemus , summa cum probabili- tate medica concludimus ad naturam morbi syphiliticam, et tunc therapiam instituimus naturae individuali adaequa- tam. In onini tali blennorrhagia periculum inducitur tan- tum per inflammationem, ideo indicata est methodus anti- phlogistica; evitatio omnium quae genitalia i r r i t e n t , et sanguinis congestionem in ea producant, ideo dissuadc- mus cibum copiosum animalem, a c r e m , s a l c copioso , pi-
pero vel alio aromate conditum, potus calofacientes cofTeae,, in]irimis spirituosorum commendamus cibum tantum te- nuem, blandum, pro potu aquam vel decoctum eniolliens althaene, salep , malvae , ory/ae, emulsionem cannabis vel nniygdalarum dulciuni ; conimendamus quiet.em corporis et animi; non est quidein necesse , ut aeger continuo jaceat, potest mot.um corporis moderatumsuscipere, tantum absti- neat a motu vebementiori, inprimis tali per quem geni- talia irritantur, ut est vectio celer in strato aspero equitatio , saltus ; abstineat ab omni irritatione genitalium,' compressione, frictione; congruum est, scrotum suspende- re ; evitet refrigerium , inprimis genitalium , nec tamen ea calore nimio foveat, ideo ne utatur lecto molli, pluma- ceo, sed dnriusculo, ne jaceat in dorso , sed in alterutro iatere ad evitandas erectioKes molestas.
Per vitae regimen solum anti-phlogisticum et decocta emollientia. sanatur saepe morbus sine alio pharmaco ; re- media quae passim commendahtur interna, ut rooh et deco- otum juniperi, terebinthina, balsamum copaivae, balsa- mum peruvianum, piper cubeba lantumaegris torpidis sunt innocua, et subinde in morbo incipiente diathesi inflam- matoria nulla existente morbi evolutionem ulteriorem im- pediunt, sed in longe plurimis casibxis inflammationem pe- riculosam provocando nocent; eadem ratione injectiones omnes sub stadio invasionis adhuc magis substadio inflam- matorio in urethram factae noxiae sunt.
Character tamen urethritidis syphiliticae non est sen- per ifa mitis, ob constitutionem aegri individualcm in morbos phlogisticos eminenter pronam, ob influxus poten- tiarum nocentium inflammatio urethrae exaltatur, produ- citurque non raro stranguria, ischuria, phimosis , paraphi- mosis , nretrorrhagia, chorda syphilitica, epididymitis, orchitis, febris valida; in tali casu methodus anti-phlogis- tica efricaeior et subinde eificacissima debet adhibcri; fe- hri inflammatoria praesente evacuatio sanguinis universa- lis est necessaria; in gcrtere tamen sutHciunt evacuationes' sanguinis topicae, effcctu optimo applicamus hirudines qua-
tiioT, sex pavti inferiori penis, applicatio pluriivm haud Commcndanda, nc phimosis molesta inducatur; ideo durn plures hirudines necessariae sunt, eas ad radicem penis, ad regionem perinaeam , inguinalem, vel supra symphysim
ossium pubis applicamus , vel eucurbitulas cruentas super- ixciei internae femorum vel perinaeo imponimus. Simul vi- tae regimen anti-phlogisticum strictum observamus, penim aq.ua topida ob munditiem quotidie abluimus.
Accidit non raro, ut symptomata molestamorbi, dolo- res et spasmi per methodumanti-phlogisticamhaudmitigen.
tur, quia su3tentantur per sensibilitatem morbose exalta- tam, tunc commendamus externe fomenta'et cataplasmata
emollientia et emollienti-narcotica, interne decoctum cau- lium dulcamarae, extractum hyoscyami, aconiti, cicutae, inprimis opium, quibus non raro utiliter jungitur cam- phora.
Post superatum stadium inflammatorium auctores ce- lebres, ut H u n t e r , B e 11, C u 11 e r i e r , L. a g n e au commcndant, ut aegro omni exhibeatiir hydrargyrum, vel mercurius gummosus Plenkii, vel unguentum hydrargy- ri cinereum in pilulis, vel mercurius solubilis Hahne- manni, vel calomel, ita ut aeger absumat initio quoti- die hydrargyri granum , sUccessive augendum ad granaquin- que, continueturque haec cura per tres septimanas ad evi- tandain luem syphiliticam. Nec tamen hoc consilium sequi- mur, cum observatdres lohge plurimi testantur, post blen- horrhagiam syphiliticam solam, luem nunquam secutam fu- isse, quod etiam observationes hic factae docent; ideo tan- tum dum superato stadio inflammatorio profluvium mate- riae puriformis est valde largum, liquidum evacuatum vi- rescens, cinerescens, ichorosum, cum dolore urente inure*
thraj tunc ob inflamniationem chronicam in urethra prae- sentem mercurialia caute adhibita proficua sunt; saepesuf- iicit unguentum hydrargyri cinereum externe peni inunge- r c , adjungitur narcoticum, in specie cicuta.
§. 10.
Symptnmatibus morbi mitigatis aut ctiam evanidis the- rapia semper terminata non est; non raro quin contagium novnm susceptum fuerit, revertuntur dolores in urethra cum profluvio materiae puriformis; tunc exquirimus cau- sas irritationis novae; non raro committit aeger errores, genitalia comprimendo vel fricando , motum corporis sus-
cipiendo, potibus spirituosis, cibis acribus, aromaticis or- ganismum excitando, refrigerium admittendo , vel injectio- nes diversas minus apte adhibendo; atque in talicasucom- mendamus aegro, ut causas praedictas evitet, irritationem- que praesentem per methodum anti-phlogisticam jam mi- tiorem, jam strictiorem removeat. Subinde irritatio produ- citur per excrementa in tubo intestinali accumulata, quia aeger alvo obstipa laborat, tunc tproficua sunt clysmata, interne purgantia blandiora emollientia, ut saccharum, mel, pulpa prunorum, cassiae, tamarindorum, manna, oleum lini, olivarum , amygdalarum dulcium, his haud sufficientibus oleum ricini et calomcla $ purgantia salina et drastica evitanda sunt.
Non raro sustentantur symptomata irritationis tantum per sensibilitatem morbose exaltatam, et tunc narcotica manu cauta exhibita ad scopum deducunt.
Saepe nulla causa peculiaris secretionem morbosam in membrana mucosa urethrae snstentans detegi potest, et l i - cet aeger causas nocentes evitet, tamen profluvium mole- stum chronicum continuat; tunc absente omni inflammatio- ne indicata sunt pharmaca stimulantia roborantiaque, inter quae maxime laudantur terebinthina, balsamum peruvia- num, inprimis balsamum copaivae, cui anctores nonnulli virtntem specificam tribuunt; efficacia haud minori gaudet balsamum carpathicum. Exhibentur haec balsamica ad gut- tas 10, 20 usque 60, cum vitello ovi vel saccharo, bis ter- ve per diem, desuper hauritur decoctum emolliens, vellac tepidum vel emulsio amygdalarum dulcium, atque non ra- ro usu congruo brevi tempore morbus molestus tollitur,-
I V . 2
dosi relalive inajori et diathesi inflanimatoria praesente no- ccntbalsama, inflammationes graves organorum uropoiiti.
corum et genitaiium provocant. Kccentissimis temporibns multnm commendabatur piper cubeba, quod remediumprin-
cipio acri activum in India orientali jam a longiori tem- pore contrablennorrhagiamurethralemadhibitum , etiam npud nos conlrablennorhoeam chronicam effectum salntarem excrit, exhibendo drachmam semis usque drachmam unam-eeniis ter per diem; minime tamen omni aegro et.sub omni stadio nior- hi convenit, nam inflammatioues graves vere periculosasirr- ducit, frequentius prosnnt blandiora, ut guuiiiiiresina myr- rhae, gnmmi-resina olibani a C l o s s i u s , radix acori a H o r n , cortex cascarillac a He c ker laudata ; saepe ornni- bus palmam praeripit ferrum etquidem sulfas ferri artefactus cum extracto myrrhae aquoso. S w e d i a u e r maxime lau- dat decoctnm corticis cbinae cum tinctura cantharidum, de
cujus eftlcncia haud dubitamus, nec tamen prius nisi hlan- dioribus incassurn adhibitis commendamus, com trnohiracan- tharidum ot organa uropoetica et genitalia pntenter exstinui- lat, et subinde etiain gastro-enteritidem excitet. Secnndum observationes in Gallia factas subinde profliiviuni chronicum sublatum fuit per tincturam jodinae a guttis decem usqtte triginta ter per diem exhibitam in poculo acjuae saccharatae;
quia pharmacum hoc subinde effectus venenatos exerit,nun- quani praescribimus nisi aegrum quotidie inspicere valeamus.
In casibus nvultis pharmaca interna pauca nscessarin Rtint contra blennorrhoeam chronicarn ; aer purus siccns3 iiiotus corporis moderatus, victus animalis nutriens., aroma-
te conditus, vinnm bomim antiquum sacpe plus praestant, quam pharmaca quaecunque.
C r a w f o r d , on the effects of piper c u b e b a i n c u r i n g gonorrhoea, (Edinb. mcd. and. surg. J o u r n a l , 1818.)
A d a m s , a short account of cubebs , as a r e m e d y f o r gonorrhoeai (Edinb. med. and . srn-g. Journal, 1S19. I l u s f s Magazin fiir gcs, H e i l k u n d e X V B d . )
J ei f r e y, praetical obscrvations on cubebs. L o m l o n. 1821.
D e l p c c h . me'moire sur I'emploi dn pipcr cubeba dans le traite- ment d e l a goiiorrhee (Itevue me"dicale , 1822.)
I. T h o r n , obsenatidns on the treatment of gonorrhoea by a new preparation from the balsam Ofcobaiba. L o n d o n . 1827*
S- « •
Praeter pharmaca ittterna contra profluviurn morhosuni saepe proficua sunt etiam e x t e r n a , quae applicantur ipsi membranae mucosae infirmae. I n blenorrhagia balani sta- dio inflammatorio superato, decocto emolliente haud sufficiente ad secretionem liquidi puriformis, flavescentis, virescentis , saepe largiorem tollentlam indicata estsolutio acetatis plumbi crystaliisati vei sulfatis z i n c i , vel sulfatis aluminae,, propor- tione tali ut granum unum vel duo solvantur in uncia u n a aquae coiwuunis, et instar fomenti adhibeantur externe ad glandem, ter qnater-ve per d i e m ; dum morbus pertinacior his resistit, adhibemus fortiora: lapidis c a u s t i c i , vel lapidis infernalisj vel murialis hydrargyri corrosivi granum unum usque sex solvimus in decocti foliorum malvae vel herbae
cieutae libra una.
In blennorrhagia urethrali sub stadio irritationis et i n * flammationis injectiones nullae sunt instituendae; sed in blennorrhoea posthuma caute adhibitae curam accelerant;
adhibemus vei aquam c a l c i s , vel acetatem plumbi crystalli- satum , vel suifatem z i n c i , cupri , ferri vel nliunina», propor- tione tali ut granum unum, duo solvantur in aquae simpli- cis uncia una ; his haud sufticientibus recurrimus ad solutio- nes muriatis hydrargyri c o r r o s i v i j k a l i c a u s t i c i , vel nitratis argenti fusi, in proportione granum semis ad unciam unam aquae, instituifurque injectio quotidie ter quater-ve; sed meminisse oportet, injectioncs tales, nisi caule institnantnr, inflanitnationem valde niolestam inducere posse; ideo nisi convicti sumus de cautela necessaria per aegrum adhibenda, injectiones potius dissuademus, et profluviutn tantum per phar- maca interna et per vitae regimen congruum tollimus. S u - binde sustentatur profluviutti per statum bypererethisfcicum cum debiiitate nexuni, tunc lotiones cum v i n o , cum spiriti*
vinl aqua diluto, cnm solutiono nluminis, cum dococto cor- licum quercus vel saiicis indicantur. Snbinde profuit sub diaeta tenui et praemisso clysmate ex aqua calida vespcri injectum clysma cx aquae calidae et balsaini copaivae ana uncia scmis, retcntum per noctem et mane excretum; per talia clysmata tribus diebns adhibita morbum sanatum fuisse tcsfatnr C. Londe.
Journal univcrsel et hebdomadaire de medicine, 1833. T. X I . p.20.
§.12.
In casibus nonnullis nec pcr curam extcrnnm omni cau- tcln adhibitam morbus cessat,tunn inquirimus in causam profluvii chronici. Subinde sustentatur profluvium per in- flammationem glandulae prostatae, quam cognoscimus e do-
lore fixo in regione perinaea adradicem penis., ex inipedila excretione alvi et urinac e tumore , qui digito in intestimim rectuni imposito percipitur, ex impedimento ad collum vc- sicae urinariae per catheterem illuc-usque penetrantem pev- ceptibili; talem inflammationem conamur statim resolvero per remedia anti-phlogistica, saepe strictissima, saepe snf- iiciunt hirudines et cataplasmata emollientia ad regionem pe- rinaeam applicita; contra inflammationem chronicam interne inprimis calomelam cum extracto cicutae, externe inunctio- nem unguenti hydrargyri cinerei cum extracto cicutae adhi- bemus, ct sic molestam suppurationem ac indurationem pro- statae praecavemus.
Subinde sustentatur blennorrhoea per inflammationem catarrhosam vesicac urinariae, ad quam resolvendam sub exordio indicata est methodusanti-phlogistica striclior, tar- dius ad secretionem morbosam muci tollendam, quae cum dysuria conjuncta est, medicinam efficacem possidemus in sale ammoniaco, cujus drachmam semis., unam, subindeun- ciam seinis exhibemus in decocti emollientis libra una.
Durn blennorrhoea remediis hucusque landatis rebellis est, frequentissimc, quodcx symptomatum omnium sernim- iosa investigatione cognoscimus, in membrana mucosa ure- thrae species inflammationis chronicae locum habet, sub
2 1
tjua conrclutioncs ct carunculae efformantur, atquc tunc cum ulilitate innngitur peni unguentuin hydrargyri cincreinn cum unguento cicutae, cui subinde addimus camphoram, utilitor adliibcntur injectiones e decocto cicutae cum causticis, cum mercurio sublimato corrosivo et tinctura opii, I I c c k o r Iaudat maxime cereolos solubiles; effectu adhuc meliori ad- hibentur cereoli e gummi eiastico confecti diversae crassitiei.
§. 13.
Principiu eadeni therapeuticu observamus in curanda bleniiorrhagia niuliebri; dcfiniiniisuempe ante oinnia, sit-ne proiluvium e vagina forte per irritationem mechanicain, re- frigerium, vermes intestinales, scrophulas, arthritideni, urolithiasim, morbum uleri, utpolypum, scirrhum vel cancrum inducta, tunc therapia secundum indolem causae specificae
est modificanda; frequentius excitatur blennorrhagia per coitum; aegrota etiam haud futcnte ex symptomatibus succes- hiveevolutisnaturam inorbicumsummaprobabiiitate dcfinimus- Incipit morbus in superficie interna labioruin majorum in la- biis niinoribus, aegra experilur titiliationem majorem sine aliis incommodis, excretio liquidi initio est exigua , sed pro rntione constitutionis individualis, diathesis phlogisticae et infiuxus causarum nocentiuni morbus citius tardiusve in- crcscit, sensus titiilntionis transit in sensum ardoris et dolo- ris ciim nisu frequentiori urinam evncuandi, cum sensu ar- doris non in iircthra, sed in labiis inilaiiimatis; in casibus rarioribus iuorbus intensior extenditur per uielliiain, et tunc excitatitur dysuria, stranguria , ischuria ; consensttali- ter extenditur inflamniatio in intestinuin rectum , et tunc alvi evacuatio est dolorifica ; in sensibilioribus, hystericis, aut iniis,quaese causis irritanlibus exponunt, cxtenditur infliiiiiiiiatio in ipsum uterum , tuiic dolores saeviunt in abdo- inine, exoriuntur spasmi, gastro-enteralgia, nausea, vomi- ttiritio, vomitus. Stadium hoc infiaiuinationis durat per pau- cosdies, causis irritantibus haud evitatis etiain per plures seplimanas, dein remiltunt symptomata molestiora , et lo- cum habet profluvium niateriae puriformis albi, flavcscentis,
subindo redditur blehnorrhoea chronica per menses excur- r e n s , et tunc exorhmtur excoriationes , exulcerationes super- ficiales in vagina, in labiis pudendorum, in snperficie femo- r u m , subinde etiam syphilis universalis observata est; ma.
gis tamenprobabile est, tunc cum blennorrboea conjtinctum fuisse ulcus syphiliticum , quod interrugas vaginae facile re- conditur.
Per therapiam rationalem morbua facile removetur, sub stadio invasionis et irritationis sufficit vitae regimen anti- phlogisticum, quies corporis et animi,inprimis quies genitalium, utomnisirritatio etphysica etpsychica a r c e a t u r , mucus secre- tus ope aquae tepidae, vel l a c t i s , vel decocti furfurum vel folio- um malvaeper spongiam vel lintenm molle removeatur, ubi fieri potest semicupium tepidum adhibeatur. Subinde ob diathesim inftammatoriam praesentem, vel ob influxum potentiarum rtocentium, ut per injectiones acriores, per pharmaca acriora deglutita , ut sunt terebinthina, balsamum copaivae, pipcr cubeba inflammatio genitalium evadit grnvior , tunc methorlus anti-phlogisfica strictior est necessaria ; hirudines applicantur ad regionem perinaeam , pubis, superficiem internam fcmo- r u m , simul exhibemus decoctum emolliens, vel emulsionem amygdalarum duleium , vel oleo-gummosam , vel e seminibns cannabis paratam, externe fomenta , cataplasninta et clys- mata emollientia, alvo obstipa praesente purgantia mitinra anti-jihlogistica, sed non salina. In sensilioribus, hystericis dolores et spasmi ab inflammatione hand dependenfes per anti-phlogistica non mitigantur, narcoticis potius cedunt;ideo tuhc decoctum caulium dulcamarae, exlractum hyoscyami, aconiti, cicutae, aqua lauro-cerasi, opium, externe fomenta et cataplasmafa emollienti-narcotica indicata sunt.
Dum profluvium materiae puriformis inflamniatione omni sublata adhuc longiori tempore durat,' tnnc pbarmaca irri- tantia, ut terebinthina, balsamum copaivae vel peruvianum, vel piper cubeba utiliter adhibentur, semper tamen atten- dendo in effectus eorum, ne irritatio major provocetur;
saepe alia mitiora, ut nryrrha, olibanum, r a d i x a c o r i , cor-
23
U'\ cit-scai illac, praepaiata martis, cortex einehonae ma-
•jis prolieua sunt.
Subinde remedia interna sola haud sufficiunt, nisi ex- terna etiam in auxilium vocentur; saepe injecliones ope sy- ringae idoneae ex aqua calcis , solutione sacchari saturni, aluminis, vitrioli albi, vitrioli cupri , lapidis caustici 3 Iapidis infernalis, mercurii sublimati corrosivi addito etiam opio ia vaginam institntae profluvium molestum sustulerunt, sed nisi cautela necessaria observari possit, potius dissuademus, ct tantum lotiones genitalium cum vino albotepido, velspi- rilu vitti aqua diluto, vel decocto corticis salicis aut quercus commendamus ; vel spongia mollis liquido adstringente iin- praegnata imponalur vaginae mane et vesperi et per merliam horam reliuquatur. Subinde vitae regimen roborans, balnea inartialia curam absolvunt.
§. U.
Therapia rationali haud locuin habente exoriuntur diversi status niorbosi sub ipso decursu blennorrhagiae et quidein subinde dolores articulorurn , simillimi doloribus rheuniaticis et artlirilieis, ita ut articuli intumescaut, rubeant et intenso doleant , quod inprimis contingit, duru per quamcunqiie cau- sam, forte pec refrigerium, vel per pharmaca irritantia ad- hibila, fluxus blennorrhoicus imniinutus est. Ad morbum liiinc molestuni articularem tollendum febri inflamitmtnria praeiente methodus anti-phlogistica, subimle ipsa sangtiinis evacuutiu uecossaria est, febri abseule pcr methodum blan- diorem diaphoretieani, calorom externum moderatum, sam- bucina, spiritum Mindereri, praeparata antiinonii, flores sulfuris, decoctum cauliuin dulcamarae, radicis sassapariliae , balneum tepidum^ vel balneum vaporis removetur niorbus.
Subinde exoritur blepharophthaliniablennorhagica, quae inilammatio acutissima incipit in conjunctiva jialpebrae, haec cito intiimegcit, rubet, ita ut palpebrae farciminis instar
extrorBum vertantur ; extenditur inflanimatio in conjunctivam bulbi cum secrctioiio materiae puriformis acris, et nisi prom-
ptum auxtlium fertur, oculus citissime destruitur. Obser-
vatur haec ophthahnia subindeinneonatis, dum caput transit per vaginam impuram, similitudinem habet cum ophthalmia aegyptiaca, differt a syphilitica^ quae excitatur per luem syphi- liticam, ea enimsedem suam habetin mombranis bulbi internis, frequentissime in iride. Excifatur haec inflammatio subinde pet materiam puriformem contagiosain palpebris applicitam, fre- quentius tamen metastatice , dum fluxus blennorrhoieus suh stadio inflammatorio per refrigerium vel aiiam causam su- bito supprimitur. Ad curam perficiendam requirittir metho- dus anti-phlogistica strictissima, sanguinis evacuatio et uni- versalis, et topica, praeterea ut medicina pnrgans anti-phlo.
gistica calomelis grana duo omni bihorio, externe ad oculnm cataplasmata emollientia, inunctio unguenti niercu- rialis; phlogosi remittente D u p u y t r e n maxime coinmen- dat, ut palpebris diduetis ope tubnii vel pennae infletur ca«
lomela, vesperi intra palpebras iinmittatur gutta una, duae- ve laudani liquidi Sydenhami, dein nuchae et brachiis im- ponantur epispastica acria. Morbus hic apud nos rarior esf;
frequentius evolvuntur sub decursu blennorrhagiae syphiliti- cae phimosis, paraphimosis, epididymitis, orchitis et bubo inguinalis, quorum naturam nunc examinabimus.
G. Lawrence, a treatiae on the venereal diseases of the eye, L o n d o n. 1830.
PHIMOSIS ET PARAPHMOSIS.
§. 15.
Phimosis dicitur illestatns mnrbosus penig, subquoprae- putium in parte sua anteriori ita coarctatum est, ut glan»
denudari haud possit, estea subinde congenita, frequenthts accidentalia, aetate juvenili ac virili per influxus varios in- ducta, subinde congenita est completa, ubi orificium ure- thrae per praeputium coarctatum ita clausum est, ut urinae evaeuatio impedita sit, accidentalis est. frequentissime in-
completa, cvaeuationem urinao haud impediens, Exoritur talis phimosis per infiammationem pracputii, quae subinde etinm in glandem extenditnr, ideo excitatur subinde per irritntionem mechanicam vel chemicam membranae mucosae internam superficiem praeputii obvestientis, longe saepius excitatur per balanitidem vel urethritidem syphiliticam, su- binde per uicera syphilitica in superficie interna praeputii
vel in glande sita, cognosciturque morbus praesens facile solo visu; subindestipatur symptomatibus tantum mitioribus, glans ac praeputium morbose intumescunt, ifa ut tumor, rubor., calor et dolor adsint, subinde infiammatio haec est tantum erysipeiacea, rubor pallidus , roseus, sed a sero morbose secreto tumor conspicitur insignis, subpellucidus;
subinde est inflammatio intensior, phlegmonosa, tunctumor ruber, pnrpureus in iividum vergens cum febri intensa ince- dit et infra praeputium effluit copiosa materia puriformis, sae-
po acris, foetida et margines praeputii excorians.
§. 16.
Infiammatio mitior nulla periculahabet, successive per solam autocratiam naturae dissipatur, sedintensior nontan- tum dolore, febri et dysuria molestat, sed transit in suppu- rationem, infra praeputium efformantur abscessus, et si ul- cera fuerint syphilitica illa profnndius serpunt, non raro giandem perforant; subinde praeputii pars jam minor jam major tnmida et indurata manet, et sic detractio praeputii et erectio penis dolorificae redduntur; raro infiammatio neglecta transit in gangraenam et sphacelum , vita quidem aegri remanente, sed parte praeputii, imo et glandis con- sumta; therapia rationalis in plurimis casibusmorbum felici-
ter sanat.
§. 17.
Phimosis constituit semper morbum inflammatorium, ideo methodus anti-phlogistica intensitati morbi accomodata est indicata; contra morbum mitiorem saepe sufficiunt vitae
regimen anti-phlogisticum, fomenta et cataplasmata emol-
lientia, penihivinm emolliens, injectio decooti emollienlis intra glandem et praeputium ciim cautela debita, ne irritatio major inducatur. Subinde propter inflammationem intensio-
rem necessaria est sanguinis evacuatio universalis; ita W a I- ther refert casum phii.nosis unius, ubivenae-sectionem ter, et alterius ubi quater instituere debuit; in casibuslongefre- quentioribus sufficiunt sanguinis evacuationes topicae, hir n. dines non ad praeputium inflatunt, sed ad reliquam partem pcnb, ad perinaeum vel internam superficiem femorum ; alvum obstipam reseramus medicina mitius purgante vel clysinatc emolliente sine sale.
Non raro inflammationeimminutaperduiatphimosis,nia- teria puriformis effluit, tunc injectiones instituuntur caute infra praeputium, vel ex aqua calcis., vel ex sohitione sac- chari salurni, aluminisj vitrioli zinci, vei cupri, vel lapi- dis caustici, vel lapidis infernalis, vel mercurii sublimaticor- rosivi; dum autem convincimur, infra praeputium recondita esse ulcera sypbilitica, tum externe praeputio inungimus unguentnm hydrargyri cinereum, interne vero curam anli-
phlogisticam cum mercurio suscipimus. , Symptomatibiis infiammationis evanidis, indurationeni residuam subinde resolvimus immctione olei blandi vel bu- tyri, contra indurationem majorem et diu durantem adhibe- mas unguentum ex axungia porci cum carbonate lixivae vel
sodae, vel unguento cicutae cumunguento hydrargyri., cujus vh-tus exaltatur addito jodio, et simul vapore ad penim dc- rivato. Pars callosa pharmacorum usui rebellis non raro ie- movetur operntione chirurgica.
Dum ob curam neglectam velperversam symptornata gan- graenae et sphaceli evolvuntur, remedia anti-septica, robo- rantia tam interne quam externe adhibemus, et partem sphacelosam a sana separamus.
§. 18.
Paraphimosis dicitur, ubi praeputium retro glandem ita coarctatum est, ut glans praeputio obtegi haud possit;
est seraper inflammatio prneputii, non raro et glandis prue-
sens rnUioT, sine symptomntibus molestis incedit, in roorbo intensiori constringitur uretbrr», circulatio sanguinis iinpedi- l u r , glans intumescit, intense dolet, urina retinetur., et nisi resolntio locum h a b e t , gangraena et sphaceius sequi- tur. Exeitatur morbus dum phimosi praesente praeputium vioienter retrahitur, vel quotiescunque glans aut praeputium per irritationem mechanicam, saepissinie per balanitidem, ulcera vei condylomata syphilitica infiammatur.
§' iO.
Morbus mitior et tncipiens facile c u r a t u r , praeputium in situm suum normalem reducitur$ apices pollicum u t r i u s - que manus applicantur glandi penis, digitis indicibus a c m o - dits comprehenditur praeputium, glandem reprimendo prae- putium altrahondo reducitur; ut hoc fieri possit, inflamma- tio in glande praevie imminui debet, applicando fomenta frigidn, glaciem contusatn ad glandem, nisi metus fuerit profluvitim urethrae snpprimendi', tunc enim potius fomenta vei cataplasniafa eiuollientia adhibemus, ut' emulsionem seminuin cnnnabis cum saccharo snfurni. Inflammatio inten- sior requirit methodum anti-phlogisticam strictiorem , h i r u - dinum applicationem et morbo ne tunc r e m i t t e n t e , metu gangraenae inducto rugae praeputii maxime constringentes per incisionem solvi debent, superata inflammntione contra ulcera syphiliiica forte praesentia methodum antisyphtliticam adhibemus.
P, F . W a l t h e r , iiber die Heduction der Paraphimosis, nnd iiher die Behandlung der Phimosis (Grafe's und Walther's Journal der Chirnrgie und Augenheilkuude. B e r I i n. 1825.
Bd. 7. S . 347.)
T , K i r n b e r g e r , Historisch-kritische und pathologisch-thera- pputische Abhandlung iiber die Phimoais und Paraphimosis.
M a i n z . I83f.
