Beszámolók, szemlék, referátumok
pen érintik m a j d a f e j l e s z t é s e k és d ö n t é s e k , ha n e m is jut n e k i k b e n n ü k v e z e t ő s z e r e p . Ilyen t e r ü letek: a kulturális identitás, a z e g é s z é l e t e n át t a r t ó t a n u l á s , a s z e r z ő i j o g , az í r á s t u d á s , a s z o l g á l t a t á s o k k ö l t s é g e i , v é g ü l a z i n f o r m á c i ó g a z d a g o k és - s z e g é n y e k k é r d é s e . A k é s z ü l ő z ö l d k ö n y v s z a k mai vitái és a z e l ő k é s z í t ő k o n z u l t á c i ó k v á r h a t ó a n s o k k u t a t á s i , stratégiai és politikai p r o b l é m á t f e l
v e t n e k m a j d , így h o z z á j á r u l n a k a z e u r ó p a i k ö n y v t á r a k á t a l a k u l á s á h o z az új é v e z r e d k ü s z ö b é n .
ALJON, A.: Objectives and strategies - creating a platform for the Ifbrary in the Information soclety. = IFLA Journal, 24. köt. 2. sz. 1998. p. 89-93./
(Hegyközi Ilona)
Miben reménykednek a lengyel könyvtárosok a szakma jövőjét illetően?
A 2 1 . s z á z a d a globális i n f o r m á c i ó világa lesz.
A z „ e s z e v e s z e t t e n " fejlődő új t e c h n o l ó g i á k t á r s a d a l m i u n i f i k á c i ó h o z v e z e t n e k , m i k ö z b e n az általá
n o s a n d í v ó d e m o k r á c i a a m i n d a k t í v a b b életvitelt p r o d u k á l ó l a k o s s á g p r e f e r á l á s a mellett a fizikailag és é r t e l m i l e g h á t r á n y o s h e l y z e t ű e k speciális p r o b l é m á i n a k is s z e n t e l n é m i f i g y e l m e t .
M i k ö z b e n t ö b b - k e v e s e b b j o g g a l m i n d e n ü t t azt h a n g o z t a t j á k , hogy „aki i n f o r m á c i ó k k a l rendelkezik, a n n a k v a n h a t a l m a és p é n z e " , L e n g y e l o r s z á g b a n a k ö n y v t á r o s s á g r a , erre a l e g ő s i b b i n f o r m á c i ó s s z a k m á r a ez v a l a h o g y a n n e m v o n a t k o z i k . E g y e s s z a k e m b e r e k azt állítják, hogy e diszkvalifikációt m a g u k a k ö n y v t á r o s o k idézték e l ő , m i v e l a követ
k e z ő é v e z r e d „ e l ő é v e i b e n " s e m t u d t á k s z a k m a i m é r e t e k b e n m e g v á l t o z t a t n i a k ö n y v t á r o s o k t á r s a d a l m i m e g í t é l é s é t , azt t i . , hogy a k ö n y v t á r o s b é k é s , k e v é s s é aktív, u g y a n a z o k a t a t e v é k e n y s é g e ket é v e k óta v é g z i a n é l k ü l , h o g y b á r m i f é l e a m b í c i ó i l e n n é n e k .
A z A L A s z e r i n t a k o r s z e r ű k ö n y v t á r o s n a k é r z é kelnie kell i n t é z m é n y e t á r s a d a l m i j e l e n t ő s é g é t a multíkulturális t á r s a d a l m a k b a n , t u d n i a kell, h o g y miként e l é g í t s e kí a k ü l ö n b ö z ő f a j ú , v a l l á s ú és é r d e k l ő d é s ű o l v a s ó k igényeit, a m i h e z i s m e r n i e kell az i n f o r m á c i ó f o r r á s o k a t , s h a g y o m á n y o s és kor
s z e r ű t e c h n o l ó g i á k i g é n y b e v é t e l é v e l v a l ó h a s z n á latukat, ÉS t o v á b b m e n v e : P R - m u n k á t kell v é g e z nie, é r t s e n a z e r e d m é n y e s k o m m u n i k á c i ó h o z , legyen h ű a s z a k m a i e t i k á h o z , a m á s f é l e i n t é z m é n y e k k e l v a l ó e g y ü t t m ű k ö d é s h e z , v é g ü l - h a lehet - pénzt is k e r e s s e n { n y e l v t a n f o l y a m o k , i n f o r m á c i ó k e r e s é s , i n f o r m á c i ó t r e n d s z e r e z ő v á l l a l k o z á s o k stb.).
Hol v a g y u n k e k ö v e t e l é s e k n e k v a l ó m e g f e l e l é s től L e n g y e l o r s z á g b a n , ahol „az élet d e m o k r a t i z á l ó d á s á v a l , a világra való n y i t o t t s á g g a l , m i n d e n d o l o g k o m m e r c i a l i z á l ó d á s á v a l , a kulturális élet f o r m á i n a k (az e l e k t r o n i k u s m é d i á k , a z Internet, a t á v k ö z l é s , a n e m z e t k ö z i k a p c s o l a t o k általi) s o k a s o d á s á v a l pár
h u z a m o s a n k ü l ö n ö s e n a fiatal n e m z e d é k e k n é z e t e i és s z o k á s a i v á l t o z t a k m e g . A fiatalok e b b e n a
k ö r n y e z e t b e n úgy érzik m a g u k a t , m i n t v í z b e n a halak. K é n y t e l e n - k e l l e t l e n a k ö n y v t á r o s o k n a k is m e g kell m á r t ó z n i u k e b b e n a k ö z e g b e n , h a c s a k n e m a k a r n a k v é g k é p p e n e l m a r a d n i a »lelkekért«
f o l y ó v e r s e n g é s b e n " .
Nekik t u d n i u k kell ( v a g y k e l l e n e ) , h o g y az a k k o r i b a n 100 milliós E u r ó p á b a n ö t v e n év alatt ( 1 4 5 0 és 1 5 0 0 között) G u t e n b e r g t a l á l m á n y a n y o m á n
1099 n y o m d a létesült 2 4 6 t e l e p ü l é s e n . E n y o m d á k b ó l 3 0 e z e r könyv került ki ö s s z e s e n 2 0 millió p é l d á n y b a n . A z Internet j e l e n t ő s é g e felér a k ö n y v n y o m t a t á s f e l t a l á l á s á n a k j e l e n t ő s é g é v e l , c s a k é p p e n t é r b e n és i d ő b e n ö s s z e h a s o n l í t h a t a t l a n u l t á g a s a b b . M á r m a is m i n t e g y 2 0 millió e m b e r v á n d o r o l h a s z n á l a t a r é v é n .
„ N e m s z a b a d e l f o r d u l n u n k a j e l e n t ő l , m e r t a k k o r a j e l e n kerül ki m i n k e t " - m o n d t a J. Ankundowicz, a lengyel k ö n y v t á r o s s z a k m a e g y i k v e z e t ő s z e m é lyisége. V a l ó b a n a s z a k m á n a k a z új t e c h n o l ó g i a é s az új o l v a s ó s z o l g á l a t csínjainak-bínjainak elsajátí
t á s á n kívül ott kell lennie a s z a k m a i k u t a t ó m u n k á ban is, a m e l y n e k l e g d i v a t o s a b b t é m á i a k ö v e t k e zők: i n f o r m á c i ó á r a m l á s , a z Interneten v a l ó n a v i g á lás, I n t e r n e t - e t i k a , e l e k t r o n i k u s f o l y ó i r a t - k i a d á s , a d a t b á z i s o k l é t e s í t é s e , I n t e r n e t - r e k l á m .
Referált s z e r z ő n k , a k i a l e n g y e l o r s z á g i k ö n y v t á ros s z a k m a j ö v ő j é é r t i g e n c s a k a g g ó d i k , írása v é g é n a j ö v ő t illetően e g é s z e n s z e m l é l e t e s e n találja f e j é n a s z ö g e t , a m i k o r o d a k o n k l u d á l , hogy bizo
n y á r a „a j ö v ő b e n is f e n n m a r a d
> u g y a n a z a k ö n y v - c s a k é p p e n m á s f o r m á b a n ,
> u g y a n a z a k ö n y v t á r - c s a k é p p e n m e g v á l t o z o t t t é r v i s z o n y o k k a l ,
> u g y a n a z a k ö n y v t á r o s - c s a k é p p e n m á s bőr
b e n " .
/BEDNAREK-MICHALSKA, B.: Bibliotekez dziá i jutro - jaki powinen byé? • Bibliootekarz, 12. sz.
1998. p. 3-7./
(Futata Tibor)
410
