KKV FEJLESZTÉSI POLITIKA 2007 ÉS 2013 KÖZÖTT

(1)

KKV FEJLESZTÉSI POLITIKA 2007 ÉS 2013 KÖZÖTT

I. V ÁLLALKOZÁSFEJLESZTÉSI POLITIKA

A g a z d a s á g p o l it ik a r é s z e k é n t m e g j e l e n ő v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s i p o l it ik a e l s ő s o rb a n

a K K V k g a z d a s á g i s z e r e p é n e k , v e r s e n y k é p e s s é g é n e k j a v ítá s á r a ir á n y u l . A v á ll a lk o

z á s fe jle s z t é s k o r m á n y z a t i o l d a l r ó l k é t t e r ü l e t e n v a l ó s u l m e g :

•

â ^v ^á ^l^l â ^l^k ô ^z ^á ^s ^m ^ű ^k ^ö ^d ^é ^s ⁱ ^k ^ö ^r ⁿ ^y ê ^z ê ^t ^é ⁿ ê ^k ⁽ ^g â ^z ^d â ^s ^á ^g ⁱ ^k ^ö ^r ⁿ ^y ê ^z ê ^t ^, ^j ô ^g ⁱ ^s ^z â ^b ^á ^l^y ô ^z ^á ^s ⁾

j a v ít á s á n , fe jl e s z té s é n , ill e tv e

•

^m â ^g ^á ⁿ â ^k â ^v ^á ^l^l â ^l^k ô ^z ^á ^s ⁿ â ^k â ^fê ^j^l ê ^s ^z ^t ^é ^s ^é ⁿ ⁽^k ô ⁿ ^k ^r ^é ^t ^p ^r ô ^g ^r â ^m ô ^k ô ⁿ ⁾ ^k ê ^r ê ^s ^z ^t^ü ^l ^.

L é n y e g e s , h o g y a h a z a i k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k m e g e r ő s íté s é r e , v e r s e n y k é p e s

s é g ü k j a v ítá s á r a a k o r m á n y h o s s z ú tá v ú , c ik lu s o k o n á t ív e l ő s tr a té g iá t d o l g o z z o n k i,

fü g g e tl e n ítv e a z t a z a d o t t k o r m á n y z a ti id ő s z a k e s e tl e g e s p o l it ik a i b e fo ly á s o l ts á g á t ó l .

M e g á ll a p íth a tj u k , h o g y tö k él e te s e n j ó l m ű k ö d ő K K V fe jl e s z té s i p o l it ik a n e m m ű

k ö d te th e t ő e g y n e m z e tg a z d a s á g b a n s e m , h is z e n a g a z d a s á g p o l itik á n a k a v á ll a lk o z á

s o k tá m o g a tá s a m e ll e tt e g y ú tt a l m á s s z e m p o n to k a t is é rv é n y r e k e ll j u t ta tn ia . F o n t o s

a z o n b a n , h o g y e z e n k e r e te k e n b e l ü l a z a lk a l m a z o t t fe jl e s z t é s i e s zk ö z ö k a l e g h a té k o

n y a b b a n j á r u lj a n a k h o z z á a K K V k h e ly z e té n e k j a v ítá s á h o z .

H a a z u n ió s v is z o n y l a to k a t is m e g v iz s g á lj u k , l á th a t ó , h o g y e g y s é g e s v á ll a lk o z á s

fe jl e s z t é s i r e n d s z e r r ő l n e m b e s z é lh e tü n k . E g y r é s z t a z e m l íte tt o k o k m ia t t s e m , to

v á b b á a z é r t s e m , m e r t a z e g y e s o r s z á g o k g a z d a s á g i h e ly z e t e , fe jl e t ts é g e is e l t é r ő

l e h e t. E z e n tú l id ő s z a k o n k é n t m á s é s m á s p r io r it á s o k k e r ü lh e tn e k e l ő t é rb e . Í g y

a d o tt id ő s z a k b a n é s a d o tt o r s z á g o t te k in tv e s a j á to s v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s i p o litik á v a l

*

B G F P én z ü g y i é s S z á m v it eli F ő i sk o la i K ar Z ala eg er sz eg i In t éz et e , P én z ü g y i T a n sz ék i O sz t ály ,

f

(2)

ta lá lk o zh a t u n k , a m e ly b e n el t é r ő e s zk ö z ö k b iz o n y u lh a t n a k h a t é k o n y n a k . T a n á c s o l

h a t ó a z o n b a n fe lh a s z n á l n i a k o r á b b i id ő s z a k o k é s m á s o r s z á g o k t a p a s z t a l a ta it , v a

l a m in t é rv é n y e s íte n i a z o k a t a fe jl e s z té s p o l itik a i e l e m e k e t, a m e ly e k á l t a l á n o s a n ,

o r s z á g é s id ő s z a k s p e c ifik u m o k tó l m e n te s e n is k ie m e lh e t ő k ( p l . a d m in is z t r á c ió s é s

a d ó te rh ek c s ö k k e n té s e , a l a c s o n y k ö l ts é g ű é s g y o r s v á ll a lk o z á s a l a p ítá s i l e h e t ő s é g ) . A

fe n t e l m o n d o tt a k in d o k o lj á k , h o g y a z E U r é s z é r ő l is c s a k a j á n l á s f o r m á j á b a n fo g a l

m a z ó d ta k m e g v á ll a lk o z á s p o l it ik á r a v o n a tk o z ó e lv e k .

A v á ll a lk o z á s f ejl e s z té s i p o l itik a k ia l a k ítá s a s o r á n a k o r m á n y z a t l e g fo n to s a b b fe l a

d a t a , h o g y m e g h a t á r o z z a , h o l é s m ily e n e s zk ö z ö k k e l a v a tk o z z o n b e a v á ll a lk o z á s o k

fe jl e s z t é s e é r d e k é b e n . Á l ta l á n o s a l a p e lv k é n t k e ll é rv é n y e s ü l n ie a n n a k , h o g y a b e

a v a tk o z á s a z o k o n a te r ü l e t e k e n le g y e n in d o k o l t , a h o l a p ia c s a j á t e s zk ö z ö k k el n e m

k é p e s a d o t t h iá n y o s s á g m e g s z ü n te té s é r e m e g o l d á s t n y ú j ta n i. E z z e l e lk e r ü lh e tő a z

á ll a m k is z o r ító h a t á s a , ill e tv e e g y e s p r o g r a m o k k ih a s z n á l a tl a n s á g a . O ly a n fe jl e s z té s i

p o l itik á r a v a n s z ü k s é g , a m e ly n e k k o m p l e x e n a lk a l m a z o tt p é n z ü g y i é s n e m p é n z ü g y i

e s zk ö z e i a m e g c é l z o tt v á ll a lk o z ó i r é te g ( a K K V k ) l e g s z é l e s e b b k ö r éh e z e lj u t ta th a

tó k , a v á ll a lk o z ó k r é s z é r ő l k ih a s z n á lh a tó k .

A h a z a i v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s i p o l itik a a k o r m á n y z a t v á ll a lk o z á s fe jl e s z té s i te v é

k e n y s é g é n e k e lv e it é s a z a z o k r a é p ü l ő ir á n y v o n a l a t fo g l a lj a m a g á b a n . E n n e k k e r e té

b e n a k tív fe jl e s z t é s i te v é k e n y s é g a r e n d s z e rv á l tá s u tá n i id ő s z a k b a n k e z d ő d ö tt m e g

(l .

1. táblázat

⁾^.

A v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é sb e n a v á ll a lk o z á s o k p é n z ü g y i tá m o g a tá s a tö b b fé l e p r o g r a

m o n k e r e s z tü l v a l ó s u l m e g . E z e k a k ö v e tk e z ő k a te g ó r iá k b a s o r o lh a tó k :

•

^fⁱⁿ â ⁿ ^s ^z ^í^r ô ^z ^á ^s ⁱ ^k ô ⁿ ^s ^t^r û ^k ^c ⁱ^ó ^k ⁽^M ⁱ^k ^r ô ^h ⁱ^tê ^l ^P ^r ô ^g ^r â ^m ^, ^M ⁱ^k ^r ô ^h ⁱ^tê ^l ^P ^lû ^s ^z ^, ^S ^z ^é ^c ^h ê ⁿ ^y ⁱ

k á r ty a , „ S ik e r e s M a g y a r o r s z á g é r t” V á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s i H it e l p r o g r a m , L á n c h íd

F a k to r in g P r o g r a m ) ;

•

^t^ő ^k ê ^p ^r ô ^g ^r â ^m ô ^k ⁽ ^C ô ^r^v ⁱⁿ û ^s ^R ^t ^.^, ^C ô ^r^v ⁱⁿ û ^s Ê ^l ^s ^ő Î ⁿ ⁿ ô ^v ^á ^c ⁱ^ó ^s ^K ô ^c ^k ^á ^z â ^tⁱ ^T ^ő ^k ê â ^l â ^p ^,

K isv á ll a lk o z á s fe jl e s z tő P é n z ü g y i R t ., B e s z á ll ít ó i B e fe k t e tő i R t., I n fo r m a t ik a i

K o ck á z a t i T ő k e a l a p k e z e l ő R t ., M F B R t . tő k e j u tt a tá s a i);

•

^p ^á ^l^y ^á ^z â ^tô ^k ⁽ â ^z ^N ^F ^T Î ^. ^G â ^z ^d â ^s ^á ^g ⁱ ^V ê ^r ^s ê ⁿ ^y ^k ^é ^p ê ^s ^s ^é ^g Ô ^p ê ^r â ^t ^í^v ^P ^r ô ^g ^r â ^m ^j ^á ^b â ⁿ ⁽ ^tô

v á b b ia k b a n : G V O P ) m e g h ir d e te tt k is é s k ö z é p v á ll a lk o z ó i p r io r itá s á n a k k e r e té

b e n u n ió s t á r s fin a n s z ír o z á s s a l , to v á b b á a S z é c h e n y i V á ll a lk o z á s fe jl e s z té s i P r o g

r a m o n k e r e s z tü l , a tő z s d é r e k é s z ü l ő c é g e k t á m o g a tá s á r a te lje s m é r té k b e n a m a

g y a r k ö l ts é g v e té sb ő l f in a n s z ír o z o t ta n k is é s k ö z é p v á ll a lk o z ó i c é l e l ő ir á n y z a tb ó l ) .

1. táblázat

A KKV-k állami ösztönzésének jogszabályi kerete Magyarországon ¹

J o g s z a b á ly fo r m á j a M e g j e g y z é s

É v

Kormányrendeletek

1 9 9 0 7 8 / 1 9 9 0 . ( X I .1 .) O r s z á g o s K isv á ll a l

k o z á s fejle s z té s i Ir o d a h a tá sk ö r é r ő l ,

s z e rv e z e t é r ő l é s m ű k ö d é s é r ő l H a t á ly o n k ív ü l h e ly e z te : 1 3 / 1 9 9 5 . ( I I .

1 0 .) k o r m á n y r e n d e le t 1 . § ., h a tá ly ta la n

1 9 9 5 . II . 1 0 tő l .

1 9 9 2 6 7 / 1 9 9 2 . (IV . 1 4 .) k o r m á n y r e n d e l e t

a z ip a r i é s k e r e sk e d el m i m in is z te r

fe l a d a ta ir ó l é s h a t á sk ö r é r ő l H a t á ly o n k ív ü l h e ly e z te : 1 4 9 / 1 9 9 4 .

(X I .1 7 .) k o r m á n y r e n d e l e t 9 . § . (2 ),

h a tá ly t a la n 1 9 9 4 . X I . 2 5 tő l .

1

(3)

1. táblázat (folytatás)

A KKV-k állami ösztönzésének jogszabályi kerete Magyarországon

J o g s z a b á ly fo r m á j a M e g j e g y z é s

É v

Kormányhatározatok

1 9 9 4 2 0 4 0 / 1 9 9 4 . (V . 3 .) A k o r m á n y k ö z é p tá

v ú k is é s k ö z é p v á ll alk o z á s fe jle s z té s i

k o n c e p c ió j á r ó l

1 9 9 6 2 1 4 6 / 1 9 9 6 . (V I . 1 3 .) A k is é s k ö z é p

v á ll a lk o z á s o k fe jl e s z té s é n e k k o n c e p c i

ó j á r ó l H a tá ly o n k ív ü l h e ly e z te : 1 0 6 7 / 2 0 0 4 .

(V I I. 8 .) k o r m á n y h a tá r o z a t, h a tá ly ta

l a n 2 0 0 4 . V I I . 0 8 tó l.

1 9 9 7 1 0 4 5 / 1 9 9 7 . (IV . 2 9 .) A k is é s k ö z é p v á l

l a lk o z á s o k fejl e s z té s e é r d e k éb e n s z ü k

s é g e s e g y e s k o r m á n y z a ti te e n d ő k r ő l H a tá ly o n k ív ü l h e ly e z te : 1 0 6 2 / 2 0 0 1 .

(V I . 2 6 .) k o r m á n y h a tá r o z a t , h a t á ly

t a la n 2 0 0 1 . V I I. 0 1 tő l .

1 9 9 8 1 1 6 1 / 1 9 9 8 . ( X I I . 1 7 .) A m ik r o , k is é s

k ö z é p v á lla lk o z á s o k fe jle s z té s é n ek k ö

z é p tá v ú s tr a té g iá j á r ó l

1 1 4 1 / 2 0 0 2 . (V I I I . 1 6 .) A S z é c h e n y i

T e rv p á ly á z a t i r e n d s z e r é n e k m ű k ö d

t e té s é v e l k a p c s o l a to s id ő s z e r ű te e n

d ő k r ő l H a tá ly o n k ív ü l h e ly e z te : 1 0 6 7 / 2 0 0 4 .

(V I I. 8 .) k o r m á n y h a tá r o z a t, h a tá ly ta

l a n 2 0 0 4 . V I I .0 8 tó l .

2 0 0 2 1 2 1 3 / 2 0 0 2 . ( X II . 2 3 .) A S z é c h e n y i

V á ll a lk o z á s fe jl e s z té s i P r o g r a m r ó l H a tá ly o s .

Törvények

1 9 9 8 X X X IV . A k o c k á z a ti tő k e b e fek te té s e k

r ő l , a k o ck á z a ti t ő k e tá r s a s á g o k r ó l ,

v a l a m in t a k o ck á z a ti tő k e a l a p o k r ó l H a tá ly o n k ív ü l h e ly e z te : 2 0 0 5 .

C L X X X V I. tö rv é n y 1 8 1 . § b ) k o r m á n y

h a t á r o z a t, h a tá ly ta la n 2 0 0 0 . I. 0 1 tő l .

1 9 9 9 X C V . A k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k r ó l ,

fe jl ő d é s ü k tá m o g a tá s á r ó l H a tá ly o n k ív ü l h e ly e z te : 2 0 0 4 .

X X X IV . tv . 2 0 . § . (2 ). H a t á ly ta l a n a

M a g y a r K ö z tá r s a s á g n a k a z E u r ó p a i

U n ió h o z tö r t é n ő c s a tl a k o z á s á r ó l s z ó l ó

n e m z e tk ö z i s z e r z ő d é s t k ih ir d e tő tö r

v é n y h a tá ly b a l é p é s é n e k n a p j á t ó l .

2 0 0 4 X X X IV . A k is é s k ö z é p v á lla lk o z á s o k

r ó l , fe jl ő d é s ü k tá m o g a tá s á r ó l H a tá ly o s .

2 0 0 5 C L X X X V I. a tő k e p ia c r ó l s z ó l ó 2 0 0 1 .

é v i C X X . tö rv é n y m ó d o s ítá s á r ó l H a tá ly o s , a k o ck á z a t i tő k e b e fe k t e té

s e k j e le n l e g i s z a b á ly o z á s á t a tő k e p ia c i

t ö rv é n y ta r ta l m a z z a .

E g y é b fő b b , j o g s z a b á ly n a k n e m m in ő s ü l ő , v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é sh e z k a p c s o l ó d ó

d o k u m e n tu m o k :

•

â ^k ô ^r ^m ^á ⁿ ^y ⁿ ^é ^g ^y ^é ^v ê ^s ⁽ ¹ ⁹ ⁹ ⁹ ² ⁰ ⁰ ² ⁾ ^m ⁱ^k ^r ô ^, ^k ⁱ^s ^é ^s ^k ^ö ^z ^é ^p ^v ^á ^l^l â ^l^k ô ^z ^á ^s ô ^k â ^t ^s ê ^g ^í^t^ő

s tr a té g iá j a ;

•

â ^k ô ^r ^m ^á ⁿ ^y ^k ^ö ^z ^é ^p ^t^á ^v ^ú ⁽ ² ⁰ ⁰ ³ ² ⁰ ⁰ ⁶ ⁾ ^k ⁱ^s ^é ^s ^k ^ö ^z ^é ^p ^v ^á ^l^l â ^l^k ô ^z ^á ^s ^fê ^j^l ê ^s ^z ^t^é ^s ⁱ ^s ^t^r â ^t ^é ^g ⁱ^á ^j â ^.

(4)

A v á ll a lk o z á s p o l it ik a s a j á t o s é s e g y r e in k á b b k ie m e l t te r ü l e te a k o c k á z a ti tő k e fi

n a n s z ír o z á s ö s z tö n z é s e . A k o r m á n y e l ő s z ö r a 2 1 4 6 / 1 9 9 6 . k o r m á n y h a tá r o z a t á b a n

e m el t e k i h a n g s ú ly o z o tta n e t e r ü l e t fe jl e s z té s é n e k s z ü k s é g e s s é g é t . E n n e k s z e rv e z e t i,

p é n z ü g y i fe lt é te l e i k ia la k ítá s a é r d e k é b e n m o n d ta k i, h o g y fe l k ell g y o r s íta n i a k o ck á

z a ti tő k e t á r s a s á g o k m ű k ö d é s é t s z a b á ly o z ó t ö rv é n y k id o l g o z á s á t , a tő k e tá r s a s á g o k

m e g e r ő s ö d é s é n e k e l ő m o z d ítá s á r a m e g k e ll v iz s g á l n i, h o g y m e n n y ib e n in d o k o lt a k o c

k á z a t i t ő k e b e fe k te t é sb ő l s z á r m a z ó t ő k e n y e r e s é g a d ó m e n te s íté s e , ill e tv e a t ő k e v e s z

te s é g t ő k e n ö v e k m é n y b ő l v a g y j ö v e d e l e m b ő l v a l ó l e ír á s i l e h e tő s é g é n e k b iz to s ít á s a .

A z 1 0 4 5 / 1 9 9 7 . k o r m á n y h a t á r o z a t e l s ő s o rb a n a k ö z é p v á ll a lk o z á s o k tő k e e ll á to tts á

g á n a k j a v ítá s a , p ia c i l e h e tő s é g e in e k b ő v íté s e é r d e k é b e n a b e l fö l d i v á ll a lk o z á s o k

k ie m e l te n a k ö r n y e z ő o r s z á g o k b a ir á n y u l ó tő k e b e fe k t e té s e in e k e l ő s e g ít é s e m ia tt

s z o r g a l m a z ta e g y o ly a n tő k e tá r s a s á g ( p é n z a l a p ) l é tr e h o z á s á t, m e ly a k ü l fö l d i b e fe k

te té s e k b e n a m a g y a r t á r s a s á g o k t ő k é j é t k ie g é s z ítv e , tu l a j d o n o s tá r sk é n t v e s z r é s z t . A

k o c k á z a ti t ő k e t á r s a s á g b a n v a l ó á ll a m i r é s zv é t e l b iz t o s ítá s a é r d e k é b e n a z 1 9 9 8 . é v i

k ö l ts é g v e té s i t e rv e z ő m u n k á k s o r á n m e g k e ll e tt h a tá r o z n i a z o k a t a k o n k r é t t e r ü l e te

k e t é s c é l o k a t, a m e ly e k e t tő k e b e fe k t e t é s e i r é v é n a z á ll a m tá m o g a t n i k ív á n t . A k is é s

k ö z é p v á ll a lk o z á s o k fe lé ir á n y u l ó k o c k á z a ti tő k e b e fe k t e té s é r d e k é b e n s z ü k s é g e s n e k

ta r t o tt a m e g v iz s g á l n i, h o g y a b e fe k t e té s e k h e z a H ite l g a r a n c ia R t . m ily e n fe l t é te l e k

k e l v á ll a lh a t g a r a n c iá t.

A z 1 1 6 1 / 1 9 9 8 . k o r m á n y h a t á r o z a t a z in n o v a tív k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k t ő k é h e z

j u t á s a , v a l a m in t a r e g io n á l is p r o j e k te k e l ő s e g íté s e c é lj á b ó l ta r t o tt a s z ü k s é g e s n e k

m e g t e r e m te n i a k o c k á z a ti tő k e a l a p o k b a n a k is e b b s é g i á ll a m i t u l a jd o n o s i r é s z v é t e l

l e h e tő s é g é t.

A k o r m á n y n é g y é v e s ( 1 9 9 9 2 0 0 2 ) K K V s t r a té g iá j a a g y o r s n ö v e k e d é s r e k é p e s , in

n o v a t ív k isv á ll a lk o z á s o k s z á m á r a h a n g s ú ly o z ta l e h e tő v é te n n i a k o c k á z a t i t ő k e

ig é n y b e v é te l é t . K ie m e l te , h o g y a k ö z é p v á ll a lk o z ó i k ö r v e r s e n y k é p e s s é g é n e k j a v ítá

s á b a n n a g y o b b s z e r e p e t k ell k a p n ia a t ő k e p ia c i e s zk ö z ö k k ö z ü l fő k é n t a k o c k á z a ti

tő k é n e k . A z in d u l ó é s a m ik r o v á ll a lk o z á s o k fin a n s z ír o z á s i l e h e tő s é g e in e k j a v ítá s a

é r d e k é b e n in d o k o l tn a k ta r t o tt a a z in n o v a t ív k is , k ö z é p v á ll a lk o z á s o k tő k é h e z j u tá

s á t , v a l a m in t a r e g io n á l is p r o j e k t e k el ő s e g íté s e c é lj á b ó l a k o c k á z a ti tő k e a l a p o k b a n a

k is e b b s é g i á ll a m i tu l a jd o n o s i r é s z v é te l le h e tő s é g é n e k m e g te r e m t é s é t .

A k ö z é p tá v ú (2 0 0 3 2 0 0 6 ) k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s f ejl e s z té s i s tr a t é g iá b a n a z e s z

k ö z tá r k ö z ö tt k ie m e l t h a n g s ú ly t k a p ta k a tő k e p ó tl ó p r o g r a m o k , e n n e k a l a p j á n tö b b

á ll a m i tu l a j d o n ú , k o c k á z a ti t ő k e típ u s ú t e v é k e n y s é g e t v é g z ő v á ll a lk o z á s fo ly ta to tt

é r d e m i m u n k á t (l . tő k e p r o g r a m o k n á l fe l s o r o l t a k ), e z e k m e ll e t t a z M F B R t . K is é s

K ö z é p v á ll a lk o z á s f ejl e s z té s i T ő k e b e f ek te té s i P r o g r a m j a b iz t o s ít t ő k e fo r r á s t.

A v á ll a lk o z á s o k fe jl e s z té s é b e n s z á m o tt e v ő fo r r á s fe lh a s z n á l á s r a 2 0 0 4 e s u n ió s

c s a tl a k o z á s u n k k ö v e tk e z m é n y e k é p p e n a d ó d o tt l e h e t ő s é g , e k k o r t ó l a s tr u k tu r á l is

a l a p o k fo r r á s a ir a is j o g o s u l t s á g o k k a p tu n k . E z e k p á ly á z a t i ú t o n t ö r t é n ő l e h ív h a tó s á

g a é r d e k é b e n k é s z ü l t e l a N e m z e t i F e jl e s z t é s i T e rv (N F T I .) é s e n n e k a l a p j á n a tá

m o g a tá s o k j o g i k e r e t é t j e l e n tő K ö z ö s s é g i T á m o g a tá s i K e r e t ( K T K ) . A 2 0 0 4 2 0 0 6 o s

id ő s z a k r a v o n a tk o z ó a n a s t r u k tu r á l is a l a p o k b ó l 5 0 8 ,9 m ill iá r d fo r in t fe jl e s z t é s i tá

m o g a tá s r a l e t tü n k j o g o s u l ta k .

A k o r m á n y v á ll a lk o z á s fe jl e s z té s i p r io r itá s a i a z N F T I . k e r e t é b e n a G V O P n b e l ü l

ö l te n e k t e s te t , m e ly n e k k ia l a k ítá s á é r t a G a z d a s á g i é s K ö z l e k e d é s i M in is z té r iu m

( G K M ) v o lt fe l e l ő s , v é g r e h a j t á s á t 2 0 0 6 . j ú l iu s 1 tő l a N e m z e ti F e jl e s z t é s i Ü g y n ö k s é g

(5)

b ó l k a p j a a fe jl e s z t é s i fo r r á s o k a t . A G V O P k ö l ts é g v e té s i k e r e te a 2 0 0 4 2 0 0 6 k ö z ö t ti

id ő s z a k b a n tö b b m in t 1 5 4 M r d F t , m e ly n e k fe lh a s z n á l á s i te r ü l e t e i a k ö v e tk e z ő k :

1 . b e r u h á z á s ö s z t ö n z é s ;

2 . k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k tá m o g a t á s a ;

3 . k u ta tá s fe jl e s z té s , in n o v á c ió ;

4 . in fo r m á c ió s t á r s a d a l o m é s g a z d a s á g fe jl e s z té s .

A z O P a z ö s s z e s fe jl e s z té s i fo r r á sb ó l m á s o d ik l e g n a g y o b b k é n t ( a H E F O P m ö g ö tt )

2 2 ,4 9 % o s a r á n n y a l r é s z e s e d ik . E b b ő l a s z e r z ő d é s s e l l e k ö tö t t p r o j e k t é r té k e a v iz s

g á l t id ő p o n t ig ( 2 0 0 6 . a u g u s z t u s 2 7 ig ) a t e lj e s fe jl e s z t é s i fo r r á s 6 4 ,2 3 % a , a m á r

m e g íté l t t á m o g a t á s p e d ig 6 8 ,8 9 % a .

2. táblázat

A GVOP forrás összetétele 2004-2006 között (Mrd Ft) ¹

M e g n e v e z é s S tr u k t u r á l is A l a p o k f o r r á s a M a g y a r o r s z á g i fo r r á s Ö s s z e s fo r r á s

G V O P 1 0 9 ,4 4 5 ,2 1 5 4 ,6

Ö s s z e s O P 5 0 8 ,9 1 7 8 ,6 6 8 7 ,4

A G V O P v iz s g á l t m á s o d ik , l e g n a g y o b b s ú ly p o n t ú p r io r it á s a a h a z a i K K V k u n ió s

p ia c o n v a l ó h e ly tá ll á s á t , a v e r s e n y tá r s a k m e ll e t ti é rv é n y e s ü l é s é t h iv a t o t t s e g ít e n i

h á r o m fo n to s t e r ü l e t: a K K V k t e c h n o l ó g ia i m o d e r n iz á c ió j a , m e n e d z s m e n tj ü k fe j

l e s z t é s e é s e g y ü t tm ű k ö d é s e ik ö s z tö n z é s e r é v é n .

II. GVOP 2. KIS - ÉS KÖZÉPVÁLLALKOZÁSOK FEJLESZTÉSE CÉLKITŰZÉSHEZ KAPCSOLÓDÓ PÁLYÁZATOK ÉRTÉKELÉSE ÉS TAPASZTALATAI Z ALA MEGYÉBEN

Vállalkozások helyzete Zala megyében

A d o t t te r ü l e te n m ű k ö d ő v á ll a lk o z á s o k s z á m a é s j ell e g e ö s s z e fü g g a z z a l , m ily e n a

k é r d é s e s t é r s é g in fr a s tr u k tu r á l is e ll á t o tt s á g a , m ily e n m é r t é k ű k o n k u r e n c iá v a l ta l á l

j á k m a g u k a t s z e m b e a z in d u l ó v á ll a lk o z á s o k , ill e tv e m ily e n á g a z a to k s z á m á r a a lk a l

m a s a té r s é g .

A m e g y e r e g is z t r á l t g a z d a s á g i s z e rv e z e te in e k k ö r e 2 0 0 0 t ő l fo ly a m a t o s a n b ő v ü l t,

2 0 0 6 b a n m á r tö b b m in t 4 1 e z e r r e e m e lk e d e tt . E h h e z m in d a z e g y é n i m in d a tá r s a s

v á ll a lk o z á s o k h a s o n l ó a r á n y ú n ö v e k e d é s e v e z e te t t, a m i k ie g y e n s ú ly o z o t t v á ll a l a ti

k u l t ú r á t j e l e z .

1 fh h u

(6)

1. ábra

Működő vállalkozások száma a Nyugat-Dunántúli régióban, 2000-2004 (db)1 3. táblázat

Ezer lakosra jutó működő vállalkozások száma a Nyugat-Dunántúli régióban, 2000-2004 (db) ²

M e g y e 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4

G y ő r M o s o n S o p r o n 6 5 6 7 7 3 7 4 7 5

V a s 5 2 5 4 6 0 6 1 6 3

Z a l a 6 3 6 5 6 9 7 0 7 0

A m e g y e a z e g y fő r e j u tó G D P r a n g s o r á b a n 1 8 3 9 E F t t a l a 6 . h e ly e n á ll ( G y ő r

M o s o n S o p r o n m e g y e a 2 . ( 2 3 3 6 E F t) , V a s m e g y e a 4 . (2 0 3 9 E F t ). A m ű k ö d ő v á l

l a lk o z á s o k t ö b b s é g e a k is eb b m é r e tű k a te g ó r iá k b ó l k e r ü lt k i, 2 0 0 4 b e n 8 4 % u k

e g y é n i v á lla lk o z ó , b e té ti, ill e tv e k ö zk e r e s e ti tá r s a s á g .

1 F o r r á s : w w w .p o r t a l.k sh .h u

2

F o rr á s : w w w .p o r t al.k sh .h u

(7)

2. ábra

Működő vállalkozások összetétele gazdálkodási forma szerint Zala megyében, 2004 ¹

A z a p r ó fa lv a s te l e p ü l é s s z e rk e z e t ű Z a l a m e g y e k iv á l ó te r m ő h e ly i é s te r m é s z e ti

a d o tts á g o k k a l r e n d e lk e z ik , a g y ü m ö l c s , s z ő l ő é s z ö l d s é g t e r m e s z t é s , ill e tv e a te r

m ő t á j r a a la p o z o t t a g r á r k ö r n y e z e tv é d e l m i te r m e s z t é sb e n a z e l s ő k k ö z ö t t s z e r e p e l .

E z a z a d o tt s á g a z o n b a n a z u n ió s tá m o g a tá s i r e n d s z e r a n o m á l iá j a m ia tt n e m v o l t

k ih a s z n á lh a t ó , íg y a m e z ő g a z d a s á g s z e r e p l ő i a z u n ió s c s a tl a k o z á s l e g n a g y o b b v e s z

te s e k é n t j e l e n tő s p o z íc ió v e s z té s t s z e n v e d t e k e l, ill e tv e tö n k r e m e n te k v a g y m e g

s z ű n t ek a m e g y e é l e l m is z e r ip a r i fe l d o l g o z ó ü z e m e i. E n n e k k ö v e tk e z t é b e n a z e lm ú l t

é v e k b e n a m e g y e g a z d a s á g i te v é k e n y s é g e el é g g é b e s z ű k ü l t.

Z a l a m e g y e a N y u g a t D u n á n tú l i r é g ió r é s z e k é n t ö t , m e g y e k é n t h á r o m o r s z á g g a l

h a t á r o s , a m i k e d v e z a k e r e sk e d e l m i v á ll a lk o z á s o k n a k , h is z e n m é g n a g y o b b fe lv ev ő

p ia c o t tu d n a k e l é r n i. A k e r e sk e d e l e m s z e rk e z e te a z o n b a n k é tp ó l u s ú : v a n n a k e g y

r é s z r ő l a m ik r o , k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k , m e ly e k k e v é s tő k é v e l r e n d e lk e z n e k é s

g y e n g e a j ö v e d e l e m s z e r z ő k é p e s s é g ü k , m á s r é s z r ő l p e d ig v a n n a k a tő k e e r ő s b e v á

s á rl ó k ö z p o n t o k , m e ly e k j e l e n tő s v e r s e n y e l ő n y r e te tt e k s z e r t.

N e h e z íti te h á t a h e ly z e te t a té r s é g b e n a m u l t in a c io n á l is k e r e s k e d e l m i c é g e k j e

l e n l é te , a m e ly k o rl á to z z a v a g y é p p e n k iz á rj a a k is é s k ö z é p v á ll a lk o z ó i t e r m ék e k

e l o s z t ó r e n d s z e rb e v a l ó b e j u tá s á t . A m u l tin a c io n á l is v á ll a l a to k e g y m á s s a l v e r s e

n y e z n e k a m e g r e n d e l é s e k é r t, a k iél e z ő d ö tt p ia c o n e g y r e j o b b é s j o b b te r m é k e k e t k e ll

b e v e z e tn i a h h o z , h o g y m e g á lljá k a h e ly ü k e t a t á r s a s á g o k a v e v ő k é r t fo ly ta t o tt k ü z

d e l e m b e n . Ily e n k ö r ü l m é n y e k k ö z ö t t fe l é r t é k e l ő d ik a k is é s k ö z é p v á ll a la t o k s z e r e p e ,

a m e ly e k fe jl e s z t é s e k o m o ly t e h e r v a l a m e n n y i m a g y a r o r s z á g i r é g ió n a k . A z e g y r e

s z é l e s e d ő n e m z e tk ö z i v e r s e n y b e n u g y a n is m in d n e h e z e b b e n m a r a d n a k t a l p o n a

k ic s ik , a k ik r á a d á s u l g y a k r a n tő k e h iá n n y a l k ü z d e n e k . G o n d m é g a k o o p e r á c ió a l a

c s o n y s z in tj e , s a h o z z á a d o tt é r t é k a r á n y á n is k e ll e n e j a v ít a n i. A z u tó b b i id ő b e n

a z o n b a n Z a l a m e g y é b e n is é r e zh e tő t e n d e n c ia a fő l e g ö s s z e s z e r e l ő g y á r tá s i te v é

k e n y s é g e t v é g z ő m u l t in a c io n á l is v á ll a lk o z á s o k k iv o n u l á s a a té r s é g b ő l .

Ö s s z e s s é g é b e n e l m o n d h a t ó , h o g y a m ű k ö d ő v á ll a lk o z á s o k tö b b s é g e a k e r e s k e d e

l e m , j a v ítá s (2 2 % ) , v a l a m in t a z in g a tl a n ü g y l e t e k , g a z d a s á g i s z o l g á l ta tá s o k (2 2 % )

1 h h u

(8)

te r ü l e té n m ű k ö d ik . J e l e n t ő s e b b m é g a z é p ít ő ip a rb a n (1 1 % ) ill e tv e a fe l d o l g o z ó ip a r

b a n ( 1 0 % ) m u n k á lk o d ó v á ll a lk o z á s o k s z á m a .

N y u g a t D u n á n tú l h a tá r m e n ti r é g ió , e z é r t r e n d k ív ü l i j e l e n t ő s é g e l e n n e a k ö r n y e z ő

o r s z á g o k k a l é s a z o k h a z á n k h o z k ö z e l i té r s é g e iv e l v a l ó e g y ü t tm ű k ö d é s n e k . N y u g a t

E u r ó p a k ö z el s é g e m ia tt a t ö b b i m e g y é v e l ö s s z e h a s o n l ítv a j e l e n tő s n a g y s á g ú t ő k e

á r a m l o tt a té r s é g b e . S o k a k ü l fö l d i é r d e k e lt s é g ű ( tu l a j d o n ú ) v á ll a lk o z á s . A m e g y é k

r a n g s o r á t t e k in tv e Z a l a 2 0 0 4 b e n a 6 . l e g n a g y o b b tő k e v o n z ó k é p e s s é g g e l , a k ü l fö l d i

tő k e ö s s z e g é t t e k in tv e a 9 . h e lly e l r e n d e lk e z e tt . M e g j e g y z e n d ő a z o n b a n , h o g y a N y u

g a t D u n á n t ú l i r é g ió r é s z ek é n t G y ő r M o s o n S o p r o n é s V a s m e g y e is m e g e l ő z i.

4. táblázat

Külföldi érdekeltségű vállalkozások néhány jellemzője Zala megyében, 2000-2004 ¹

K ü l fö ld i é r d e k e lt s é g ű

v á ll a lk o z á s o k ... 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4

...s z á m a ( d b ) 8 6 4 8 1 2 7 8 9 7 2 1 6 8 1

...k ü l fö l d i tő k é j e (M r d F t ) 3 1 ,9 3 2 ,2 3 4 ,8 4 0 ,8 4 1 ,8

Z a l a m e g y e k it ö r é s i p o n tj a i k ö z ö tt e m l íth e tő e l s ő s o rb a n a t e r m é s z e ti a d o t ts á g o k

r a a l a p o z o tt id e g e n fo r g a lo m , a t e r m á l é s g y ó g y tu r iz m u s é s a w e ll n e s s . L e n n e l e h e

tő s é g a v a d á s z tu r iz m u s , a h a l á s z a t , a l o v a s tu r iz m u s é s b o r u ta k k a l k a p c s o l a tb a n

k o m p l e x n a g y p r o g r a m o k k id o l g o z á s á r a . A z a l te r n a t ív e n e r g ia h á r o m fo n to s te r ü l e

te n h a s z n á lh a tó k i: a fö l d h ő ( a te r m á lv íz h a s z n o s ít á s a ), a b io m a s s z a ( 6 0 e z e r h e k tá r

r é t , l e g e l ő h a s z n o s ítá s a ) , ill e tv e a z á r u n ö v é n y te r m e l é s . M in d e z e k u n ió s fo r r á s o k a t

h o zh a t n a k Z a l a m e g y é b e .

GVOP 2. pályázatok értékelése Zala megyében Kutatási módszertan

A z a d a t o k fe l d o l g o z á s a a G V O P 2 . c é lk itű z é s é b e n s z e r e p l ő m e g íté l t tá m o g a tá s s a l

r e n d e lk e z ő p á ly á z a to k h o z k a p c s o l ó d o t t, a m e ly n e k s z á m a a 2 0 0 6 . a u g u s z tu s 2 7 i

á ll a p o t s z e r in t 2 0 7 d b v o l t. E b b ő l 1 4 3 p á ly á z ó (k ö z e l 7 0 % ) k e r ü l t m e g k e r e s é s r e . A

m e g k e r e s e t t p á ly á z ó k 8 4 % a v á l a s z o l t a fe l te t t k é r d é s e k r e , 2 3 p á ly á z ó t n e m s ik e r ü l t

e l é r n i, ill e tv e n e m k ív á n t v á l a s z t a d n i. A v á l a s z a d ó k 1 4 % a fe l m o n d ta s z e r z ő d é s é t,

ill e tv e n e m k ív á n j a l e h ív n i a m e g ít é l t t á m o g a tá s ö s s z e g é t. Ö s s z e s s é g é b e n a G V O P 2 .

Z a l a m e g y e i m e g íté l t tá m o g a tá s s a l r e n d e lk e z ő p r o j e k t e k 5 0 % a k e r ü l t a v iz s g á l a ti

m in tá b a . A c é lk itű z é s e g y e s a l p o n tj a ih o z ta r t o z ó p r o j e k te k v iz s g á l a t i m in tá n b e l ü l i

a r á n y a a z o n o s a G V O P 2 . Z a l a m e g y e i a l a p s o k a s á g b e l i a r á n y á v a l :

2 .1 . M ű s z a k it e c h n o l ó g ia i h á tt é r fe jl e s z té s e : ...9 3 % ,

2 .2 . V á ll a lk o z ó i k u l tú r a é s is m e r e t e k fe jl e s z t é s e : ...6 % ,

2 .3 . E g y ü tt m ű k ö d é s fe jl e s z té s e a v á lla lk o z ó i s z e k t o rb a n : ... 1 % .

Megvalósult mintanagyság: ...

¹ ² ⁰ ^d ^a ^r ^a ^b ^,

Vizsgálati mintanagyság

⁽^h â ^t^á ^l^y ô ^s ^p ^r ô ^jê ^k ^tê ^k ⁾^: ^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.^.¹ ⁰ ³ ^d â ^r â ^b ^.

1 h h u

(9)

Az empirikus vizsgálat fő adatgyűjtési módszere:

^tê ^l ê ^fô ⁿ ô ^s ^m ê ^g ^k ê ^r ê ^s ^é ^s ê ⁿ â ^lâ ^p û ^l^ó ^,

s t a n d a r d k é r d ő ív e s a d a t fe lv é te l. A k é r d ő ív 1 6 fő k é r d é s t , a lk é r d é s e k k e l e g y ü tt ö s s z e s e n

2 0 k é r d é s t ta r ta l m a z o t t, d ö n tő e n z á r t é s v á l a s z a l t e r n a tív á k a t k ín á l ó , k is e b b r é s zb e n

n y it o tt k é r d é s ek e t fo g l a l t m a g á b a n .

Az adatfelvétel időpontja:

² ⁰ ⁰ ⁶ ^. ^s ^z ê ^p ^tê ^m ^b ê ^r ¹ ⁵

tő l – o k tó b e r 0 4 ig .

A kutatás eredményei (a hatályos projektek alapján)

A p á ly á z a t o k t ö b b s é g é t ( 8 5 ,4 4 % á t) p á ly á z a t ír á s r a s z a k o s o d o t t s z e rv e z e tte l , s z e

m é lly e l ír a tt á k a v á ll a lk o z á s o k , e l s ő s o rb a n a p á ly á z a t n y e r é s i e s é ly é n e k n ö v e l é s e ,

ill e tv e h o z z á é r té s h iá n y a , t a p a s z t a l a tl a n s á g m ia tt. T ö b b s é g ü k m e g y é n k ív ü l i s z e rv e

z e te t v á l a s z to t t k i a fe l a d a t r a , d ö n t ő e n a p á ly á z a tír ó m e g k e r e s é s é r e r e a g á lv a . A k ü l

s ő p á ly á z a tír ó k t ö b b s é g e (6 3 ,6 4 % a ) e g y ú tta l a p é n z ü g y i e l s z á m o l á s t is v á ll a l t a .

A z o k n á l a v á ll a lk o z á s o k n á l , a h o l a z e l s z á m o l á s l e b o n y o l ítá s á r a n e m k ö tö tte k s z e r

z ő d é s t, n e h é z s é g e k b e ü tk ö z ö tt e n n e k a fe l a d a t n a k a m e g o l d á s a . Á l ta l á b a n e l é g e d e t

te b b ek is v o l t a k a z o k a v á ll a lk o z á s o k , a h o l a p á ly á z a t ír ó j a a p á ly á z a tt a l k a p c s o l a t o s

v a l a m e n n y i te e n d ő t e ll á t ta .

A p á ly á z ó k t ö b b s é g e (5 7 ,2 8 % a ) ú g y n y il a tk o z o tt , h o g y t is z tá b a n v o l t a p á ly á z a t

é r t é k e l é s i r e n d s z e r r e l . A k ik v is z o n t n e m , a z o k á lt a l á b a n a r r a h iv a tk o z ta k , h o g y a

p á ly á z a tu k a t k ü l s ő c é g g e l ír a ttá k , íg y a z e lk é s z ít é s i fo ly a m a tb a n n e m k e ll e tt e f

fe k t ív e r é s z t v e n n i, c s a k a m e g fe l e l ő a d a t o k a t, b iz o n y l a to k a t r e n d e lk e z é s r e b o c s á ta

n i. A k ü l s ő s z e rv v e l , s z e m é lly e l m e g ír a to t t p á ly á z a to k m a g a s a r á n y á h o z k é p e s t ö s z

s z e s s é g é b e n t ö b b e n s z á m o l t a k b e a r r ó l , h o g y is m e r t é k a z e lb ír á l á s r e n d s z e r é t.

A p á ly á z ó k n a g y r é s z e k isv á ll a lk o z á s ,

d e a r á n y a ib a n s o k m ik r o v á ll a lk o z á s is s i

k e r e s p á ly a m u n k á t a d o tt b e , v a g y is a k iír t

p r o g r a m o k a v a l ó b a n k ic s i v á ll a lk o z á s o k

s z á m á r a is v is z o n y l a g e l é rh e tő n e k m o n d

h a tó k . A v á ll a lk o z á s m é r e te é s a m e g íté l t

t á m o g a tá s m é r té k e a r á n y o s n a k te k in t

h e tő (k is e b b v á ll a lk o z á s k e v e s e b b b e r u

h á z á s i é r té k a l a p j á n k is eb b m e g íté l t t á

m o g a t á sb a n r é s z e s ü l t) , e g y k é t k iu g r ó

e s e te t k iv é v e . A p á ly á z ó k t ö b b s é g e e b b e a

k ö rb e ta r t o z ó a n j e le z te , h o g y a p á ly á z a t

h o z k a p c s o l ó d ó k ö l t s é g el e m e k a m e g íté l t

t á m o g a tá s ö s s z e g é n e k n a g y r é s z é t l e fe d

t é k .

3. ábra

Zala megyei pályázatok vállalkozói kategóriák szerint ¹

A p á ly á z ó k tö b b s é g e a k e r e sk e d e l e m , j a v ítá s , a fe ld o l g o z ó ip a r é s é p ít ő ip a r g a z d a

s á g i á g a k h o z ta r t o z o t t. J e l e n t ő s e b b s z á m ú p r o j ek t é rk e z e tt m é g a z in g a tl a n ü g y l e t e k ,

g a z d a s á g i s z o lg á lt a tá s o k k a t e g ó r iá b a n m ű k ö d ő v á ll a lk o z á s o k tó l . E z e k a h a n g s ú ly o k

a m e g y é b e n m ű k ö d ő v á ll a lk o z á s o k g a z d á lk o d á s i á g a k s z e r in t i fe l o s z t á s á n a k is m e g

fe l e l n e k , b á r n e m e g é s z e n e b b e n a s o r r e n d b e n . A v á ll a lk o z á s o k tö b b s é g e a v é g z e t t fő

te v é k e n y s é g é h e z k a p c s o l ó d ó fe jl e s z t é sh e z p á ly á z o tt, k é t e s e tb e n a t tó l e l té r ő te r ü l e t

r e k ív á n t a a m e g íté l t tá m o g a t á s t fe lh a s z n á l n i.

1

(10)

A k a p o tt tá m o g a tá s a z e g y e s p r o je k te k ö s s z k ö l ts é g é t 2 5 % é s 5 0 % k ö z ö t ti ta r to

m á n y b a n fin a n s z ír o z ta . D ö n tő tö b b s é g é b e n a n n a k f el é t, k ö z e l 7 % b a n 2 5 % á t, ill e t

v e 3 5 % á t j e l e n te t te . J e ll e m z ő b b e n f o r d u l e l ő m é g a 3 0 % , 4 0 % é s 4 5 % o s t á m o g a tá

s i a r á n y . A te lje s m e g v a l ó s u l t b e r u h á z á s i é r t é k e t t e k in tv e á tl a g o s a n 3 9 % o s G V O P s

tá m o g a tá s i h á n y a d r ó l b e s z é lh e tü n k .

A p á ly á z a to k h o z k a p c s o ló d ó s a j á t fo r r á s t á l ta l á b a n k é s z p é n z z e l (s z á m l a p é n z z e l) o l

d o ttá k m e g a p á ly á z ó k . E z ek e l s ő s o rb a n a z I S O m in ő s ít é s m e g s z e r z é s é r e ir á n y u l ta k (a z

ö s s z e s v iz s g á l t p á ly á z a t 4 6 % á b a n ) , v is z o n y l a g a l a c s o n y (h o z z á v e tő le g 2 M F t a l a tt i)

ö s s zk ö l ts é g g e l. K ö r ü lb e l ü l 1 8 % b a n a k é s z p é n z (s z á m la p é n z ) m e ll e tt h ite l ig é n y b e v é

te l é r e is s o r k e r ü l t. I tt in g a tl a n é p íté s é s / v a g y g é p b e s z e r z é s , v a la m in t ú j te c h n o l ó g ia ,

te c h n o l ó g ia i fe jl e s z t é s k a te g ó r iá k a t l e h e t e m l íte n i, ö s s zk ö l ts é g e t te k in tv e 1 0 m ill ió F t

tó l a 1 0 0 m ill ió F tig te rj e d ő ta r to m á n y o n b e lü l. H á r o m e s e tb e n c s a k h it elb ő l , e g y

e s e tb e n g é p b e s z á m ítá s s a l k e r ü l t s o r a s a j á t r é s z b iz to s ítá s á r a . A te lj e s m e g v a l ó s u lt

b e r u h á z á s i é r té k e t te k in tv e á tl a g o s a n 6 1 % k ö r ü l i s a já t fo r r á s fe lh a s z n á l á s tö r té n t .

A p r o j e k t e k t ö b b s é g éh e z ( 3 7 ,8 6 % ) n e m k a p c s o l ó d o tt m u n k a h ely te r e m té s , a m in e k

o k a a z , h o g y a p á ly á z a t o k n a g y h á n y a d a m in ő s é g ir á n y ít á s i r e n d s z e r e k b e v e z e t é s é v e l

é s ta n ú s ítt a t á s á v a l k a p c s o l a to s t á m o g a t á s e l n y e r é s é r e ir á n y u l t . A to v á b b i p á ly á z a to k

e s e t é b e n á l ta l á b a n 1 , ill e tv e 2 fő m u n k a v á ll a l ó fe lv é t e l é r e k e r ü l t s o r . J e le n tő s e b b

s z á m m a l j e l ö l té k m e g m é g a p á ly á z ó k a z 5 fő s l é ts z á m b ő v ít é s t.

A b e n y ú j t o tt p á ly á z a to k tö b b s é g é n k e r e s z tü l m e g v a l ó s u l ó fe jle s z t é s b e l fö l d ö n

e r e d m é n y e z h e t á rb e v é te l n ö v e k e d é s t. E b b e n a k a t e g ó r iá b a n á tl a g o s a n 1 0 % k ö r ü l i

b e v é te l n ö v e k e d é s t v á r n a k , k é t e x t r a e s e tb e n 8 0 % , ill e tv e 2 0 0 % o s n ö v e k e d é s is

m e g j e l ö l é s r e k e r ü l t . A p á ly á z ó k k ö z e l n e g y e d e a h a z a i m e lle tt u n ió s c él p ia c o t is

m e g j e l ö l t l e h e ts é g e s é r t é k e s íté s i h e ly k é n t . N é h á n y e s e tb e n b e v é t el n ö v e k e d é s h e

ly e t t k ö l t s é g c s ö k k e n té s t p r o g n o s z tiz á l n a k , a m e ly e t p é l d á u l b é r e l t g é p e k h a s z n á l a t a

h e ly e t t s a j á t tu l a j d o n ú g é p e k m ű k ö d te té s é v e l p r ó b á l n a k e l é r n i.

4. ábra

Zala megyei pályázatok a bevétel várható iránya szerint ¹

A m e g v a l ó s íto tt g é p b e r u h á z á s o k tö b b s é g e 1 0 1 5 é v e s , m á s o d s o rb a n 5 é v e s h a s z

n o s é l e t ta r t a m m a l r e n d e lk e z ik . K ic s e r é l n i h a s o n l ó id ő m ú lv a t e rv e z ik a z o k a t a p á

1

(11)

ly á z ó k , v a g y is k ö r ü lb e l ü l ily e n id ő t á v b a n l e h e t s z á m íta n i to v á b b i p á ly á z a to k b e

n y ú j tá s á r a , ú j a b b tá m o g a t á s o k ig é n y l é s é r e .

A b e n y ú j to tt p á ly á z a to k tö b b s é g e 2 0 0 4 b e n k iír t fe lh ív á s r a k e r ü l t b e a d á s r a é s e g y

k o m p o n e n s ű v o l t .

Összegzés

A p á ly á z ó k t ö b b s é g e a r e n d s z e r m ű k ö d é s é v e l k a p c s o l a to s a n a n a g y m é r té k ű b ü

r o k r á c iá t, a z e lj á r á s i l a s s ú s á g o t, ill e tv e a k iu t a l á s e lh ú z ó d á s á t e m l íte tt e fő p r o b l é

m a k é n t . A v iz s g á lt p á ly á z a to k v is z o n y l a g k is h á n y a d á b a n ( 2 6 % ) n e m u ta l t a k k ü lö

n ö s e b b n e h é z s é g r e , a z o n b a n itt is a l a s s ú s á g o t m e g j e l ö l té k e s e tl e g e s a k a d á ly o z ó

té n y e z ő k é n t .

A z a d m in is z t r á c ió t te k in tv e p r o b l é m a a b o n y o l u l t, g y a k o r t a n e m e g y é r te lm ű m e g fo

g a l m a z á s , a k iír á sb a n n e m s z e r e p l ő té te l e k u tó la g o s b e k é r é s e , a s o k s z o r 2 3 h ó n a p o s

v á l a s z a d á s i h a tá r id ő . A p á ly á z ó k tö b b s z ö r is l á ts z a th iá n y o s s á g n a k é r té k e l té k a z u tó la

g o s a n b e k é r t d o k u m e n tu m o k a t . N e m ta r tjá k ig a z s á g o s n a k a p á ly á z ó k a z t s e m , h o g y

m íg a h iá n y p ó tl á s t s z ig o r ú a n 8 n a p o n b el ü l b e k ell a d n i, a d d ig p é l d á u l a v á l a s z a d á s a z

u t o l s ó , v a g y is a 9 0 . n a p o n tö r té n ik . Í g y e l ő fo r d u lh a t, h o g y 3 h iá n y p ó tl á s s a l m a j d h á

r o m n e g y e d év e t „ n y e rh e t” a m in is z té r iu m . T o v á b b i p r o b l é m a a p á ly á z a t l e z á r á s á t k ö

v e t ő e n a z e l s z á m o l á s id ő b e l i c s ú s z á s a , m in d e z a p á ly á z ó k v é l e m é n y e s z e r in t a z z a l a

c élla l, h o g y m in é l k é s ő b b k e llj e n k ifiz e tn i a t á m o g a tá s t. J el e n tő s e n c s ö k k e n th e tő le n n e

a z á tfu t á s i id ő p é ld á u l a h iá n y p ó tl á s o k e g y ü t e m b e n tö r té n ő m e g k é r é s év e l , ill e tv e m á

s ik o l d a l o n a n n a k e g y s z e r r e v a l ó m e g k ü l d é s é v el . P r o b lé m á t j e le n t , h o g y a k ü lö n b ö z ő

fá z is o k b a n a d o tt p á ly á z a to t m á s m á s ü g y in té z ő v iz s g á lj a m e g , íg y e s e tl e g m á s ta r ta l

m ú fe lv ilá g o s ít á s t a d a z ü g y fél n e k , ill e tv e p á rh u z a m o s s á g o k fo r d u lh a tn a k el ő , íg y a

k o r á b b a n m á r l e a d o t t a n y a g ú jb ó li b ek é r é s r e is k e r ü lh e t.

A p á ly á z ó k s z á m á r a a z e g y ik l e g n a g y o b b g o n d o t a z u tó l a g o s fin a n s z ír o z á s i r e n d

s z e r o k o z z a , h is z e n íg y t u l a j d o n k é p p e n s a j á t e r ő b ő l k e ll m e g v a l ó s ít a n i a b e r u h á z á s t,

s c s a k e z t k ö v e t ő e n v a n l e h e tő s é g h o z z á j u tn i a t á m o g a tá s s a l fe d e z e t t r é s z h e z . A s a j á t

e r ő n e k m e g fe l e l ő b a n k s z á m l a p é n z z á r o l á s r a k e r ü l , a m e ly e t a v á ll a lk o z ó a z e lj á r á s

e lh ú z ó d á s a m ia t t s o k s z o r e g y é v e n tú l s e m tu d m o z g ó s ít a n i. Í g y a l ik v id itá s t s o k

e s e tb e n r ö v id l e j á r a t ú h ite l e k b ő l t a r tj á k fe n n , a m e lly e l k a p c s o l a to s a n s z á m o t te v ő

k ö l ts é g is fe l m e r ü l. T ö b b v á ll a lk o z ó a k é s e d e l m e k m ia tt n a g y é r té k ű m e g r e n d e l é s e k

e lv e s z t é s é r ő l , j e l e n tő s n a g y s á g r e n d ű v e s z t e s é g r ő l is b e s z á m o l t. A r e n d s z e r íg y tö b b

k is e b b v á lla lk o z á s s z á m á r a n e m t e s z i le h e tő v é a p á ly á z a ti le h e tő s é g e k k ih a s z n á l á s á t,

v a g y ig é n y b e v é t e l e s e t é n a g a z d á lk o d á s e ll e h e te tl e n ü l é s é t is o k o z h a tj a , h is z e n p o n t

e z t a s z e k to r t é r in ti l e g in k á b b a tő k e h iá n y .

P r o b l é m á t o k o z a z is , h o g y a z id ő b e l i e lh ú z ó d á s e r e d m é n y e k é p p e n a m e g v a l ó s í

to t t b e r u h á z á s tá r g y á b a n m á r b iz o n y o s s z in tű a v u l á s k ö v e tk e z ik b e , íg y a z id ő k ö zb e n

v is z o n y l a g g y o r s a n m e g v á l to z o tt p ia c i ig é n y e k m e g fel e l ő k ie l é g íté s é h e z a z e r e d e til e g

m e g v a l ó s ít a n i s z á n d é k o z o t t b e r u h á z á s m á r n e m a l e g m e g fe l e l ő b b . A p á ly á z a t t á r

g y á n a k m ó d o s ít á s á r a v is z o n t m á r n in c s l e h e tő s é g e a v á ll a lk o z ó n a k .

A z id ő b e l i k é s e d e l e m s o r á n a v á ll a lk o z ó n a k s o k s z o r a z e r e d e til e g m e g j e l ö l t k ö l t

s é g e k b e n , r á fo r d ítá s o k b a n b e k ö v e tk e z e tt á rv á l t o z á s t , a fo r in t á r fo ly a m á n a k e s e tl e

g e s m ó d o s u l á s a m ia tti t ö b b l e te t is m á r s a j á t e r ő b ő l k e ll r e n d e z n ie , a m e ly n e k k ö v e t

k e z m é n y e k é p p e n a te lj e s b e r u h á z á s i é r té k a z e r e d e tile g m e g j e l ö l th ö z k é p e s t a k á r

2 0 % k a l is m e g n ő h e t a m e g v a l ó s ít á s id ő p o n tj á ig . A p á ly á z ó k e g y r é s z é n é l n ö v e l t e a

(12)

G o n d o t j el e n t, h o g y a v á ll a lk o z á s o k tö b b s é g e n in c s tis z tá b a n a z e ljá r á s i fo ly a m a tt a l ,

v a l a m in t a n n a k id ő s z ü k s é g l e t év e l , to v á b b á a fe lm e r ü l t ö s s z e s k ö l ts é g e l e m m e l , a z o k

n a g y s á g r e n d j é v e l . T ö b b v á ll a lk o z ó s z e r in t a k is e b b n a g y s á g r e n d ű p r o je k te k e s e té n a

p á ly á z a t ta l k a p c s o l a tb a n fe lm e r ü l t k ö l ts é g e k e t é p p e n fe d e z i a k a p o tt tá m o g a tá s é r t ék e .

G á ta t k é p e z h e t n e k a p á ly á z a t m e g v a ló s u l á s á t k ö v e t ő e n v á ll a l a n d ó k ö tö t ts é g e k is ,

p é l d á u l a z u t ó l a g o s m o n ito r in g o k a n n a k k ö l ts é g e iv e l e g y ü tt v a g y a b e r u h á z á s t á r

g y á n a k id ő b e l i e l id e g e n íté s i k o rl á tj a . T is z tá b a n k e ll l e n n i a z z a l is , h o g y h a a p á ly á z ó

( n e k i fe l n e m r ó h a t ó o k b ó l ) a s z e r z ő d é sb e n v á ll a l t, s z á m s z e r ű e n m e g á ll a p íto t t k ö te

l e z e tt s é g e it c s a k r é s zb e n (l e g a l á b b 7 5 % o s a r á n y b a n ) t e lj e s ít i, a tá m o g a tá s a r á n y o

s a n c s ö k k e n t é s r e k e r ü l . H a fe l r ó h a tó o k b ó l e g y á l ta l á n n e m , v a g y 7 5 % n á l k is e b b

a r á n y b a n t e lj e s íti, a t á m o g a t á s e g é s z é t a z ig é n y b e v é te l id ő p o n tj á t ó l s z á m ítv a a m in

d e n k o r é rv é n y e s j e g y b a n k i a l a p k a m a t k é ts z e r e s é v e l m e g n ö v e lv e k e ll v is s z a fiz e tn ie .

É r d e m e s to v á b b á fig y e l n i a k a p c s o l ó d ó Á F A v is s z a ig é n y l é s s z a b á ly a in a k , a z e l s z á

m o lh a t ó k ö l ts é g e k k ö r é n e k v á l t o z á s á r a is .

A felfüggesztett, nem lehívott pályázatok értékelése

A h o s s z ú á t fu tá s i id ő m ia t t tö b b s z e r z ő d é s is fe l m o n d á s r a k e r ü l t . E n n ek o k a i k ö

z ö tt s z e r e p e l t p é l d á u l, h o g y a v á ll a lk o z ó n a k ú j s z e r z ő d é s e k e t k e ll e tt v is s z a m o n d a

n ia , íg y a p á ly á z a t h e ly e t t e l ő b b l íz in g g e l m e g tu d ta v a ló s íta n i a b e s z e r z é s t. M á s

e s e tb e n a v á l to z ó g a z d a s á g i k ö r n y e z e tb e n a p á ly á z a tb a n m e g j e l ö l t b e r u h á z á s s a l n e m

tu d tá k v o l n a a v e v ő ig é n y e it k ie l é g ít e n i, íg y a z m á r n e m v o l t v á ll a lh a tó .

T o v á b b i n e h é z s é g k é n t j e l e n tk e z e t t a fe d e z e t i o l d a l m e g te r e m té s e (a fe la j á n l o t t fe

d e z e t n e m k e r ü l t e l fo g a d á s r a ) , a s a j á t e r ő e l ő t e r e m té s é n e k p r o b l é m á j a , a p á ly á z a t

b a n s z e r e p l ő fe l t é te l e k v á ll a lh a t ó s á g á n a k k é r d é s e , a p á ly á z a t ta l k a p c s o la tb a n fe l m e

r ü l t k ö l t s é g e k é s a t á m o g a tá s a r á n y á n a k v is z o n y a ( p é l d á u l e g y 5 0 % o s tá m o g a t á s i

a r á n y a k á r 3 0 % o s n a k is m in ő s ü lh e t a fe l m e r ü l t k ö l t s é g ek é s a z á rv á l to z á s o k m ia t t) .

A z o k b a n a z e s e te k b e n , a h o l a p á ly á z a t i r e n d s z e r r e l k a p c s o l a tb a n n e m e m l ít e t te k

k ü l ö n ö s e b b p r o b l é m á t, a t á m o g a to t t t e v é k e n y s é g m e g s z ű n é s e , ill e tv e a z a d o tt g é p

b e s z e r z é s m e g n e m v a l ó s u l á s a o k o z t a a s z e r z ő d é s m e g h iú s u l á s á t , ill e tv e a m e g íté l t

tá m o g a tá s l e n e m h ív á s á t.

A t a p a s z t a l t p r o b l é m á k m ia t t a v á l a s z a d ó v á ll a lk o z ó k 1 1 % a j e l e z t e , h o g y a t o v á b

b ia k b a n n e m k ív á n p á ly á z a to t b e a d n i, e s e tl e g e s b e r u h á z á s a it in k á b b h it e lb ő l v a ló

s ítj a m e g , a m e ly v is z o n y l a g g y o r s é s tis z tá n á tl á th a tó , e s e tl e g o l c s ó b b fin a n s z ír o z á s t

te s z l e h e tő v é . E g y e s v á ll a lk o z ó k c s a k a b b a n a z e s e tb e n n y ú j t a n á n a k b e ú j a b b p á ly a

m u n k á t, h a a p á ly á z a ti r e n d s z e r m e g b íz h a tó v á é s á tl á th a tó v á v á l ik .

P é l d a k é n t te g y ü k fe l , h o g y e g y 1 0 m ill ió F t o s ö s s z k ö l t s é g ű f ejl e s z té s e s e té n n e t tó

3 5 % o s t á m o g a tá s i a r á n n y a l s z á m o lv a 3 ,5 m ill ió F t k a p h a tó , a s a j á t e r ő h ite lb ő l

k e r ü l fin a n s z ír o z á s r a . E k k o r a fő b b k ö l ts é g té te l e k a z a l á b b ia k l e h e tn e k :

a p á ly á z a t m e g ír á s a k ö r ü lb e l ü l ...1 2 0 E F t ( 1 0 0 E F t+ Á F A ) ,

5 % o s j u ta l é k ... 1 7 5 E F t ( 3 ,5

×

⁵ ^% ⁾ ^,

a z e ls z á m o l á s ... 5 0 E F t

b a n k g a r a n c ia a tá m o g a tá s 1 2 0 % á r a ... 6 3 E F t ( 3 ,5

×

¹ ^,²

×

¹ ^,⁵ ^% ⁾^,

b e r u h á z á s m e g v a l ó s ít á s a h it elb ő l fé l é v a l a tt ...5 2 0 E F t ( 1 8 0 / 3 6 0

×

¹ ⁶ ^%

×

⁶ ^,⁵ ⁾

+ h ite lb ír á l a ti d íj ... 5 0 E F t

a k ifiz e té s ¾ é v e s c s ú s z á s a m ia tti h ite lfe lv é tel k a m a ta ...4 2 0 E F t ( 2 7 0 / 3 6 0 * 1 6 % * 3 ,5 )

+ h ite lb ír á l a ti d íj ... 5 0 E F t

(13)

Í g y 2 ,0 3 2 m ill ió F t m a r a d a t á m o g a tá sb ó l , a m i n a g y j á b ó l 2 0 % o s tá m o g a t á s i

a r á n y n a k fe l e l n e m e g . T o v á b b i k ö l t s é g e t j e l e n th e t p l . a z a lá ír á s i c ím p é l d á n y , a v á l

l a lk o z ó m u n k a n a p j a in a k k ö l t s é g e , p l u s z 1 fő a lk a l m a z o t t fe lv é te l é n ek r á fo r d ítá s a i.

III. KKV FEJLESZTÉS FŐ VONALAI 2007-2013 KÖZÖTT

A j ö v ő é v b e n k e z d ő d ő h é té v e s k ö l ts é g v e té s i p e r ió d u s b a n a s tr u k tu r á l is a l a p o k b ó l

é s a K o h é z ió s A l a p b ó l 2 2 ,4 m ill iá r d e u r ó ö s s z e g ű E U tá m o g a t á s t h ív h a t l e M a g y a r

o r s z á g , a z ö n r é s z e s e d é s m é r t é k e a te lj e s fe lh a s z n á lh a tó k e r e t 1 5 s z á z a l é k a , íg y ö s s z e

s e n 2 6 ,2 m ill iá r d e u r ó t fo r d íth a tu n k fe jl e s z té s e k r e . E z – a P é n z ü g y m in is z té r iu m

á l ta l 2 0 0 7 r e p r o g n o s z t iz á l t 2 6 5 F t / e u r ó á r fo ly a m m a l s z á m o lv a – ö s s z e s e n 6 9 4 3

m ill iá r d fo r in to t j e l e n t 2 0 0 7 é s 2 0 1 3 k ö z ö t t ( m a g y a r é s u n ió s fo r r á s ) .

A K o h é z ió s A l a p fo r r á s a ih o z ( m e ly e k é v e n t e a te lj e s fe jl e s z té s i p é n z e k n e k k ö z e l a

h a r m a d á t te s z ik k i, n a g y s á g r e n d il e g te h á t 3 0 0 M r d F t o t) c s a k B r ü s s z e l á l t a l e l fo g a

d o tt , s z e p te m b e r 3 0 ig b e n y ú j to tt k o n v e r g e n c ia p r o g r a m e s e t é n j u th a tu n k h o z z á . A

s t r u k tu r á l is a l a p o k h o z k a p c s o l ó d ó k é t é v r e v o n a tk o z ó o p e r a t ív p r o g r a m o k ( O P )

o k t ó b e r v é g é ig k e r ü l n e k b e te rj e s z té s r e .

A 2 0 0 7 2 0 1 3 a s id ő s z a k r a v o n a tk o z ó ú n . h o s s z ú t á v ú k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s

fe jl e s z t é s i s tr a t é g ia k id o l g o z á s a fo ly a m a tb a n v a n . E n n e k k e r e té b e n a K K V k h e z k a p

c s o l ó d ó p r io r it á s o k o p e r a t ív p r o g r a m b a ill e s zk e d é s e a z e d d ig ie k h e z k é p e s t j e l e n tő

s e n m e g v á l to z ik , s ő t a j el e n l e g i e lk é p e l é s e k is to v á b b m ó d o s u lh a tn a k . A to v á b b ia k

b a n a G a z d a s á g fe jl e s z té s O p e r a tív P r o g r a m b a n ( G O P ) v is s z a s z o r u l a v is s z a n e m

té r ít e n d ő tá m o g a tá s o k n y ú j tá s á n a k g y a k o rl a t a . A m e n n y ib e n m e g m a r a d , a z s z ű k e b b

k ö rb e n , in k á b b a k ö z é p v á ll a lk o z ó i s z e k t o r t c é l o z z a m e g . A k is e b b v á ll a lk o z á s o k tá

m o g a tá s a e l s ő s o rb a n a r e g io n á l is o p e r a tív p r o g r a m o k b a n s z e r e p e l m a j d , a m ely b e n a

h e ly i s a j á to s s á g o k a l a p j á n h a tá r o z z á k m e g , h o g y m ily e n á g a z a t , ill e tv e m ily e n te v é

k e n y s é g k e r ü l e l s ő s o rb a n t á m o g a tá s r a .

A G O P b a n n e m l e s z k ü lö n K K V p r io r it á s , h e ly e tte á l ta l á b a n a v á lla lk o z á s o k fin a n

s z ír o z á s á r ó l k e r ü l n e k s z e m p o n to k m e g h a tá r o z á s r a . A p é n z ü g y i e s zk ö z ö k j el e n tő s r é s z e

a z ú n . J E R E M I E A l a p b a n k e r ü l ö s s z e g y ű j té s r e . A J E R E M I E p r o g r a m c é lj a a r é g ió k b a n

te v ék e n y k e d ő K K V k é s m ik r o v á ll a lk o z á s o k fe jl e s z té s i fin a n s z ír o z á sh o z v a ló fo k o z o t

ta b b h o z z á fé r é s é n e k tá m o g a tá s a . A z a l a p fo r r á s a ir a n e m a v á ll a lk o z á s o k p á ly á zh a tn a k

k ö zv e tl e n ü l , h a n e m e g y e n l ő fel té t el e k m e ll e tt a k ö z r e m ű k ö d ő s z e rv e z e te k . K ö z r e m ű

k ö d ő s z e rv e z e tn e k a z o k m in ő s ü lh e tn ek , a m e ly e k m e g fel e l n e k a z e r r e v o n a tk o z ó fe l té

te l ek n e k . E z e n in t é z m é n y e k v á ll a lk o z á s i tő k e , k ö l c s ö n é s g a r a n c ia a la p o k , ill e tv e

m ik r o h it el e z ő s z e rv e k le h e t n e k , a m ely ek k ö z v e tl e n k a p c s o l a tb a n á ll n a k m a j d a v á ll a l

k o z á s o k k a l. A p é n z ü g y i a la p fe lh a s z n á lá s a a tá m o g a tá s o k h ely e tt o ly a n p ia c i a l a p ú

e s z k ö z ö k r e k o n c e n tr á l ó d ik , m in t a k ö l c s ö n ö k , a m a g á n t ő k e , a v á ll a lk o z á s i tő k e é s a

g a r a n c ia . I g é n y elh e tő k b e r u h á z á s i tá m o g a t á s o k fő k é n t k l a s z t e r e k lé t r e h o z á s á r a v a g y

h á ló z a to s o d á s r a , v a l a m in t k ie m e lt h a n g s ú ly t k a p a k é p z é s , ta n á c s a d á s tá m o g a tá s a .

A v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s – m é g s z in té n k id o l g o z a n d ó – tő k e p r o g r a m o k h o z k a p c s o

l ó d ó e l e m e i a 2 0 0 6 / C 1 9 4 / 0 2 . s z á m ú , a k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k b a t ö r t é n ő k o ck á

z a t it ő k e b e fe k te t é s e k el ő m o z d ít á s á t c é l z ó á ll a m i t á m o g a t á s o k r ó l s z ó l ó k ö z ö s s é g i

ir á n y m u ta t á s ta r t a l m á n a l a p u l n a k . A ta g á ll a m o k n a k in t é zk e d é s e ik e t a d o k u m e n

tu m b a n m e g j e l ö l t s z e m p o n t o k k a l k e ll m a j d ö s s z h a n g b a h o z n iu k .

(14)

I RODALOMJEGYZÉK

K Á L L A Y L Á S Z L Ó IM R E H S Z A B O L C S : A k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s fe jl e s z t é s g a z d a s á g ta

n a , A u l a 2 0 0 4 .

C o m p l e x J o g t á r

C ik l u s é r té k e l ő K IS S B Ó D O G Z O L T Á N n a l , a Z a l a M e g y e i K ö z g y ű l é s e l n ö k é v e l – N e h é z

n é g y év v a n m ö g ö tt ü n k .

h tt p :/ / w w w .z a l a .h u / k o z e r d e k u .p h p ? h ir = h ir e k & k o d = 0 0 0 2 9 1

T á j é k o z ta t ó a m a g y a r o r s z á g i k is é s k ö z é p v á ll a lk o z á s o k fe jl e s z té s i te v é k e n y s é g é r ő l

2 0 0 6 e l e j é n , b e s z á m o l ó a P l a t o M a g y a r o r s z á g p r o g r a m e r e d m é n y e ir ő l .

h tt p :/ / w w w .g k m .g o v .h u / fe l a d a t a in k / k k v / v a lla k o z a s p o l / p l a t o _ k k v .h t m l

w w w .g v o p .g o v .h u

w w w .n fh .h u

w w w .p o r ta l .k sh .h u

KKV FEJLESZTÉSI POLITIKA 2007 ÉS 2013 KÖZÖTT