DISSERTATIO
INAUGURALIS MEDICO-PRACTICA
DE
MORBO
QUAM
CONSENSU ET AUCTORITATE
ILLUSTRISSIMI AC MAGNIFICI
DOMINI
PRÆSIDIS DI DIROGLORIS,
PERILLUSTRIS AC SPECTABILIS
DOMÍNI DECANI ,
nec non
CLARISSIMORUM AC CELEBERRIMORUM
D. D. Professorum
pro
DOCTORIS MEDICINAE LAUREA ,
SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS AC PRIVILEGIIS RITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS
in antiquissima ac celeberrima
UNIVERSITATE VINDOBONENSI
publicae eruditorum disquisitioni submittit
Josephus Rosenfeld ,
Hungarus Csáktornya - Zaladiensis .
In theses adnexis disputabitur in Universitatis palatio
die 24. mensis Julii 1841 .
VINDOBONAE .
Typis Caroli Ueberre uter .
rum liquidorum infusionem , eum magnam lucem curationi morborum alla
turumexistimo .
Bagliv . Op . omn . p . 440 . A
Jeder Kranke ist ein Tempel der Natur . Nahé dich ihm mit Ehrfurcht und Weihe., entferne von dir Leichtsinn , Selbstsucht und Gewissenlosig keit , dann wird sie gnädig auf dich blicken , und ihr Geheimniss dir auf
schliessen .
C , W. Hufeland .
Seinem
hochverehrten Onkel
und väterlichen Freunde,
dem Herrn Herrn
widmet diese Blätter
als schwachen Beweis unbegränzter Liebe und Dankbarkeit
der dankerfüllte Neffe.
1
Hochverehrter, innig geliebter Onkel!
1
Endlich biethet sich mir die schönste Gelegen
heit, Ihnen öffentlich zum Theil Rechenschaft von den Gefühlen geben zu können , die seit vielen Jahren in der Tiefe meines Herzens für Sie, edler ,grossmüthiger Gönner ! wurzeln ; Gefühle,
die, so rein und innig sie auch sind, doch anderseits das dankbare Gemüth an eine Schuld mahnen , dienur einiger Massen abzutragen mir nie gelingen
wird .
Wie bedeutungsvoll, wie wichtig muss mir der
heutige Tag erscheinen , an dem ich am Ziele viel jähriger Wünsche stehe , zu dem ich, durch ein un erforschliches Geschick leider schon frühzeitig zur Waise geworden, nicht gelangt wäre, hätten Sie mich nicht, theuerer Onkel ! ein zweiter Vater, mit aller Zärtlichkeit aufgenommen, dem Jüng linge Ihren Rath und Ihre Unterstützung so grossmüthig angedeihen lassen, die Sie ungea
schmälert auch dem Manne nicht versagen ,
Je grösser aber Ihr Edelmuth, geliebter
Onkel ! ist , desto ohnmächtiger erscheine ich mir im Ergusse der Dankgefühle.Eins bleibt mir nur, mich Ihrer Unterweisung, Ihres Beispieles würdig zu zeigen : wenn ich mich
in meinem Berufe dem Wohle der leidenden Mensch
heit mit aller Hingebung weihe ; wenn ich durch
Humanität, Theilnahme und Menschenliebe meinenWirkungskreis ehre ; diess gelobe ich Ihnen, und
so möge die That für mich sprechen. -Entziehen Sie mir auch in der Zukunft Jhren
Beistand nicht, und erlauben Sie mir , mich im
mer nennen zu dürfen
Ihren Sie innig verehrenden
dankbaren
Neffen .
Proæmium.
Anceps diu haesitabam , quid absolutis cunctis,
quae ad lauream Doctoratus capessendam a me po stulabantur , pro objecto dissertationis meae, ad quam
concinnandam lex urget academica, e perquain vasto artis Hippocraticae campo eligerem ; incidit demum
et acquievit simul mens mea in describendum morbumsummi momenti, puto : granulosam renum degenera
tionem , morbum Brighti nominatum . Adlexit me ad hanc suscepti audaciam partim dignitas objecti , par tim vero longe frequentissimus numerus aegrorum nostris diebus malo hocce affectorum ; enim vero quot,quantusve numerus hydropum universalium aevo, quod vivimus , existit , et tamen ultra dimidium , fere
duae tertiae partes eorum nequaquam morbum substan
tivum efficiunt, verum effatae renum desorganisationi superstruuntur , nec minor ac frequentia ,est dig
nitas objecti, quando quidem malum in prima sua ori
gine , utplurimum profunda labyrintho abdita , haud
agnitum , citius ant serius , at certo ad vitae interi
tum properat. Neque vero nova quis hoc in opuscu
lo quaerat; fido calamo ea concinnavi, quae partim
propria suggessit experientia, concessum mihi nam
que fuit , complures casus morbi Brighti inde ab ini
tio usque ad exitum , imo cadaveris quoque lustra
tiones in amplissimo Nosocomio Universali Vindobonensi sub mag ni nominis Virorum auspiciis ob
servasse, partim vero ea coordinavi, quae in celeber rimorum Virorum operibus dispersa reperi; con sultavi hoc in negotio relationes auctorum de mor
bo hoc maxime meritorum , uti ipsius Brighti, O s
borne , Rob . Christison , Tissot ; Mart. Solon , R a yer, et Sabatier .
Lector benevole ! Si Tibi ea , quae in opusculo continentur , minus adriderent , reflectere velis , ob jectum ejus jam peritissimoruħi virorum ingenia sine magno semper fructu exercuisse . Neque animus mi
hi erat, scribere eruditis , sed solum erudiendis .
Dabam Vindobonae diebus mensis Julii 184 ) .
1
Auctor .
Conspectus historicus morbi Brighti.
Prima morbi Brighti (1. Braiti) initia jam quidem
dudum nota fuerunt, nam antiquitus jam innotuit, lotium humanum in diversis morbis albuminam continere. Sin
gulariter Cotugno narrat „ de ischiade nervosa“ se in hominis cujusdam hydrope apasarca laborantis urina altiori temperaturae exposita , praecipitatum ab albumi ne calore illo coagulato enatum observasse ; post eum Cruickshank in suo opusculo : „ on the manner of distinguishing disease by the urine" refert se persae
pe in urina hydropicorum albumen reperiisse . Ast neu tiquam iis perspectum fuit , phaenomeni hujus cum mor bo quodam altero nexum causalem existere , omnes il lud ut signum et quidem pathognomonicum hydropis idiopathico modo exorti habuerant ; ejusdem mentis fuerant quoque clari nominis viri : Black hall , Nys ten , M'Lean , Well - Ayre et Bostock .
Inter omnes hos ' maxime se distinxit Black hall in
suo egregio opere 1811 „ de natura et çura hydropis.
Juxta characterem urinae ille hunc morbum in duas
classes dividit , prouti nempe lotium per calorem coa gulatur manifesta vestigia albuminis relinquens , aut e
contra . Licet eximius hic naturae scrutator nexum cau salem inter urinam albuminosam affectionem renum
non perspexit, tamen proximus erat, degenerationem ho
ram organoram observasse .
Tandem medicus Londinensis Richardus Bright
1827 multa et fida experientia edoctus eam quoque in
suis „ Rapports of medical etc. Lond . 1827" in medium protulit veritatem : raro esse hydropum fontem idiopa
thicum , verum utplurimum fundari in peculiari abnor mitate renum , quorum textura eo modo alienatur , ut in granulosam degeneret atque potissimum albuminis in lotio praesentia manifestari , in quo opere multum adju tus fuit auctor nominatus conatibus chemici Bostock , qui insuper docuit , pondus specificum talis urinae esse levius , ac ejus sanorum .
Paulo post a . 1829 assertum hocce celeberrimi Bright confirmarunt ac uberius enodarunt Allison , Gregory et Christison , Prof. Edinburgh ., qui, pa riter memoratam glandularum renalium affectionem ob servantes , eam exacte descripserunt atque causam hy dropis jam localis , jam et praecipue universalis statue
runt ; signanter Christison tractatum hunc multum
illustravit , cui viro insuper illam non minus momen tosam observationem in acceptis habemus , in morbo praesenti urinam nec dimidiam quantitatem principii urici continere ac more solito, imo in altiori gradu mali hujus uream in ipso quoque sanguini detegi.
Investigationes hae sub viri summi auspiciis in choatae et ab effatis medicis excultae , ultro quoque in
Gallia .continuabantur , cumprimis Parisiis a . 1831 a Tissot , Ray er , Désir et Sabatier ; in specie Ray er, observavit in sanguine ab initio morbi e vena misso crustam phlogisticam formari atque morbum hunc ce cumprimis teneris infantibus proprium esse .
Sub ejus directione investigans Sabatier docuit insuper ad lotii coagulabilis originem nequaquam ne cessariam existere texturam renum granulosam , verum sufficere , ut structura renum insolita mollitie ac tene ritudine afficiatur , praesertim vero, ut sumptibus sub stantiae medullaris pars corticalis voluminis sui augmen tuin nanciscatur. Eodem tempore clariss . Andral me tamorphosim hanc renum erudito descripsit calamo , morbum hypertrophiarum familiae inserendo, ast in elu
11
cubrationem hydropis exinde progeniti minime se im
miserat .
Inter recentiores medicus Magnae - Brittaniae 0 s
borne eximium concinnavit tractatum circa granulosam
renum degenerationem , triginta sex casus collegit, at que ex institutis necroscopiis eam formavit conclusio nem , se nunquam urinam coagulabilem durante vita hydrope affectorum observasse , ubi post mortem saepe fata renum degeneratio cultro anatomico monstrata non fuisset. Recentissima data super morbo Brighti sunt ab a. 1837 a Dr. Mateer , G. Glouge , Wood , in Edinbourgh Journal 1837, item in opusculo ,,on Dropsies”
ab Edward Seymour nobis communicata .
Dr. Mateer ait , secretionem albuminis in urina per accidens solum fieri, atque e statu phlogistico or ganorum affectorum sufficienter explicari existimat . G. Glouge ope microscopii detexit in renibus globu los duplicis ordinis, nempe inflammationis et suppuratio nis , qui ultimi nec in aqua, nec in spiritu vini ullam mu tationem experiuntur , quare supponit granulosam re num degenerationem ex inflammation'e substantiae corti calis originem suam haurire , quae dein ad medullarem quoque ocyus vel serius propagatur.
Nomenclatura et definitio .
Circa denominationem morbi , quem pertractamus , diversae sunt opiniones ; ipse Bright nullum peculia re nomen ei assignavit , unde factum est , quod omnes tum angli tum exteri quoque medici ab auctore morbum Brighti appellaverint, alii morbum granulosum Bright Martin Solon albuminarium a praecipuo signo, prae sentia albuminis in urina, ast vero in aliis quoque mor bis signanter inflammatione pelvis renalis in urina con tinetur albumen . Ray er vocat Nephritidem albumi nosam, ei innixus principio , quod essentia mali sita sit
in singulari specie inflammationis renum, qui tamen cha racter inflammatorius in non paucis casibus merito in dubium vocatur. Ab aliis nominatur hydrops renalis ; ve rum nequaquam degeneratio illa texturae renum pro se quela hydropis organi hujus habenda est , nam hydrops est nil ac symptoma morbi hujus , aut vero malum post humum . Roberto Christison placuit denominare morbum , degenerationen granulosam renum ,
Intelligimus autem sub morbo Brighti peculia rem morbum renum , in quo substantia eorum eam ex peritor metamorphosim , ut cum detrimento substantiae medullaris aucta pars corticalis varias granulationes si stat , quae in majore gradu morbi in superficie quoque renum in conspectum prodeunt , imo increscente malo ipse ren in plures lobos separatur , inter quos granu lationes illae interponuntur , incedit denique morbus ille cum secretione urinae albumine divite , atque con secutivo hydrope stipatur.
Nosographia et Symptomatologia.
Morbus hic cum variis inchoat atque decurrit sym ptomatibus ita, ut vix possibile sit concinctam ejus dare
hypoty posim .
Degeneratio renum granulosa in genere sub du plici forma initium capere potest , nempe : ut morbus acutus vel chronicus , in omni quidem casu ocyus aut
serias in diuturnum vertitur malum , nihilominus tamen sunt non pauci casus , in quibus malum hocce cum om nibus morbi acuti signis evolvitur.
Forma acuta . Inchoat potissimum praegressó re frigerio cum horripilationibus vagis , aut vero horroris sensu , quem aestus et reactio febrilis excipit , cum suis solitis signis, uti : pulsu frequenti , celeri et contracto, cuti sicca et calente , appetentia ciborum prostrata , sa pore alienato , siti adaucta, cephalaea , delassatione no
13
tabili , urinae se- et excretio obtingit parca, saepe pe nitus suppressa , albuminosa , imo aliquando sanguine tincta ; haud raro accusant aegri peculiarem dolorem in regione lumbali una vel utraque , qui plurimum obtusus, raro acutus est , et sub attactu augetur , dolor hic ali quando ad sensilitatis gradum minorem in ambito re num percipiendum restrictus , non sistit pathognomoni cum signum morbi, quia non semper adest, uti -Bright existimat , extenditur in longe plurimis casibus ad ante riorem partem abdominis aut descendit inferiora versus usque pudenda , aut plane femora .
Dolor hicce assiduo comitatur nausea , ructa, imo et vomitu , aut diarrhoea ; denique continuus adest ni sus ad lotium mittendum cum tenesmo , aut plane sensu doloris ardentis junctus. Haec symptomatum series non diu perdurat , ast aegro ad sensum jam melius valente denuo recrudescunt phaenomena morbosa , imo et fero ciora sine causa nota , sequuntur dein mala posthuma , et sequelae status illius activi, uti : hydrops , praecipue oedema faciei et extremitatum , coma , cum vel absque convulsionibus , serosae infiltrationes partium diversa rum, praecipue pleurae. Maxime universale symptoma consecutivum est hydrops et quidem ob reactionem eum comitantem atque proclivitatem in statum phlogisticum , hydrops inflammatorius dictus ; occupat hic potissimum extremitates et faciem , imo saepe fit universalis. Ce terum Bright et Gregory demonstrarunt, morbum hunc nequaquam semper cum hydrope consecutivo in cedere , imo mortem sequi posse , quin signa hydropis
ad fuissent ,
Decursus reliquus est diversus in variis indivi duis , non raro repentina ingruit mors , idque jam pri
mis diebus aut sub sopore , aut vero orta inflammatione
arachnoideae, pericardii aut peritonei. Saepe quidem succedit aegrum sub acuto hoc morbi decursu Orci fau cibus eripere , alias vero temporanea solum fit ejus sa
3
natio, denique in longe plurimis casibus aut transit pau latim malam in formam magis chronicam , veram cache xiam , aut vero labes organica afficit renes , et praeter urinam morbosam nulla alia phaenomena insolita in con spectum veniunt.
Forma chronica. Sub hac forma inchoantis morbi prima vestigia potissimum admodum obscura et incerta sunt , ut et aliorum in genere vitiorum organicorum ; saepe per plurium mensium decursum nec unicum occur rit signum morbosum , quod aegri aut adstantium - atten tionem excitaret , donec tandem aegri debilitas virium , in dies magis crescens , anxietas atque decoloratio cutis cachectica eum atque vicinos de gravitate mali
convincant .
In hoc statu rerum aegro accurato subjecto exa
mini plura patebunt signa ejus sensibus abdita , inter quae : urinae se- et excretio adaucta aut imminuta, san guine colorata , cum difficultate aut dolore missa , non raro dolores rodentes in regione lumbali , aut pelveos , ad inguinas , genitalia externa , aut plane ad femora usque extensi ; summi vero momenti est illud symptoma, quod aeger insolito modo semel aut iteratis vicibus de nocté urinam excernendi gratia expergefiat. Quamdiu autem morbus sub similibus circumstantiis delitescere possit , exacte definiri nequit , in menses, imo in annos saepe integros lentus hic decursus extenditar , fortuito agentes potentiae nocentes possunt symptomata morbo in decursu acuto propria, quae supra adduximus , indu cere ; sequentibus tamen phaenomenis essentia ipsius morbi fundatur : exhaustione virium vitalium , jactara materiae organicae , colore cutis universae nimis pal lido , aut vero squalore cachectico , cuti sicca , aspera , proclivitate in somnum , anorexia aut apositia cum ruc tibus, aut plane vomituritionibus juncta, cumprimis ho
ris matutinis ventriculo jejuno atque siti intolerabili.
Nallum autem symptoma tam essentiale est , quam con
15
ditio morbosa urinae atque sanguinis , unde de his plura coram proposituri .
Qualitas urinae. Sub morbo Brighti urina tum quanti- , tum qualitate a norma aberrat, in varia tamen morbi forma, gradu et stadio diverso modo . Ab initio et sub morbi decursu magis acuto urina est aut justae quantitatis, aut vero , sed raro, adaucta, et tunc morbus pro diabete baberi posset, sed potius est imminuta , aut penitus suppressa, quod plerumque malum omen esse solet. Ast qualitative etiam est lotium mutatum , et qui dem diverse coloratum , qui color a diverso gradu morbi dependet ; saepe est coloris sanguineo - rubri , aut pe nitus fusci , alias straminei , flavo- viridis , semper vero plus magis turbida , spumam agens , rarissime inde ab initio usque finem morbi manet urina sine colore et clara, in multis casibus adest sedimentum lateritium aut album , coagulum calore enatum est fusco - rubrum , aut griseo - album , per acidum nitricum enatum praecipita tum est lactei coloris . Quoad pondus specificum con veniunt omnes auctores , illud esse semper minus , ac in urina sanorum ; in his est 1017 , 72 usque 1026. 63 aut calculo medio ducto 1022. 46 , e contra sub morbo
Brighti medius calculus efficit 1013. 18. Magni porro momenti est densitas urinae inminuta , quam tamen paucissimi medici respiciunt , alii vero eam plane ad auctam statuerunt. Gregory et Christis on evice runt densitatem urinue minorem , esse intime junctam ejus coagulabilitati. Sanorum urinae densitas se habet ut 1024 – 1025 , in morbo vero Brighti ad 1007, imo 1005 descendit. Corruptioni valdopere favet hoc lotium , unde paulo post in fermentationem abreptum spargit odorem foetentem ammoniacalem . Relatio par
tium urinam constituentium quoque aberrat , in genere, ut jam dictum, principium uricum notabiliter deficit, ut primum hujus copia increscit , imminuitur hydrops , et ea in normalem statum reducta morbus fausto gaudet
exitu. Praeter uream sales quoque urici quantitate imminuuntur , unde quoque pondus specificum urinae imminutum explicatur.
Maximi vero momenti criterium sistit jam pluries nominatum : Urinae sub influxu caloris aut acidorum
enata coagulabilitas, albuminis copia majori praesentis superstructa , nequaquam tamen pathognomonicum dici potest morbi signum , quia etiam in aliis renum adfec tionibus , atque in statu quoque normali conspici potest .
Albumen in urina contentum variis modis detegere do
cent chemici et medici , uti : per calorem , acidum ni tricum , muriaticum , mercurium sublimatum corrosivum , hydrocyanatem lixivae , alcohol , creosotum , infusum gallarum , et plumbum aceticum ; optima tamen reagen tia sunt calor et acidum nitricum . Sub temperatura ul tra 160 ° Fahr, turbatur uriná , oritur spuma, et calore sensim adaucto albumen coagulat. Sub majori adhuc temperatura nascitur massa quaedam gelatinosa, tremula aut pultaceae plane consistentiae , in plurimis vero ca sibus efformat albumen floccos albos . Inter chemica
reagentia eligitur utplurimum acidum nitricum , quod
eadem largitur resultata solum quod eotum semper al bumen forma floccorum aut pultis cujusdam secedat ; ast non sufficit unicum chemicum adhibere reagens, verum plura in usum trahi debent , singulariter in plurimis casibus juvabit tum per calorem , tum per acidum ni tricam urinam explorare , quia si urina est ammonia calis , potissimum calor auctus albumen etsi accumu latam , non praecipitabit , tum in defectu albuminis quoque poterit unice major caloris gradus adhibitus se
dimentum floccosum e salibus phosphoricis compositum eficere , id quod acidum nitricum praepedire atque re movere valebit ; denique merum acidum nitricum causabit praecipitatum floccosum ex acido lithico constans , quod sub altiori temperatura resolvetur et albumen insolutum manebit. Quantitas albuminis in urina contenti est diversa ,
17
sub initio morbi semper major , minima quantitas est 10 et maxima, secundum Osborne 14 , secundum Chri stis on plane 27 in 1000 partibus.
Momentosum foret , varios gradus coagulabili tatis propriis denotare terminis 9 id quod celeber rimus noster Professor Anat. pathol. Rokitansky sequenti proponit modo : 1. Urina per calorem gela tinosa 2. urina valde coagulabilis, in qua altiori sub temperatura copiosissimum efformatur praecipitatum , ita , ut post 24 horas fere totum fluidum occupet . 3.
Urina multum coagulabilis , ubi sedimentum post nyct hemerum mediam liquoris quantitatem efficit. 4. Uri na mediocriter coagulabilis , ubi nonnisi una pars liquoris coagulum offert. 5. Urina parum coagu labilis , in qua solum una octava pars praecipitatum efficit. 6. Urina vis coagulabilis , si adhuc minus sedi menti conspiciatur et 7. Urina turbida per calorem , ubi urina quidem fit floccosa , sed non sedimentatur.
Memoratu digna est observatio, quod non raro al bumen in urina repente evanescat , et post aliquod tem pus rursus compareat , obtinet id cumprimis in gradu
morbi altiori ,
Symptomata " haec urinae sub initio morbi obser vata plurimas in decursu experiuntur mutationes , sic aucto malo ipsa jam quantitas urinae increscit , etsi nulla diuretica adhibita fuissent. Color saepe normali accedit , alias expallescit , et fit aquosa , etiam minus turbida redditur urina ac prius fuit , vix ullum sedi mentom in ea observare licet , si mucum viscidum te nacem excipias , qui verosimiliter in statu : irritativo vesicae urinariae fontem suum agnoscit. Pondus speci ficum manet semper sub, quovis morbi stadio et gradu imminutum . Densitas quoque semper magis et magis immi nuitur. Proportio partium solidarum constitutivarum adhuc magis perturbatur , ita , ut sub alto gradu morbi
sit proportio ut 24 : 1000 , imo in aliquibus casibus
2
ut : 15 : 1000, in specie sales unice adhuc magis immi nuuntur , quam ipsum principium uricum . Martin Solon
existimat sub finem morbi sales calcareos cumprimis
decrescere , eo quod acidum oxalicum nullum praeci pitatum dederit . Demum albuminis copia sub finem morbi adhuc major esse consuevit , nunquain autem decrescit , si etiam pro aliquo tempore brevi ex urina penitus eva nescat , paulo post denuo comparet.
Cunctis his symptomatibus morbi e conditioneurinae desumtis , in unum collectis , sequentibus phaenomenis pathognomonicis se morbus ipse manifestat : minori densitale , pondere specifico, uc proporlione partium solidarum , in specie principii urici, atque salium , nec non praesentia albuminis, vario modo detegendi.
Qualitas sanguinis. Nec minorem considerationem meretur in morbo Brighti conditio ipsius sanguinis exa minanda . Sub forma morbi acuta , ubi status inflamma torius viget, missus sanguis offert manifestas notas pla
sticitatis adauctae , seu diatheseos phlogisticae , facile namque ac cito coagulat, placenta est copiosa , densa , firma , tenax atque simili crusta lardacea saepe sat cras sa tecta , serum plerumque est lactei coloris et consi stentiae , cum exigaa quantitate aetheris sulfurici com mixtum seponit substantiam quamdam oleosam , adipi in tela celluiosa existenti analogam ; adhuc majoris digni tatis est imminutio densitatis seri sanguinis cam analoga subtractione partium ejus fixarum . Primus hanc observa tionem fecit Bostock, post eum Gregory et Chris tison ; densitas seri sanguinis , quae in normali statu inter 1029 -—- 1031 fluctuat , hic raro est super 1022, saepe 1020, imo in singulis casibus 1019 , partes vero fixae , quae secus 102 – 100 in 1000 adsunt , sub granulosa renum degeneratione ad 68-64, imo 61 re ducuntur , praeter sales albumen quoque in sero sangui nis contentum quantitate imminuitur. Alia mutatio sangui nis momentosa pariter a Christis on detecta est prae
19
sentia sat magna quantitatis ureae in sanguine, cumpri mis valet id de initio morbi , dum urina potissimum parca aut suppressa est ; longe difficilius detegitur uri cum principium seriori aetate morbi , postquam urina quoad copiam ad normalem accedit, aut hanc plane su perat. Observatio haec manifeste confirmat experimen
ta recentiori tempore a Prevot et Dumas , Tiede man et Gmelin instituta cum animalibus , quorum re nes exstirpati sunt , e quibus patet , uream minime in renibus generari, verum in sanguine jam existere . Fi brina sanguinis est potissimum aucta cumprimis in sta dio initii , ita, ut quantitas ejus , quae in normali statu est 50 in 10,000 , in morbo hoc sit 82 ; alias vero sub decursu magis chronico descendit ad 32, Cruorina vero aut Haematina manet normalis . Increscente morbo ,
sanguinis quoque symptomata pathologica mutationem quamdam experiuntur , et quidem separatur sanguis eotum in copiosum serum , et paucam placentam , illud est minus lacteum et haec spoliata manet corio lar daceo , porro densitas et proportio partium sanguinis
solidarum ab initio morbi imminuta ad naturalem ac
cedit statum , imo plane augentur. Urea potissimum evanescit e sanguine, fibrina quoque normae restitui tur , e contra vero quod minime spernendum, Haema tina sensim aut subito imminuitur , ita, ut proxime accedat ad haemorrhagias sanguinis . Hujus status san guinis . necessaria sequela est habitus leucophlegma ticus , qui in nullo alio morbo tam cito ingruit ac in morbo Brighti, aegri acquirunt interdum colorem pallidum , aut cereum, alias fuscum , imo plane, si cir culus sanguinis per venas praepediatur, lividi fiunt.
A etiolog i a .
Origo hujus morbi ut omnis alius duplici inniti tur rationum momento, disponenti nimirum , et excitanti.
2 *
Dispositio in morbum hunc renalem a plurimis auctoribus statuitur, in diathesi corporis rhachitica, scro fulosa atque tuberculosa , nec non constitutione lym phatica ; ast habitus quoque firmus, constitutio robusta, athletica, hominem nequaquam immunem reddunt a morbo acquirendo . Osborne et Christison frequentius
observarunt morbum in individuis robustis et firmiter constitutis . Multi assumunt constitutionem aliquam pe culiarem in morbum Brigh ti disponentem eo , quod eadem momenta externa, quae in uno casu nominato morbum producunt, in alio potius affectionem catarrhalem aut rheumaticam acquirant. Haereditariam in mor bum dispositionem assumit Osborne.
Quoad aetatem vix aliqua observatur differentia, minime veritati convenit, aetatem infantilem vel senilem
liberam esse . Sabatier observavit morbum in infan
tibus 5 , 6 , 7 , 8 et 10 annorum . M. Solon adducit casum de morbo Brighti in infante 18 mensium, alia e parte Christison reperit granulosam renum degenerationem in senibus 79 , Gregory plane in vi ro 90 annorum , anno 60 , non raro conspicitur, plurimi
tamen casus inveniuntur intra annum 30. et 50.
Sexus quoque constituitmomentum morbi internum vel disponens, quandoquidem viros frequentius plecta tur, quam feminas, fors eo e rationis momento, quod vi ri partim intemperantiae, ut causae principali , magis de diti , partim vicissitudinibus aëris athmosphaerici magis espositi sunt . Christis on dubitat, an numerus aeg
rorum virorum habeat se ad numerum feminarum ut 3 :
1 , prouti Tissot existimat.
Inter omnia momenta disponentia nullum tantum influxum exerit ac vitae genus luxuriosum , maxime per excessum in haustu spirituosorum se manifestans, in strenuis potatoribus morbus hic frequenter occurrit , ita ut, secundum observationes a Christis on factas, tres
21
quartae partes aegrorum malo hoc affectorum Bachi strenui libatores fuerint ; facile vero explicatur influxus hic alcoholicorum in morbos renum , quia secretionem horum nimis intendunt, jam autem notum est e Patholo gia , secretionem exaltatam non posse longiori tempore obtinere, quin structura quoque organi secernentis pa tiatur. Porro infimae classis homines, ergo ruricolae mul to magis in granulosam renum degenerationem sunt dispositi , quam alii , partim magis intemperantiae dediti sunt, partim vero athmosphaerae vicissitudinibus repen tinis qua momento excitanti plus obnoxii redduntur.
Denique quoad dispositionem a morbis illud con stat , quod impedimenta circuitus sanguinis magnam proclivitatem in morbum Brigh ti inducant, quia Ana tomia pathologica docet, in cadaveribus hominum morbo hoc affectorum quam saepissime diversą vitia organica texturae, voluminis , aut formae in corde reperiri,
Inter Causas excitantes primum locum meretur : refrigerium commissum et inde transspiratio cutis immi nuta aut penitus suppressa ; cutis igitur est verum atrium hujus morbi ( perbene docet intimum nexum physiologi
cum cutis inter et renes clar. noster Prof. Czermak ) unde tam frequenter malum hoc excipit scarlatinam praegressam , sub qua ante initium hydropis jam urina praecipitatum ab albumine enatum offert ; ast etiam alio quocunque demum modo cutis functio vitalis turbata ansam morbo huic praebere valet, sic sudor habitualis extremitatum inferiorum retropulsus, refrigerium per balneum gelidum susceptum , praecipue autem diuturnior gestatio vestium humidaram, non raro morbum Brighti induxisse videbantur ; huc etiam spectat aër humidus , vaporibus multis impraegnatus, nec non habitacula humi da, unde in Magna -Britannia ob athmosphaeram humi
dam morbus hicce est frequens.
Alia causa excitans est victus pravus atque ab usus alcoholicorum in genere, namque renes hominum,
qui durante vita potui nimis dediti erant, plerumque gra
nulosam texturae suae alienationem praeseferunt. Un animis est mens auctorum de morbo Bright i disseren tium , post refrigerium nullam morbi causam tam fre quentem esse , quam haustum nimium vini et spirituoso rum , unde intemperantia in potu de die in diem incre scente , numerus quoque casuum morbi Brighti tem poribus nostris semper augetur.
Ad momenta morbi procatarctica refertur etiam nimius usus potulentorum etmedicaminum diureticorum , quatenus haec laxitatem et debilitatem renum inducunt . Denique abusus mercurialiuni suam quoque vim aetio logicam exerit, testantur id sectiones pathologicae, tum experimenta cum urina syphiliticorum , quae constan ter magnam albuminis copiam offert, explicatur vero id e virtute hydrargyri telam renum glandulosam nimis ir ritante, hac ratione secretioni majori et texturae alie nationi ansa ponitur ,
Nosogenia.
Ad nexum causalem symptomatum , quae sub decur su morbi Brighti , et in cadavere mortuorum re prehenduntur eruendum, ea momentosa ponitur quae stio : quae causa coagulabilitatis urinae, aut quod idem : praesentiae albuminis in hoc morbo, an in conditione sanguinis ad renes delati, að vero in ipsis organis uro poëticis ratio peculiaris hujus secretionis quaerenda
sil ? - Diversi anctores diverso modo 'hoc problema solvere nituntur. Dr. Mateer explicat coagulabilitatem urinae e statu renum inflammatorio , in specie textus celluloso serosi , structuram renum penetrantis , cunctis namque membranis serosis jam in normali statu , eo magis in abnormi , convenit vis albumen secernendi , vel in sero solutum , vel autem coagulatum , pseudo -mem branas formans. In sequelam igitur phlogosis prae
23
gressae oriuntur granulationes ex indurata lympha in textum cellulosum depositae, quae dein degenerationem renum structurae illo tuberculosae analogam , post se
trahunt .
Longe aliter exponit Sabatier genesin urinae albuminosae atque simul nexum causalem morbi Brighti cum consecutivo hydrope . Sub morbo hoc , ut supra pro batum , deficit urinae principium uricum , quod vero in ipso sanguine chemia detegitur , e contra adest in ea copiosum albumen , cujus defectus, aut solum imminutio in sanguine observatur , simul quoque pondus specifi cum seri sanguinis imminuitur, hoc igitur fit magis flui dom , tenue , hinc parietes vasorum facilius penetrat ,
unde absorptione imminuta facile fieri potest , ut infil
trationes textus cellulosi serosae aut etiam exsudata si
milia in diversis cavis priantur ( en hydropis ortum ) . Praesentiam autem albuminis in urina explicat sequenti modo : sub morbo Bright i substantia renum corticalis qua organon urinam proprie secernens , sic modificata existit in sua vitalitate, ut sero sanguinis multum albu mipis detrahat , sicque urinam albuminosam secernat , quae in singulis casibus cum principio sanguinis tin gente , non vero , ut putarunt , cum ipso sanguine se
met unit.
Denique Christison et Tissot statuunt serum sanguinis immutatum pertingere ad renes , et abhinc in urinam devenire ; ast quo pacto tunc minor quantitas albuminis in sanguine reperiri posset ?
Terminationes .
Triplicem agnoscit , ut omnis alter morbus, exitum . 1. In sanitatem ; tumor hydropicus imminuitur, cu tis fit mollis , uripa mittitur normali quantitate , colore , debita cum proportione ureae et reliquarum partium
solidarum , denique per nullum reagens chemicum nota bilis albuminis copia detegi potest.
2. In mortem ; rarissime immediate per se, verum
potissimum mediate per alios morbos, et quidem a sub secuta utplurimum gravi affectione encephali , in specie inflammatione meningum , in quo casu inter soporem et convulsiones mors apoplectica insequitur ; alias letha lem parat exitum per grave exsudatum pleuriticum , in flammationem summe acutam intestinorum , bronchiorum cum emphysemate, porro ipsius substantiae cordis, om nes hos tristes morbi exitus praecedit plerumque ple naria ischuria , Bright deducit mortem ex intoxicatione per uream in sanguine retentam , et per circuitum cere bro adlatam . Denique :
3. In alios morbos ; frequentissime ex his , quorum alii nexu cum malo ipso causali juncti, alii vero fortuito solum enati sunt , adducuntur sequentes : hydrops, di arrhoea , inflammatio peritonei , pleurae , pulmonom , catarrhus , rheumatismus, dyspepsia , vomitus diutur nus , coma, denique vitia organica cordis et hepatis ,
Frequentissimum morbiBrighti malum posthumum est hydrops anasarca , qui ut momentosum quidem in decursu morbi enatum symptoma considerari debet, mi nime autem , ut aliqui putant, absolute necessarium est si gnum in morbo hoc renum , inflantur ante omnia extre mitates inferiores , dein superiores quoque , imo ipsa facies fit oedematosa , denique teste auscultatione et percussione cavum quoque thoracis et pulmones , tum cavum abdominis serosam exsudationem et infiltrationem offerunt. — Post hydropem frequentissimum malum se cundarium aut etiam complicatio morbi sunt : diversa vitia organica cordis, uti : hypertrophia, stenosis, val vularum incrassatio etc. , unde non pauci medici putarunt , morbum granulosum renum cum hydrope consecutivo in textura cordis alienata fontem suum agnoscere .
25
Denique frequens adhuc complicatio aut seguela morbi Brighti est alienata textura et functio hepatis , huc in specie pertinet : ejus volumen adauctum , tu
berculosis .
Necroscopia .
Bright tres in hoc morbo distinguit varietates . In prima varietate detegitur volumen renum nor
male , parenchyma emollitum , ab extus minimis maculis
flavescentibus obsitum , quod etiam in tota substantia corticali deprehenditur. Substanția medullaris pallescit ; incisione longitudinali facta, in utraque substantia puncta griseo - flava conspiciuntur, adhuc nulla signa hydropis ; in majori gradu morbi singulae partes renum fiunt magis compactae , versus superficiem substantiae corticalis deponitur massa quaedam albida tuberculosae degenera tioni simillima , nunc jam hydrops quoque in conspectum venit.
In secunda varietate tota substantia corticalis ap paret granulosa , in interstitiis suis materiam quandam albam depositam offerens ; renes inveniuntur quoad - mo lem adaucti , molliores , et passim scabri , in decursu
ulteriori ab extus et intus granulationes conspicere licet.
In tertia varietate parenchyma renum apparet condensatum , fere cartilagineae consistentiae, sunt po tissimum in lobos plares divisi, et in superficie ex- et interna sistunt innumeras prominentias parvas , flavas, aut rubras , scabrities augetur.
Christison tractat symptomata pathologico
anatomica secundum diversa stadia morbis .
In primo stadio seu initii , conspiciuntur renes
molles , friabiles, volumine et pondere multum adaucti,
saepe duplo majores normalibus. - Rayer saepe in venit renes 12 unciarum , ubi naturale pondus 4 uncias profundius colorati et vasis sanguiferis repleti,
efficit -
ab extus punctis et maculis radiatis , ecchymosibus si millimis , ab intus fusco - rubri aut plane nigri , multo sanguine scatentes , in tota structura cumprimis in substantia corticali lineae , macalae rotundatae, aut puncta radiata profundioris coloris . Substantia haec vo lumine augetur , offertque materiam granulosam coloris rubro - flavi, cutis renum interna est rubra, et vasis san
guiferis dives .
In secundo stadio inveniuntur renes utplurimum voluminis majoris , raro normalis , vix unquam minores, in priori casu molles , in posteriori majoris consisten tiae , coloris ab extus grisei, flavo - grisei aut flavo rubri , similibus maculis intertexti , in superficie copio sissimae granulationes griseae vel flavicantes cum in numeris vasis sanguiferis mixtae , tubularis vel medul laris substantia raro granulosam illam degenerationem
offert .
In tertio stadio morbi, renes sunt potissimum volu mine imminuti , rarius normales , aut plane majores , in superficie saepius in plures lobos divisi , scabri , non ra ro racemosi , coloris pallide griseo - flavi, consistentiae fere cartilaginosae , non solum substantia corticalis in texturam granulosam griseam massae adipocereae hepa tis homogeneam degenerata , verum eadem materia quo que deponitur intra medullarem partem , imo inter hujus tubulos quoque, qui pallido -rubri, imminuti , compressi , imo aliqui evanidi conspiciuntur ; in majore gradu mor bi integer ren degenerat in texturam granulosam , ita, ut nullum vestigium seu corticalis , seu medullaris sub stantiae appareat, In singulis casibus inter granulationes positae sunt massae tuberculosae sat consistentes , aut vero parvae cavitates , potissimum infundibula a tubulis desorganisatis residuae. Utplurimum unus ren et quidem dexter magis degenerat , ac alter. Renes succenturiati sunt juxta Osborne potissimum majores et magis con sistentes , denique non raro ipse panniculus adiposus
27
renes cingens induratur et in granulosam texturam de
generat.
His observationibus anatomico - pathologicis com paratis patebit , non esse differentiam essentialem inter varia stadia a Christison statuta et supra adlatas varietates morbi ab auctore Bright concinnatas .
Focus quidem mali hujus est in ipsis renibus , ast
alia quoque organa et systemata de statu morboso plus
minus participant, quae affectiones sive e complicatione, sive e sequelis morbi abunde explicari possunt.Celeberrimus Bright in novissimo suo opere ad ducit centum casus pathologico -anatomicos , qui statum reliquorum organorum in morbo hoc renum affectorum
testantur .
Cavum Cranii. Arachnoidea apparet in multis ca sibus profundius colorata , inter eam et piam inatrem infiltratio serosa usque ventriculos cerebri saepe sae pius propagata , pia maler incrassata , in superficie ce rebri extravasata . Encephali ipsius exiguae sunt muta tiones , uti : inaequalis per ejus massam distributio san guinis , aut vacuitas vasorum sanguiferorum , rarissime vestigia rexis eorum , denique hinc inde puncta rubra in substantia medullari incisa , injectio corticalis et solita
signa apoplexiae.
In cavo thoracis. Pleura saepissime de morbo par ticipat, in plurimis casibus deprehenditur ejus inflamma tio , adcretio acuta , aut chronica , denique exsudatuin
serosum ,
In pulnonibus invenitur oedema aut emphysema, porro inflammatio recens , aut vetusta , saepe Broncho pneumonitis , alias extravasatum sanguinis in parenchy mate eorum , rarissime vero , quod memoratu dignum, phtisis aut tuberculosis , unde Bright concludit, mor bum huncce excludere proclivitatem in phtisim . Peri
cardium cernitur saepe adcretum , inflammatum , denique
sero repletum . Cor frequentissime alienatum occurritut adeo nexus ejus cum morbo Brighti negari haud possit . Saepissime adest hypertrophia cordis , cum vel absque alienatione valvularum ; in priori casu plurimum
affectae fuerant valvulae semilunares aortae et valvula
mitralis , rarissime tricuspidalis . In corde et vasis ma gnis paucus sanguis .
Cavum abdominis. Adcretiones peritonei potissimum chronicae , frequentes , peritonitidisperitonitidis acutae signa , extravasata serosa in cavum abdominis , rarissime pseu
domembranae. Membrana mucosa ventriculi irritata et
rubra , similiter ac intestinorum , potissimum tenuium , raro ulcera . Hepar et alia organa intestinalia haud frequentes offerunt aberrationes , hinc inde tamen de positio tuberculorum in substantia hepatis , emollitio lienis et glandularum meseraicarum observantur. Vesi ca urinaria , utplurimum nimis contracta, 1 – 2 drachmas lotii pallidi calore coagulandi continens.
Prognosis .
Arduum sane negotium est, certam in morbo Brighti statuere Prognosim ; initium hujus morbi potissimum summe abditum et incertum est , plenaria et perfecta morbi sublatio , atque status abnormis in normalem con versio rara est ; habet tamen locum cumprimis in indi viduis junioribus, morbo e scarlatina in crisi sua tur bata orto ; alias vero reliqua omnia symptomata evani da fuerunt, excepta solum coagnlabilitate urinae , hoc in casu cautum sit praesagium medicum , potest malum sub adjunctis similibus adhuc delitescere , et nova ansa data majori cum ferocia reverti. In ultimo stadio , ubi
` utraque substantia ' renum degenerata , imo et desorga nisata cernitur , esse malum insanabile per se patet, desorganisatio enim auferri nullo pacto potest, ad sum mum evolutio ejus major retardari, sicque vita aegri procrastinari , dummodo is refrigerium , luxuriosum vi
29
tae genus , aliaque momenta occasionalia sedulo evitet.
Eo pejor statuenda erit sors aegri futura , si complica tiones aut mala posthuma gravia ejus valetudini peri culum minentur , in specie vitia organica cordis et hepatis renituntur, ut aliae quoque labes organicae, cui vis consilio et operae medicae. Adhuc magis pericu losa est superveniens apoplexia comatosa , denique hy drops , qua frequentissimum posthumum , longum plerum que amat decursum , imo organa majoris dignitatis oc cupans insidiosum quoque habet exitum . In genere eo pejor est prognosis , quo longius morbus durat, et quo graviores jam desorganisationes in renibus evenerunt ; hinc in Nosocomiis potissimum infaustum habet exitum , nam aegri cum morbo summe neglecto , ubi jam omnis opera perdita , eo deferuntur. Ischuria plenaria enata semper malum omen sistit , diuretica nihil amplius ef
ficiant. Calculis ductis duae tertiae partes aegrotantium
morbo huic succumbunt, evictum vero est, mortem haud per ipsam granulosam renum degenerationem insequi, verum potissimum per mala secundaria : inflammationem membranarum serosarum , aut seroso - fibrosarum , uti : arachnoideae, pleurae , pericardii et peritonei , vomitum
chronicum , desorganisationes hepatis , vitia valvularum
cordis , denique apoplexiam et coma .Thera p i a.
Complures erant methodi morbo Brighti medendi , diversae pro vario modo ejus naturam et characterem explicandi .
Ipse Brightiadhibet et commendat ab initio evacua tiones sanguinis locales et universales , ad inflammatio nem membranarum serosarum atque in specie apople
xiam praecavendam , in majori evolutione morbi mani
feste nocent depletiones sanguinis , nisi e laterali mo tivo quopiam indicatae fuerint. Praeter sanguinem eva
7
1
cuantia , summum habet respectum cutis externae , hinc adhibet diaphoretica : pulveres Doweri, Spir. Minder ., Balnea calida. Diuretica haud magnum effectum prae stare existimat , scopo tamen palliativo quandoque illa ordinat et quidem frequentissime digi'alem purpuream . Purgantia quoque in usum vocat , ad laticem serosum evehendum , inter quae plurimum sales medii , et rheum memorari merentur . Mercurialia adhibere prohibet , ob gravem ptyalismum inde nasci solitum . Seriori morbi aetate , ubi nulla amplius vestigia status activi ad sunt , utitur natro carbonico dosi minori , foliis uvae ursi, vino calybeato , et praeparatis antimonii .
Osborne proponit mox ab initio morbi purgantia, in specie : infusum sennae cum jalappa , cremore tar tari etc. tum balnea universalia et topica , nempe senii cupia'et pediluvia , imo balnea raporosa quoque ; scopo diaphoretico etiam pulveres Doweri aut Mixturam e spi ritu Minder. Unc . vj, flor. Sulf. Unc . jj. Vin . Ipec. dr. j.
Extr.opii aquos. gr.jj. et aquae foenic .cum Syrup. Dia
codii aa Unc . jj .
In decursu morbi applicat scopo revellente vesi cantia , aut plane Unguentum jodatum ; abstinet vero semper a remediis purgantibus.
Christis on discernit curam ipsius morbi , et
malorum secundariorum .
Cura morbi ipsius. Cum granulosa renum dege neratio nil aliud sit , quam status subinflammatorius, aut congestivus organi hujus , hinc ab initio optima methodus medendi erit stricte antiphlogistica . Prin cipem autem in hac locum sibi vindicat venaesectio, pro gradu morbi , constitutione individui , et indole sanguinis missi repetita ; in minori intensitate mali suf ficiunt topicae depletiones sanguinis per hirudines , aut cucurbilas cruentas regioni lumbali applicandas ; his praemissis dantur epispastica : vesicantia , fonticuli, se taceum in regione eadem ; ad functionem cutis promo
31
vendam praeter vestitum calorem foventem commen dantur diaphoretica, inter quae praecipuum est : pulvis Doweri 5 usque 8 grana ter de die , praeterea omni aut quovis altero die balneum tepidum ; acetatem ammo niae habet magis pro diuretico , quam sudorifero ; ob alvum plerumque obstipam indicantur purgantia , quo scopo porrigit mas sam Colocynthidis composilam , cum exlracto hyoscyami, cauta tamen sit applicatio drastico rum , ne in diarrhoeam magna inducatur proclivitas . Etiam Christison repudiat medicamenta urinam ex cernentia , quae irritando renes statum eorum sympho reticum augent , praeparata Hydrargyri cautissima manu applicari docet.
Sub altero et ultimo morbi stadio malum semper insanabile est ; satis praestitit medicus , si ulteriorem morbi evolutionem retardare , sicque vitam aegri pro longare ei successerit ; duae tunc urgent indicationes :
praepedire majoren evolutionem , et mala posthuma removere ; priori postulato respondet aptum regimen diaeteticum , vitando omnia , quae vel a procul irrita tionem renum provocare possent, cutis actionem promo vendo per vestes calidas , balnea tepidula , vitationem refrigerii , pertinent denique huc moderamen in esu et potu , motus corporis et animi ; alteri indicationi varia satisfaciunt remedia pro vario morbu posthumo . Cura malorum secundariorum 1. Maximum re
spectum meretur hydrops , in specie anasarca . Si hic indolis activae sit , exposcit rursus methodum antiphlo gisticam strenuam , in specie phlebotomiam , aliquando iterandam ; ad reliqua referuntur : diaphoretica , diure tica , et catarctica antiphlogistica ; e diaphoreticis pulv . Doweri, acetas ammoniae , calor et balnea tepidula ; ad huc magis et citius agunt diuretica , Christis on eligit
Digitalem cum cremore tartari , e priori dat vel Gr.j - jj
ter de die , aut tintur. X - XV – xx guttas pariter ter de die cum aqua Cinnamomi vel Cassiae ; poste
rioris dr . j - jj in unciis 5 aquae font., saepe actio diu reticorum emanens restituitur per interim porrectum emeticum , ex tart. emet. cum ipec . aut drasticum e gum mi gutta constans ; adhuc fortiora diuretica sunt : pulv . Scillae, cum spir . aether , nitr. vel juniper ., tum carbo nas , acetas et nitras lixivae ; aut infusum summita tum genistae.
Purgantia raro adhibet fine laticem serosum eli minandi , in specie porrigit gummi guttae jjj - jx gr.
pro dosi, cum dr. semis Crem , tart .
II. Dyspepsia. Haec se potissimum manifestat per vomitum , maxime jejuno ventriculo horis matutinis in secutum ; optimum palliativun est haustus alicujus ae theris , aut carbonatis magnesiae gr. x pro dosi , tum bi carbonas lixivae aut sodae quantitate duplo majori ; si mul applicatur scrobiculo cordis vesicans ; alias condu cit acidum hydrocyan . 1 - 2 guttas pro dosi , denique opium ; praecipue autem laudat Christison Creoso tum 1 - 2 guttas semel aut bis de die in uncia una aquae cinnamomi vel cassiae.
III. Diarrhoea . Optimum antidiarrhoicum est
opium cum aut sine adstringentibus , et diaeta justa in maximo profluvii hujus gradu jungitur laudano, ace tas saturni; et quidem gr. semis opii cum jij gr . sacch . sat. et conserva rosarum ter vel quater de die ; adju vatur usus horum per clysmata pariter ex acetale plum
-Xv in unc. jjj aqune.
IV. Inflammatio membranarum serosarum , uti pleurae, pericardii et peritonei, tum pneumonitis, expo scunt tractamen solitum , ea cum adversione , ut ob san guinis indolem minus phlogisticanı venaesectionum par
cus fiat usus .
V. Idem valet de catarrho , qua sequela morbi Brighti. Optime convenit empl. cantharidum , et in terne bechicum anodynum , in specie syrupi scillae unc.
bi gr . X
33
jj cum Aq. menth. pip. addendo tinct. ammoniac. et spir .
lavandul. āā unc. semis.
VI. Coma ; ab initio morbi ingruens affectio coma tosa , cerebrum nimis obrutum indicans, postulat venae seclionem , laxantia et diuretica, rursus cremorem tart.
cum -digitali ; in fine ingruens supor potissimum malum signum nec praeverti aut tolli potest .
VII . Rheuna chronicum exposcit usum balneo rum calidorum , tinct. sem . Colchici cum Morphio vel tinct. opii. Vitia organica hepatis et cordis manent in
sanabilia ,
Dr. Mateer proponit ab initio depletiones sangui nis, dein stibium ut diaphoreticum , digitalem , squillan , qua diuretica et purgantia ; topice hirudines vel cucur bitas , tum vesicantia ad lumbos ; denique laudat scopo crasim sanguinis emendandi ferrum vel carbonatem hu jus , vel tinct. muriaticam . Eandem methodum medendi .
adhibet Sabatier .
Dr. Rayer commendat inf. cochl. armoraceae e dr. jj — unc . semis ad libr. j Aq . font.
Curam pharmaceuticam adjuvare debet regimen diaeteticum ; ab initio hauriat aeger aquam frigidam , abstineat ab omnibus spiriluosis , vestibus utatur re frigerium praepedientibus , habitaculum sit siccum , aër purus , translatio aegri ad clima calidius saepe beni gnos praestitit effectus. Sub reconvalescentia commen dantur a Dr. Wendt balnea e muria constantia , in
specie Iscalensia .
3
Literatura .
Bright. Repports of medical cases, selected with a view of illa
strating the symptoms and cure of diseases by a reference to inorbid anatomy. 1827 .
Christis 01). Observations on the variety of dropsy which depends on diseased kidneys. (Edinbourgh medical and surgical Journal.
1829 .
Gregory. On diseased states of the kidney etc. ( Edinbourgh Jouru . 1831 and 1832. )
Tissot. Recherches sur l'affection granuleuse des reins, etc. 1833 .
Sabatier. Considerations sur l'hydropisie symptomatique d'une lé
sion special des reins. ( Archive general de Médecine. 1834. ) D é sir. De la présence de l'albumine dans l'urine, considérée comme
phénoméne et comme signe dans les maladies. 1835 . Brodie . Lectures on the diseases of urinary organs. 1833 . Osborn e. Annals of Sir Patrick Duu's Hospital Nr. 1. for the year
ending Januari 1831 .
Osborne. On dropsies connected with suppressed perspiration and
coagulable urine. 1835 .
Bright. Repports of Guy's Hospital . 1836 . Mateer . On dropse etc. ( Edinb . Journ , 1837. ) Wood . On scarlat fever etc. ( Edinb . Journ . 1837. ) Seymour . The nature and treatment of dropsy . 1837 .
Blackhall. Observations on the nature and cure of dropsies etc. 1811 . Well . Observations on the dropsies etc. Transactions of a society for
the improvement of medical and surgical knowledge. 1812 . Andral. Anatomie pathologique 1829 .
Le même . Clinique medical .
Ayre . Researches into the nature and treatment of dropsy 1825 . Prout . Inquiry into the nature and treatment of diabetes etc.
England . Observations on the functional disorders of the kidneys
etc. 1830 .
Cruik sha nk. On the mamer of distinguishing desease by the urine , published in Tilloch's Magazine for 1803 .
Bostock . Cycloped of Pract . Medic . Article : Urine . Ra yer P. Traité des maladies des reins 1840 .
Cra i gie . Repport the cases treated during the course of clinical tectures at the royal infirmary in the session 1832 - 33 in Edinb . med . and surg. Journal.
Spit al R. Dissertatio de quodam vitio , quod urinae mutatio par ticularis comitatur . Edinb . 1832 .
Barlow . In Midland medical and surgical repports. May 1832 . Hamilton . On the epidemic scarlatina and dropsical aſſection wich
prevailed in Ediub . during the autumn . 1832. In Edinb . Journ . The Edinbourgh medical and chirurgical Journ . 1828 usq . 1837 .
The London medical Gazette . The Doublin Journal.
The Brittisch and foreign Rewiew . The medico - chirurgical Transactions .
Transactions of the Kings and Queens College of Physicians
in Ireland .
Hufela nd's Journal der pract. Medicin , November 1836 . Frorieps Notizenblatt 1836 .
Gazette médical de Paris . Archive general de Médecine .
Mémoires de l'Academie royal de médecine . Bulletine de l'Academie royal de médecine.
Ueber die Gra i ular - Entartung der Nieren und ihre Ver bindung mit Wassersucht, Entzündungen und anderen Krankheiten
von Robert Christiso n . Aus dem Englischen übersetzt
von Dr. Joh . May er ,mit Anmerkungen versehen von Prof. Dr.
Carl Rokitansky. Wien 1841. Verl. von Gerold .
Spitzer Sig . Dissertatio inaugurál. medica de morbo Brighti. Vien
nae 1837 .
Theses defendendae.
I.
Medicus non est , nisi vir ad summum culturae hu manae fastigium elatus . Knolz .
II .
Non sola scientia , sed sapientia potius , nec solum mentis ingenium , sed sensirum etiam acumen , corporis sanitas , morum integritas et humanitas perfectum constituunt medicum . Knolz .
III .
Medicus unico adhaerens systemati aeque pocet ac omni systemate destitutus.
IV .
Medicum non aetas, sed experientia facit peritum .
V.
Maxima ratio ortus nostri habetur nec parum felices
bene nati . Petrus Frank .
3
eorum
Hypotheses in scientia medica necessariae.
VII .
Uroscopia magnae utilitatis in praxi medica .
VIII .
Hydrops idiopathicus saepissime symptoma sistit af fectionum renum, post mortem granulosa degene
ratione substantiae corticalis se manifestans . IX .
Quo majori contra morbum quempiam laudantur re media numero ; tanto majori sub cura
premimur egestate .
X.
Qui morbum curare nescit , curet symptomata .
XI .
Bacchus, Venus et Otium sunt parentes Arthritidis .
XII .
Uberior anatomiae microscopicae perfectio physiolo giae , imprimis vero therapiae magnum adferret
lumen .
XIII .
Clima Hungariae maximam partem salubre esse , non patriae , sed veritatis studium pronunciat.
XIV .
Non existunt morbi Hungariae proprii .
XV .
Nullum efficax remedium medicina habet , quod soli dum auxilium afferre possit , si ei victus ratio
resistat. Galenus.
XVI .
Mens humana, nisi testudinis induat naturam , solo phae
nomenorum intuitu acquiescere nequit.
Franc . nob . ab Hildenbrand .
A
