V i i .
FEJEZETEK A HADTÖRTÉNETEMBŐL
F I C Z K Ö G Y Ö Z Ö s z á z a d o s
SZTÁLIN ELVTÁRS A LEGÉLENJARÖBB SZOVJET HADITUDOMÁNY MEGALKOTÓJA
S z t á l i n e l v t á r s 1946. II. 9 - é n , a S z t á l i n - i v á l a s z t ó k e r ü l e t b e n , v á l a s z - tói előtt e l m o n d o t t b e s z é d é b e n a k ö v e t k e z ő k é p p e n j e l l e m e z t e a V ö r ö s H a d - s e r e g e t :
„ A h á b o r ú b e b i z o n y í t o t t a , h o g y a V ö r ö s H a d s e r e g n e m a g y a g l á b o n j á r ó k o l o s s z u s , h a n e m k o r u n k e l s ő o s z t á l y ú h a d s e r e g e , a m e l y a l e g m o d e r - n e b b f e g y v e r z e t t e l , a l e g t a p a s z t a l t a b b p a r a n c s n o k i k á d e r e k k e l é s k i m a g a s l ó h a i c e r k ö l c s i é r t é k e k k e l r e n d e l k e z i k .
N e m s z a b a d e l f e l e j t e n i , h o g y a V ö r ö s H a d s e r e g z ú z t a szét a n é m e t h a d s e r e g e t , a m e l y t ő l t e g n a p m é g az ö s s z e s e u r ó p a i á l l a m o k h a d s e r e g e i r e t t e g t e k . "
M i t e t t e a S z o v j e t H a d s e r e g e t a v i l á g l e g e r ő s e b b , e l s ő o s z t á l y ú k á d e r - h a d s e r e g é v é ?
„ V a l a m e l y h a d s e r e g e r e j é n e k , h a r c é r t é k é n e k és f e l é p í t é s é b e helye- zett h a d i t u d o m á n y a i n a k e g y e t l e n r e á l i s é r t é k e — m o n d o t t a B u l g a n y i n m a r - sall — e g y e r ő s e l l e n s é g g e l v í v o t t h á b o r ú e r e d m é n y e i .
A S z o v j e t ú n i ó é s N é m e t o r s z á g h a d s e r e g e i a m á s o d i k v i l á g h á b o r ú - b a n k e m é n y m e g p r ó b á l t a t á s n a k v o l t a k kitéve. E n n e k s o r á n a S z o v j e t ú n i ó e g y e d ü l h a r c o l t t ö b b m i n t h á r o m é v e n át. A m e g p r ó b á l t a t á s t a z o n b a n c s a k a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y a l a p j a i r a é p ü l t és a s z e r i n t is h a r c o l ó s z o v j e t f e g y v e r e s e r ő k á l l o t t á k ki. U g y a n e z n e m m o n d h a t ó el a n é m e t f e g y v e r e s e r ő k r ő l . E z e k n e m t u d t á k e l v i s e l n i a h o s s z ú m e g p r ó b á l t a t á s o k a t é s t e l j e s v e r e s é g e t s z e n v e d t e k . E z a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y g y ő z e l m e volt a hitleri N é m e t o r s z á g h a d i t u d o m á n y a felett."
A z előzőkből k ö v e t k e z ő e n a s z o v j e t g y ő z e l e m b e b i z o n y í t o t t a azt a tényt, h o g y a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y , m i n t sokkal m a g a s a b b é r t é k ű h a d i t u d o m á n y , a b u r z s o á h a d i t u d o m á n y s z ö g e s ellentéte. T o v á b b á azt, h o g y t u d a t o s a n a t á r s a d a l m i f e j l ő d é s t ö r v é n y e i n e k i s m e r e t é r e t á m a s z k o d i k s a h á b o r ú g é p e s í t é s é b ő l s z á r m a z ó k ö v e t e l m é n y e k e t t e l j e s m é r t é k b e n íigye- l e m b e v é v e , a z o k a t a S z o v j e t H a d s e r e g d ö n t ő m e g e r ő s ö d é s é n e k é s az ellen- s é g t e l j e s s z é t z ú z á s á n a k é r d e k é b e n h a s z n á l j a fel. B e b i z o n y í t o t t a , h o g y a S z o v j e t H a d s e r e g f e l h a s z n á l j a a s z o c i a l i s t a r e n d s z e r l e g s z é l e s e b b lehető- s é g e i t és a k a p i t a l i s t a r e n d s z e r feletti t ö r t é n e l m i f ö l é n y é r e t á m a s z k o d i k .
A p o l g á r h á b o r ú t ö r t é n e t é b ő l i s m e r e t e s , h o g y az ú j h a d i t u d o m á n y m e g a l a p o z á s á n a k m u n k á j á t a B o l s e v i k P á r t m á r a N a g y O k t ó b e r i F o r - r a d a l o m é s a p o l g á r h á b o r ú k hősi h a r c a i b a n kezdte. A P á r t ekkor l á t o t t h o z z á a V ö r ö s H a d s e r e g m e g a l a k í t á s á h o z , ú j h a d i - i d e o l ó g i a , ú j h a d i - t u d o m á n y k i d o l g o z á s á h o z a b e l s ő e l l e n f o r r a d a l o m é s a külföldi i m p e r i a l i s t a intervenciók feletti g y ő z e l e m b i z t o s í t á s á r a .
E z t a r e n d k í v ü l i f o n t o s s á g ú m u n k á t S z t á l i n e l v t á r s v é g e z t e el., S z t á l i n e l v t á r s a m a r x i - l e n i n i elmélet a l a p j á n m á r a p o l g á r h á b o r ú i d ő s z a k á b a n l e r a k t a a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y a l a p j a i t . E z b i z t o s í t o t t a a g y ő z e l m e t a p o l g á r h á b o r ú b a n é s d ö n t ő s z e r e p e t j á t s z o t t a V ö r ö s H a d - s e r e g t o v á b b i é p í t é s é b e n .
E z t e t t e lehetővé, h o g y a S z o v j e t H a d s e r e g e t a v i l á g é l e n j á r ó , l e g m o d e r n e b b h a d s e r e g é v é f e j l e s s z é k ki a s z o c i a l i z m u s s i k e r e s felépítése", v a l a m i n t az első v i l á g h á b o r ú é s p o l g á r h á b o r ú t a p a s z t a l a t a i n a k m i n d e n -oldalról v a l ó t a n u l m á n y o z á s a , v a l a m i n t a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y t o v á b b -
f e j l e s z t é s e a l a p j á n .
S z t á l i n e l v t á r s bölcs v e z e t é s é n e k és z s e n i á l i s é l e s l á t á s á n a k k ö s z ö n - hető, h p g y a s z o v j e t f e g y v e r e s erők a S z o v j e t Á l l a m f e l a d a t a i n a k é s a h a d - ü g y e k m o d e r n f e j l ő d é s é n e k m e g f e l e l ő e n s z ü n t e l e n ü l e r ő s ö d t e k é s f e j l ő d t e k . S z t á l i n e l v t á r s a b é k é s f e j l ő d é s e g é s z i d ő s z a k a a l a t t r e n d k í v ü l n a g v figyel- met f o r d í t o t t a h a d i t e c h n i k a f e j l e s z t é s é r e é s t ö k é l e t e s í t é s é r e — k ü l ö n ö s e n a t ü z é r s é g , h a r c k o c s i k é s légierők, v a l a m i n t a V ö r ö s H a d s e r e g e g y é b v o n a t k o z á s ú t ö k é l e t e s í t é s é r e é s k i k é p z é s é r e .
A S z o v j e t H a d s e r e g g y ő z e l m e a N a g y H o n v é d ő H á b o r ú b a n d i a d a l - m a s a n i g a z o l t a az é l e n j á r ó s z o v j e t h a d i t u d o m á n y t . E z a g y ő z e l e m a n é m e t h a d i t u d o m á n y feletti g y ő z e l m e t is j e l e n t i . Az e l l e n s é g l e g y ő z é s é n e k S z t á l i n - i t u d o m á n y a ú j h a d i t u d o m á n y : az é l e n j á r ó , fejlődő, felfelé ívelő S z o v j e t AUam s z o c i a l i s t a t u d o m á n y a .
E z a t u d o m á n y az ú j , l e g é l e n j á r ó b b é s l e g h a l a d ó b b t á r s a d a l m i é s á l l a m r e n d t a l a j á n keletkezett és fejlődik é s a n n a k a h a d i t u d o m á n y t e r é n v a l ó v i s s z a t ü k r ö z ő d é s é t jelenti.
A Szovjet Hadsereg hadltudománya azokat a feladatokat van hi- vatva megoldani, amelyek a kommunizmust építő Szovjet Állam érdekeinek biztosításával kapcsolatosak.. Ennek a haditudománynak a forradalmiság és bolsevista pártszerűség a jellemző vonásai.
A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y a l e g é l e n j á r ó b b s z o c i a l i s t a r e n d s z e r s a j á - t o s s á g a i t t ü k r ö z v e — a k o m m u n i s t á k l e g é l e n j á r ó b b , l e g h a l a d ó b b h a d i - t u d o m á n y a . A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y a b u r z s o á h a d i t u d o m á n y e l l e n t é t e , a m e l y a p u s z t u l á s r a ítélt és h a l d o k l ó k a p i t a l i s t a r e n d s z e r j e l l e m z ő v o n á - sait viseli m a g á n .
A m í g a b u r z s o á á l l a m o k h a d i t u d o m á n y a a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é - nek kereteire v a n k o r l á t o z v a , a d d i g a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y n e m c s a k a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é t ( h a d á s z a t , h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y é s h a r c á s z a t ) f o g l a l j a m a g á b a , h a n e m az o r s z á g g a z d a s á g i é s erkölcsi l e h e t ő s é g e i h á b o - r ú s f e l h a s z n á l á s á n a k ö s s z e s p r o b l é m á i t is.
B u l g a n y i n m a r s a l l a S z o v j e t H a d s e r e g 30 éves f e n n á l l á s a a l k a l m á - val a következőket m o n d o t t a :
„ N é h á n y k a t o n a i t e o r e t i k u s m i n d e z i d e i g a z o n o s í t j a a h a d i t u d o - m á n y f o g a l m á t a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é n e k f o g a l m á v a l . Ez g y ö k e r é b e n h i b á s .
S z t á l i n e l v t á r s a r r a t a n í t , h o g y a h a d i t u d o m á n y s o k k a l s z é l e s e b b é s többet felölelő f o g a l o m , m i n t a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e .
A hadvezetés művészete a h a d i t u d o m á n y egyik a l k a t r é s z é t képezi és a h a r c á s z a t o t , h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y t f o g l a l j a m a g á b a , v a g y i s a z o k n a k a k é r d é s e k n e k t a n u l m á n y o z á s á v a l f o g l a l k o z i k , a m e l y e k a h a r c i c s e l e k m é - n v e k v e z e t é s é n e k m ó d j a i r a é s e g é s z é b e n a h á b o r ú r a v o n a t k o z n a k .
103
A haditudomány, a h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y a n y a g á n kívül, az o r s z á g g a z d a s á g i , erkölcsi l e h e t ő s é g e i f e l h a s z n á l á s á n a k kérdéseit is m a g á b a n f o g l a l j a . A h a d i t u d o m á n y t m e g i s m e r n i n e m c s a k a n n y i t j e l e n t , h o g y a h á b o r ú v e z e t é s é n e k m ó d j a i t , v a g y i s a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é t i s m e r j ü k m e g , h a n e m a s a j á t és az e l l e n s é g o r s z á g a i n a k g a z d a s á g i és erkölcsi l e h e t ő s é - geit is m e g i s m e r j ü k é s t a n u l m á n y o z z u k . "
A m i n t l á t j u k , a S z t á l i n - i s z o v j e t h a d i t u d o m á n y kilép a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é n e k kereteiből és h a t á r o z o t t a n m e g á l l a p í t j a , h o g y a h a d i t e r v e k k i d o l g o z á s a és a h a d v e z e t é s á l t a l á n o s i r á n y a az o r s z á g g a z d a s á g i éf erkölcsi l e h e t ő s é g e i v e l s z e r v e s k a p c s o l a t b a n kell, h o g y á l l j a n a k .
„ A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y azt á l l í t j a — m o n d o t t a B u l g a n y i n m a r - s a l l — , h o g y a j ó h a d á s z a t i és h a d m ű v e l e t i tervek m é g távolról s e m ele- g e n d ő k a h á b o r ú m e g n y e r é s é h e z . A h á b o r ú m e g n y e r é s é h e z feltétlenül szük- s é g e s , h o g y a t e r v e k kivitelezését az o r s z á g g a z d a s á g i l e h e t ő s é g e i b i z t o s í - t a n i t u d j á k , t o v á b b á , h o g y n e c s a k a f e g y v e r e s erők e l l á t á s a l e g y e n m e g - o l d v a , h a n e m az e g é s z o r s z á g l a k o s s á g á n a k a l a p v e t ő k ö z s z ü k s é g l e t i cik- kekkel v a l ó e l l á t á s a is.
A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y azt t a r t j a t o v á b b á , h o g y m é g ez a két körül- m é n y — jó h a d i t e r v e k é s e z e k n e k a t e r v e k n e k a g a z d a s á g i l e h e t ő s é g e k k e l v a l ó b i z t o s í t á s a — s e m m i n d e n e s e t b e n e l é g s é g e s az e l l e n s é g feletti győ- z e l e m h e z , ha o l y a n h á b o r ú s célokat á l l í t u n k , melyek n e m a l k a l m a s a k a n é p erkölcsi e r e j é n e k h o s s z ú időn k e r e s z t ü l m a g a s s z i n t e n v a l ó t a r t á s á r a / É r t - hető, h o g y a m í g a r a b l ó h á b o r ú c é l j a i n e m a l k a l m a s a k a n é p és a h a d s e r e g erkölcsi é r t é k é n e k f e n n t a r t á s á h o z , a d d i g a f e l s z a b a d í t ó j e l l e g ű h á b o r ú e r r e t e l j e s m é r t é k b e n a l k a l m a s .
A n é m e t és á l t a l á b a n a burzsoá hadvezetők főhlbája a b b a n v a n , h o g y ők túlságosan felnagyítják a haditervek jelentőségét és azt a gazda- sági és erkölcsi lehetőségektől elszakítva veszik szemügyre, l e g j o b b e s e t b e n is c s a k az o r s z á g h a d i tényezőivel s z á m o l n a k , akkor, a m i k o r a r r ó l v a n szó, h o g y az o r s z á g g a z d a s á g i é s m o r á l i s t e l j e s í t ő k é p e s s é g é v e l kell s z á - m o l n i . "
M i n d a s a j á t o r s z á g , m i n d az e l l e n s é g e s o r s z á g g a z d a s á g i , erkölcsi és k a t o n a i t e l j e s í t ő k é p e s s é g e s z á m b a v é t e l é n e k és m e g i s m e r é s é n e k l e g f o n t o - s a b b e s z k ö z e a S z t á l i n e l v t á r s á l t a l k l a s s z i k u s a n k i d o l g o z o t t á l l á s p o n t a r r ó l , h o g y a modern háború kimenetelét nem az időleges, hanem az állandóan ható tényezők döntik el. E z e k : a h á t o r s z á g s z i l á r d s á g a , a h a d s e r e g erkölcsi értéke, a h a d o s z t á l y o k m i n ő s é g e és m e n n y i s é g e , a h a d s e r e g f e g y v e r z e t e , és felszerelése, a h a d s e r e g p a r a n c s n o k i á l l o m á n y á n a k s z e r v e z ő k é p e s s é g e .
A S z t á l i n - i h a d i t u d o m á n y a h a d t ö r t é n e l e m b e n először oldott m e g e l v i l e g é s g y a k o r l a t i l a g o l y a n f o n t o s k é r d é s e k e t , m i n t
— a g a z d a s á g i é s erkölcsi tényezők i g é n y b e v é t e l e a h á b o r ú f o l y a m á n ,
— a t a r t a l é k o k e l ő k é s z í t é s e és f e l h a s z n á l á s a ,
— a k ü l ö n f é l e f e g y v e r n e m e k s z e r e p é n e k , h e l y é n e k , a l k a l m a z á s á n a k m e g á l l a p í t á s a a m o d e r n h á b o r ú m e n e t é b e n ,
— az aktív v é d e l e m b ő l a t á m a d á s b a v a l ó á t m e n e t p i l l a n a t á n a k h e l y e s k i v á l a s z t á s a .
S z t á l i n e l v t á r s e l s ő n e k e m e l t e elvi m a g a s l a t r a és a d t a h e l y e s m e g - o l d á s á t o l y a n p r o b l é m á k n a k , m i n t a k ü l ö n f é l e f e g y v e r n e m e k e g y ü t t m ű k ö - dése a h a r c b a n , a m o d e r n h a d i t e c h n i k a t ö m e g e s f e l h a s z n á l á s a , a c s a p a t - m o z g á s ( m a n ő v e r ) ú j h a r c á s z a t i a l k a l m a z á s a , a h a d i c s e l e k m é n y e k k ü l ö n - böző v i s z o n y a i között h a t a l m a s s e r e g t e s t e k p o n t o s vezetése.
M i n t ismeretes, a német katonai doktrína a l a p j a a v i l l á m h á b o r ú elmélete volt (a m a i amerikai elmélet u. е.: a t o m b o m b a ! ) . A harckocsi- és repülőegységeknek — a l e g g y o r s a b b a n m o z g ó fegyvernemeknek — keU a német és amerikai h a d v e z e t é s e l g o n d o l á s a szerint a v i l l á m h á b o r ú meg- v a l ó s í t á s á b a n a főszerepet j á t s z a n i . Igy tehát, a német é s a m a i a m e r i k a i vezérkar nézete szerint, a modern háború mindenekelőtt a repülőerőkkel t á m o g a t o t t harckocsik h á b o r ú j a . ( L á s d : az amerikai és az atlanti p a k t u m h a d s e r e g e i n e k 1949. évi e g y ü t t e s nyári h a d g y a k o r l a t á t N y u g a t - N é m e t - o r s z á g b a n . )
Ami a harckocsik és többi fegyvernem között, nevezetesen a g y a l o g - s á g g a l és tüzérséggel való e g y ü t t m ű k ö d é s kérdését érinti, ennek a problé- m á n a k alárendelt szerepet s z á n t a k é s s z á n n a k m a is a m a i „Keitelek", sőt azt állítják, h o g y a szoros e g y ü t t m ű k ö d é s ezekkel a fegyvernemekkel ( g y a l o g s á g , t ü z é r s é g ) a harckocsikkal v é g r e h a j t o t t h a d m ü v e l e t e k lendü- letét fékezhetik.
A modern h á b o r ú ilyenféle felfogása késztette a német s t r a t é g á k a t a t ü z é r s é g é s g y a l o g s á g , v a l a m i n t az á l t a l á n o s f e g y v e r n e m i s e r e g t e s t e k leértékeléséhez, ami törvényszerűen a f e g y v e r n e m e k közötti e g y ü t t m ű k ö - dés h i á n y o s megszervezéséhez vezetett.
A szovjet hadi doktrinák egyik l e g f o n t o s a b b a l a p j a . S z t á l i n e l v - t á r s n a k az az u t a s í t á s a , amelyet m é g a p o l g á r h á b o r ú éveiben adott.
Eszerint „a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e m o d e r n viszonyok között a b b a n áll, h o g y ebben a v o n a t k o z á s b a n is el kell s a j á t í t a n u n k m i n d e n hadviselési e l j á r á s t és igénybe kell v e n n ü n k a t u d o m á n y v a l a m e n n y i eredményét.
A f e l h a s z n á l á s n a k é s z s z e r ű e n és ö s s z e h a n g o l t a n kell történnie, v a g y i s a t u d o m á n y n y ú j t o t t a lehetőségeket és ezek különféle formáit a hadviselés- ben a helyzettől f ü g g ő e n a l k a l m a z z u k . " T o v á b b á : „A h a d v e z e t é s m ű v é s z e - tének feladata a b b a n van, hogy az összes f e g y v e r n e m e t megfelelően el- lássuk, a tökéletesség fokára emeljük é s képesek l e g y ü n k ö s s z h a n g b a hozni m ű k ö d é s ü k e t . "
A Vörös H a d s e r e g a H o n v é d ő H á b o r ú kezdetéig ennek megfelelően m e g o l d o t t a az összes m o d e r n f e g y v e r n e m a r á n y o s é s h a r m o n i k u s ö s s z e - h a n g o l á s á t . A h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e az ö s s z e s h a d m ű v e l e t i é s h a d á s z a t i e l j á r á s a r á n v o s ö s s z e h a n g o l á s á t jelentette, mely e l j á r á s o k a legcélszerűb- ben f e l h a s z n á l h a t ó k h a r c b a n és h a d m ű v e l e t e k b e n e g y a r á n t .
A N a g y H o n v é d ő H á b o r ú éveiben a S z o v j e t H a d s e r e g a S z t á l i n e l v t á r s által irányított legfőbb p a r a n c s n o k s á g vezetésével h a t a l m a s m u n k á t végzett a c s a p a t o k h a r c á s z a t i kiképzése terén. Mindenekelőtt döntő m ó d o n átépítették a m a n ő v e r formáit h a r c b a n és h a d m ű v e l e t b e n e g y a r á n t , t o v á b b á a h a r c r e n d felépítését és a t ü z é r s é g f e l h a s z n á l á s á n a k , m ó d s z e r é t . Az át- építés célja a modern h a r c követelményeinek m e g n e m felelő v o n a l - t a k t i k a k á r o s m a r a d v á n y a i n a k kiirtása volt.
S z t á l i n elvtárs u t a s í t á s á r a a Vörös H a d s e r e g h a r c c s e l e k m é n y e i n e k a l a p j a k é n t a m a n ő v e r e z é s t a k t i k á j á t állapították m e g . 1942. őszére ki- dolgozták az ú j g y a l o g s á g i szabályzatot. Sztálin e l v t á r s g y a k r a n meg- h a t á r o z t a , milyen részeket kell feltétlenül átdolgozni é s ő m a g a személye- sen is résztvett szerkesztésében.
A m a n ő v e r e z é s Sztálin-i h a r c á s z a t a a bátor és mély h a d m o z d u l a t o k r a van felépítve, v a l a m e n n y i f e g y v e r n e m és azok harci eszközeinek teljes k i h a s z n á l á s a a l a p j á n . Ez a r e n d s z e r a m e g k e r ü l é s h e z , á t k a r o l á s h o z , v a g y bekerítéshez és végül az e l l e n s é g m e g s e m m i s i t é s é h e z vezet. A h a d m o z d u f a t
105
I
f e l a d a t a n e m c s a k az, h o g y a d ö n t ő i r á n y b a n az e l l e n s é g e r e j e feletti fölé- n y ü n k e t b i z t o s í t s u k , h a n e m m é g az is, h o g y a h o s s z ú h a r c t a r t a l é k o k k a l v a l ó e l l á t á s á n a k p r o b l é m á j á t is m e g o l d j u k . H a t a l m a s s z e r e p e t j á t s z o t t a h a r c o k és h a d m ü v e l e t e k h e l y e s m e g s z e r v e z é s é b e n a s ú l y o n lévő c s o p o r t o k m ű k ö d é s é r ő l é s a t ü z é r s é g i t á m a d á s r ó l szóló s z t á l i n i d i r e k t í v a .
Áttörni az e l l e n s é g v é d e l m é t , k i f e j l e s z t e n i az á t t ö r é s t a s z á r n y a k i r á n y á b a n , ezek v o l t a k e n n e k a d i r e k t í v á n a k a k ö v e t e l m é n y e i . E b b e n az ú t m u t a t á s b a n a h a d t ö r t é n e l e m b e n először k e r ü l f e l s z í n r e a t ü z é r t á m a d á s m e g s z e r v e z é s é n e k f o g a l m a . E d d i g az ú t m u t a t á s i g a t ü z é r s é g m ű k ö d é s e l é n y e g é b e n a r o h a m ü. n. t ü z é r s é g i t ű z e l ő k é s z í t é s é r e volt k o r l á t o z v a . M a g a a r o h a m g y a k r a n e l a k a d t a t ü z é r s é g t á m o g a t á s a nélkül, illetve a mini- m u m r a l e c s ö k k e n t e t t t ü z é r s é g i t á m a d á s m i a t t . S z t á l i n e l v t á r s á l t a l felállí- tott k ö v e t e l m é n y t e l j e s f o r d u l a t o t h o z o t t m a g á v a l a h a r c o k és h a d m ü v e l e - tek m e g s z e r v e z é s é n e k f o r m á i b a n . Ettől k e z d v e a t ü z é r s é g . n e m c s a k a r o h a - m o t k é s z í t e t t e elő, h a n e m a g y a l o g s á g g a l é s h a r c k o c s i k k a l e g y ü t t „ t ű z z e l é s k e r é k k e l " k e z d e t t t á m a d n i a t á m a d á s e g é s z m é l y s é g é b e n .
U g y a n i l y e n n a g y j e l e n t ő s é g e v a n S z t á l i n e l v t á r s ú t m u t a t á s á n a k a h a r c k o c s i e g y s é g e k f e l h a s z n á l á s á t illetően — a h a r c k o c s i k t ö m e g é b e n v a l ó f e l h a s z n á l á s á r ó l is. K e z d e t b e n , m i k o r a S z o v j e t H a d s e r e g b e n először j e l e n t e k m e g - a z első p á n c é l o s hdt-ek, g y a k r a n o l y a n i r á n y z a t é r v é n y e s ü l t , a m e l y s z e r i n t a h a r c k o c s i e g y s é g e k e t f e l a p r ó z t á k , e l o s z t o t t á k az e g y e s s e r e g - t e s t e k között. E n n e k az v o ' t a z e r e d m é n y e , h o g y n e m lehetett k i a l a k í t a n i a f e l t é t l e n ü l s z ü k s é g e s á t ü t ő e r ő t . S z t á l i n e l v t á r s ú t m u t a t á s a a ' h a r c k o c s i k t ö m e g e s f e l h a s z n á l á s á r ó l , d ö n t ő f o r d u l a t h o z v e z e t e t t ezen e g y s é g e k fel- h a s z n á l á s á b a n .
S z t á l i n e l v t á r s 1943. f e b r u á r 23-i 93. sz. p a r a n c s á b a n a S z o v j e t H a d s e r e g h a r c i m ű v é s z e t é n e k h a t a l m a s m e g n ö v e k e d é s é t á l l a p í t o t t a m e g é s ezt í r t a : „A háború folyamán a Vörös Hadsereg káderhadsereggé vált.
M e g t a n u l t a az e l l e n s é g h a t á r o z o t t s z é t z ú z á s á t , f i g y e l e m b e v é v e a n n a k g y e n g e és e r ő s o l d a l a i t , a m i n t e z t a m o d e r n h a d i t u d o m á n y követeli.
A S z o v j e t H a d s e r e g h a r c o s a i n a k s z á z e z r e i é s milliói v á l t a k f e g y v e r e i k m e s t e r é v é a p u s k a , g é p p u s k a , t ü z é r s é g , a k n a v e t ő k , h a r c k o c s i , m ű s z a k i csa- p a t o k é s r e p ü l é s t e r ü l e t é n e g y a r á n t .
A V ö r ö s H a d s e r e g p a r a n c s n o k a i n a k tízezrei v á l t a k a c s a p a t v e z e t é s m e s t e r e i v é . M e g t a n u l t á k , h o g y a n kell ö s s z h a n g b a h o z n i a s z e m é l y e s hős- t e t t e t é s f é r f i a s s á g o t a c s a p a t o k h a r c b a n v a l ó i r á n y í t á s á n a k k é p e s s é g é v e l . L e v e t k ő z t é k az é s z s z e r ű t l e n é s k á r o s v o n a l t a k t i k á t és s z i l á r d a n á l l n a k a m a n ő v e r e z é s h a r c á s z a t á n a k t a l a j á n . "
A S z o v j e t H a d s e r e g g y ő z e l m e i — t a n í t j a S z t á l i n e l v t á r s — s z o r o s ö s s z e f ü g g é s b e n v a n n a k a h a d á s z a t á v a l é s h a r c á s z a t á v a l , a k a t o n á k , tisztek, t á b o r n o k o k é s m a r s a l l o k m e s t e r i k a t o n a i k é p z e t t s é g é v e l . É p p e n e z é r t a N a g y H a d v e z é r m i n d i g m e g k ö v e t e l t e a s z o v j e t k a t o n á t ó l a k a t o n a i tudo- m á n y o k , a h a d i t u d o m á n y o k e l s a j á t í t á s á t .
S z t á l i n e l v t á r s a N a g y H o n v é d ő H á b o r ú idején k i v á l a s z t o t t a , f e l - n e v e l t e é s felelős h e l y e k r e á l l í t o t t a az ú j k a t o n a i v e z e t ő k á d e r e k e t , akik a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y k i v á l ó m e s t e r e i v é v á l t a k é s a k i k n e k a v á l l a i n n y u - g o d o t t a h á b o r ú m i n d e n t e r h e .
A s z t á l i n i iskola h a d v e z é r e i a z s e n i á l i s s z t á l i n i e l g o n d o l á s o k a t és az e l l e n s é g s z é t z ú z á s á n a k terveit m e s t e r i m ó d o n h a j t o t t á k v é g r e a h a r c - t e r e k e n . E z j e l e n t e t t e egyik . l e g f o n t o s a b b a l a p j á t a S z o v j e t H a d s e r e g győ- z e l m é n e k .
j
„ A V ö r ö s H a d s e r e g sikerei — m o n d j a S z t á l i n e l v t á r s 1944 m á j u s 1 - é n kelt 70. s z á m ú p a r a n c s á b a n — a s z o v j e t h a d v e z e t é s h e l y e s h a d á s z a t i é s h a r c á s z a t i g y a k o r l a t á n a k , a k a t o n á k é s p a r a n c s n o k o k m a g a s erkölcsi s z í n v o n a l á n a k és t ö r h e t e t l e n t á m a d ó s z e l l e m é n e k , a h a d s e r e g első o s z t á l y ú h a d i t e c h n i k a i felszerelésének, a s z o v j e t t ü z é r s é g , a k n a v e t ő k , p á n c é l o s o k , r e p ü l ő k , h í r a d ó s o k , u t á s z o k , g y a l o g o s o k , l o v a s o k és felderítők k ö l c s ö n ö s e g y ü t t m ű k ö d é s é n e k k ö s z ö n h e t ő . "
A Ncigy Honvédő Háború a szovjet haditudomány fölényét nemcsak az ellenség haditudományade a Szovjetúnió háborúalatti szövetségeseinek haditudománya felett is napnál világosabban bebizonyította.
S z t á l i n e l v t á r s á t a l a k í t o t t a a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é n e k e l m é l e t é t é s g y a k o r l a t á t . L e r a k t a a n n a k s z i l á r d a l a p j a i t és ö s s z h a n g b a h o z t a azt a h á b o r ú ú j g é p e s í t e t t k o r s z a k á n a k k ö v e t e l m é n y e i v e l , a m e l y a h a d á s z a t , h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y és h a r c á s z a t s z e r v e s e g y s é g é t követeti m e g .
A szovjet hadászat a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é n e k egyik á g a . E z a h a d i - c s e l e k m é n v e k v e z e t é s é n e k kérdésével f o g l a l k o z i k n a g y v o n a t k o z á s o k b a n é s a h á b o r ú v a l e g é s z é b e n . Felöleli t o v á b b á a P á r t é s a k o r m á n y p o l i t i k á j á n a k a l á r e n d e l t l e g f e l s ő b b h a d v e z e t é s t is, a m e l y ebben az a l á r e n d e l t s é g b e n az á l l a m f e g y v e r e s e r ő i n e k felihasználását t e l j e s m é r t é k b e n a g y ő z e l e m e l é r é s e é r d e k é b e n t u d j a i r á n y í i a n i .
A hadműveleti tudomány a h a d á s z a t h o z v i s z o n y í t v a a l á r e n d e l t s z e r e - pet tölt be. A h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y a h a d á s z a t i u t a s í t á s o k a t h a j t j a v é g r e , a h a d á s z a t i célok e l é r é s é n e k eszközéül s z o l g á l s k ö z b e e s ő helyet f o g l a l el a h a d á s z a t és h a r c á s z a t között. A h a d m ü v e l e t e k e l ő k é s z í t é s é n e k é s vezeté- sének, v a l a m i n t a h a d m ű v e l e t i e g y s é g e k v e z e t é s é n e k e l m é l e t é t é s g y a k o r - l a t á t f o g l a l j a m a g á b a és így a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y egyik a l a p v e t ő ö s s z e - t e v ő j é t j e l e n t i .
A h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y t a r r a a k ü l ö n l e g e s s z e r e p r e h í v t á k életre, a m e l y a h a d m ű v e l e t e k r e a m o d e r n h á b o r ú b a n h á r u l , a m i k o r is az esetek t ö b b s é g é b e n a h a d á s z a t i célok e l é r é s e a r c v o n a l c s o p o r t o k n a k r e p ü l ő e r ő k k e l , sőt g v a k r a n a h a d i f l o t t á v a l e g y ü t t v é g r e h a j t o t t e g é s z sor e g y i d e j ű , illetve e g y m á s t s o r o n k ö v e t ő h a d m ű v e l e t e ú t j á n v a l ó s u l m e g s i k e r e s e n .
A m o d e r n h a d m ű v e l e t h a t a l m a s s e r e g t e s t e k ( h a d s e r e g , h a d s e r e g c s o - portok, a r c v o n a l , a r c v o n a l c s o p o r t o k ) h a d i c s e l e k m é n y e i n e k b o n y o l u l t ö s s z e s - s é g é t jelenti. E g y s é g e s e l g o n d o l á s f o g j a ö s s z e őket é s á l t a l á n o s célok — h a t a l m a s h a d á s z a t i e r e d m é n y e k elérésére v a n n a k s z á n v a . H a t á s u k a g y ő - zelem é r d e k é b e n az e g é s z h á b o r ú k i m e n e t e l é r e j e l e n t ő s é g g e l bír.
A h a d m ű v e l e t m ű v é s z e t e a h a r c á s z a t h o z v i s z o n y í t v a a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t é n e k sokkal m a g a s a b b f o k o z a t a é s b o n y o l u l t a b b t e r ü l e t e . A h a d - m ű v e l e t e g y s é g e s e l g o n d o l á s b a f o g j a ö s s z e a h a r c c s e l e k m é n y e k e t és p o n t o - s a n k ö r ü l h a t á r o l t f e l a d a t o k a t s z a b a z o k n a k . A h a d m ű v e l e t f e l h a s z n á l j a a h a r c á s z a t e s z k ö z e i t a h a d á s z a t i f e l a d a t o k v é g r e h a j t á s á n á l . A h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e s z t á l i n i i s k o l á j á n a k a l k o t ó é s ú j í t ó j e l l e g e , k ü l ö n ö s e n a n a g y - s z á m ú e l l e n s é g e s csoport bekerítésére, m a j d m e g s e m m i s í t é s é r e i r á n y u l ó h a d m ű v e l e t e k b e n d o m b o r o d i k ki élesen. A n é m e t e k , akik a b e k e r í t é s e k m e g - s z e r v e z é s é b e n k ü l ö n l e g e s s z a k t e k i n t é l y n e k t a r t o t t á k m a g u k a t , a g y a k o r - l a t b a n h a s z t a l a n p r ó b á l t á k m e g v a l ó s í t a n i e z t a m a n ő v e r t . U g y a n ú g y az a n g o l é s a m e r i k a i h a d s e r e g s e m volt k é p e s e g y e t l e n j e l e n t é k e n y e b b h a d - m ű v e l e t b e n s e m az e l l e n s é g bekerítését m e g v a l ó s í t a n i .
E n n e k a b o n y o l u l t m a n ő v e r - f a j t á n a k a s z t á l i n i iskola h a d v e z é r e i v o l t a k a k i m a g a s l ó m e s t e r e i .
1 0 7
A h a d t ö r t é n e l e m b e n n e m i s m e r n e k h a t a l m a s e l l e n s é g e s c s o p o r t o k n a k bekerítés ú t j á n t ö r t é n t o l y a n k l a s s z i k u s a n i s k o l a - p é l d a s z e r í í e n v é g r e h a j t o t t m e g s e m m i s í t é s é t , m i n t a m i l y e n e k b e n bővelkedik a S z o v j e t ú n i ó N a g y H o n - védő H á b o r ú j a . A bekerítés, m a j d az ezt k ö v e t ő m e g s e m m i s í t é s , illetve f o g l y u l e j t é s a V ö r ö s H a d s e r e g h a r c i c s e l e k m é n y e i n e k l e g j e l l e m z ő b b ' f o r m á i .
E b b e n áll a h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e s z t á l i n i i s k o l á j á n a k e r e j e é s élet- k é p e s s é g e .
„A S z t á l i n - i h a d v e z e t é s m ű v é s z e t e — í r j a a S z t á l i n - i rövid é l e t r a j z
— m i n d a v é d e l e m b e n , m i n d a t á m a d á s b a n m e g n y i l v á n u l . S z t á l i n e l v t á r s u t a s í t á s á n a k m e g f e l e l ő e n a s z o v j e t h a d e r ő k aktív" v é d e l m e m i n d i g n a g y - m é r e t ű e l l e n t á m a d á s o k előkészítésével p á r o s u l t . A t á m a d á s szilárd véde- lemmel p á r o s u l t . "
S z t á l i n e l v t á r s m e s t e r i m ó d o n d o l g o z t a ki é s a l k a l m a z t a a m a n ő - v e r e z é s ú j t a k t i k á j á t . Z s e n i á l i s e l ő r e l á t á s s a l előre felfedte az e l l e n s é g terveit és e g y m á s u t á n h i ú s í t o t t a m e g a z o k a t . . A z o k b a n az ü t k ö z e t e k b e n , a m e l y e k e t s z e m é l y e s e n S z t á l i n e l v t á r s i r á n y í t o t t a h a d m ű v e l e t i m ű v é s z e t l e g r a g y o - g ó b b példáit t a l á l h a t j u k .
A s z t á l i n i s t r a t é g i a l e g k i v á l ó b b j e l l e m v o n á s a i a k ö v e t k e z ő k : á l l a n d ó a k t i v i t á s , t u d a t o s c é l r a t ö r é s , r u g a l m a s s á g a v é d e l e m é s a t á m a d á s m ű v e l e - teinek és a z o k a m a f o r m á i n a k k i v á l a s z t á s á b a n , a m e l l y e l az e l l e n s é g t e l j e s m e g s e m m i s í t é s é t lehet elérni; t o v á b b á a h a d á s z a t , h a d m ű v e l e t i t u d o m á n y és h a r c á s z a t h e l y e s v i s z o n y a , a m e l y e g y i k e a h a d i t u d o m á n y é l e t r e v a l ó s á g a l e g j e l l e g z e t e s e b b i s m e r t e t ő j e l e i n e k .
G o n d o l j u n k c s a k a S z o v j e t H a d s e r e g 10 d ö n t ő c s a p á s á r a az 1944.
é v f o l y a m á n . S z t á l i n e l v t á r s m e s t e r i m ó d o n d o l g o z t a ki és t a n í t o t t a m e g a S z o v j e t H a d s e r e g e t a m a n ő v e r e z é s h a r c á s z a t á n a k f e l h a s z n á l á s á r a , a h a d - m ű v e l e t i m ű v é s z e t ú j f o r m á i r a : a f r o n t több t e r ü l e t é n e g y i d ő b e n v a l ó á t t ö r é s r e , h o g y ezzel m e g a k a d á l y o z z u k az e l l e n s é g t a r t a l é k a i n a k é s ü t ő - éi őinek g y ü l e k e z é s é t , t o v á b b á a f r o n t több t e r ü l e t é n k ü l ö n b ö z ő időben v é g r e - h a j t o t t e g y m á s t k c v e t ő á t t ö r é s e k r e . U t ó b b i c é l j a az, h o g y az e l l e n s é g , csa- p a t a i á t c s o p o r t o s í t á s á r a k é n y s z e r ü l v e — időt é s e r ő t v e s z í t s e n .
E z e k a h a d m ű v e l e t e k e g é s z sor e g y m á s s a l ö s s z e f ü g g ő r é s z ' e t h a d m ű - veletből álltak és e g é s z k a m p á n y s o r o z a t s o r s á t d ö n t ö t t é k el s e g é s z b e n v á l t o z t a t v a m e g a h á b o r ú k i m e n e t e l é t , siettették a S z o v j e t H a d s e r e g t e l j e s g y ő z e l m é t az e l l e n s é g felett. V é g e r e d m é n y b e n e z e k b e n a h a d m ű v e l e t e k b e n o l y a n e l l e n s é g e s c s o p o r t o s í t á s o k m e g s e m m i s í t é s é n e k c é l j a v a l ó s u l t m e g ,
a m e l y e k az a d o t t időben d ö n t ő h a d m ű v e l e t i s z e r e p e t j á t s z o t t a k é s a m e l y e k a h á b o r ú f o l y a m á n l é n y e g é b e n és g y ö k e r e s e n m e g v á l t o z t a t t á k az erőviszo- n y o k a t , a m i n t ez a S z o v j e t H a d s e r e g 10 S z t á l i n - i c s a p á s a u t á n t é n y l e g e s e n m e g is t ö r t é n t .
A S z o v j e t F e g y v e r e s E r ő k az e l m ú l t h á b o r ú s o r á n r a g y o g ó példáit a d t á k o l y a n b o n y o l u l t p r o b l é m á k m e g o l d á s á n a k , m i n t m e g e r ő d í t e t t á l l á s - r e n d s z e r e k á t t ö r é s e , az e l l e n s é g v é d e l m é n e k t e l j e s m é l y s é g é t felőrlő h a t a l m a s c s a p á s o k v é g r e h a j t á s a , * n a g y v í z i a k a d á l y o k e r ő s z a k o s l e k ü z d é s e , e r d ő s , m o c s a r a s t e r ü l e t e k e n v a l ó á t h a t o l á s és n a g y v á r o s o k r o h a m a , stb.
A szovjet haditudomány ereje népi és hazafias jellegében van, mert a dolgozókat szolgálja s így teljesen azonos az <5 igazságos érdekeikkel és céljaikkal.
A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y népi j e l l e g e n e m e g y e l ő j o g o k k a l r e n d e l k e z ő k a t o n a i k a s z t e r e d m é n y e i b ő l — a m i n t ez a b u r z s o á o r s z á g o k b a n v a n — , h a n e m a S z o v j e t ú n i ó l e g s z é l e s e b b népi t ö m e g e i n e k a l k o t ó k é s z s é g é b ő l s z á r m a z i k .
•ÍA-Af
•; t i ^ m
A S z o v j e t ú n i ó b a n a h a d i t u d o m á n y t n e m c s a k h a d v e z é r e k fejlesztik, h a n e m a s z o v j e t é r t e l m i s é g széles rétegei is, sőt j e l e n t é k e n y m é r t é k b e n a legjobb, k e z d e m é n y e z ő s z e l l e m ű k a t o n a t ö m e g e k is. A l e g s z e r e n c s é s e b b a l k o t ó elemei azok a t a p a s z t a l a t o k , a m e l y e k e t a s z o v j e t c s a p a t o k előre n e m l á t o t t k ü l ö n f é l e k ö r ü l m é n y e k között, az e l l e n s é g g e l v a l ó h a r c b a n sze- reztek. E z e k a s z o v j e t h a d i t u d o m á n y l e g f ő b b n e v e l ő erői.
A s z o v j e t h a d i t u d o m á n y h a z a f i a s s á g a v i s s z a t ü k r ö z ő d i k mély n e m z e t i j e l l e g é b ő l . E z a h a d i t u d o m á n y u g y a n i s igen m a g a s r a értékeli és f e l h a s z - n á l j a a S z o v j e t u n i ó ö s s z e s népeinek, m i n d e n e k e l ő t t a z o n b a n a n a g y o r o s z n é p n e k k a t o n a i t a p a s z t a l a t a i t és l e g j o b b k a t o n a i t r a d í c i ó i t .
E z é r t m i n d e n s z o v j e t h a z a f i l e g s z e n t e b b k ö t e l e s s é g é n e k t a r t j a , h o g y á l l a n d ó a n g o n d o l k o d j é k a S z o v j e t u n i ó k a t o n a i h a t a l m á n a k t o v á b b i ' m e g - e r ő s ö d é s é r ő l és f e j l e s s z e a S z o v j e t F e g y v e r e s E r ő k h a r c i erejét.
A n a g y t a n u l s á g a M a g y a r N é p k ö z t á r s a s á g fiatal N é p h a d s e r e g é n e k m i n d e n t a g j a s z á m á r a az kell, h o g y l e g y e n , h o g y a n a g y S z o v j e t u n i ó pol- g á r a i n a k h a z a f i a s lelkesedésével é p í t s e é s e r ő s í t s e a mi h a d s e r e g ü n k e t M i n d e n m u n k á j á b a n l á s s a a nagy célt: elérni a dicsőséges Szovjet Had- sereg kiképzési és elméleti színvonalát és m i n d e n erejét b e l e v e s s e e b b e a n a g y m u n k á b a . A pk-ok p e d i g m e s t e r e i v é v á l j a n a k a c s a p a t o k p o n t o s v e z e t é s é n e k . V é r ü k k é kell, h o g y v á l j o n az ö s s z e s f e g y v e r n e m e g y ü t t m ű k ö - d é s é n e k p o n t o s m e g s z e r v e z é s i k é s z s é g e , a m e l y egyik — l e g f o n t o s a b b — e l ő f e l t é t e l e az e l l e n s é g feletti g y ő z e l e m b i z t o s í t á s á n a k . T ö r z s e i k e t a h a r c ó r a m ű p o n t o s s á g ú , b i z t o s i r á n y í t ó s z e r v é v é kell nevelniük é s kiképezniök.
H o g y ezt a célt m e g v a l ó s í t h a s s u k és az a n y a g i a l a p u n k a m u n k a ilyen m e g - s z e r v e z é s é r e m e g legyen, s z ü k s é g e s , h o g y N é p h a d s e r e g ü n k m i n d e n t a g j a á l l a n d ó a n h a r c r a kész l e g y e n , f á r a d h a t a t l a n u l t ö k é l e t e s í t s e k a t o n a i é s poli- tikai t u d á s á t , e m e l j e a f e g y e l m é t , a s z e r v e z e t t s é g e t és az é b e r s é g e t .
