(1)CONSILIARIUS, in locum pie in Domino An

Teljes szövegt

(1)CONSILIARIUS, in locum pie in Domino An. 1725* <27* Nov. d enat i,. Illustrissimi D D. o. m. i. n. omini, i. M ichaelis Simon de. DesFALVA,. Sacrae Caefareae Regiae ac C a th o licae Majeftatis, in Kxcelso Tranfylvaniac Gubei nio Regio-Principali, Intimi & Adtualis Confi Jiarii , &c. Anno 1724... 3. Jan.. io De S F ALVA Inclyti Comitatus Kukolld<. furrogatus.. Excufuia CLAUDIOPOLI, Annd ijif. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(2) Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(3) Erminus aBa probat. O felicem noftram Patriam T ra n fylvaniam , in qua lites atque caufae publico in Foro agitandae, non funt fine T erm in o ! in qua Terminus non fine Term ino ! quin vel initium fatis fatali augurio Term ini nomen fibi vendi_______ ___ cat, nempe quodfini junxerit ortum, Jiabilemq; fu i fecerit orbem. Agefilaus audiens quendam, Perfarum Regis adhuc Juvenis, admirari felicita tem, refpondit: Nondum fn is adefl v ir optime. A t in Tranfylvania, chara mi« hi Patria, gravi lethargo afleftus , profundo de fomno evigilavit , non tam judicialiter & cum onere decidendis, quam componendis, & pace terminan dis controverfiis , a majoribus noftris vindicatus T erm in u s, ejusq; 30 die rum Term inus exfpiravit. O infeliciffimam Rempublicam,in qua reorum & Patronorum auri fitientiflimorum technis, lites immortales redduntur! licen tia enim tanquam fcelerum officina , laxatis habenis impune dominatur & f u r it ; non gens , non civitas tuta ; culpatre vitae homines, & indigni, pro lubitu, innocentiae fulcra lubvertunt , virtute fpe&atis praemia fubducunt. Claudius: Svadet licentia luxum , illecebris effrana fa vet. Seneca: Cui plus licet, quam par efi, plus vult, quam licet. A it Sallujlius in Catilina: Malitia, pram iis impunitatis exercetur. Tacito monente: Langvefcit omnis indufiria, intenditur focordia; ubi enim malos praemia fequuntur, non facile quispiam gratuito bonus e rit, fiquidem prout rerum ulus fe commendat, ita etiam eae appetuntur. Impune malus aliquis evadit, ubi vel nulla, vel fe ra , veK venalia judicia , ubi non licet dicere ju s populis, injujiaq; tollere fatta. V ix gravior apud Caufantes abufus , quam Protra&io judiciorum; quam infatiabilis litium & litigantium Orexis ; nec non Advocatorum , exiftimantium five bene five male, dummodo Clientes tueantur, id aequum efle , infinitae Exceptiones, non aufim dicere cavillationes ; generant enim privatarum opum sruginem , & fangvinis pauperum exeerandam ingluviem , ita ut li cet divite argenti penu ififtruStus in arenam prodeas , vix tamen jure tuo potitus fu eris; nihil enitn publica mercis tam venale dixit Tacitus, quam Caufidicorumperfidiam , qjui farpe non tam ex merito juftitiae, quam turpis lucri quaeftu , protrahendo, excipiendo patrocinantur , potius impenfam fcenerantur fuis Principalibus. Celebris Caufidicus Mediolanenfis vifloria potiri folebat, feu requa feu iniqua caufa ; a quodam itaq; callide rogatus : fi bi liquidum debitum folvere nolenti opem polliceretur ; quam pollicitus Ad vocatus , ipfe criminis con vittus, laqueoveut fur publicus, dignus in prseHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(4) tnium i fuo Cliente pronunciatus eft : q u i tamen inveftiva abfit, ut impe. tat pauperum propugnatores , veritatis defenfores , quorum confcientise fortunas noftras , honorem , vitamq: tuto licet com m ittere, in tanto enim litium ltrepitu, potentum intuitu, imbelles & fimplices ca&lx, vel juftiftimae patrocinium vix invenirent, nift jure Gentium Advocati omnium Miniftri ordinati'ellent; potius Rabulae & Leguleji emendandi forent , qui tanta, feu (urtiflimam leu injuftiffimam caufam protrahendi, libidine luxuriant, ut equis Judicibus naufeam , Clientibus magnam fummam expeufarum, li non auiilliouem prxtcnfionis, venalibus luis iingvis difputant, fusq; deq; omnia ufilcenccs , jura lcgesq^ confundentes, veritatem tantis involucris tegunt» ut ii perfpexerit, Argo oculatior l i t , judex. Caute olim R om an i, judiciariis Proccflibus veftigalia impoluerunt'. Apud Athenienles intra menfis fpatium; Apud Lacedaemonios, & A reopagitas intei ortum & occafum S o lis ; caufae terminabantur. LuJovicus X IV . Rex Gdliae qusrcunq, litigia fpatio unius anni definiri jufllt. Etiam in "I ranfylvania, vel longi Procelius de bono ordine , quatuor Term inis, breves vel unico, terminari poliunt, nec fine temere litigantium pcena. O ergo mul tis expetlatum , led multis inaufpicatum Oftavalem,Judiciorum in T ranfyivania celebrari conivetorum, Terminum ! Quanto cum defulerio , quanta cumexpeflatione infonante Termino Term ini O&avalis, Caufantcs convo lant ! at quanta cum animi dejectione fedes fuas meditantur , cum, feu calli ditate Advocatorum , feu temporis angullia, copia caufas dijudicandi, vel etiam proclamandi priclufa fu e rit! Stante & durante Judiciorum T erm ino, proxime Claudiopoli celebraro, plures qu^m jo o cauls ih feries, at nec de cima earum pars in fententias, relatae. Earum etiam quidam condefcenfr, quaedam d e p o fiti, quaedam exmiftae, quaedam prohibitae fu n t, forte finaliter non mfi duae d eciix, eaeq; fatis brevi unius ejusdemq; diei procedu ter m inati. Una, JUujlriJJtmi quondam Comitis Gebrielis Haller de Haderkb', qui, iit Tabulae Judiciaria: A v e llo r, in dicendo jus & aequum occupatys , eccc dies illi indidTa ,. & Judex fuperioris | udicis Deliberatum eiofculatus eft. A l tera , Illustrissimi D om ini , Dni M C H A E L S SIM O N de D esfalva , S acri Caefarei R e g iiq , Majcftatis per a6 annos Conftliarii, quo die proclama ta, eodem etiam lententia exeeutioni mandata eft. O lelicem eum, cujus jufta caufa, fine longo patientis ftrepitu , tam cito, tam feliciter, brevibus paftionibus terminari potuerit; at 6 nos infelices, quibus non amplius licuit Tuo umbra alarum ejus eonfilii,requiefcere T Ecce publicis Regni negotiis distraclo,& fra&o,nulla Remedia Juris indulta ; Prorogata non concefta ; Pro hibita, utut figiUo magni Archiatri, Tranfylvanis Aifculapii munita, pro hibita. 1. 1. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(5) hibita fuit ; Inhibitio inhibita ; Repulfio rtfpulfa ; Dilatio non obtenta; Apellatio non transmilla , fruilra Procuratoribus de Pracceptorio protellantibus ! O felicem tamen fub Termino Terminum ! Fortunas enimamifirK bonis pofleflionariis excid it, fed Gratia Suae Auguffiffim s MajeHatis etiam nunc fovetur ; Crimen enim laefae Majeftaris , Nota Infidelitatis non lub Term ino Octavali, led in D ista folent ventilari. Et cum Illustrissimus D ominus , Dfius' M IC H A E L SIM O N deDESFALVA, ex mandato C sla feae Majeftatis, de Comitiis, fub ipfo Gratiofiflim o Rege ac Principe Cibinii celebrandis una Cum aliis cogitat, Regalia Mandata antevertit, Ccelefti luo Regi ad Univerialia mundi Comitia arq; judicia vocanti, & adventanti, no cte ad primam ejus Adventus diem illucefcente, laetus occurat, -terrenoq; fuo Principi, fidelitatem toto v irs decurfu illibate prslfitam , humiliter refignar. H oc ultimo itaq; Honoris ejus Termino , tanto Viro non indignum duxi novum Confiliariutn fabllituere, Eumq; Vobis repraefentare, ut cum iple Virum dignis encomus celebrare non valeam , materia merita ejus ex ponar ; & ciim materiam exornare fupra meas facultates f it , liquidem Ju ris Politiccsq; fiudium exangve apud me jaceat , materiam V ir vivis depingat coloribus. N ovi equidem, q u s de magnis Viris dicuntur, cum venujiate, fententiarum gravitate , & majtjlate verborum dici debere, monente Diony. fio Halkarnaffeo; verum tam fublimi materia Rhetorici fiolculi, & pueros juvantia pigmenta indigna fiunt; ipfe etiam cum jam dudum nuncium milerim Eloquentis; & Oratoris, cujus eft ad impellendos & commovendos ani mos, quocunq; altu irrepere, vices puerilibus vel juvenilibus celferitn ingeni is ; non tam elegantis,quam rerum ero foilicirus ; quapropter debitae Vene ra tio n i, memoris I llustrissimi D omini, Dni M IC H A E L IS SIM O N de D esfalva , ob quam huc advolaftis; & materis dignitati acceptum refe ram, fi hilari vultu, & benevola patientia, me balbutientem exceperitis. pruftra vicinis auribus inlufurras ; Qyid nobis cum Confiliariis , quos nec creare, nec creari, fit noftrum? An non Icis intereile omnium, ut omni bus bonis aditus ad dignitates pateat , & optimos quosq; anteponendos; quod omnium commune eft, lingulis denegandum non eiTe ? quo ipfo in fubjefclis amor erga Rempublicam nafeitur; in honore conftitutis fallus libido reprimitur , dum fe ex paribus eleEtos, & ex iis aliquando fucceifuros fibi cogitant. Nonne hinc concordia & obfequium Reipublics ? cum eniin quis ie fperat eodem loco futurum , ne fibi debitam olira excutiant reverentiam, reverentius habet imperantes; hinc in Republica Rom ana,obplebim ad ho nores admifiam Furius Camil/us sdem Concordis extruxit. T o lle honores, tanquam praemia squali ter diftributorura onerum, marcefcct virtutis ftiA 3 m ulus; Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(6) 'Oiuiuf; i t tibi n©fl tattl genens, quam v irtu tis; non ©pum, (ed induftri* calculus inftituitur ; non Majorum merita, fed propria ponderantur; finguli noftes diesq; Reipublica: commodis impendere praefto funt. A t licet nullus veftrum, honorum dignitate dignus reputetur, unicuiq; tamen relifta eft obfequii g lo ria : cui autem deferetur debitum reverentiae, nili folium honoris innotuerit. Vulgatum olim : Propter quod unumquodq; eft ta le , illud magis eft tale. Quanta eft neceflitas conlilii, utilitasq; boni,, tanta eft dignitas Confiliarii. Omnis providens confilium q u a rit, inquit ille. Eft in A dagio: Res facraCottJ'u lto r, quo fignificatur plurimum utilitatis adferre bene confidentem. Res publicae tamdiu florent & v ig e n t, quamdiu praelidet Confilium : quid po pulum Romanum fub unius Imperium compulit, nili Maceratis confilium ? quid divifos Athenienfium animos u n iv if, nili Solonis confilium ? Finxerunt Poetae fuifte in fatis , evertendam efte Trojam ablato Palladio : quo fignificSrunt amifta Pallade, id eft, Confilio, concidere Respublicas; majora enim •udet Pallas dum quiefeit in Jo v is cerebro, quam Bellona M artis focia, inter armatas acies. Vis confilii expers mole ruit fud, juxta Horatium. Parum con ferunt anim us, vires hoftiles , exercitus, exercitati Duces, nifi Duce Confi lio : Recognofcit Tacitus: P lu ra confiliis in fumma fortuna quam manibus g e r i, multa enim naturae impedita confilio funt pervia. Tiberius, Tacitus, rerum Imperii peritiflimi nil, nifi confiftto fecerun t: conftatex H iftoriis, i Romanis confilio potius, quam vi Orbem fubaftum. Unde Oraculum : Ro mam fedendo vincere. E r g o : Omnia prius confilio,quam armis, experiri fa p ientem decet, apud Terentium. Et nlagnum fo vem , utut fupremum Gentili fuperftitione N um en, non prius exiftimSrunt jaculari fulmina, & fulgetra, quam confultis aliis Diis, Deabusque: Jnconfults cavet jaculari fulmina dex tra , Nec nifi confilio fulgurat Altipotens. Rex Franciae Carolus V. cognomen to, & vere fapiens, bellum contra Anglos confilib decretu,felici exitu confe cit ; & Ludovicus X I. itidem Francorum Rex, Senatum non confulere, cum infelix confilium proprio periculo fenfiflet, in alterum extremum non minus inconfultum, Filium Carolum praecipitavit; quem ut alienis confiliis faperer, ita inftitui voluit : ut nihil fciret, modo tria verba Latina teneret. Dicebat Cardinalis Ricbelius , ille magni nominis Franciae primus M inifter, vulgo Mimftrifjimus: fupra fortem mortalium efte confilio non ege re ad res arduas ; arduum vero eft imperare, parere minimum e ft: hoc opus, hic labor, imperare. A it Tiberius apud Tacitum : Se experiundo didiciffe, quam arduum , quam fubjeftum fortuna cunila regendi onus: proinde p/ures fa cilius munia Respublica fodatis laboribus exeeuturos. A it Ricbelius : Nullus. unquam Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(7) «Ufo)H» . . . . . unquam in 'Regno firmatur o r d o , qu n pluribus privatis displiceat, ex men-fura proprii commodi •, ni (i communi fuffragiorum ceniu valeat; quae irtio utiliter adhibentur,ur fufiragantes ex verecundia propria,ca-teris male con tentis filentium im ponant, ac onus aliis g ra v e , ex necelfitate levius perfvadeant Non gravant tantopere fubditos, qua: fciunt ftbi non tem ert, fed confulto imponi. Cum itaq; Imperii adminiftratio fit ita v a ria , tantisq; difficultatibus expolita , ut lummi Imperantes aut omnibus negotiis interefle non poffint; aquila enim non captant mufeas , nec elephas mures venatur; aut omnibus exequendis non lufficiant : aequum e 11 in curarum partes alios allumcre, eorumq; conliliis tanquam dextris u t i; addit etiam Scriptor Gallicus, ted Poli ticus : Animos ex fumma potentia jacillime ad licentiam prolabi , nam na tura nec Principes fin xit p ra exteris ptrfeftijjimos. Ferdinandum II. carterum lapientiffimum Principem eorum paenituit , quae absq* interventu coivfilii e g it ; dicit enim Antmachiavellus,- Experientiam docere, prudenriora & tutiora ellc confilia,quae tra&antur a pluribus,quam quae unius mente agi tantur. M Antonius lapientilfimus Imperator diftus Philofophus , prius quam aliquid agerer femper conlulravit; at fi forte votis dillentirent, aequi us efie inquiebat, ut ego tot, &. talium amicorum confilium lequar, quam ut tot, & tales amici,meam unius voluntatem lequantur; juxta Proverbium ; Plures oculos clarius videre* quam unum Alexandro Imperatori numerofilfimum fuit confilium. Otlavius Caefar omnia RelpijJilicae negotia cum Senatu communicavit, & fic peperir fibi Imperium perpdfbum. Hieronymus Siciliae R e x , tum quod luperbe dominatus f u e r i t t u m quod Senatum nulla de rc confuluerit,a proximiscrudeliffimeinterfeftus eft. Tarquinius Regia deje&us, quod fuo arbitratu omnia gereret. Hoc malo quot periere Respublicae, conculfa Regna , dilloiuta Im peiia, praecipitati Reges ? V ix unquam Imperium Aoruit fine conlilio, ubi'confiliuro fine Confihario ? Nullum majus boni Imperii Inllrumentum , quanr boni , & nulla maior Reipublics pellis elt quam m ali, Confilari i. Crede Xenophonti: hlon exercitus , n n moenia , neque the/duri prafidia tantum Regni (unt; neque aureum illud fceptrum , aut diadema Regnum cuji odit, fed amicorum copia, qui confilio auxilio pollent Non magis mens & ratio in corpore humano necelTaria, quain Confnium in Regno.' Sallujlius *it in Catilina: Ego multa tegendo & audiendo ita comperi; omnia Regna , Civitates, & nationes u/que ed profferum Imperium haburjje , dum apud eos vera Confilia valuerunt; ubicunq; gratia , timor, voluptas , ea corrupere, pojl poulh imminuta opes, deinde a d ' Mtptu.n Imperium , pojtremb firv itu s impojita. h t Regum fapicntilfi nus : Ubi nat» Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(8) Vbi non.fant prudentia Con/ilia, corruit populus; palus autem rff in amplitudine Confiliarii. Saepe Deus ita mentem imminuir, ur Sapientium confilia repudien tur, certo prarlagio ruinae ejusdem Principi* & Populi. Non mihi fumam Problema Politicum reiolvendum: An prarftet Respublica, in qua Princeps malus eft , ledejus Miniftri boni; vel illa, in qua Princeps optimus cum malis Confiliariis? Lampridius in vita Alexandri Severi prius affirmat: ea ratione, quod unus melius poffit a multis bonis co rrig i, & non vice verfa. Affirmari quidem non poteft, femper Isto terminari eventu vel fapientiffima confilia, laepc enim folus Auguf/us cft utilis Patriae,- turbatores vero Reipublicarfunt Caffius,Brutus,Lepidus,Antonius,& eorum Comitesjfarpe confilia in grata,ut X erxi expeditionem contra Graecos adornanti. Ptolomaus ^Rgyptt Rex, cum dolore recordatus elt confilii Catonis,vt cum fuis in gratiam rediret. Ethnici quae in Republica conrigerunt, ex illo Theophrafti Proverbio : Vitam regit fortuna, non fapientia , cxcae fortunae tribuerunt, cum potius oculariffima: & juffiffimae Dei Providentiae adferibenda fin t , licet nos eorum rationes fugiant. Hinc fsepe non ita ingeniose confuita.profpero donantur even tu , optime vero .deliberata, feu ob inveftigabiles divihar Providentiae caufa , feu - qui3 in capita ConftHariorum faepe redeant, feu quia ex nimia animi viriumque fiducia profe&a , peffimum fortiuntur exitum. Ut Grotius in Annalibus Bel gicis n o tavit: Suprema Providentia fe re placuiffe, Belgicis in rebus ito huma nam fiduciam & confilia illudere, ut nunquam fhnul effent /pes magna, & bonus eventus. Cicero de fe in Epillola ad Atticum exclam at; Quid agam nunc,cui nihil procedit, caduntq, ea qua diligentijfimi excogitata /unt, deterrime 1 A tco n filium Chriltianum hic etiam luas exerk vires, cum mala coelirus immiffia mo deratur , ut tempeltatem prudens nauta. E t quod a fortuna fuperaiur, non propter ea eff turpe; nimis enim dura foret eorum conditio, quorum fides ex Jolo eventu d<beret afiimari Non male itaque, Vellejus ait: Omni avo compertum effe Principes Viros tn agnis Confiliariis, ad gubernandam fortunam /uam u/os ftiijfe Gracia, prima literarum & Politiae Magiftra, utut in multas divifa Relpublicas, lelefta habuit confilia; & femel in anno Apollinis Delphici Religione du£ta, in ejus emplo magnu Concilium Univerfale Amphitritieu, ab ejus Authore, Amphitrione, Deu calionis filio di£him. Ira Lacedameniorum Generalia Confilia in i emplo Dia nae agitata. Solon Athenis Areopagitarufn inlhtuit Confiltum ; Sparta ?o. uli Confiliariis ; Carthaginenfium Confilium, Sanffius a Livio diflum, fuit 30 Procerum Apud Habreos fuit magrmmSynedrium 70 vel 72 Perlbnarum. Ro~ nitflus Romanorum fundator, Centum-virah Con/ifo Romam adm im llravit; de inceps ala Principes , Trajanus, Ad nanus, Titus, Au 1 elius, ainq, Caelares in partem. 1. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(9) <9. , (°) W •partem confilii legebant Viros Confniares, qui tempore Pacis & quingenti fuerunt, ficut Veneriis mille & amplius. Etiam Imperatores ob magnas Im perii Germanici, curas cum juri dicendo vacare non pollent, aut etiam ingt-ns temporum ja&ura fieret, Vniverfiale Imperii Dicaftcrium, in meditullio condi turum. Et in Hiffama lunt Confilia St atin , Regium, Bellicum, Rationalium , Ordinum Equejtrium, & alia. Eft in Gallia magnum trium Ordinum Nobilita tis , Populi, Vulgi ConfiHum-, cui proxima, Confilium Parium Franci a, Pariamentum Parifienfe, & Corijitium Privatum, vel Secretum R eg is, unde omnes leges, omnia arcana Status concipiuntur, & executioni mandantur. M a gnum Britannia ConfiHum, Celtica voce Parlamentum audit, ex Clera, Nobili tate, & Populo leftum, Regi infuper Secretiori Confilio allidente. In Po/enia ConfiHum , vel ut illis placet, Senatum magnum conficiunt 14 2 Viri Eccleftafiic i & Secuiares. Regi Svecia fui funt Confiliarii Rex Dania fua habet Confilia Status, Bellicum, 'Juflitia, Cameralifiarum, Cancellari*, atq; Maritimum. Etiam Rex Hungaria luis gaudet Senatoribus. Eli in Tranfylvania quoq; Gasfifiliu 'fuflitia, atq; Intimu vel Status. Illud, Tabula Regia nomine innotuit; & ap£t.apu d Romanos Judiciorum Confilium erat Centum virale , ita in Tranfphaftia-i.j-ym le , ubiPrincipis authoritate , jus atque juftitia cuique redditur j 'Jevi9ribusL tame^q'uaeftionibus apud Judices pedaneos expeditis. Hoc-, E xcelfi Gubernii^ membra Confiliariorum T itu lo , lub Clementiffimis Sux Principalis Majeftatis alis Politica, Oecbonomica, expedit, quin & fu flitia ria ; lxforum enim querelx ex Incly ta Tabula Regia ad eos, apud quos eft potior fumma rerum, magna cum utili tate provocantur: nam provocatione eoncefta, ipli Judices tanquam rationem fuperioribus reddituri, cautiores & juftiores fiunt; Appellatione enim caulae ad novam examinis incudem revocantur. Intereft etiam Patrix, ne tantum unius Ordinis Judicum odio , vel gratix, fint expoliti Caufantes & Patriotae. Sic igitur Majeftate, communis juris fruendi,pacisq;caufa, a Civibus in unum collata, cum imperare fit alea periculi & difcriminis plena, Maieftatis nomine regendi, & fuum cuique tribuendi onus, Reges & Principes lpe&atx fidei viris com m iferunt, ficut Sol infra Horizonrem exiftens L u n x ac Stellis concedit vices fuas illuftrandi: non exiftimantes authoritati fux hoc ipfo aliquid detra£lu iri, cum fummu fapientix argumenta fit prudentu uti confiliis; nihil etiam authoritati xqueexpedit, quam quod Cives credant, fe confilio prudentum, non folis viribus gubernari, & rem libi efle cum Principe, qui non impetu, led Confilio regat. Ex quibus Sole clarius innotefcit, Confiliariorum originem M ajeftati, feu Regis aut Principis, leu Optimarum , leu Populi denomina tione fit clara, deberi; ac proinde Confiliarios creatos a M ajeftate; & tantos B efle, Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(10) *8§ (o") §•> e (Te, quantos illa voluit I Confiliarti enim, funt M intfiri idonei-, a d Rempublicani prudentia & cotifiliis juvandam, ordinati, qui fi a fanftiore fint coniilio, & arcana R.ipublicae expediant, olirn Amici Regum, apud Graecos Apocleti dicti, hodie Intimi vocantur. ConfiHarii mei itaque delineationem tic perfequar. Cor utilitatis, & neceffitatis caufa, principaliffima homirus eftpars, unde Veteres dixerunt, primum movens, & ultimum moriens. Fafto itaque initio a Corde, Confiliarii noftri Cor erit fiujiitia, ranquam perpetuae fama’ Principum fundamentum. Si non primum, non ultimum Prineipum munus eft, jus reddere; fiu fiiiia autem eft Utrumque a u d i r e nani fi negare fufficit, nemo nocens, fi acculare (officit, nemo innocenserit. Antiquum fuit Judicum Ju ramentum : Audiam accufatorem, & reum, a quo animo. Ergo fiujiitia praefupponit leges, major enim pars fiujiitia in legibus eft.- Interrogatus Cyrus; quosnam putaret injuftos? refpondit: Lege non utentes Leges funt lurdi & muti M in iftri, Veteres tamen publicam Civitatis lingvam appelldruiit. Confiliariorum ergo erit, juxta prasferiptum legum non tantum judicare, led & vivere; melius enim judicio Arirtotelis edet, Leges non ejfe (criptas, quam a Primariis Minijlrisreverentiam eis nonprajlari- Optimae Leges funt quae Sta tui accommodantur, & ex confvetudine petuntur, ut in Tranfylvaniay quae norma Legum, oftendit rationem varietatis Legum in diverfis Regnis. Ergo Confiliarioru non eft mutare Leges,quas Rex & populus sternas,& inftar Oraculi habet: mutatio enim Legurn facile oblequium excutit. Cleonis arcanum eft apud Thucycidem, proflat Rempublicam malis, quam mobilibus legibus uti; norr omnibus omnia conveniunt, licet optima finty & pretiofiffima pharmaca ne cant alios, alios pi sfervanr. Facile ef i , inquit Pindarus, cuivis mutare Civitatis flatum , fe d turba tum componere folias Dei ef i ; fimile illud : Ipfia mutatio confvetudinis, quantum utilitate a d ju va t, Jape plus novitate perturbat. Hinc etiam Magiftratus in T ranfylvania, Sacramento juramenti devinciuntur, ad legum Patris obfervatfone n. Solon cum videret pericula» mutationis legum adegit Senatum, ut juramento polliceretur, fe fan&c fervaturum leges a Solone latas : quam legem, Venetorum Refpublica inviolabiliter tuetur. Lycurgus etiam juramen to obftrinxit Cives, ne leges fuas mutarent, donec Delphos iret & rediret; at ille fponte, perpetuum in Creta exilium agens, cineres (uos juftir poft mortem in mare fpargi, ne iisdem Spartam relatis. Cives hoc jurejurando le folutos crederent Polybius difputac de caufis, cur Carthago a Romanis deleta fuerit, Roma vero creverit ? camq; affert caufara, quod Carthaginenfes negligentiua quanf antea , Romani vero diligentius defenderint Patrias Leges. Odio etiam cxponoflUut Magiftratus, fi arbitrio eorum decidatur, quod le. gum Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(11) , . *?§ (o) fy* gnm authoritare pollet definiri. Tiberius apud Tacitum : Non utendum imperio, ubi legibus agi poteft, quia imperium per fonte e f i, & ided invifum, quia vis efi. bruftra Leges, nili applicentur fa6lis; quas applicatio ut rite fiat, ex ta cto eruendas iunt omnes circumdandae vel minimas, fiquidena & minima, circumflantia variet jus; ad rrutinam vero circumflantiarum, requiritur exactiffima Prudentia concludendi regni negotia, averrendi discrimina, eventus ob lervan d i, ne praevifa facula feriant. Ergo mei Confiliarii Caput erit Pru dentia : ut enim in privatis innocentia, ad obfequium praedandum, fufficir, ita ex quorum vitiis, virtutibusq; refultatRerumpublicarum fortuna, Pruden tium iis inefle necdle cft. U t caput regit fun&iones humanas , ita Pruden tia Lonfiliarios. Hom o fine capite truncus e ft; & fine Prudentia, tanquam norma agendorum nullum negotium refle procedit. Difficillimum eft, prudenter afliones moderari; cum enim caufee rerum faspe occultas fint, asgre poteft provideri, quid magis expediat in quovis neS oti°- . ^ cum -nullus fit fixus rerum humanarum fla tu s , pendeatq; a diveifis circumflandis , mon cujusviseft certam Prudentia ftatuere Normam. Prudentis cft, rem ipfam lcriitari, non fimulachris inefcari; ne vel minima circumflantia viriet afltonem. Prudentia cft, vires cum rebus agendis com ponere, neq,Confiliarii munus prius ingredi, quam experimento confler, jp idoneum efTe rebus agendis ; Augufius enim impares negotiis Senatu movit, 01 privatum peccantem ignorantia juris non excu lat, quomodo exculabit publicum Miniftrum ? Magnas Prudentia eft, poenas & prasmia moderari; illas enim cpm odio, hasc cum gratia Imperantis, junfta fiint. Prudentia efi, ad p t aveniendos graviores motus, videri potius invenifie bonos, quam eos qui pecca runt pwnishonos fe cifie, innuit non nemo; faspe enim poenis redduntur dete riores ; fi eas fepequafi incognito facinore negligantur, fpontead frugem isedeunt peccatores Prudentia c ft, cum metus eft gravioris morbo Medicinas, poenitentia potius quam poena contentum e fle , pericula enim non nimis metuere magnanimi, led non contemnere Prudentis cft Prudentia cft, feycnratem cum clementia, .timorem cum amore ita temperare, ut in bilance aequilibrium conllituant. Gloriofae memoriae ffofephi /. Regis Hungarorum Symbplum fu it : Amore, & Timore. Aurea Diocletiani vox : Nihil dijjicilius effe, quam bene imperare, quod regit Prudentia; cujus Hieroglyphicum apud ./xgyptios e r a t ; Oculus Sceptro infidens; quod enim acies videndi in oculo , hoc Prudentia in Imperante , quas ex prasteritis cognofcit futura, & px utrisque confulit, quid pndenti ftarui utile foret. Prudentia ulus eil, in applicatione Univerfalium ad lingulares afliones-, £0m itaq; capiti natura binas contulerit aures, easque patentes , tanquam ' B 2 fenfus Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(12) fenCus Difciplina?, & fermocinationis media; ita Confiliario Aures erunt D e* Urina & Experientia, fororia ex cognatione arfto vinculo nexar. Sine alis, utut per naturam inclinata, nulia volat a v is , ita quod natura hominibus contulit, Doftrina perficiendum eft. Nemo dat quod non habet, nemo novit artem imperandi, & conlulerdi, nifi prius didicit. Ergo Confiliarii eft,nolle vici narum Gentium mores atque vires: nolle Rempublicam quam adm iniftrat; unde creari folenr non tam digni quam digniores ; fi enim Gubernator navis fortiores fi bi procurat Remiges; fi Belli Duces bellicofiores conducunt mili tes ; fi patientes peritiores advocant Medicos ; tanto magis Princeps eos legit Confiliarios, qui fubleilia , non haec ipfos ornent. P/utarchus in M a r tio Coriolano, & C. M ario fummis alioqum Viris oftendic; fi Mulis G ratiisq jlitaflen t, turpem rebus luis exitum non dediilcnt. N on commendo Doitrinam, cujus Ipecie non Prudentia, fed calliditas & aftutia inimica: Cctifiliario latitant; verum qute Reipublicaf, nunc emolumenta, nunc impedimenta penetrando , quod utile eft fuggerit. Rccommendacem Conjiliariatiis a v i dis Politicam, Hijioriam, Geographiam, Geometriam, Architeftonicam, Mecha-• nicam, Ethicam, & quod primum dicendum erat Theologiam, nifi metuerem Auditores ob taedium audiendi, tanto magis difeendi, fuga fibi confulturos. Non me la te t, quosdam (ludiis innutriri;, at cum Seneca, nec diffiteri polium, plerosque noftrum hodie tanta intemperantia literarum laborare, ut non vita, Jed Schola dijeamus. M ulti enim in umbra Rudiorum educati, ad res gerendas evadunt parum idonei , fiquidem contemplationibus & inutilibus' altercationibus abrepti, eorum quae aguntur incuriofi fu n t ; hinc eft, quod Grotius, caeterum Vir in omni Scibili verfatiffimus, Carolo Gujlavo fuper ftudiis literarum perficiendis, ita refponderit: Jdfajiigit homines, non diu literis in cumbere, Je d rebus gerendis dare fe oportere. Scbolaftica iolis fpeculationibus contenta doftrina, ut eft in Proverbio: frigidior efi Platonis legibus, quas Athenienfes Cives nihili fecerunt;, nam, verba lunt. A t h e n a iv id e t u r Plato non hominibus, qui ubivis funt, legespraficribere, fe d iis quos imaginatione fin x it; ut qui legibus ejus paruijfcnt, primum perquirendi fuiffent,- Decet enim, ut Arijloteles monuit, non iolum id, quod optimum eft, contemplari, fed id etiam, quod conftitui poffit. Cui enim ufui hominibus Rr/publtca Platonica, Cam pane Ua Civitas Solis, Mori Utopia, Anonymi Hijtoria Sevar ambesi fruftra quis novarum rerum ftudio tenetur, ambitq; id, quod optimum quidem ex voto, fed Reipublics ftatus fieri non permittit. Referunt etiam Hiftoriae, multos fine Eruditione foli innixos Experientia, optime Rebuspublicis confuluille, Sc Dotfrina claris aftuofiores fuilfe: verum cum id perrarum fit, nature lingulari capacitati, vel fubjeftorum prompto» obftquio, tribuendum eft; certe tardum & inftabiiecit, quod UJus docet. DeHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(13) * 8 ( o ) f j*. xteram itaque Doftrina Experientia, & Experientia finiftram D offrina jungafj; illa enim hujus eft complementum , haec fine illa , nulla in rebus agendis; multa non patiuntur fe praeceptis includi, fed ab accurata circumftantiafum confideratione: unice pendent, ut rc£te ab Ariftotele fit obfervarum; M ulta nos/cire universim, qua fingulatlm ignoramus, quoniam circa pinguiaria, non circa univerfdlia, oriuntur motus illi, qui vim judicatricem perturbant. E x perientia vero eft rerum Angularium , quibus cum non infit omnimoda neceffiras, faepe prout res funt, mutanda confilia, nec uda pracepta femper valent, u t dixit Spinola apud Grotium. Saepe generalia precepta Scientia in particula» ribus falfa exiftunt. Scientia quidem, femper jufti & aequi regulas praeferibit, fed eafdem obfervari, fsepe vel ingenia, vel tempora, velloca prohibent; hinc tot diverfae imperandi rationes, & leges Civiles enatae. Quedam Gente» funt libertatis amantiflimae, quas amor regit; quaedam libenter fervitutem pa tiuntur, ut Orientales; obidque Reges pro imperio, vel pro voluptate cunft» faciunt. Diverfa populi ftudia, diverfusq; loci fitus, facile nomen Imperio rum mutant; Gallicus quidam Scriptor optime conftitutas, tutasq; H e lv e ti' orum & Batavorum Rcfpublicas'opinatur ,, donec natura montes fuftulerit* & Oceanum alveo fuo derivaverit. Imperantis eft, fubditorum nofle inclinationes & ingenia. Hifpania Belgium amifit, propter imperium incolarum genio, & libertati non accommo datum. Tacitus conqueritur, Romanos Britannia excidifle , quia mitius eas G entes tra& iru nt, quam ferocia eorum ingenia poftulaftent. Saepe quod in fpeculatione bonum ,. ufu malum clle poteft ; & quod ufu hic bonum e ft, ibi malum efle poteft. N on omne bonum femper & ubique bonum T y p o graphia apud nos inaeftimabilis eft usus ; at in Turcia infinitae hominum li bris deferibendis deftinatae mynades, fame perirent. R o m * quidam vitri ductilis & non frangibilisrationem invenit;ejus tamen officina, ne aliis vitria riis qua?ftus eriperetur, deleri debuit. Carthaginem Romar asmulam, dein de viatam, quidam Romanorum exfeindendam confulebant, ne reparatis viribus opprim eret; alii relinquendam contendebant, ut Romana? juventuti labor & metus'relinqueretur; fed excifione fecuritati p o tiu s, quam moribus prolpiciendnm efle, confulte judicatum eft. Ex hisinnotefeit: ( i ) Cum leges Natura, Populi & Reipublica form a accom modanda jin t , non omnibus populis & hominibus easdem leges convenire. Inor dinatus populus, non facile pcrfc&iflimam legem tolerabit, neque tamen il lam malam, potius Statui praefenti convenientiflimam dixeris. Conrraftus Italorum , qui non facilius contrahunt, quam Regiis corruptis fallunt, vel minima foleanitate deftituti, nulli funt; in Belgio, euam inter pocula initi C otv B i tu&u$> Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(14) (o) gg* waftus valent, fed non ultra lequentis diei matutinam horam. Tn Ariftncra» tia & Uemocraria Oftracijmus inventus d i, confervandae publicae libertati & aequitati; veriim in Monarchia facile quis exorbitationem Tyrannidis intcrpietari poflet. U t pauperes eo facilius Creditores inveniant, vix in fcuropa majus Interefle pro pecuniis penditur , quam in Tranfylvania ; at in Rdgio ob copiam pecuniarum, Creditorumve, non decima, fed trigefima tertia par* cedit Creditoribus. Majorum noftrorum artate, in bonis mobilibus Nobili» um I ranfylvanorum, non fuccedebat fexus Foemineus, bona enim poflefllonaria Hurigarorum armis acquirebantur, & confervabantur: at diverfa fuit ratio eorum , qui Civitates incoluerunt; Mechanicis enim artibus & merca tu i* dediti, armorum fuerunt incapaces & rudes; ac proinde ceflante in iplis eadem ratione legis, hujus quoque diverfa fuit difpofitio Fures inTranlylvania non duplum, triplum, aut quadruplum perfolvunt, in reftitutionem & cotripenfitionem damni, 1'ed ipfam vitam impendunt; nili enim ingravata fuillet poena ob perverlitatem incolarum, & vicinarum quarundam gentium , nuUa lecuritasin patentibus pagis, atque longe diditis campis, lylvisque foret. N ifi tempus deellet, jucundu hic edet Legum Tranfylvanicarum aequitatem ob oculos pandere, easque ab aliarum Rcrumpublicarum legibus, oh genium in colarum, loci naturam, confvetudinesq;radicatas, jure meriroq, recedere. a. NifiConfiliarius Experientia annexam habeat Duftrinam,mutatoJiatu, tempore & ingenio, quomodo fe componet? Sic Graeci olim lapientiflimi, nunc rudes habentur. Ingeniis ita imperandum, ne imperium fufflaminetur. S it temporis providus: cum enim res devolvantur in orbem, Oculum in ventu ras d irig a t; id Senator Hifpanicus admiratus eft in fuoRege Philippo II. ut regnum ejus facile eo decedente admimftrari potu iilet, ita fua difpofuerat confilia in futurum. j Summa eft difficultas confulendi, tum quod multis involvatur cafibus, tum ob magnam eventus atque fuccdfuum incertitudinem. Neque tamen exiftimes, nulla arte atque prudentia, fed mero cafu confilia dirigi, diuturna enim experientia inftruit ad ea retfte formanda; quod prasclare Livius : Hoc illud eft, pracipue in cognitione rerum falubre ac frugiferum, omnis te exempli do cumenta in illuftri poftta monumento intueri, unde tibi tuaq; Respublica quod imi teris capias: inde fcedum incceptu, foedum exitu, quod vites. 4 Exemplo Romana gentis, alti ores gradus p e r inferiores confcendendi funt; maximi honores rentatis primum minoribus fperandi, is enim digne majores adminiftrat, qui minoribus innutritus, majoribus parem fe oftepdit; exem plum enim minoris, majoris tamen proximas curae probe geftae, fpem facie m ajoia n egjtia felicius exequendi. Auguftus, Tiberium ante Imperium, Im perii Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(15) <?$ (o). perii curis aflvefecit ■; Romanorum sedilitia poteftas & cfuaeftura, rudiment* erant reliquorum Magiftratuum , & quoddam quafi indolis ipettaculum , nc fcilicet cum detrimento Reipublicx deinde errarent.- Apud Tacirum Cerialis (ic Agricolam inftruxit: ut primo ei, modo labores & difcrimina, mox & glo riam communicabat, /apeparvo exercitui in experimentum, aliquando majori bus copiis ex eventu pra/ecit. Experientia eft praeteritorum difcipula ,• luturorum magiftra; quifspius mare transmifit,f(.opulos evirat; per ipfanaufra gia didicit cautius navigare. Aftequuntur cum M itridate ufum bene (Vadendi, qui per utramque jaftati fortunam, viciffitudine rerum funt fatigati. Temperabit vero Rationem cum Experientia e Scientiam cum Uju Confiliarius, (i fidelitatem Principi debitam, cum falute Populi continuo afpexerit. Ergo Oculi Confiliarii erunr, Fidelitas erga Principem , nec non Salus Populi. U t in capite Regiam oculis natura ordinavit, tum ob neceffitatem, tum ob utilitatem ; ita Confiliarii principale munus eft, ne fidelitati Principis, Salus Populi, neque huic illa poftponatur; ficut ex naturx inftru&ione, uno v i dente oculo, videt & alter. Fides integerrima, nec opes, nec gloriam alibi quaerit, quam in commodis fui Principis, ad falutem Reipnblicae intenti. Prin ceps enim non vult Rempublicam evertendam ; & Respublica tota pendet & fuo Principe. Nulla re potius alteratur fides, & nulla probatur magis, quam in adminiftratione & difpofitione utilitatis publica, quam faepe intervertit cu piditas auri & argenti. Fidelitas fidem Regiam non metitur ex magnitudine fo rtu n x : imperia enim magis fide, quam opibus & amplitudine lfeterunt. Integer non eft, qui noti eft totus Principis -.fides enim in mareria Status una, & indivilibilis eft. Recte ille : E x fola inclinatione partiali ad aliquam coro nam externam i mihi flatim fujpettus redditur M inifler. Non datur hic par vitas materiae. Plinius a i t : Optimum quemq; fidelijjimumputa. Sophocles:Improbam in mentem , bona Confilia non cadunt, Utilitas non eft poftrema caufa Imperiorum: cum enim finguli divifim non eftent pares luis commodis, fed injuriis paterent, unius cujusq; fuit u t plurcs convenirent; privata itaq; publicis prxponere commodis, officit pu blicis confilns ; ipfi enim Confiliarii funt Reipublicae Tutores ; neq; fu i, (ed Communitatis bono , tefte Ariftotele, a Principe le&i. Apud Thebanos lege fuir cautum, ne ad jus dicendi officium Mercatores admitterentur,nifi prius per decennium , a commerciis propria: cupiditatis miniftris, abftinuiflent; qua: forte iatio efie pollet; cur olim ignobiles habiti Mercatores. Nulla felix Res publica , in qua oculi Confiliariorum in falutem populi non funt intenti. V el Imperatores: Tiberius, Trajanus, Hadrianus, Vejpafianus non poftpoluerunt utilitatem communem , tanto minus debent Confiliarii, hunc in finem. creati* Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(16) creati; nulla enim in eo erga Principem fidelitas, qui vellet deftru&am iri Kempublicam. BafiUus Imperator vifis Civium lachrymis ob caritatem annoiis, Praefc&os civilibus negotiis dignitate amovit, quod tante indigentia: fe non feciilent certiorem. Tacitus: PeJJimum veri J u d i c ii venenum fua cuiqi utilitas Saepe tamen fub augufto utilitatis publica praetextu, privata latet. Utilitas publica fundatur in lege fundamentali, & ex ea menfuram accipit: qualis in Germania Aurea Bulla , in Gallia L e x Salica, in Tranfylvania Unio. Infelix illa Respublica, in qua Magiftratus funt avaritia: & lucri mancipia! Ergo Manus Confiliarii erunt : N e fint venalia ju ra & officia; aut fi velis: Munera nec d a b it, nec accipiet. Peffimi qui pro jure munera acceperunt, fulpe&i qui dignitatem pretio em erunt; finedubio, ut vendant eorum exer citia, ad lecuperationem impenfe; dignitates enim non opum, fed virtutum iunt praemia Martialis dicentis eft jocu s: Civem quendam omnia vendidille & emiile. Vultis, inquit, fcire, quare omnia vendat ? quia omnia emit. In Gallia omnia officia plurimum offerenti vacant, ut & apud Venetos tem pore neceffitatis bellica?; at translatis omnibus dignitatibus ad divites, an divites femper apti publicis ? an femper meliores & aptiores aliis ? Non M agiftratus crcslfte , fed bene & dignos, cedit utilitati publica Si officia funt venalia, & fides & ju ftitia; exulat juftitia, clavum imperii moderante auro, cura non virtus, led opes V iros efficiant. Proxima exitio illa Respu blica, in qua Juftitia ad arbitrium Judicum damnata, ut ad Byzantini illius I 8 i , qui an fuperciliose , an plus quam inique refpondit: Byzantiis legem talem effe, qualem ipfi vellet: Nunquam lites Aftra?a?, & Medeae terminabun tur ; hac Prarfide , illa cceleftes fedes repetere cogitur; quid enim Aftraea fine Codice, Digeflis, Pandeftis, Novellis? quid Juftitia fine T ripa rtito , A p probatis, Compilatis Articulis, nec non antiquo (ure Patriae Confvetudinario ? Quid mihi cum Ju ftitia, quid Juftitia: mecum , fi id juftum quod ma lignantium hominum commenta tale pronunciant ? Nunquam fatis deplo randum Statum ! in quo auream pecudem fatis inverso, certe fubverfo re rum ordine, caelefti led inculpatae Virgini praemittunt. Qui fuo quaeltui lucrisq; inhiat, quae apud iplum Legis reverentia? quisReipublicse amor? quis^metus Principis ? qui enim animam venalem habet, minus parcit Regi, & Reipublicar. ” Auri fplendor acerrimus eft : v ix incurrit oculos, jam ani” mos corripit; fed ubi illuxit ocu lis, extingvit judicium: cave dolofum la t r o n e m , primo jugulum petit ; ubi in linum irreplerit, venalem vocem ” p toftitu it; lupi fequitur naturam , ubi apparet vocem eripit; cave manus ” extendas, irrumpes in vincula Hinc jam Principes, ne vel rapin^, vel aera rio Principis, vel langvwe pauperum, Magiftratus fuftentarentur, annua orditftbunt ftipendia* ty c r tHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(17) —. '«5 31. Ifocrales dicit apud Xenophontem: Prima hac ordinanda Relpubliea raito, f i de publicis negotiis deliberaturi eos in confiliu m adhibeant, quibus inprivatis rebus nullos anteponerent. Cura namque rerum privatarum multitudine folum, a Reipublica gubernatione djfiert. Qui fui* rebus male proipexeiir, nunquam conliilet alienis. Nondum Confiliarius: Reliant pedes. Confiliarii itaque pedes erunt: Feflina lente, quod erat Augufii Symbolum. L iviu s: N ih il magni dijerim inis con/tliis tam inimicum, quam Celeritas Tacitus-. Scelera impetu, bona confilia mora valefiunt. Bias interrogatus, quis edet optimus Confiliarius i refpondit apud Stobaum: Tempus, Tem pus eft maximus rerum fere defperatarum medicus. Opi tempus habet, habet v itam ; & hoc maxime obtinet in llatu turbato. N ili Cambyfes acceleiiffet expeditionem contra^Ethiopes, Lucani verfibus non vapuldilet. Cun&ationis bona, licet prima fronte late a n t , progreflu tamen temporis paten t, praecipitis enim confilii, comes eft poenitentia. Refte etiam Mantuanus: Utile non ejl, Confilium poji fafla dari, quod oportuit ante. Confilium pojt faQa, imber pofi tempora frugum. Calida confilia raro felicia. Cajus Imperator nifi quofdam juftlftet celeriter interfici, poftea eos non defideraflet. Veneti nifi feftinafient in tollendo eo, cujus ma nus proditoris fubfcriptioni fuit fimilis, innocentem non futtuliilent. Cele ritas in Duce faepe fumma laus e ft , in confilio faepe luminum viiuperium. D ua res, inquit Thucydides, maxime obflant bonis covfilih, Ira c beflinatio. Impedit ira animum , ne poffit cernere verum , inquit Horatius. Fcftinatio autem caeca & praeceps eft. Feflina lente i ergo nec feftines, nec procraflines; fed feftinesut tardti9 non fis, ita tardaveris ut etiam feftines; fatis celeri ter fit, quicquid in tempore fit. Dum ferrum candet, cudendum eft. Rerum agendarum occafio, facile manibus evolat Barbarum illud certe verum : Donec prudentesprudentaverunt, flulti arcem acceperunt. Nec cunflator Fabius rem Romanam reftituiftet, nifi acceftiilet Scipionis celeritas. Ergo lente deliberata, celeriter exequenda fune ; non enim neceftaria rebus gerendis celeritas im probatur, fed temeritas & praecipitantia. Eheu ! Dii immortales! Lingvo fui erat oblita ; curiofa aliorum mem brorum fui negligens! enarrando membra Confiliarii,fe filentio involvit; rt-deas itaque in mentem, & Confiliarii Lingvo fit Secretum. Atqui hngvaad . loquendum, non ad tacendum? verum loqui naturae eft, & omnium; tacere vero virtutis, & non omnium. Natura duplici intervallo denrium& la biorum inclufit lingvam; & confilium dicitur a filcndo, quod confilia Ermcipum filcntii velo tegi debeant, unde & beuatus-confulta Tacita vocabamur. Q biienHaáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(18) «3. (o) §8* Silentium tutiffimum rerum- admimftrandarum vinculum ; non magna res fullinerfpoteft abeo, cai tacere grave eit. Confil/arrikcgum io Perjta, ubi etiam Numen Silentii fuir euiturn, fumma fid<* celant arcana ; Romana leges enunciatorem conftiiorum capite ple&ebanc , L ex .Egyptiorum lingvam era dicabat. Confiliis cognitis facile ea praeveniri , quin & iufflaminari polTunt. Optimi Conjiliarii, de quibus id dici poceft , quod Euripides cuidam , gra veolentiam oris fibi ob]eftaiui refpondit: M ulta ineo fecreta compturuiffe. Q y6 fecretiora, eo meliora confilia ; nemo enim Regibus magis exirio elle poteft , quam fi aperiat Gonliiia ; fiquidem notante Forjlnero , ut cuniculi, maximum in rebus hellicis momentum , detc&i nocent, ita Principurn confilia in vulgus variabile edita, & non qua decuidet Religione habita , hortes potius, quam illos mftruunt. Lingva libere ejl volubilis. Ergo Confiliarius in confilio loquatur, verum nullius fententiaeferviliter fit obnoxius; quamvis a plerisque ii pro melioribus habentur , qui ad voluntatem magis accedunt, magis volentes decipi, quam non ad guftum fvaderi. N on conlulat Regi lvavilliina , (ed optima ; uevc potius y ut Tacitus loquitur,. cum fortuna Principis loquatur , quam cum ipfo. Lingva Conjiliarii, ergajculo metus non jit vinita , ubi enim prar foribus vigilat metus, quis fvalerit,- liquidem fvalifle periculum fit ? Tacitus detejiandos illos Conftliarios in n u it, qui v e ri copiamnon Jaciu n t, Je d juffenfa & quo ducantur, inclinatura reffondent. Lingva ejl mobilis. Ergo Confiliarius non erit in fuis inventis pertinax : in hoc enim vafto & procelloto Reipublics mari.veliticandum elt tempori, occafiouibus, q u s mutatio non levitatis, ied necertiratis erit tellimonium.. Se neca : Non efi turpe cum remutarc confiliutn Et Cicero-. Non ejl inconffantis, fententiam tanquam aliquod n*vigiit, c Reipublica tempejlate moderari E t tnaonus quandoque dormitat Homerus, quin etiam rara? gentes, raralecula pariunt ingenia Confiliariorstm Univerfalia; ut Graecia Alcibiadem ; Rom adripionem, Pompejum, ‘Julium Cajarem Unde Cleonis illud dogma lu it : M e dia ingenia ficum magnis conferantur, Rempubticam plerumque melius adminijlra re i hxc enim ut vincant fuffragiis, non quod Reipuhlicx, fed quod viftorix profir, a t t e n d u n t ilii veio cum propriis luis inventis diffidant, xqui potius Reipublicx xllim atores, quam athletae. Hinc raro u n iCon/iliario, ut Mazarino, Ricbeho m G A ln ; Duci de Buckingham in Anglia, res agenda: committuntur ; ne ic\\icet SejanijinuSyut iub Tiberio, non tam Sejani lolcrtia» quam Deum in rem Romanam-ira,. cum exitio invalefcat. Ex dictis fponte fequutur: Conjiliariu ejje ffuris confultu, quomodo enim de jure refpondtrec, nili gnarus jutis ? quomodo pupillis, orphanis, viduabus>. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(19) 1>us,. peregrinis, potentibus, & pauperibus jus arquumve diceret ? Confiliarm juris & aequitatis caufa conftitutos proMrunt Herodotus , Homerus, Cicero, cui dilpenlandar infervit 'Jurisprudentia. A t non fufficit tantum Triparti tum , Approbatas, Compilatasque Confiitutiones nofTe, quas ignorare & peda, neis Judicibus ignominiae eft ; pro magnitudine autem cura? non tantum iu a* Pamae Leges,& conlvcrudines nofle m tereft, verum & vicinarum ; ita f«j. xnen vicinarum, ne hofpes fit in Patria: Patriam nofle & apud exteros tuifle deleftationi eft; U/yJJea prudentis cauiam Homerus nonnifi peregrinationem aflignavit. Lacedaemonii Apollinem fapientiae Praefidem, quaternis manibus, toridemque auribus inflruxerunt: quo innuerunt, tunc demum aliquem pru dentem fieri, cum multas res viderit & audiverit, lnftituta enim , Leges, J u r a , ritus gentium , mores & confvetudines hominum , flaruta Civitatum ingenium acuunt , judicium formant , & ad prudentiam ^rpltum ponderis ad ferunt ; at Catoni rifum , Democrito lachrymas excuteret vana eorum peregrinatio , qui pleno ore nonnifi ea referunt, ubi Apicii culina fuerit, ubi MeJJaiime fornix •? quot ftillicidia Amftelodami, Romae ? &c. cujas equus Ale xandri , heflalus an Numida P Anglus an Hifpanus P an vinum talernum Tokajienfe , an Hifpanicum, anCanarienlcs iachrymae excellant ? A h! A h ! Auditum admifji rifum teneatis amici. Confiliarius eji Politicus ; qui Regnorum form as diftingvere , quidve huic magisprae alia conveniat,pervidere poifit; cum enim pro diverfis Kerumpublicarum formis, diverla jura legesque conftitutarfinf, infinitum errabit errorem , qui omnia jura omni Reipubliae commoda judicaverit. Ju rispru dentia-, & Politica funt affines Difciplinx. Jurisprudentia itaque eft definire, quid fit .juftum & aequum ; Politices , quid Reipublica? conveniat, ufui fit, & expediat. Apage ergo illos Politices ignaros, StP/eudo-Polilicos, qui Po litiam in eo fitam autum ant, fi quis ad omnium voluntates fe accommodare* technis alios deludere; aliudcorde, aliud ore premere ; manu alrerd aquam, alteri ignem tenere, queat T ales enim,duntaxat nomen Politici fuffurant u r , revera tamen P/eudo-Politici i quorum prae foribus excubias agun t, vel etiam inrimx admiffionis mmiftri funt Vis & F ta u s, adulatio & oJentatis, procul r motae a foribus genuine Politici. Confiliarius eji Hifloricus; qui non tantum intra Retr.publicam, fed & alibi gella memoria tenet. Si quid Prudentiam in flru it, fi quid confilium format, Hifioria eft; quae non unius gentisr iK>n unius urbis, non ur.ius feculi, res gertas in Theatrum producit. Regnorum arcana pandit, archiva re Ierat, arbirrumque fecretorum conftituit. Duftu H iji oriarum Rubiconem tran is Cum Cajare s eum comitaris cum Pompejo i Carthaginem exfcindis cum Sci. C a pio e;. 1. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(20) 53. « (o)gS» piontr; alpes penetras cum Annibale; pacis bellique conditionibus interes, legationibus defungeris, in Senatu peroras , in Tribunali judicas , in praeliis ancipitem fortunam miraris, dubios eventus obfervas , Urbes oblides, Im* pern habenas moderaris, exempla virtutum & vitiorum in Tabella conipicis; quo refpeclu Imperator Alexander Confiliis, Hiftoriae gnaros adhibuit; ad publica enim confiha reru geftaru Htftorias utiles ede, jam dudu oblervaverat Conflliarioru iraq; Confiliarios optimos, mortuos elle debere, dixit Alpbonfus Sicihx Rex , id e ft, H ijiori* libros , illi enim libere & fine fuco coniulunt. ConfiUarius e(l indujirius, na,} otiofus. Nullus focors celebris v ir efl , ait Epaminondas. Tribuno plebis vel unicum diem Urbe Roma abelle non licuit, nc querulantibus deellet Confiliarii omnium otium fuo labore ; fomnum fui vigilantid reparant. Labor actio corporis, indullria anim i, neutrum fine al.ero. Induftria (ine labore in fraudes , dolos degenerat; labor fine xnduftria carduos germinat. Conjtliarius tam procul abejl ab affettibus & pajjtonibus, quam prope ad Rationem AfFe&us verum non perfgicit; quod debet potius aufert, quatil tribuit. Id Alpbonfus fapiens in Curia Romana defiderabat, quod tam longe difiitum fuerit T e so p lu m f ovis Statoris, ut Confules Curiam ingrefli, intue ri non potuerint ad affiftus deponendos ; Agrariae leges Gracchi tanquam ab allecta profecta , nunquam in Republica Romana obtinuerunt. Tacitus lau dat Agricolam , quod a domo lua exorfus fuerit dilciplinam t ne videretur non tam caufa, quam exemplum legis in fe, & fuis elle Re&e aliquis, M a gna pars Prudenti* moderatio vinditt* , contemptus injuriarum , dijfimulatio in \offendentes, & in otfenfos prudens objervatio ; feliciores enim fuccellus veni®, quam vindici® Hifi oria referunt. C onjtliarius eft atate maturus, non‘invenis: Senatus enim a Senio. Ju venes authoritate defticuunrur, quaf tamen in confilio aliis dando, plurimum habet ponderis. Prudentia eft inter PrincipesConfi/iarii virtu tes, quae in juventutem non cadit ; cujus proprium eft temere , audatter, confidenter omnia agere. Unde illud Habellinorum Proverbium : Conftlium Senum , B ellum Juvenis. Vulgatum etiam Proverbium: Plus valet umbra Senis, quam gladius. Roboam ex confilio Juvenum araifit partem populi Xerxes fi A r tabani Senis confilio- aures non prseclufiflet,vitae & fortunam discrime non incurriflet. Rex Agamemnon, apud Homerum, ad diripiendaTrojam, maluit li b i decem Confiliarios Nettori iimiles , quam decem Heroes Achilli aut Ajaci limiles Olim Romae nemo Conful ante 4 4 vel 4 1 annos , creari poterat; leges enim maturum videntur poftulare judicium: Juvenes vero mobilibus, & fluxis funt ingeniis, Nonnunquara tamen & juvenes Senibus aequiparantur,. rerum Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(21) terutn cognitione & experientia : fi itaque Juvenem excellentem Virum Ci?<£ con tin gat, magna veneratione dignus eft ; & quantum ejus ingenium futuium longo tempore exercitatum ? Paraphraltcs Ariftotelis caufam reddit, cur Juvenes facile in Mathematicis excellant , non sutem fmc prudentes & Politici: Scilicet, quodfingularium efi Prudentia, quorum cognitionem fitppeditat experientia. Experientiam autem Juvenis non habet, quia mullo opus efi tempore , ut ea p r aditus Jit aliquis. Sine materia autem Mathematicorum fu mantur principia , ac proinde Jingularium in iis non requiritur cognitio. Recte aliquis Oratorum : ignea Juvenum ingenia plerumq; fumis occupantur, magnificis intenti negligunt fecuriora, fpeciofis illetii utilia non fecernunt. Senum circu-affecia efi meditatio, ubi juvemlis deferbuit afius, tranquillior refidet fapientia , ad duriora alliji fdpius, fe curtor em calcem obfervant. Non jam exfpatiaborin laudes I llustrissimi D omini, Dni M IC H A E L IS • SIM O N de D csfalva , fatis cft laudum, dixiile Confiliarium fuiffe, & quidern S u i SacratiHima? Carfarei Regiaeq; Majeftatis, & quod mireris decurfu Anor. 26. Nam A. 1697. 16. Nov. ingrefius Vienna? Auftriae, Inclytam Cancellari* am S-mar Majeltatis Aulico-TranfyIvanicam,i?^ry/rtf/ow fubTitulo,Co«yi /<ar ii vices geffit; ufqucdiim A. 17 13. 30. Jun . cx gratiofa Su s Majeltatis colla tione , digna fideiiu ejus meritorii confideratione, tunc erectu Excelfum NeoGubernmm, ut Intimus & aliualis Sua M aj efiatis Confiliarius ingrederetur, eo vero egrelTus elt eodem Menie, quo primum Conjiliariatu ingrellus fuerat; du rante 1'cilicet Termino Otlavali A. 1 7 1 3 . 17 . N o v. poft graves fumma cum induftria, circa Patriam exantlatos labores, fe ad quietem compofuit, Anno fui Gubernialis Confiliariatus 10-mo completo. Tanto ergo oneri ferendo ut par, laudibus vero meis ut major fieret, 27 annos ltudiis confecravit, non t&m Scholalticis, quam Patria? neceflariis; non tam otiofis, quam utilibus Hu manioribus enim lireris relictis, manus & animus facramentum dixerunt In clytis inTranlylvania Gance]lariis;primum Minori, fub Spectabili ac Generofo quondam Joanne Kendi, altero per Tranfylvania dignilfimo Magiftro Prothonotario ; dein M ajori Aulico Principali, SereniiTImi quondam Principis M icbaelis Apa/fiSenioris, fub regimine lilullrilfimi quondam Cancellarii VVolfgangi Beth/en ; utrobique non inutiliter fpatio unius lultri, navante operam. Sic itaque fc colendo & excolendo indcfelfa diligenti») non injurius In clytus Comitatus Kiilcdl/b in ejus merita, laborum primium obtulit Notariatum : dein tanquam altiorum capaciilimum, ititerelle putans Comitatus, uc omnibus bonis aditus pateret ad dignitates, Supremum Judicem creavit. A c cum meritorum ejus unus non fuiYTer capax Comitatus, ne in unoComitaru ejus delitcfcercnt virtutes i fed feprem Tranfylvaniae Cornuatus, feptem SeC 3 des. 7. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(22) «g(o) u» cies Siculicales, toridemque Saxonicales, prudentibus ejus eonfiliis illumina rentur ; imo ne lolaTraniylvania merita clauderet, Sacr-ma Cariarea Regia ac Catholica Maiettas, Suum in Aulico Tranfylvanica Cancellaria Confiliarium refolvit. Certe dignus iftis majoribus, qui in minoribus dignum fe maiori bus pra-buit. Voluit itaque Sua Maieftas, & Patria, ut non tantum illis 8igr.itatibus immoreretur, in quibus plus laboris quam gloriar effiet; non tan tum difcrimi na ferret, fed & culmen honoris conlcenderet. Felix illa Res publica, felices illae Civitates, in quibus is demum majoribus dignus cenfetur honoribus, qui in minoribus eft exercitatus ! Dignitatibus enim admo tum, e re eft & inferiorum officiorum,quorum provocatio & revifio apud fu. periores, gnarum eile. Saltus in dignitatibus metui diferiminis expoliti. Refte Tiberius apud Tacitum : Injolefcunt p r amaturis honoribus Juvenum animi. ju xta illud confilium Catonis: Interpone tuis interdum gaudia curis, Ut po/Jis animo quemvis fujferre laborem; publicis a negotiis divertit ad M atri monialem Societatem, ut gravioribus etiam in curis animus non effiet jucun ditatis expers; at quantum ex felici Matrimonio jucunditatis, tantum dolo ris amiffia altera partium ! Du6U enim Speftabili ac Generosi quondam V ir. gin e, in le&iffimam T h o ri lociam , Speftabilis ac Generofi quondam Pauli Thordai de Desfalva, nec nonSpediabilis ac Generofae quondam Ju ditha Bedij, F ilii Anna T hordai, A quanta cum maeftitia, mors poft breviffimum 6 anno rum interufurium amoris divifir, & Filiolum biennem Micbaelem vidui Paren tis gremio fu b d u xit! novo dolore, inftar .unds undam propellentis, dolorem ita iniequente, ut nifi unice dilefta Filia Ju dith a , delicium & fpes Parentis fupervixiflet, plus triftitiae quam laetitiae lfti Matrimonio fortuna inuffiflet! at faventibus Superis haec eadem Speftabilis ac Generofa, fed nunc certe moeftiffima uditha Simen, nupta Spectabili ac Generofo Nicolao Jd rm i de Delio, nunc pullato, jam foecunda prole beata; quaruor Nepotes, Sufannam, Michaelern, Nicolaum, Juditham , llluftriffimo Parenti, quin & Generum Spedtabilem ac Generofum Stepbanum Suki, non improlem, obtulit. Pojt nubila Phoebus. Qiiatuor annis Viduitatis elapfis, A . 1694. duxit non tam T h ori, quam Vita? Sociam, & apud exteros mdivitbm, olim & nunc Viduam, IUuflrijJtmam Domnam C H R IS T IN A M H O RVJT, quae fine ha-rede fola, pullata vefte, oculis madentibus graviffimo dolore luget, & rigat triftem diledtiffiimi, fpatio $0 annorum , Mariti farcophagum , cujus exangve corpus vel vidiffie invidebant Fata ■, publicis enim negotiis Claudiopoli immortuum, non nift Feretro .inclufum, naralibus reddiderunt laribus Non hic emendicabo gloriam pie detundto,ex claraMajorum memoria; non hic Vobis pandam fumofos Avorum T itu lo s ; non fuffurabor exM ajo rum. 7. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(23) ram meritis , ur momentum fuis addant;. ejus enim merita pofteritati intre pido pede imitanda nullis, nulhusq, indigent facinoribus; fi quo enim pondere ex prsdeceiTbrum geltis fa na ejus egeret, non negligerem, llluftrijjima quon dam Apafiana Familia inierere, & inde I heatro exponere, Spe flabilem ac Generofum quondam Cbrifiophorum Gle/an ; qui non fecus ac M ilo, uno i£lu Taurum , Turearum Athletam contra FIungaros publicum, lethali cafunoa tam terrae proftravit, quam illifit. Si quid meritis ejus conferret, iterum fiftesem in Inclyto hoc Comitatu bene meritos, & officiis fuis-digne dcfuhElos ejus Majores; verum cum mnjora ejus fuerint merita, quam ut aliis meritis vel lau dibus increfcere debeant, producam tantum Speflabilem ac Generofurn quon dam Cbrifiophorum Simon : nec non Speflabilem ac Generofam quondam An nam Sz.ekr/y , tanti Flii, & aliorum liberorum, 'jfoannis, Gcorgii, ac Catharina Parentes. Spe flabilis ac Genero/i quondam GeorgiiSimon, non nifi Filii, Speflabiles ac Genernji Georgius ac M icbael; nec non Filix, Barbara, Catbarina, Ju Jit b a , Sarajugcm . Spe flabilis ac Genero/us D.ffo annes Simon, ut Antiochus ob Seleucum , depolita purpuri, mutato habitu, pullam vellem induit; qui olim difficillimi in negotiis Fratri lolatio fuit, Frater ipfi nunc maellitix elt N on tantum'lecunda fortuni fuit Fratri, ut Jonatbas D a v id i, verum & in dilcrimine vitae, una cum Filio; non tam bonorum, quam nominis virtutumq, pa ternarum haerede, Speflabli ac Generofo Domino Joanne Simon\ ufque ultimum halitum gemebundus: afhtit. N ovi vos lugere, & non tam externo apparatu, quam interno mentis affeilu; novi etiam alios Fratres, defixis in terram oculis, profunda fufpiria ingeminare; nec me ejus tenet admiratio,' cum non tam Fratrem, quam Parentem annleritis; at nolite lugere, fuperllites funt gloria & virtus Ejus-; fi omnia alia mors quafi turbine fa£lo diffipet, gloriam tamen V eftrxT am ilix ad Vos propagari trullra invidet, merita Vobis imitanda non inter vertet. Pharum- hunc Familix Veltrx intueamini, & Vobis prxeuntem g lo rii, fequimmi; o nnia meritaluperlunt,- tantum naturx penium, Vobisadhuc pendendum, perfolvit.. Non tantum Speflabili Familiay fed etiam Spectabilibus acGeneroGs fibi Accolis N obilinus, tori etiam Inclyto Comitatui dolori' efle poteft, (cum mea faltem memoria tres,fi non qm taor Con/I/iatios, e gremio fuo amifit) quin toti P a trix ; verum enim Patnx Civem Patria amifit. Raro occurrit in Hiftoriis,qui tantos & ram continuos Patrix inTerviriis conlumfillet Annos; fpatio emm 44 annoni nunqua fuit extra publica officia. Rari funr,qui apud exteros non oblivifcantur Patriarum coilvetudinum ; at hic earum lemper fuit ob lervan tiffim u vn on ipfum puduit fux Gentis olim gloriolx, habituum a&comlvctudinum. Leguia Patriarum cum gnarum, loquuntur ejus qux or navi t Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(24) - / i i* i|* navit iubienia ; amantifflrmim teftantur varia Refponfa, Confilia, eontinuo eum falutantium & interpellantium Patriotarum ordo. Probant indefeffi ejus, tempore bxcelfi Gubernii Confluxus, tum ante- tum po- meridiani labores eftantur multorum opprefiorum , Viduarum ad pedes ejus Repoli* tat preces, quibus non permifit fine folatio genas rigare. Mireris in hoc Ve nerando Sene, cum Senes bis pueri dicantur, vires vegetas, ingenii acumen, udicii dexteritatem. Mireris hoc feculo hujus finceritatem : maluit enim folicitantibus ingrata refpondere, quam finceritatem: fuam fui (ubdola accom modatione , lufpe&am reddere, vel amittere. Mireris in tanto Viro Hu militatem : nihil enim magis Magnos ornat,quam Humilitas. Afferius nihil eji humili, dum [itrgit in altum; licet gradatim apicem honoris confcenderit, fores tamen ejus vel minimis patuerunt; omnes , nifi forte propter icelera in dignos exclu fit, Confilio & alloquio dignatus eft. Tabulam & Viennae li beram , in Tranfylvania v ix vacuam vidifles. Felix, cujus aetatem & virtute, & longo 7 1 annorum tempore licet rretil i , qui non tantum Principi , Patriae, A m icis, Fratribus v ix it, fed & Unitariae Ecclefiae ; vixit Deo , illibata prsftita fidelitate ; mors etiam teftatur bene a£!am ejus v ita m : Deus enim fere fine doloribus vitae fubduxit, a 12 . fub prandio hora, fiquidc fecunda vice Paralyfi ta£lus, vix per qua drantis horae lpatium , Cephalalgia fe correptum fen fit, & dein’ fine fenfu v ix 12 horarum fpatio decumbens, in Domino media nofte denatus eft. O felicem fine paffionibus mortem ! O felicem eum, qui bene munitus & inftru£tus, tam cito evocatur ! Morbi enim & pafliones funt exercitia virtutum: at cui fatis erat exercitii, tantum ad quietem erat componendus. Veteres dixe runt, totam vitam efte meditationem mortis : at Illustrissimi D omini, Dni M IC H A E L IS S M O N de D csfalva vita,non tam fpeculativa fuit meditatio, quam prattica praeparatio ad mortem. Subitanea ejus mors reipondit Adven tui Chrifti; qui ut incertus & imptovifus, ita etiam nobis non expe&antibus, nullis vel tardis praenuntiis,Chrifto Domino adventanti,no&e ad primum Ad ventus diem illucefcente, obviam vocatus, fponte tantum minima mora interpofita, paruit. Omnium Terminus eft mori; Illustrissimi D omini, Dni M IC H A E L IS SIM O N de DesFALVA fuit Bene mori. Accipe itaq; tuae erga Deum, ejusq; Ecclefiam fidelitatis praemium, immutabilem quietem; quiefee, quielce, atque laetare in aeternum Venerande Senex ! faepius enim laetus, potens, fecurusque tui dixifti,- Satis v ix i. D I X I ,. '1. i. 1. Haáz Rezső Múzeum Tudományos Könyvtára, Székelyudvarhely.

(25)