Imago Hungariae ... / dum per Reverendum Patrem Sigismundum Ruman e Societate Jesu ... in alma, epsicopali universitate Cassoviensi supremam recens acciperent lauream oblata a rhetorica Cassoviensi, anno M.DCC.XXI.

H U N

P E R I L L U S T R l ß l C S ,

R l i U

J j BßFEPYENDIS, PJ{ßNOBILIBUS, NO EI-

LIBus AC ERuniris DD. AA. LL. ET PIIILOSOPHISE DOCTORIBUS, ^: ^

D u m per

R^EVERSEND UM PATRßM

S I G I S M U N D U M

R Ü M A N •

E Socxecatc JESU AA. LL. & Philofo- phiiE D o l o r e m cjusdernq- Profeflo-

rem ordinarium, nec non Facultatis S K N J O E E M.

In

Aiwa , Epifcopali Univerfitate Caffovitnß Supremat» recerrn neeiperent lauretttn

Oblata

A Rhctorica Caflbvicnfi, A n n ö M . DCC.XXI.

C AS S 0 V I i E Typ' - \cademicis.

InZoilum

Rotnam Rqmanus benc laudat Gracus Athenas

Hungarus Hungariam Zoile nonnc r n a l e ?

N o n argumentumfodes, fcd carpe CQ.

lorem:

Nam mea me rccreant, te tua, quém- que fuá.

N o s errare putas ? aec nps A"thorc carcmus,

Tu fcribas,&quLZoile,carpat crit.

H T- TQfc ¡TI ctl .-"^V

* a > « S * < 5 * <&> ^{: : :} « 5 >

I.

HUNGAfcORUM O RI GO, AD V E N - TUS IN P A N N O N I A M , & RES GEST^EI .

Ss pervnlgáta, ér quod memória, confequ r concors etiam Hjlorico- rum omnium eji fententin : Husiga- ros a Scytbu originem fuam dueere $ earn ob tempaucula de ce/cbri illa Scytharum gente adprop fitum nfrum facientiapr ¿mit- timus. Genfemfcythicam sEeyptiacá ( qudni Crinnitw, é" Herodotus (a) terrarum par est' tem nocant) ér' vei ideb omnibus nation biti dntiquiorem ejfe argument a hjujlino (b) ér Ant: Bonfinio(c)a/lata omnino certutnfaciunt, illud maximé t quod cum fiumina omnia tíi insiata prim) in Maoticum, fubindb Ponti- cum tandem ( ut Ju/linus feribit) in sEtypt¡il- eum »2 are de currant, b.ne ejficitirf Bcythidm

¿Ecypto altiort, terrarü omnium edit f i mam, deniq.primam ex omnibus terrüpoji diluvium univerjale Lominum habit ationi idoneam fa- ílamfuijje. Acccdit: qubd üeytbia montibusAr.

menia (e) in quibus arca ennjiitit, propior Jitt

A 4 quint (a) H e r o d : L. i . ( b ) Juíl: Hírt: Uuiv: 1 . 2 .

( c ) Bouf: Dec: i.L.s. (e) Joan: Bapt: H o i £ m a n in M a p : Aiise.

quhtn JiEgyptuf. Dur arc preindi gen tern fcy> i tbicam in Hungaris annù tôt, quot ( f ) a dilu• J oie usq^f qd prafentem 1711 anumnumeVantur, <

fcilicet: quater mille fexcentùfeptuaginta <&> 3 oclo bene infertur. Et zero Scythe, qui ortu <

fuo clarijfimo ( itamgens Scytbica a Scytbâ (e) 1 nan quidem famofi illius Gracia heroic Jed a I- 1 t cri us alicujus filio nomen accepit ) gent es pre- ! .ce/ferunt cateras, omnesetiam fortitudine ac magnanimitate fun fuperaoerunt ita, ^{ut nec} j Ram it ni bellicnfijjimi, net Macedones omnibus formidohfi in Scytbts impetumfittere, nut eos j

hello aggredi infejid auderent ; borum etenim , ut ht oi Hr ici a, &> fortunantifima nrmn (utar,„

Jajtini Bonfinii verbis ) Scyrba audioerunt mngh*quantfenferunt. Darius quidem ( h ) Rev. Per far urn ut in Scytbiam penetraret <ib ipfis Scytbù confulto fugientibus, ejl a/letftv, zindè omnino baud exiturus erat, quod dona r nor.f, mus, r arint & qùinj, jagit ta Dario a Scy- ' thru mijj'a in. erprete Gobrya denotabant,nisî

dolo ujitt < fuga Je meliorem exercitûs fui partem JtlvaviJfet. Contra Scytba in Ajia im- periumni maxima Herùmac quarto ivrupe-

runt, Cyr.urh in ter ne done trùcrdaoerunt, pari forte man us cum S cythù conferuijfe Zopyrum

magnum Duct magniAlexandri legimus. Dc- j niq, Scytba qui maliri nihil conjbe;,eyant,quod J amitt ere verebantUY,aliudj^s nihil, quamglori-

* am defederauerunt, Parthicu é" Baiivianicum 1 impe- i (f))uxtaMartyr:Rom:Vi}>iI:Nativ:Chrifli.

* ( h j H e r o J : L. ⁴. ^{B t m}f . Dec. r. L. 2.

imper turn condiderunt. Reliqui pv.eclarî ge- Jla gl'ortofijjtm* Scytbarum génies omitto, qui*

etenim omnia reccnfeat virorum illcrum faci- stora, quorum conjugo s e'o robore, it* pradita érant animi* : ut contiende* regñit* expugnan- do civïtafibus, de-aij, for t if tilo viro; um excr- citiii pares ejfent remiendo. Nihil in h arum fi- ve culta five m or ib m m aliebre,' nihil erdt mol- le, b.e enhn non ad co lam federe, non tor fuere filum y fed; fèrrum tr aliare,• Jpirare Mdr'tem

movere bella,pugnare ex equo ajjisaeruntr Ideo praliagravijftmd cum externa fufceperunt, de*

fenderunt regnafua v'trUcomplures ann'ós ab- ,fent\iw, amplivic avérant RcmputlicdmAma*

zones appellate funt ex co quod dextr'am raa'm- hiani ( ne fcilitet in prdliando impedimento i j f e t ) amburebant fili. Harum ve futir efiqui*

di hodiedum reperias' in Hungaria midieres'a*

ttimorum plemffimat deñique in laitdem Amd*

iónurri illud dixijjé fuffciai t quod a lellijfimd GrActif uni juveritute cujus Huces Hercules Thefeuí nótijfimi mundo Grdci Heroes eranty ñon nisi fr'dude cdpi pótuerintidtq, expugriari.- yuodjj ad ïmortaleni ear um faudem facitplu*

rimîim ipfe etidm adh'uc Alexander a pr.ecla- ré gejii.i- magnus vocatus, dum it pugna ótllor redire t, in villoría ac triumph's figniim decern Amazones vichis pra fe duxit, Sed ad viros re- voce m us calamum : prater ea, qua in medium ddduximus, Scytha àprobitdte vita laudabilif- Jimifuerunt : 'namfuaptè natura, probi, qbjti-

nentes, moderati, quod Romani Gracfque vin Af pra-

j

pV/tieptr, difciplin» funt tonfeqvuti.Qurim- qttam, S d lor! falinde abAac fuavitx inte- grit ape usfa adeb recejjerunt, ut Scytht'r nihil ejfet crudelius,nihil ferias: dum videlicet com.

mert'fl ac c nfuetudtne Phanicum, Jonurn, Ma- eedonum, ac Romanorum uti capijjent. Tantü.

nempe facit a fu» alienas moribus, at alia vi- ven di rat tone ut entes ad regnum vitaq, focieta- tem admitiere. Verum tot tantfsque clara fa.

tinrribrtsgensScytbicafuS quia claudinnn p0. terat Scpten/rione maxima cum apparatu año•

Chrijli circitcr prima vice ex Scythia qU£

trans MaotidL paludemj'acet ad parte ( has ps.

netrat, dominatúrque in Pañonia años fere s<>.

Scytharump -rrb imperium máxime fui Attila rege floruit, qui in Romanos (nutli enim gens gloriofa fecunda ejfe voluit nation's) exercitii

decies center.t» mittihss conflantem eduxit, &•>

V aflata ut raque Myfid, Thracid, Macedonia, Ac hapd, I I Urico, German :d, Helvetia, quid quid inter Rhenü ér Rhodan'i eft, Gallia, item Bélgica, tandem cum Aetio. Romano exercitñs iñumeraíil» ex omnibus gent ib us coa Ai Tuce adurbem Tolofam malffauflo fuccejfu praliü inivit, ut Roman» vílloriam cedere, ¡te in Pan- nonias rediré cogeretur. MbrtuS Att ild regni fui anno 27 inter filios ejusde íellum inieflinü

eff ex'rtum, ititque Scytharü vires a tirita ; ut tota gens fit exíaufla. Pars proinde villa cum ChalnAuHx filio, Scythi. repetit,pars fedpror- stts diminuí a cum dladarico manet in Pai. onia:

Longobardh interim imperitantibus, Sed h»

fubinde a Ndrfete in T tu lia m rettot at zs, run um récupérant Huni Pdnoniam annS circiter $14.

denique anb 749 erumpunt in Panoriii ex Scy- thia Jubfeptem fortißmü ducibw Hunié ini- que fibiplenè non fine cdHiiitdté iHgeniofa Juí- jiciunt, Svat he (b) PannonumRege fivé decepto,

cum ejus circumventendi ergo cdndidi eqvum cp hippii Ó" fr.tnb aureb infignê ei dem misére, aquasn duntaxitt, terri, herb.ïpetentes, five dcviHo, dum Svathe regno cedere detrefiante

milites Slaves und cum Rege fuo Svathe fu- dcrunti qui fugitivus in Danubio ejifubmcvfus, Aquifitd fie tertia jam vice Pay) ont a, colonist ex Dacia in qua fubjliterant ( nos Tranfylvd- niam oncamus) ducunt in Panonum rûgiium, defideratamque tarn diu terri partiuntur. Ar- pädia ad Albánt regalem confeditt Zobolcz ad

Tibifcum fluviü Hationt fixitt Gyúld Tran- fytodnii occupavit. Kunt eam regionem.quam

nunc Nyír vocamiu. Lehel ad 'fagzim , Ter- bblcz ad lacum Balaton, Urs denifi ad Savum ßziviztm fedes fiuis collocaoit fuoquisfi cum ex-

ercitu IGP colonics. Primus &' fuprcmus Dux!

erat Arpddits Almi vei Alomifilins, parenti fili«

in dignitate fuccedente. At fi h.te certa futlt.é' indubitata hijioricù omnibus, verum de nomi- ne Hungarorum à pluribus dißutdtur. Sunt qui put arit Hunos ab Hunoré dici, qui in genea- lógia Alomifextb loco à PÍóe posiitur in Mijce/e P. StentivaSii p. t. Catha. 07. Alii verb exißi- mani, hi quidem melius Ugrót, five Jubrot

A 6 dç ju»

( b ) Bonf. Décati. 1. L. p.

üt Juharos vncatosfuijfe 'd pellilus quis e coll»

fuj}enfts gejlare conjbeverunt, qui mos etiam minc in Hungnria tqm apud vivos, qui m fami- nas perdurât. Nobù eorum opiné o praplacety qui Húngaros a Juhra vel Jugaría Provincia Mofhovix ex qua exivifs'e dicuntur nomendù- , cere arbitvantur.. Jta fentiunt Sigifm- L. J\

ITerlerjlein in Tabu:geogr: ad cornent: rerum mofcbov: érat i/le Cafares inMofchoviam ¡e¡,n„ 1

tus.. R. P. Gabriel Hevenef, P. Conrad us Terpilovszly ambo e Soc. JESU,quiprobabi¡¿jj¡_

mumjuiicant a provincia bac Jugaría Hu-ign_ vos appellatos fuifj'e Juharos vei Jugaros ac i,lJ2_ dem Húngaros.. A novèt incolü tota etiam regi0. mutató Parionia nomine Hungária audioit çf bellijjimè : nam in ea fibe aqidvenda Y five de- fendenda plus,, qiùm quadrengenta Huñorum

milli a periver unt.. Atq¡ hï qui tertio inPaño- niam veverunt, e'amque ad ditianetn fuam ad- dideruntyfueruntConditores gentes Ilungarica„

a quibusplurimx iliujirijfnwa juxta ac- clarijfi- ' ma familia fuam duxere origine quavum mul- ta forent adbuc in Hungária. Vivant, mtilti- plicentur,fi.oreant.. Hic e as Magnat um Ilunga- via, qui antiques temporilus Hungarii <&•• or- vaverunt, fujiinuerunt, quia in maximét Conjlituti dignitatibus Jubycimus Familias cen- tunt &•' duas quarum fama nomenq, vel plane interiît, vel non fie tut prius viget. Familia Duciim de Abba, Banfi de Lendva, Fam. Ba- :horeorum. Beqvellî, Bebek de l'elszôz, Bu- îzlui, Ganiitt>Cai'iovicz,Coryiju, Cibak, Cho- Lanka, L ! . _ '

b a n k a , Császár, Chech, C z o r o m , Chont, Dragíli, Derenczlay, Ders, Dersífi, Dragon, lD0c7.i1 Dombo, Drugeth de H o m o n n a , D u b o - k i i d e G á r a , Gémefi, de Gyula, Erdi, Ernufl, Egervarí,Foky,Fogaraffi, Földes,Frangepan, Famil. comitum de Guechre, Gerebi, Heder- vari» Hagymafi , H o r v á t h de Végles» Jalcu- íiths, de ilsva, de 'Kadika, Keve , dc Konth, Kinifi. Kombolth, Korlatkői, Lofonczi, Lasó- lo ffi, Lelesz,-Tiszti, M o r o t h i , Famil. Comi- tum M o d r u f e , M o f o n y o i , Magocs, Miithifi,

^tikulich, Marc7ali, Orszagh ele Guth, Fam.

Comitum de Oklics ,• Pazmaay , I'ogranyi, Pefih, de Both, Querenczy, dc Bakos r nam.

antiquiUTma Familia de Bakocs in illuílriifi- ma Familia Erdődiana. floret, fíoreat! de Rá- dőlt, de Raska, Rozgon, Sarmásági, Szolnok, Famil. Comitum Spalatenfium» Fam. Catöi- tumCliiiíorimi, Fam. Comitum Segnienfium, Stibos, Sluni, Szechi, T e l e g d i , T o r q u a t i , T h u r z o , T ő r ö k , Fam. Comitum Tragurienfi- om,Thalocz/ W a l p o , V a r d a i , Ugrini, Un- gnot, llylaki, Urofi, Urfini deVeíTen, Zambo, Fam.. Comifum Z a g o r á . ILe fant qua olitn vigebant familia, primUque utróque injlatu of- ficia fuñía cuín laude <&•' patria emolumento

fujiinuerknt. Qitamquam fi accuratamno bis per tempus atatem facere liceret

genealógiám, multas adhuc fortdjfe vivere ctiam ex hü depre-

benderemis.

PANE-

P A N E G m r C U S

DE ORTU HilNC,ARORUM;

A

¿turus, ubi incipereí quid potiflimum.

dicere debeain? animi pendeo. AA. Quodfi enim humiliüs pro ea verba fecero, nobiliflw m i generis majeftatí atolle antiquitati deroga- fe me aliquid, injuriamos ínferre dicetis; fí magníficé locutus fuero, loqui me ad volun- tatem omnia, nihil unum ad veritatem unus fortaflealiquis exiftimabit; fi filuero nullius omnino animi me eile pronunciabitis. Quid a g a m í quo me v e r t a m ? Ego quidem plane f ä t e o r : nec cervos me l'uavi fiftula mulcere velle nec filentio clariilimae gentis Hungafae Genitorum laudes atq; originis nobilitktem p r r t e r i r e . Quamvis ergio is fim,qu¡ nec elo- quentia fatis & ingenio partim políum, & ad conficiendarri rem tantairi minimé idöneus, nihilo'rninus i n n e n dicam, & fi uni alicúio- piniotie praepoftera imbuto nobilidimse gen- tis Hungarv natales in obfcúro erant, ab eo ignoraiitiam depellere contendam. Primó ergó antiquilíímós, fub'indé etiant fortillínios H u n g a r o r u m genitores fuiíle co'mprobabo, tum perorabo. Eft hoc in more pofitum, ut patriae, fuse quisas unus gratum fe prsebeat reápfe, átqj ánímo grátílfímurii ; ut fuoruni M a j o rum gefta & íufpiciat, & commendet, id Vero etiam Numinis arbitrió decíetum eft át»

que coníl^Uutuni. Ei causa liiftoricus gentis p r » -

preciare gefta fire ad pofterortim memori- i m fcriptisconfignat, Orator laudibus etiam extollit immortalibus; Tullii contentiiis ad d.fendendam patriae Iibertatem iucumbunt, Livii in gefta laudes omnes conft: runt Roma- n o r u m . Id quidem ut improben: t a n t u m a b eft, ut etiam belliflíme fieri afleverem, átq¡ ad imitandum adducar : multa enim eáq; ma- gnifica funt,quse iri gentium di.verfarum com- mendationem, h u d é m q ; immortalem adfsrri poftunt, nullus abnegó, v e r u m a qua tanta ac talia cum veritate adduci in medium polfint, átq; in Húngaras paucas tot inter reperiri na- tiones id etiam átq; etiam impavidus aifeve- ro. Nam fi ad Húngara?, gentis antiquitate animum adverto m e u m , tot earn comperio M a j o r u m f u o r u m numerare ceras, quot ab anno o f t a v o & feptuagtfimo ultra quater millefimum fexcentefimuni Viri confilio, &

armis illuftrillími lupus ufuram v i r e habue- runt, habuérr p o r r o iñumerabiles, quia gens Húngara oEgyptiacam ortu fuo fuperat, v i n - cit antiquitate. Ita quippe fe res h a b e t : ut deficient:büs, qüasacl mergendum v i v e n s o - rnne mif rat vindex DEUS^ aquisScytbiahar bitationi omnium prima idónea fuerit regio- nUm, natura enim comparavit, vis ea qua? un- áis ad defluondum ab omnium Authore DEO eft indita exigebat, ut Scythia aquis vindici- bus liberaretur prima, quae omnes inter ter- rarum regiones edita eft máxime átq; altiífi- n i a ; h o e p o r r ó is Scythiae abroget, q u e m h i - ftori-

floriarum fogiunt monimenta. Non ego id fie aífevero AÁ. q u o m o d o Ionga & docet &

probatexperientia, quis enim efl cui novtim átq; mirabile fit? flumuia (c) quse orbem per- fluunt omnem* ad illud, quod a Mseotide no- inen accepitmare, íubindead ponticum, turn, ad ^ g y p t i u m devolví, decurrere, práecipita- ri. Sed & /Egyptum non dixerini Scythia vi- na, verüm terris elíe inferiorem pene omni- bus, tanto ímpetu , vehementia tanta decur.- rentesab omnibus mundi partibus a q u * faci- J unt, planifílmum, quarum tanta efl vis, ut ea' totRegüná ac fsecuiorum curas, c o n f i l i a , &

i m p e n f a s e l u f e r i t ; átq; objettos arte mira ag- geresinterfeiderit. Quae cum i t i , q u i s i E g y - p t u m tot Euripis tot fretis exagitatam átq;' oppreííám pene ex univérfali illo naufragio' tardius Scythia ereptam non videt ? quis non' agnofeit ? habitationi humanse idoneam effe-

¿lam multó poft fuifíe. At vero lint exigua,' lisec fintlevillima qusc ad confirmandim cau- fse mese veritate adbucattuli rationum m o - menta illud p o r r o quantum efl í quod veluti é tripode deprompturn adduco argumentum:' Numiuis quippe efl eflatum : arcana quae fer- j vatos ad p r o p a g a n d ú m h o m i n u m genus con- tinebat mortales in Armenise montibus con- fiitiíle, his Scythia virorúm fapientilfimorurn.

(g) traditione propingva adeó efl, ut pene etiam fie finítima, ¿Egyptus vero ( cujus inco-

lae pri*

(c)Juflin Hift. Univ. L.

(g) Joan. B. Hoffman, in Map. Afise.

lae primi H e r o d ö t o ( h ) Crinnitö & Juftinö (i) tefle antiquilfimi imó primi omnium po«

p n l o r u m efle feruntur) eft quam remotiflíma.

Quis igitur adduci poteft, ut credat > Noémü.

ad humillimam tantdq; terrarum f p a t i o dilK- tam jflEgypti regionem fufcepto per Armeni- am t o t á m q ; Paleftinam i m p o r t u n o itinere venilfe anté.quam in vicina átq; aquislibera Scythia diu ante habitaviftet. Noli ergo no- li invida ¿Egyptus id tuum facere, quod Grae- corum eft p r o p r i u m : űt contentionis cupi- dior fis quam veritatis, cedo id laudi genti H u n g a r y , átq; hujus genitores antiquiores,ut r e a p f e f u n t non negaveris. Sed animo prae- fentio quid ffigyptiorum vetuftatis ftudiofus o p p o n a t : dicet is infamem frigoribus Scythi- am ! dicam ego ¿Egyptü aeftu torreri flagran- tiiltmo, quid ex duobus intolerabilius fit at- que impprtuniüs ? non definiverim, illud di- co algoris patientiora eile femper incolarum corpora, quam tanti ardoris, habet enim, quo fe a frigore tueatur natura, ab ardentiflími fo- lis omnia accendentis radiis, pene n o n habet.

At vero efto: fit Scythiae frigus maximum, ut h o c prohibiti, quia corporis adversiis frigus velamentis orbi, in /Egyptum priiis, quam in Scythiam venerint feryati o f t o ad p r o p a g a n - dum mortalegenus homines, tantum, me her- cules ! abeft ut ¿Egyptie argumento apud fa- pientes rerum ajftimatores dl'eccris ifto, u t &

a mea caufa declamäris. Vidimus enim ho- mines (h) Herod. 1.2. ( i ) Juliin. 1.2.

mines nudo pede afperrîmnm ealcavifle geíu, : aperto peítore hyemis integra? toleraviíle f¿e- vitiam ; ignem cúi fuppares funt aegyptiae a- renae vel liorâ càlcavifTe unâ non vidimus.

Potuerunt hsec ii, quos rerum parens natura j illis pofuit in locis, in quae rígida hyems pau- lo manfvetior efl, quid f e r e n t i l l i ? qui frigí.

dis nati in regionibus.nyemisduritiei alfvcve- runt. Viden Aígyptie? quantum moiiienti habeant ese, quas à Scythia adduxifli r a d - ones, quàm nihil omninó argumenta faciant a d b í g y p t i antiquitate demonílrand tm. Act fortitudinemanimíq; Scychici magnitudinem quod attinet ; ealane tanta fuit, ut ft c u i u u t antiquitate in fecundis elTet Scythia, p r o p t e r earn tamen quà prsedita fuit fortitudine prin- ceps gentium effet appellanda. Multum dí- j xiíTe íortáífe videor uni alicui î ego à fenten- tia mea non a v ô c o r ; etenim fi prseclara Scy- tharum gefta, & bellicae fortitudinis facinora memoria repeto, adducor ; ut alTeverem pri- , mos illos gentis noftrse Conditores Romanis fi n o n fuperiores, non impares. N o n ego ad declarandum hoc virorû, fed mulieru inaudi- ; t a m a n t è oculps confiituo fortitudine.Harû.

certè tanta fuit fortitudo : ut coaftii five f u b t a p e t o &, Marthefia,fiveAntiope&Orithiaa- m a e o n i b u s a u î m o r u m plenilfimis, mulierum bcllicofiiîïmarum agmen, romana?, etiain ro- horti par effet refiflendo.F.t quid non? fubjun- x e r u n t hac fui) potefiatem fuam non modicS Europse partem,fubjieccrunt fuum f u b impe-

rium

*5um párte maiore Afiám, EphelurrvSmyrn», Cumam.&Magnefiam loiTge clarilfimas civi- tates dum tutandi imperii ergo in Afia mora?

faciimt, exadificaverunt, & R o m a n o r u m m i - litum manuni malefauflo fuccelfu f a p e nu- m e r o praeliantium bello expugnare non pó- tuiffent ? p r o f e f t o fidem is n o n tribuet f u a m cujus confcientiá tenentur ea quse Amazones t o t ó celebres m u n d o fecerunt,& ad qu?e per- petranda cum a natura tü arte erant compa- r a t a . Illam certé hse animi magnitudinem propriam fibi h a b u e r u n t : ut qua> non ad mu- liebria tra&anda natae erant, muliebria haud

quaquam a teneris agitarent ungviculis, f d ques f'ortiífimorumpropria funt heroruni 9 identidem exercebant. Deníq; n a t u r x p o f - tentum, átq; animo juxta ac viribus fupra fe- x u m fuiíTe Amazones, vel ipfum nomen pla- num quam quod máxime facit. Quid jam AA.

d e v i r i s ( q u i fexus femper mánu & r o b o r e efle luperior f o l e t ) dicam? hercle ! ü t u t ma- gnificó ab heroibus illis, quibus nihil erat pri- us, quam arma traftare, loquar, nihilo tamen

| mi ñus pro t a n t a , quanta Scytharum e r a t f o r - titudinis prerrogativa n o n bellé loquar. Ec-

S

cui non abelTenti) pra tcribo illuílrjífim»

H ú n g a r a gentis Conditorum facinora? fed a propolito me recelfifle infefto opere-dicetis.

Agam proinde, magfsq; uarratione Scytharü gefia magnifica e x p o n a m , quam ut eadicendi

ratio-

rátionc exaggerepi. Scythse ut viros fe fe hoc' eft virtute átq; animis fuperiores Amazoni- bus comprobarent fuis: arma antè, quàm mu.

lieres ánimos ad bellandum adjicerent, in A- fiam f u m u n t , ex fententia celeberrimo iílo p o t i u n t u r imperio, átq; a n n o s o m n i n ó quin- gentos (a) ultra mille illud p o l f i d e n t , & eíto arma itudíq; intentarentur infefta, ipil tarnen géns fcilicet bello & armis afpera nec viiici

Í

p r o b a r e t . Exploratum mihi peri'peftúmq;

eft A A. quid unus aliquis five Momus five A - riftarchus o p p o a e t , ut tantam Majorum no- ftrorum laudem diminuât. Gaefi futít illi ad Jaxartem fluvium ab Alexandro nuííus iníici- or, à l'ompejo identidem Scytharum exerci- tus fufos piurimáq; Glaudio imperanfe abs Romanis inScythas geftafuille non abnegó,' Verum & illud quam quod certiílimum eft : o-- m n e s h o s c i i m Romanos tum Macedones,li- mites vix ac ne vix quidem iterum forfrtan ac' t e r t i ó Scythi.v contigitfe, intima penetraviflè n u n q u a m . Fecilfequidem ft tanieii fecilfe d i - c i p o t e f t ? & cujusmodtcitnq; ctaderri i n t u - lilTeferturmagniij ille p a r v o i ti corpore Ma- cedonise heros.fed id tranfeundo irums ac ex- tremis, q u o d ajunt ungyíbus tangendo egit, q u a m bella ut tantum heroem decebat geren-

(a) Juftin.l. t . d o ;

do i nse enim ille vi&ricia Scytharum arma

1T>agno gloria; fuse detrimento fenfilTet, nisi turbini limilis tranfiviflet. Infinitusíim, fi, omnes quas de tot hoftibus S'cythse reporta- Vernnt viftorias diftione perlequar. Mitto earn quam de Parthis, Baftrianisq; tulerant v i f t o r i a m iis à propriis fedibus in turpe exi- lium pulfis ; mitto gloriam, quam cum Anti- ocho Seleuci filio centum peditum bis verő decern ex equo pugnantitinv militum milli- hus dimiCantes turba manus complodente f u n t adepti vi&oriqm -, milium lacio trium- phum,quern Medis Hyrcanisq; Mithridate le- ges diiiante, & de PerilsM.Craffo obtruncato ' retulerunt, fed & illud taceo : quod de M.

Antoniis, & Gallienis Imperatoiibus longe bellicofilïïmis fu periores exíliterunt, mitto lísec omnia illud dú o : quod amplilíímum A- fise impérium fibi v e n d i c á r u n t , occuparunt, poíTederunt. Adhaec q u o d a d glori?e peren- nitatem bellicxfy fortitudinis laudem pluri- m ù m facit : Macedones iterum ac tertio de- bellaverunt, Romanos Pannónia, quin i p f a pene ex Urbe ejiecerunt, profiigaveruntl Pul- chrum' hercle juxta ac magnified gentis H ú n - garo exordium, & ad mentem Pindari. q u à m quod accomodatilfimum, qui in olympiis, A- gefre Syracufano viófori» carmen fcripturus g r a v i t e r a d m o n e t incipientis rei fplendidum acprpcfulgidum elle debere initium, ltquae- nim, A vetufiatc laudabilis, à fortitudine, re- busque gefiis illufiris gens u n q u a m fuit,

S.cj-

Scytharum fuit. Noflra proitide Civet pularésq; mei refert plurimum : ut finis ini- tiis chriffimls gentis noftrse refpondeat. E t vero perduravit h a c M a j o r ñ virtus in Hun- garis ad Ludovici fecund i témpora, perdu- rayifséq; damno fuo docluseft o r i e n t , ienfe- runt, qua? nobis finítima fruit naciones/ Sed

&eff eta necdumeft Htingaria: habet Duces Óí virtute, & bellandi peritia claiiiiimos, ha- bet Palillos, haberet utinam plures! Nadas- dios, Ezterhazios, Eberginios , BabocSaios, Splenios habet, ut plurimos alios fileam , qui maxima contentione fub gloriofifiimis CA- R O L I VI. Romanorum Jmpdratoris Regis- que noftri inviftiliimi íignispro patria cum Reipublicse Chriftianse hoftibus decertave- runt. Sed & barbaram illam, qure quidem Ronianis perindeacoeteris comunisfuit gen- tibus, crudelitatem Scytharum laudis diminu- e n d o ergo adducat nemo ; n i iniqvus fibi ip(l judex, átq; accufator efte malit. Si etenim nulla unquam vel familiaritate vel fociet ite cum externis ufi fuiíTent Scythx, exiftimo fu- turum o m n i n o fuifle, ut in immanis cujusque crudelitatis, átq; impietatis exemplumScytha nunquam adduceretur. Eaenim atl bonunt omne fuerunt inflrufti a natura pioclivitate S c y t h x , u t a b omnibus rerum geftarum fcri- p t o r i b u s , abftinentes, probi átq; moderati audirent, quia ultra Scythse vitam vix . r u n t illam,quam Romani, & Groci prseceptis con- ftrifti, eruditi difciplinis difcere vel non p o - t u e r a n t ,

t u e r a n t , vel quod t u r p i u s , noluerunt. A t v e r o ù t f a m i l i a r i o r e cum Romanis aliisq; na- tionibus uti cseperunt commerciô, turn enim Verô veluti intercifo objefto aggere impetu maximo irruere folent aquse, ith in Scythiam, dolus, ignavia, barbaries âtq; immanitas ceu iignô datô irrupêre. T u n c Scythe deferere pietatem, levitatem cum Grscis fe&ari, cum.

Jonibus manus ab alienis vix abftinere, cura Romanis etiâ fevi âtqîimanes elfe c e p e r u n t ità, ut Scytha crudelius nihil, nihil effet fcele- flius. Sic nimirum fieri amat : u t i p e r v e r f o

opinione citiùs pervertaris. Sed quae Scy- tharum magna femper ad b o n u m erat procli- vitas p r o c e d e n t e t e m p o r e hanc iifianem mo- rum fsevitiam & peilimam vivendi rationem iterum fixisin Pannonia fedibus, fcilicet feli-

ciiïïmisillis Geyfse & Stephani Regis optimi temporibuspofito Scythse nomine unà etiam p o f u e r u n t procliviores femper ad pietatem Scythse & Graecis & Romanis. Q u i d q u o d ? veli-pfum Herculis nomen à cu)us filio- Scy- tbse fuam ducunt originem magnificentius ali- quid déclarât Romaine getitis conditoribus.

Q a e m e n i m fugit? quid Romulus? quid Re- mus ? quid fuerint primi i 11 i iftorumq; aifeclse Romani. Et eiit ? qui illuftriilîmae gentisHun- garçe o n u s ohfcuratum ibit? erit? qui hun- garicis natalibus Oedipo conje&ore opus elfe afieverabit? erit? quiclariifima? n a t i o n i s t o t inter veluti minora liderafolis fplendori te- pebras oiiundet i erit ? qui fplendidilfimos

iuxt

juxta ac nobiliíílmos efle H u n g a r o r n m ortus infidas ibit? n o n a d d u c o r , ut credam : ab li- n o aliquo impúgnatem iri, fuam Húngaros a gente principe ducere origineni.

§. II,

P A N N O N L E O R I G O AMPLITII- TO, VICISSITUDO ET INCOLiE.

P

Bañonü bujus año diltivii ir5" ai terras^ h.tsad- vent us fertuv ac'cidijfe, cujas pojieri a Gracü P.eones a Latines pojlea Paño,tes funt appellati.

Sunt tamen <&' alii quiPañoniam a Civipate Sa- cro Pañonix monti vicina cujas quidem nunc nec ruderafuperfunt vocatam ejfie ferunt ex eo, quod reperti ibidemfiní lapides, qui idipfum iñueye videntur. O lita Pañonia ab oriente Mafia fuperiore,ab qccajit monte Cecio, a meri- die Servid Bojhid, Croatia, h Septemtrione Polonia &•' Rujia rubra concludebatur. Nunc vero Hung aria proprie ditta ab oriente Tran- ly/vaniá ab occidente Aujirid <&* Styrid , a meridie Sclavonic, Servid. A Septemtrione PoloniaJupcriore RuJJid rubra ierminatur..

I.ongitudo fie acceptx Hungaria al oriente in oc- cidentes» eji 6s milliarium germanicorum, par fere eji latitude, atq, i ta fere quadrat a est jigu- ra, qua militaría quadrata jpod con/inet. Pan- nonia fertilitatem &" pravogativ am inde con- jiciét lector : quod pro ea nationes feptem &>

vi gin ti

tsigtnti Kira vírtute tomertaverint. Prime incola Pannones ah anna 167. us fiad annum a 'diluvio 1791 in pace Pahoniam Juam pojfede-

runt, quo anno primus impugnare ccepit Pan- nones mult ¿s in Jervitutem abaHis Bar jus Hy- Jlaspit Medorum Regis filius, Alter Pahonibüt

lellum indixit anno pojidiluvium, 1932 Amyn- thas Macedonians Rex fed malefaujie, nam Jii- pendiarius eorum eji eJfeHus. Elatos vicioria

Panones AhS ipy t a diluvio rurfum infuamrc- digit fervitutem in quern confurrexerant Philippics Macedonians Rex. Verum obprx- ptara facinoya fua, mtilthque merita ab Ale- xandro Magnó prijijna Junt donati libertate, qua gaudehant usfi adAugufli Cafarís tempóra, qui Pannoniam Anno Chrijii 9 ad Romanum fldjunxit impérium,fib quo anis plus soo man- fit, Subinde pejie cxhaujib efi' Principum Ro- manortim impietate dimihfftb populb I'ahonicS Corjjantini Imp, permijfione Vand alia Got bis, quas diu, incolepant, Jedibns ejelli Pahonixt oc- cupant anno Qbrijfi 336 usfi ad ahum Chrijii 372 jsojflidpnt, quo iterum ab jiidem Got his et- iam ex Pannónia Vandalijunt ejetfi. Sed nec Gotlorum diutumum in Pahonja erat impéri- um, abHunnis enim prima vice anno pircitty 3%oex Scytbia erumpentibus Pahonia Hliseri- pitur. Acquifita • Pahonja Hunni Attihm in .Regem eligunt, qui ahos feptem víginti re-

gtiavit, quibus ferro ignc (Jiagellum fcilicet DEI) Europam vajlabat, Romans everfurus, nisi minx Principum ApojiolorüJavíttat» homi-

B nit (t-

»It tobibuijjeni. Parent i Attila in regno fut- cejjit Ernacus, qui tribus duntaxat añi* Paría- nla regimen tenuit. Quia vero poji Attila mortem Hunni multiplicibus funt attriti bel- li* eos OJlrogotbi in Scytbiam ye pul ere, pojjede- rúntque Jub quatuor Regihus Parioniam Ojh'ts- gotbi aitt* novem fexaginfa, Supervenien- tibus autem Lcngobnydi* Pafionia bonitate al.

left i*, eje ft is OJlrogotbi* Longobard; Parioniam años duos & quadraginta tennerunt usqub ad annum Cbrifii fió. Verum revócatei a Narfete in Italiam Rongobardi* fecundo recuperant Fannoniam Hunni, quibw Rex Avares prafuit

% quo Hungari etiitm Avares funt appellati.

Non fuit tamen longum regimen five Avar/,*

Regit, five ejus in Ojfcio fucctjforü Clagani ¡ nam Mauritius Impera tor iter urn rece pit An- no 604,6"" ad Romanum hnperlum Jub cujas ju- re permanft anni* 140 , adjecit Ranvoniam, Tandem feliciore eventu Hunni in Pannoniatif tertib ¡ncurfionem fact unt Jub fcptem Ducibus Anni y 44, Quamvis autem Caro lús tría gnus Hunnos devicerit, atfpjterum ad imperium ad.

jecerit Irancis tunc Pannonia impernntilus, tamen poll Arnulpbi mortem in quojiefna Ca- rolimagni defecii, rurjumjeje dfervitutevin.

diednf Hunni, quo tempore a Ducibus guber- nabantur usi¡s ad annum 1000, qui primus Hun-, garia rex cofonatus eft S. Stepbanus Gcyft Da- ce, filias. Ab hoc non inteyruptd ferie ad no- Jira usj, témpora Apnjlolico diademate corona«

its Hungarin gaudst Kegibus. Incolunt tamen

pvjter TTuigarót varia rati ones bodied'" Hűti"

gar i am. De Jozy gib us qui3 fii licet t empöre in Hungáriám votier int incertum habeo\i quarr, hu breviter de iu aliquid dicemus. Fucrunt Jazyges populi Sarmatia, quorum pars Vagura intra ér D an uh i um habit ationem Juan* habu- trunt, Jazyges m'etandfia vocati'ad ¿Horum difierentiam, qui ad Maotidem paludm Je Je lollocaverunt. Quia verb Me tan fis ni mi um du fii funt, Hiú etiam occupaverunt partét, qua inter Danubium ér TibiJcum funt, ér hó- dié etiam Jazyges vocantur. Slavi qua gens mir um quantum propagata eji in Hungária ed.

dem gens, qua Jazygum Met an aji arum, ejje vi- de tur, cum Sldvi proprio dicantur etiam nunc Uli pnpuli, qui ad Vagum &' CarpathiCoräm montium radices habitant. Reliqui Slavi qui alia Hungária /oca, montan is prafertim inco*

lunt civitatesVandaloru, pel "feiiedorum, nut Vinidorumfunt reliquia, qui ófrc a fin éihfitti- li quint i ara Chrijli irruperunt cum populis Sarmaticis in Hungáriám, if* montanes pot iß- mum partes iiljederunt, unde hodiedum illü in locir Vindi cudiunt, qui Slavonico idiOmate utuntur a nativitate. Saxones in Hungáriám ér Dacia;n Carojus M. dtduxit, Cumanict Tart arü J'uit expu/fi fedi bus Hungáriám inco- lere caper unt Jub Re/a l'/annd a.%%4. Valacbi fub Ludovico I Rege Hungaria ad Mntomafium

tonfedere. Rutheni ex Rufia rubra fines trans- grefi /uas in Hungáriám usj, Je Je dilatärunt.

Croau in Hungária habitantes una cum Ha-

lb z JcianU

fe i an ü jure inquUím audire poJJunt; bl enim

«ccuprttü a Turca terris eorurn in Hangar i a comorari permijfi funt, refident autem pottjfi- mum ad Ginfium &•' Sopronium. Germ am quo nomine Aujiriaci, Styri, Carintbi,Sueviqf veni- unt ful Aujiriaci, in Hungarian» ingrejfi funt Regibus, fixfsque janz ¡edibus in ea refident, quia in numerum Hungaria nobilium adftri- pti compluribiis c'óemptis bonis indígena Hun- garia funt ejfefli. Prater b'osplurimi Cafare»

funt oficiales,qui in oppidir,prxfidiis,ac chita- tibns magnir in muneribus conjiituti degunt in Hungaria, ó" earn ab inimicorum Turca po- tijpmum incurfationibát, vajiatíonibusj, defen- dant. Turca enim ( cus nunquam non prima in vo is ruit Hungario} bisetiam annii, utpra- ter ¡tos file am, innúmero cum exercitu fadifra- gut in terras nojias hrupit. Sed Calo jujiir

Car nli'S l Rom. Imp. ac lié gis nojiri armó, fa, vente, qui Hungariam occuparevi volebat, et- iam pofef'ts Jaculd amplias arces ad coronani nnjir im feriantes cum exercitu am f t , g uler- eante CxJ'areum militen» Serenijjimo Sabaudix Duce Eugenio, Plurimi, etiam in foci* cha págis t ÉP oppidir, tum chítatibus Hangar¡a gens vilijfima &> vaga Zingarorum 'gazas fibi qxjiruit. Quomodo bac gens in Germaniam

Hungariam venerit Hijtorhi non definí un t.

IlUi cnnjtat ex Majolo dierumCanicul. Tomo, Colla, i . Zíngaros a Ferdinando ojim Hijfia- nia Rege fbxaginta dierum JJatiS ex Hijjiania ejeliot elfe. Ab boc tempore multorum damno vagantur per Ungariam, ORA-

o

o.

IN LAUD EM P A NN o N t AS.

Q

alteram omninó metuo, exiftimatio nè me in dicendo impediat, non nihil commoveor, a- m o r n e f i d e m diminuât, id v e r o non medio- criter pertimefco. Sed nee hoc t a n t o p e r e verendum videretur, fi qui in nationibus aliis patriae affeftus efl fummus, in nobis mediocris diceretur ; verum ità fe res habet ut Hiinga- ri, qui nec fcriptis, & in congreilibus, ac col- loqvutionibus rarù alter ab altero flare, quid q u o d ? & fevicitfim diftis laceflère, verbis invadere, plus externis quam fuis fsepè fave- re c o n f v e v e r u n t peculiari quadam ratione, a m o r é q ; quhtn máximo nationem profequi

funrn ferantur. Facerent utinam boni fu peri ! ut quod per conv.icium h quibusdam dicitur, verum reâpfe experiremur; ità enim arbi- t r o r omnino fore, ut impendió majorem pa- tria* f u » fufcipereut cu ra m Hûngari, ñeque negleftis avitis confvetudinibus ad confe- s a nd um res peregrinas animum adjicerent.

Dicam proinde tantóq; audentiùs à chara Pannonia dicam Orator Húngaras, quo hoc comcnti genus, & ego falflus elle novi, & vi- r o r u m fapientium o mais units inficiatur.

B j Rent

r . r t

Rem ità explora tain àtq: înquifitam habeo, ut in ea dubitationis nihil eiTepoiïïr: ea pro quibus ftrenuiiîïmè pugnatur, avidilïïmè ap- peci, qu?e áppetrintui'.hsec phirimi etiam fem- per fieri. Quodfi ità res fe habst ; nà» tu cha- ra Pannonia ( qua» tamen difta à me riolue- rim in liudis aliarum regionum d i ri» n u tí d-?

nem ) 11» dixeram tu regnoruni prima, t. rraa r u n óptima audias. Tui nâmq; gtariâ tôt &

fapientiâ, & armis ciàriiîîmse gentes belli gravilfima juxtà ac frequencillïma fufcipéreV infinita adiré pericula, p r o f ú n d e t e fangvinë, v i t » denfq; jafturam facere non dubitave- runt, te ó Pañoiiia ! út o b t i n e r e n t t o c pericu-- lis plenilfimásí Macedones fecerunt excurlîo- nes.Vandali itt polïïderent,fedes fuas deferu- erunt, Macrini deniq; & T e t r i c i ( u t fexcen- tos alios fileam ) Romani exercitus duces infi- xa fronti fpicula, ut te defenderent in llrbeni retulerunt. Res vulgo nota eft: firenum il- lud prOprium eíTe, ut veluti blandí fiftulí au- ceps fallere folet volucrem.ftc d o l o f » Sirenes curfu fecundo navigationem perpetuantium.

fuam fitavitate m o d u l o r u m aurçs teneant, ad fe fe alliçîant, verùnï ità ego a r b i r r o r : u t o - m n i a h » c d - - n o f t r a longé certiflîma fint pa- tria , hoc enim peculiare fibi atqs innatum hr.bere videtur Pannonia : ut elingvis licèt, fui tamen defideriuin in nationibus excitet maximum, alliciat ad fe fe obtinendam p o p u - los ; nam cum ad nullam unam regionem t ô t fe fe ingerere gentes videmus, ad Hungariam inferre

infer re fe quiñi píürima* experimur, Peí?

curritetantisper A A. pagos, luflrate oppída, civitates infpeftate, & hcrcle fexcehtas nu- f q i u m n o n comperietis natidnes. Itane ve- ro cónfilii inopes, íticonfultásqí gentes exiíli- niabimus illas ? ut etíam om'nes i m p r u d e n t i * arguamús ? minime. Quam eniriífapientius feoionem p r * riofira appetere póteranc? veí deliderárc Paniionia? inqua incorrupta fani- tate hodic etiam vitam v i v u n t beat am v tri- bus fo rtible liaudu furas firrnis, fi cosió alió u- íerentur. E n i m v e r ó qüaé terra foecundtor ? quod coelum Hungarico falubrius ? rarne hic adniodürri p -ftiíenti* corruprio acris rara, n u i l * contagiones atq-, infirmitates peflilen- ies, morbus cui geris tota ( qüod innatüím fi- bi aliqua? habent, o b n o x i a , & u t r e m , f c ü t efl dicam,- qui propriusgenti, Vel loco eífet) ómninó efl núllús. Noii h'yems eo in Pafio- ites f x v i t f u r o r e , ut homines doníó egredí prohibeát, volücres ertecetiárboir'es ad leren- dos' früfitús' reddát inútiles, FeliCerri d n í n í n d patí'i.tm cui h x c fu tit'.' Miraiídam íllatii «fe pofthómiuurrirriemoriám inaudilam Patino- nicre terfsé fertiíitateni nuílits Coifidmorabo*

lilebo ego, ut rié veritati fidem dirñiiiuatri;

fed me etiam altiim tácente dicent hiftorici, clamabunt luculeriti de geritibus aliis teiles in- numeri. Vos, vos ego hic oro atq; óbfecro, qui ad juilas Hungarix laudes vel etfervefci- tisHornacho, vel cachimttn ridetis folutidí- m u m . V o s inquiebam o r o : unuin ex omni-

B 4 b u í

l U s P e t m m Bezifrum audîte : hic fané dicet Hungáriám nul!! terraru-m- elfe fecundam ; àf- feverabit Pannoniami homrnum robore, li- bertate foil, metallorum copia p r » c»teris

c i r c u m f u e r e , affirmabit: five locorum pul- chritudinem, five faltibritatem carli attendas, regionihus omnibus efle anteponendnm. Et.

fimecum Georgia Faurnerii loquerentur, SE hi rebus cùm ad v i t » h u m a n » necellítatem, turn -voluptatem omnibus efíe refjrtillïrnara

dicerent, affeverarept, teflarentur. Scd & il- iud quàm quod certiifimum habeo,tanti Pan- n o n i a m Amurhatcm fecifie: ut earn terris an- teponeret fuis, atq; i n v i f t o r i » pr»mium mi- litibus fuis tamquam felicitatis onmis com.

perdium ftatueret. Poterat olim fatyricus quidam de fuaafíerere patria: nullám in or- be terrarum Provinciám pro fuis finibus tot incolis divitias indulfifle, atque Gallia induí- lit. Quid mihi de Pannónia dicendum ell noffra ? incertus confilii A A: vos c o n f u l o ? Euphormionis fententi» congruenter Pano- îiiam Gnlli» fecundam elfe concedam ? fed!

injuriosè de pátria l o q d a r ; dicam fùperio- rem ? at vero parùm dixero, fi Pannónia cum aliis regionibus in çontentione veniat, q u i d fentiam ? n o n dixerim, illud dico j v i x u n a aliq.uani elfe terrarum regionem, q,u» fimilö.

t e r relms omnibus infini ¿iiffima fit, arq.ue_.S Hungaria.. Onuie enim metalluni, quod gén- ies ali h ::iâ negotiationis diligentiâ orbem c o n c u i f i n d o conquirunt,; vei ab extremo fo-

ie n o n

le n o i l ' f i n é v i t o ctífcrímine develiunt, H u n - garia fuis in venís h a b e t , & largiílímo p r o - Ventu províncijs etiam externis d i f p e n f a t , quid q u o d > & i n f l u v i i s a c m o n t i u m vertici- b u s i n v e n í a n t , quirt ( q u o d admirSre ) ipfis in v i t i b u s p r o b a t i l f i m u m a u r u i n ^ e g e r u n t Pan- n o n e s . A t q u e u t quas in regiones alias di- ftribuit, in P a n n o n i a m o m n e s p l e n o finu eífu- diíTe divitias fuas m u n d u s intelligat natura : díxerim facile v u l g a t u m illud : n o n o m n i s fert o m n i a tellus, de P a n n o n i a finonfalfum, d u b i u m eífe atq; c o n t r o v e r f u m . Ea enim eft agri fertilitas, ut nec aratus fruges, v e l j a f t a m filiginem mira c o m u t a t i o n e in triticum c o n - v e r t a t . Et ne infinitus fim m i t t o falis nativi a b u n d a n t i a m , a v i u m , quae u t rarae aliis fie in deliciis haberi folent copiam fileo, p e c o r u m I n n ú m e r o s greges n o n c o m e m o r o , fed nec de VÍnO, q u 5 r e m o t i í f i m a r u m n a t i o n u m v e l fi.

tím cxllingvit, v e l guílum recreat H u n g i r i a , d í c a m a l u j u í d , fatis h o c h fe l o q v u n t u r , illud d í c o h a n c reru TI o m n i u m five a b u n d a n t i a m , five p r o f i á n t í a m fuiífe auream illam Herculis gaílicaní catenam, q u e & fuaViter ftríngebát,

& blanda v í pertr.ibebit' lexceritns riationes, d e f e n i s ledibus fui, ad térras nOft as tranfire.

N e m p e o m n i a experirí, q u r funt m e l i o r a t e - nere f o l e n t m o r t a l s. Verum enim vero e - Jío : u l t r ó in tuam quis qgís es a d v e r f a r i e abl- e o f e n t e n t i a m : fit o b ' c u r á , fit o m n i u m vilif- fima r e g i o n u m P a n n o n i a . S d quid ¡ta avi- dé in earn p r o p e r a n t ? ledésq; figunt fuas t o t

gentes

i

gentes ? Itá ne v e r o coniílu inope« íunt' po?

pulareg tui? ut meliore patrí.v foló defertS ad viliífimum p r x p o f t e r ó conftlió tranfiíe malint ? non adducor, u t c r e d a m ; injurióse adeó te de civibus fentire tuis, & vel ideo ab- jeftas, tamq? humiles de Pannonia opiniones te fingere haud defiere píané evinco. Mon eíl! ah non efl in q u o oliin erat fpíendore H u n g a r i a ! ( n a m fi itá amentis eflet famulá, illain regnorum afíeverare aliorum) fi tamen mifera, fí ea causa abje&a? q u x pofi tot in- curfione9 barbarorum, pofi urbium inflama- tioues, excifioues pago ruin, pofi tot clades,

& Cunera, tarrun evolutó proximé bienniS centum militñ aluit millia, non numero eum qui in ilativas eft militem, fi díxeram tamen mifera & abjefta eft Hungaria? quales óbfe- cro Provincia? erant alix? q u r pauco exer- citui pares vix f u n t alendo. ItluH mirabile nemini eífe d e b e t : urbes Hungurix quadra- to lapide fubfiruclis, atq; a d o m n e m magnifi- centiam sedificatis domibus non abundare.

Habuit olim habuit eti im Hungaria báfilica omninó palatía, terripla niagntficentüTiina , quorum gentes fínítimx fimiíia non I n b e n t , i

& l o n g i n q u r u m arte inira ex> dificat* regí» j poterant duntaxat vetrtrein cbhtentionem.

Teftantur hoc plurimisin locís, & fine Iíngva, veluti m erentes folent, l o q v n n t u r veneran- da prophanarum juxtá ac facrarum x d i u m rudera. Si dubium uni alicui efi quod díxe- ram, vetcrem fibi Budam > Albam Rcgnlem,

Se víf-

& Viflegradum p o n a t fub confpe&um. Sed

& illud belliifimè novi, quantum decoris pa- trio, regno emolument!, commodi quantum reipublico bonarum artium fiudia adferre.

ponl'veveiunt,fic, nt fine his illuftre nihil in regno, obfeura fint omnia. Verùm non foli Sparto, Thebis, Corintho aut Athenis prima Dearum eft Minerva,hab.etetiam inHungaria flamines fuos, qui diebus & noftibus ejus ad uras litant, habet fuas fapientia d o m o s , ut &

in Hungaria qui cuperet Minervam rapere poflit. Et vero plurimi f u n t , qui ex his A.

thenoisad primas dignitates, ad ipfumetiam regium thronum funt eveiti, multi ad purpu- ratorum. Patrum collegium adle&i inagno Hungario honore, fed nec minore regionum aliaruin emolumento. Quo cum ità fint : iniu- tate mentes adverfarii, cqrrigite opiniones,

& fi humile aliquid cogitationihus depinxi- ftis veftris, cogitationes tarn exiles à Pannonia abducite: nemo unus diclis, feriptis nemo P a n n o n i o caiumniasimponat, ¡9 imprimis, qui plus Hungario quàm hoc ilii debet in ac-

¿ep'tis. Sed poll tot ( q u a m v i s plurima v o . iens milbrim) quo à Pannonia in medium at- tuli laudum encomia vi&as daté veritati ma- pus, qui in poftremis habuiftjs Hungarian^

atque eaudem fufpicite.

§. I I I .

D I V I S I O H U N G A R I i E . rjUngariam nomine unioerj'a/iori acceptai»

'' nfmpt t ï / - S r . • ' .'

ncmpe cum incorporatis,ut ajunt,ßli provinci- û Sclavonia, ér Tranfylvania, qua etiam in comitatw divifa funt, natura ipfa in quinque partes quatuor pracipuüfiuviù montibusfi al- tißrnü videtur divifijfe, Pars prima eil, qua fiuviü Savo, iß' Dravo concluditur, prior ad Bßlgradum, poßerior ad Ejfechinum inDanubi- um infinit, <S" Styriam versus mag)s magisque ad inßar litter a V, a fe in vicem fiparantur.

Atfi it a totum id, quod ad orientes» Belgrads ad occident Cm ßyria, ad meridiem ftvS, ad feptemtrionem DravS fiuviS çomprebenditur,

banc primär» partemSclavoniam äiclam ejfiçit, Parsfecunda ejt, qua eil intra Dravum Cr Dar

nubium, qui fiuvii ad Eßecbinum çoncurrunt,

&' etiam occidentem versus fe ad prior um fi- tnilitudinè fejungunt, terminât ur autempars t> ac, IIungar ia inferior Jeu cts-danubiana diclo, ad occideutem Styriâ, Außrid, ß Moravia, Tertia pars eil qua jacet inter Danubium ß Tibifcum in finibus Sclavonic concurrentef fiuvioSj excurrit bac pars us fi ad montes, quibut

h Moravia, Silefia, Polonia Cr Rußa rubra fe- paratur , eßque omnium partimn maxima, Quarta pars dici pofeil qua trans Tibjfcii eil, usfiad montes, quibut a Tranfylvania fejungi- tur. Duo ha partes conßituunt Hungariam fuperiorem feutyansddnubianam. Quinta de-

mum pars eß ipfa Tranfylvania, qua ab Orien- te Valacbia, a Jemptemtrione Rußa rubra, h Meridie ér Occîdente llungaria terminatur, Quia vepè propofiti noßpi non eil de iis traäare

' Provinciií, qua dnnexa funt Hungária, fed de Jóin, ut ajuntjlritte fumpta Hungária, pri- , mamfic divrfe Hungária, eí^* quintam partém i breviter damus. Sunt itáque in Sclavonia co-

ntitatus olio- r. Sirmienfis ab urbe Epifcopali Birmio,patriaProbi érAureliani Imperatorum difi us. 2. Valponenfis notnen accipit a Valpo tlvitate, patria Decii Imper; ut volánt a/ii, étin,n Valentiniam, Clarus praterea esi co- mitatus ijie Arcé Újlak, ubi feputtus efi S. Jo- annes Capifranus, &-' Cajiello Semplin morte Joannir Hunyadi gloriofifimi Hungaria

Clrijiianitati,propugnatoris. Pofegenfit. 4.

Zágrnbienfu,nomen accipit a Zágrábin metró.

P°H Sclavonia. s. Sagorienfis. 6. Crifienfts, ad bunc Comitatum CHe<t fyeclajat, qua nunc Sty.

ria efí adjunfla. 7. Varasdinenjis. 8. Ver ovi.

czenfis. Pars ijla antiquis temporibus Panno.

n't a Savi a vocnbatur. Principatus Tranjylva»

niit relus omnibus ad vitám fujientandam ne.

\ fejjariis appyime injiruBur, Jeptem pracipuat numerát civitates. Cibinium, qua esi Metró- polfs. í.Qoronam, Vernacula Brajfoviam di- fiam, s, Bflriciam. 4• Segesvár, f. Medgye- j>»MV. 6. Zabefum. 7. Qtaudiopolim. 8. Al.

ham Carol'mam, nuper Juliam nuncupatam, ,hxc civitiu,fuit regiaultimi RegisDecebali; ha-

buit enim olimfuos Tranfy/vania reges, fed de-

* ^ecc'la/d Dacia a Románt, in Provinciám Hí reduttá, qtilim Hunni a Romanit aquifive.

runt•

H U N G A R I A I N F E R I O R S E l í C I S - D A N U B I A N A.

Y)RamiJJi¡bü, ¿dea, qua noflrt funt propofiti ¡

•i venid mus. Hungaria proprie difta, comu* i ni divifione in duplícete, inferiores»filicet i f fuperiarem dividí tur, utráque m comitateV

varios, qui funt quadam quafi Provincia, aut Duiatus. Hnhent bi comitatiis Juum Supre*

mum, <&' Vice.comitem, Judice.s, AJfefores, &' Notariumprater alios inferiores oficiales,Ta- les c omit at us in inferiori Hungaria funt r,uv

mero i;, x. Albenfis, r.b Alba regali, olim cc*

ronatione,Ó" Re gum fepulturd ce/ebrí urbe día flus, cujus fpremui Comes eft C. Fran. Fffttr*

bozi Jenior. x. Baranienfis, hic Supremum Cornilem habet quinqué E(clefií»Jim Antijiir

tem,nunc Excel, C. a Ncjftlrofh, ¡n [>oc co*

mitatueíl urbs quinqué Ecclejienfis, i f ' da*, m'nata dtu Hun gavie ¿y faji isAllia,oppidu m Mo r

b' cz, ad qutd A: iqzó, Hung,¡rica natío Lu- dovi'cum z. Regem, I piJcopos,«f' Pr a latos muí.

fot, omnímque pene nabilitati* Jlorem init*

aufkore Tomorao, malefaujio certqmine cum SAyruanuo Turcarum Impcratorc qmifif, 3, Qajiriferre'uqui Supremum Comités.n veneratur,

Excell. C.Alexandrum F.rdSdi:principes cioi¿

ta: es funt, Salaria &' Cunjiut». In prmrc nar

tu< eft S. Martinas Epif Turón, 4.Cámaro*

viienjis it prajidio Comarom, a Mattbta Corvi- no 1422. creció, ab Auliriacü auíio, &' magif munis o di cita, Supremum Comittm agnofeit

C.JoJ'e-

Ü.Jojepb'unt ÉfaerbÜii. f^uVininteni^irM.

mus Cnmesgúbernat ehisdé EtclefidPrafalnuni

E m i n . ac Serem Card. Dux de Saxonit, qiut

Admirti Epif. Jtsurin. 6. Wofonienfis, SkpremO Ci mi te gloriatur Illujl. Comite Carofo '¿¡ebi.

Ov.tr inum, Qrofsoarinunu KUpesin ér Neltfdl pracipua fant íoca. 7. PilifiCnfisi Comitatüt

Metropolü e(1, Civitis qua regni totins Buda Supr.Com. ejefolet Regni Palatínus, nunc Ex- cel/. C. Ni col. P'tljfi k. H- P. S. SÜmeghienfi praiíJ Excelt. C. Tbomti Nadaidi. Ultbiinfii

eum,quem PeJtienRs babét SupremumComitemt i>. Soproniért prajidet CeljiJJi. Erin. Pauhts E%>

terhazt jure bsreditariö. 10. StrigonienJis Co- mitatüs Carr.es fupremu ejfe folet Arebí-Epi*

fcopus loci nunc Emin; ér Ser. Cardi Dux de Saxonia. íx.Sza/adienfis, quetn regit junior C. Jofephut Eszterbazi. n . Tbotncnfi, cujtts Stipremum Comitem agere folet Epif. yi Éccies.

ij.VeJprimenfent loci Antijiites Jempep ' .f nat. In hoc comitatu funt famofst ille fyfod Bakony ér Vértes,bac ad Vifegradum termintt.

tur. Abundant hafylva ferü, avihu variis iispot/JJimum,qua in deliciis baberifolent.Pár- ái etiam in illis reperinntur. In hluti ér in infula , quant Danubius infra Budám ejficit Csépel dicla p, mill. longa, vendéi cum per tur,is hcuit, fe exbilarare föle hant Reges <3»

Régin* Hungaria. Item in bac parte Junt duo lacus famoft, Fertb ér Balaton, bic jacet intra Szaladienfem Albenfem comitdtwn , illms paps ad Mcifonienfem , pars ad Sopronienfcm

c * fieélat

ßeflät Comitatum. Aya preterid Viffégva- dum infra Strigonium ad Danubii rip am in amano monte fita, kam etiam partem exor- nat. Arx hat, five loci amunitatem, five artifi- cia fumptuofißmd attendamu.t, o lim fuit cele- ierrima, qua quatuor Regibus prater demefii- tam Regit familia, commodumjuxth ß ama- 13 um dab at hofitium.

P R O B L E M A

Superior tie ? an inferior Hangaria fit ptdftantior ?

Ó Jf A T I 0 I.

PRO HUNG ARIA INFERIORE.

S

debere efle n ^ t u r a m ; ut n o n tarn ad rei atten- dant magnitudinem, quam exigua etiam in m o l e latentem»ftimentpraefiaiitiam ; cum &

n u n q u a m non fieri-tonfueverit, ut eó deter- rior fit res quo major, e ó p e j o r quo amplior.

Nimirum medium Temper virtus obtinet. E-

£ 0 quidem plane f a t e o r e a m , a q u a locuturus, roil ta confcendi tyro Orator. Hungariam in- feriorem cum ea, quam Hifioricbium m o n i , menta fuperiorem v o c a n t , ne in contenti-

onein

onem v e n i r e pofle.fi u t n ' ú s q f m a g n i t u d o ani- madvertatur, fi praeftantia,non item. Qu arc fuperiorem Hungarians, cujus caufain def;n- dendam Orator condifcipule fufcepifti, majo- rem eifeultrd a d m i t t o , pracftabiliorem n o n admitto, inficior. Tria funt, quse proftabi- l e m f a c i u n t r e g i o n e m a l i q u a m us^; adeó , ut

eo pneftabilior cenfeatur locus ille, quo tria Iiaec: avita Religio, caeli falubritas, & rerum.

o m n i u m abundantia loco propria magis funt, atq; omnibus comuniora. Quae omuia fi in noftra reperiri, & ampliiis vigere plane com- m o n f l r a v e r o , Hungaria inferiore, nae mihi caufam boni omnes adjudieabunt. Et vero, ad a v i t a m q u o d a t t i n e t p i e t a t e m , eatp. t a n t o hie vigere magls afTevero, quo integrior eft, vigétq; ampliiis, quae pjetatis omnis radix eft

& fundamentum Religio univerfalis, viget autem (ftSuperis p l a c e t ) pené intaminatl, fi ad tantam illam fcelerum omnium, quae illis in partibus eft, colluviemcogitationem atq;

animum converto meum. *Non hie Arius Numen abnegat, nec fabulam reputat, quae de rerum omnium Authore DEO fides nos edo- cet Romana, n o n perfidus atq; faxo omni du- rior Judaeus sequé frequens, atq; in fuperiori- bus partibus affixum ligno DEUM execratur, nou tot omnis generis hvrefum afteclae, cum pertinacia fuos tuentur errores, non facra n o ft ra deteftantur. Verum permanet adhuc avita ilia, quam a Majoribus no.Iris accepi- mus, cum veri Numinis, turn Magnse H u n g a -

Cj r o r u m

t o r u m D o m i n * verteratio, víget antíqua C * - liturti reverenda. Nolim mihi fidem tribu- atis AA? ipfi tantifper cogitatione ad omnes quas Hungaria nofira continet civitatis con- vertite, & meditatiíis five dicatarum DEO fa- miliarum frequentiá, fivexdium magnificeii- tiam perlurtrate, & herclereperietis'me á ve- ro alienum dixiífe nihil. T e f i o f u r h i u m ca- p u t Budam, ubi Sacra *dificia pluriuia, p o p u - lus pené omnis Romanorum efi cultor Sacrö- rum , tefiór domicilium fanftitatis, Strigo- nium, ubi in tanta populi frequentiá Vix uníí invenías,qui Lutherum,paucos qui Calvinum feqvuntur. Mitto plurimas alias urbes in mediumadducere, in quibus integra antiqua H u n g a r o r u m pietas v i g e t , perfeverat, f a n o enirn capite, & reliqua membra v a l e r e , p r o - n ü m efl judicare. Atq; ideó cui mirabile e- rit ? reliquis, q u * ad vitae fuftentatioaem h u - m a n * lieceflaria flint,prx illa Hungariam n o - ílram abundare? quia nemini uni ignota f u n t dcnuridata é trípode Deorum irñortaliuni refponfa, q u * identidem nos cdocentfore s ut defit nihil illis,quibus primas eft inter curas Supertím v e n e r a d o . Roma certé n u n n u a m certiorem fibí iinpendere ominabatur caíamí- tatem pejorémq; r e f u m fuarüm fucceíTurti, quam cum debitaDilsfacra non ofFerebantur.

T a n t u m n e m p e & p o t e f t & faclt in humanis rebus Superüm veneratio , ut & Romuli cer- tamen inire vcrerentur ante, quam Diis facra perfolverent. Et quia avita illa pietas in Hun-

Hungaria noftra n o n d e f e m i í t , p e r g u n t b d - ni Superi f ü o in flore confervare p a t r i a m n o - ftram, pergunt cumulare benefictis, rebus o - mnibus locupletare pergunt. Si csefi atten- do falubritatem AA: terras noftras impendió, falubriores íllis reperio. Vivunt, & v i v u n t bellénóftriS inpartibus mortales, non f u n t hlc freqúentes iílse locísq; queísdam, ut fie lo- qtiar, proprise infirmitates, necaura talis, ut cuicun^j; demum eadem utenti, f e m p e r n o n liceat efíe incolumi. Qn¡n cum toto orbe hungarico peftiferatabe ftrat i jacerent fune- fa.acl noftras tamen transgredí partes (quse D i v o r u m in nos eft bonitas) crudeli, libitina Vix audebat, aut fi limites transgreda eft no- ftros, benignioré eam experti femper fumuS.

Sed mitto plurimas alias patriae noftrae com«

memorare praerogativas, taceo fíngularem locorum amoenitatem eliftis íllis campis n o n difparem, haec enim concors eft plurí n o r u m cíim virtüte tum fapientiá pr.eftantium viro- rum fententia folo Ginfienfi , aut Quinqué- Ecclefienfi in Hungaria amoenius effe nihil, nihiljucundius, mitto maximam p i í c i u m d u - obus in lacubus copiam rerumtji abundan ti- arti omnium non cOmemúro, urbium magní- ficentiam, praefidiorum fortitudinem taceo, quid eniinSopronió cultiüs? quid Budá for- tius ? illüd etiamatq; ctíam qu ero : cur prí- mi illi gentis noflrae authores, folíqi p a n n o - niciut máxime periti Cedesfigere Cuasi cur Keges regias f cur ipfaiu civitatum princi

C 4 p e m

p e m B u d a m h i i c r iiipartibu? fitam'eíTe v o l u e - r u n t t q u a m q u i a urbiurn caput in principe

H u n g a r i » parte ipil viri principes eííe deberé n o n ignoraverunt. Et vero nisV iujuriofi, gratíq; minüs in Divos ¡líos gerttis nofira: Re- ges Stephanos & Ladislaos, Belas & Gorvi.

nos elle malitis, in meam pedibus,quod ajunt, manibus^; ibitis fententiam Cives popula- res«^; m e i : non alia causa ab iis térras noíhas cumpalatiis& laquearibus regiis, tum p r » - fentia afpeíhiq; fuo decoratasfuiíTe, quam ut quod dicere nolebant, opere ipt'o partes no- ílras praeftare comonftrarent. N » cnim im- prudens mérito aucliret princeps ille, qui re- g i a m f u a m , thefauros, f c e p t r u m , coronam, ornnia deníq; regni decora abjeftiifimo in lo- co teneri vellet, atq; ut a d f e r v a r e n t u r , im- peraret. lilis porro in partibus efl Buda, ubi antiqui Hungarise Reges reíidere, hic eíl Alba á Regibusappellata, ubi tumulari, hiceft Vif- fegradumuni facrum diadema aifervari fole- bat. Infelices nos H u n g a r o r u m pofieros í

J

; micilia illa longé magnificentiífima. Vifegra- dvm ! te folum conceirumamagnismihifuif- !

1 fet u t i m m ca litibus vidilfe tempeftatibus illis ' aufpicatilílmis, quibusMathisrCorvini, aliiq-, 1 í l u n g a r i x Reges adama: na jila juxtu, & pre-

t i o f a

t î o f a t e m p e a n î m î efgô eontedebantl Cives p o p u l ä r e s ^ mei ! fi meditatiùs hifloricorunt ea dearce perlego monimenta, & earn mihi Viflegradii quam duos abhinc annos oculis ü f u r p a v i formám objicio, propiùs me Her- cules! nihil unum eili quàm ut i n a m a r a s l a - crymas animus refolvatur. Erat quippè, erat olimarcishujus majeűas tanta, tanta magni- ficentia, ut illi confimile totô, queirç traufivit, m u n d ő , unum duntaxat Lutetiae Parifiorum conclave fe vidifle Olahus Antilles Strigoni- enfis vir, qui multa vidit, periclitatus eíl mul- ta, afleveret. Quid ergó reliqvum efi Gives ihei î quàm ut poll tot Hungáriáé nollrae prae- rogativas, poll intelle&a longé certiifima ter- rae noltrae prœconia, poll audita fortiffima- rum rationum momenta, Hungáriám noflrä, quae Cœli falubritate, l o c o r u m amœnitate, a g r o r u m fertilitate vellram fuperat, vos et- iam.quod externi fentiunt omnes veflrâ prae.

ftabilioremeilè pronuncietis.

I %

H U N G A R I A S U P E R I O R .

Size

Trans -Danubiana qua: intra Danubi-

um & Tibifcum continetur.

jNbac pane t. Comitatuseft Pofonienfis,cujus 1 Supremus Comes eft ExcelI. C. Nicol. Paljfi E.ff.P. Ciàitatet formofas & celelres habet : Pofo»ium, Tyrnaviam , Bafinium, Modram, S. Géorgium, drees - Pofonienfem, Bafinienfe,»,

tsh'n, Ézomoldn, Kira'y fato/ti», <¿r Rubra»}

arcem. i. Comitatus juxta ferietn nioñtiüm pergenio eíl; Tírencsinienfit, bié Supremum

Comitem b/thet Excel/; C. Nicol. Illesbízi Re.

gni Can cell arium. l'burocitnjis, bic fupve*

mo Comitégaudet I.¿ B. Fran: de Ríva, prat'ev alias, btbet arcem Znio nat i vítate B, Margari- ta Befa b'.egrV filia ciar am. 4<Liptovienfist qui etiam fupremum Comitem veneraiur F.xcell.

C. Nicol. II le sh azi. A Maibia Corvino hit co- mí tat tu in ducatum olim er otitis trat, quena idcircb etiamjilio fuojoanni denovtrat. Car- patbici montes aurb,feri* éravibtuvariú divi- tes, in hoc comitatu in maximum altitudinCm ajfurgunt. s.InScepufienfi ejt fupr:Cm:Exc:S.

Sigismundtu Csbki perpetuus terra Scepufienfir.

In hoc comitatu funt illa rt. oppida A Sigismun- do Imp. &" Rege Hung. A, 1411 inpignus 80000.

mill. for. pragenjium data Uladislao Polonia Regi. 6, In Súarofienfis Cimitatús fupremum Comitem anno hoc eleclus eft. IUuJir: C. Tbo- musSzirmay. y.Ungvarienfis comitatus ah Ung- nár oppido, <¿r arce munita nomen accipity hu- jus comitatus fupremits Comes eji Il/ujf. Comet

Fran: Barkoczi de Szala. 8. Beregienfem a Berekfzajz dixerunt vet eres. Arcem fortijfi- mam Munk'acs habeu fupr. Comité gloriatur Illujbr. Com.Petro Cs/tii. p. Facile ampliffimo, fuperiort* Hungaria Zemplinienfi comitatui

prafidet Uluft. Com. Michael Pet hi deGerfe.

Hie comitatus celeberrima ilia promontorid potioriparte (ompletlitur, qua vpiajoto orbe

notijfi'

ma,generali nomine Tokaíenfia votaid procyt.

ant. lo. Excel/. Com. Sigismund,™ Csáki Aba.

llyvarienfem comitatum gubernat, cujus comi.

tatüs uli tot ins Superior ü Hungarix prin- icpsChitasefl Cajfovia. ii.Borßdtenfisffupr.

Comi. habet Illuji. C.Fran. FJlerhazi juniorem, n. Thornenfis cnmitatus ab arce Thorna no.

men mutua tus efl. Arx hac olim probb munt.

iafuijje perhibetur, nunc nisi rudera fuper.

fiait. Paulo inferius autem efl Cajiellum V.luji, Comic um .Jofephi Gabriel» Keglcvics. Prior Com.JoJephttsKegleoics.' tot ins somi tatüs fu- prent tu Comes elapso próximo majá (Jidenunci.

a tus. i?. CibmSrienJis, habet Jupremum Comi.

tcm Wolfgangum Síreny. In hoc asbeflus re.

perit ur,ex quo faliam chartám centics ign: com- tnijj'am, Ó" Jentper fine noxa exflraclfitu, vidijff Je ajferit qnidam e Soc.jESU. ta. A Mayma.

rujio Cajlro Marmarttfienfis cnmitatus appe 11 a.

turjncxbaujiaffalis fodinas habet, qui lapidum moro ceditur, Supr, Com. eil Illu/ir, C. Jofepbtts Beilen. 15". Jn ZolienfiJupremum Comitem a.

git Thomas l.. B. de Sebmidegb princeps Chitas efl Neofolium, ítem'feternfolium Breznobanya, Caproncza minoris nota chítales. Abundat comitatus cttprd potißmhm, quod magno Regni emolumento i» Valle-Dowinorít largo eryui- tur, 16. Nítrienfis, cui prxejje folet ejus Ecc/e•

fix Antijtes nunc Excel/, ac Reo. Comes Ada.

mus Er didi, Pr.it er Nitriam et i am Szakohza ß et lat ad Lüne Comitatum, 17, Barfienfis >a-

mofam ab a tiréis mrnit chita t^m Qremnicium.

Lev am

Leaitm item Clypeum montanarusn cMihtmti»

/upremumverb Comitem babét. Illujir, C. Ge- orgiám ErdSdi. i$. Neogrndienfi leges diHat Illujir. C. Joannes Forgács. 19. Honfenfu du- plexe/l Kis ß nagy Hont.fupremus Comes eil Excell.C.Stepbanus Kohári Judex curia Regia, Scbemniczium Chi tat argem 0 dhes bunc Comi- tatum exornat. Ex fodinir buic Chitati ad- jacentibtii quantis impeyfis ér laboré ob aqua

dcfeclum eruatur argentum, conjiciat inde le- li or, cum in fohts oper.is qudvü feptimana duo- decim, non rarb quindecim etiam fiotrenorum Rbenenfium millia impendanfur. Videre b\p eil miranda opera Hydraulica ad exhaurien- dam aquam, qua fodientibus impedimento eß maximo excogitata. 20. Pejihienfis etradem cum Pilifienfi habet fupr. Comitem. Pefihum eil prima comiiatüs civit-ts, altera Urbs Epißopa-

lü Vacia, cujus nunc Prajul eß Emin. S. R. Ef

Cardin, ab Altbaimb. xi.Siolnotienjfi fupr.

Comitem audit Illujt. ac Reo. Comit. Gabr'te.

lern Erdbdi Epifc. AgrienJ'e m. Cumani vocan- tur qui trans Tibißum in boc Comitatu babi- tant. Medii Szolnokienjisfupr. Comet eji c. See- :

phanufVeffelllrii, 21. Bacsienßs reveretur fu- premum Com. Emin. S.R.E. Caydinalem Eme- ritus» Csáki Arcbi-Epijcoputn cujusfedes 5 Co- locsa in boc Cosnitatu continetur. 23. csongra.

dienfi qua Jupremtis Cosnesjusdicit Excell. C.

Adamus a Kollonicz. 24. Bodrogienfem regit Comesfupresnus. Illußr.C.Paulns de Nadajzd, qui ad cosißuentiasn Tibijii isi Danubium La.

' bit mit